Nowoczesna metoda oczyszczania i odmulania zbiorników wodnych

Transkrypt

1 Dr inż. Marcin Sitarek Nowoczesna metoda oczyszczania i odmulania zbiorników wodnych Greenland Technologia EM

2 Chcielibyśmy zaproponować nowoczesną metodę oczyszczania i odmulania zbiorników wodnych o dowolnej powierzchni i głębokości (od oczek wodnych do jezior). Metoda ta oparta jest tylko i wyłącznie na preparatach biologicznych (nie stosujemy tu żadnej chemii). Metoda ta jest całkowicie bezpieczna dla wszystkich żywych organizmów (roślinnych i zwierzęcych). Metoda ta jest całkowicie nieinwazyjna (w żaden sposób nie naruszamy środowiska naturalnego nie niszczymy ani gleby ani roślinności), nie ma żadnego okresu karencji jak w przypadku pestycydów. Do oczyszczenia zbiornika wodnego nie jest wymagany żaden specjalistyczny sprzęt ani żadne inne specjalne wymogi związane z np.: dojazdem do brzegu jeziora. My natomiast posiadamy cały sprzęt konieczny do zastosowania tej nowatorskiej metody. Warto również zwrócić uwagę, że ta metoda jest znacznie tańsza od tradycyjnych metod oczyszczania zbiorników wodnych. A ponieważ metoda jest całkowicie ekologiczna i nieszkodliwa dla środowiska, więc można ubiegać się o dofinansowanie z odpowiednich funduszy europejskich. Szczegóły tej metody opisane są w poniższym tekście. Zapraszam do zapoznania się z naszą oferta. Wprowadzenie Każdy zbiornik wodny podlega procesom eutrofizacji, czyli stopniowego zarastania. Te niekorzystne zjawiska określa się mianem starzenia się zbiorników wodnych. Wyprodukowana w zbiorniku substancja organiczna są częściowo włączane w obieg materii, a częściowo są odkładana na dnie zbiornika. Efektem tego jest stopniowe wypłycanie zbiornika, a nadmiar nieodłożony na dnie powoduje wzrost żyzności, a w konsekwencji bujny rozwój fitoplanktonu (zakwity) z wszelkimi ich niekorzystnymi konsekwencjami. Te właśnie procesy wzrostu żyzności i jego konsekwencje nazywamy eutrofizacją i jeśli jest ona umiarkowana i jej efekty korzystne traktuje się ją jako użyźnienie, jeśli nadmierna i efekty są niekorzystne jako zanieczyszczenie Eutrofizacja występuje w wodach stojących; prowadzi do zmian właściwości wody, polegających na występowaniu intensywnego zabarwienia i zapachu, mętności, dużych wahaniach stężenia tlenu i odczynu ph w warstwie górnej oraz powstaniu warunków beztlenowych w głębszych warstwach, co jest przyczyną wymierania organizmów zwierzęcych, zwłaszcza ryb. Eutrofizacja prowadzi do zachwiania równowagi biologicznej, czego efektem jest dominacja organizmów beztlenowych. Następuje obniżenie jakości wód, często drastyczne ograniczenie bioróżnorodności oraz niekorzystne zmiany zabarwienia i zapachu wody itp., łącznie z pojawieniem się toksyn oraz niedoborami tlenu. Kolejnym efektem eutrofizacji jest wzrost zamulenia zbiornika wodnego.

