Spis treści. Część I Co nowego? Część II Wprowadzenie. Część III Instalowanie i rejestracja programu. Część IV Menu główne. 1 Co nowego?

Transkrypt

1 Spis treści I Spis treści Część I Co nowego? 1 1 Co nowego? System Aktualizacji... Oprogramowania SAO 1 3 Instrukcja w... wersji elektronicznej 1 Część II Wprowadzenie 2 1 Jak zacząć Definicje... 3 Część III Instalowanie i rejestracja programu 4 1 Zalecana konfiguracja... sprzętu 4 2 Instalacja programu... GRAFIKA 5 Instalowanie.....programu GRAFIKA z programem ek100w Powtórna instalacja programu Usunięcie programu Instalowanie.....programu GRAFIKA z programem bank i Raporty Uruchamianie programu bde Administrator Umożliwienie pracy w... sieci......windows Rejestracja... programu 10 Rejestracja...programu u...autora oprogramowania Przedłużenie......rejestracji programu Część IV Menu główne 1 Plik Plik Plik Plik Plik Plik Plik - Nowy Otwórz Zapisz......(Zapisz jako) Drukuj Ustawienie drukarki Opcje Definiowanie parametrów programu Zakładka Wydruki Zakładka Gridy Zakładka Izolinie Plamy Zakładka Współrzędne Zakładka Detekcja Plik - Konwersja zbiorów Plik - Zakończ Okno Okno Okno Okno Okno Okno Okno Powiększ Pomniejsz Podstawowe Wyczyść okno Kopiuj do...schowka Legenda Warstwy Podmenu... warstwy

2 II Grafika - Instrukcja użytkownika Warstwy -... Otwórz warstwę Wybór...wyświetlonego typu......warstwy Emitory z EK Emitory z Banku Danych Dane statystyczne Źródła obszarowe z... Banku Danych Obiekty z Banku Danych Imisja dla substancji Wyniki z EK Wyniki z EK Mapy Inne mapy Obrazy rastrowe Zapamiętane....warstwy Opis zapamiętanych warstw przycisk Informacja Opis przycisków edycyjnych Warstwy -... Detekcja Warstwy -... Edycja warstwy bieżącej Narzędzia edycyjne na belce......narzędziowej programu Opis narzędzi edycyjnych Warstwy -... Nowa warstwa Warstwy -... Warstwa bieżąca Warstwy -... Kolejność wyświetlania warstw Edycja emitora Rysowanie...źródeł powierzchniowych Rysowanie...źródeł liniowych Nowy emitor......punktowy Zmiana współrzędnych emitora Gridy powierzchniowe Edycja obiektu Rysowanie...obrysu obiektu Analiza Analiza - Izolinie Analiza - Plama przekroczeń Analiza - Stopniowanie Analiza - Aktualny stan zanieczyszczeń Aplikacje Pomoc Część V Praca z programem 37 1 Nowy projekt Tworzenie...nowego projektu Nowa warstwa Tworzenie...warstwy bazowej Warstwa emitorów importowanych z EK100W Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajduje się w tym samym katalogu Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się... w różnych katalogach Warstwa emitorów importowanych z Banku Parametry pobieranych emitorów Parametry Substancje Gminy Rysowanie emitorów punktowych Rysowanie emitorów liniowych Rysowanie emitorów powierzchniowych

3 Spis treści III Rysowanie gridów powierzchniowych (obrys źródła obszarowego) Warstwa dane statystyczne Warstwa źródeł obszarowych importowanych z...banku Parametry pobieranych źródeł Parametry Substancje Gminy Warstwa obiektów importowanych z Banku Wybór wyświetlanych obiektów Rysowanie obrysu obiektu Warstwa z...siatką punktów (wyniki) importowaną z...ek100w Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajduje się w tym samym katalogu Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się... w różnych katalogach Wybór punktów do prezentacji graficznej Warstwa z...siatką punktów (wyniki) importowaną z...ek Tworzenie...warstwy analizy Warstwa Izolinii Przykłady Warstwa plam przekroczeń Warstwa gradacji (stopniowanie) Ustawienie parametrów siatki przycisk Ustaw Tworzenie...warstwy wyrysowanej Nadawanie... nazwy nowym warstwom 65 4 Wczytanie... warstwy 66 Wczytanie... warstwy wyrysowanej z kategorii Inne......mapy Wczytanie... warstwy z...kategorii zapamiętane warstwy Wprowadzanie... zmian w stworzonych warstwach 68 Zmiana położenia (współrzędnych geograficznych) emitorów z... Banku Zmiana koloru gradacji (stopniowanie) Zmiana koloru plam przekroczeń Zmiana atrybutów warstwy Zmiana położenia opisów Zmiana rozmiaru lub......położenia obrazu rastrowego Zmiana warstwy wyrysowanej w...kategorii Inne......mapy Zmiana nazwy warstwy oraz......katalogu ,w... którym została umieszczona Przycisk......"Informacja" Detekcja Detekcja warstwy bieżącej Detekcja wszystkich warstw Legenda Wyświetlenie Legendy na...ekranie Określenie...położenia legendy na wydruku Zmiana rozmiaru... wyświetlania elementów warstw aktywnych 75 Powiększenie Pomniejszenie Rozmiar podstawowy Zapis projektu Zapis nowego projektu Zapis wprowadzonych zmian w...istniejącym projekcie Drukowanie Ustawienie...parametrów drukarki Ustawienia...parametrów wydruku Wydruki Wydruk z podziałem na... arkusze przycisk Opcje

4 IV Grafika - Instrukcja użytkownika 11 Kopiowanie... do schowka oraz zapis do zbioru Konwersja... zbiorów 79 Konwersja...z...formatu DXF......na AMO Konwersja...z...formatu programu Grafika na...dxf Wybierz......warstwy do...eksportu Konwersja...zbiorów SHP na...amo oraz Grafika na... SHP ustawienia w...programie bde Administrator Konwersja z...formatu SHP na...amo Importowane....właściwości elementów Konwersja z...formatu programu grafika na...shp Usuwanie... warstw 83 Usuwanie... warstwy z... ekranu Usuwanie... warstwy z... projektu Usuwanie... warstwy z... pamięci programu Tworzenie... nowego projektu przy aktualnie otwartym projekcie Otwarcie... projektu Zakończenie... działania programu 84 Indeks 85

5 Co nowego? 1 Co nowego? 1.1 Co nowego? wersja 8.2 możliwość zmiany rozmiaru oraz położenia obrazu rastrowego możliwość generacji raportu na mapach 46 dla półrocza możliwość zmiany kolejności wyświetlania warstw wersja 8.0 możliwość zmiany położenia podpisów 70 obszarów administracyjnych w module Raporty na mapach 23. możliwość utworzenia raportu 46 na mapie na poziomie powiatu. możliwość wyświetlenia wartości 69 na obszarze w module Raporty na mapach 23. możliwość utworzenia raportu porównawczego 46 między różnymi okresami dla każdego rodzaju raportu na mapach. wersja 7.0 nowy moduł Raporty na mapach 23 - tworzący warstwy z danych z programu WBZŚ i FunduszPRO na podkładzie podziału administracyjnego; wersja 6.0 współpraca programu Grafika z bazami danych o standardzie Paradox oraz SQL; współpraca programu Grafika z wieloletnimi i kwartalnymi bazami danych; Uwaga Poniższe opcje dostępne są tylko dla Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska przy wykupionej dodatkowej opcji definiowania źródeł obszarowych. możliwość wyrysowywania obrysu źródła obszarowego (gridy powierzchniowe) 46 ; możliwość tworzenia warstw z wyrysowanym obrysem źródła obszarowego 49 ; możliwość tworzenia warstwy tylko emitorów obszarowych 39 powstałych w wyniku wyrysowania w Grafice źródła obszarowego. wersja 5.6 aktualna instrukcja elektroniczna w formacie PDF oraz dostępna przez internet dołączana do każdej nowej wersji programu System Aktualizacji Oprogramowania SAO Proponujemy duże ułatwienie w dostępie do najnowszych wersji naszego oprogramowania oraz do aktualnych instrukcji użytkownika. Chcesz korzystać z internetowego Systemu Aktualizacji Oprogramowania? Podaj nam swój telefonicznie ( , , ) lub prześlij go na adres: aktualizacje@atmoterm.pl. Otrzymasz od nas krótką instrukcję jak korzystać z SAO. Zapraszamy, zobaczysz jakie to wygodne. 1.3 Instrukcja w wersji elektronicznej Do korzystania z instrukcji w wersji elektronicznej w formacie PDF (Adobe Portable Document Format) niezbędne jest posiadanie programu Acrobat Reader firmy Adobe. Program ten jest dostępny za darmo na stronie internetowej firmy Adobe.

6 2 Grafika - Instrukcja użytkownika Zalety instrukcji w wersji elektronicznej w formacie PDF możliwość wydruku części lub całości instrukcji, wygodne przeglądanie dokumentu instrukcji, dynamiczny spis treści, aktywne teksty w treści instrukcji. Aby skorzystać z instrukcji w wersji elektronicznej 1 Włóż płytę instalacyjną CD do napędu CD-ROM. 2 Z menu Start Uruchom wybierz zbiór D:\Dokumentacja\Grafika 2 Wprowadzenie Program GRAFIKA umożliwia wizualizację danych i wyników (emisji, imisji) na podkładzie mapy cyfrowej. Dane mogą być pobierane w dowolnego komponentu Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska oraz z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska, z baz Paradox lub SQL: jednorocznych, wieloletnich lub kwartalnych (lub z innego systemu o ile zostanie zdefiniowany import danych). Pobrane dane poddawane są różnorakim analizom np. rozkład emitorów i emisji poszczególnych substancji w układzie siatki lub z uwzględnieniem podziału administracyjnego. Możliwa jest również analiza wyników (pobranych np. z programu EK100W) obliczeń stężeń (stężeń progowych, uśrednianie wyników dla wybranego terenu, gradacja imisji) w postaci izolinii, plam przekroczeń oraz stopniowania. Wszystko to może być prezentowane na cyfrowych podkładach mapowych w dowolnych układach. Użytkownik ma możliwość wprowadzenia wielu warstw, takich jak: granica zakładu, budynki, drogi, emitory, obiekty, źródła, warstwy analiz emisji i imisji oraz wielu innych (np. sieć instalacji) dowolnie zdefiniowanych zgodnie z stawianymi wymogami. Program umożliwia również w dowolnej chwili detekcję elementów, czyli przegląd szczegółowych danych i (lub) zmianę parametrów zaznaczonego elementu np. emitora. Umożliwia to szybką kontrolę poprawności wprowadzonych danych. 2.1 Jak zacząć Po uruchomieniu program w przypadku, gdy program GRAFIKA uruchamiany jest po raz pierwszy wyświetlane jest nowe, puste okno o roboczej nazwie Nowy.grf umożliwiając rozpoczęcie utworzenia nowego projektu. Jeśli stworzono przynajmniej jeden projekt, po uruchomieniu programu następuje otwarcie projektu ostatnio otwieranego. W tym przypadku, aby rozpocząć tworzenie nowego projektu należy wybrać z menu Plik polecenie Nowy Wszystkie elementy wyświetlane w oknie głównym składają się z szeregu nałożonych na siebie warstw. Dzięki takiemu rozwiązaniu można w dowolnej chwili dodawać kolejne warstwy, usuwać, wygaszać bez ich skasowania, a następnie ponownie wyświetlać oraz przeprowadzać detekcję położonych na nich elementów. Tworzenie warstwy rozpoczynamy od wyboru polecenia w menu Warstwy Otwórz warstwę 21

7 Wprowadzenie 3 Program rozróżnia trzy typy warstw jakie możesz stworzyć: 1) Warstwa bazowa 2) Warstwa analizy 3) Warstwa wyrysowana Każda warstwa jest automatycznie umieszczana w menu Warstwy 20 poniżej kreski, pod nazwą przez ciebie zdefiniowaną. Warstwy te, posiadają swoje podmenu z opcją: Atrybuty, Zgaś, Wyświetl oraz Usuń. Wybrane warstwy można w szerokim zakresie powiększać lub pomniejszać, aby uzyskać określoną szczegółowość wyświetlania. Po uruchomieniu programu, automatycznie przyjmowane są ustawienia parametrów programu (kolory gradacji, ilość izolinii itp.), zgodnie z ustawieniami w ostatnio otwieranym projekcie. Parametry te, można zmienić wybierając w menu Plik polecenie Opcje Definicje Projekt projekt zbudowany jest z dowolnej liczby warstw, z których część może zostać wyświetlona na ekranie, a część wygaszona. Dowolne warstwy stworzone w danym projekcie mogą zostać z niego usunięte (z ekranu i menu Warstwy 20 ), lecz pozostając dostępne w pamięci programu w kategorii Zapamiętane warstwy, mogą zostać w dowolnej chwili ponownie dodane. Projekt zapisywany jest do pamięci programu jako plik z automatycznie dodawanym rozszerzeniem *.grf. Warstwa warstwę można rozumieć jako przezroczystą folię, na której umieszczone są jednolite, logiczne elementy np. emitory, izolinie, budynki, granice zakładu. Warstwa bazowa przedstawia zdefiniowane dane lub wyniki obliczeń (emitory, obiekty, źródła obszarowe, siatka punktów obliczeniowych), importowane ze wskazanego źródła-programu i tworzona jest poprzez polecenie Otwórz warstwę 21 w menu Warstwy. Warstwa analizy prezentuje analizę wyników obliczeń (np. ilość emisji, stężenia, opad pyłu, percentyl) w postaci Izolinii 60, Plam przekroczeń 61 oraz Stopniowania 62. Można ją uzyskać przeprowadzając analizę jednej z już istniejących warstw bazowych za pomocą poleceń w menu Analiza. Warstwa wyrysowana stworzona przy wykorzystaniu narzędzi edycyjnych 30 i może przedstawiać np. granice zakładu, drogi, budynki. Są to warstwy uzupełniające, tworzące plan terenu zakładu. Warstwa bieżąca jedna z wczytanych warstw zaznaczona w menu Warstwa, w rozwinięciu opcji Warstwa bieżąca jako warstwa bieżąca, dla której funkcjonują opcje Detekcja 29, Zmiana współrzędnych emitora 34 i Edycja warstwy bieżącej 30. Warstwa aktywna warstwa aktualnie wyświetlona na ekranie. Warstwa wczytana warstwa już istniejąca i dodana do aktualnie otwartego projektu poprzez umieszczenie jej w menu Warstwy 20 oraz na ekranie. Dowolną warstwę można wczytać wybierając ją z kategorii Zapamiętane warstwy 27 lub z podkategorii Inne mapy 25 w przypadku warstwy wyrysowanej. Detekcja szybkie uzyskanie informacji o parametrach zaznaczonego elementu warstwy (emitora, obiektu, dowolnego punktu siatki punktów obliczeniowych).

8 4 Grafika - Instrukcja użytkownika Okienko detekcji kwadrat wyświetlony przy wskaźniku myszy o wymiarze zdefiniowanym w opcjach programu na zakładce Detekcja 18, służący do zaznaczania elementów przeznaczonych do detekcji. Uzyskiwany po wyborze opcji Detekcja 29 w menu Warstwy lub po naciśnięciu odpowiedniego przycisku na pasku narzędziowym programu. Siatka arkuszy siatka wyświetlona przy wskaźniku myszy podzielona na arkusze w liczbie i w wymiarze zdefiniowanym w oknie Wybór skali przy definiowaniu parametrów wydruku w menu Plik Drukuj 13 - Wydruk z podziałem na arkusze przycisk Opcje. Służy do zaznaczenia obszaru aktywnych warstw przeznaczonych do wydruku. Gridy oczka siatki o kształcie kwadratów lub prostokątów i określonym boku w zdefiniowanych kolorach, gdzie przejścia pomiędzy barwami określają obszary obrazujące w sposób graficzny m.in. rozkład emitorów, emisji, stężeń, percentyla, opadu pyłu, częstości przekroczeń wartości odniesienia danych substancji dla wybranego terenu. Wyrysowywane są na podstawie analizy jednej z już stworzonych warstw bazowych-analizowanych przedstawiających emitory. Izolinie linie łączące punkty o tej samej wartości obrazujące w sposób graficzny m.in. rozkład imisji, stężeń, percentylu, opadu pyłu, częstości przekroczeń wartości odniesienia danych substancji dla wybranego terenu. Wyrysowywane są na podstawie analizy jednej z już stworzonych warstw bazowych-analizowanych przedstawiających siatkę punktów obliczeniowych. Plamy przekroczeń plamy w zdefiniowanych kolorach między kolejnymi izoliniami, gdzie przejścia pomiędzy barwami określają obszary obrazujące w sposób graficzny m.in. rozkład stężeń, opadu pyłu, percentyla, częstości przekroczeń wartości odniesienia danych substancji dla wybranego terenu. Wyrysowywane są na podstawie analizy jednej z już stworzonych warstw bazowych-analizowanych przedstawiających siatkę punktów obliczeniowych. 3 Instalowanie i rejestracja programu Rozdział ten opisuje wymaganą konfigurację sprzętu, sposób instalowania programu oraz jego rejesrtację. Zalecana konfiguracja sprzętu 4 Instalacja programu GRAFIKA 5 Rejestracja programu Zalecana konfiguracja sprzętu Zalecana konfiguracja sprzętu system operacyjny Windows 9x/NT/2000/Me/XP komputer klasy Pentium 300, 128 MB pamięci operacyjnej (zalecany 256 MB), napęd CD-ROM karta grafiki umożliwiająca wyświetlanie obrazu o rozdzielczości min. 800x600, High Color (16 bitów) minimalny wolny obszar na dysku twardym 10 MB, monitor kolorowy + karta graficzna: SVGA (zalecana: tryb True Color) zalecana drukarka kolorowa.

9 Instalowanie i rejestracja programu 5 W zbiorze systemowym CONFIG.SYS umieścić zdanie FILES=255. Po wprowadzeniu tych informacji należy ponownie uruchomić komputer. 3.2 Instalacja programu GRAFIKA Instalowanie programu GRAFIKA z programem EK100W 5 Instalowanie programu GRAFIKA z programem Bank i Raporty Instalowanie programu GRAFIKA z programem EK100W Przez rozpoczęciem instalacji koniecznie należy pozamykać wszystkie otwarte programy w Windows. Aby zainstalować program Grafika (wraz z programem EK100) 1 Umieścić płytę instalacyjną CD w napędzie CD-ROM. 2 Z menu Start/Uruchom uruchom program setup.exe znajdujący się na płycie CD. Następuje przygotowanie do instalacji, a następnie wyświetlenie okna komunikacyjnego: Otwiera się okno: 3 Naciśnij przycisk Dalej. Następuje wyświetlenie informacji o programie. 4 Po zapoznaniu się z jej treścią naciśnij przycisk Dalej. 5 Kreator instalacyjny domyślnie instaluje oprogramowanie w folderze C:\ EK100w33 Jeśli chcesz zainstalować oprogramowanie w innym katalogu: Kliknij na przycisk Zmień. Określ katalog docelowy, w którym nastąpi instalacja programu. Nazwa katalogu nie powinna zawierać więcej niż 8 znaków. Właściwy katalog docelowy możesz wskazać za pomocą rozwijalnej listy lub przycisku Aby przejść poziom wyżej naciśnij., aby utworzyć nowy folder naciśnij Naciśnij przycisk OK. Jeśli nie chcesz zmieniać katalogu przyjętego domyślnie

10 6 Grafika - Instrukcja użytkownika Naciśnij przycisk Dalej. Następuje instalacja programu EK100W wraz z GRAFIKĄ. Program instalacyjny zakłada folder EK100w33. Po zakończeniu instalacji następuje wyświetlenie komunikatu o pomyślnym przebiegu instalacji. 6 Naciśnij przycisk Zakończ. Aby ustawienia konfiguracyjne zostały prawidłowo uwzględnione należy ponownie uruchomić system Windows. 7 Naciśnij przycisk Tak, aby ponownie uruchomić system Windows Powtórna instalacja programu Przed kolejną instalacją nowej wersji programu nie zapomnij o stworzeniu archiwum bazy. Aby powtórnie zainstalować program 1 Uruchom plik setup.exe. 2 Naciśnij przycisk Dalej. 3 Zaznacz pozycję Napraw i naciśnij przycisk Dalej. 4 Naciśnij przycisk Instaluj. Po zakończeniu instalacji następuje wyświetlenie komunikatu o pomyślnym przebiegu instalacji. 5 Naciśnij przycisk Zakończ Usunięcie programu Aby usunąć program 1 Uruchom plik setup.exe. 2 Naciśnij przycisk Dalej 3 Zaznacz pozycję Usuń i naciśnij przycisk Dalej.

