Sprawozdanie z działalności Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii za rok kalendarzowy 2016

Transkrypt

1 Interdyscyplinarne Centrum Odnawialnych Źródeł Energii Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy Al. Prof. S. Kaliskiego 7 Tel.: (52) Tel/fax: (52) Bydgoszcz icoze@utp.edu.pl WWW: Sprawozdanie z działalności Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii za rok kalendarzowy 2016 Bydgoszcz, kwiecień 2017r.

2 SPIS TREŚCI Str. 1. Podstawa opracowania sprawozdania Utworzenie Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii Powołanie Dyrektora Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii Działalność ICOZE w roku Integracja i stymulacja działań z zakresu OZE prowadzonych przez jednostki UTP Reprezentowanie UTP w zewnętrznych krajowych i międzynarodowych środowiskach związanych z działalnością na rzecz OZE Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej TEO Międzynarodowa Konferencja EVIM CENTRAL EUROPE Eko-Euro-Energia Nawiązywanie współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowobadawczymi i dydaktycznymi z zakresu OZE Inicjowanie, pozyskiwanie i realizacja krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych z zakresu OZE Pozyskiwanie i realizacja prac usługowych z zakresu OZE Inicjowanie i realizacja interdyscyplinarnych form dydaktycznych w tym szkoleń i kursów z zakresu OZE str. 2

3 1. Podstawa opracowania sprawozdania Podstawą opracowania sprawozdania jest Zarządzenie Nr Z Rektora Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, z dnia 27 maja 2013 r. 2. Utworzenie Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii W dniu 27 maja 2013 r. zostało powołane centrum uniwersyteckie o nazwie Interdyscyplinarne Centrum Odnawialnych Źródeł Energii, zwane dalej ICOZE, podległe bezpośrednio Rektorowi. Podstawą powołania ICOZE był art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U j.t. ze zmianami), 12 ust. 2 Statutu UTP oraz uchwała Senatu nr 14/359 z dnia 15 maja 2013 r. 3. Powołanie Dyrektora Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii Zgodnie z Zarządzeniem Nr Z Rektora Uniwersytetu Technologiczno- Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, z dnia 27 maja 2013 r., w dniu 29 listopada 2013 roku JM Rektor powołał na funkcję Dyrektora ICOZE dr. hab. inż. Sławomira Cieślika z Wydziału Telekomunikacji, Informatyki i Elektrotechniki. Zgodnie z Zarządzeniem Nr Z Rektora Uniwersytetu Technologiczno- Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, z dnia 27 maja 2013 r., w dniu 20 marca 2014 roku JM Rektor powołał na funkcję Dyrektora ICOZE dr inż. Adama ego z Wydziału Inżynierii Mechanicznej (pismo RA ). 4. Działalność ICOZE w roku 2016 Zgodnie z Zarządzeniem Nr Z Rektora Uniwersytetu Technologiczno- Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, z dnia 27 maja 2013 roku zadaniem Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii jest inicjowanie, organizowanie i koordynowanie różnorakich form aktywności naukowo-badawczej, rozwojowej, wdrożeniowej, dydaktycznej i usługowej w zakresie odnawialnych źródeł energii. Do szczegółowych zadań ICOŹE należy przede wszystkim: - Integracja i stymulacja działań z zakresu odnawialnych źródeł energii prowadzonych przez podstawowe jednostki UTP - Reprezentowanie UTP w zewnętrznych krajowych i międzynarodowych środowiskach związanych z działalnością na rzecz odnawialnych źródeł energii - Nawiązywanie współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowo-badawczymi i dydaktycznymi z zakresu odnawialnych źródeł energii - Inicjowanie, pozyskiwanie i realizacja krajowych i międzynarodowych interdyscyplinarnych projektów badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych z zakresu odnawialnych źródeł energii, finansowanych ze środków budżetowych i pozabudżetowych, w tym ze środków Unii Europejskiej - Pozyskiwanie i realizacja prac usługowych z zakresu odnawialnych źródeł energii - Inicjowanie i realizacja interdyscyplinarnych form dydaktycznych z zakresu odnawialnych źródeł energii - Inicjowanie i prowadzenie szkoleń i kursów z zakresu odnawialnych źródeł energii Zgodnie z tym zapisem opracowano niniejszy Raport. str. 3

4 4.1. Integracja i stymulacja działań z zakresu OZE prowadzonych przez jednostki UTP W zakresie tego punktu zrealizowano spotkania robocze m.in. podczas Konferencji Eko- Euro-Energia 2016, podczas którego ustalono zakres współpracy pomiędzy wybranymi jednostkami (Wydziałami) UTP w Bydgoszczy. Rozwijano stronę www Centrum Reprezentowanie UTP w zewnętrznych krajowych i międzynarodowych środowiskach związanych z działalnością na rzecz OZE Na bieżąco realizowano podpisywanie umów o współpracy z firmami z zakresu OZE Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej TEO 2016 Po raz 33 w historii, ale po raz pierwszy na terenie Bydgoskiego Centrum Targowo- Wystawienniczego odbyły Międzynarodowe Targi Budownictwa i Instalacji oraz wykończenia wnętrz GRYF-BUD. Równolegle po raz 7 odbywały się również Targi Energii Odnawialnej TEO. W dniach 2 i 3 kwietnia do otworzonego w październiku zeszłego roku przy ulicy Gdańskiej 187 centrum wystawienniczego zawitało szereg wystawców na jedną z największych w tej branży imprez targowych w północnej i środkowej Polsce. GRYF-BUD i TEO to nie tylko miejsce, w którym spotykają się specjaliści i handlowcy, ale równie chętnie odwiedzają je prywatni inwestorzy, którzy mają zamiar zbudować własny dom. Dzięki wymianie informacji i ofert na targach można się dowiedzieć jak zbudować funkcjonalny i energooszczędny budynek. Na targach było można skorzystać z pomocy doradców, podpowiedzi projektantów i z oferty firm świadczących usługi remontowe oraz budowlane. Wśród wystawców reprezentowany był praktycznie cały zakres branży budowlanej i instalacyjnej prezentujący: materiały budowlane, chemie budowlaną, izolacje, docieplenia, elewacje, ściany, stropy, sufity, okna, drzwi, dachy, systemy grzewcze, wentylacje, klimatyzacje, instalacje wodne, podłogi, posadzki, balustrady, schody, wyposażenie wnętrz, meble, oświetlenie, wyposażenie łazienek, inteligentne budynki i wiele innych. str. 4