3 Metody oczyszczania zbiorników wodnych. Problemy związane z eutrofizacją i pogorszeniem jakości wód dotyczą wszystkich zbiorników wodnych, począwszy od oczek w ogrodzie, a na morzach skończywszy. Ze względu na to, że eutrofizacja powoduje wiele negatywnych zmian w środowisku wodnym, więc poszukuje się skutecznych metod zapobiegania lub likwidacji czy zmniejszenia skutków tego procesu. Wykonanie zabiegów rewitalizacji jezior ponadto wymusza Dyrektywa Wodna 2000 UE (Dyrektywa 2000/60/WE), gdzie do roku 2015 akweny wodne również w Polsce mają być doprowadzone do stanu z okresu niezaburzonego. Obecnie możemy mówić o trzech grupach sposobach rekultywacji zbiorników wodnych: mechanicznych, chemicznych i biologicznych. Metody mechaniczne Metody te polegają na mechanicznym usunięciu nadmiaru osadów ze zbiornika. Jest to jednak metoda niezwykle kosztowna i czasochłonna, a poza tym nie zawsze jest możliwa do wykonania, ze względu na braku możliwości dojazdu koparek, spychaczy i innego niezbędnego ciężkiego sprzętu. W przypadku zabytkowych kompleksów parkowo-pałacowych, konserwator zabytków zwykle nie wyrazi zgody na wpuszczenie ciężkiego sprzętu budowlanego, ponieważ te maszyny by zniszczyły nie tylko brzegi jeziora, ale również alejki czy drogi parkowe. Należy także zwrócić uwagę na to, że biologiczne skutki tak potężnej ingerencji w środowisko, mogą być nieodwracalne. Poprzez usunięcie osadu i mułu z dna zbiornika, eliminuje się od razu całe grupy organizmów pożytecznych, czego efektem jest brak możliwości oczyszczania wody w sposób naturalny. Metody chemiczne Metoda chemiczna polega na stosowaniu różnych substancji chemicznych, głównie pestycydów, których zadaniem jest hamowanie rozwoju niepożądanych organizmów żywych, a w szczególności glonów. Innym sposobem jest stosowanie takich preparatów chemicznych, które powodują likwidację nadmiaru biogenów, a tym samym zmniejszenie intensywności produkcji pierwotnej. Metody chemiczne nie są jednak obojętne dla środowiska ich negatywne skutki uboczne często są większe niż osiągane korzyści, ponieważ związki chemiczne oddziaływują na całe środowisko i wszystkie żywe organizmy, a nie tylko na wybraną grupę roślin czy zwierząt. Ponadto metody chemiczne są bardzo kosztowne.

4 Metody biologiczne Okazuje się, że znacznie lepsze rezultaty przynoszą metody biologiczne. Dotychczas jako metodę biologiczną stosowano wsiedlanie nowych gatunków zwierząt lub roślin do zbiornika. Jednak takie postępowanie prowadzi do zakłócenia równowagi biologicznej zbiornika. Ponadto istnieje niebezpieczeństwo, że wprowadzany gatunek nie przystosuje się do warunków panujących w danym zbiorniku, lub - co znacznie gorsze nadmiernie się rozrośnie i wyprze w ten sposób inne pożyteczne organizmy. Właściwym rozwiązaniem okazało się wprowadzanie do środowiska odpowiednio dobranej mieszanki mikroorganizmów, określanej mianem Efektywnych Mikroorganizmów Technologia Efektywnych Mikroorganizmów (EM) została stworzona przez prof. Teruo Higę z Uniwersytetu Ryukyu na Okinawie w Japonii. Efektywne Mikroorganizmy oznaczają mieszankę około 80 pożytecznych, regeneratywnych mikroorganizmów, które występują razem w jednym środowisku. Mieszanka ta zawiera: bakterie fotosyntetyczne, promieniowce, bakterie kwasu mlekowego, drożdże, grzyby fermentujące. Wiele mikroorganizmów użytych do stworzenia tej kompozycji od stuleci stosuje się w produkcji artykułów spożywczych, jak np.: chleba, kapusty kiszonej, jogurtu, piwa, wina, itp. Kiedy tylko EM dostaną pożywienie natychmiast zaczynają wydzielać pożyteczne substancje takie jak: witaminy, kwasy organiczne, minerały i antyutleniacze, które powodują zmianę negatywnych procesów chemicznych na pozytywne dla żywych organizmów. Oznacza to, że procesy gnilne są zamieniane na procesy fermentacyjne. EM wprowadzone do środowiska mają wpływ na już tam występujące neutralne mikroorganizmy. Powoduje to, że mikroorganizmy neutralne dostosowują się do EM i zaczynają realizować pozytywne procesy chemiczne. Efektem tego jest zaszczepienie regeneratywnymi bakteriami środowiska. Wprowadzenie do środowiska Efektywnych Mikroorganizmów powoduje, że zaczynają one wydzielać pożyteczne substancje takie jak witaminy, kwasy organiczne, minerały i antyutleniacze. Mikroorganizmy działają antyutleniająco bezpośrednio na glebę, a pośrednio na rośliny, co powoduje, że ilość azotu, fosforu i potasu jest utrzymywana na odpowiednim poziomie. Ponadto Efektywne Mikroorganizmy powodują demineralizację osadów dennych, ponieważ występujące tam związki organiczne są wykorzystywane jako przez EM jako pożywienie. Metoda oparta na Technologii EM jest stosowana w rolnictwie, ogrodnictwie czy hodowli zwierząt. Została ona dostosowana do polskich warunków i specyfiki zbiorników wodnych przez ichtiologa dr inż. Marcina Sitarka.

