Czynniki sukcesu projektu B+R realizowanego we współpracy jednostek naukowych i przedsiębiorstw

Transkrypt

1 Czynniki sukcesu projektu B+R realizowanego we współpracy jednostek naukowych i przedsiębiorstw Raport opracowany w ramach projektu: Zarządzanie projektem badawczym i komercjalizacja wyników badań. Studia podyplomowe dla pracowników jednostek naukowych i podmiotów działających na rzecz nauki Kraków 2012 Anna Prusak

2 Uczestnicy badań eksperci ETAP 1 VII 2010 I 2011 Kraków (2FG) Warszawa (1FG) Gdańsk (1FG) Katowice (1FG) Panele dyskusyjne (grupy fokusowe - FG) 30 przedstawicieli nauki, biznesu i administracji zaangażowanych we współpracębadawczą. Pochodzący z różnych branż ETAP 2 IV 2011 VI 2011 Rzeszów (1FG) Gdańsk (1FG) Wrocław (1FG) Panele dyskusyjne (grupy fokusowe - FG) Badania ankietowe 18 właścicieli i pracowników przedsiębiorstw prywatnych, wywodzących ze środowiska naukowego bądźbędący słuchaczami studiów doktoranckich 79 słuchaczy studiów podyplomowych

3 Cel badań Etap 1: Identyfikacja czynników warunkujących sukces we współpracy badawczej pomiędzy nauką a gospodarką Etap 2: Weryfikacja zidentyfikowanych czynników sukcesu w odniesieniu do modelu współpracy badawczej ABS Administracja Biznes Science

4 Model współpracy badawczej ABS INDYWIDUALIZACJA INDYWIDUALIZACJA WSPÓŁPRACY WSPÓŁPRACY BADAWCZEJ BADAWCZEJ WADLIWY ABS ODMIENNE CELE ZŁOTY TRÓJKĄT WSPÓŁDZIAŁANIE

5 Zidentyfikowane czynniki sukcesu 1) Kompetencje, czyli zaplecze merytoryczne, 2) Kontakty i partnerstwo, 3) Otwartość na współpracę, 4) Pozytywny klimat i wsparcie, 5) Atrakcyjność działalności naukowo-badawczej, 6) Zaplecze finansowe i infrastrukturalne, 7) Rozpoznanie rynku i środowiska, 8) Przepływ informacji i promocja, 9) Wzajemne korzyści i umiejętność ich zdefiniowania, 10) Motywowanie, 11) Wzajemne zaufanie, 12) Determinacja i konsekwencja w działaniach, 13) Elastyczność i dynamizm.

6 1. Kompetencje, czyli zaplecze merytoryczne Większośćnaukowców nie ma praktycznego doświadczenia we współpracy z biznesem, nie sąatrakcyjnąpartiądla przedsiębiorstw Większość przedsiębiorców nie potrafi zrobićkomercyjnego użytku z nauki Brak w jednostkach badawczych profesjonalnego wsparcia współpracy badawczej promowaćnaukowców współpracujących z przemysłem w ramach np. projektów badawczych oraz komercjalizujących wyniki swoich badań pozwolićnaukowcom na swobodnąpracęw przemyśle, zmniejszając zakres obowiązków dydaktycznych szkolićw zakresie możliwości współpracy z przemysłem w ramach projektów badawczych, w tym w pozyskiwaniu środków na granty badawcze szkolić w zakresie komercjalizacji wyników badań uczyćjak pracowaćpod presjączasu i z konkretnym wynikiem podkreślaćumiejętność łączenia rozwiązańtechnologicznych naukowców z potrzebami klientów szkolićw zakresie komercjalizacji i zasad sprzedaży innowacyjnych produktów promować i popularyzować nowe profesje: menedżer badań oraz broker innowacji, posiadający kompetencje z zakresu zarządzania zespołem, zarządzania projektem naukowym i komercjalizacji wyników badań

7 2. Kontakty i partnerstwo Brak wystarczającej liczby okazji do nawiązywania kontaktów pomiędzy nauką a biznesem wspieraćinicjatywy służące nawiązywaniu kontaktów pomiędzy naukąa biznesem, np. targi branżowe (rola władz samorządowych) tworzyćspecjalne punkty mające na celu nawiązywanie kontaktów nauki z biznesem ( Science points, Business points ) promowaćpartnerstwo jako szczególnąformęrelacji pomiędzy naukąa biznesem, polegającąna wzajemnej odpowiedzialności zachęcaćnaukowców i przedsiębiorców do nawiązywania nowych i podtrzymywania zdobytych już kontaktów