5 Zapoznać się było można również z szeroką ofertą związaną z ekologicznym źródłami energii. Przedstawione zostały m.in. systemy grzewcze wykorzystujące OZE, w tym: kotły, piece, kominki, kolektory słoneczne, klimatyzatory, pompy cieplne, biopaliwa, biopaliwa stałe, pellety, biopaliwa płynne, biogaz. Podczas targów Przedstawiciele ICOZE oraz studenci Koła Inżynierii OZE reprezentowali UTP w Bydgoszczy na organizowanej podczas Targów Konferencji pn. "od wizji do realizacji...". Studenci prezentowali roll-upy WIM UTP oraz ulotki promocyjne. Studenci przedstawili również swoje dokonania w zakresie OŹE w formie prezentacji posterowych na stoisku targowym. Możliwa była promocja kierunków dydaktycznych naszej Uczelni, a w szczególności kierunku Inżynieria OŹE. str. 5

6 Program konferencji zorganizowanych podczas targów w tym konferencji tematycznej OZE "od wizji do realizacji..." str. 6

7 4.4. Międzynarodowa Konferencja EVIM CENTRAL EUROPE 2016 W dniach października 2016 roku studentki: Patrycja Urbańska, Agnieszka Sobczak, Agnieszka Sawoszczuk, Barbara Góral oraz studenci: inż. Sebastian Przybył oraz Jakub Rozalski, członkowie Koła Naukowego Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii uczestniczyli w Międzynarodowej konferencji EVIM CENTRAL EUROPE Studenci podczas Konferencji czynnie działali jako wolontariusze pomagając w organizacji i realizacji tej ciekawej konferencji. EVIM CENTRAL EUROPE 2016 to międzynarodowe wydarzenie poświęcone rozwojowi regionalnego rynku pojazdów elektrycznych i infrastruktury stwarzającej możliwość użytkowania na szeroką skalę pojazdów elektrycznych, zarówno przez licznych klientów prywatnych, firmowych jak i użytkowników z sektora miejskiego i publicznego. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy był partnerem naukowym tej konferencji. Pierwszy dzień konferencji był połączony z wystawą samochodów elektrycznych i został zorganizowany w największym w Polsce i jednym z najnowocześniejszych w Europie Centrum Badawczym Polskiej Akademii Nauk Konwersja Energii i Źródła Odnawialne (KEZO). W centrum badawczym są realizowane badania dotyczące bardzo wielu aspektów związanych z nowoczesnymi źródłami energii. Są prowadzone prace nie tylko nad technologiami pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych, technologiami magazynowania tej energii i sposobami jej przesyłania, ale i nad technikami zarządzania energią dzięki technikom informatycznym. KEZO PAN jest jednocześnie centrum badawczym i instytucją ukierunkowaną na zastosowania. Jego wizytówką są tzw. technologie plus energetyczne, czyli takie rozwiązania na przykład dla domów, szpitali czy szkół, które pozwalają produkować więcej energii niż dane obiekty są w stanie zużyć. Budowa i wyposażenie KEZO PAN kosztowało ok. 90 mln zł. Placówka posiada m.in. jeden z trzech w Europie wysokiej klasy symulator AAA, który umożliwi prowadzenie badań poświęconych eksploatacji paneli fotowoltaicznych na farmach słonecznych. Są tam również tunel aerodynamiczny, symulator słoneczny, drukarka 3D, która może drukować elementy z tytanu, dron czy nowoczesne kamery termowizyjne. Infrastruktura naukowo-badawcza Centrum Badawczego KEZO składa się z pięciu tematycznie spójnych laboratoriów badawczych: L1. Laboratorium Technik Słonecznych L2. Laboratorium Mikrosiłowni Kogeneracyjnych L3. Laboratorium Energetyki Wiatrowej, L4. Laboratorium Inżynierii Bezpieczeństwa Energetyki, L5. Zintegrowane Laboratorium plus energetyczne. Więcej informacji na Instytut Maszyn Przepływowych PAN, który jest właścicielem Centrum Badawczego w Jabłonnie planuje ścisłą współpracę naukowo-badawczą m.in. z placówkami PAN, wyższymi uczelniami, jednostkami badawczo-rozwojowymi, sieciami naukowymi oraz przedstawicielami przemysłu związanego z sektorem energetycznym. str. 7