5 Metoda ta jest całkowicie nieinwazyjna, nieszkodliwa dla środowiska oraz bezpieczna dla ryb i innych organizmów wodnych. Metoda jest możliwa do wykorzystania nawet w tych miejscach, gdzie nie można wykonać oczyszczania mechanicznego. Ponadto zastosowanie preparatów opartych na Efektywnych Mikroorganizmach pozwoli na wzmocnienie zdrowotności ryb, poprawę fizjologii trawienia oraz większa skuteczność wyżerowania pokarmu. Efektem tych wszystkich przemian będą większe przyrosty ryb oraz poprawa walorów smakowych mięsa. Stosowane preparaty posiadają odpowiednie certyfikaty (w tym również Instytutu Weterynarii) i dopuszczenia do wykorzystania tych środków w hodowli zwierząt. Stosowania preparatów EM pozwala na uzyskanie odpowiednich zasobów biogenów. Właściwe stosowanie tych preparatów pozwoli na zahamowanie rozwoju nadmiaru roślinności wynurzonej (takiej jak pałka wodna czy trzcina) oraz zmniejszenie częstotliwości zakwitów. Zastosowanie Efektywnych Mikroorganizmów w zbiornikach wodnych ma znaczący wpływ na osady denne. Preparaty te powodują mineralizację szlamu występującego na dnie zbiorników. W efekcie tego działania dno z mulistego i grząskiego zmieni się w twarde i piaszczyste, a dodatkowo zniknie gnilny odór towarzyszący mułowi. Ponadto możliwe będzie zmniejszenie deficytu tlenu przy dnie zbiornika, a tym samym ograniczenie tzw. przyduchy zimą. Ńiedobory tlenu są efektem przewagi procesów gnilnych, zachodzących szczególnie intensywnie w warstwie przydennej zbiornika wodnego. Proponowane metody rekultywacji mają na celu oczyszczenie zbiornika, likwidację osadu, zablokowanie procesów gnilnych, ograniczenie zakwitów toksycznych sinic, zwiększenie bioróżnorodności, a przez to poprawę warunków biologicznych zbiornika. Woda uzyska przejrzystość i przyjemny zapach. Stosując Efektywne Mikroorganizmy w zbiorniku wodnym uzyskamy: poprawę jakości wody dobrą przejrzystość wody zlikwidowanie nieprzyjemnego zapachu usunięcie nadmiaru osadu dennego mułu, obumarłych części roślin poprawę zdrowotności i ogólnej kondycji ryb oraz innych żywych organizmów zmniejszenie częstotliwości występowania toksycznych glonów i sinic (tzw. zakwitów wody) poprawę warunków biologicznych lepsze warunki życia dla wszystkich żywych organizmów zasiedlających dany zbiornik wodnych likwidację deficytu tlenowego i zmniejszenie przyduchy zimą

