Mineralne stymulatory w ogrodnictwie

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mineralne stymulatory w ogrodnictwie"

Helena Magda Laskowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Mineralne stymulatory w ogrodnictwie W ogrodnictwie w ostatnich latach rośnie zainteresowanie różnego rodzaju preparatami mającymi korzystny wpływ na kondycję roślin zwłaszcza w stresowych warunkach uprawy a przez to również na wielkość i jakość plonu. Zwiększa się stale rynkowa oferta biostymulatorów i stymulatorów wzrostu i rozwoju roślin. Nie tylko wyciągi z glonów W charakterze preparatów stymulujących wzrost i rozwój roślin wykorzystywane są coraz częściej substancje pochodzenia naturalnego, zawierające np. wyciągi uzyskane z glonów, bogate w aminokwasy i witaminy. Popularność zyskują także środki, których zastosowanie ma wspomagać wzrost roślin np. przez stworzenie optymalnej równowagi mikrobiologicznej w podłożu. Nie można jednak zapominać, że na prawidłowy wzrost i rozwój roślin zasadniczy wpływ ma ich poprawne nawożenie i dostarczenie im kompletnego zestawu makro- i mikroelementów, a także na co wskazują wyniki wielu badań pierwiastków, które można określić jako dobroczynne (określano je także jako tzw. ultraelementy). Szczególnie docenianymi przez producentów pierwiastkami są w ostatnim czasie krzem i tytan. Pierwiastki te, mimo że nie są zaliczane do wymienionych wcześniej grup składników niezbędnych do życia roślin, to występują naturalnie w glebach i są obecne w tkankach roślinnych. Odgrywają ważną rolę w procesach życiowych, korzystnie wpływają na kondycję roślin, co przekłada się na plon (fot. 1), a także na odporność roślin na warunki stresowe zarówno abiotyczne (m.in. na przymrozki, uszkodzenia herbicydowe itp.), jak i na choroby wywołane przez patogeny. Takie profilaktyczne działanie jest szczególnie ważne, w warunkach, gdy z roku na rok ograniczany jest wykaz dopuszczonych do stosowania środków ochrony roślin i często jedynym sposobem ochrony pozostaje zabezpieczanie roślin przed infekcjami przez stymulowanie ich naturalnej odporności. Ultraelementy i ich dostępność dla roślin Wartym uwagi pierwiastkiem, o szerokim zastosowaniu w różnych dziedzinach życia jest tytan (odkryty przez Brytyjczyka Williama Gregora w 1791 roku). Zawartość tego 1

Nie tylko wyciągi z glonów W charakterze preparatów stymulujących wzrost i rozwój roślin wykorzystywane są coraz częściej substancje pochodzenia naturalnego, zawierające np.

2 pierwiastka w roślinach analizowano już w latach 30-tych ubiegłego wieku. Z badań prowadzonych przez m.in. Terlikowskiego i Górnickiego wynika, że np. rośliny zbożowe mogą zawierać mg tytanu w kilogramie suchej masy, rośliny motylkowe mg, a okopowe do 120 mg na kg s.m. Co ciekawe zwiększoną tendencję do akumulowania się tytanu wykazuje się w tkankach zawierających także krzem (m.in. skrzyp, pokrzywa). W glebach występujących w Polsce udział jonów tytanu waha się od 0,79% (ilaste, mady i rędziny) do poziomu poniżej 0,04% (gleby torfowe). Dostępność i przyswajalność dla roślin tytanu zawartego w glebie uzależniona jest od jej odczynu im jest on bardziej alkaliczny (wyższa wartość ph), jego dostępność zmniejsza się. Również im wyższa zawartość materii organicznej, tym dostępność jonów tytanu dla roślin jest mniejsza. W takich sytuacjach dobre efekty przynieść może pozakorzeniowe podawanie tego pierwiastka poprzez opryskiwanie roślin nawozami mającymi w swoim składzie ten pierwiastek. Wielokierunkowe działanie tytanu i krzemu Korzystny wpływ tytanu na procesy życiowe roślin, a przez to na wielkość plonu (uzyskiwano wzrost plonu o 10 20%, a w pewnych przypadkach nawet o 30%) oraz jego jakość i trwałość, jest już stosunkowo dobrze poznany (fot. 2). Przejawia się on najsilniej w warunkach stresowych dla roślin, a związany jest z co najmniej 4 mechanizmami działania. Tytan wpływa na zwiększenie aktywności jonów żelaza w komórkach. Na ten aspekt stymulującego działania tytanu zwracali uwagę między innymi naukowcy z Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach doc. dr. hab. Jan Borkowski i doc. dr hab. Barbara Dyki. Twierdzą oni, że dolistne nawożenie tytanem (stosowali w swoich doświadczeniach nawóz zawierający 8,5 g Ti w litrze) powoduje zwiększenie (od 16% nawet do 65%) zawartości w roślinach chlorofilu, którego powstawanie stymulują właśnie jony żelaza. Można także wnioskować, że dzięki zwiększeniu aktywności żelaza wzrasta intensywność fotosyntezy. Również z doświadczeń prowadzonych przez dr Andrzeja Grendę wynikało, że poprzez dolistne wprowadzenie jonów tytanu jednoznacznie zwiększa się: synteza chlorofilu, intensywność fotosyntezy oraz wzrasta aktywność takich enzymów, jak: katalaza czy peroksydaza, odpowiedzialnych za likwidowanie wolnych rodników. Udowodniono również, że tytan wpływa na wzrost aktywności lipoksygenazy enzymu związanego z utlenianiem kwasu linolowego i linolenowego. Fakt ten nabiera 2