8 Fot. Centrum Badawcze Polskiej Akademii Nauk - Konwersja Energii i Źródła Odnawialne (KEZO) - Pozostałe dni konferencyjne odbyły się na 6-tych. Międzynarodowych Targach Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej - RENEXPO w Warszawskim Centrum EXPO XXI. Targi RENEXPO Poland to wydarzenie w całości poświęcone tematyce odnawialnych źródeł energii w Polsce. Z jednej strony stanowią jedyną w swoim rodzaju platformę spotkań biznesowych, z drugiej są miejscem wymiany wiedzy, poglądów i doświadczeń. Przedstawiciele branży, krajowe i międzynarodowe organy publiczne, stowarzyszenia, naukowcy oraz firmy spotykają się, aby zaprezentować wyniki ostatnich badań, innowacyjne dokonania i nowości technologiczne oraz prowadzić rozmowy na temat najnowszych tendencji i kierunków rozwoju sektora OZE w naszym kraju. Idea wydarzenia od kilku lat jest wciąż ta sama pokazać, że wytwarzanie i dystrybucja energii odnawialnej oraz korzystanie z niej jest proste i opłacalne. Firmy biorące udział w targach zaprezentowali swoją ofertę w ośmiu sektorach: bioenergia (energia z drewna, biomasa, biogaz, biopaliwa), energia wiatrowa, CHP - kogeneracja, energooszczędne budownictwo i renowacja budynków, energia wodna, pompy ciepła, energia geotermiczna oraz energia słoneczna. Na szczególną uwagę zasługiwał bogaty program merytoryczny - specjalistyczne konferencje, kongresy i fora branżowe, umożliwiające wymianę wiedzy, a także zachęcające do dyskusji na aktualne tematy dla sektora OZE. Podczas targów oprócz EVIM CENTRAL EUROPE 2016 odbyły się: Międzynarodowa Konferencja Fotowoltaiki w Polsce, dwudniowa Polska Konferencja Hydroenergetyczna, konferencja Społeczne aspekty OZE oraz forum Budynek i energia na temat technologii energooszczędnych w obiektach wielkopowierzchniowych i wielkogabarytowych. (więcej o targach - Ponadto uczestnicy targów mogli wziąć udział w: Kongresie Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, Forum Biogazu oraz Międzynarodowym Kongresie na temat magazynowania energii w Polsce. Studenci wzięli udział poza konferencją EVIM CENTRAL EUROPE 2016 również w Kongresie Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła oraz Międzynarodowym Kongresie na temat magazynowania energii. str. 8

9 Fot. Pan i Dr inż. Kazimierz Bieliński podczas Międzynarodowej konferencji EVIM CENTRAL EUROPE 2016 Fot. Panel dyskusyjny podczas Międzynarodowej konferencji EVIM CENTRAL EUROPE Eko-Euro-Energia 2016 W dniach maja 2016 roku w Regionalnych Centrum Innowacyjności w sali C8 odbyła się dziewiąta już Konferencja ECO- URO-ENERGIA Spotkania naukowe w ramach konferencji naukowo-technicznej pn. ECO- URO-ENERGIA są organizowane Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy od 2004 roku. Poszczególne edycje odbyły się w latach 2004, 2005, 2006, 2007, 2012, 2013, 2014 i str. 9

10 Konferencję Eko-Euro-Energia 2016 otwiera dr hab. inż. Dariusz Boroński - Prorektor ds. Nauki UTP w Bydgoszczy Pierwszym organizatorem były Targi Bydgoskie SAWO sp. z o.o. zaś współorganizatorem UTP w Bydgoszczy. Te debaty nad rozwojem energii odnawialnej w Polsce i Europie oraz prezentacje rozwiązań z udziałem przedstawicieli inwestorów, nauki, instytucji rządowych producentów i użytkowników instalacji OŹE przyczyniają się do popularyzacji wdrażania i stosowania rozwiązań technicznych opartych o odnawialne źródła energii. Uczestnicy Konferencji EEE 2016 w sali C8 RCI UTP w Bydgoszczy Podstawowym założeniem przyjętym przez organizatorów Konferencji EEE jest corocznie kontynuacja dotychczasowych działań w ramach konferencji i seminariów z cyklu Eko- uro- Energia, wymiana doświadczeń, a także dalsza integracja środowiska specjalistów świata nauki i przemysłu, związanych z Odnawialnymi Źródłami Energii. Ważnym momentem dla funkcjonowania Konferencji było powstanie w 2013 roku na UTP w Bydgoszczy Interdyscyplinarnego Centrum Odnawialnych Źródeł Energii ( którego zadaniem jest inicjowanie, organizowanie i koordynowanie różnorakich form aktywności naukowo-badawczej, rozwojowej, wdrożeniowej, dydaktycznej i usługowej w zakresie odnawialnych źródeł energii. W ostatnich latach ważnym impulsem do zorganizowania Konferencji była również realizacja nowego kierunku studiów inżynierskich, utworzonego w 2012 roku na Wydziale Inżynierii Mechanicznej UTP w Bydgoszczy pn.: Inżynieria Odnawialnych Źródeł Energii oraz cyklu studiów podyplomowych od roku 2009 pn. Budowa i Eksploatacja Instalacji Odnawialnych Źródeł Energii, Budowa i Eksploatacja Siłowni Turbowiatrowych oraz Instalacje str. 10

