VI spotkanie członków

Transkrypt

1 VI spotkanie członków Pomorskiej Grupy Kompetencji Klastrowych Gdaosk r.

2 Wyniki prac PGKK i ustaleo eksperckich Celem prac jest przygotowanie wstępnych uwag dotyczących planowanej roli klastrów i inicjatyw klastrowych (IK) w gospodarce Pomorza, jakie wypracowane zostały w ramach działao Pomorskiej Grupy Kompetencji Klastrowych (PGKK).

3 Metodyka prac PGKK Do weryfikacji analitycznej problemu roli klastrów w rozwoju gospodarki Pomorza, zastosowano następujące metody prac: 1. Analizę strategiczną 2. Desk research w zakresie informacji, dokumentów programowych i opracowao Samorządu Województwa dotyczących polityki wsparcia klastrów i inicjatyw klastrowych. 3. Analizę wyników monitoringu klastrów Pomorza. 4. Wywiady grupowe z przedstawicielami PGKK w ramach prac grup na spotkaniach PGKK. 5. Analizę wyników prac Zespołów Tematycznych PGKK.

4 Analiza wyników objęła: Podstawa prac Raportu Badania monitorującego klastry Pomorza 2012 Samorządu Województwa Pomorskiego, Departamentu Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdaosku, Wyniki spotkao uczestników PGKK, w tym grup roboczych w dniach r., r., Wyniki prac Zespołów Tematycznych (ZT) PGKK. Prace nad stanowiskiem PGKK, dotyczącym roli klastrów oraz inicjatyw klastrowych w ramach Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (proces konsultacji społecznych SRWP 2020), Wskazania do raportu PARP Polskie klastry i polityka klastrowa, Wyniki prac analitycznych nad budową ram polityki klastrowej Ministerstwa Gospodarki oraz stanowisko Klubu Klastrów do Programu Rozwoju Przedsiębiorczości

5 Wyniki analizy monitoringu klastrów (2012r.) Analiza bieżąca objęła sześd kluczowych inicjatyw klastrowych. Badane inicjatywy zrzeszają 259 podmiotów z terenu Województwa Pomorskiego - głównie sektora MŚP. Struktura badanych inicjatyw klastrowych: oprócz sektora MŚP każdy z sześciu klastrów zrzesza IOB i JBR, co stanowid może podstawę sieci klastrów oraz inicjatyw klastrowych i międzyklastrowych, a także projektów w formie konsorcjów projektowych na zasadach partnerstwa. Analiza wg wzoru ankiet, zawierała pytania pozwalające na identyfikację głównych obszarów wsparcia inicjatyw klastrowych oraz identyfikację ich głównych kierunków rozwoju.

6 Bariery wewnątrz klastra 7 Brak wsparcia finansowego : Niski budżet w dyspozycji IK: 4 Inne : 2 Pasywnośd członków : 2 Niechęd przedsiębiorców do współpracy : 2 Wysokie wymagania projektów UE dla MŚP: 2 Niezrozumienie idei klasteringu: 2 Brak strategicznego planu rozwoju: 1 Źródło danych: Wyniki zbiorcze monitoringu klastrów 2012, Departament Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdaosk 2012

7 Potrzeby wsparcia klastra Zapewnienie wsparcia finansowego: 5 Wsparcie kontaków zagranicznych klastrów : 4 Promocja klastrów : 4 PGKK jako stały zespół ekspertów i doradczyjst: 3 Wsparcie udziału w imprezach targowych: 3 Organizowanie szkoleo koordynatorów klastra: 3 Informacje o trendach dostęp do analiz: 3 Organizacja konferencji branżowych: 3 Wsparcie w kontaktach międzyklastrowych Forum, Platforma Klastrów : 2 Polityka przestrzenna uwzględniająca skupiska klastrowe: 2 Organizowanie wymiany informacji i praktyk: 2 Wsparcie projektów firm i B+R : 2 Aktywne uczestnictwo w tworzeniu klstrów: 1

8 Potrzeby wsparcia klastra Zapewnienie wsparcia finansowego w różnym aspekcie funkcjonowania inicjatyw klastrowych m.in. - dofinansowanie biura, - współpracy członków inicjatyw klastrowych z przedstawicielami środowiska B+R, - PR inicjatyw klastrowych, - utworzenia kierunkowych studiów podyplomowych o tematyce klastrowej, - dofinansowania szkoleo dla animatora i członków inicjatywy klastrowej, - finansowanie wyjazdów studyjnych, - wypracowania i komercjalizacji produktu /usługi, w tym organizacji inicjatywy klastrowej oraz udziału w zagranicznych konferencjach i wydarzeniach branżowych.,

