VII SP, II-III G, szkoły ponadgimnazjalne/ponadpodstawowe

Transkrypt

1 SCENARIUSZ LEKCJI Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

2 Czym oddychasz? Przedmiot chemia/biologia Temat zajęć Zanieczyszczenia powietrza. Klasa (poziom edukacyjny) VII SP, II-III G, szkoły ponadgimnazjalne/ponadpodstawowe Czas trwania zajęć 90 minut Lp. 1 2 Element scenariusza Treść zajęć Cel ogólny: Uczeń poznaje rodzaje, źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza oraz sposoby przeciwdziałania tym zanieczyszczeniom. Cele szczegółowe: Uczniowie wiedzą, jakie są właściwości powietrza. Uczniowie potrafą wymienić źródła, rodzaje i skutki (ekologiczne i zdrowotne) zanieczyszczenia powietrza. Uczniowie rozumieją pojęcie niskiej emisji i przyczyny jej powstawania. Uczniowie wiedzą jak uzyskać informacje na temat stanu powietrza Polsce. Uczniowie znają i rozumieją pojęcia: - smog, - efekt cieplarniany, - dziura ozonowa, 2 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

3 - kwaśne deszcze. Uczniowie wiedzą, jak uzyskać informacje na temat stanu powietrza w Polsce. Uczniowie umieją sprawdzić i zinterpretować dane dotyczące jakości powietrza. Uczniowie potrafą wskazać przykłady działań oraz dobre praktyki w zakresie poprawy jakości powietrza. 3 Formy i metody: Pogadanka, opis, objaśnienie prezentacja plakatów poglądowych (np. z projektu Fundacji TERAZ MAZOWSZE) 4 Środki dydaktyczne (ze wskazaniem narzędzi TIK): tablica szkolna plakaty wykonane przez uczniów plakaty poglądowe (projekt Takie są Rzeczypospolite jak ich młodzieży chowanie ) flmy, laptop, projektor, wydrukowane teksty pomocniczen prezentacje, flmy ze strony: htp:// 5 Wprowadzenie do zajęć: Rozpoczęcie zajęć od przedstawienia głównego tematu i celu zajęć. Przedstawienie pytania kluczowego Każdy z nas oddycha powietrzem - co się w nim znajduje?" Część nawiązująca: Przypomnienie poznanych pojęć, substancji będących składnikami powietrza, właściwości fzycznych i chemicznych składników powietrza, przemian chemicznych. Dokończ zdanie: 1) Powietrze jest... (pierwiastkiem, związkiem chemicznym, mieszaniną). 2) Najlżejszy składnik powietrza, to.... Wykazuje on charakter chemiczny (jest metalem, jest niemetalem). 3) Najcięższy składnik powietrza będący związkiem chemicznym w stanie skupienia gazowym, to... 4) Tlenek węgla (IV) nazywany jest potocznie... (czadem, dwutlenkiem węgla). 5) Aby potwierdzić obecność tlenku węgla (IV) w powietrzu należy użyć (wody destylowanej, wody wapiennej, palącego łuczywka). Określ, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe wpisując odpowiednio P-prawda, F-fałsz. Jeśli zdanie jest fałszywe, udziel poprawnej odpowiedzi 1) Składnikiem powietrza powodującym korozję jest azot.... 2) Tlen jest gazem palnym i podtrzymującym palenie Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