in. skrzyp, pokrzywa). W glebach występujących w Polsce udział jonów tytanu waha się od 0,79% (ilaste, mady i rędziny) do poziomu poniżej 0,04% (gleby torfowe).

3 znaczenia w przypadku młodych, rozwijających się roślin, gdyż doprowadza do stabilizacji ich membran cytoplazmatycznych. Istnieje korelacja pomiędzy zwiększeniem zawartości jonów tytanu w roślinach, a intensywnością procesów lignifikacji, stymulowanych przez jony żelaza. Korzystne działanie tytanu na rośliny przejawia się również we wpływie na tempo pobierania składników pokarmowych. Doc. dr hab. Paweł Wójcik z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach wykazał, że po dolistnym podaniu nawozu zawierającego tytan nastąpiło zwiększenie tempa pobierania składników pokarmowych, zarówno dostarczonych dolistnie, jak i z roztworu glebowego. Związane to jest między innymi z wcześniej wspomnianymi czynnikami oraz ze zwiększeniem ciśnienia osmotycznego w komórkach nadziemnej części rośliny. Organizm roślinny dążąc do wyrównania ciśnienia pobiera poprzez system korzeniowy większe ilości wody i składników pokarmowych w niej zawartych. Skutkuje to tym, że lepiej odżywione rośliny, w których dodatkowo intensywniej przebiega fotosynteza, wytwarzają większa masę zieloną i dają wyższy plon, o większej zawartości suchej masy (fot. 3). Na przykład w różnych doświadczeniach prowadzonych m.in. w Szczecinie w uprawie drobnoowocowych pomidorów szklarniowych, które dolistnie opryskiwano preparatem zwierającym tytan stwierdzano, że po 3 lub 4 zabiegach rośliny były wyższe, miały większą średnicę łodyg i wytwarzały więcej liści i owoców, plon ogólny i handlowy był wyższy, mniej natomiast było owoców poza wyborem. W innych badaniach stwierdzono, że w polowych warunkach zastosowanie tytanu pozwalało na ograniczenie uszkodzeń herbicydowych. W prowadzonych w Lublinie doświadczeniach w uprawie roślin ozdobnych wykazano natomiast m.in. korzystny wpływ zabiegów tytanem na plon bulw sparaksisu trójbarwnego od 15% do nawet 36% stymulujący efekt zabiegów najsilniej uwidaczniał się w warunkach stresowych dla tego gatunku. Zastosowanie tytanu przyczynia się także do zwiększenia wigoru ziaren pyłku. Doc. dr hab. Jan Borkowski i doc. dr hab. Barbara Dyki odnotowali także pozytywny wpływ dolistnego dostarczania tytanu na procesy zapylenia i zapłodnienia. Związane jest to przede wszystkim ze zwiększeniem wigoru ziaren pyłku i lepszym jego przyleganiem do powierzchni znamienia słupka oraz z intensyfikacją rozwoju łagiewki pyłkowej. Ma to znaczenie zwłaszcza w uprawach roślin, których plon stanowią nasiona (np. bardzo dobrze na dolistne podawanie tego preparatu reagował groch) czy owoce (przy większej liczbie nasion są one większe i lepiej wypełnione). Pozytywny wpływ wykazano m.in. w uprawie ogórków wymagających zapylenia. W doświadczeniach prowadzonych w różnych ośrodkach na 3

Korzystne działanie tytanu na rośliny przejawia się również we wpływie na tempo pobierania składników pokarmowych. Doc. dr hab.