11 Odnawialnych Źródeł Energii w Przedsiębiorstwie. Poza aspektami naukowo-technicznymi, podczas Konferencji omawiane są również problemy dotyczące wiedzy, umiejętności i postawy (kompetencji społecznych) absolwentów nowego kierunku studiów. Szczególnie ważne jest tutaj stanowisko firm branżowych. IX Konferencja EEE 2016 była szczególnie poświęcona projektowi pt.: Zintegrowane kształcenie z zakresu Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym (UTP) w Bydgoszczy. W ramach tego projektu uruchomiono na WIM UTP w Bydgoszczy nowe studia podyplomowe pn. Pompy Ciepła i Magazynowanie Energii Ciepła. Patronat na Konferencją co roku obejmuje Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki oraz J.M. Rektor Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy Prof. dr hab. inż. Antoni Bukaluk. Organizatorzy Konferencji ECO- URO-ENERGIA 2016: - Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy - Wydział Inżynierii Mechanicznej - Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu - Bydgoskie Towarzystwo Naukowe - Wydział Matematyki Fizyki i Techniki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Partnerem Konferencji EEE 2016 było Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła, Fundacja Rozwoju Mechatroniki oraz Kujawsko-Pomorskie Stowarzyszenie Odnawialnych Źródeł Energii. KOMITET NAUKOWY I PROGRAMOWY: - Prof. Józef Flizikowski - Przewodniczący, WIM UTP w Bydgoszczy, BTN - Prof. Bogdan Żółtowski - Dziekan WIM, UTP w Bydgoszczy - Prof. Marek Bieliński - Prezes Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego - Prof. Rune Bakke - Telemark University College, Tel-Tek Technological R&D Institute - Norwegia - Prof. Piotr Doerffer - Instytut Maszyn Przepływowych PAN - Prof. Zbigniew Kłos - WMRiT, PP, Poznań - Prof. Tomasz Tyralski - WM, PŁ, Łódź - Dr hab. inż. Marek Macko - Prodziekan WMFiT, UKW w Bydgoszczy - Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski - WIM, UTP w Bydgoszczy - Dr hab. inż. Sławomir Cieślik - WTIiE, UTP w Bydgoszczy - Dr hab. inż. Mariusz Chalamoński - WBAiIŚ, UTP w Bydgoszczy - Dr hab. inż. Zbigniew Podkówka - WHiBZ, UTP w Bydgoszczy - Dr.-Ing. Marek Miara - Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE - Dr inż. Joanna Piotrowska-Woroniak - WBiIŚ, Politechnika Białostocka - Dr inż. Bogdan Noga - IMSiE, UTH w Radomiu - - WIM, UTP w Bydgoszczy - Dr inż. Janusz Musiał - Prodziekan WIM, UTP w Bydgoszczy - Dr inż. Kazimierz Bieliński - WTIiE, UTP w Bydgoszczy - Dr Tadeusz Trocikowski - Europejska Fundacja Naukowa - Instytut Innowacji - Dr inż. Oлег Полищук - Chmielnicki Uniwersytet Narodowy - Ukraina - Mgr inż. Paweł Lachman - Prezes Polskiej Org. Rozwoju Techn. Pomp Ciepła - Mgr inż. Tomasz Mania - Przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła str. 11

12 KOMITET ORGANIZACYJNY: - - Przewodniczący, WIM, UTP w Bydgoszczy - Dr inż. Izabela Piasecka - WIM, UTP w Bydgoszczy - Mgr inż. Marek Szymczak, WIM, UTP w Bydgoszczy - Mgr Marta Kobus - sekretariat, WIM, UTP w Bydgoszczy - Koło Naukowe Studentów Inżynierii OŹE Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski podczas swojej prezentacji Podczas Konferencji ECO- URO-ENERGIA 2016 zaprezentowano w sesjach plenarnych 22 artykuły naukowe, w sesji posterowej 32 postery, natomiast w sesji firm branżowych OZE - przedstawiciele firm przedstawili prezentacje reklamowe na temat swojej oferty wybranych typów instalacji OŹE. Podczas konferencji reprezentowane były ośrodki naukowe z całego kraju: - UTP w Bydgoszczy, - UKW w Bydgoszczy, - Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu, - Politechnika Gdańska. - Chmielnicki Uniwersytet Narodowy Dr hab. inż. Zbigniew Podkówka podczas prezentacji str. 12