4 3) Wysokie stężenie tlenku węgla (IV) w powietrzu ułatwia oddychanie.... 4) Rdzewienie metalowych przedmiotów, to reakcja spalania.... 5) Spalanie to reakcja syntezy- gwałtowne utlenianie któremu towarzyszy wydzielanie się ciepła i światła. 6 Szczegółowy przebieg zajęć (ze wskazaniem wykorzystania narzędzi TIK i Ofce 365) Przebieg I części zajęć Zanieczyszczenie powietrza to wszystkie substancje (stałe, ciekłe i gazowe) znajdujące się w nim, a nie występujące naturalnie. Są to też substancje będące jego naturalnymi składnikami, ale występujące w dużo większym stężeniu. Przedstawienie uczniom rodzajów zanieczyszczeń powietrza: Rodzaje zanieczyszczeń powietrza stałe ciekłe gazowe (pyły, dymy) (aerozole) (pary, gazy) Zadanie dla uczniów: przeprowadzenie w parach przez minutę burzy pomysłów, wypisując znane im źródła zanieczyszczeń powietrza oraz zastanawiając się, które z nich mogą być najczęstsze w Polsce. Każdą para podaje przykład źródeł zanieczyszczeń powietrza, odpowiedzi są zapisywane na tablicy w formie mapy myśli. Podanie uczniom źródeł zanieczyszczeń powietrza (pogadanka i objaśnienie): Źródła zanieczyszczeń powietrza naturalne: antropogeniczne: - wybuchy wulkanów - produkcja przemysłowa - wyładowania atmosferyczne - transport - pożary lasów - freony Objaśnienie uczniom, że naturalne źródła to źródła tlenku węgla (IV), tlenku węgla (II), tlenków azotu oraz metanu, natomiast źródła antropogeniczne to źródła tlenków siarki, tlenków węgla i tlenków azotu. wtórne (antropogeniczne): 4 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

5 sektor bytowo-komunalny domy indywidualne (często w złym stanie technicznym) z piecami grzewczymi (centralnego ogrzewania i ciepłej wody), niesprawnymi, bez fltrów i o nieefektywnym spalaniu węgla (tanim, najczęściej słabej jakości), drewna i odpadów, pojazdy, komunikacja i transport drogowy spalanie paliw ciekłych (oleje napędowe, benzyna, niesprawne katalizatory), produkcja przemysłowa i procesy spalania przestarzałe urządzenia, przemysł chemiczny, górniczy, hutniczy, elektrociepłownie i elektrownie), emitory (kominy, wentylatory) lub z hałd, składowisk i wysypisk, w czasie przeładunkun pozostałe rolnictwo, kurz uliczny ze startych opon i klocków hamulcowych, pożary i awarie, spalanie odpadów, stosowanie rozpuszczalników i innych chemikaliów pierwotne (naturalne): głównie tlenki siarki, azotu i węgla oraz lotne związki organiczne: erupcje wulkaniczne, pożary lasów, aerozole soli morskiej, burze piaskowe, erozja wietrzna gleb i skał Objaśnienie uczniom: 1) Jaka jest różnica pomiędzy naturalnymi i antropogenicznymi zanieczyszczeniami powietrza. 2) Które zanieczyszczenia są pyłowe, a które gazowe. 3) Których źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce jest najwięcej. 4) Jaki jest stan jakości powietrza w Polsce na tle innych krajów europejskich. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest niska emisja pochodząca z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych. Ich źródła znajdują się na wysokości do 40 metrów nad ziemią, są to tak zwane niskie kominy. Te szczególnie szkodliwe zanieczyszczenia kumulują się głównie w pobliżu miejsca ich wytwarzania. Monitoring jakości powietrza gromadzi dane przekazywane ze stacji pomiarowych, a po analizie wykorzystuje do oceny poziomu stężeń zanieczyszczeń. Dane weryfkowane są na bieżąco. Zapytaj, czy ktoś z młodych ludzi wie, co to jest niska emisja. Wysłuchaj ewentualnych odpowiedzi i skoryguj je. Wprowadź defnicję niskiej emisji i poproś o zapisanie jej w zeszytach. Zapisanie na tablicy skutków zanieczyszczeń: Skutki zanieczyszczeń powietrza 5 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

