Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej

Transkrypt

1 Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej Wspólne konsultacje mające na celu stworzenie międzynarodowej płaszczyzny promocji i rozwoju tradycyjnych sportów i gier W dniach 5-6 listopada 2006 r. w Ałmaty odbyła się Konferencja Okrągłego Stołu UNESCO dotycząca zachowania i rozwoju sportów tradycyjnych. W Konferencji z ramienia Ministerstwa Sportu uczestniczył prof. Wojciech Lipoński. Profesor Lipoński zaprezentował podczas Konferencji dorobek Polski w zakresie zachowania, rozwoju i badań etnograficznych sportów tradycyjnych. W uznaniu zasług dla pracy prof. Lipońskiego, zostało mu powierzone przygotowanie raportu dla UNESCO obejmującego przebieg i wnioski z Konferencji. Oryginał: angielski Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury Wspólne konsultacje mające na celu stworzenie międzynarodowej płaszczyzny promocji i rozwoju tradycyjnych sportów i gier Paryż, 13 marca 2006 Siedziba główna UNESCO Z inicjatywy UNESCO odbyły się wspólne konsultacje organizacji pozarządowych, organizacji międzyrządowych, przedstawicieli rządów państw oraz ekspertów, mające na celu określenie sposobów i środków poprawy sytuacji w dziedzinie promocji i rozwoju tradycyjnych sportów i gier (TSG). Spotkanie miało na celu wykorzystanie rezultatów MINEPS IV, które odbyło się w Atenach w 2004 r., wezwania do działania z Maggligen z roku 2005, oraz 33-go posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego UNESCO, które przyjęło Rezolucję nr 21 w sprawie możliwych działań tej Organizacji w zakresie tradycyjnych sportów i gier (patrz załącznik). Niniejszy raport określa cele Sekcji ds. Wychowania Fizycznego i Sportu, która będzie nadal monitorować i nadzorować efekty tych wspólnych konsultacji, pełniących role drogowskazów na drodze do realizacji ustalonych działań. Streszczenie wystąpień uczestników Wszystkie organizacje oraz eksperci obecni na spotkaniu mieli możliwość przedstawienia swoich prac i doświadczeń. Poniżej streszczono główne poruszone kwestie, co do których

2 istniał konsensus wśród uczestników spotkania (które prowadził pan Djibril Diallo). 1) Wszelkie podejmowane działania muszą mieć podstawy naukowe, wynikające z przeprowadzonych badań i doświadczeń empirycznych. Jednym z podstawowych zadań będzie stworzenie nie tylko samego katalogu istniejących tradycyjnych sportów i gier, ale również opisu ich cech charakterystycznych, a także określenie możliwości wykorzystania TSG w różnych kontekstach (edukacja, kultura, ochrona środowiska, zawody sportowe). Należy pamiętać, iż tradycyjne sporty i gry nie są statyczne, lecz ciągle ewoluują. Nie należy więc ich odkładać na muzealną półkę, ale traktować jako żywy organizm. 2) UNESCO i inne organizacje działające na tym polu muszą współdziałać ze sobą w celu uświadamiania społeczeństwu, że tradycyjne sporty i gry są częścią dziedzictwa kulturowego. Należy dążyć do współpracy z instytucjami już działającymi w tej dziedzinie. Celem strategicznym będzie wprowadzenie TSG do prowadzonych już działań podnoszących świadomość społeczną. 3) Wszystkie uczestniczące strony powinny podejmować wysiłki na rzecz promowania TSG w szkołach. Przykłady różnych krajów wskazują bowiem, że TSG mogą być efektywnym oraz dostosowanym kulturowo elementem lekcji wychowania fizycznego, nie wymagającym dużych środków ani najnowszych technologii. 4) Należy promować szczególne wartości przekazywane przez TSG, takie jak przede wszystkim: solidarność społeczna, pokojowe rozwiązywanie sporów i konfliktów, poszanowanie różnic, zbiorowe zaangażowanie, wzajemny szacunek oraz świadomość kulturowa. Wspomniano też fakt, że TSG mogą stanowić ogniwo łączące różne pokolenia, służące do przekazywania wiedzy młodszym przez starszych. 5) Należy być świadomym, iż TSG mogą być niewłaściwie wykorzystywane w celach szowinistycznych i nacjonalistycznych, których to tendencji nie wolno ignorować. TSG mogą znaleźć się na pograniczu dwóch różnych kierunków polityki, które można streścić jako: dążenie do integracji poprzez promocję TSG jako dziedzictwa kulturowego z jednej strony, a obawa przed dezintegracją na skutek nacjonalistycznego wykorzystania TSG z drugiej strony. Podejście pragmatyczne / sugerowane działania 1) Inicjatywę tę powinno koordynować i prowadzić UNESCO jako organ neutralny. 2) Podejście oddolne jest lepsze niż podejście odgórne : oznacza to, że przyszłe inicjatywy powinny być planowane i realizowane w oparciu o juz istniejące, liczne działania (np. realizowane przez TAFISA, ISCA, IATW, ISHPES i inne). 3) Należy koncentrować się na działaniach możliwych do wykonania w ramach posiadanych środków. 4) Obecne na spotkaniu organizacje i eksperci mogą stanowić nieformalny komitet koordynacyjny ds. tradycyjnych sportów i gier (ang. Coordinating Committee for Traditional Sports and Games CCTSG), działający pod przewodnictwem UNESCO, którego zadaniem powinno być działanie na rzecz stworzenia formalnej, wspólnej organizacji zajmującej się TSG.