8 3. Otwartość na współpracę Trudny, hermetyczny język nauki, niezrozumiały dla przeciętnego przedsiębiorcy oraz mentalnośćnaukowców traktujących badania naukowe jako cel sam w sobie Niechęćprzedsiębiorców do wdrażania rozwiązań naukowych w praktyce wprowadzićna szersząskalępośrednictwo odpowiednich instytucji w komunikacji pomiędzy nauką a biznesem wspieraćinicjatywy służące nawiązywaniu kontaktów pomiędzy nauką a biznesem, np. targi branżowe zapraszaćprzedsiębiorców jako wykładowców-praktyków na uczelnię wprowadzićnowy system realizacji prac magisterskich, doktorskich i dyplomowych, oparty o badania prowadzone w przemyśle, we współpracy z konkretną firmą promowaćnaukęwśród przedsiębiorców celem uświadomienia ich, że powinni sięotworzyćna słuchanie i wdrażanie często przydatnych w praktyce rad naukowców zapraszać naukowców jako prelegentów do firm proponować współpracę doktorantom

9 Opieszałośćstruktur administracyjnych uczelni, nadmierna biurokratyzacja i wysokie narzuty 4. Pozytywny klimat i wsparcie usprawnićprocedury administracyjne i zmniejszyćdo minimum biurokratyzacjępoprzez np. ograniczenie liczby dokumentów potrzebnych do rozliczenia grantów opracowaćjasne zasady współpracy indywidualnych pracowników naukowych z przemysłem obniżyć narzuty na administracyjną obsługę projektów Brak w jednostkach badawczych struktur wspierających współpracę Polskie ustawodawstwo nie jest dostosowane do wymogów współpracy badawczej założyćdziałobsługi projektów badawczych oraz współpracy z przemysłem, oferujący naukowcom doradztwo i udzielający realnego wsparcia w tym zakresie wprowadzićjasne procedury związane z przeniesieniem własności intelektualnej zmienićniekorzystne dla beneficjenta krajowe wytyczne dotyczące rozliczania grantów unijnych z których finansowana jest m.in. współpraca pomiędzy nauką a biznesem uwzględnić w przepisach prawnych najnowsze osiągnięcia B+R wprowadzićprzepisy mobilizujące jednostki naukowe do profesjonalnej komercjalizacji swoich wyników ustalićprogramy wymagające zaangażowania przedsiębiorców w projekty realizowane z budżetu nauki, np. kierując je do konsorcjów naukowo-przemysłowych

10 5. Atrakcyjność działalności naukowo-badawczej Naukowcy proponują rozwiązania jużwcześniej istniejące lub nie nadające siędo komercjalizacji zachęcićnaukowców aby częściej korzystali z literatury patentowej i przeszkolićich w zakresie umiejętnego korzystania z literatury patentowej zwrócićnaukowcom uwagęna to, aby rozwiązania przeznaczone do komercjalizacji miały sens ekonomiczny i były pożądane przez przemysł, który ponosi koszty wdrożenia

11 6. Zaplecze finansowe i infrastrukturalne Inwestycje w działalność naukowo-badawczą wiążą się z dużą niepewnością rezultatów, dlatego przedsiębiorstwa (szczególnie MŚP) niechętnie angażują środki w badania Środki finansowe na współpracę wydatkowane są nieefektywnie Brak odpowiedniego zaplecza finansowego dla współpracy badawczej utworzyćwspólne dla wielu małych firm w danym regionie centrum usług badawczych kierować środki przeznaczane na fundusze badawczo-rozwojowe do tych MŚP, które sązainteresowane prowadzeniem badań, ale których bardzo często na to nie stać zmienićprzepisy dotyczących sposobu rozliczania projektów badawczych finansowanych ze źródełunijnych, szczególnie z funduszy strukturalnych położenie nacisku na praktyczne wykorzystanie rezultatów a nie na wskaźniki, poprawa zapisów dotyczących wydatków kwalifikowalnych zmienićniekorzystne dla przedsiębiorstw wymogi dotyczące praw własności intelektualnej zmienić strukturę źródeł pochodzenia środków na współpracę badawczą: najefektywniej wydatkowane są środki pochodzące ze źródełprywatnych, najmniej przez państwo (w Polsce 80% przedsięwzięć finansowanych jest ze źródeł państwowych) utworzyćspecjalnąinstytucjęfinansową, która wspierałaby ryzykowne, ale uzasadnione naukowo przedsięwzięcia