6 dziura ozonowa smog kwaśne opady zwiększenie efektu cieplarnianego Smog to nienaturalne zjawisko atmosferyczne spowodowane nadmiernym zanieczyszczeniem powietrza, powstające przy bezwietrznej pogodzie i dużej wilgotności. Jego powstawaniu sprzyja ukształtowanie powierzchni (doliny) i zwarta zabudowa. Powietrze jest wtedy zamglone i miewa nieprzyjemny zapach. Szczególnie źle smog znoszą dzieci, alergicy i ludzie z chorobami układu oddechowego. Główną przyczyną smogu jest niska emisja. Energia słoneczna przenikająca przez atmosferę ogrzewa Ziemię. Jej część odbija się od jej powierzchni i powinna z powrotem ujść w przestrzeń kosmiczną. W atmosferze zanieczyszczonej gazami cieplarnianymi część odbitego ciepła jest przez nie zatrzymywana i wraca w kierunku Ziemi, ogrzewając ją jak w szklarni. Działalność ludzi powoduje zwiększanie się ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, zatrzymywanie większej ilości energii słonecznej i podnoszenie się temperatury atmosfery. Jest to efekt cieplarniany powodujący nieodwracalne zmiany w środowisku i ekstremalne zjawiska pogodowe. Spadek stężenia ozonu (O3) w stratosferze ziemskiej powoduje powstanie dziury ozonowej. Zjawisko to występuje głównie w obszarach podbiegunowych. Ozon tworzy się i rozpada pod wpływem światła, co na różnych terenach zależy od zmienności pór roku i szerokości geografcznej. Ozon pochłania część docierającego do Ziemi szkodliwego dla organizmów żywych promieniowania ultrafoletowego (oparzenia słoneczne, nowotwory, głównie skóry). Spadek zawartości ozonu w atmosferze wiąże się z jego rozpadem w czasie reakcji z atomami chloru uwolnionymi po rozpadzie freonów, używanych do produkcji aerozoli oraz w sprężarkach, urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych. Wyjątkowo szkodliwy dla środowiska jest dwutlenek siarki (SO2), będący główną przyczyną kwaśnych deszczów, zawierających kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami. Kwaśne deszcze uszkadzają rośliny. Szczególnie źle reagują na nie drzewa iglaste, u których powodują uszkodzenie igieł i korzeni oraz zmniejszenie odporności. Poza tym z zakwaszonych gleb rośliny nie mogą pobrać pożywienia, osłabione niszczą owady i pasożytnicze grzyby. Zanieczyszczenie wpływa też na zdrowie zwierząt żywiących się zanieczyszczonymi roślinami. Poza tym kwaśne deszcze, rozpuszczając wapień i cement, powodują uszkodzenia budynków, pomników i zabytków. Zadanie dla uczniów: podział uczniów na cztery grupy (z uwagi na rodzaje zanieczyszczeń) - przedstawienie przez każdą grupę charakterystyki poszczególnych skutków zanieczyszczeń: podanie przyczyn tych zjawisk, sposobu powstawania oraz zagrożeń jakie niosą one ze sobą dla ludzi i środowiska. 6 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

7 Zła jakość powietrza źle wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie oraz na całe środowisko, klimat, rośliny i zwierzęta oraz glebę i wodę. Powoduje to straty fnansowe i materialne, a także z wiele innych, coraz bardziej zauważalnych szkód, nie tylko w środowisku naturalnym. Skutki zanieczyszczeń powietrza: ZDROWOTNE Zanieczyszczenie powietrza wywołuje krótkotrwałe ostre objawy chorobowe, ale również choroby przewlekłe, często nieuleczalne, bezpośrednio zagrażające życiu lub skracające jego długość. choroby spowodowane zanieczyszczeniem powietrza: układu oddechowego układu sercowo-naczyniowego układu krwionośnego i krwi układu rozrodczego wątroby i śledziony nowotworowe skóry i oczu zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego alergie zaostrzenie przebiegu innych chorób Groźnym dla zdrowia i życia zanieczyszczeniem są zawieszone w powietrzu mikropyły, rakotwórcze i mutagenne węglowodory oraz dioksyny. Najbardziej szkodliwe dla zdrowia są zanieczyszczenia, których źródłem jest transport i komunikacja, rozprzestrzeniające się nisko nad ziemią w dużych stężeniach i bezpośrednim sąsiedztwie ludzi. Należy pamiętać, że bezwonny tlenek węgla, zwany czadem, jest silnie trujący. W dużych miastach w emisji zanieczyszczeń powietrza bardzo wysoki udział ma komunikacja i transport drogowy. W Warszawie wynosi 60%. Przyczyną jest ciągły, dynamiczny wzrost liczby samochodów, często ich zły stan techniczny spowodowany wiekiem oraz brak dobrych dróg. PRZYRODA 7 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