11 Instalowanie i rejestracja programu 7 4 Naciśnij przycisk Usuń. Po zakończeniu usuwania programu następuje wyświetlenie komunikatu o pomyślnym przebiegu odinstalowania. 5 Naciśnij przycisk Zakończ Instalowanie programu GRAFIKA z programem Bank i Raporty Przez rozpoczęciem instalacji koniecznie należy pozamykać wszystkie otwarte programy w Windows. Aby zainstalować program Grafika (wraz z programem BANK i RAPORTY) 1 Umieścić płytę instalacyjną CD w napędzie CD-ROM. 2 Z menu Start/Uruchom uruchom program install.exe znajdujący się na płycie CD. Program instalacyjny domyślnie instaluje oprogramowanie w katalogu C:\ATMO32. Jeśli chcesz zainstalować oprogramowanie w innym katalogu: Kliknij na przycisk Zmiana Katalogu. Określ katalog docelowy, w którym nastąpi instalacja programu. Nazwa katalogu nie powinna zawierać więcej niż 8 znaków. Naciśnij przycisk OK. Komponenty: Kliknij na przycisk Komponenty. Instalacja zamówionych komponentów (modułów) banku emisji następuje automatycznie. System obsługi baz danych (Borland BDE) należy zainstalować w trakcie pierwszej instalacji (nie jest ona konieczna w przypadku instalacji kolejnego komponentu). Program instalacyjny określa również ilość potrzebnego do instalacji miejsca na dysku twardym komputera oraz ilość miejsca dostępną na dysku. Zaznacz właściwe komponenty. Kliknij przycisk OK akceptując instalację wybranych komponentów. 3 Kliknij na przycisk Instaluj. Program instalacyjny zakłada folder ATMO32 z zainstalowanymi programami. W przypadku instalacji pełnego pakietu są to programy: Bank Zanieczyszczeń Środowiska,

12 8 Grafika - Instrukcja użytkownika Raporty, Grafika, EK100W Po zainastalowaniu programów należy uruchomić w Panelu Sterowania program BDE Administrator Uruchamianie programu BDE Administrator 1 Skonfiguruj program BDE. W tym celu z menu Start Ustawienia Panel Sterowania wybierz BDE Administrator. 2 Dokonaj następujących zmian parametrów: w polu Configuration Drivers - Native PARADOX: wybierz NETDIR: C:\ ATMO32 wybierz LANGDRIVER: Paradox Polish 852 wybierz LEVEL : 7 w polu Configuration System - INIT: wybierz LANGDRIVER: Paradox Polish 852 wybierz LOCAL SHARE: TRUE wybierz SHAREDMEMSIZE: 4096

13 Instalowanie i rejestracja programu 9 3 W menu Object wybierz opcję Exit w celu zachować wprowadzonych zmian. Naciśnij przycisk Yes w celu zapamiętania wprowadzonych zmian. 4 Ponownie uruchom system WINDOWS. Jeśli chcesz pracować w sieci, zobacz rozdział Umożliwienie pracy w sieci Windows Umożliwienie pracy w sieci Windows 1 Na komputerze zawierającym bazę danych udostępnić katalog C:\ATMO32. 2 W programie BDE Administrator: w polu Configuration Native PARADOX NETDIR: wpisać \\Nazwakomputera\ATMO32 w polu Configuration - System - INIT - LOCAL SHARE wpisać: TRUE. 3 Uruchomić ponownie system WINDOWS. 4 W każdym z pozostałych komputerów pracujących w sieci WINDOWS należy zamapować udostępniany katalog (zamapowany katalog będzie potrzebny do otwarcia właściwej bazy danych) oraz dokonać ustawień w programie BDE Administrator w polu Configuration Native PARADOX NETDIR wpisać: \\Nazwakomputera\ATMO32. Nazwakomputera - to nazwa komputera na którym znajduje się baza danych.

14 10 Grafika - Instrukcja użytkownika w polu Configuration - System - INIT - LOCAL SHARE wpisać: TRUE. 5 Uruchomić ponownie system WINDOWS. 3.3 Rejestracja programu Rejestracja programu u autora oprogramowania Przedłużenie rejestracji programu Rejestracja programu u autora oprogramowania W trakcie pierwszego uruchomienia programu ukazuje się okno rejestracji programu. Aby zarejestrować program u autora oprogramowania 1 Podaj autorowi oprogramowania wyświetlony w pierwszym polu Numer seryjny: wysyłając wiadomość z numerem seryjnym na adres marketing@atmoterm.pl lub poprzez bezpośredni kontakt telefoniczny pod numerem lub Przedstawiciel firmy w odpowiedzi podaje: Parametry programu Kod aktywacyjny które należy wpisać w odpowiednie pola. w polu Parametry programu wpisz parametr - podawany przez autora oprogramowania - T lub N pisany literą drukowaną wszystkie litery w polu Kod aktywacyjny również wpisz jako duże wpisując kod aktywacyjny pamiętaj, że nigdzie nie występuje litera O, tylko cyfra zero 0 kod aktywacyjny wpisz bez znaków spacji 3 Naciśnij przycisk Rejestracja. Następuje zarejestrowanie programu i wyświetlenie komunikatu o poprawnym zakończeniu rejestracji. Po zarejestrowaniu programu może nastąpić jego uruchomienie. Zmiana konfiguracji komputera (np. dodanie lub wymontowanie urządzenia, ponowna instalacja systemu Windows) powoduje konieczność ponownego skontaktowania się z autorem oprogramowania w celu otrzymania nowych parametrów programu i kodu aktywacyjnego. Jest to właściwość zabezpieczenia programu przed nielegalnym skopiowaniem. Przenoszenie programu w ramach komputera na którym program jest zarejestrowany, jest dozwolone, nie jest natomiast dozwolone przenoszenie programu na inny komputer Przedłużenie rejestracji programu Aby przedłużyć rejestrację programu 1 Wybierz w menu Pomoc polecenie Rejestracja. Następuje otwarcie okna Rejestracja programu. 2 Powtórz czynności z punktów 1 do 3 z części Rejestracja program u autora oprogramowania 10.

15 Menu główne 4 11 Menu główne Między poszczególnymi opcjami poruszamy się przy użyciu klawiszy sterujących (strzałki w lewo, prawo, górę, dół). Wyboru opcji z menu można dokonać klawiszem Enter lub przy użyciu kombinacji lewego klawisza Alt i litery podkreślonej np. Alt P - wybór opcji Plik. W przypadku pracy z myszą, poprzez kliknięcie wybranej opcji. Wejście na główne menu następuje poprzez lewy klawisz Alt. Menu główne programu Plik Nowy Otwórz Zapisz 12 Zapisz jako Drukuj 13 Ustawienie drukarki 13 Opcje 13 Konwersja zbiorów 19 DXF > AMODXF_AMO Grafika > DXFGraf_DXF SHP > AMOSHP_AMO Grafika > SHPGraf_SHP Okno Powiększ 19 Pomniejsz 20 Podstawowe 20 Wyczyść okno 20 Kopiuj do schowka 20 Legenda 20 Warstwy Otwórz warstwę 21 Detekcja warstwy bieżącej 29 Detekcja wszystkich warstw 29 Edycja warstwy bieżącej 30 Nowa warstwa 33 Warstwa bieżąca 33 (podmenu wybranej warstwy) Atrybuty 21 Zgaś 21 Wyświetl 21 Usuń 21 Kolejność wyświetlania warstw 33 Edycja emitora Rysowanie źródeł powierzchniowych Rysowanie źródeł liniowych 34 Nowy emitor punktowy 34 Zmiana współrzędnych emitora 34 Gridy powierzchniowe 35 Edycja obiektu Rysowanie obrysu obiektu 35 Analiza Izolinie 35 Plama przekroczeń 36 Stopniowanie 36 Aktualny stan zanieczyszczeń 36 34

16 12 Grafika - Instrukcja użytkownika Aplikacje 36 Bank Raporty EK100w Pomoc 37 Spis treści O programie ATMOTERM Rejestracja Pozycja menu Edycja emitora pojawia się tylko w przypadku, gdy jako warstwa bieżąca została zaznaczona warstwa zawierająca emitory. W pozostałych przypadkach opcja ta jest niedostępna. Pozycja Edycja obiektu pojawia się tylko w przypadku, gdy jako warstwa bieżąca jest wybrana warstwa zawierająca obiekty. W pozostałych przypadkach opcja ta jest niedostępna. 4.1 Plik Plik - Nowy Opcja Plik Nowy umożliwia rozpoczęcie tworzenia nowego projektu. Projekt składa się z nałożonych na siebie dowolnej liczby warstw stworzonych przez użytkownika. Nowe warstwy tworzone są poprzez polecenia: Otwórz warstwę 21, Nowa warstwa 33 oraz opcje dostępne w menu Analiza 35. Również z Zapamiętanych warstw można wczytać dowolną istniejącą już warstwę, stworzoną wcześniej przez użytkownika. Wszystkie warstwy projektu są wyszczególnione w menu Warstwy 20 pod kreską. Wybór polecenia Plik Nowy lub użycie kombinacja klawiszy Ctrl+N powoduje zamknięcie aktualnie otwartego projektu poprzez usunięcie z ekranu i z menu Warstwy wszystkich znajdujących się w nim warstw, umożliwiając w ten sposób przystąpienie do tworzenia nowego projektu. Każdy nowy projekt możesz zapisać po pliku pod nadaną przez ciebie nazwą. Służy do tego polecenie w menu Plik Zapisz jako lub Zapisz 12. Patrz również: Tworzenie warstwy bazowej 37 Tworzenie warstwy analizy 60 Tworzenie warstwy wyrysowanej Plik - Otwórz Opcja Plik Otwórz umożliwia wczytanie stworzonego i zapisanego pod nazwą podana przez użytkownika projektu, poprzez wyświetlenie na ekranie wszystkich znajdujących się w nim warstw. Polecenie wywoływane jest również przy użyciu kombinacji klawiszy Ctrl+O. Aby otworzyć projekt Plik - Zapisz (Zapisz jako) Opcja Plik Zapisz jako... umożliwia zapisanie nowego projektu pod nazwą nadaną przez użytkownika. Do nazwy dodawane jest rozszerzenie *.grf. Zapamiętanie projektu w określonym katalogu pozwoli na jego późniejsze wczytanie. W przypadku modyfikacji istniejącego projektu, zapisanie wprowadzonych zmian (np. dodanie nowej

17 Menu główne 13 warstwy, zmiana wcześniej stworzonej warstwy) następuje po wyborze polecenia Zapisz lub użyciu klawiszy skrótów Ctrl+S. Aby zapisać nowy projekt 76 Aby zapisać zmiany wprowadzone w istniejącym projekcie Plik - Drukuj Opcja Plik Drukuj umożliwia wydrukowanie aktywnych warstw aktualnie otwartego projektu. Opcja dostępna jest również poprzez kombinację klawiszy Ctrl+P lub naciśnięcie przycisku. Wybór opcji powoduje wyświetlenie okna Wydruki służącego do zdefiniowania parametrów wydruku prezentacji graficznej tj. wszystkich aktywnych warstw otwartego aktualnie projektu. Aby zdefiniować parametry wydruku prezentacji graficznej Plik - Ustawienie drukarki Opcja Plik Ustawienie drukarki pozwala określić poszczególne opcje drukarki. Wybór opcji, powoduje otwarcie okna Ustawienia wydruku, w którym można wybrać typ drukarki, na którą będzie kierowany wydruk oraz parametry typu: orientacja papieru: w pionie i poziomie, podajnik papieru, rozmiar papieru itp. Aby zdefiniować parametry drukarki Plik - Opcje Opcja Plik Opcje umożliwia ustawienie parametrów programu mających wpływ na dane obsługiwane przez program oraz sposób ich prezentacji. Wybór opcji powoduje wyświetlenie okna Ustawienia parametrów programu, które podzielone jest na pięć zakładek. Definiowanie parametrów programu Definiowanie parametrów programu Okno Ustawienia parametrów programu umożliwia definiowanie parametrów programu mających wpływ na dane obsługiwane przez program oraz sposób ich prezentacji. W tym celu zostało ono podzielone na zakładki, gdzie każda z nich pozwala zdefiniować inne dane. Aby wybrać odpowiednią zakładkę należy kliknąć w polu nazwy wybranej zakładki. Wydruki 13 Gridy 14 Izolinie-Plamy 16 Współrzędne 17 Detekcja 18 Po zdefiniowaniu parametrów na wybranej zakładce możesz przejść na kolejną bez potrzeby akceptowania danych przyciskiem OK. Wprowadzone ustawienia nie zostaną utracone. Po zdefiniowaniu wszystkich parametrów na poszczególnych zakładkach, wprowadzone ustawienia należy zatwierdzić przyciskiem OK Zakładka Wydruki Zakładka Wydruki służy do określenia położenia Legendy na wydruku prezentacji graficznej.

18 14 Grafika - Instrukcja użytkownika Aby określić położenie legendy na wydruku 1. Zaznaczając właściwe pole określ położenie legendy. Masz możliwość umieszczenia legendy w dowolnym rogu wydruku, na innej stronie, ustawić ją ręcznie lub też ustawić wydruk bez legendy. Podgląd wybranej pozycji umieszczenia legendy pokazywany jest w okienku podglądu, które znajduje się w prawym, dolnym rogu zakładki. 2. Jeśli wybrałeś opcję Ręczne ustawienie możesz umieścić legendę w dowolnie wybranym miejscu. Po wybraniu opcji program automatycznie umieszcza legendę na środku strony. Aby umieścić legendę w wybranym miejscu: umieść wskaźnik myszy na polu Legenda. naciśnij przycisk myszy i nie zwalniając go przesuń legendę w wybrane miejsce. Legendę możesz przesunąć w dowolnym kierunku. zwolnij klawisz myszy. 3. Po zdefiniowaniu parametrów na zakładce Wydruki możesz przejść na inną zakładkę lub nacisnąć OK kończąc definiowanie parametrów programu. Patrz również: Ustawienia parametrów wydruku Ustawienie parametrów drukarki Zakładka Gridy Zakładka Gridy służy do określenia liczby stopni gradacji (stopniowanie) oraz koloru gradacji i plam przekroczeń. Zdefiniowana liczba gridów będzie miała swoje odzwierciedlenie w ilości progów (wartości) przy tworzeniu warstwy gradacji 62, przy przekroczeniu których będą zmieniane zdefiniowane kolory. Zdefiniowane kolory będą przyjmowane również dla warstwy plam przekroczeń 61.

19 Menu główne 15 Aby zdefiniować liczbę gridów oraz kolory gradacji i plam przekroczeń 1. W polu Liczba gridów: wpisz lub ustaw za pomocą strzałek odpowiednią cyfrę z przedziału od 3 do 20 określając liczbę gridów Odpowiednio do zdefiniowanej liczby gridów, pojawi się taka sama liczba aktywnych poziomów: Poziom 1, Poziom 2 itd. znajdujących się w lewym, dolnym rogu okna zakładki. Zdefiniowana liczba gridów będzie miała swoje odzwierciedlenie w oknie Parametry stopniowania 61 przy tworzeniu warstwy gradacji (stopniowania). Liczba wartości przy przekroczeniu których będą zmieniane kolory gradacji będzie równa liczbie gridów zdefiniowanych na zakładce Gridy. 2. Określ kolory gridów wybierając jedną z metod: metoda I w części Kolory gridów zaznacz wskaźnikiem myszy wybrany Poziom. naciśnij przycisk Zmień kolor lub kliknij dwukrotnie na wybranym poziomie. w wyświetlonym oknie wybierz dowolny kolor i zatwierdź wybór przyciskiem OK. Kolory należy przyporządkować poziomom aktywnym, których liczba zależy od zdefiniowanej liczby gridów. metoda II w części Ustawienie kolorów zaznacz opcję Przejście 1. kliknij w polu Kolor pierwszy i w wyświetlonym oknie zaznacz odpowiedni kolor zatwierdzając wybór przyciskiem OK. kliknij w polu Kolor ostatni i wskaż wybrany kolor zatwierdzając wybór przyciskiem OK. naciśnij przycisk Ustaw kolory. Aktywnym poziomom zostaną przyporządkowane barwy pośrednie, wynikające z przejścia między zdefiniowanymi barwami skrajnymi. Przejście między barwami będzie miało charakter łagodny. W wąskim okienku nad przyciskiem Ustaw kolory znajduje się podgląd barw określonych tą metodą. W przypadku niepożądanego wyniku doboru kolorów, możesz zmieniać dowolnie odpowiednie kolory skrajne, do momentu uzyskania właściwego efektu. metoda III w części Ustawienie kolorów zaznacz opcję Przejście 2. kliknij w polu Kolor pierwszy i w wyświetlonym oknie zaznacz odpowiedni kolor zatwierdzając wybór przyciskiem OK. kliknij w polu Kolor ostatni i wskaż wybrany kolor zatwierdzając wybór przyciskiem OK. naciśnij przycisk Ustaw kolory. Aktywnym poziomom zostaną przyporządkowane kontrastowe, ostre barwy pośrednie, wynikające z przejścia między zdefiniowanymi barwami skrajnymi. Przejście między barwami będzie miało charakter żywy, kontrastowy. W wąskim okienku nad przyciskiem Ustaw kolory znajduje się podgląd barw określonych przez

20 16 Grafika - Instrukcja użytkownika tę metodę. W przypadku niepożądanego wyniku doboru kolorów, możesz zmieniać dowolnie odpowiednie kolory skrajne, do momentu uzyskania właściwego efektu. 3. Określ kolory plam przekroczeń Jeśli wartości plam przekroczeń będą wyliczane automatycznie: wybierając metodę I kolory należy przyporządkować poziomom w liczbie równej liczbie izolinii zdefiniowanej na zakładce Izolinii - Plamy 16. Kolory mogą być przyporządkowane zarówno poziomom aktywnym (zależne od zdefiniowanej ilości gridów) jak i wygaszonym. wybierając metodę II lub metodę III liczba gridów musi być równa zdefiniowanej liczbie izolinii na zakładce Izolinii - Plamy 16. Przyporządkowanie kolorów przyciskiem Ustaw kolory odbywa się tylko dla poziomów aktywnych określanych liczbą gridów. Jeśli wartości plam przekroczeń będą określane ręcznie: wybierając metodę I kolory należy przyporządkować poziomom w liczbie równej liczbie wartości wpisanych przy tworzeniu warstwy plam przekroczeń 61. Kolory mogą być przyporządkowane zarówno poziomom aktywnym (zależne od zdefiniowanej ilości gridów) jak i wygaszonym. wybierając metodę II lub metodę III liczba gridów musi być równa liczbie wartości wpisanych przy tworzeniu warstwy plam przekroczeń 61. Przyporządkowanie kolorów przyciskiem Ustaw kolory odbywa się tylko dla poziomów aktywnych określanych liczbą gridów. 4. Po zdefiniowaniu parametrów na zakładce Gridy możesz przejść na inną zakładkę lub nacisnąć OK kończąc definiowanie parametrów programu. Patrz również: Tworzenie warstwy analizy 60 : - Warstwa plam przekroczeń 61 - Warstwa gradacji (stopniowanie) Zakładka Izolinie - Plamy Zakładka Izolinie-Plamy służy do określenia parametrów dotyczących ilości i sposobu rysowania izolinii i plam przekroczeń oraz do określenia dodatkowych parametrów. Ustawione parametry będą wykorzystywane przy automatycznym wyliczaniu wartości izolinii przy tworzeniu warstwy izolinii 60 oraz plam przekroczeń 61. Aby określić parametry dla izolinii lub plam przekroczeń 1. W polu Ilość izolinii wpisz lub ustaw za pomocą strzałek liczba z zakresu Zdefiniowana liczba określa liczbę izolinii lub izolinii oddzielających kolejne plamy przekroczeń.. 2. W części Tryb auto wybierz metodę automatycznego wyliczania wartości izolinii: Jeśli wybrałeś Pełna automatyka: program obliczy wartości izolinii, które będą od siebie

21 Menu główne 17 statystycznie równo-odległe. Przy wyborze tej opcji nie ma konieczności samodzielnego wpisywania wartości poszczególnych izolinii w polach edycyjnych znajdujących się poniżej, gdyż ich wartości, wyliczane i wpisywane są automatycznie przez program. Jeśli wybrałeś % wartości maksymalnej - program wyliczy wartości na podstawie procentu wartości maksymalnej dzieląc liczbę 100% przez liczbę izolinii +1. Wartości procentowe poszczególnych izolinii zostaną automatycznie wyliczone i przyporządkowane kolejnym poziomom: Izolinia 1, Izolinia 2 itd. Opcja ta, pozwala także na samodzielne przyporządkowanie wartości poszczególnym poziomom izolinii. W tym celu: - zaznacz puste pole przy pozycji Izolinia 1 - wpisz wartość pierwszej izolinii. - powtórz czynność dla kolejnych izolinii wpisując wartości przy pozycji: Izolinia 2, Izolinia 3...itd. 3. W części Parametry dodatkowe możesz określić dodatkowe parametry: Obrys siatek obliczeniowych opcja ta powoduje rysowania izolinii wraz z obrysem siatki obliczeniowej; Obrys plam opcja ta powoduje, że każda z plam obrysowywana jest dodatkowo linią (izolinią oddzielającą kolejne plamy). 4. Po zdefiniowaniu parametrów na zakładce Izolinie-Plamy możesz przejść na inną zakładkę lub nacisnąć OK kończąc definiowanie parametrów programu. Patrz również: Tworzenie warstwy analizy 60 : - Warstwa plam przekroczeń - Warstwa izolinii Zakładka Współrzędne Zakładka Współrzędne służy do określenia mapy odniesienia, w celu wyznaczenia punktu 0,0 na wszystkich wprowadzonych warstwach i mapach. Aby określić parametry dotyczące mapy odniesienia 1. Wybierz jedną z opcji dotyczącej mapy odniesienia. 2. Jeśli wybrałeś opcję Mapa odniesienia wpisz numer mapy odniesienia (np. numer mapy województwa, gminy). 3. Jeśli chcesz możesz skorzystać z dodatkowej opcji umożliwiającej wyświetlenie w prawym górnym rogu numeru mapy wraz ze współrzędnymi ekranu (pozycja wskaźnika myszy na ekranie), w zakresie mapy 1: Lewy dolny róg mapy 1:10000 systemu "65" będzie punktem 0,0. Jeśli w Banku, z którego będziesz chciał pobrać dane dotyczące: emitorów, obiektów, lub

22 18 Grafika - Instrukcja użytkownika będziesz chciał zmienić współrzędne wybranego emitora, narysować nowy emitora, podano różne numery map dla obiektów, podanie numeru mapy odniesienia jest niezbędne. Jeśli numer mapy odniesienia nie zostanie podany, wówczas istnieje możliwość błędnej interpretacji współrzędnych emitorów (obiektów) pobieranych z Banku Danych. Przykład Emitor 1 Emitor 2 mapa odniesienia: współrzędne: X = 1000, Y = 1000; mapa odniesienia: współrzędne: j.w. Jeśli w programie GRAFIKA podano numer mapy odniesienia to współrzędne X i Y emitorów zostaną przeliczone do tej mapy (korzystając z numerów map obiektów). Wyrysowanie emitorów będzie poprawne. Natomiast jeśli w programie GRAFIKA nie zostanie podany numer mapy odniesienia wówczas numery map wprowadzone do Banku są ignorowane, a emitory przytoczone w przykładzie zostaną wyświetlone w tym samym punkcie tj. niepoprawnie. Podobne zależności towarzyszą mapom tworzonym przez program tj. warstwom wyrysowanym. Brak mapy odniesienia powoduje zapamiętanie współrzędnych bezwzględnych (przy ponownym wczytywaniu warstwy wyrysowanej zawsze pokazuje się w tych samych współrzędnych). Natomiast wpisanie do programu Grafika numeru mapy odniesienia przed przystąpieniem do tworzenia warstwy wyrysowanej spowoduje, że każdorazowo wczytywana warstwa wyrysowana będzie przeliczana do wybranej mapy odniesienia. 4. Po zdefiniowaniu parametrów na zakładce Współrzędne możesz przejść na inną zakładkę lub nacisnąć OK kończąc definiowanie parametrów programu Zakładka Detekcja Zakładka Detekcja służy do określenia sposobu detekcji elementów warstw. Detekcja to możliwość szybkiego dostępu do informacji o wyrysowanych na warstwach elementach np. o emitorze, obiekcie, punkcie siatki obliczeniowej. Aby określić wielkość okienka detekcji i sposób jej przeprowadzenia 1. W polu Wielkość okienka detekcji wpisz lub określ za pomocą strzałek rozmiar okienka detekcji. 2. Wybierz jeden ze sposobów przeprowadzenia detekcji: Jeśli wybierzesz Podstawowe dane wyświetlone zostanie okno Informacja. Okno zawierać będzie podstawowe dane dotyczące zaznaczonego elementu. Jeśli wybierzesz Uruchomienie aplikacji źródłowej i istnieje dostęp do programu, z którego nastąpił import danych, to nastąpi jego uruchomienie. Program automatycznie dokona ustawienia na pozycji związanej z elementem wybranym do detekcji. W ten sposób istnieje możliwość wglądu i ewentualnej zmiany parametrów wybranego elementu. W ten sposób można dokonać szybkiej korekty błędnie wprowadzonych danych do Banku.