13 Dzień pierwszy r. Budynek RCI przy UTP w Bydgoszczy, ul. Prof. S. Kaliskiego 7 - sala C8 Sesja I - sala C8 - Przewodniczący: Dr hab. inż. Marek Macko Dr hab. inż. Dariusz Boroński - Prorektor ds. Nauki - UTP - Otwarcie Konferencji E E Zintegrowanie kształcenie z zakresu Inżynierii OŹE na UTP w Bydgoszczy - podsumowanie Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski Czynne monitorowanie procesu rozdrabniania biomasy uziarnionej Mgr inż. Tomasz Mania Dr hab. inż. Mariusz Chalamoński, Mgr inż. Magdalena Nakielska, Mgr inż. Marek Szymczak Dr hab. inż. Marek Macko, Dr Grzegorz Śmigielski Analiza możliwości praktycznego wykorzystania OZE w wybranym budynku WIM UTP w Bydgoszczy Analiza komina słonecznego w okresie jesiennym Monitorowanie zapotrzebowania energetycznego w rozdrabniaczu fotowoltaicznym Dr inż. Adolf Mirowski Rynek pomp ciepła w 2015 rok i Warunki techniczne w wpływ na rozwój rynku OZE Dr inż. Oлег Полищук Alternatywne źródła energii w obwodzie Сhmielnickim: stan i perspektywy rozwoju Sesja II - sala C8 - Przewodniczący: Prof. dr hab. Józef Flizikowski Dr hab. inż. Zbigniew Podkówka Energia odnawialna ze słomy Mgr inż. Wojciech Pratkowski, Mgr inż. Henryk Biernat, Dr inż. Bogdan Noga Mgr inż. Adam Koniszewski Mgr inż. Wojciech Wójcik Dr Tadeusz Trocikowski Możliwości wykorzystania wód termalnych udostępnionych w rejonie miejscowości Celejów Przykłady inwestycji w systemy pomp ciepła w województwie kujawsko-pomorskim Wielkopowierzchniowa instalacja solarna - analiza wybranego przykładu Dobre praktyki w pozyskiwaniu funduszy unijnych na inwestycje w OZE - wybrane przykłady Mgr inż. Marek Szymczak Wykorzystanie energetyczne biomasy Mgr inż. Beata Dolata, Łukasz Rubach Paulownia - clon in vitro Dr inż. Izabela Piasecka Analiza ekologiczno-energetyczna cyklu istnienia instalacji fotowoltaicznej Dr inż Sylwester Borowski, Dr inż. Jerzy Kaszkowiak Logistyka dostaw surowca wybranej biogazowni rolniczej Dr inż. Jerzy Kaszkowiak, Mgr inż. Marietta Wpływ dodatku etanolu do benzyny na głośność pracy silnika Markiewicz-Patalon spalinowego Sesja III - sala C8 - Przewodniczący: Dr inż Adam Mgr inż. Michał Szczepański Rozwój klastrów OZE w Polsce Piotr Leszek Komputerowe wspomaganie projektowania instalacji solarnych Mgr Joanna Kawa Kierunki rozwoju energetyki prosumenckiej w Polsce i Norwegii Mgr inż. Łukasz Trzeciak Fotowoltaika w trwającej rewolucji energetycznej najnowsze trendy i zastosowania Inż. Weronika Kruszelnicka Analiza efektywności hybrydowych systemów energii odnawialnej Dyskusja Sesja IV: Sesja posterowa - Przewodniczący: Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski P1 Andrii Полищук Розробка системи збору метеорологічних даних для лабораторії відновлювальних джерел енергії P2 inż. Mateusz Buza, inż. Ola Madej, inż. Weronika Dynamika i rozwój infrastruktury do pojazdów elektrycznych w Polsce i Kruszelnicka Europie P3 Wykorzystanie komputerowego wspomagania prac inżynierskich do inż. Mateusz Buza, inż. Ola Madej, inż. Weronika optymalizowania konstrukcji łopaty małej elektrowni wiatrowej za Kruszelnicka pomocą środowiska CFD P4 P5 P6 P7 inż. Monika Lampart, inż. Paulina Lemieszko, inż. Izabela Liniewska inż. Weronika Kruszelnicka, inż. Mateusz Buza, inż. Ola Madej inż. Weronika Kruszelnicka, inż. Mateusz Buza, inż. Ola Madej inż. Izabela Liniewska, inż. Monika Lampart, inż. Paulina Lemieszko Analiza porównawcza efektywności ekonomicznej i energetycznej systemów grzewczych do ciepłej wody użytkowej zasilanych pompą ciepła typu powietrze woda, instalacją solarną oraz fotowoltaiczną Possibilities of usage Hydrogen in transport sector Wybrane rozwiązania magazynowania energii oraz ich wpływ na efektywność i stabilność systemów OZE Projekt instalacji solarnej do ogrzewania c.w.u. w domu jednorodzinnym str. 13

14 P8 inż. Marta Heyse, mgr inż. Paulina Ropińska, inż. Przegląd i ocena wybranych aplikacji komputerowych do wspomagania Kruszelnicka, dr inż. Izabela Piasecka projektowania i symulacji instalacji solarnych P9 inż. Ola Madej, inż. Weronika Kruszelnicka, inż. Wykorzystanie instalacji hybrydowych do zasilania aktywnych znaków Mateusz Buza drogowych P10 inż. Ola Madej, inż. Weronika Kruszelnicka, inż. Analiza porównawcza sprawności kolektorów solarnych typu heat pipe, Mateusz Buza U-rura oraz płaskich P11 inż. Jakub Michałek, inż. Weronika Kruszelnicka, Analiza możliwości praktycznego wykorzystania komputerowego mgr inż. Paulina Ropińska, dr inż. Izabela Piasecka wspomagania projektowania i symulacji instalacji energetyki wiatrowej P12 inż. Natalia Kozłowska, inż. Ola Madej Zasady projektowania instalacji fotowoltaicznej inż. Mateusz Przybyszewski, mgr inż. Paulina Projekt instalacji fotowoltaicznej dla potrzeb zasilania domu P13 Ropińska, inż. Weronika Kruszelnicka, dr inż. jednorodzinnego z wykorzystaniem narzędzi wspomagania Izabela Piasecka komputerowego P14 Daria Czulik Domy zeroenergetyczne przyszłość światowego budownictwa? P15 Daria Czulik Przegląd programów do projektowania instalacji fotowoltaicznych P16 inż. Weronika Kruszelnicka, mgr inż. Marek Szymczak Analiza własności energetycznych wybranych ziaren zbóż P17 Paula Woźniak, Daria Czulik, Paweł Knozowski Budowle wodne przegląd rozwiązań stosowanych w Polsce P18 Sara Straszewska Zastosowanie technologii BIPV i BAPV w Polsce P19 Daria Czulik, Paweł Knozowski Michał Kozłowski, Marek Żarkowski Źródła finansowania OŹE w Polsce P20 inż. Sebastian Przybył Porównanie efektywności modułów fotowoltaiki płaskiej i wysoko skoncentrowanej w polskich warunkach P21 Michał Kozłowski Innowacje i rozwój OŹE w Polsce i na świecie P22 Paweł Knozowski Easysolar jako aplikacja do wspomagania projektowania instalacji fotowoltaicznych P23 Paula Woźniak Analiza możliwości wspomagania komputerowego projektowania instalacji solarnych w programie Polysun P24 Marek Żarkowski Instalacja PV z wykorzystaniem optymalizatora SolarEDGE P25 P26 Paweł Knozowski, Marek Żarkowski, Michał Kozłowski Paula Woźniak Wizja w przyszłość: multirotor firmy Vestas Efektywność ekonomiczna, energetyczna i ekologiczna instalacji solarnych w polskich warunkach środowiskowych P27 Marek Żarkowski, Paweł Knozowski, Michał Kozłowski Podgrzewanie wody z wykorzystaniem instalacji PV P28 inż. Ola Madej, inż. Natalia Kozłowska Zasady doboru liczby kolektorów w instalacji solarnej P29 inż. Paulina Lemieszko, inż. Izabela Liniewska, Wpływ i analiza konstrukcji elektrowni wiatrowych dużej mocy na inż. Monika Lampart ekosystem P30 Sara Straszewska Sposoby zwiększania efektywności energetycznej budynku mieszkalnego P31 Iwona Borowicka Analiza systemów montażowych pod instalacje fotowoltaiczne P32 EkoUpgrade - zwiększenie samowystarczalności i wydajności domu Stanisław Sitterlee, Dominik Szczechowski, pasywnego na przykładzie Centrum Demonstracyjnego Odnawialnych Daniel Majcherczak Źródeł Energii w Bydgoszczy PARTNERZY BRANŻOWI KONFERENCJI Pompy ciepła marki Dimplex Systemy grzewcze z zakresu OZE marki Galmet Instalacje solarne z kolektorami próżniowymi Produkcja nowoczesnych i wydajnych turbin wiatrowych małych mocy (0,4 do 3kW) Tworzywowe systemy dolnych źródeł zasilania pomp ciepła. Instalacje fotowoltaiczne oraz małe elektrownie wiatrowe str. 14