8 choroby zwierząt i roślin zmniejszenie różnorodności biologicznej ATMOSFERA I KLIMAT zmiany klimatyczne kwaśne deszcze dziura ozonowa efekt cieplarniany smog ROLNICTWO zmniejszenie i straty plonów zakwaszenie gleb choroby roślin GOSPODARKA koszty opieki zdrowotnej zmniejszona produktywność pracowników zniszczenie infrastruktury 7 Podsumowanie zajęć I części zajęć: Odczytaj ponownie pytanie kluczowe Każdy z nas oddycha powietrzem - co się w nim znajduje?" Poproś, aby w zeszytach dokończyli jedno ze zdań: Na tych zajęciach nauczyłem/nauczyłam się, że... Na tych zajęciach zrozumiałem/zrozumiałam, że... Najtrudniejsze dla mnie było Przebieg II części zajęć Przedstawienie pytania kluczowego W jaki sposób możemy ograniczyć zanieczyszczenie powietrza? Poinformuj uczniów, gdzie mogą znaleźć aktualne lub archiwalne dane o jakości powietrza. Skorzystaj z internetowego Portalu Jakości Powietrza w Polsce, aktualizowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska : (htp://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current). Poinformuj, że na portalu zbierane są dane z pomiarów stanu jakości powietrza ze stacji monitoringu w całym kraju. Na mapie wybieramy stację, która znajduje się w naszej miejscowości lub najbliższą. Będzie ona 8 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

9 źródłem informacji o bieżących pomiarach. Jeśli w danej chwili brakuje danych, przyjmijmy dane z dnia poprzedniego w zakładce: Bieżące dane pomiarowe. Poinformuj uczniów i uczennice, że GIOŚ udostępnił też aplikację dla urządzeń mobilnych z systemem Android. Link do aplikacji: htp://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/mobile_app. Dokonaj wraz z uczniami analizy danych ze stacji monitoringu jakości powietrza w różnych regionach kraju i wyciągnij z nich wnioski. Wraz z uczniami określ przyczyny oraz zadaj uczniom zadanie znalezienia rozwiązań ograniczających niską emisję w swoim środowisku lokalnym (metodą burzy mózgów). W którym mieście było tych przekroczeń najwięcej? W którym mieście zanotowano najwyższe wartości przekroczeń norm jakości powietrza? Co mogło przyczynić się do przekroczeń norm jakości powietrza? Uzyskaj odpowiedzi na pytania: 1) Jakie czynniki mają wpływ na jakość i czystość powietrza: powinny paść odpowiedzi: - położenie geografczne, np. obniżenie terenu (kotlina górska, dolina rzeki) utrudnia cyrkulację powietrza i powoduje gromadzenie się zanieczyszczeń, - liczba źródeł emisji szkodliwych związków z sektora komunalno-bytowego, czyli z gospodarstw domowych, w których używa się paliwa niskiej jakości, - niski poziom opadów lub ich brak, - bezwietrzna pogoda, szczególnie utrzymująca się przez wiele dni, a nawet tygodni, - gęsta zabudowa utrudniająca cyrkulację powietrza i jego wymianę, - transport (szczególnie samochodowy) i ciągłe unoszenie, wzbijanie pyłów zawieszonych, - przemysł oraz sąsiedztwo zakładów przemysłowych, - tereny zielone - funkcja fltrowania zanieczyszczeń. 2) Jakie są dobre praktyki i inicjatywy podejmowane na rzecz ochrony powietrza? powinny odpowiedzi: - wymiana pieców na urządzenia nowej generacji, - spalanie dobrej jakości węgla, 9 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