23 Menu główne 19 W celu powrotu do programu GRAFIKA należy nacisnąć ikonę. 3. Po zdefiniowaniu parametrów na zakładce Detekcja możesz przejść na inną zakładkę lub nacisnąć OK kończąc definiowanie parametrów programu. Patrz również: Detekcja 72 Detekcja warstwy bieżącej 72 Detekcja wszystkich warstw Plik - Konwersja zbiorów Opcja Plik Konwersja zbiorów umożliwia przeprowadzenie konwersji zbiorów różnego formatu. Konwersja zbiorów: DXF na AMO Polecenie umożliwia przekształcenie plików z rozszerzeniem *.DXF (tekstowy) stworzonych w innych programach graficznych (np. AutoCad, Corel Draw) na pliki z rozszerzeniem *.AMO obsługiwane przez program GRAFIKA. Aby skonwertować plik w formacie DXF na AMO 79 Konwersja zbiorów: Grafika na DXF Polecenie umożliwia przekształcenie aktualnie wczytanych (utworzonych) warstw w programie GRAFIKA na pliki z rozszerzeniem *.DXF, co umożliwia ich dalsze przekształcanie w innych programach graficznych (np. Corel Draw). Aby skonwertować plik w formacie Grafika na DXF 80 Konwersja zbiorów: SHP na AMO Polecenie umożliwia przekształcenie plików z rozszerzeniem *.SHP stworzonych w innych programach graficznych (np. ArcInfo) na pliki z rozszerzeniem *.AMO obsługiwane przez program GRAFIKA. Aby przekonwertować plik z formatu SHP na AMO 81 Konwersja zbiorów: Grafika na SHP Polecenie umożliwia przekształcenie aktualnie wczytanych (utworzonych) warstw w programie GRAFIKA na pliki z rozszerzeniem *.SHP, co pozwala na ich dalsze przekształcanie w innych programach graficznych (np. ArcInfo). Aby przekonwertować warstwy z formatu programu Grafika na SHP 82 Aby konwersja zbiorów w formacie SHP na AMO i Grafiki na SHP przebiegła poprawnie w programie BDE Administrator należy dokonać określonych ustawień: w polu Configuration Drivers - Native - DBASE w polu LEVEL należy wybrać: 4 i zapisać zmiany wybierając polecenie Apply w menu Object Plik - Zakończ Opcja Plik Zakończ pozwala zakończyć działanie programu. Opcja dostępna także po użyciu kombinacji klawiszy Alt+F4 lub po naciśnięciu 4.2 Okno Okno - Powiększ. Opcja Okno Powiększ pozwala na powiększenie wskazanego miejsca lub określonego obszaru tak, aby powiększył się do aktualnego rozmiaru okna.

24 20 Grafika - Instrukcja użytkownika Wywołanie polecenia Powiększ może nastąpić również poprzez naciśnięcie przycisku lub kombinację klawiszy Ctrl+W. Po osiągnięciu maksymalnego powiększenia, gdy dalsze powiększanie nie jest już możliwe, następuje wygaszenie pozycji Powiększ w menu Okno oraz przycisku na pasku narzędziowym programu. Jeśli dokonano pomniejszenia, przycisk powiększenia zmienia się na Aby powiększyć całą prezentację graficzną lub jej fragment Okno - Pomniejsz Opcja Okno Pomniejsz pozwala na powrót do poprzedniego rozmiaru wyświetlanych elementów. Program automatycznie odtworzy poprzednie ustawienie wyświetlania. Polecenie Pomniejsz dostępne jest również poprzez odpowiedni przycisk oraz kombinację klawiszy Ctrl+M. Jeśli nie dokonano żadnego powiększenia, bądź uzyskano maksymalne pomniejszenie wówczas pozycja w menu Pomniejsz jak i przycisk pozostają wygaszone. Aby pomniejszyć prezentację graficzną lub jej fragment Okno - Podstawowe Po wybraniu opcji Okno Podstawowe program ustawi parametry wyświetlania w ten sposób, aby na ekranie widoczne były wszystkie elementy aktywnych warstw, które zostały określone do wyświetlania w ramach danego projektu. Opcja ta, jest także dostępna poprzez kombinację klawiszy Ctrl+D. Aby na ekranie były widoczne wszystkie elementy aktywnych warstw Okno - Wyczyść okno Opcja Okno Wyczyść okno umożliwia odświeżenie ekranu tzn. wszystkich warstw aktywnych. Opcja ta, jest także dostępna poprzez kombinację klawiszy Ctrl+K Okno - Kopiuj do schowka Polecenie Okno Kopiuj do schowka umożliwia zapis do pliku z rozszerzeniem *.bmp lub skopiowanie do schowka zawartości ekranu. Tak skopiowany obraz może zostać wstawiony w innym programie poprzez odpowiednie polecenie (np. Word Edycja Wklej) Okno - Legenda Wybór opcji Okno Legenda wyświetla okno Legenda, które zostaje umiejscowione na wydruku zgodnie z wyborem dokonanym w opcjach programu na zakładce Wydruki. Aby wyświetlić legendę na ekranie 74 Aby określić położenie legendy na wydruku Warstwy Wszystkie elementy wyświetlane w oknie głównym programu składają się z szeregu nałożonych na siebie warstw. Warstwę można rozumieć jako przezroczystą folię, na której umieszczone są jednolite, logicznie elementy np. granice gmin, gradacja, emitory, obiekty, źródła obszarowe, izolinie itp.

25 Menu główne 21 Dzięki takiemu rozwiązaniu można w dowolnej chwili dodawać kolejne warstwy, usuwać, wygaszać, wyświetlać lub przeprowadzać detekcję położonych na nich elementów. Każda warstwa po stworzeniu i nadaniu nazwy jest automatycznie umieszczana w menu Warstwy pod nazwą zdefiniowaną przez użytkownika i posiada swoje podmenu 21, które umożliwia wybór jednej z ww. czynności dla wybranej warstwy Podmenu warstwy Opcje podmenu warstwy Opis Zgaś Usuwa warstwę z ekranu, pozostawiając ją w menu Warstwy pozwalając w ten sposób na jej ponowne wyświetlenie. Wyświetl Wyświetla na ekranie zgaszoną warstwę. Usuń Usuwa warstwę z ekranu oraz z menu Warstwy (warstwa ta jest jednak dostępna w kategorii Zapamiętane warstwy, skąd może zostać powtórnie wczytana). Atrybuty Wyświetla okno edycyjne pozwalając na: - zmianę nazwy warstwy, - koloru wyświetlonych elementów (emitorów, obiektów, siatki punktów obliczeniowych, izolinii), - wyświetlenie na ekranie opisu elementów (emitorów, obiektów), - zmianę czcionki, stylu i rozmiaru wyświetlanych opisów, - zdeklarowanie wyszczególnienia warstwy w legendzie. Aby zmienić atrybuty warstwy Warstwy - Otwórz warstwę Polecenie Otwórz warstwę umożliwia użytkownikowi tworzenie nowych warstw. Jego wybór wyświetla okno Wybierz wyświetlony typ warstwy zawierające wszystkie trzy typy warstw podzielone w postaci rozwijalnego drzewka na pięć Kategorii ułatwiając w ten sposób ich tworzenie. Opcja jest także dostępna poprzez kombinację klawiszy Ctrl+O oraz po naciśnięciu. Program wyróżnia trzy typy warstw: Warstwa bazowa - zawierająca zdefiniowane dane lub wyniki (emitory, obiekty, źródła obszarowe,siatka punktów obliczeniowych) importowane ze wskazanego źródła-programu (ZBZŚ oraz EK100W). Warstwa analizy - prezentująca analizę danych lub wyników w postaci izolinii, plam przekroczeń oraz gradacji (stopniowanie) przedstawiającą np. ilość emisji danej substancji, stężenia maksymalne itd.. Tworzona jest na bazie jednej z już istniejących warstw bazowych. Warstwa wyrysowana - to warstwa wyrysowana za pomocą narzędzi edycyjnych przedstawiająca np. granice zakładu, drogi, nazwy ulic, budynki, tworząca np. plan terenu zakładu. Wybór wyświetlonego typ warstwy 22

26 Grafika - Instrukcja użytkownika Wybór wyświetlonego typu warstwy Okno Wybierz wyświetlany typ warstwy umożliwia tworzenie nowych warstw bazowych oraz wyrysowanych, a także wyświetlenie wszystkich stworzonych warstw zapamiętanych w pamięci programu. Okno zawierające wszystkie typy warstw podzielone w postaci rozwijalnego drzewka na pięć Kategorii ułatwiając w ten sposób ich tworzenie. Cztery pierwsze kategorie: Emitory, Statystyka, Źródła, Obiekty oraz Imisja dla substancji, umożliwiają stworzenie nowych warstw bazowych. Tworzone są poprzez import danych (emitory, obiekty, siatka punktów obliczeniowych, dane statystyczne) ze wskazanego źródła-programu (m.in. Zakładowy Bank Zanieczyszczeń Środowiska, program EK100w, program FunduszPRO) oraz z katalogu z właściwą bazą danych lub też ze zbioru w przypadku punktów z wynikami. Dwie kolejne kategorie Mapy oraz Zapamiętane warstwy pozwalają wczytać dowolną warstwę już istniejącą, wcześniej stworzoną. Każda z Kategorii, oznaczona symbolem, posiada swój niższy poziom uzyskiwany dwukrotnym kliknięcie na danej kategorii. Poziom najniższy oznaczony wybierany jest poprzez dwukrotne kliknięcie lub zaznaczenie i naciśnięcie przycisku OK. Kategoria Podkategoria Opis wyświetlenia warstwy Emitory Emitory z ek ; Aby wyświetlić emitory z EK100W 38 Emitory z Banku Danych Emitory z CORINAIR; Aby wyświetlić emitory z Banku Statystyka Dane Statystyczne Aby wyświetlić dane statystyczne 23 Źródła Źródła obszarowe z Banku Danych 24 ; Aby wyświetlić źródła z Banku 49 Obiekty Obiekty z Banku Danych 24 ; Aby wyświetlić obiekty z Banku 53 46

27 Menu główne 23 Imisja dla substancji Wyniki z ek100 Wyniki z EK Aby wyświetlić siatkę punktów oblicz eniowych z EK100W 57 Aby wyświetlić siatkę punktów oblicz eniowych z EK Mapy Inne mapy 25 Aby wyświetlić warstwę wyrysowaną 66 np. Granice gmin, Granice zakładu itd. Obrazy rastrowe 25 Zapamiętane warstwy Aby wstawić obraz rastrowy warstwy stworzone przez użytkownika Emitory z EK100 Emitory z EK100 Wybór kategorii Emitory Emitory z EK100 pozwala na import danych (emitorów) z programu EK100W. Definiowanie parametrów dla pobieranych, a następnie wyświetlonych na warstwie emitorów odbywa się w podobny sposób jak przy imporcie emitorów z Banku. Różnica polega na tym, iż w oknie edycyjnym brak zakładki Gminy, gdyż program EK100 nie rozróżnia emitorów ze względu na umiejscowienie administracyjne. Aby wyświetlić emitory z EK100W Emitory z Banku Danych Emitory z Banku Danych Wybierając kategorię Emitory Emitory z Banku Danych należy wybrać katalog zawierający bazę danych z Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska lub Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska, z której zostaną pobrane dane. Po zatwierdzeniu następuje otwarcie okna, w którym definiuje się parametry dla pobieranych, a następnie wyświetlonych na warstwie emitorów. Okno zawiera trzy zakładki Parametry, Substancje oraz Gminy. Każda z nich pozwala zdefiniować parametry importowanych emitorów. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. Aby wyświetlić emitory z Banku Dane statystyczne Dane statystyczne z Banku lub z FunduszPRO Wybór kategorii Statystyka Dane statystyczne pozwala na import danych z programu Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń Środowiska lub z programu FunduszPRO. Po zatwierdzeniu następuje otwarcie okna, w którym definiuje się parametry dla pobieranych, a następnie wyświetlonych na warstwie (mapie administracyjnej województwa) danych statystycznych. Aby móc korzystać z tej funkcji programy Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń Środowiska, FunduszPRO i Grafika muszą działać na wspólnej bazie oraz znajdować się w tym samym katalogu.

28 24 Grafika - Instrukcja użytkownika Aby wyświetlić dane statystyczne Źródła obszarowe z Banku Danych Źródła obszarowe z Banku Danych Wybierając kategorię Źródła Źródła obszarowe z Banku Danych należy wybrać katalog zawierający bazę danych z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska, z której zostaną pobrane dane. Po zatwierdzeniu następuje otwarcie okna, w którym definiuje się parametry dla pobieranych, a następnie wyświetlonych na warstwie źródeł. Okno zawiera trzy zakładki Parametry, Substancje oraz Gminy. Każda z nich pozwala zdefiniować parametry importowanych źródeł. Po zdefiniowaniu parametrów dla pobieranych danych następuje wczytanie obrysu źródła obszarowego wyrysowanego w Grafice przez użytkownika opcją Gridy powierzchniowe 35. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. Aby wyświetlić źródła z Banku Obiekty z Banku Danych Obiekty z Banku Danych Wybór kategorii Obiekty Obiekty z Banku Danych pozwala na import danych z Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska lub Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń Środowiska umożliwiając wyrysowanie obiektów określonego typu zdefiniowanych w programie. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. Aby wyświetlić obiekty z Banku Imisja dla substancji Wybór kategorii Imisja dla substancji pozwala na import danych z programu EK100W EK i Wyniki z EK100 Wyniki z EK100 Wybór kategorii Imisja dla substancji Wyniki z EK100 pozwala na import danych z programu EK100W. W wyświetlanym oknie Dane EK100w należy wybrać zbiór zawierający określony typ danych, numer wyników oraz typ zbioru z wynikami (stężenia maksymalne, częstości przekroczeń, percentyl, stężenia średnie, opad pyłu). Warstwa zawierać będzie siatkę punktów obliczeniowych zawierających dane wg zadanych parametrów. Aby wyświetlić siatkę punktów obliczeniowych z EK100W 57

29 Menu główne Wyniki z EK400 Wyniki z EK400 Wybór kategorii Imisja dla substancji Wyniki z EK400 i wskazanie zbioru z danymi pozwala na import danych z programu EK400. Substancja, dla której dany zbiór zawiera wyniki, rozpoznaje się po kodzie umieszczonym w nazwie tego zbioru. Warstwa zawierać będzie siatkę punktów obliczeniowych zawierających dane wg zadanych parametrów. Aby wyświetlić siatkę punktów obliczeniowych z EK Mapy Mapy Kategoria pozwalająca na wczytanie już istniejących warstw m.in. warstw wyrysowanych przy użyciu narzędzi edycyjnych znajdujące się w podkategorii Inne mapy Inne mapy Inne mapy To dostęp do warstw wyrysowanych przez użytkownika za pomocą narzędzi edycyjnych, umożliwiający wczytanie ich do programu. Warstwy te mają postać plików z rozszerzeniem *.amo. Warstwy te mogą przedstawiać np. teren zakładu, drogi, budynki, granice województwa, granice gmin, granice zakładu itd. Tworzone są poprzez wybór w menu głównym polecenia Warstwy Nowa warstwa opcja Edycja lub Warstwy Nowa warstwa pasek narzędzi edycyjnych. Aby wyświetlić warstwę wyrysowaną 66 Aby stworzyć warstwę wyrysowaną Obrazy rastrowe Obrazy rastrowe Funkcja umożliwia wstawienie warstwy zawierającej obraz rastrowy typu BMP lub JPG. Aby wstawić obraz rastrowy 1. Wybierz z menu Warstwy polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk 2. Kliknij dwukrotnie na kategorię Mapy przechodząc na jej niższy poziom..

30 Grafika - Instrukcja użytkownika Wybierz Obrazy rastrowe dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub przycisk OK. W wyświetlonym oknie wskaż katalog, w którym znajduje się plik z rozszerzeniem *.bmp lub *.jpg. Wskaż plik z obrazem rastrowym, który chesz wstawić. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 wybranej warstwie wyrysowanej, pod którą zostanie wczytana do aktualnie otwartego projektu oraz zapamiętana w kategorii Zapamiętane warstwy 27.. Nazwa może być taka sama jak nazwa nadana przy tworzeniu warstwy wyrysowanej (nazwa pliku z rozszerzeniem *.amo). Przy próbie ponownego wczytania danej warstwy wyrysowanej, pod tą samą nazwą, zostanie wyświetlony komunikat "Warstwa o podanej nazwie "..." już istnieje!". Wówczas należy podać inną nazwę. Zatwierdź wybór przyciskiem OK 8. Kliknij OK w oknie Informacja i wskaż punkt na obrazie rastrowym, którego znasz współrzędne metryczne. Jeśli nie znasz współrzędnych metrycznych dla danego punktu na obrazie rastrowym, możesz wstawić obraz automatycznie (lewy dolny róg obrazu będzie miał współrzędne 0,0) klikając przycisk Anuluj. 9. Po wskazaniu punktu na obrazie rastrowym pokazuje się okno Współrzędne skali, w którym należy podać współrzędne metryczne wskazanego punktu na obrazie rastrowym. 10. Kliknij OK w oknie Informacja i wskaż drugi punkt na obrazie rastrowym, którego znasz współrzędne metryczne. 11. Po wskazaniu punktu na obrazie rastrowym pokazuje się okno Współrzędne skali, w którym należy podać współrzędne metryczne wskazanego drugiego punktu na obrazie rastrowym. Po wstawieniu obrazu rastrowego istnieje możliwość: Zmiany rozmiaru lub położenia obrazu rastrowego 71 Ponownego wskazania punktów i ich współrzędnych metrycznych. Funkcja ta dostępna jest w menu Warstwa, z podmenu warstwy, w której chcesz dokonać zmiany, w pozycji Skaluj.

31 Menu główne 27 Po wybraniu tej opcji należy wykonać ponownie polecenia z punktów 8 - po Zapamiętane warstwy Zapamiętane warstwy Kategoria zawierająca wszystkie warstwy stworzone przez użytkownika. W trakcie tworzenia projektu wszystkie warstwy (bazowe, analizy oraz warstwy wyrysowane wczytane z kategorii Mapy Inne mapy), którym nadano nazwy są automatycznie umieszczane w kategorii Zapamiętane warstwy. Jeśli przy zapisie warstwy do pamięci programu nie zostanie podana nazwa, program automatycznie przyporządkuje tworzonej warstwie odpowiednio nazwę: Warstwa 0, 1... Warstwa zapisana w ten sposób, pomimo iż zostanie umieszczona w menu Warstwy i wyświetlona na ekranie, nie zostanie zapamiętana w pamięci programu tzn. w kategorii Zapamiętane warstwy. Po powtórnym otwarciu projektu, w którym została w ten sposób zapisana, nie będzie uwzględniona. Zaznaczenie dowolnej warstwy z niższego poziomu kategorii Zapamiętane warstwy powoduje pojawienie się w oknie Wybierz wyświetlany typ warstwy dodatkowego klawisza Informacja. Jego użycie pozwala przejść do okna edycyjnego Opis zapamiętanych warstw, w którym zawarty jest opis warstw, można zmienić nazwę wybranej warstwy, umieścić ją w wybranym katalogu, usunąć z programu. Opis zapamiętanych warstw - przycisk Informacja Opis przycisków edycyjnych Aby wczytać dowolną warstwę znajdującą się w kategorii Zapamiętane warstwy Opis zapamiętanych warstw - przycisk Informacja Okno Opis zapamiętanych warstw wyświetlane jest po naciśnięciu przycisku Informacja. Za pomocą przycisków edycyjnych 29, znajdujących się w części górnej okna można sprawdzić opis warstwy, zmienić nazwę wybranej warstwy, usunąć wybraną warstwę, aktualizować warstwy o zmiany wprowadzone przez innych użytkowników pracujących w programie GRAFIKA w układzie sieciowym, dodać opis do wybranej warstwy. Umieszczając wskaźnik myszy na dowolnie wybranym przycisku, powoduje wyświetlenie jego opis w dolnej części ekranu, obok paska przewijania.