9 Potrzeby wsparcia klastra c.d. potrzeba wsparcia promocji inicjatyw klastrowych m.in. poprzez: - włączenie informacji o klastrach a przede wszystkim o funkcjonujących w nich inicjatywach klastrowych do regionalnych materiałów promocyjnych, - wspieranie kontaktów animatorów i zarządów inicjatyw klastrowych klastrów z przedstawicielami władz publicznych, - wspieranie inicjatyw klastrowych oraz ich reprezentacji regionalnych w kontaktach z władzami publicznymi innego szczebla utworzenie zespołu ekspertów, reprezentującego podmioty zainteresowane rozwojem klastrów i inicjatyw klastrowych oraz wniosek o przekształcenie PGKK w stały organ doradczy dla JST - komitet wsparty autorytetem marszałka Województwa Pomorskiego. utworzenie platformy inicjatyw klastrowych z danej branży; utworzenie platformy wymiany informacji i doświadczeo firm z różnych branż, a także organizację wymiany praktyk.

10 Potrzeby wsparcia klastra c.d. Wsparcie udziału inicjatyw klastrowychw krajowych i/lub międzynarodowych imprezach targowych: m. in. - dofinansowanie wyjazdów na targi, do misji zagranicznych, konferencji branżowych, stała i na bieżąco aktualizowana baza informacyjna o możliwościach w tym zakresie, - udostępnianie pomieszczeo wystawienniczych inicjatywom klastrowym. organizacja szkoleo dla koordynatora i animatora inicjatywy klastrowej z zakresu zarządzania i pozyskiwania środków unijnych, szkolenia dla podmiotów członkowskich w jaki sposób podejmowad wspólne działania bez utraty tożsamości przedsiębiorstwa, zaktualizowanie strategii rozwoju inicjatywy klastrowej. dostęp członków inicjatyw klastrowych do aktualnych informacji na temat trendów rynkowych oraz technologii;

11 Wspólne przedsięwzięcia klastrów 4 Wspólne działania promocyjne 3 Wspólna oferta dla zew. odbiorców 2 Wspólna działalnośd targowo - wystawiennicza 1 Wspólne zaopatrzenie i zamówienia 0 Wspólne kanały dystrybucji Źródło danych: Wyniki zbiorcze monitoringu klastrów 2012, Departament Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdaosk 2012

12 Wspólne przedsięwzięcia klastrów wspólne działania promocyjne oraz przedsięwzięcia realizowane przez podmioty klastra w zakresie transferu wiedzy i technologii. w zakresie promocji wskazywano m.in. na wspólne działania w zakresie reklamy inicjatyw klastrowych (ulotki, foldery, reklama w mediach, inne, reklama w prasie, prezentacje w firmach). Wspólne działania, dotyczyd mają także przygotowania oferty inicjatyw klastrowych dla odbiorców z zewnątrz opracowanie wspólnej oferty dla zewnętrznych odbiorców, a także wspólne projekty badawczo - rozwojowe, czy współpraca w zakresie wypożyczania sprzętu, wprowadzenia certyfikacji działalności firm, wspólne uczestnictwo w projektach, współpraca z innymi branżami, organizacja studiów podyplomowych, spotkania networkingowe, newsletter.

13 Wyniki prac Zespołów Tematycznych PGKK Zespół organizacji i zarządzania Powiązao Kooperacyjnych (PK) / Inicjatyw Klastrowych (IK), -- standardy zarządzania inicjatywą klastrową - struktura organizacyjna - diagnoza trudności i sytuacji problemowych - rekomendacje: np. kwestie prawne - komunikacja wewnętrzna i podział kompetencji pomiędzy elementami struktury organizacyjnej - program wymiany doświadczeo - dopracowanie formy funkcjonalnej: cele, zadania - program rozwoju: np. rola animatorów - ewaluacja i monitoring działao - rozwój menadżerów POWYŻSZE ELEMENTY DO OPRACOWANIA W FORMIE ZALECEO I LISTY DOBRYCH PRAKTYK PGKK

14 Wyniki prac Zespołów Tematycznych PGKK Zakres zidentyfikowanych kompetencji przez ZT: Wsparcie zarządzania i rozwoju umiejętności menadżerskich oraz organizacji inicjatyw klastrowych. Komunikacji wewnętrznej i wypracowania systemu komunikacji wewnętrznej inicjatyw klastrowych. Programu rozwoju inicjatyw klastrowych i rola animatorów oraz koordynatorów klastrowych.