6 Rewitalizacja i rekultywacje zbiorników wodnych Silnie zeutrofizowane jeziora, zbiorniki wodne i inne akweny zatracają własności użytkowe umożliwiające pełne wykorzystanie wody dla celów konsumpcyjnych, rekreacyjnych i rybackich. Prowadzi to do przyspieszenia naturalnego procesu starzenia się jezior. Akweny takie wypłycają się, zarastają roślinnością i ostatecznie zanikają. Odmładzanie jezior i walka ze starzeniem się akwenów wodnych stały się od lat 60-tych poważnym i trudnym problemem ekologii wód. Zabiegi te określane mianem rekultywacji czy rewitalizacji stosowane są w Polsce od lat 50- tych. Na świecie i w Polsce podjęto z różnym skutkiem wiele prób rekultywacji jezior. Prowadzono je różnymi metodami technicznymi i biologicznymi. Należy podkreślić, że rekultywacje jezior związane są z określonymi kosztami, są zabiegami sprawiającymi duże trudności i często nieprzynoszącymi długotrwałych efektów poprawy jakości wód i biocenozy. Proponowane metody rekultywacji mają na celu poprawę jakości biotopu i rewitalizacji biocenoz w środowisku jeziora, w tym ograniczenie zakwitów toksycznych sinic, zwiększenie bioróżnorodności, przekształcenie jakościowe i ilościowe ichtiofauny. Zabiegi te powinny przyczynić się do przywrócenia funkcji kąpieliska, poprawienia warunków dla uprawiania sportów wodnych oraz dobre warunki dla wędkarzy. Przykładowe rewitalizacje zbiorników wodnych. Efekty zastosowania Technologii Efektywnych Mikroorganizmów do oczyszczania wody. Staw w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego. Zbiornik ten jest położony w bliskim sąsiedztwie pól uprawnych i szklarni. Zasilany jest wodą niezwykle bogatą w biogeny (azot, fosfor, itd.), co powoduje ogromne zakwity glonów. Woda brudna i zanieczyszczona., dno bardzo zamulone. Zaawansowane procesy gnilne duża ilość mułu, wyraźne wyczuwalny zapach amoniaku i siarkowodoru. Staw udało się oczyścić w ciągu miesiąca.

7 Przed rewitalizacją Staw bardzo mocno zamulony warstwa mułu ok. 50 cm; muł czarny o wyczuwalnym fetorze procesów gnilnych; woda nieprzejrzysta, o brunatno brązowym kolorze. Po rewitalizacji i po dodaniu Efektywnych Mikroorganizmów Dno twarde piaszczyste, o zapachu świeżej gleby. Niewielkie pozostałości mułu. Woda przejrzysta, o niebieskawej barwie i miłym zapachu Dno twarde piaszczyste, o zapachu świeżej gleby. Niewielkie pozostałości mułu. Woda przejrzysta, o niebieskawej barwie i miłym zapachu

8 Przed rewitalizacją Staw bardzo mocno zamulony warstawa mułu ok. 50 cm; muł czarny o wyczuwalnym fetorze procesów gnilnych; woda nieprzejrzysta, o brunatno brązowym kolorze. Przed rewitalizacją Staw bardzo mocno zamulony warstawa mułu ok. 50 cm; muł czarny o wyczuwalnym fetorze procesów gnilnych; woda nieprzejrzysta, o brunatno brązowym kolorze. Dno twarde piaszczyste, o zapachu świeżej gleby. Niewielkie pozostałości mułu. Woda przejrzysta, o niebieskawej barwie i miłym zapachu Po rewitalizacji zniknął praktycznie cały osad denny dno stało się twarde i piaszczyste. Woda oczyściła się i stała się przejrzysta

9 Staw przy hotelu w Spale. Bardzo zarośnięty, mocno zamulony. Duża ilość procesów gnilnych Przed rewitalizacją bardzo zamulony (warstwa mułu około cm), woda nieprzejrzysta, mętna o zabarwieniu brunatnym. Dużo ilość procesów gnilnych charakterystyczny zapach Po rewitalizacji dno twarde piaszczyste, miejscami resztki mułu, warstwa nie przekraczająca 10 cm. Woda przejrzysta, o normalnym zapachu

10

11 Przed rewitalizacją spora warstwa mułu Ten sam kanał po rewitalizacji. Praktycznie około cm. Dużo ilość procesów całkowite zniknięcie mułu, woda przejrzysta. gnilnych. Na zdięciu kanał dopływowy mocno Brak odoru gnilnego zamulony, woda nieprzejrzysta, mętna o charakterystycznym gnilnym zapachu. Park miejski w Lubartowie Jezioro w Lubartowie przed rewtializacją. Duża Jezioro w Lubartowie po rewitalizacji. Nastąpiła demineralizacja mułu oraz poprawiła się jakość ilość procesów gnilnych, warstwa mułu sięgająca do 50 cm. Woda mętna i nieprzejrzysta wody