32 28 Grafika - Instrukcja użytkownika 1. Z listy wyszczególnionych warstw (tu nazwanych rekordami) zaznacz odpowiednią warstwę. 2. Sprawdź opis lub wprowadź odpowiednie zmiany: Aby sprawdzić opis warstwy na zaznaczonym rekordzie (warstwie), w poszczególnych kolumnach określony jest: - typ warstwy (np. emitory z Banku; Obiekty z Banku; emitory z EK100W; Imisja dla substancji/wyniki z EK100); - kolor elementów na warstwie (np. emitorów, obiektów, izolinii); - data utworzenia warstwy; - czy dana warstwa będzie ujęta w legendzie, - informacje o kolorze, czcionce i rozmiarze opisów elementów warstwy. Aby zmienić nazwę warstwy naciśnij przycisk Edytuj rekord, wpisz nową nazwę, Zostaną uaktywnione klawisze Akceptacja zmian i Anuluj zmiany. jeśli wprowadziłeś niewłaściwą nazwę naciśnij przycisk Anuluj zmiany, który cofnie wprowadzone przez ciebie zmiany przywracając automatycznie poprzednią nazwę edytowanej warstwy. Przycisk będzie aktywny jeśli po wprowadzeniu zmian, które zamierzasz cofnąć nie zaakceptowałeś ich przyciskiem Akceptuj zmiany. W przeciwnym przypadku powtórz czynności od początku opisane w części Zmiana nazwy warstwy.. jeśli wprowadzone zmiany są poprawne naciśnij przycisk Akceptuj zmiany. Aby usunąć warstwę Przy użyciu tej opcji wybrana warstwa zostanie usunięcia z kategorii Zapamiętane warstwy, a tym samym bezpowrotnego skasowania z pamięci programu. naciśnij przycisk Usuń rekord, Aby z aktualizować o zmiany wprowadzone przez innych użytkowników aby z aktualizować zmiany wprowadzonych przez innych użytkowników pracujących w programie GRAFIKA w układzie sieciowym, np. usuwanie, bądź stworzenie nowych warstw, zmiana nazw, naciśnij przycisk Odśwież dane. Aby dodać szczegółowy opisu do wybranej warstwy w polu znajdującym się w dolnej części formatki wpisz opis do zaznaczonej wyżej warstwy. możesz zaznaczyć kolejną warstwę i wprowadzić dla niej opis. 3. Naciśnij OK aby zaakceptować wprowadzone zmiany.

33 Menu główne 29 Nastąpi zamknięcie okna i automatyczna aktualizacja warstw w kategorii Zapamiętane warstwy stosownie do zdeklarowanych zmian. Patrz również Opis przycisków edycyjnych Opis przycisków edycyjnych Przycisk edycyjny Opis Pierwszy rekord Poprzedni rekord Następny rekord Ostatni rekord Usuń rekord Edytuj rekord Akceptacja zmian Anuluj zmiany Odśwież dane Umieszczając wskaźnik myszy na dowolnie wybranym przycisku, w dolnej części ekranu obok paska przewijania automatycznie wyświetlany jest jego opis Warstwy - Detekcja Opcja Detekcja umożliwiająca szybki dostęp do informacji o parametrach wyrysowanych elementów: emitorów, źródeł, obiektów, punktów siatki obliczeniowej, na danej warstwie bazowej. Detekcję można przeprowadzić na poziomie: danych podstawowych z wyświetleniem okno Informacja zawierającego podstawowe dane zaznaczonego elementu z uruchomieniem aplikacji źródłowej. Rodzaj detekcji definiowany jest w opcjach programu na zakładce Detekcja 18. Wybór tej opcji powoduje pojawienie się przy wskaźniku myszy okienka detekcji o wymiarach określonych w opcjach programu na zakładce Detekcja 18, które przesuwając w dowolnym kierunku należy umieścić na interesującym nas elemencie. Detekcji podlegają elementy znajdujące się na tylko jednej, wybranej warstwie oznaczonej jako warstwa bieżąca lub elementy znajdujące się na wszystkich aktualnie wyświetlonych warstwach. Detekcji może dotyczyć elementów należących do: tylko jednej warstwy zaznaczonej jako warstwa bieżąca wszystkich warstw Aby dokonać detekcji elementów warstwy bieżącej 72 Aby dokonać detekcji elementów wszystkich warstw 73

34 Grafika - Instrukcja użytkownika Warstwy - Edycja warstwy bieżącej Wybór polecenia Edycja warstwy bieżącej powoduje pojawienie się w menu dodatkowej pozycji Edycja oraz paska narzędzi edycyjnych na belce narzędziowej programu umożliwiając edycję warstwy. Edycji podlegają tylko warstwy wyrysowane zachowane w kategorii Mapy 25 Inne mapy 25, czyli warstwy już istniejące, stworzone poprzez opcję Nowa warstwa z zaznaczeniem jej jako warstwa bieżąca. 33, Użytkownik ma możliwość narysowania podstawowych elementów graficznych takich jak linia, łamana, okrąg/elipsa, prostokąt/kwadrat oraz uzupełnienia rysunku tekstem (np. nazwy ulic). Dodatkowym ułatwieniem jest możliwość stworzenia tzw. symbolu (dowolna kombinacja figur geometrycznych), którego zapis do pamięci pod podaną nazwą z rozszerzeniem *.smb umożliwi jego wielokrotne wyświetlenie na aktualnie tworzonej warstwie wyrysowanej. Aby wyświetlić warstwę wyrysowaną wraz z dokonanymi zmianami, należy wczytać ją ponownie z kategorii Mapy 25 Inne mapy 25. Jeśli przy zapisie zmian nie zmieniono nazwy warstwy bieżącej, którą edytowano, zostanie ona uaktualniona stosownie do dokonanych zmian. Jeśli podano nową nazwę, zostanie stworzona nowa warstwa wyrysowana. Aby stworzyć warstwę wyrysowaną 65 Narzędzia edycyjne na belce narzędziowej programu Opis narzędzi edycyjnych Narzędzia edycyjne na belce narzędziowej programu Narzędzia edycyjne Przycisk Opis Linia Łamana Okrąg / Elipsa Prostokąt / Kwadrat Usuń element / wierzchołek Wstaw tekst Wstaw symbol Cofnij Czcionka Piórko Wypełnienie Zakończ edycję Patrz również: Tworzenie warstwy wyrysowanej 65

35 Menu główne Opis narządzi edycyjnych Opis narzędzi edycyjnych Pasek narządzi edycyjnych Linia Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Linia Umieść wskaźnik myszy w miejscu, w którym chcesz rozpocząć rysowanie linii. Naciśnij lewy klawisz myszy i nie zwalniając go przeciągnij w odpowiednią stronę określając punkt końcowy prostej, a następnie zwolnij klawisz myszy. Łamana Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Łamana Umieść wskaźnik myszy w miejscu, w którym chcesz rozpocząć rysowanie krzywej i kliknij lewym klawiszem myszy. Przeciągnij w odpowiednią stronę i powtórnie kliknij określając kolejny węzeł łamanej. Czynność tą możesz powtórzyć, aż do uzyskania określonej krzywej. Okrąg lub Elipsa Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Okrąg/Elipsa Odpowiednim położeniem wskaźnika myszy określ położenie środka elipsy. Wciśnij klawisz myszy i przytrzymując go przeciągnij, aż do momentu uzyskania pożądanego kształtu i zwolnij przycisk myszy. Aby narysować okrąg, wykonaj wyżej opisaną czynność przy wciśniętym klawiszu Ctrl. Prostokąt lub Kwadrat Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Prostokąt/Kwadrat Odpowiednim położeniem wskaźnika myszy określ miejsce położenia jednego z wierzchołków prostokąta. Wciśnij klawisz myszy i przytrzymując go przeciągnij wskaźnik myszy w odpowiednią stronę, aż do momentu uzyskania pożądanego kształtu i zwolnij przycisk myszy. Aby narysować kwadrat, wykonaj wyżej opisaną czynność przy wciśniętym klawiszu Ctrl. Usunięcie elementu / wierzchołka Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Usuń element. Usuwanie elementów odbywa się poprzez zaznaczenie elementu do usunięcia obszarem prostokąta, wyrysowywanym po wybraniu danej opcji. Wciśnij klawisz myszy i przytrzymując go przeciągnij: - od strony lewej do prawej: wówczas element zostanie skasowany jeśli w całości został umieszczony w wyrysowanym obszarze usuwania; - od strony prawej do lewej : usunięciu ulegną te elementy, których wierzchołki znalazły się wewnątrz wyznaczonego obszaru. Symbol Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Symbol. Symbol to dowolna figura, bądź kombinacja figur geometrycznych, którą można pobrać z pamięci programu jako gotowy element przy tworzeniu dowolnej warstwy wyrysowanej. Symbol zapisywany jest jako plik z rozszerzeniem *.smb. Symbol musi być wyrysowywany na obszarze kwadratu o współrzędnych 0,0; 100,100. Współrzędne wyświetlane są w prawym górnym rogu ekranu, przy wybranej opcji Brak mapy odniesienia w opcjach programu 17 na zakładce Współrzędne. Tworzenie symbolu w menu Warstwy wybierz Nowa warstwa.

36 32 Grafika - Instrukcja użytkownika za pomocą narzędzi edycyjnych 31 narysuj swój symbol. wybierz w menu Edycja polecenie Zakończ edycja lub naciśnij przycisk. w otwartym oknie wskaż katalog, w którym chcesz zapisać nowy plik z symbolem. w pole edycyjne Nazwa pliku: wpisz nazwę dla pliku z nowostworzonym symbolem. do nazwy dopisz rozszerzenie *.smb (nazwa_pliku.smb ). Program domyślnie podpowiada rozszerzenie *.am? przyjmowane dla warstw wyrysowanych). zatwierdź przyciskiem OK. Program zapisze stworzony przez Ciebie symbol do pliku z rozszerzeniem *.smb. Stworzony symbol będziesz mógł wyświetlić w dowolnym projekcie. Wyświetlanie symbolu w menu Edycja wybierz Symbol lub naciśnij przycisk. w otwartym oknie wskaż katalog, w którym znajduje się stworzony przez ciebie symbol. zaznacz wybrany plik zawierający symbol. Plik posiada rozszerzenie *.smb. zatwierdź wybór przyciskiem OK. Program wyświetli na ekranie symbol z wybranego pliku. Dodanie tekstu Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Tekst: dodawanie tekstu. W wyświetlonym oknie Wpisz tekst w polu edycyjnym. Naciśnij przycisk i w wyświetlonym oknie dokonaj odpowiednich ustawień. Po zatwierdzeniu wpisany tekst zostanie umieszczony przy wskaźniku myszy. Za pomocą myszy umieść wyświetlony tekst we właściwym miejscu Kliknięciem zatwierdź jego umiejscowienie. Parametry czcionki Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Czcionka. W wyświetlonym oknie określ parametry czcionki: - typu, - stylu, - rozmiar, - kolor. Zdefiniowane parametry zostaną przyjęte dla wstawianego tekstu. Kolor obrysu elementu - Piórko Definiowanie koloru obrysu następuje przed rozpoczęciem rysowania elementu. Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Kolor pióra. Zaznacz kliknięciem właściwy kolor z kolorów podstawowych, Jeśli żaden z proponowanych kolorów nie jest właściwy naciśnij przycisk Zdefiniuj kolory niestandardowe. Klikając w oknie z paletą kolorów, wybierz właściwą barwę. Nowy kolor możesz zapamiętać naciskając przycisk Dodaj do kolorów niestandardowych. Zapamiętany w ten sposób kolor będzie dostępny przy ponownym wyborze opcji w kolorach niestandardowych. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. Kolor wypełnienia elementu Definiowanie koloru wypełnienia następuje przed rozpoczęciem rysowania elementu. Naciśnij lub wybierz z menu Edycja Kolor. Zaznacz kliknięciem właściwy kolor z kolorów podstawowych, Jeśli żaden z proponowanych kolorów nie jest właściwy naciśnij przycisk Zdefiniuj kolory

37 33 Menu główne niestandardowe. Klikając w oknie z paletą kolorów, wybierz właściwą barwę. Nowy kolor możesz zapamiętać naciskając przycisk Dodaj do kolorów niestandardowych. Zapamiętany w ten sposób kolor będzie dostępny przy ponownym wyborze opcji w kolorach niestandardowych. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. Klikając prawym klawiszem myszy na przycisku wypełnienia można wyłączać (brak wypełnienia) lub włączać (wybrany kolor) wypełnienie Warstwy - Nowa warstwa Dzięki opcji Nowa warstwa użytkownik ma możliwość tworzenia własnych warstw wyrysowanych posługując się narzędziami edycyjnymi znajdującymi się w opcji Edycja warstwy bieżącej 30. Wybór opcji powoduje automatyczne pojawienie się w menu pozycji Edycja zawierającej narzędzia edycyjne oraz paska narzędzi edycyjnych 30 na belce narzędziowej programu. Wszystkie warstwy stworzone za pomocą tej opcji, po podaniu nazwy są zapisywane jako pliki z rozszerzeniem *.amo ( lub *.ams ; *.amf) i usuwane z ekranu. Aby ponownie je wyświetlić należy wczytać je z kategorii Mapy Inne mapy 25 wybierając polecenie Warstwy Otwórz warstwę 22. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy wyrysowanej należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne Warstwy - Warstwa bieżąca Opcja Warstwa bieżąca umożliwia zaznaczenie wczytanej i aktywnej warstwy jako warstwy bieżącej, dla której funkcjonują opcje: Detekcja warstwy bieżącej 29, Edycja warstwy bieżącej 30, Rysowanie obrysu obiektu 35, Zmiana współrzędnych emitora 34. Zmiany warstwy bieżącej można dokonać również poprzez kliknięcie lewym klawiszem myszy na dolnym pasku przewijania i wybór z listy właściwej warstwy Warstwy - Kolejność wyświetlania warstw Opcja Kolejność wyświetlania warstw umożliwia ustalenie kolejności warstw w projekcie. Podczas zapisania zmian w projekcie kolejność wyświetlania warstw jest zapamiętywana. Aby zmienić kolejność wyświetlnia warstw W menu Warstwy wybierz polecenie Kolejność wyświetlania warstw. W oknie Ustawienie kolejności warstw zaznacz myszką warstwę, którą chcesz przesunąć. Warstwa znajdująca się na samej górze listy jest warstwą na wierzchu. 3. W celu przesunięcia zaznaczonej warstwy o jeden poziom wyżej (w kierunku wierzchu) kliknij przycisk 4.. Natomiast w celu przesunięcia zaznaczonej warstwy na sam wierzch kliknij przycisk. W celu przesunięcia zaznaczonej warstwy o jeden poziom niżej (w kierunku spodu) kliknij przycisk. Natomiast w celu przesunięcia zaznaczonej warstwy na sam spód kliknij przycisk 1.. Kliknij OK w celu zmiany kolejności wyświetlania warstw.

38 Grafika - Instrukcja użytkownika Edycja emitora Wyświetlenie pozycji Edycja emitora w menu głównym następuje tylko wówczas, gdy jako warstwa bieżąca 33 została zaznaczona warstwa zawierająca emitory z Banku 22. W pozostałych przypadkach opcja ta jest niedostępna. Edycja emitora może obejmować: Rysowanie źródeł powierzchniowych 34 Rysowanie źródeł liniowych 34 Stworzenie nowego emitora punktowego 34 Zmianę współrzędnych istniejącego emitora Gridy powierzchniowe Rysowanie źródeł powierzchniowych Opcja Rysowanie źródeł powierzchniowych pozwala na samodzielne wyrysowanie nieregularnego źródła powierzchniowego i podział tego źródła na zespół emitorów powierzchniowych o zadanym minimalnym boku oraz import utworzonych w ten sposób emitorów do Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska. Aby narysować emitor powierzchniowy Rysowanie źródeł liniowych Opcja Rysowanie źródeł liniowych pozwala na samodzielne wyrysowanie źródła liniowego i podział tego źródła na zespół emitorów liniowych oraz import utworzonych w ten sposób emitorów do Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska. Aby narysować emitor liniowy Nowy emitor punktowy Opcja Nowy emitor punktowy pozwala na samodzielne wyrysowanie emitorów punktowych oraz import utworzonych w ten sposób emitorów do Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska. Aby narysować emitor punktowy Zmiana współrzędnych emitora Polecenie Edycja emitora Zmiana współrzędnych emitora służy do zmiany położenia emitorów, w celu ich właściwego usytuowania. Opcja wywoływana jest również poprzez naciśnięcie. Po stworzeniu warstwy emitorów pobranych z Banku może zaistnieć sytuacja, w której przy dodatkowym wyświetleniu warstwy przedstawiającej np. granice gmin lub granice zakładu, jeden z emitorów zostanie umieszczony w nieprawidłowym miejscu np. poza wytyczonymi granicami zakładu, zakładając, że wszystkie analizowane emitory znajdują się na terenie zakładu. Błąd ten może wynikać z wprowadzenia do Banku błędnych współrzędnych geograficznych danego emitora. Program za pomocą opcji Zmiana współrzędnych emitora umożliwia weryfikację danych i w przypadku wystąpienia uchybień, błędów, umożliwia skorygowanie powstałych nieprawidłowości poprzez zmianę współrzędnych emitora. Przed przystąpieniem do zmiany współrzędnych wybranego emitora w menu Warstwy w rozwinięciu pozycji Warstwa bieżąca 33 należy wybraną warstwę z emitorami zaznaczyć jako warstwa bieżąca.

39 Menu główne Aby dokonać przesunięcia (zmiany współrzędnych) emitora Gridy powierzchniowe Opcja Gridy powierzchniowe pozwala na samodzielne wyrysowanie obrysu źródła obszarowego i jego podział na emitory powierzchniowe (emitory obszarowe - gridy) o zadanym boku: 250, 500 lub 1000 m oraz import utworzonych w ten sposób emitorów do Banku Zanieczyszczeń Środowiska. Tak utworzone emitory powierzchniowe 41 można wczytać do programu Grafika jako warstwę tylko emitorów obszarowych i utworzyć warstwę emisji 62 wybranych zanieczyszczeń obejmujących wybrany obszar (źródo obszarowe). Uwaga Aby funkcja mogła zadziałać poprawnie programy Bank.exe i Grafika.exe muszą znajdować się w tym samym katalogu. Aby narysować gridy powierzchniowe (źródło obszarowe) Aby wyświetlić wyrysowane źródła obszarowe z Banku 49 Patrz również: Aby wyświetlić emitory z Banku Edycja obiektu Wyświetlenie pozycji Edycja obiektu w menu następuje tylko wówczas, gdy jako warstwa bieżąca jest wybrana warstwa zawierająca obiekty. W pozostałych przypadkach opcja ta jest niedostępna. Edycja obiektu obejmuje rysowanie obrysu obiektu Rysowanie obrysu obiektu Opcja Rysowanie obrysu obiektu pozwala na samodzielne wyrysowanie obrysu obiektu na warstwie obiektów pobranych z Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska. Po wyrysowaniu obrysu dany obiekt, który dotychczas był przedstawiony jako punkt zostaje zastąpiony wyrysowanym obrysem. Przy każdym następnym pobraniu tego obiektu z Banku zostanie on przedstawiony w formie obrysu. Przed przystąpieniem do rysowania obrysu obiektu w menu Warstwy w rozwinięciu pozycji Warstwa bieżąca 33 należy wybraną warstwę z obiektem, któremu dorysowany zostanie obrys, zaznaczyć jako warstwa bieżąca. Aby narysować obrys obiektu Analiza Opcja Analiza umożliwiająca wybór jednego z trzech sposobów graficznej prezentacji analizy danych: w formie Izolinii 35, Plam przekroczeń 36 i Stopniowania 36. Prezentacja graficzna stanowi warstwę analizy, która tworzona jest na podstawie warstw bazowych Analiza - Izolinie Izolinie mogą zostać wyrysowane, jeśli została wczytana przynajmniej jedna warstwa kategorii Imisja dla substancji 24 zawierająca siatkę punktów obliczeniowych. Parametry dotyczące wyrysowywanych izolinii definiuje się w opcjach programu na zakładce IzoliniePlamy 16. Aby stworzyć warstwę Izolinii 60

40 Grafika - Instrukcja użytkownika Analiza - Plama przekroczeń Plamy przekroczeń mogą zostać wyrysowane jeśli została wczytana przynajmniej jedna warstwa kategorii Imisja dla substancji 24 zawierająca siatkę punktów obliczeniowych. Parametry dotyczące wyrysowywanych izolinii oddzielających kolejne plamy przekroczeń definiuje się w opcjach programu na zakładce Izolinie-Plamy 16. Aby stworzyć warstwę plam przekroczeń Analiza - Stopniowanie Warstwa gradacji (stopniowanie) tworzona jest dla wybranej warstwy bazowej zawierającej: emitory pobrane z Banku lub EK100W dane statystyczne pobrane z Banku lub FunduszPRO. Stąd konieczność wcześniejszego wczytania odpowiedniej warstwy bazowej, dla której zostanie utworzona warstwa gradacji koncentracji emitorów, bądź też emitowanej przez nie emisji albo danych statystycznych w wybranym podziale administracyjnym. Gradację można prezentować w różnych układach: w układzie administracyjnym np. granic gmin, bądź też w układzie siatkowym. Aby stworzyć warstwę gradacji (stopniowania) Analiza - Aktualny stan zanieczyszczeń Opcja Aktualny stan zanieczyszczeń umożliwiająca zobrazowanie aktualnego stanu zanieczyszczenia powietrza tzw. tła zanieczyszczeń na danym obszarze. Przedtem jednak należy wczytać warstwę bazową z siatką punktów obliczeniowych. Opcja jest także dostępna po naciśnięciu. Wybór opcji otwiera okno Aktualny stan zanieczyszczeń. W oknie tym należy zdefiniować następujące parametry: wybrać warstwę z siatką punktów obliczeniowych, wpisać współrzędne punktu odniesienia, wpisać numer mapy, określić parametry wyznaczenia obszaru według: wysokości emitora lub promienia okręgu, Po zdefiniowaniu parametrów następuje automatyczne utworzenie warstwy z wyrysowanym okręgiem i wybranymi punktami imisji wewnątrz okręgu. Tak utworzona warstwa umieszczana jest w menu Warstwy i wyświetlana na ekranie, lecz bez zapisu w kategorii Zapamiętane warstwy 27 tj. w pamięci programu. 4.7 Aplikacje Możliwość uruchomienia programów z poziomu GRAFIKI: Aplikacja Bank lub przycisk - następuje uruchomienie ZBZŚ. Aplikacja Raporty lub przycisk - następuje uruchomienie Raportów z ZBZŚ. Aplikacja EK100W lub przycisk - następuje uruchomienie programu EK100W.