10 - ograniczanie transportu samochodowego w centrum miast, - rozwój sieci ścieżek rowerowych, rozwój transportu szynowego. ogrzewanie: systemowe, instalacja centralnego ogrzewania gazowe elektryczne niepalenie śmieciami i odpadami źródła energii odnawialnej: baterie słoneczne (solary) pompy ciepła odpady: niepalenie odpadów sortowanie i oddawanie odpadów energia elektryczna: oszczędzanie energii elektrycznej wyłączanie zbędnego oświetlenia i nieużywanych urządzeń samochód: ograniczenie jazdy samochodem jazda samochodem w kilka osób (zabierz po drodze kolegów lub koleżanki) sprawne katalizatory, regularne przeglądy napęd hybrydowy / elektryczny dojazdy do pracy czy szkoły: dojście pieszo rowerem komunikacją zbiorową (autobus) rośliny: pielęgnacja roślin 10 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

11 sadzenie roślin wokół domu uprawa roślin w domu działalność: zaangażuj się w działania na rzecz ochrony środowiska Informacje do wykorzystania: Energia słoneczna docierająca do kolektora słonecznego zamieniana jest w energię cieplną ogrzewającą nośnik (ciecz lub gaz). Zastosowanie w domu zestawu solarnego i instalacji gazowej pozwala na uniezależnienie się od pogody. Zimą, gdy promieniowanie słoneczne jest słabe, do ogrzewania domu i wody wykorzystywany jest gaz. Do ogrzewania domu i podgrzewania wody mogą być stosowane pompy ciepła, ogrzewające ciepłem pobieranym z otoczenia, z gruntu, zbiorników wodnych lub powietrza. Urządzenie, ogrzewając pomieszczenia, wypompowuje ciepło z otoczenia o niższej temperaturze, a po ogrzaniu nośnika oddaje ciepło do pomieszczenia. W ten sposób wymusza przepływ ciepła z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o wyższej temperaturze, wbrew naturalnemu kierunkowi przepływu. Pojazdy z napędem hybrydowym najczęściej wyposażone są w silnik spalinowy i elektryczny. Pozwala to na zmniejszenie zużycia paliwa. Dodatkowo nowoczesne rozwiązania pozwalają na zwiększenie wydajności energetycznej i zmniejszenie ilości spalin przez na przykład ładowanie baterii w czasie hamowania, zasilanie silnika elektrycznego spalinowym, wyłączanie silnika spalinowego na postoju i utrzymywanie go w stanie optymalnej wydajności. Gaz ziemny to paliwo ekologiczne, najlepsze rozwiązanie w domach i zakładach przemysłowych. Zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju stosowanie go umożliwia pogodzenie ochrony środowiska z korzystaniem z bogactw naturalnych. Urządzenia opalane gazem ziemnym emitują, w porównaniu z innymi paliwami, najmniej zanieczyszczeń. Zmniejszają też energochłonność procesów przemysłowych, a stosowane nowoczesne technologie dodatkowo pozwalają na wzrost produkcji. Gaz ziemny sprężony można też wykorzystywać jako paliwa pojazdów. Ciepło systemowe produkowane jest w ciepłowniach, jest źródłem zarówno ogrzewania jak i ciepłej wody. Dostępne jest dla użytkowników przez cały rok, nie wymagając przy tym z jego strony żadnych działań. Dzięki nowoczesnym technologiom i wysokim normą eliminacji zanieczyszczeń zapewnia maksymalną wydajność ciepła z jednej tony paliowa przy jednoczesny ograniczeniu szkodliwych emisji 3) Jaki jest stan powietrza w Polsce na tle innych krajów europejskich? 11 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