4 świecie tytan wyjątkowo korzystnie wpływał również na plon papryki fot. 4 (wzrost o 44-65%) i oberżyny w niekorzystnych warunkach klimatycznych rośliny traktowane tytanem dawały nawet o 50% wyższy plon. Zabiegi tytanem przyczyniają się również do wzmocnienia odporności na niektóre patogeny. Niektórzy naukowcy udowodnili, iż stosowanie tytanu może hamować i ograniczać rozwój chorób grzybowych np. mączniaka prawdziwego na pomidorze, mączniaka rzekomego na ogórku, alternariozy czy infekcji wirusowych (fot. 5). Podobne działanie wspomagające wzrost i rozwój oraz wzmacniające odporność roślin na czynniki stresowe (przymrozki, susza) oraz na choroby wykazuje krzem pierwiastek, który w tkankach roślinnych często występuje właśnie łącznie z tytanem. Krzem, jest pierwiastkiem powszechnie występującym w przyrodzie nie jest pierwiastkiem niezbędnym do wzrostu i rozwoju roślin wyższych. Coraz więcej badań, a także obserwacje osób stosujących produkty zawierające krzem w uprawach towarowych udowadniają, że dodatkowe traktowanie roślin tym pierwiastkiem pozytywnie wpływa na wiele cech i procesów życiowych roślin (fot. 6). W badaniach prowadzonych m.in. w Skierniewicach wykazano korzystny wpływ nawożenia z uwzględnieniem krzemu na plonowanie m.in. ogórków szklarniowych zaliczanych do roślin krzemolubnych. Krzem wpływa także korzystnie na równowagę jonową w roślinach, zmniejsza toksyczne działanie nadmiaru manganu i żelaza. Wzmacnia on ściany komórkowe, zwiększa odporność roślin na choroby grzybowe a także na niekorzystne warunki, m.in. zbyt niską temperaturę i niedostatek wody. Rośliny traktowane krzemem wytwarzają także większą biomasę. Fot. 1. Prawidłowo odżywione rośliny dobrze plonują i mają bardzo dobrej jakości owoce Fot. 2. Jony tytanu pozytywnie wpływają na jakość i wielkość plonu w uprawie m.in. ogórków Fot. 3. Mineralne stymulatory wzrostu stosowane dolistnie sprzyjają m.in. pobieraniu składników odżywczych z roztworu glebowego Fot. 4. Tytan pozytywnie wpływa na plon i jakość owoców u papryki Fot. 5. Stosowanie mineralnych stymulatorów wzrostu w uprawie pomidorów zwiększa ich plonowania oraz podnosi odporność na wiele chorób 4

Zabiegi tytanem przyczyniają się również do wzmocnienia odporności na niektóre patogeny. Niektórzy naukowcy udowodnili, iż stosowanie tytanu może hamować i ograniczać rozwój chorób grzybowych np.

5 Fot. 6. Krzem to kolejny pierwiastek, którego stosowanie przynosi bardzo dobre efekty w uprawie truskawek Autor: Dyr. handlowy w Przedsiębiorstwie INTERMAG Piotr Lubaszka 5

Podobne dokumenty

Stymulatory wzrostu niezbędne w nowoczesnej produkcji rolnej. Autor: Dyr. Handlowy Przedsiębiorstwa INTERMAG Piotr Lubaszka

Stymulatory wzrostu niezbędne w nowoczesnej produkcji rolnej Autor: Dyr. Handlowy Przedsiębiorstwa INTERMAG Piotr Lubaszka W ostatnich sezonach z uwagi na niesprzyjające warunki klimatyczne w wielu gospodarstwach