41 Menu główne Pomoc W opcji Pomoc można uzyskać informację dotyczącą: Spis treści - działania poszczególnych funkcji programu (spis treści). Informacje te są również dostępne poprzez ikonki znajdujących się w prawym górnym rogu ekranu oraz w każdym miejscu programu pod klawiszem funkcyjnym F1 lub pod przyciskiem Pomoc w oknach programu. O programie - zawiera informacje o nazwie i numerze wersji programu. ATMOTERM - zawiera informacje o autorze programu, firmie ATMOTERM Sp. z o.o.. Rejestracja - umożliwia zarejestrowanie 10 programu lub przedłużenie rejestracji 10 u autora oprogramowania. 5 Praca z programem 5.1 Nowy projekt Tworzenie nowego projektu Tworzenie nowego projektu W przypadku, gdy program GRAFIKA uruchamiany jest po raz pierwszy automatycznie wyświetlane jest nowe okno o roboczej nazwie Nowy.grf umożliwiając przystąpienie do tworzenia nowego projektu tj. budowania warstw. Jeśli został stworzony przynajmniej jeden projekt, po uruchomieniu programu automatycznie otwierany jest ten projekt, który ostatnio edytowano. W tym przypadku, aby rozpocząć tworzenie nowego projektu wykonaj czynności opisane w części Tworzenie nowego projektu przy aktualnie otwartym projekcie Nowa warstwa Tworzenie warstwy bazowej Tworzenie warstwy bazowej 1. W menu Warstwy wybierz polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk. Następuje otwarcie okna Wybierz wyświetlony typ warstwy zawierające wszystkie typy warstw podzielone w postaci rozwijalnego drzewka na pięć Kategorii ułatwiając w ten sposób ich tworzenie. 2. Utwórz warstwę wybierając jedną z kategorii Emitory Emitory z ek100 Warstwa emitorów importowanych z EK100W Emitory Emitory z Banku Danych Warstwa emitorów importowanych z Banku 39 Emitory z CORINAIR 38 Statystyka I Dane statystyczne Warstwa dane statystyczne 46 Źródła Źródła obszarowe z Banku Danych Warstwa źródeł obaszarowych z Banku 49 Obiekty Obiekty z Banku Danych Warstwa obiektów importowanych z Banku 53 Imisja dla substancji Wyniki z ek100

42 38 Grafika - Instrukcja użytkownika Warstwa z siatką punktów (wyniki) importowaną z EK100W 57 Imisja dla substancji Wyniki z EK400 Warstwa z siatką punktów (wyniki) importowaną z EK Warstwę bazową możesz wyrysować samodzielnie korzystając z następujących opcji: Rysowanie emitorów punktowych 44 Rysowanie emitorów liniowych 44 Rysowanie emitorów powierzchniowych 45 Rysowanie obrysu obiektu Stworzywszy warstwę bazową możesz przejść do tworzenia warstwy analizy Warstwa emitorów importowanych z EK100W Aby wyświetlić emitory z EK100W 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Emitory przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz Emitory z EK100 i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub na przycisk OK. 3. Wskaż bazę danych, z której mają zostać pobrane dane do prezentacji graficznej emitorów: Istnieją dwie ścieżki pobierania danych z EK100W: Jeśli programy EK100W (ek100w.exe) i GRAFIKA (grafika.exe) znajduje się w tym samym katalog u 38 Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się w różnych katalogach Określ parametry emitorów 41 pobieranych z EK100W. 5. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 nowostworzonej warstwie Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajduje się w tym samym katalogu Okno Dane EK100w służy do określenia bazy danych zawierającej emitory przeznaczone do importu z EK 100W w celu prezentacji graficznej. Baza danych proponowana jest automatycznie przez plik Bazaob.100 znajdujący się w tym samym katalogu co oba programy EK100W (ek100w.exe) i GRAFIKA (grafika.exe). wskaż bazę danych zawierającą emitory przeznaczone do prezentacji graficznej, zatwierdź wybór przyciskiem OK. Następuje otwarcie okna w celu określenia parametrów importwanych emitorów Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się w różnych katalogach Okno Dane EK100w służy do określenia bazy danych zawierającej emitory przeznaczone do importu z EK 100W w celu prezentacji graficznej. Ponieważ programy GRAFIKA i EK100W znajdują się w różnych katalogach, katalog oraz bazę danych zawierającą emitory przeznaczone do prezentacji graficzne, należy wskazać samodzielnie.

43 Praca z programem 39 wskaż katalog, w którym znajduje się baza danych przewidzianych do importu, wskaż plik zwierający bazę danych, z której mają zostać pobrane emitory do prezentacji graficznej, zatwierdź wybór przyciskiem OK. Następuje otwarcie okna w celu określenia parametrów importwanych emitorów Warstwa emitorów importowanych z Banku Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. Aby wyświetlić emitory z Banku 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Emitory przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz pozycję Emitory z Banku Danych i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub na przycisk OK. Następuje otwarcie okna

44 40 Grafika - Instrukcja użytkownika 3. Określ standard bazy danych zaznaczając pole Paradox lub SQL. 4. Jeśli zaznaczyłeś: Paradox wskaż katalog z bazą danych, z której mają zostać pobrane dane do prezentacji graficznej emitorów. W oknie po lewej stronie powinny znajdować się między innymi pliki z rozszerzeniem *.db.

45 Praca z programem MS SQL wybierz z listy Alias bazy MS SQL i wpisz nazwę użytkownika i hasło dostępu do serwera, na którym znajduje się wskazana baza. Określ rodzaj bazy danych: domyślnie program przyjmuje pobieranie danych z bazy rocznej, dlatego pole Baza wieloletnia nie jest zaznaczone jeśli baza jest wieloletnia zaznacz pole Baza wieloletnia i wpisz rok jeśli baza jest również kwartalna zaznacz pole Baza kwartalna i wpisz odpowiedni kwartał. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. Następuje otwarcie okna w celu określenia parametrów emitorów. Określ parametry emitorów 41 pobieranych z Banku. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 nowostworzonej warstwie. Patrz również: Rysowanie emitorów punktowych 44 Rysowanie emitorów liniowych 44 Rysowanie emitorów powierzchniowych Parametry pobieranych emitorów Okno Wybór wyświetlanych emitorów służy do określenia parametrów emitorów przewidzianych do prezentacji graficznej. W tym celu zostało ono podzielone na zakładki, gdzie każda z nich pozwala wprowadzić odpowiednie informacje. Aby przejść na zakładkę należy kliknąć w polu nazwy wybranej zakładki. Zakładka Parametry 41 Zakładka Substancje 42 Zakładka Gminy 43 - zakładka dostępna tylko przy imporcie emitorów i źródeł z Banku Przy imporcie emitorów z programu EK100W, zakładki Gminy jest niedostępna, ponieważ program EK100W nie rozróżnia emitorów ze względu na umiejscowienie administracyjne. Po uzupełnieniu wybranej zakładki możesz przejść na kolejną bez potrzeby akceptowania danych przyciskiem OK. Wprowadzone dane nie zostaną utracone. Po zdefiniowaniu wszystkich parametrów na poszczególnych zakładkach, wprowadzone ustawienia należy zatwierdzić przyciskiem OK Parametry Zakładka Parametry służy do określenia parametrów dla pobieranych emitorów dotyczących typu emitora, wysokości emitora. Jeśli chcesz wyświetlić wszystkie emitory wprowadzone do Banku: - zaznacz pole Wszystkie emitory.

46 42 Grafika - Instrukcja użytkownika Nastąpi automatyczne wygaszenie pozostałych pozycji zakładki, uniemożliwiając dalsze definiowanie innych parametrów emitorów, co przy wybranej opcji nie jest konieczne. W przypadku dokonania wyboru substancji program automatycznie zaznacza opcję Wybrane; 42 lub gminy 43 na kolejnych zakładkach Jeśli chcesz wyświetlić emitory wybranych typów: - zaznacz pole Wybrane Program, jako punkt wyjściowy, zaznacza wszystkie typy emitorów, które można odznaczać i zaznaczać w zależności od potrzeb. - zaznacz właściwe pole określając typ emitorów. Program nie dopuszcza do odznaczenia wszystkich typów, musi być zaznaczony co najmniej jeden. Jeśli chcesz wyświetlić emitory wybranej wysokości: - zaznacz opcję Wybrane. - wpisz odpowiednią wartość w polu edycji przy pozycji Wyższe niż: lub Niższe niż:. Jeśli chcesz wyświetlić emitory policzone lub nie policzone: - zaznacz opcję Wybrane. - dokonaj odpowiedniego wyboru zaznaczając odpowiednio opcję Policzone lub Nie policzone. Program nie dopuszcza do odznaczenia obu pozycji, przynajmniej jedna z nich musi zostać wybrana Substancje Zakładka Substancje służy do określenia parametrów dla pobieranych emitorów emitujących wybrane substancje. Oznacza to, iż wybierając substancję określamy warunek, że zostać zaimportowane tylko emitorów emitujących daną substancję. Na zakładce znajdują się dwa okna: pierwsze Substancje zawiera listę substancji spośród których dokonuje się wyboru, drugie Substancje wybrane wypełnia się substancjami wybranymi przez użytkownika. Wyboru dokonuje się poprzez naciśnięcie odpowiednich przycisków pomiędzy oknami. W okienku Substancje: zaznacz odpowiednią substancję lub kilka substancji. Przy użyciu niżej opisanych przycisków przenieś wybrane substancje z okienka Substancje: do okienka Substancje wybrane:. Przycisk Opis Przeniesienie wybranej jednej lub kilku zaznaczonych substancji

47 Praca z programem 43 Przeniesienie wszystkich substancji Anulowanie wyboru wybranej i zaznaczonej substancji Anulowanie wyboru wszystkich wybranych substancji Jeśli nie wybierzesz żadnej substancja jest to równoznaczne z wyborem wszystkich substancji. Przeniesienie uzyskasz również przeciągając zaznaczone substancje do sąsiedniego okienka. Czynność tę możesz powtórzyć stosownie do kolejnych wybieranych substancji. Możesz również dokonać zaznaczenia trzymając wciśnięty klawisz Ctrl, co umożliwi przeniesienie kilku dowolnych pozycji jednocześnie lub klawisz Shift, co umożliwi przeniesienie kolejnych zaznaczonych pozycji "od-do". Jeśli na podstawie aktualnie tworzonej warstwy bazowej będzie tworzona warstwa analizy w formie gradacji 62, gdzie rodzajem analizowanej informacji będzie ilość emisji, należy wybrać tylko jedną substancję, gdzie dane na temat tej substancji będą podstawą do przeprowadzenia analizy 62. W przypadku, gdy analizowaną informacją będzie ilość emitorów liczba wybranych substancji jest dowolna Gminy Zakładka Gminy służy do określenia parametrów dla pobieranych emitorów znajdujących się w danej gminie lub na terenie kilku gmin. Na zakładce znajdują się dwa okna: pierwsze Gminy zawiera listę gmin spośród których dokonuje się wyboru, drugie Gminy wybrane wypełnia się gminami wybranymi przez użytkownika. Wyboru dokonuje się poprzez naciśnięcie odpowiednich przycisków pomiędzy oknami. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. W okienku Gminy zaznacz odpowiednią gminę lub kilka gmin. Przy użyciu niżej opisanych przycisków przenieś wybraną gminę lub kilka gmin z okienka Gminy: do okienka Gminy wybrane:. Przycisk Opis Przeniesienie wybranej jednej lub kilku zaznaczonych gmin

48 44 Grafika - Instrukcja użytkownika Przeniesienie wszystkich gmin Anulowanie wyboru wybranej i zaznaczonej gminy Anulowanie wyboru wszystkich wybranych gmin Jeśli nie wybierzesz żadnej gminy jest to równoznaczne z wyborem wszystkich gmin. Przeniesienie uzyskasz również przeciągając zaznaczone gminy do sąsiedniego okienka. Czynność tę możesz powtórzyć stosownie do kolejnych wybieranych gmin. Możesz również dokonać zaznaczenia trzymając wciśnięty klawisz Ctrl, co umożliwi przeniesienie kilku dowolnych pozycji jednocześnie lub klawisz Shift, co umożliwi przeniesienie kolejnych zaznaczonych pozycji "od-do" Rysowanie emitorów punktowych Aby narysować emitor punktowy 1. W menu Edycja emitora wybierz opcję Nowy emitor punktowy. Wskaźnik myszy zmienia postać na znak Umieść wskaźnik myszy w miejscu, w którym chcesz wstawić emitor punktowy. 3. Kliknij lewym klawiszem myszy. Następuje otwarcie okna umożliwiające przesłanie współrzędnymi nowego emitora punktowego do Banku 4. Jeśli emitor umiejscowiony został we właściwym miejscu kliknij przycisk Tak. Następuje przejście do programu Zakładowy Bank Zanieczyszczeń Środowiska. 5. Wskaż obiekt, do którego chcesz przyłączyć nowy emitor punktowy. 6. Naciśnij przycisk Wybór obiektu dla nowego emitora punktowego znajdujący się pod listwą narzędziową programu. 7. Naciśnij przycisk OK potwierdzając polecenie dołączenia nowego emitora punktowego. 8. W wyświetlonym oknie wpisz dane nowego emitora punktowego i naciśnij OK. Po zapisaniu danych w Banku następuje powrót do programu GRAFIKA. Patrz również: Rysowanie emitorów liniowych 44 Rysowanie emitorów powierzchniowych 45 Warstwa emitorów importowanych z Banku Rysowanie emitorów liniowych Aby narysować emitor liniowy 1. W menu Edycja emitora wybierz opcję Rysowanie źródeł liniowych. Wskaźnik myszy zmienia postać na znak Umieść wskaźnik myszy w miejscu będącym początkiem źródła liniowego i kliknij lewym klawiszem myszy. 3. Przesuń wskaźnik myszy w miejsce będące końcem źródła liniowego i kliknij lewym klawiszem myszy. W ten sposób wyrysuj łamane będące ciągiem źródeł liniowych. 4. Naciśnij klawisz Enter aby zakończyć rysowanie. Następuje otwarcie okna z wynikami podziału źródła na emitory dokonanego przez program umożliwiając przesłanie ich współrzędnych do Banku. 5. Jeśli wyrysowane emitory zostały umiejscowione we właściwym miejscu kliknij przycisk Tak. Następuje przejście do programu Zakładowy Bank Zanieczyszczeń Środowiska. 6. Wskaż obiekt oraz źródło, do którego chcesz przyłączyć nowe emitory liniowe. 7. Naciśnij przycisk Wybór źródła do konwersji emitorów znajdujący się pod listwą narzędziową programu. 8. Naciśnij przycisk OK potwierdzając polecenie dołączenia nowych emitorów.

49 Praca z programem W wyświetlonym oknie wpisz dane dla nowych emitorów i naciśnij przycisk Dopisz do banku. Po zapisaniu danych w Banku możesz powrócić do programu GRAFIKA. Patrz również: Rysowanie emitorów punktowych 44 Rysowanie emitorów powierzchniowych 45 Warstwa emitorów importowanych z Banku Rysowanie emitorów powierzchniowych Aby narysować emitor powierzchniowy 1. W menu Edycja emitora wybierz opcję Rysowanie źródeł powierzchniowych. Wskaźnik myszy zmienia postać na znak Narysuj źródło powierzchniowe. Źródło składa się z ciągu łamanych tworzących obszar zamknięty. 3. Po ukazaniu się "rączki" wskazującej na połączenie wszystkich łamanych, kliknij lewym klawiszem myszy kończąc edycję źródła powierzchniowego. Następuje otwarcie okna: 4. Wpisz wartość boku dla najmniejszego emitora powierzchniowego. Im podana wartość jest mniejsza tym dokładniejszy stopień odwzorowania danego źródła powierzchniowego na emitory powierzchniowe oraz dłuższy czas obliczeń związany z ilością emitorów. 5. Naciśnij przycisk OK. Następuje otwarcie okna z wynikami podziału wyrysowanego źródła powierzchniowego na emitory powierzchniowe 6. Jeśli: przeliczenia są odpowiednie naciśnij przycisk Tak. chcesz zmienić podaną wcześniej wartość najmniejszego boku emitora powierzchniowego naciśnij przycisk Nie i podaj nową wartość. 7. Naciśnij przycisk OK. Następuje przejście do Zakładowego Banku Zanieczyszczeń Środowiska. 8. Wskaż obiekt oraz źródło, do którego zostaną przyłączone nowe emitory powierzchniowe. 9. Naciśnij przycisk Wybór źródła do konwersji emitorów znajdujący się pod listwą narzędziową programu. 10.Naciśnij przycisk OK potwierdzając polecenie dołączenia nowych emitorów. 11.W wyświetlonym oknie wpisz dane dla nowych emitorów i naciśnij przycisk Dopisz do banku. Po zapisaniu danych w Banku możesz powrócić do programu GRAFIKA. Patrz również: Rysowanie emitorów punktowych 44 Rysowanie emitorów liniowych 44 Warstwa emitorów importowanych z Banku 39

50 Grafika - Instrukcja użytkownika Rysowanie gridów powierzchniowych (obrys źródła obszarowego) Aby narysować gridy powierzchniowe (obrys źródła obszarowego) 1. W menu Edycja emitora wybierz opcję Gridy powierzchniowe. Wskaźnik myszy zmienia postać na znak Narysuj obrys źródła na wybranym obszarze. Źródło obszarowe składa się z ciągu łamanych tworzących obszar zamknięty. 3. Po ukazaniu się "rączki" wskazującej na połączenie wszystkich łamanych, kliknij lewym klawiszem myszy kończąc edycję źródła obszarowego. 4. Wpisz wartość boku dla emitora powierzchniowego. Do wyboru dostępne są trzy wartości: 250m, 500m i 1000m 5. Naciśnij przycisk OK. Następuje otwarcie okna z wynikami podziału wyrysowanego źródła obszarowego na emitory powierzchniowe 6. Jeśli: przeliczenia są odpowiednie naciśnij przycisk Tak. chcesz zmienić podaną wcześniej wartość boku emitora powierzchniowego naciśnij przycisk Nie i wybierz inną wartość. 7. Naciśnij przycisk OK. Następuje przejście do Banku Zanieczyszczeń Środowiska. 8. Wskaż źródło, do którego zostaną przyłączone nowe emitory powierzchniowe. 9. Naciśnij przycisk Wybór źródła do konwersji emitorów znajdujący się pod listwą narzędziową programu. 10. Naciśnij przycisk OK potwierdzając polecenie dołączenia nowych emitorów. 11. W wyświetlonym oknie wpisz dane dla nowych emitorów i naciśnij przycisk Dopisz do banku. W Banku na zakładce Emitory zostaną dodane nowe emitory powierzchniowe. Poziom niżej na zakładce Podłączone źródła zostanie automatycznie wprowadzone powiązanie nowych emitorów ze wskazanym źródłem. Po zapisaniu danych w Banku możesz powrócić do programu GRAFIKA. Wyrysowany obrys źródła obszarowego jest wygaszany. 12. Aby wyświetlić obrys wyrysowanego źródła obszarowego 49. Patrz również: Menu główne Edycja emitora Gridy powierzchniowe Warstwa źródeł obszarowych 49 Warstwa emitorów tylko obszarowych Warstwa dane statystyczne Aby wyświetlić dane statystyczne 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Statystyka przechodząc na jej niższy poziom.

51 Praca z programem Wybierz Dane statystyczne i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub na przycisk OK. 3. Określ parametry w oknie Wybierz statystykę. 4. Wybierz 5. Wybierz Dla program z którego będzą importowane dane statystyczne. rodzaj raportu z rozwijanej listy: programu Bank gotowe raporty to: Sumaryczna emisja do powietrza Raport obejmuje sumę całkowitej emisji wprowadzonej ze wskaźników lub w sposób uproszczony w postaci ładunków bez uwzględnienia źródeł, dla których emisja jest liczona ryczałtowo (transport, przeładunek paliw, spalanie liczone ryczałtem). Emisja CO2 Raport obejmuje dane raportu Sumaryczna emisja do powietrza ograniczone do dwutlenku węgla. Emisja NO2 Raport obejmuje dane raportu Sumaryczna emisja do powietrza ograniczone do dwutlenku azotu. Emisja SO2 Raport obejmuje dane raportu Sumaryczna emisja do powietrza ograniczone do dwutlenku siarki. Sumaryczna emisja pyłów

52 48 Grafika - Instrukcja użytkownika Raport obejmuje dane raportu Sumaryczna emisja do powietrza ograniczone do sumy pyłów o kategoriach cenowych wg. aktualnej numeracji. Sumaryczna ilość składowanych odpadów Raport obejmuje ilość składowanych odpadów w bieżącym roku. Sumaryczna ilość składowanych odpadów niebezpiecznych Raport obejmuje dane z raportu Sumaryczna ilość składowanych odpadów ograniczone do odpadów niezbezpiecznych (odpady oznaczone * w rozporządzeniu) Sumaryczna ilość składowancyh odpadów innych niż niebezpieczne Raport obejmuje dane z raportu Sumaryczna ilość składowanych odpadów ograniczone do odpadów innych niż niebezpieczne. Wielkość poboru wody Raport obejmuje pobór wody dla wszystkich rodzajów ujęć własnych. Substancje w odprowadzanych ściekach Raport obejmuje sumę ładunków brutto substancji opłatowych w ściekach odprowadzonych do środowiska. Brane są pod uwagę wszystkie substancje wymagające podania ładunku do opłat. Raport nie uwzględnia kanalizacji oraz wód chłodniczych, opadowych i roztopowych. W programie Bank istnieje możliwość zdefiniowania dodatkowych kryteriów dla powyższych raportów. Dla programu FunduszPRO gotowe raporty to: Raport wypływu pieniędzy W raporcie zliczane są kwoty wpłat od płatników (z wyjątkiem wpłat kosztów upomnień) zaksięgowanych w zadanym okresie. Przypisanie kwoty do danej gminy następuje na podstawie lokalizacji płatnika tj. kodu gminy określonego w danych płatnika. Raport podziału pieniędzy W raporcie zliczane są kwoty podzielone na poszczególne fundusze gminne i powiatowe. Ilość płatników wnoszących opłatę W raporcie zliczana jest ilość płatników, którzy dokonali w zadanym okresie chociaż 1 wpłatę. Przypisanie płatnika do danej gminy następuje na podstawie lokalizacji płatnika tj. kodu gminy określonego w danych płatnika. Program wyświetla tylko te raporty, które wcześniej zostały wyeksportowane z pragramów Bank i FunduszPRO. 6. Wybierz okres raportu. Program wyświetla tylko te okresy wybranego raportu (w punkcie 5.), dla których wybrany raport był eksportowany. 7. Opcja porównaj z daje możliwość wygenerowania raportu porównawczego między różnymi okresami. Program wyświetla tylko te okresy wybranego raportu (w punkcie 5.), dla których wybrany raport był eksportowany. 8. Pole Wybierz województwo jest domyślnie uzupełnione województwem, na którym program jest uruchomiony. 9. Pole Wybierz powiat umożliwia wygenerowanie raportu dla danego powiatu. 10. Wybierz formę prezentacji: Aby wyświetlić dane na mapie z podziałem na gminy zanacz pozycję: z podziałem na gminy. Aby wyświetlić dane na mapie z podziałem na powiaty zanacz pozycję: z podziałem na powiaty.