12 (Polska ma, obok Rumunii i Bułgarii, najgorszą jakość powietrza w Europie). Skąd czerpiemy dane? MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA: 1) poziom europejski: Europejskie repozytorium danych nt. jakości powietrza, oceny jakości powietrza w skali europejskiej 2) poziom krajowy: GŁÓWNY INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA - krajowa baza danych, oceny jakości powietrza w skali kraju 3) poziom regionalny: WOJEWÓDZKIE INSPEKTORATY OCHRONY ŚRODOWISKA - pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu w danym województwie, ocena jakości powietrza w danym województwie 9 Podsumowanie zajęć Krótko podsumuj lekcję. Przypomnij uczniom ich zadanie, polegające na prowadzeniu codziennego monitoringu jakości powietrza i notowaniu wyników na kartach pracy (prezentacja wyników na kolejnej lekcji, np. za tydzień). Upewnij się, że wszyscy zrozumieli zadanie i podzielili się pracą. Powróć do pytania kluczowego W jaki sposób możemy ograniczyć zanieczyszczenie powietrza? - na podstawie zdobytej podczas tej części zajęć wiedzy młodzi ludzie powinni wiedzieć, jak na nie odpowiedzieć. Działania mające na celu ochronę czystości powietrza może podjąć każda osoba, np. poprzez zmianę swoich codziennych nawyków. Jednak główna odpowiedzialność za stan powietrza leży po stronie władz, w tym przedstawicieli samorządu lokalnego. Zaangażowanie obywateli w sprawy publiczne może jednak wywrzeć znaczący wpływ na decyzje władz. Poproś uczniów o podanie trzech różnych sposobów przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza przez każdego obywatela. 10 Zajęcia dodatkowe: Jeżeli w Szkole jest zainstalowane urządzenie do pomiaru czystości powietrza można utworzyć do jego obsługi i upowszechniania danych - Szkolny Punkt Monitorowania Czystości Powietrza. Wszystkie pomiary są na bieżąco umieszczane na stronie szkoły oraz miasta/gminy oraz na portalu w zakładce czyste powietrze Szkolny Punkt Monitorowania Czystości Powietrza Pod nadzorem/opieka nauczyciela, aktywni uczniowie, zainteresowani ochroną środowiska naturalnego człowieka, mogą utworzyć grupę, której zadaniem będzie stała analiza powietrza w mieście/ gminie w której jest szkoła oraz porównywanie danych z stanem powietrza w całej gminie, powiecie czy też województwie. Zadaniem uczniów zaangażowanych w tworzenie oraz funkcjonowanie Szkolnego Punktu Monitorowania Czystości Powietrza będzie upowszechnianie zdobytej wiedzy wśród rówieśników i rodziców, dzielenie się 12 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