15 Instalacje do aglomerowania biomasy: brykiet - pellet Instalacje fotowoltaiczne Systemy grzewcze z zakresu OZE marki Hewalex Mobilne elektrownie słoneczne Consulting Finansowo-Energetyczny, Inwestycje OZE Pompy ciepła marki EKO- HEAT Pompy ciepła marki Martech Instalacje geotermalne Klaster Odnawialnych Źródeł Energii Instalacje fotowoltaiczne Absorpcyjne pompy ciepła - ROBUR Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła Instalacje biogazowni Dr inż. Oлег Полищук - Chmielnicki Uniwersytet Narodowy podczas prezentacji str. 15

16 W konferencji EEE 2016 czynnie uczestniczyli członkowie koła naukowego Inżynierii OŹE, którzy przygotowali 30 posterów Hol przed salą C8 RCI UTP w Bydgoszczy wypełniły prezentacje promocyjne firm branży OZE str. 16

17 Sala obrad podczas EEE 2016 Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski prowadzi sesję posterową Podczas drugiego dnia Konferencji odbyły się również prezentacje prac końcowych słuchaczy Studiów Podyplomowych pn. Pompy Ciepła i Magazynowanie Energii Ciepła. Uczestnicy Studiów Podyplomowych pn. Pompy Ciepła i Magazynowanie Energii Ciepła - drugi dzień konferencji EEE 2016 str. 17

18 4.6. Nawiązywanie współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowobadawczymi i dydaktycznymi z zakresu OZE Kontynuowano współpracę z National Research Institute Tel-Tek - (Norwegia) Inicjowanie, pozyskiwanie i realizacja krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, rozwojowych i wdrożeniowych z zakresu OZE Realizowano FSS/2014/HEI/W/0078 pt.: Zintegrowane kształcenie z zakresu inżynierii odnawialnych źródeł energii na Uniwersytecie technologiczno-przyrodniczym (UTP) w Bydgoszczy 17 listopada 2016 roku podczas Gali Wręczania Nagród Edukacyjnych Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, która odbyła się w Centrum Konferencyjnym Kopernik w Warszawie został nagrodzony projekt zrealizowany na Wydziale Inżynierii Mechanicznej UTP w Bydgoszczy. W tegorocznej VI już edycji konkursu EDUinspiracje projekt zrealizowany na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym został nagrodzony w kategorii projektów realizowanych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Fot. Statuetka wręczona podczas Gali Warto nadmienić, ze projekt z UTP rywalizował w swojej kategorii z projektami zrealizowanymi przez Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet im. Adam Mickiewicza w Poznaniu, Politechnikę Warszawską oraz Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Tarnowie. Zrealizowany na naszej uczelni projekt nr FSS/2014/HEI/W/ pt.: Zintegrowane kształcenie z zakresu Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym (UTP) w Bydgoszczy był odpowiedzią na zapotrzebowanie regionalnego i polskiego rynku branży OZE na wykwalifikowaną kadrę specjalistów. str. 18

19 Na uwagę zasługuje praktyczny, długoterminowy rezultat projektu. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy konsekwentnie tworzy ośrodek naukowodydaktyczny i rozwojowy w obszarze Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Jako jedna z pierwszych uczelni w Polsce w 2012 r. uruchomiła dzienne studia inżynierskie pn. Inżynieria Odnawialnych Źródeł Energii (IOZE). Od 6 lat kształci również słuchaczy na studiach podyplomowych w tym zakresie (np. specjalności: Budowa i Eksploatacja Instalacji Odnawialnych Źródeł Energii, Budowa i Eksploatacja Siłowni Turbowiatrowych, Instalacje OZE w Przedsiębiorstwie). W 2013 roku powstało także na UTP w Bydgoszczy Interdyscyplinarne Centrum OZE, które ma na celu inicjowanie, organizowanie i koordynowanie różnych form aktywności naukowo-badawczej, rozwojowej, wdrożeniowej, dydaktycznej i usługowej w zakresie OZE. Głównym celem projektu był rozwój Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego jako interdyscyplinarnego ośrodka naukowo-badawczego w obszarze odnawialnych źródeł energii, a także rozszerzenie oferty dydaktycznej uczelni i nawiązanie ściślejszej współpracy z sektorem biznesowym. Ma to prowadzić do rozwoju tej dziedziny wiedzy, jej upowszechnienia i wdrożenia w praktyce nowych rozwiązań. W projekcie wykorzystano również doświadczenia instytucji partnerskiej: Instytut Tel-Tek z Norwegii. Tel-Tek ( jest instytutem badawczym zajmującym się przede wszystkim aspektami zwiększenia energooszczędności oraz procesami niskiej emisji. Realizuje projekty dla i we współpracy z przemysłem i instytucjami publicznymi. Zajmuje się projektowaniem urządzeń i rozwiązań technologicznych oraz analizami technicznymi i gospodarczymi. Oferuje usługi w zakresie pośrednictwa usług badawczych, realizacji prac rozwojowych, transferu technologii i doradztwa. Prowadzi także działalność dydaktyczną. Szczególnie istotne z punktu widzenia projektu było doświadczenie aplikacyjne partnera norweskiego i know-how związane z transferem wiedzy pomiędzy jednostką badawczą a biznesem na rynku europejskim. Zrealizowany projekt był także odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku związane z badaniami nad odnawialnymi źródłami energii. Ich znaczenie będzie systematycznie rosło wraz z trendem do ograniczania emisji CO2 i rozwojem nowych technologii w kierunku aktywnego monitorowania oraz ekologicznego i inteligentnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. podczas Gali Wręczania Nagród Edukacyjnych Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji str. 19