15 Wyniki prac Zespołów Tematycznych PGKK Zespół finansowania PK/IK - Dofinansowanie powinno byd skierowane na konkretny projekt. - Dofinansowane powinny byd tylko szkolenia o wysokiej jakości merytorycznej. - Dotacje na wymiany/staże polegające na czasowym wyjściu pracownika naukowego do przedsiębiorstwa i pracownika przedsiębiorstwa do instytucji B+R - Dofinansowanie wyposażenia laboratoriów/warsztatów szkół zawodowych. Dofinansowanie studiów podyplomowych, klas tematycznych. - Dotacje - na działania związane z ekspansją na nowe rynki - Dofinansowanie całej procedury ochrony międzynarodowej plus usług rzecznika patentowego - Działalnośd B+R Dotacje na etapie opracowania prototypów i produktu/ usługi. Instrument zwrotny na etapie komercjalizacji. - zainteresowanie udziałem w konsorcjach, zbudowanych z partnerów klastrowych oraz funduszu/ BA, itp. Potrzeba działania instrumentu dedykowanego projektom realizowanym w ramach inicjatyw klastrowych oraz klastrów. - Wsparcie klastrów kluczowych w taki sposób, aby mogły byd beneficjentem dotacji na infrastrukturę,

16 Rola klastrów w Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (SRWP 2020) Konsorcja z udziałem klastrów mogą byd podmiotami realizacji strategicznych porozumieo subregionalnych i ponadregionalnych oraz podstawą dla alokacji środków RPO wiążących kapitał publiczny i prywatny. Istniejące inicjatywy klastrowe i sieci powiązao kooperacyjnych klastrów z IOB oraz B+R, stanowid powinny jeden z wydzielonych, odrębnych obszarów wsparcia za pomocą odpowiednich kryteriów strategicznych i jakościowych oraz wsparcia finansowego w ramach RPO WP. SRWP 2020 powinna umożliwid wykreowanie w Województwie Pomorskim Regionalnego Ekosystemu Klastrowego, w którym wsparcie finansowe dedykowane jest zarówno klastrom już rozwiniętym, dysponującym znaczącym potencjałem rozwojowym, jak i obszarom mniej zaawansowanym - za to z potencjałem rozwoju, albo też komplementarnych w stosunku do uznanych przez Samorząd Województwa za kluczowe. Wybór konkretnych specjalizacji regionalnych, determinowad powinien obszary wsparcia, jednocześnie konkretne specjalizacje powinny byd wyselekcjonowane na bazie już istniejących klastrów przemysłowych i technologicznych. Na poziomie programów operacyjnych nastąpid powinno jasne i przejrzyste sprecyzowanie systemowych kryteriów oceny zarówno całych klastrów, jak i poszczególnych inicjatyw klastrowych pod kątem zgodności ich rozwoju, działao i strategii ze SRWP 2020.

17 Klastry w budowie potencjału innowacyjnego regionu Generowanie innowacji i wymiana rozwiązao technologicznych Wymiana i udoskonalenie technologii i produktów w ramach firm klastra Ustanowienie wspólnych standardów i marki produktów Łączenie środków finansowych na inwestycje Dostęp do usług Koordynowanie i łączenie zakupów Wymiana doświadczeo partnerów Większa specjalizacja lub skala produkcji Wzmocnienie pozycji rynkowej (nowe rynki zbytu) Wzrost konkurencyjności podmiotów gospodarczych Rozwój infrastruktury i dostęp do infrastruktury B+R

18 Klastry w budowie potencjału innowacyjnego regionu Wspólna promocja i marketing produktów oferowanych przez członków inicjatyw klastrowych Promocja eksportu Prezentacja firm inicjatyw klastrowych na targach i wystawach Kreowanie marki regionu Rozwój powiązao międzynarodowych inicjatyw klastrowych Rozwijanie powiązao pomiędzy firmami podmiotami członkowskimi Dostęp do infrastruktury IOB oraz B+R Wsparcie eksperckie Dostęp do specjalistycznych usług (outsourcing) Dostosowanie edukacji do potrzeb firm Dostęp do wyników badao naukowych i statystycznych Tworzenie sieci rozwoju w ramach RSI

19 Klastry w procesie 3 S W ramach 3 S powstad powinien regionalny model współpracy biznesu z nauką, jako jeden z kierunków realizacji celów strategicznych Pomorza wraz z pokazaniem narzędzi systemowych m.in. klasteringu, sieciowania oraz powiązania kooperacyjnego i produktowego. Edukacja i kierunki działao klastrowych, powinny bardziej precyzowad system powiązania specjalizacji regionalnych z programami kształcenia - w tym technicznego i zawodowego, którego jednym z partnerów mogą byd klastry. Inicjatywy klastrowe, mogą zdecydowanie wspomagad proces wdrażania inteligentnych specjalizacji Pomorza poprzez realizację projektów zintegrowanych w obszarze skupisk gospodarczych, sektorowych oraz w danej strukturze przestrzennej.