12 7. Rozpoznanie rynku i środowiska Brak właściwego rozpoznania rynku przy kierowaniu środków i działańnastawionych na stymulacjęwspółpracy badawczej zidentyfikowaćbranże, w które należy inwestowaćaby to przyniosło pożądane rezultaty, np. inwestowanie w branżę IT może nie przynieść rezultatów gdyż większość tego typu firm w Polsce to sklepy internetowe kierować środki na stymulacjęwspółpracy badawczej poprzez rozpoznanie i wytyczenie narodowego kierunku rozwoju, a nie jak dotąd rozpraszanie środków na wiele kierunków zracjonalizowaćtzw. kierunki zamawiane, które powinny odzwierciedlać faktyczne potrzeby przemysłu

13 8. Przepływ informacji i promocja Wielu przedsiębiorców nie wie, że ze środowiskiem naukowym można współpracować Przedsiębiorcy spotykają sięz nadmiarem informacji, co utrudnia poszukiwania kontaktu stworzyćspecjalistyczne bazy danych opracować metody promowania działalności badawczej braćudziałw targach branżowych, organizowanych przy współpracy z samorządem zaangażowaćmass-media, które sąnajskuteczniejsze np. w informowaniu o tym, co siędzieje w obszarze polskiej myśli technicznej zbudowaćspecjalistyczne bazy danych, zawierające konkretne informacje techniczne przygotować w odpowiedni sposób ofertę współpracy musi być ona skrojona na miarę przedsiębiorcy

14 9. Wzajemne korzyści zdefiniowanie Sprzecznośćcelów i oczekiwańnauki ( publikacje ), przedsiębiorstw ( wdrożenia przy minimalnych kosztach ) i administracji wprowadzićmechanizmy koordynacji tych trzech podmiotów, np. poprzez wspólne ustalanie celów strategicznych ( na samej górze ), wraz z perspektywą czasowa ich osiągnięcia, czyli współdziałanie ze sobą od samego początku

15 10. Motywowanie Brak motywacji naukowców do podejmowania współpracy Brak motywacji przedsiębiorców (szczególnie MŚP) do współpracy z nauką motywowaćfinansowo naukowców piszących i realizujących wnioski projektowe we współpracy z przemysłem, np. poprzez wsparcie finansowe na etapie wnioskowania motywowaćpozafinansowo pracowników podejmujących współpracęz przemysłem, np. poprzez system punktacji promujący tego typu działalność wypracowaćrozsądny system dofinansowania ryzykownych przedsięwzięć badawczych dla MŚP wprowadzićzachęty dla przedsiębiorstw w postaci np. bonów na innowacje zracjonalizowaćprzepisy dotyczące sposobu rozliczania projektów badawczych finansowanych ze źródeł unijnych

16 11. Wzajemne zaufanie Brak wzajemnego zaufania naukowców i przedsiębiorców, co uniemożliwia tworzenie partnerstwa traktowaćzaufanie jako cenny zasób i element przewagi konkurencyjnej, cenniejszy niżwiedza, gdyżniemożliwy do kupienia pielęgnowaćtakie elementy sprzyjające budowaniu zaufania, jak m.in. reputacja zawodowa, rzetelna realizacja obowiązków, etyczne postępowanie w prowadzeniu badań i biznesu budowaćna zewnątrz swojąmarkę, np. poprzez wprowadzanie systemów zarządzania jakością niszczyćwszelkie stereotypy powodujące brak zaufania

17 12. Determinacja i konsekwencja w działaniach Zniechęcanie siępo pierwszej porażce jest jednąz poważnych przyczyn niepowodzenia współpracy badawczej uświadamiaćzarówno naukowców, jak i przedsiębiorców, że porażka (np. w postaci braku finansowania wniosku projektowego) nie przesądza o niepowodzeniu współpracy i należy dalej kontynuować działania

18 13. Elastyczność i dynamizm Brak elastyczności naukowców w podejmowaniu współpracy uświadamiać naukowców, że oferta badawcza musi być dostosowana do potrzeb rynku i skrojona na miarę potrzeb przedsiębiorcy

19 Model ABS a czynniki sukcesu Kompetencje Motywowanie Atrakcyjnośćdziałalności naukowo-badawczej Rozpoznanie rynku Determinacja i konsekwencja w działaniach Elastyczność i dynamizm Zaplecze finansowe i infrastrukturalne Pozytywny klimat i wsparcie administracyjne Kontakty i partnerstwo Wzajemne korzyści i umiejętność ich zdefiniowania Wzajemne zaufanie Przepływ informacji Otwartość na współpracę Kompetencje

20 Dziękuję za uwagę