20 Cele szczegółowe zrealizowanego projektu to absorpcja doświadczeń edukacyjnych Norwegii w zakresie OZE, rozwój programu studiów i rozszerzenie oferty dydaktycznej UTP odpowiadającej wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi i ochroną środowiska oraz zwiększenie powiązania UTP z otoczeniem gospodarczym i włączenie przedsiębiorstw z obszaru OZE w kreowanie i realizację kształcenia. Innowacyjność tematyczna projektu polegała m.in. na opracowaniu i wdrożeniu innowacyjnych zmian w programie studiów inżynierskich IOZE oraz na utworzeniu unikatowego w skali kraju kierunku studiów podyplomowych z zakresu pomp ciepła. W ramach projektu utworzony został nowy kierunek studiów podyplomowych Pompy ciepła i magazynowanie energii ciepła. Program kształcenia opracowany przez UTP w ramach projektu dofinansowanego ze środków FSS, uwzględnia potrzeby branży poszukującej kreatywnych i wykwalifikowanych inżynierów. Zakres kształcenia obejmuje aspekty techniczne konstrukcję i eksploatację instalacji OZE oraz zagadnienia ekonomicznoprawne. Główne zadania zrealizowane w projekcie były następujące: 1. Analiza zmian w programie studiów inżynierskich pn. Inżynieria Odnawialnych Źródeł Energii (IOZE) oraz możliwości zastosowania innowacyjnych narzędzi i metod dydaktycznych. 2. Opracowanie i wdrożenie zmian w programie studiów inżynierskich IOZE: - modyfikacja tematyki przedmiotów, - opracowanie i wdrożenie studenckich warsztatów twórczych, - opracowanie i wdrożenie studenckich grup doświadczalnych, - opracowanie i wdrożenie rozszerzonej pracy przejściowej dla studentów, - wprowadzenie obligatoryjnego udziału specjalistów branży OZE w realizacji procesów kształcenia, - wprowadzenie certyfikowanych szkoleń dla studentów kierunku, - kształcenie w formie distance learning. 3. Organizacja dwóch konferencji z zakresu inżynierii OZE: Eko-Euro-Energia 2015 i Organizacja dwóch seminariów z zakresu inżynierii OZE. 5. Organizacja wizyty studyjnej w Norwegii. 6. Opracowanie i wydanie 7 podręczników z zakresu inżynierii OZE. 7. Opracowanie zbioru dobrych praktyk Interdyscyplinarnego Centrum OZE (ICOZE) Zakup wyposażenia szkoleniowego z zakresu OZE. Projekt realizowano przy współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Pomp Ciepła oraz Polską Organizacją i Rozwoju Pomp Ciepła - PORT PC. W projekcie zatrudnieni zostali również uznani w branży eksperci oraz przedstawiciele czołowych firm działu OZE jako wykładowcy oraz prelegenci podczas szkoleń. Nagroda dla projektu wynika z zaangażowania całego personelu projektowego: doc. dr inż. Franciszek Bromberek, dr hab. inż. Janusz Musiał, mgr Joanna Siołkowska, mgr Ewa Frelichowska, mgr Marta Kobus, mgr Natalia Jędrusik, mgr Agnieszka Jankowska. Wszystkim tym osobom należą się słowa uznania i gorące podziękowania za wykonaną pracę. W imieniu przedstawionego powyżej zespołu zarządzającego projektem składam również podziękowania władzom Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, władzom Wydziału Inżynierii Mechanicznej UTP oraz wszystkim pracownikom działów związanych z obsługą administracyjną za wykazaną życzliwość przy opracowywaniu str. 20