13 opiniami na portalach społecznościowych np. facebook u oraz publikowanie bieżących danych o jakości powietrza na szkolnej gazetce i szkolnej stronie w Internecie. Jeżeli w szkole lub w najbliższej okolicy nie ma jeszcze zainstalowanego urządzenia do monitorowania jakości powietrza, można skorzystać z danych monitorowanych na bieżąco przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska : (htp://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current). Na portalu zbierane są dane z pomiarów stanu jakości powietrza ze stacji monitoringu w całym kraju. Na mapie wybieramy stację, która znajduje się w naszej miejscowości lub najbliższą. Będzie ona źródłem informacji o bieżących pomiarach. Jeśli w danej chwili brakuje danych, przyjmijmy dane z dnia poprzedniego w zakładce: Bieżące dane pomiarowe. GIOŚ udostępnił też aplikację dla urządzeń mobilnych z systemem Android. Link do aplikacji: htp://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/mobile_app. 11 Informacje i pomoc techniczna Działania mające na celu edukację o zagrożeniach wynikających z zanieczyszczeniem powietrza oraz promocję działań na rzecz ochrony czystości powietrza, może podjąć każda szkoła. Jednak główna odpowiedzialność za stan powietrza leży po stronie miejskich, gminnych lub powiatowych władz, w tym przedstawicieli samorządu lokalnego. Zaangażowanie szkoły, jej uczniów i pedagogów - w sprawy publiczne - może wywrzeć znaczący wpływ na decyzje władz. Jedną z form może być lekcja biologii, chemii lub fzyki poświęcona ochronie powietrza z wykorzystaniem wybranych elementów lub całości proponowanego scenariusza lekcji. Jeżeli w Waszej szkole znajdą się pasjonaci nauczyciele oraz aktywni uczniowie, zainteresowani działaniem na rzecz ochrony przyrody i naturalnego środowiska człowieka zachęcamy do utworzenia Szkolnego Punktu Monitorowania Czystości Powietrza. W tym celu warto zajrzeć na internetową stronę autorów projektu Takie są Rzeczypospolite, jak ich młodzieży chowanie (Fundacja TERAZ MAZOWSZE ) lub Szkolny system monitorowania jakości powietrza (Stowarzyszenia na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego lub 13 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

14 14 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

15 ARKUSZE ĆWICZEŃ 15 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

16 Arkusz Ćwiczeń 1. NORMY JAKOŚCI POWIETRZA Zdobądź informacje (podręcznik, plakat, internet) i określ, jakie są normy zanieczyszczeń powietrza i uzupełnij poniższą tabelę. TYP ZANIECZYSZCZENIA (STANY DOBOWE) NORMA PM10 PM2.5 NO2 CO 03 BENZOALFAPIREN Korzystaj tylko z potwierdzonych i znanych źródeł np. : Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

17 Arkusz Ćwiczeń 2. POWIETRZE W OKÓŁ NAS Sprawdź, czym jest ogrzewany twój dom. Określ czy energia wykorzystana do jego ogrzania, wytwarzana jest przez: twoją rodzinę, wspólnotę lub spółdzielnie mieszkaniową, elektrownie, zakład energetyki cieplnej czy może w inny sposób (jeżeli tak to w jaki)? Opisz który sposób ogrzewania jest najbardziej przyjazny dla środowiska i dlaczego ( znaków). Zastanów się i opisz w jaki sposób możesz przyczynić się do poprawy jakości powietrza w swoim gospodarstwie domowym ( znaków) 17 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

18 Arkusz Ćwiczeń 3. SPRAWDZANIE JAKOŚCI POWIETRZA 1. Korzystając ze strony wykonaj: Kolejne dni Tabelę z 30 kolejnych dni, określ średnie zanieczyszczenia pyłami PM10: dzienne (7:00-20:00) oraz nocne (21:00-6:00) Dzień Noc Kolejne dni Tabelę z 30 kolejnych dni, określ średnie ciśnienie: dzienne (7:00-20:00) oraz nocne (21:00-6:00) Dzień Noc Kolejne dni Tabelę z 30 kolejnych dni, określ średnią temperaturę: dzienną (7:00-20:00) oraz nocną (21:00-6:00) Dzień Noc 18 Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

19 2. Na podstawie wyników z tabeli, stwórz dwa wykresy liniowe (dzienny i nocny), zaznaczając różnymi kolorami PM10, temperaturę i ciśnienie. Na podstawie otrzymanych wykresów, napisz jakie czynniki wpływają na ich wyniki oraz jaka jest zależność miedzy obserwowanymi parametrami. Scenariusz lekcji oraz projekt szkolnego systemu ochrony powietrza został opracowany przez Fundację Teraz Mazowsze i dofnansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.