12 Staw w parku miejskim w Lubartowie. Zbiornik położony w zabytkowym kompleksie parkowo-pałacowym przy siedzibie Urzędu Miejskiego w Lubartowie. Mocno zeutrofizowany i zamulony. Ze względu na zabytkowy charakter tego miejsca, nie było możliwe odmulenia dna metodą mechaniczną. Po rewitalizacji staw miejski w Lubartowie stał się ulubionym miejscem ptactwa

13 Stawy znajdujące się w kompleksie pałacowo-parkowym położonym w miejscowości Byki koło Piotrkowa Tryb. Rozpoczęta w 2009 roku rewitalizacja stawów przy zamku w Bykach jest pierwszym działaniem tego typu, jakie przeprowadzono od 1986 r. W latach 80 tych XX wieku opisywane zbiorniki dzierżawił prywatny właściciel, który prowadził odpowiednią gospodarkę rybacką. Przez ostatnie ponad 20 lat nie podejmowano żadnych działań zapobiegających eutrofizacji tych stawów. Przed rewitalizacją stawy mocno zeutrofizowane zamulone, zanieczyszczone,. Niewiele wody, za to warstwa mułu przekraczająca 50 cm. Po rewitalizacji po prostu drugie życie stawów. Zniknął muł, woda czysta i przejrzysta, a nad jeziorka wróciły ptaki. Rewitalizację rozpoczęto od prac porządkowych. Pierwszym działaniem było wycięcie nadmiaru roślinności. Zrealizowano to poprzez usunięcie połamanych drzew oraz dziko rosnących krzewów. Działanie to miało na celu poprawę nasłonecznienia lustra wody oraz umożliwienie falowania wody pod wpływem wiatru. Kolejnym etapem było wykoszenie nadmiaru hydrofitów, a w szczególności trzciny i pałki wodnej. Dokonano również mechanicznego usunięcia rzęsy, która tak się rozrastała, ze pokryła całą powierzchnię zbiornika.

14 Kolejnym etapem było podniesienie poziomu lustra wody. Efekt ten osiągnięto poprzez wybudowanie tamy na cieku znajdującym się pomiędzy obydwoma stawami oraz na odpływie wody ze Stawu Mniejszego. To działanie pozwoliło na spiętrzenie i podniesienie poziomu wody o cm. Wykonane uprzednio działania pozwoliły na realizowanie dalszych zadań. Przystąpiono do oczyszczania wody i dna zbiorników. Mechanicznie usunięto część osadów dennych oraz wszelkie odpadki takie jak śmieci, kawałki drzewa, gałęzie. Jednak mechaniczne usuwanie skutków eutrofizacji okazało się niewystarczające dla tego typu zbiorników. W Stawie Mniejszym zastosowano siarczan miedzi i błękit metylenowy celem odkażenia wody. Celem mineralizacji osadu w Stawie Mniejszym zastosowano Efektywne Mikroorganizmy. Przed rewitalizacją stawy mocno zeutrofizowane zamulone, zanieczyszczone,. Niewiele wody, za to warstwa mułu przekraczająca 50 cm. Po rewitalizacji na stawy powróciły ptaki wodne

15 Przed rewitalizacją stawy mocno zeutrofizowane zamulone, zanieczyszczone,. Niewiele wody, za to warstwa mułu przekraczająca 50 cm. Po rewitalizacji woda sklasyfikowana przed rewitalizacją jako poza klasowa, obecnie jest III klasa Przed rewitalizacją stawy mocno zeutrofizowane zamulone, zanieczyszczone,. Niewiele wody, za to warstwa mułu przekraczająca 50 cm. Po rewitalizacji woda czysta, przejrzysta, dno twarde, piaszczyste

16 Przed rewitalizacją stawy był bardzo zarośnięte, zamulone i zanieczyszczone Po rewitalizacji stawy odzyskały swój pierwotny charakter ponownie spełniają swoją rolę przyrodniczą i krajobrazową Obecnie stawy i ich otoczenie są ostoją i stanowiskiem lęgowym ptactwa. Bytują tu łyski, kaczki, kurki wodne, łabędzie, gołębie grzywacze i bażanty. Oprócz wymienionych ptaków gniazduje tu rzadki gatunek drapieżnika błotniak stawowy.

17 Po rewitalizacji na obydwa stawy wróciło życie Po rewitalizacji na obydwa stawy wróciło życie