3 5) CCTSG może działać w obszarach takich jak: badania (podejście etnologiczne/ katalog różnic pomiędzy TSG w zależności od obszaru etnicznego; promocja konkretnych TSG w kontekście kulturowym; upowszechnianie informacji o TSG broszury, strona internetowa, podręczniki, inne publikacje). 6) Strategicznym celem CCTSG może być zachowanie znaczenia tradycyjnych sportów i gier jako części nienaruszalnego dziedzictwa człowieka. 7) Celem bieżącym CCTSG może być: stworzenie strony internetowej zawierającej informacje ekspertów, informacje z literatury źródłowej i linki do niej, opisy poszczególnych organizacji i realizowanych projektów, itp. 8) Należy planować i organizować regularne spotkania CCTSG, np. w czasie posiedzeń UNESCO / CIGEPS. 9) Poszczególne organizacje i eksperci wchodzący w skład CCTSG powinni być odpowiedzialni za popularyzację celów, planów i koncepcji CCTSG. 10) CCTSG powinien podjąć prace w celu organizacji dużego międzynarodowego kongresu na temat TSG (należy określić termin). Jednym z celów kongresu może być utworzenie Międzynarodowej Rady TSG (będącej organizacją formalną). Prowadzący spotkanie: Djibril Diallo, Biuro ds. Sportu w Służbie Pokoju i Rozwoju, przy siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Sprawozdawca: Christophe Mailliet, Dyrektor Wykonawczy ICSSPE. Sekretarz: Marcellin Dally, szef programu wychowania fizycznego i sportu, UNESCO Uczestnicy: patrz załączona lista z danymi kontaktowymi Następne spotkanie CCTSG: listopad 2006, Kazachstan Oryginał angielski: marzec 2006 Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury Dokument źródłowy Wspólne konsultacje mające na celu stworzenie międzynarodowej płaszczyzny promocji i rozwoju tradycyjnych sportów i gier (TSG) 1. Kładąc nacisk na znaczenie tradycyjnych sportów i gier (TSG) deklaracja z Punta Del Este (spotkanie MINEPS III, 1999, Urugwaj) nakreśla polityczne kierunki i ramy przyszłych działań. 2. W procesie realizacji deklaracji z Punta Del Este, Dyrektor Generalny polecił CIGEPS zapewnienie ogólnego monitoringu realizacji postanowień MINEPS III z punktu widzenia działań i programów służących powyższemu celowi.