53 Praca z programem 49 W przypadku wyboru powiatu w punkcie 9. automatycznie będzie zaznaczona pozycja z podziałem na gminy bez możliwości edycji. 11. Zatwierdź wybór przyciskiem OK Warstwa źródeł obszarowych importowanych z Banku Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. Aby wyświetlić wyrysowane źródła obszarowe z Banku 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Źródła przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz pozycję Źródła obszarowe z Banku Danych i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub na przycisk OK. Następuje otwarcie okna

54 50 Grafika - Instrukcja użytkownika 3. Określ standard bazy danych zaznaczając pole Paradox lub SQL. 4. Jeśli zaznaczyłeś: Paradox wskaż katalog z bazą danych, z której mają zostać pobrane dane do prezentacji graficznej źródeł obszarowych. W oknie po lewej stronie powinny znajdować się między innymi pliki z rozszerzeniem *.db.

55 Praca z programem MS SQL wybierz z listy Alias bazy MS SQL i wpisz nazwę użytkownika i hasło dostępu do serwera, na którym znajduje się wskazana baza. Określ rodzaj bazy danych: domyślnie program przyjmuje pobieranie danych z bazy rocznej, dlatego pole Baza wieloletnia nie jest zaznaczone jeśli baza jest wieloletnia zaznacz pole Baza wieloletnia i wpisz rok jeśli baza jest również kwartalna zaznacz pole Baza kwartalna i wpisz odpowiedni kwartał. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. Następuje otwarcie okna w celu określenia parametrów źródeł. Określ parametry źródeł 51 pobieranych z Banku. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 nowostworzonej warstwie Parametry pobieranych źródeł Okno Wybór wyświetlanych źródeł służy do określenia parametrów źródeł obszarowych przewidzianych do wyświetlenia na prezentacji graficznej. W tym celu okno zostało podzielone na zakładki, gdzie każda z nich pozwala wprowadzić odpowiednie informacje. Aby przejść na zakładkę należy kliknąć w polu nazwy wybranej zakładki. Zakładka Parametry 51 Zakładka Substancje 52 Zakładka Gminy 53 Po uzupełnieniu wybranej zakładki możesz przejść na kolejną bez potrzeby akceptowania danych przyciskiem OK. Wprowadzone dane nie zostaną utracone. Po zdefiniowaniu wszystkich parametrów na poszczególnych zakładkach, wprowadzone ustawienia należy zatwierdzić przyciskiem OK. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne Parametry Zakładka Parametry służy do określenia parametrów dla pobieranych źródeł dotyczących wysokości źródeł. Jeśli chcesz wyświetlić źródła wybranej wysokości: - zaznacz opcję Wybrane. - wpisz odpowiednią wartość w polu edycji przy pozycji Wyższe niż: lub Niższe niż:. Jeśli chcesz wyświetlić źródła policzone lub nie policzone: - zaznacz opcję Wybrane.

56 52 Grafika - Instrukcja użytkownika - dokonaj odpowiedniego wyboru zaznaczając odpowiednio opcję Policzone lub Nie policzone. Program nie dopuszcza do odznaczenia obu pozycji, przynajmniej jedna z nich musi zostać wybrana Substancje Zakładka Substancje służy do określenia parametrów dla pobieranych źródeł obszarowych emitujących wybrane substancje. Oznacza to, iż wybierając substancję określamy warunek, że zostać zaimportowane tylko źródła emitujące daną substancję. Na zakładce znajdują się dwa okna: pierwsze Substancje zawiera listę substancji spośród których dokonuje się wyboru, drugie Substancje wybrane wypełnia się substancjami wybranymi przez użytkownika. Wyboru dokonuje się poprzez naciśnięcie odpowiednich przycisków pomiędzy oknami. W okienku Substancje: zaznacz odpowiednią substancję lub kilka substancji. Przy użyciu niżej opisanych przycisków przenieś wybrane substancje z okienka Substancje: do okienka Substancje wybrane:. Przycisk Opis Przeniesienie wybranej jednej lub kilku zaznaczonych substancji Przeniesienie wszystkich substancji Anulowanie wyboru wybranej i zaznaczonej substancji Anulowanie wyboru wszystkich wybranych substancji Jeśli nie wybierzesz żadnej substancja jest to równoznaczne z wyborem wszystkich substancji. Przeniesienie uzyskasz również przeciągając zaznaczone substancje do sąsiedniego okienka. Czynność tę możesz powtórzyć stosownie do kolejnych wybieranych substancji. Możesz również dokonać zaznaczenia trzymając wciśnięty klawisz Ctrl, co umożliwi przeniesienie kilku dowolnych pozycji jednocześnie lub klawisz Shift, co umożliwi przeniesienie kolejnych zaznaczonych pozycji "od-do". Jeśli na podstawie aktualnie tworzonej warstwy bazowej będzie tworzona warstwa analizy w formie gradacji 62, gdzie rodzajem analizowanej informacji będzie ilość emisji, należy wybrać tylko jedną substancję, gdzie dane na temat tej substancji będą podstawą do przeprowadzenia analizy 62. W przypadku, gdy analizowaną informacją będzie ilość źródeł liczba wybranych substancji jest

57 Praca z programem 53 dowolna Gminy Zakładka Gminy służy do określenia parametrów dla pobieranych źródeł obszarowych znajdujących się w danej gminie lub na terenie kilku gmin. Na zakładce znajdują się dwa okna: pierwsze Gminy zawiera listę gmin spośród których dokonuje się wyboru, drugie Gminy wybrane wypełnia się gminami wybranymi przez użytkownika. Wyboru dokonuje się poprzez naciśnięcie odpowiednich przycisków pomiędzy oknami. Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17. W okienku Gminy zaznacz odpowiednią gminę lub kilka gmin. Przy użyciu niżej opisanych przycisków przenieś wybraną gminę lub kilka gmin z okienka Gminy: do okienka Gminy wybrane:. Przycisk Opis Przeniesienie wybranej jednej lub kilku zaznaczonych gmin Przeniesienie wszystkich gmin Anulowanie wyboru wybranej i zaznaczonej gminy Anulowanie wyboru wszystkich wybranych gmin Jeśli nie wybierzesz żadnej gminy jest to równoznaczne z wyborem wszystkich gmin. Przeniesienie uzyskasz również przeciągając zaznaczone gminy do sąsiedniego okienka. Czynność tę możesz powtórzyć stosownie do kolejnych wybieranych gmin. Możesz również dokonać zaznaczenia trzymając wciśnięty klawisz Ctrl, co umożliwi przeniesienie kilku dowolnych pozycji jednocześnie lub klawisz Shift, co umożliwi przeniesienie kolejnych zaznaczonych pozycji "od-do" Warstwa obiektów importowanych z Banku Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w menu Plik Opcje zakładka Współrzędne 17.

58 54 Grafika - Instrukcja użytkownika Aby wyświetlić obiekty z Banku 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Obiekty przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz pozycję Obiekty z Banku Danych i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub przycisk OK. Następuje otwarcie okna

59 Praca z programem Określ standard bazy danych zaznaczając pole Paradox lub SQL. 4. Jeśli zaznaczyłeś: Paradox wskaż katalog z bazą danych, z której mają zostać pobrane obiekty do prezentacji graficznej. W oknie po lewej stronie powinny znajdować się między innymi pliki z rozszerzeniem *.db. MS SQL wybierz z listy Alias bazy MS SQL i wpisz nazwę użytkownika i hasło dostępu do serwera, na którym znajduje się wskazana baza. 5. Określ rodzaj bazy danych: domyślnie program przyjmuje pobieranie danych z bazy rocznej, dlatego pole Baza wieloletnia nie jest zaznaczone jeśli baza jest wieloletnia zaznacz pole Baza wieloletnia i wpisz rok jeśli baza jest również kwartalna zaznacz pole Baza kwartalna i wpisz odpowiedni kwartał. 6. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. 7. Wybierz obiekty 55 przeznaczone do wyrysowania. 8. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 nowostworzonej warstwie. Patrz również: Rysowanie obrysu obiektu Wybór wyświetlanych obiektów Okno Wybór wyświetlanych obiektów służy to określenia typu obiektów importowanych, przewidzianych do prezentacji graficznej

60 56 Grafika - Instrukcja użytkownika Zaznacz odpowiednie pole określając typ lub typy obiektów przeznaczonych do wyrysowania. Wybór zatwierdź przyciskiem OK Rysowanie obrysu obiektu Aby narysować obrys obiektu 1. Wyświetl warstwę z obiektami importowanymi z Banku używając polecenia Wyświetl z podmenu danej warstwy. 2. Z rozwinięcia pozycji Warstwa bieżąca w menu Warstwy zaznacza daną warstwę jako bieżącą. 3. W menu Edycja obiektu wybierz polecenie Rysowanie obrysu obiektu. Wskaźnik myszy zmienia postać na znak Narysuj obrys wybranego obiektu. Obrys składa się z łamanych tworzących obszar zamknięty. 5. Po ukazaniu się "rączki" wskazującej na połączenie wszystkich łamanych, kliknij lewym klawiszem myszy kończąc edycję obrysu. Następuje otwarcie okna: 6. Zaznacz obiekt, dla którego wyrysowano obrys. 7. Wybór zatwierdź przyciskiem OK. Na warstwie, dany obiekt, który dotychczas był przedstawiony jako punkt zostanie zastąpiony wyrysowanym obrysem. Przy każdym następnym pobraniu tego obiektu z Banku zostanie on przedstawiony w formie obrysu. Patrz również: Warstwa obiektów importowanych z Banku 53

61 Praca z programem Warstwa z siatką punktów (wyniki) importowaną z EK100W Aby wyświetlić siatkę punktów obliczeniowych stanowiącą wyniki w EK100W 1. Kliknij dwukrotnie na kategorię Imisja dla substancji przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz Wyniki z ek100 i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub przycisk OK. Następuje otwarcie okna umożliwiające wybór danych (wyników) do prezentacji graficznej. 3. Wybierz dane (wyniki) przewidziane do prezentacji graficznej. Istnieją dwie ścieżki pobierania wyników z EK100W: Jeśli programy EK100W (ek100w.exe) i GRAFIKA (grafika.exe) znajduje się w tym samym katalog u 57 Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się w różnych katalogach Wybierz punkty do graficznej prezentacji W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 nowostworzonej warstwie Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajduje się w tym samym katalogu Okno Dane EK100w służy do określenia wyników przeznaczonych do importu z EK 100W w celu prezentacji graficznej. Baza z wynikami proponowana jest automatycznie przez plik Bazaob.100 znajdujący się w tym samym katalogu co oba programy EK100W (ek100w.exe) i GRAFIKA (grafika.exe).

62 Grafika - Instrukcja użytkownika 58 zaznacz bazę z której chcesz pobrać dane. z rozwijalnej listy wybierz typ zbioru z wynikami z rozwijanej listy wybierz odpowiedni numer wyników Na liście pojawiają się wyniki odpowiadające wybranemu poniżej typowi zbioru z wynikami. Jeśli lista jest pusta oznacza to, że dla zaznaczonego poniżej typu zbioru z wynikami brak danych w programie EK100W. zatwierdź wybór przyciskiem OK Jeśli programy EK100W i GRAFIKA znajdują się w różnych katalogach Okno Dane EK100w służy do określenia wyników przeznaczonych do importu z EK 100W w celu prezentacji graficznej. Ponieważ programy GRAFIKA i EK100W znajdują się w różnych katalogach, katalog oraz bazę z wynikami przeznaczonymi do prezentacji graficzne, należy wskazać samodzielnie. wskaż katalog zawierający dane przeznaczone do prezentacji graficznej, zaznacz plik, z którego chcesz pobrać wyniki, wybierz typ zbioru, którego wyniki pobrane z EK100W zostaną wyświetlone na warstwie, zatwierdź wybór przyciskiem OK.

63 Praca z programem Wybór punktów do prezentacji graficznej Okno Wybór wyświetlanych punktów służy do zdefiniowania szczegółowych parametrów punktów pobieranych do prezentacji graficznej. wybierz zaznaczając kliknięciem substancję, wybierz jedną z wysokości punktów obliczeniowych (imisji) dla wybranej substancji, zatwierdź wybór przyciskiem OK Warstwa z siatką punktów (wyniki) importowaną z EK400 Aby wyrysować siatkę punktów obliczeniowych stanowiącą wyniki w EK Kliknij dwukrotnie na kategorię Imisja dla substancji przechodząc na jej niższy poziom. 2. Wybierz Wyniki z EK400 i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub przycisk OK. Następuje otwarcie okna Otwarcie zbioru do importu. 3. Wskaż właściwy katalog oraz bazę z wynikami z przeznaczeniem do graficznej prezentacji. Substancja, dla której dany zbiór zawiera wyniki, rozpoznaje się po kodzie umieszczonym w nazwie tego zbioru np. tlo_r są to wyniki obejmujące stężenie średnioroczne dwutlenku siarki (001 kod substancji zanieczyszczającej - dwutlenek siarki).

64 60 Grafika - Instrukcja użytkownika 4. Wybór zatwierdź przyciskiem OK. 5. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę nowostworzonej warstwie. Tworzenie warstwy analizy Tworzenie warstwy analizy 1. Utwórz warstwę bazową 37. Jeśli stworzyłeś już warstwę bazową wyświetl ją z Zapamiętanych warstw 27. Jeśli będziesz tworzyć warstwę izolinii lub plam przekroczeń, warstwa bazowa powinna zawierać siatkę punktów obliczeniowych, czyli powinna być kategorii Imisja dla substancji Wyniki z ek lub Imisja dla substancji Wyniki z EK Jeśli będziesz tworzyć warstwę stopniowania (gradacji), warstwa bazowa powinna zawierać emitory importowane z Banku 39 lub emitory importowane z EK Wyświetl warstwę bazową. 3. W menu Warstwy Warstwa bieżąca zaznacz warstwie bazowej, przewidzianą do analizy. 4. Przed przystąpieniem do tworzenia warstwy: izolinii lub plam przekroczeń: jeśli wartości izolinii będą wyliczane automatycznie, lub jeśli chcesz, by w trakcie rysowania izolinii wyrysowano również obrys siatki obliczeniowej bądź, by każda z plam obrysowywana została dodatkowo linią (izolinią oddzielającą kolejne plamy), należy zdefiniować parametry dotyczące ilości i sposobu wyliczenia 16. W przypadku warstwy plam przekroczeń należy również zdefiniować kolory plam 14. stopniowania (gradacji) należy zdefiniować parametry dotyczące ilości i kolorów gradacji W menu Analizy wybierz typ prezentacji danych lub wyników zawartych w warstwie bazowej. Izolinie 60 Plama przekroczeń 61 Stopniowanie W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę nowostworzonej warstwie. Warstwa Izolinii Okno Wartości izolinii. Aby stworzyć warstwę Izolinii 1. Z rozwijalnej listy wybierz warstwę z siatką punktów, dla której mają zostać wyrysowane izolinie. 2. Wpisz lub ustaw za pomocą strzałek w polu Ilość miejsc po przecinku: cyfrę z zakresu 0-5 określając w ten sposób rząd wartości izolinii. 3 Określ wartości izolinii.

65 Praca z programem 61 Wartości te możesz określić na trzy sposoby: automatycznie - naciśnij przycisk Auto. W okienku Wartości: pojawią się automatycznie wyliczone wartości izolinii wg metody wybranej w opcjach programu w menu Plik Opcje zakładka Izolinie-Plamy 16. Ich liczba będzie równa zdefiniowanej liczbie izolinii w opcjach programu 16. wpisując ich wartość samodzielnie. W polu Wartości: wpisz pierwszą wartość i naciśnij przycisk Dodaj (lub klawisz Enter). Powtórz tę czynność dla wpisania kolejnych wartości, które zostaną umieszczone na liście. Ilość wpisanych wartości określa liczbę wyrysowanych izolinii. Wpisywane wartości izolinii muszą należeć do przedziału pomiędzy wyliczoną przez program wartością minimalną i maksymalną (wartości wyświetlone w tym samym oknie). automatycznie z samodzielnym dopisaniem dodatkowych wartości. Naciśnij przycisk Auto, a następnie wpisz wartość izolinii i naciśnij przycisk Dodaj. Przykłady 61 Aby usunąć wprowadzoną wartość, zaznacz ją i naciśnij przycisk Usuń. Aby usunąć wszystkie wartości, bez konieczności ich zaznaczania, naciśnij przycisk Usuń wszystko. 4 Naciśnij przycisk OK. Po podaniu nazwy warstwy, zostaną wyrysowane izolinie w liczbie równej liczbie wartości określonych w oknie Wartości izolinii, z obrysem siatki obliczeniowej lub bez w zależności czy zaznaczyłeś pole Obrys siatek oblicz. w opcjach programu w menu Plik Opcje zakładka Izolinie-Plamy Przykłady Przykład 1 Do wyliczonych automatycznie wartości izolinii możesz dopisać np. wartość D1 (wartość odniesienia stężenia 1 godz.), określoną ustawowo dla danej substancji, uzyskując wyrysowanie dodatkowej izolinii lub plamy obrazującej obszar (na terenie twojego zakładu, bądź poza jego granicami), na którym nastąpiło przekroczenie stężenia maksymalnego 1 godzinnego, percentyla danej substancji. Przykład 2 Jeśli przedział liczbowy między kolejnymi, wyliczonymi przez program wartościami jest zbyt duży (mała dokładność) można dopisać dowolną ilość wartości z tego przedziału, zwiększając liczbę rysowanych izolinii, a co za tym idzie również dokładność prezentowanych analiz wybranych danych Warstwa plam przekroczeń Okno Wartości plam.

66 62 Grafika - Instrukcja użytkownika Aby stworzyć warstwę plam przekroczeń 1. Z rozwijalnej listy wybierz warstwę z siatką punktów, dla której mają zostać wyrysowane plamy. 2. Wpisz lub ustaw za pomocą strzałek w polu Ilość miejsc po przecinku: cyfrę z zakresu 0-5 określając w ten sposób rząd wartości izolinii oddzielających kolejne plamy. 3. Określ wartości izolinii odzielających kolejne plamy przekroczeń. Wartości te możesz określić na trzy sposoby: automatycznie - naciśnij przycisk Auto. W okienku Wartości: pojawią się automatycznie wyliczone wartości izolinii oddzielających kolejne plamy wg metody wybranej w opcjach programu menu Plik Opcje zakładka IzoliniePlamy 16. Ich liczba będzie równa zdefiniowanej liczbie izolinii w opcjach programu 16. wpisując ich wartość samodzielnie. W polu Wartości: wpisz pierwszą wartość i naciśnij przycisk Dodaj (lub klawisz Enter). Powtórz tę czynność dla wpisania kolejnych wartości, które zostaną umieszczone na liście. Ilość wpisanych wartości określa liczbę wyrysowanych izolinii. Wpisywane wartości izolinii muszą należeć do przedziału pomiędzy wyliczoną przez program wartością minimalną i maksymalną (wartości wyświetlone w tym samym oknie). automatycznie z samodzielnym dopisaniem dodatkowych wartości. Naciśnij przycisk Auto, a następnie wpisz wartość izolinii i naciśnij przycisk Dodaj. Przykłady 61 Aby usunąć wprowadzoną wartość, zaznacz ją i naciśnij przycisk Usuń. Aby usunąć wszystkie wartości, bez konieczności ich zaznaczania, naciśnij przycisk Usuń wszystko. 4 Naciśnij przycisk OK. Jeśli zaznaczyłeś pole Obrys plam w opcjach programu 16, warstwa plam przekroczeń zostanie rozdzielona na dwie warstwy: warstwę izolinii (obrysu) i warstwę plamy przekroczeń. Każdej z nich, w pierwszej kolejności warstwie izolinii, a następnie warstwie plam przekroczeń, należy podać. Program automatycznie wyświetli dwa okna, jedno po drugim, umożliwiając zapisanie obu warstw. Obie warstwy zostaną wyświetlone na ekranie z możliwością wygaszenia każdej z nich z osobna. Kolory plam przekroczeń zostaną przyjęte zgodnie z kolorami zdefiniowanymi w opcjach programu w menu Plik Opcje zakładka Gridy 14. Po stworzeniu warstwy plam przekroczeń możesz zmienić kolory im przyporządkowane w opcjach programu w menu Plik Opcje zakładka Gridy Warstwa gradacji (stopniowanie) Okno Parametry stopniowania.