20 Klastry w procesie 3 S c.d. SRWP 2020 Cele rozwojowe Cele lizbooskie RSI i 3S Cele innowacyjności regionu Obszary smart specialisation -struktury klasteringu RPO WP Wsparcie rozwoju Kryteria RSI ( 50%) - zintegrowane projekty klastrowe

21 Rola klastrów w świetle polityki PARP Polskie klastry i polityka klastrowa Inicjatywy klastrowe powinny inicjowad organizację projektów horyzontalnych, przekrojowych, interdyscyplinarnych i międzysektorowych, do których organizacje klastrowe są w sposób naturalny predystynowane. Wsparcie z poziomu krajowego powinno dotyczyd powyższych rozwiązao. Pojęcie klastra kluczowego powinno koncentrowad się bardziej wokół łaocucha produktowego czy technologicznego, a nie jedynie na sieciowym charakterze i współpracy partnerów, bądź skali projektów. Należy rozważyd ujęcie w regionalnych i krajowych programach operacyjnych kryterium oceny strukturalnego powiązania danego skupiska i wspierania całego procesu budowy łaocucha wartości dodanej, opartej o cykl produktowy, czy technologiczny. Zasady wsparcia klastrów oraz inicjatyw klastrowych oparte na rundach konkursowych, powinny zostad uzupełnione o element negocjacyjny w procedurze wspierania klastrów kluczowych oraz większej koncentracji na kryteriach strategicznych i analizie powiązania potencjałów, jakie generuje dana inicjatywa klastrów. Tryb negocjacyjny i zawierania porozumieo z PK/IK na poziomie regionalnym, przyczyni się do wzmocnienia projektów, skupiających potencjał organizacyjny i finansowy członków i partnerów klastra

22 Wsparcie klastrów w ramach Programu Rozwoju Przedsiębiorstw W ramach wsparcia klastrów należy budowad zdolnośd do transferu technologii i stymulowania współpracy ze sferą B+R w skali regionu (wykorzystanie środków na B+R, jakie są na poziomie regionalnym na włączenie klastrów do projektów sieciowych, o charakterze ponadregionalnym) w powiązaniu ze wsparciem z poziomu krajowego. W polityce wsparcia klastrów, należy położyd na ich rolę w budowie łaocuchów wartości wokół regionalnego produktu czy procesu technologicznego Ważnym elementem wsparcia jest wykorzystanie nowych instrumentów (wsparcie kapitałowe, VC oraz pożyczki, instrumenty zwrotne) w celu wsparcia projektów innowacyjnych, w tym wczesnej fazy B+R (klastry, jako gwarant portfela projektowego, inkubacji innowacyjnych rozwiązao w MŚP, kompetencji w zarządzaniu innowacjami w funkcji brokera technologii).

23 Podsumowanie i rekomendacje Polityka rozwoju bazująca na klastrach oparta powinna byd na następujących założeniach: Powiązanie strategii rozwoju poszczególnych klastrów, wraz z inicjatywami klastrowymi w nich funkcjonującymi z SRWP 2020, pozwoli uzyskad efekt synergii działao rozwojowych w skali całego regionu. Tworzenie możliwie szerokich partnerstw, angażujących jak największą liczbę podmiotów, organizacji, firm przyczyni się do realizacji konkretnych projektów kluczowych przy operacyjnym zarządzaniu RSI. Skoncentrowanie uwagi, sił i środków (także finansowych) powinno dotyczyd technologii przeznaczonych dla sektorów specjalizacyjnych regionu w ramach 3 S, cechujących się największym zapotrzebowaniem na innowacje i dużym potencjałem wzrostu. Wzmocnienie klastrów prowadzid powinno do osiągnięcia przez każde powiązanie gospodarcze (klaster) masy krytycznej, pozwalającej na uzyskanie zdolności kooperacji ponadregionalnej, eksportowej.

24 Postulowane praktyczne działania wspierające klastry Budowa kompetencji liderów i koordynatorów inicjatyw klastrowych. Promocjia klastrów i ich kontaktów międzynarodowych. Stworzenia na bazie PGKK stałej Platformy Klastrowej w Regionie, jako części RSI. Tworzenie preferencji w dostępie do środków finansowych, w tym dostępu do instrumentów zwrotnych dla rozwoju klasteringu. Budowa powiązao inicjatyw klastrowych z instytucjami B+R, IOB, CTT w ramach RSI i wzmacniania specjalizacji regionalnych. Wsparcie promocyjne ekspansji eksportowej inicjatyw klastrowych. Wsparcie kształcenia specjalistycznego na rzecz inicjatyw klastrowych i klastrów.

25 Dziękuję za uwagę Marek Dondelewski Dyrektor Rady Naukowej Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych Warszawa, ul. Żurawia 6/ mdondelewski@op.pl