21 i realizacji projektu. Poza dyplomem i statuetką uczelnia otrzymała w ramach nagrody rzeczowej rzutnik multimedialny BenQ W770ST. Warto odnotować fakt, że cały czas kierunek studiów inżynierskich pn. Inżynieria Odnawialnych Źródeł Energii będzie dalej wspierany ze środków zewnętrznych. W ramach ostatniego konkursu Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój w ramach działania 3.1 (Kompetencje w szkolnictwie wyższym), Oś III (Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju) projekt złożony przez Wydział Inżynierii Mechanicznej UTP w Bydgoszczy pt. "PROFESJONALNI SPECJALIŚCI OZE - kompleksowy program rozwoju studentów kierunku Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii Uniwersytetu Technologiczno - Przyrodniczego w Bydgoszczy" uzyskał ocenę pozytywną i uzyskał dofinansowanie na poziomie ,45 zł przy kosztach ogółem ,79 zł. Projekt będzie realizowany na naszej uczelni w latach Pozyskiwanie i realizacja prac usługowych z zakresu OZE Wybrane Badania zlecone: 1. BZ-90/2016/WIM - Opinia o innowacyjności wdrożenia sposobu produkcji innowacyjnych rurek ciepła przez firmę PROJPRZEM EKO Sp. z o.o. 2. BZ-114/2016/WIM - Innowacyjna technologia procesu produkcji paszowych preparatów mlekozastępczych, w oparciu o całkowicie zautomatyzowaną linię produkcyjną wraz z węzłem dokładnego dozowania 3. BZ-115/2016/WIM - Opinia o innowacyjności technologii mycia samochodów z systemem odzysku wody opartym na oczyszczalni mechanicznej wykorzystującej zeolity i zasilanej instalacją PV 4. BZ-144/2016/WIM - Opinia o innowacyjności technologii wykonywania odwiertów geologicznych za pomocą urządzenia wiertniczego o specjalnych parametrach pracy przez firmę PUH Hydrowoj Janusz Wojdyła 5. SZ-12/2016/WIM - Przeprowadzenie szkolenia pn. Panele fotowoltaiczne w gospodarstwach rolnych w województwie zachodniopomorskim 6. BZ-19/2016/WIM - Analiza sitowa próbek kawy str. 21

22 4.9. Inicjowanie i realizacja interdyscyplinarnych form dydaktycznych w tym szkoleń i kursów z zakresu OZE Zakończono pierwszą edycję Studiów Podyplomowych pn. "POMPY CIEPŁA I MAGAZYNOWANIE ENERGII CIEPŁA". Tematy prac końcowych podyplomowych pn. POMPY CIEPŁA I MAGAZYNOWANIA ENERGII CIEPŁA - rok akademicki 2015/2016 Temat Pracy końcowej Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji pompy ciepła wybranego typu na określonym obiekcie użytkowym Przegląd konstrukcji sprężarek stosowanych w pompach ciepła - analiza trendów rozwojowych Przegląd konstrukcji i typów wymienników ciepła stosowanych w pompach ciepła - analiza trendów rozwojowych Dobór i obliczenia techniczno-ekonomiczne instalacji pompy ciepła typu powietrze-woda do przygotowania ciepłej wody użytkowej w wybranym obiekcie użytkowym Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii magazynowania energii ciepła w gruncie - ocena wybranych rozwiązań wg przyjętych kryteriów Wykorzystanie aplikacji komputerowych do wspomagania projektowania instalacji pomp ciepła - ocena wybranych aplikacji wg przyjętych kryteriów Wykorzystanie aplikacji komputerowych do wspomagania projektowania i symulacji dolnych źródeł ciepła Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji gruntowej pompy ciepła z bezpośrednim odparowaniem na wybranym obiekcie użytkowym Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji pompy ciepła pracującej w taryfach G12 Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji pompy ciepła w układzie hybrydowym z instalacją fotowoltaiczną Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji hybrydy pompy ciepła z kotłem gazowym z uwzględnieniem możliwości zastosowania instalacji fotowoltaicznej w ramach planowanej modernizacji w wybranym domu jednorodzinnym Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji pompy ciepła w układzie hybrydowym z instalacją geotermalną Analiza procesu przygotowawczego/projektowego do budowy Instalacji pompy ciepła (określonych typów) w polskich realiach prawnych Analiza możliwości wykorzystania wód ściekowych jako dolnego źródła ciepła pomp ciepła W Analiza możliwości wykorzystania instalacji do magazynowania energii ciepła w gruncie do odladzania dróg i chodników Projekt stanowiska dydaktyczno-pokazowego do badań efektywności pompy ciepła wybranego typu Modernizacja istniejącego sposobu zasilania ciepłem budynku jednorodzinnego do trójwalentnego układu z zastosowaniem powietrznej pompy ciepła i kolektorów słonecznego Projekt instalacji dolnego źródła i instalacji pompy ciepła wspomaganym układem ogniw fotowoltaicznych w budynku energooszczędnym użyteczności publicznej remiza strażacka Imię i Nazwisko Słuchacza SP Joanna Benedict Adam Krüger Kinga Zwolankiewicz Piotr Cabanowski Natalia Arkanów Piotr Kobus Jerzy Grabek Maciej Nowacki Radosław Michalak Sławomir Koziński Marcin Żuchowski Sebastian Kawalec Paweł Kulikowski Łukasz Chomański Tomasz Mania Karol Bronkalla Wojciech Wójcik Dariusz Ryniec Promotor Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski Dr inż. Izabela Piasecka Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski Dr inż. Izabela Piasecka Dr inż. Izabela Piasecka Dr inż. Izabela Piasecka Dr hab. inż. Andrzej Tomporowski Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski Prof. dr hab. inż. Józef Flizikowski str. 22

23 Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji pompy ciepła w układzie hybrydowym z instalacją fotowoltaiczną na przykładzie DPS Zakrzewo Efektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna pompy ciepła typu powietrze-woda Analiza efektywności energetycznej i ekonomicznej instalacji gruntowej pompy ciepła z dolnym źródłem w postaci spirali poziomych oraz górnym źródłem w postaci ogrzewania płaszczyznowego bez sterowania pogodowego - zalety i wady Analiza modernizacja systemu grzewczego z układu ogrzewania elektrycznego na układu pompy ciepła typu powietrze-woda w budynku jednorodzinnym w warunkach polskich Pompa Ciepła Panasonic w połączeniu z własną elektrownią fotowoltaiczną finansowaną z programu PROSUMENT Projekt instalacji gruntowego pionowego wymiennika ciepła wraz pompą ciepła oraz z symulacją warunków pracy w okresie 50 lat. Piotr Krysiak Katarzyna Lontkowska Witold Bartniak Wojciech Itrych Łukasz Klimek Rafał Deredas Opracowanie str. 23