67 Praca z programem 63 Aby stworzyć warstwę gradacji (stopniowania) 1. W polu Warstwa analizowana: z rozwijanej listy wybierz warstwę z emitorami lub danymi statystycznymi. Lista zawiera wszystkie stworzone warstwy z emitorami importowanymi z Banku i EK100 lub z danymi statystycznymi importowanymi z Banku i FunduszPRO. 2. W kolejnej pozycji, z rozwijanej listy wybierz jeden z typów podkładu mapowego, według którego zostanie przeprowadzona analiza wybranej warstwy: Obrys/obrys gmin lub Siatka prostokątna. 3. Jeśli wybrałeś podkład mapowy typu Siatka prostokątna naciśnij przycisk Ustaw 64 i określ parametry siatki tworzącej gradację. 4. Z rozwijanej listy Rodzaj analizowanej informacji wybierz odpowiedni rodzaj danych: Ilość emisji lub Ilość emitorów. Jeśli dostępna jest tylko opcja Ilość emitorów oznacza to, że przy określaniu parametrów emitorów dla warstwy bazowej 42 wybrano więcej niż jedną substancja, nie wybrano żadnej substancji, bądź wybrano wszystkie substancje. Opcja Ilość emisji jest dostępna w przypadku gdy określając parametry dla warstwy emitorów 42 (z Banku lub EK100) wybrano tylko jedną substancję. Statystyka wg. podziału gminnego lub powiatowego 5. W polu Ilość miejsc po przecinku: wpisz cyfrę z przedziału od 0 do 5 określając rząd wyświetlanych wartości dla poszczególnych progów stopniowania. 6. W okienku Wartości progów określ wartości poszczególnych progów gradacji (stopniowania). W części tej, znajduje się lista wartości kolejnych progów gradacji. Ilość wyszczególnionych progów oraz ich kolory określane są w parametrach programu w menu Plik Opcje zakładka Gridy 14. Wartości progów możesz określić w dwojaki sposób: automatycznie - naciśnij przycisk Auto. Program, na podstawie danych wybranej warstwy analizowanej, automatycznie wyliczy wartość minimalną i maksymalną oraz wartości poszczególnych progów gradacji. W tym przypadku program wylicza wartości minimalne dla każdego progu. Tzn. Jeśli Wartość 1 będzie równa 100, a Wartość 2 równa 200, to program oznaczy wszystkie wartości z przedziału 100 i 200 kolorem przypisanym Wartości 1. Wszystkie wartości mniejsze od Wartości 1 nie będą oznaczone żadnym kolorem. samodzielnie - kliknij dwukrotnie w polu edycyjnym Wartość 1, Wartość 2, 3... i wpisz odpowiednią wartość. 7. Zatwierdź określone parametry przyciskiem OK.

68 64 Grafika - Instrukcja użytkownika Ustawienie parametrów siatki - przycisk Ustaw Okno Ustawienie parametrów siatki umożliwia zdefiniowanie parametrów siatki wykorzystywanej do tworzenia warstwy gradacji. Wywoływane jest po naciśnięciu przycisku Ustaw w oknie Parametry stopniowania po wybraniu w menu Analiza pozycji Stopniowanie. Aby zdefiniować parametry siatki 1. W części Wielkość siatki wpisz w pola edycyjne Bok X: (bok poziomy) i Bok Y: (bok pionowy) odpowiednie wartości określając wielkość oczka siatki. 2. Aby wyświetlane gridy miały postać kwadratów, zaznacz opcję Kwadratowa siatka i wpisz odpowiednią wartość tylko w polu Bok X: (dla boku poziomego). Bok pionowy automatycznie przyjmie tą samą wartość. Kolejne parametry, definiowane w części Ustawienie punktu początkowego i Obrót siatki stanowią dodatkowe opcje, których definiowanie nie jest konieczne. 3. Jeśli chcesz zdefiniować dodatkowe opcje: W części Ustawienie punktu początkowego: - wpisz w pola Współrzędna X i Współrzędna Y odpowiednie wartości definiujące położenie punktu początkowego zaczepienia siatki, określając precyzyjnie, w którym miejscu warstwy ma nastąpić rozpoczęcie wyrysowywania gridów. W typ punkcie zostanie umieszczony róg pierwszego prostokąta, od którego rozpocznie się rysowanie siatki. W części Obrót siatki: - w części Kąt wyrażony w jednostkach zaznacz jednostkę Stopnie lub Radiany. Przy zmianie jednostki automatycznie zostanie przeliczona wartość wpisana w polu Kąt. - w polu Kąt wybierz z listy lub wpisz odpowiednią wartość kąta, określając kąt obrotu siatki wokół punktu początkowego zdefiniowanego w części Ustawienie punktu początkowego. Wartości kątów na liście określona są co 15 stopni. Na żółtym polu przedstawiono kierunek obrotu siatki przy wprowadzanych dodatnich lub ujemnych wartościach kąta. Dodatkowo dostępne są przyciski, po przyciśnięciu których następuje ustawienie siatki wg wybranego standardu: - EMEP 50km - ustawienia siatki według standardu EMEP 50km - EMEP 150km - ustawienia siatki według standardu EMEP 150km - 30 km - - ustawienia siatki według standardu 30-to kilometrowego 4. Naciśnij przycisk OK akceptując wprowadzone ustawienia.

69 Praca z programem Tworzenie warstwy wyrysowanej Jeśli występuje praca z różnymi numerami map, przed przystąpieniem do tworzenia warstwy należy podać numer mapy w opcjach programu 13 na zakładce Współrzędne. Aby stworzyć warstwę wyrysowaną W menu Warstwy wybierz polecenie Nowa warstwa. W programie pojawiają się dwie dodatkowe opcje: w menu Edycja i pasek narzędzi edycyjnych. Obie opcje zawierają te same narzędzia rysowania umożliwiając wyrysowanie tych samych elementów graficznych. Wybór opcji zależy od użytkownika. Używając narzędzi edycyjnych 31 wyrysuj odpowiednie elementy. Po wyrysowaniu wszystkich elementów, naciśnij przycisk lub wybierz w menu Edycja Zakończ edycję. W wyświetlonym oknie wskaż katalog, w którym chcesz zapisać stworzoną warstwę. Wpisz nazwę dla nowostworzonej warstwy wyrysowanej. Do nazwy dopisz rozszerzenie *.amo (tj. nazwa_warstwy.amo). Naciśnij przycisk OK. Warstwa wyrysowana zostaje zapisana do pamięci programu pod podaną nazwą i usunięta z ekranu. Tak stworzona warstwa jest dostępne jako plik z rozszerzeniem *.amo. Aby wyświetlić warstwę należy ją w czytać wybierając w menu Warstwy Otwórz warstwę kategoria Mapy Inne mapy 25 i wskazując katalog, w którym została zapisana. Po wskazaniu właściwego pliku możesz ją wczytać do dowolnego projektu. 5.3 Nadawanie nazwy nowym warstwom Nadawanie nazwy nowym warstwom Przykładowe okno umożliwiające nadanie nowej warstwie nazwy: 1. W polu z automatycznie wyświetlanym napisem Warstwa 0 wpisz nazwę dla nowej warstwy. Nadana przez ciebie nazwa jest informacją niezbędną do szybkiego wyszukania warstwy z Zapamiętane warstwy 27. Nazwa ta zostanie również ujęta w Legendzie. Oto przykłady poprawnie skonstruowanych nazw: dla warstwy emitorów np. "Kotłownia 1 - emitory SO2", dla warstwy z siatką punktów obliczeniowych np. "Cukrownia "Słodzik"- stężenie maksymalne SO2-5m". Wpisana nazwa musi być inna niż Warstwa 0, 1, 2...

70 66 Grafika - Instrukcja użytkownika 2. Jeśli chcesz daną warstwę dodatkowo zapisać w wybranym katalogu: Jeśli katalog nie istnieje: Przed nazwą warstwy wpisz nazwę nowego katalogu, a następnie znak \, oddzielając nazwę katalogu i warstwy np. Agro\Emitory liniowe - SO2. Program automatycznie utworzy nowy katalog w kategorii Zapamiętane warstwy 27 i umieści w nim stworzoną warstwę. Jeśli katalog już istnieje: - w części Katalog: kliknij na "plusik" przy pozycji Zapamiętane warstwy. - zaznacz wybrany katalog. Dana warstwa zostanie umieszczona w wybranym katalogu w kategorii Zapamiętane warstwy. 3 Jeśli chcesz zmienić kolor wyrysowanych elementów (emitory, obiekty, punkty siatki obliczeniowej izolinie): Naciśnij przycisk Zmień kolor W wyświetlonym oknie wybierz kolor w jakim chcesz, by wyrysowano elementy. Jeżeli nie podasz żadnej nazwy, program automatycznie przyporządkuje stworzonej warstwie nazwę: Warstwa 0, Warstwa 1, 2... Warstwa zapisana w ten sposób, pomimo iż zostanie wyszczególniona pod swoją nazwą (np. Warstwa 0) w menu Warstwy i wyświetlona na ekranie, nie zostanie zapamiętana w pamięci programu. Tym samym nie zostanie umieszczona w kategorii Zapamiętane warstwy. Oznacza to, że po powtórnym otwarciu projektu, nie będzie dostępna. 5.4 Wczytanie warstwy Program proponuje kilka dróg wczytania stworzonych wcześniej przez użytkownika warstw w zależności od ich typu. Wczytanie warstwy wyrysowanej z kategorii Inne mapy Wczytanie warstwy z kategorii Zapamiętane warstwy Wczytanie warstwy wyrysowanej z kategorii Inne mapy Wszystkie warstwy wyrysowane stworzone za pomocą narzędzi edycyjnych 31 są umieszczone w kategorii Mapy Inne mapy. Wczytanie warstwy wyrysowanej następuje poprzez nadanie jej nowej nazwy, pod którą zostanie umieszczona w aktualnie otwartym projekcie i zapamiętana w kategorii Zapamiętane warstwy. Aby wczytać warstwę wyrysowaną 1. Wybierz z menu Warstwy polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk 2. Kliknij dwukrotnie na kategorię Mapy przechodząc na jej niższy poziom..

71 Praca z programem Wybierz Inne mapy i kliknij dwukrotnie na zaznaczonej pozycji lub przycisk OK. 4. W wyświetlonym oknie wskaż katalog, w którym znajduje się plik z rozszerzeniem *.amo lub *.amf; *.ams. W pliku tym zapisana jest warstwa wyrysowana. 5. Wskaż plik z warstwą przeznaczoną do wczytania. 6. Zatwierdź wybór przyciskiem OK. 7. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 wybranej warstwie wyrysowanej, pod którą zostanie wczytana do aktualnie otwartego projektu oraz zapamiętana w kategorii Zapamiętane warstwy 27.. Nazwa może być taka sama jak nazwa nadana przy tworzeniu warstwy wyrysowanej (nazwa pliku z rozszerzeniem *.amo). Przy próbie ponownego wczytania danej warstwy wyrysowanej, pod tą samą nazwą, zostanie wyświetlony komunikat "Warstwa o podanej nazwie "..." już istnieje!". Wówczas należy podać inną nazwę Wczytanie warstwy z kategorii Zapamiętane warstwy Aby wczytać dowolną warstwę znajdującą się w kategorii Zapamiętane warstwy 1. W menu Warstwy wybierz polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk Następuje otwarcie okna:.

72 68 Grafika - Instrukcja użytkownika 2. Kliknij dwukrotnie na kategorię Zapamiętane warstwy przechodząc na jej niższy poziom. 3. Na niższym poziomie wybierz odpowiednią warstwę klikając dwukrotnie na wybranej pozycji lub zaznaczając wybraną warstwę i naciskając OK. Następuje wczytanie wybranej warstwy do aktualnie otwartego projektu poprzez umieszczenie jej w menu Warstwy i wyświetlenie na ekranie. 5.5 Wprowadzanie zmian w stworzonych warstwach Zmiana położenia (współrzędnych geograficznych) emitorów z Banku Aby dokonać przesunięcia (zmiany współrzędnych) emitora 1. W menu Warstwy, w rozwinięciu pozycji Warstwa bieżąca wybierz warstwę zawierającą emitor, którego położenie chcesz zmienić i zaznacz ją jako warstwę bieżącą. 2. W menu Edycja emitora wybierz polecenie Zmiana współrzędnych emitora lub naciśnij przycisk. 3. Wskaźnik myszy umieść na emitorze przeznaczonym do przesunięcia. Przy przesunięciu emitora powierzchniowego wskaźnik myszy należy umieścić w lewym, dolnym rogu emitora, przy przesunięciu emitora liniowego na początku emitora. Wówczas przesunięcie jest precyzyjne. 4. Naciśnij klawisz myszy i przytrzymując go przesuń emitor we właściwe miejsce. W przypadku emitorów liniowych można dokonać tylko przesunięć równoległych, stąd nie istnieje możliwość obrotu wokół własnej osi. 5. Jeśli wykonałeś niewłaściwego przesunięcia emitora, możesz cofnąć dokonane przesunięcie pod warunkiem, że po przesunięciu nie puściłeś lewego klawisza myszy. W tym celu, przy wciśniętym lewym klawiszu myszy, naciśnij przycisk Esc lub naciśnij prawy klawisz myszy i z rozwiniętego podmenu wybierz pozycję Anuluj czynność. Nastąpi cofnięcie dokonanego przesunięcia. 6. Aby zakończyć opcję zmiany współrzędnych wykonaj jedną z niżej opisanych czynności: odznacz opcję Zmiana współrzędnych emitora w menu Edycja emitora naciśnij przycisk w celu wyłączenia jego działania naciśnij prawy klawisz myszy i z podmenu wybierz polecenie Anuluj czynność. Po zmianie położenia emitora, jego nowe współrzędne, określone poprzez dokonane przesunięcie, automatycznie zostaną uaktualnione w Banku.

73 Praca z programem Zmiana koloru gradacji (stopniowanie) Aby zmienić kolory gridów 1. Wczytaj warstwę analizy przedstawiającą stopniowanie (gradację), w której zamierzasz zmienić kolor gridów W menu Plik wybierz polecenie Opcje lub naciśnij przycisk. Wybierz zakładkę Gridy. Dokonaj zmiany koloru wybranego poziomu 14 wg jednej z metod. Zatwierdź dokonane zmiany przyciskiem OK. Gradacja automatycznie przyjmie nowozdefiniowane kolory Zmiana koloru plam przekroczeń Aby zmienić kolory plam przekroczeń 1. Wczytaj warstwę analizy przedstawiającą plamy przekroczeń, w której zamierzasz zmienić kolor plam. 2. W menu Plik wybierz polecenie Opcje lub naciśnij przycisk. 3. Wybierz zakładkę Gridy. 4. Dokonaj zmiany koloru wybranego poziomu 14 wg jednej z metod. Kolor możesz zmienić tylu poziomom ile było określonych wartości przy tworzeniu warstwy plam. Przy wyborze metody I kolory mogą być zmieniane poziomom aktywnym i wygaszonym. Przy wyborze metody II i metody III kolory mogą zostać zmienione tylko poziomom aktywnym. 5. Zatwierdź dokonane zmiany przyciskiem OK. Plamy automatycznie przyjmą nowozdefiniowane kolory Zmiana atrybutów warstwy Opcja Atrybuty umożliwia m.in. zmienić nazwę warstwy, kolor elementów na warstwach, określić czy dana warstwa ma zostać ujęta w legendzie, czy wyświetlać opisy elementów na warstwie. Wybór opcji otwiera okno Zmiana atrybutów warstwy. Aby wprowadzić zmiany dla wybranej warstwy 1. Wczytaj warstwę, w której zamierzasz dokonać zmian. 2. W menu Warstwa, z podmenu warstwy, w której chcesz dokonać zmian wybierz polecenie Atrybuty. Następuje otwarcie okna:

74 70 Grafika - Instrukcja użytkownika 3. Dokonaj właściwych zmian: Zmiana koloru elementów (np. emitorów, obiektów, siatki punktów obliczeniowych, izolinie) naciśnij przycisk Zmień kolor i wybierz pożądaną barwę. Zmiana nazwy warstwy w polu Nazwa warstwy wpisz nową nazwę (inną niż Warstwa 0,1,2...). Po zatwierdzeniu przyciskiem OK, warstwa ta zostanie zapisana do pamięci programu, a tym samym do kategorii Zapamiętane warstwy pod nową nazwą. Umieszczenie warstwy w katalogu przed nazwą warstwy wpisz nazwę katalogu warstw znak \ oddzielając nazwę katalogu od nazwy warstwy. Np. Emitory liniowe\ SO2. Warstwa ta zostanie umieszczona w katalogu o nazwie Emitory liniowe. Jeśli katalog nie istnieje, program automatycznie utworzy go w kategorii Zapamiętane warstwy. Wyświetlenie opis elementów (np. emitorów, obiektów) zaznacz pole Wyświetl opis elementów. Wyświetlenie wartości elementów zaznacz pole Wyświetl wartości elementów. określ dla ilu miejsc po przecinku mają byc wyświetlane wartości w polu Ilość wyświetlanych miejsc po przecinku. Zmiana czcionki (rodzaj, styl i rozmiar) lub koloru opisów elementów, naciśnij przycisk Zmień font. w wyświetlonym oknie Czcionka dokonaj odpowiednich zmian i zatwierdź je przyciskiem OK naciśnij przycisk Zmień kolor. w wyświetlonym oknie wybierz właściwy kolor i zatwierdź wybór przyciskiem OK. Wyświetlenie lub usunięcie warstwy z legendy jeśli chcesz by dana warstwa została ujęta w legendzie zaznacz pole Warstwa w legendzie jeśli nie chcesz by dana warstwa została ujęta w legendzie pole Warstwa w legendzie pozostaw niezaznaczone. 4. Zatwierdź dokonane zmiany przyciskiem OK. Dana warstwa zostanie automatycznie zaktualizowana zgodnie z wprowadzonymi zmianami Zmiana położenia opisów Opcja Zmiana położenia opisów umożliwia zmianę położenia opisu obszaru administracyjnego. Aby zmienić położenie opisu obszaru administracyjnego. Funkcja dostępna, gdy w atrybutach warstwy zaznaczona jest opcja Wyświetl opis elementów lub Wyświetl wartości elementów

75 Praca z programem Wczytaj warstwę, w której zamierzasz dokonać zmian. 2. W menu Warstwa, z podmenu warstwy, w której chcesz dokonać zmiany położenia opisów wybierz polecenie zmień położenie opisów. 3. Skieruj kursor myszy na opis obszaru, którego położenie chcesz zmienić, a następnie wciśnij lewy przycik myszy i nie zwalniając przycisku zmień położenie opisu. W celu akceptacji zmiany położenia opisu zwolnij lewy przycisk myszy. Zmiany położenia opisów będą automatycznie zapamiętane oraz będą widoczne dla wszystkich raportów generowanych na mapie, dla której zostało zmienione położenie opisów Zmiana rozmiaru lub położenia obrazu rastrowego Opcja Zmiana rozmiaru umożliwia zmianę rozmiaru oraz położenia obrazu rastrowego. Aby zmienić rozmiar lub położenie obrazu rastrowego 1. Wczytaj warstwę, w której zamierzasz dokonać zmian. 2. W menu Warstwa, z podmenu warstwy, w której chcesz dokonać zmiany rozmiaru lub położenia obrazu rastrowego wybierz polecenie Zmień rozmiar. 3. Po wybraniu polecenia pokaże się okno z informacją o zmianie rozmiaru oraz informacja w jaki sposób mozna wyjść z funkcji. 4. Obraz rastrowy, którego chcemy zmienić rozmiar lub położenie został obrysowany przerywaną linią z zaznaczonymi wierzchołkami i środkami boków. 5. Zaznaczone wierzchołki służą do rozciągania lub ścieśniania obrazu zarówno w pionie i poziomie. Natomiast zaznaczone środki boków służą tylko do przesuwania wybranego boku. W celu proporcjonalnej zmiany wielkości obrazka należy zaznaczyć wierzchołek z wciśniętym klawiszem "Shift". 6. Aby zmienić położenie obrazu rastrowego należy najechać kursorem myszy na płaszczyznę obrazu, a następnie z wciśniętym lewym przyciskiem myszy zmienić jego położenie. 7. W celu zakończenia zmiany rozmiaru lub położenia obrazu rastrowego należy nacisnąć klawisz ESC Zmiana warstwy wyrysowanej w kategorii Inne mapy Aby dokonać zmian w warstwie wyrysowanej poprzez np. dorysowanie dowolnych elementów graficznych lub usunięcie już istniejących 1. W menu Warstwy wybierz polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk. 2. Wybraną warstwę wyrysowaną wczytaj z kategorii Inne mapy 66 (patrz rozdział Wczytywanie warstw Wczytanie warstwy wyrysowanej z kategorii Inne mapy) lub wczytaj z kategorii Zapamiętane warstwy 67 jeśli została już wcześniej wczytana do tej kategorii. 3. W menu Warstwy, w rozwinięciu pozycji Warstwa bieżąca, zaznacz jako warstwę bieżącą tę warstwę wyrysowaną, w której zamierzasz dokonać zmian. 4. W menu Warstwy wybierz polecenie Edycja warstwy bieżącej. W menu programu pojawiają się dwie dodatkowe opcje Edycja oraz pasek narzędzi edycyjnych 30. Obie opcje zawierają te same narzędzia rysowania umożliwiające modyfikację warstwy wyrysowanej. 5. Przy wykorzystaniu paska narzędzi edycyjnych 31 wprowadź pożądane zmiany. 6. Po dokonaniu wszystkich zmian wybierz w menu Edycja polecenie Zakończ edycję lub naciśnij przycisk. 7. W wyświetlonym oknie Nazwa nowej warstwy nadaj nazwę 65 modyfikowanej warstwy wyrysowanej.. Warstwa ta, zostanie zmodyfikowana odpowiednio do przeprowadzonych przez

76 Grafika - Instrukcja użytkownika 72 ciebie zmian. Jeśli wpiszesz inną nazwę, zostanie stworzona nowa warstwa wyrysowana zawierająca w sobie kopię poprzedniej warstwy wyrysowanej wraz z wprowadzonymi zmianami. 8. Kliknij przycisk OK Zmiana nazwy warstwy oraz katalogu, w którym została umieszczona Zmiana nazwy warstwy oraz katalogu, w który została umieszczona można dokonać w różny sposób: Poprzez polecenie Atrybuty z podmenu wybranej warstwy Poprzez przycisk Informacja Przycisk "Informacja" Aby zmieni nazw ę warstwy W menu Warstwy wybierz polecenie Otwórz warstwę lub naciśnij przycisk. Kliknij dwukrotnie na kategorię Zapamiętane warstwy przechodząc na jej niższy poziom. Zaznacz warstwę, której nazwę zamierzasz zmienić i naciśnij przycisk Informacja. Zmień nazwę wybranej warstwy 27 Po zatwierdzeniu przyciskiem OK wprowadzonych zmian, nastąpi zamknięcie okna i automatyczna aktualizacja warstw w kategorii Zapamiętane warstwy stosownie do zdeklarowanych zmian. Patrz również Opis przycisków edycyjnych Detekcja Aby dokonać detekcji elementów 1. Określ w opcjach programu 13 na zakładce Detekcja rozmiar okienka detekcji oraz sposób przeprowadzenia detekcji. Po zdefiniowaniu parametrów możesz przystąpić do przeprowadzenia detekcji wybranego elementu. 2. Wybierz sposób przeprowadzenia detekcji: Jeśli chcesz przeprowadzić detekcję elementów znajdujących się tylko na jednej, wybranej warstwie oznaczonej jako warstwa bieżąca 72 Jeśli chesz przeprowadzić detekcję elementów znajdujących się na wszystkich aktualnie wyświetlonych warstwach Detekcja warstwy bieżącej Detekcji podlegają wszystkie elementy znajdujące się tylko na warstwie oznaczonej jako warstwa bieżąca. Aby dokonać detekcji elementów warstwy bieżącej 1. W menu Warstwy, na rozwinięciu pozycji Warstwa bieżąca wybierz warstwę zawierającą elementy, które chcesz poddać detekcji i zaznacz ją jako warstwę bieżącą. 2. W menu Warstwy wybierz opcję Detekcja warstwy bieżącej lub naciśnij przycisk. Przy wskaźniku myszy pojawi się okienko detekcji. 3. Przesuwając wskaźnikiem myszy umieść okienko detekcji na interesującym cię elemencie i kliknij lewym klawiszem myszy. 4. Jeśli w opcjach programu na zakładce Detekcja 18 zaznaczono: opcję Podstawowe dane, wyświetlone zostanie okno Informacja. Okno zawiera podstawowe

77 Praca z programem 73 dane dotyczące zaznaczonego elementu. opcję Uruchomienie aplikacji źródłowej i istnieje dostęp do programu, z którego nastąpił import danych, to nastąpi jego uruchomienie. Program automatycznie dokona ustawienia na pozycji związanej z elementem wybranym do detekcji. W ten sposób istnieje możliwość wglądu i ewentualnej zmiany parametrów wybranego elementu. W ten sposób można dokonać szybkiej korekty błędnie wprowadzonych danych do Banku. W celu powrotu do programu GRAFIKA naciśnij ikonę 5. Aby zakończyć detekcję naciśnij przycisk menu Warstwa.. lub odznacz pozycję Detekcja warstwy bieżącej w Nastąpi wygaszenie obu opcji Detekcja wszystkich warstw Detekcji podlegają wszystkie elementy znajdujące się na wszystkich aktualnie wyświetlonych warstwach począwszy od warstwy bieżącej. Aby dokonać detekcji elementów wszystkich warstw 1. W menu Warstwy wybierz opcję Detekcja wszystkich warstw lub naciśnij przycisk. Przy wskaźniku myszy pojawi się okienko detekcji. 2. Przesuwając wskaźnikiem myszy umieść okienko detekcji na interesującym cię elemencie i kliknij lewym klawiszem myszy. 3. Jeśli w opcjach programu na zakładce Detekcja 18 zaznaczono: opcję Podstawowe dane, wyświetlone zostanie okno Informacja. Okno zawiera podstawowe dane dotyczące zaznaczonego elementu.