4 3. Wśród grup roboczych utworzonych przez CIGEPS w wyniku realizacji postanowień MINEPS III pracowała grupa robocza ds. tradycyjnych sportów i gier, której działania dotyczyły dwóch kluczowych kwestii: a) stworzenia listy światowego dziedzictwa TSG, b) stworzenia projektu Karty dotyczącej TSG. - Prace nad listą światowego dziedzictwa TSG doprowadziły do opublikowania Światowej encyklopedii tradycyjnych sportów i gier we współpracy i przy poparciu prof. Lipińskiego z Polski (pierwotna wersja: polska, obecnie dostępne również wersje angielska i francuska). W 2003 r. w czasie okrągłego stołu zorganizowanego przez UNESCO i dotyczącego zapewnienia dalszego rozwoju, ministrowie zalecili Dyrektorowi Generalnemu UNESCO zorganizowanie okrągłego stołu ministrów sportu i wychowania fizycznego w czasie 31 Zgromadzenia Ogólnego UNESCO. Jego celem miała być śródterminowa ocena efektów MINEPS III. Dokument końcowy z tego spotkania podniósł między innymi na kwestię tradycyjnych sportów i gier. W efekcie, w czasie MINEPS IV przyjęto, iż należy wspierać tradycyjne sporty i gry, zachęcając do ich promocji i rozwoju w drodze utworzenia międzynarodowej Karty TSG, będącej narzędziem promocji i rozwoju TSG jako części składowej sportu dla wszystkich oraz wyrazu bogactwa i różnorodności dziedzictwa kulturowego. - Pomimo działań CIGEPS na rzecz stworzenia w ramach UNESCO Międzynarodowej Karty tradycyjnych sportów i gier, 33-cie Zgromadzenia Ogólne uchwałą nr 33C/R.21 stwierdziło, że: tradycyjne sporty i gry stanowią istotną część dziedzictwa kulturowego, którą należy chronić i promować, szczególnie w kontekście podnoszenia jakości wychowania fizycznego oraz sportu w systemach edukacyjnych; tradycyjne sporty i gry stanowią istotną część dziedzictwa kulturowego, a w szczególności część nienaruszalnego kulturowego dziedzictwa społeczeństw i wezwało jedynie państwa członkowskie do określenia odpowiednich mechanizmów upowszechniania informacji na temat tradycyjnych sportów i gier, oraz działań na rzecz ich ochrony. Działania na rzecz promocji i rozwoju TSG powinny być więc prowadzone równolegle do prac prowadzonych na szczeblu UNESCO. Konferencja w Maggligen, zamykająca obchody Międzynarodowego Roku Sportu i Wychowania Fizycznego 2005, podkreśliła konieczność wykorzystywania sportu z poszanowaniem wymiaru kulturowego i tradycji, do promowania edukacji, zdrowia, rozwoju i pokoju. Międzynarodowe inicjatywy w zakresie wspierania TSG są dowodem na pozytywną atmosferą wokół tego zagadnienia, umożliwiającą połączone międzynarodowe wysiłki na rzecz wspólnej wizji rozwoju tradycyjnych sportów i gier. W tym kontekście konieczne wydają się właściwe mechanizmy i sposoby promowania oraz rozwoju tradycyjnych sportów i gier zgodnie z postanowieniami: MINEPS, uchwały nr 33C/R.21 Zgromadzenia Ogólnego UNESCO i wezwania do działania z Maggligen. Rozpoczęty zostanie pilotażowy etap współpracy z organizacjami pozarządowymi, przy szczególnym wsparciu Międzynarodowej Federacji Tradycyjnych Sztuk Walki i UNESCO. Realizowane też będą inicjatywy wspierające, na przykład z udziałem ENGSO, TAFISA i ICSA, członków ICSSPE oraz innych kluczowych organizacji pozarządowych.

5 Celem niniejszego spotkania jest określenie możliwości utworzenia organu zapewniającego płaszczyznę współpracy, stanowiącego wspólną organizację ds. tradycyjnych sportów i gier, konieczną dla efektywności wspólnych działań. Należy pamiętać, iż istnieje już organizacja na rzecz sportu dla wszystkich. Nie należy też zapominać o wydarzeniach takich jak festiwal TSG. Perspektywy i działania nakreślone przez Międzynarodową Federację Tradycyjnych Sztuk Walki wspólnie z UNESCO są zgodne z efektami naszych konferencji i naszej polityki. Czekamy na wszelkie sugestie, zalecenia i krytyczne uwagi, które wykorzystamy dla dalszego rozwoju tradycyjnych sportów i gier. Sekretarz: Marcellin Dally, szef programu wychowania fizycznego i sportu, UNESCO Maria Boavida, asystent, m.boavida@unesco.org.