78 74 Grafika - Instrukcja użytkownika opcję Uruchomienie aplikacji źródłowej i istnieje dostęp do programu, z którego nastąpił import danych, to nastąpi jego uruchomienie. Program automatycznie dokona ustawienia na pozycji związanej z elementem wybranym do detekcji. W ten sposób istnieje możliwość wglądu i ewentualnej zmiany parametrów wybranego elementu. W ten sposób można dokonać szybkiej korekty błędnie wprowadzonych danych do Banku. W celu powrotu do programu GRAFIKA naciśnij ikonę 4. Aby zakończyć detekcję naciśnij przycisk menu Warstwa.. lub odznacz pozycję Detekcja warstwy bieżącej w Nastąpi wygaszenie obu opcji. 5.7 Legenda Położenie legendy na wydruku należy zdefiniować w opcjach programu 13 na zakładce Legenda. Aby wyświetlić na ekranie legendę, która zostanie umieszczona na wydruku prezentacji graficznej Wyświetlenie Legendy na ekranie Aby wyświetlić legendę na ekranie 1. W menu Okno wybierz polecenie Legenda lub naciśnij przycisk. Następuje wyświetlenie okna z legendą do aktualnie otwartego projektu. Przykładowe okno z legendą W oknie tym, zawarte są informacje dotyczące prezentacji graficznej tzn. wszystkich warstw wyświetlonych na ekranie przeznaczonych do wydruku. Legenda jest automatycznie aktualizowana w zależność od dokonywanych zmian (np. wygaszanie lub wyświetlanie warstw na ekranie, dodanie nowej warstwy ) w otwartym projekcie. 2. Wpisz własną linię nagłówkową (tytuł legendy) opisując w ten sposób drukowaną prezentację graficzną. 3. Jeśli chcesz usunąć z ekranu wyświetloną legendę naciśnij przycisk odznacz pozycję Legenda. lub w menu Okno

79 Praca z programem Określenie położenia legendy na wydruku Aby określić położenie legendy na wydruku 1. W menu Plik wybierz polecenie Opcje. 2. W wyświetlonym oknie wybierz zakładkę Wydruki. 3. Zdefiniuj położenie legendy na wydruku 13. Zdefiniowane położenie legendy zostanie zrealizowane przy wydruku prezenctacji graficznej. 5.8 Zmiana rozmiaru wyświetlania elementów warstw aktywnych Powiększenie Aby powiększyć całą prezentację graficzną lub jej fragment 1. W menu Okno wybierz polecenie Powiększ lub naciśnij przycisk, bądź użyj kombinacji klawiszy Ctrl+W. Polecenie dostępne jest również z podmenu prawego klawisza myszy. 2. Umieść kursor w miejscu przeznaczonym do powiększenia i kliknij. Nastąpi automatyczne powiększenie określonego miejsca. 3. Jeśli uzyskane powiększenie jest niedostateczne powtórz wyżej opisaną czynność. 4. Jeśli chcesz powiększyć określony obszar tak, aby powiększył się do rozmiaru ekranu: umieść wskaźnik myszy w jednym z rogów obszaru przeznaczonego do powiększenia, następnie naciśnij lewy klawisz myszy i nie zwalniając go przeciągnij myszą do przeciwległego rogu, po czym zwolnij klawisz. 5. Aby anulować wybór polecenia powiększenia naciśnij prawy klawisz myszy i z podmenu wybierz polecenie Anuluj czynność lub użyj klawisza Esc. Anulowanie jest możliwe jeśli po wybraniu opcji Powiększ nie wskazałeś jeszcze obszaru, którego rozmiar ma zostać zwiększony. Jeśli dokonano pomniejszenia 75, przycisk powiększenia przyjmuje postać. Użycie go, powoduje automatyczne powiększanie wyświetlanego obszaru do momentu uzyskania rozmiaru podstawowego. Wówczas przycisk powraca do poprzedniej postaci umożliwiając zaznaczenie do powiekszenia wybranego obszaru Pomniejszenie Aby pomniejszyć prezentację graficzną lub jej fragment 1. W menu Okno wybierz polecenie Pomniejsz lub naciśnij przycisk, bądź użyj kombinacji klawiszy Ctrl+W. Polecenie dostępne jest również z podmenu prawego klawisza myszy. W tym przypadku nie musisz wskazywać obszaru do pomniejszenia, gdyż program automatycznie odtworzy poprzedni rozmiar wyświetlania, dokonując pomniejszenia. 2. Jeśli uzyskane pomniejszenie jest niedostateczne powtórz wyżej opisaną czynność Rozmiar podstawowy Aby na ekranie były widoczne wszystkie elementy aktywnych warstw 1. Z menu Okno wybierz polecenie Podstawowe lub użyj kombinacji klawiszy Ctrl+D. Polecenie jest także dostępne z podmenu prawego klawisza myszy. Program automatycznie ustawi parametry wyświetlania w ten sposób, aby na ekranie widoczne były wszystkie elementy aktywnych warstw.

80 Grafika - Instrukcja użytkownika Zapis projektu Zapis nowego projektu Zapisanie projektu do pliku umożliwi wyświetlenie w programie wszystkich znajdujących się w nim warstw w dowolnie wybranym momencie. Aby zapisać nowy projekt składający się z określonych warstw W menu Plik wybierz polecenie Zapisz jako... W otwartym oknie wskaż katalog, w który chcesz umieścić nowy projekt. W polu Nazwa pliku wpisz nazwę dla stworzonego projektu. Zatwierdź przyciskiem Zapisz. Projekt zostanie zapisany jako plik z rozszerzeniem *.grf. Jest to rozszerzenie charakterystyczne dla plików obsługiwanych przez program GRAFIKA. W pliku tym, zostaną zapamiętane parametry zapisywanego projektu m.in. wszystkie warstwy, które zostały wczytane w chwili zapisu projektu, ustawienia dokonane w opcjach programu Zapis wprowadzonych zmian w istniejącym projekcie Aby zapisać zmiany wprowadzone w istniejącym projekcie 1. W menu Plik wybierz polecenie Zapisz lub użyj kombinacji klawiszy Ctrl+S. Program automatycznie zapisze wszelkie wprowadzone przez ciebie zmiany, uaktualniając plik, w którym zapisałeś projekt Drukowanie Ustawienie parametrów drukarki Aby zdefiniować parametry drukarki 1. W menu Plik wybierz Ustawienie drukarki. Następuje otwarcie okna: 2. Z rozwijanej listy wybierz właściwy typ drukarki sieciowej lub zainstalowanej do komputera, z której nastąpi wydruk. 3. Określ orientację papieru: pionową lub poziomą. 4. Wybierz właściwy rozmiar papieru oraz określ typ podajnika papieru drukarki. 5. W zależności od zainstalowanego sterownia drukarki naciskając przycisk Właściwości możesz

81 Praca z programem 77 określić dodatkowe parametry drukowania Ustawienia parametrów wydruku Aby zdefiniować parametry wydruku prezentacji graficznej W menu Plik wybierz opcje Drukuj lub naciśnij przycisk. Naciśnij przycisk Ustaw ustaw parametry drukarki 76. Określ parametry wydruku 77. Jeśli wybrałeś Wydruk okna (skala automatyczna) następuje wydruk prezentacji graficznej 5. Jeśli wybrałeś Wydruk z podziałem na arkusze przy wskaźniku myszy pojawia się siatka arkuszy. Siatka składa się ze zdefiniowanej liczby arkuszy w układzie pionowym i poziomym oraz w odpowiedniej skali. 6. Przesuwając wskaźnikiem myszy umieść na tej części rysunku, która przeznaczona jest do wydruku. Wydrukowany zostanie tylko obszar pokryty siatką arkuszy. Legenda drukowanej prezentacji zostanie umieszczona na pierwszej stronie wydruku wg ustawień w menu Plik Opcje Wydruki Jeśli zdefiniowana liczba arkuszy lub ich wielkość (określenie skali) jest niewłaściwa w stosunku do obszaru przeznaczonego do wydruku (np. siatka arkuszy nie pokrywa w całości obszaru, który chcesz wydrukować): naciśnij prawy klawisz myszy i wybierz podmenu polecenie Anuluj czynność. Anulowanie drukowania jest możliwe pod warunkiem, że po wyświetleniu siatki arkuszy nie zatwierdziłeś kliknięciem jej położenia, a tym samym polecenia drukowania. ponownie zdefiniuj parametry wydruku z podziałem na arkusze punktu powtarzając czynności od 8. Kliknięciem zatwierdź obszar przeznaczony do druku. Program automatycznie dzieli drukowany obszar na zdefiniowaną liczbę stron i następuje wydruk zaznaczonej prezentacji graficznej Wydruki Okno Wydruki służy do zdefiniowania parametrów wydruku prezentacji graficznej tj. wszystkich aktywnych warstw otwartego aktualnie projektu. Aby zdefiniować parametry wydruku 1. Naciśnij przycisk Ustaw 13 w celu zdefiniowania parametrów drukarki, na której chcesz

82 78 Grafika - Instrukcja użytkownika wydrukować prezentację graficzną. Parametry te możesz zdefiniować również wybierając opcję Plik Ustawienie drukarki 13 w menu programu. 2. W części Strony wydruku zaznacz jeden z dwóch typów wydruku. Jeśli zaznaczyłeś Wydruk okna (skala automatyczna), na jednej stronie zostanie wydrukowany ten obszar projektu, który widoczny jest na ekranie w chwili wyboru polecenia; Aby wydruk przy wyborze tej opcji przyniósł pożądany efekt, przed określeniem parametrów wydruku (Plik Drukuj), ustaw w obrębie ekranu ten obszar, który zamierzasz wydrukować. Wykorzystaj do tego opcję: Podstawowe 20 jeśli chcesz, aby wydrukowane zostały wszystkie elementy wyświetlonych warstw; Powiększ 19 jeśli chcesz wydrukować określony obszar warstw, powiększając go do rozmiaru, w którym wypełni odpowiednio cały ekran itp. Jeśli zaznaczyłeś Wydruk z podziałem na arkusze naciśnij przycisk Opcje 78. Wybór tej opcji wymaga zdefiniowania dodatkowych parametrów (przycisk Opcje) i powoduje automatyczny podział i wydruk zaznaczonego obszaru na zdefiniowanej przez ciebie liczbie arkuszy (stron). 3. W oknie Wydruki określ dodatkowo: format papieru, orientację papieru (pozioma lub pionowa), liczbę kopii, jakość wydruku. 4. Jeśli zachodzi taka potrzeba można zaznaczyć inne opcje np. sortowanie kopii, drukowanie do pliku, dostępne w zależności od zainstalowanego sterownika drukarki. Opcja Drukuj do pliku oznacza, iż wydruk nie zostaje przesłany na drukarkę, lecz zapamiętany w pliku, co pozwala na dokonanie wydruku z innego komputera lub w późniejszym terminie. 5. Zatwierdź wprowadzone ustawienia przyciskiem OK Wydruk z podziałem na arkusze - Przycisk Opcje Okno Wybór skali pozwala określić skalę oraz ilość arkuszy (stron) w poziomie i w pionie, na których zostanie wydrukowana prezentacja graficzna. Aby zdefiniować parametry dla wydruku z podziałem na arkusze 1. Z listy wyboru wybierz odpowiednią skalę. 2. Wpisz lub ustaw za pomocą strzałek liczbę arkuszy (stron) w układzie pionowym i poziomym. Zdefiniowana liczba arkuszy określa na ile arkuszy ma zostać podzielony i wydrukowany

83 Praca z programem 79 zaznaczony obszar prezentacji graficznej. 3. Zatwierdź ustawienia przyciskiem OK. Nastąpi powrót do okna Wydruki Wydrukowany zostanie tylko obszar pokryty siatką arkuszy. Kopiowanie do schowka oraz zapis do zbioru Aby skopiować do schowka oraz zapis do zbioru 1. Z menu Okno wybierz polecenie Kopiuj do schowka lub użyj kombinacji klawiszy Ctrl+C. Wskaźnik myszy przyjmuje postać +. 2 Wciśnij lewy klawisz myszy i przytrzymując go przeciągnij wskaźnikiem myszy w odpowiednią stronę zaznaczając obszar przeznaczony do skopiowania, a następnie zwolnij przycisk myszy. Następuje otwarcie okna: 3 Z rozwijalnej listy wybierz rozdzielczość bitmapy, w której zostanie zapisany rysunek. Przy rozdzielczości większej niż 96 dpi opcja kopiowania do schowka jest niedostępna. 4 Zaznacz odpowiednie pole: Zapisz do zbioru: naciśnij OK wyświetlonym oknie wskaż katalog w którym chcesz zapisać rysunek (plik *.bmp) wpisz nazwę pliku (bitmapy) naciśnij przycisk Zapisz. Kopiuj do schowka: po zaznaczeniu pozycji naciśnij przycisk OK. Tak skopiowany obraz może wstawić w innym programie, poprzez odpowiednie polecenie (Np. Word Edycja Wklej) Konwersja zbiorów Konwersja z formatu DXF na AMO Aby skonwertować plik w formacie DXF na AMO W menu Plik z rozwinięcia pozycji Konwersja zbiorów wybierz polecenie DXF->AMO. W wyświetlonym oknie wskaż odpowiedni plik z rozszerzeniem *.DXF w celu jego konwersji. Naciśnij przycisk Otwórz. W wyświetlonym oknie naciśnij przycisk Start.

84 Grafika - Instrukcja użytkownika 80 Następuje rozpoczęcie operacji. W oknie przedstawiany jest procentowy stopień wykonania konwersji wybranego pliku. Po zakończeniu konwersji, przekonwertowany plik możesz wczytać wybierając go z kategorii Mapy Inne Mapy 25 dostępnej w menu Warstwy Otwórz warstwę 21 lub naciskając przycisk Konwersja z formatu programu Grafika na DXF Aby skonwertować plik w formacie Grafika na DXF Wyświetl na ekran warstwy, które chcesz przekonwertować do formatu DXF. W menu Plik z rozwinięcia pozycji Konwersja zbiorów wybierz polecenie Grafika -> DXF. Wybierz warstwy przeznaczone do eksportu (konwersji) 80 W wyświetlonym oknie wskaż katalog, w którym chcesz zapisać przekonwertowany plik. Wpisz nazwę pliku. Rozszerzenie DXF zostanie dodane do podanej nazwy automatycznie. 5. Naciśnij przycisk Zapisz. 6. W wyświetlonym oknie naciśnij przycisk Start. Następuje rozpoczęcie operacji. W oknie przedstawiany jest procentowy stopień wykonania konwersji wybranego pliku Wybierz warstwy do eksportu Okno Wybierz warstwy do eksportu służy do zdefiniowania warstw stworzonych w programie GRAFIKA przeznaczonych do konwersji do formatu DXF lub SHP. W okienku Warstwy do eksportu wyszczególnione są wszystkie warstwy znajdujące się w aktualnie otwartym projekcie. Do okienka Warstwy eksportowane należy przenieść te warstwy, które chesz konwertować. Zaznacz warstwę przeznaczoną do konwersji

85 Praca z programem 81 Naciśnij przycisk przenosząc wybraną warstwę do okienka Warstwy eksportowane. W okienku z prawej strony znajdują się wybrane warstwy przewidziane do konwersji. Powtórz czynność dla wszystkich warstw, które chcesz przekonwertować. Wybór zatwierdź przyciskiem OK Konwersja zbiorów SHP na AMO oraz Grafika na SHP- ustawienia w programie BDE Administrator Aby konwerja zbiory SHP na AMO oraz Grafika na SHP przebiegła poprawnie W W W W menu Start Ustawienia Panel sterowania uruchom program BDE Administrator. polu Configuration Drivers - Native - DBASE w polu LEVEL wybierz: 4. menu Object wybierz polecenie Apply, aby zachować wprowadzone zmiany. programie GRAFIKA, w menu Plik z rozwinięcia pozycji Konwersja zbiorów wybierz polecenie: SHP na AMO 81 lub Grafika na SHP Konwersja z formatu SHP na AMO Polecenie umożliwia przekształcenie plików z rozszerzeniem *.SHP stworzonych w innych programach graficznych (np. ArcInfo) na pliki z rozszerzeniem *.AMO obsługiwane przez program GRAFIKA. Przed rozpoczęciem konwersji należy zamknąć plik, który będzie konwertowany. Aby przekonwertować plik z formatu SHP na AMO W menu Plik z rozwinięcia pozycji Konwersja zbiorów wybierz polecenie SHP -> AMO. W otwartym oknie wybierz plik z rozszerzeniem *.SHP w celu jego konwersji Naciśnij przycisk Otwórz. W wyświetlonym oknie naciśnij przycisk Start. 5. W wyświetlonym oknie zdefiniuj importowane właściwości elementów 82. Następuje rozpoczęcie operacji. W oknie przedstawiany jest procentowy stopień wykonania konwersji wybranego pliku. Po zakończeniu konwersji, warstwa przekonwertowana zostaje zapisana do pliku z rozszerzeniem *.amo i usuwana jest z ekranu. 6. Jeśli chcesz wyświetlić przekonwertowany plik, w menu Warstwy Otwórz warstwę wybierz kategorię Mapy Inne Mapy 25 i wskaż przekonwertowany plik z rozszerzeniem *.amo. Patrz również: Aby konwersja zbiory SHP na AMO oraz Grafika na SHP przebiegła poprawnie 81

86 Grafika - Instrukcja użytkownika Importowane właściwości elementów Okno Importowane właściwości elementów. 1. W części Właściwości importowanych elementów znajduje się zestaw atrybutów, określający konwertowany plik definiowany w programie tworzący plik *.shp. Zaznacz kliknięciem puste pole wskazując, które atrybuty konwertowanego pliku mają zostać uwzględnione w programie GRAFIKA. Naciśnij przycisk Wszystko jeśli chcesz uwzględnić wszystkie właściwości. Naciśnij przycisk Nic jeśli nie chcesz aby brane były pod uwagę jakiekolwiek właściwości konwertowanego pliku. Właściwości te zostaną uwzględnione w GRAFICE przy detekcji warstwy przekonwertowanej. 2. W polu Kolor elementów z listy wyboru wybierz atrybut definiujący kolor elementów pliku konwertowanego. 3. W polu Kolor wypełnienia z listy wyboru wybierz atrybut definiujący kolor wypełnienia elementów pliku konwertowanego. 4. Zaznacz właściwą pozycję definiując sposób określenia koloru. 5. Naciśnij przycisk OK zatwierdzając wprowadzone ustawienia Konwersja z formatu programu Grafika na SHP Polecenie umożliwia przekształcenie aktualnie wczytanych (utworzonych) warstw w programie GRAFIKA na pliki z rozszerzeniem *.SHP, co pozwala na ich dalsze przekształcanie w innych programach graficznych (np. ArcInfo). Aby przekonwertować warstwy z formatu programu Grafika na SHP Wyświetl warstwy, które chcesz przekonwertować do formatu SHP. W menu Plik z rozwinięcia pozycji Konwersja zbiorów wybierz polecenie Grafika -> SHP. Wybierz warstwy przeznaczone do eksportu (konwersji) 80. W wyświetlonym oknie wskaż katalog, w którym chcesz zapisać przekonwertowany plik. Wpisz nazwę pliku. Rozszerzenie SHP zostanie dodane do podanej nazwy automatycznie. 5. Naciśnij przycisk Zapisz. Następuje otwarcie okna Export do SHP. 6. W wyświetlonym oknie naciśnij przycisk Start. Następuje rozpoczęcie operacji. W oknie przedstawiany jest procentowy stopień wykonania konwersji wybranego pliku. Oprócz pliku z rozszerzeniem *.shp zostaną utworzone pliki z rozszerzeniem *.shx i