INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel fax sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ BIAŁYSTOK, maj 2012

2 spis treści WSTĘP... 3 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 3 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 4 POWIETRZE... 5 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA... 5 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 6 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 6 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 8 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD... 8 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WODY PODZIEMNE PRESJE STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE STAN PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU STAN POMIARY HAŁASU PRZECIWDZIAŁANIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO STAN POMIARY MONITORINGOWE OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH TRANSPORT KONTROLE INTERWENCYJNE OBOWIĄZKI SAMORZĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWIĄZANYCH Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. ORGANY SAMORZĄDU POWIATOWEGO... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. ORGANY SAMORZĄDU GMINNEGO... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. 2

3 WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat sokólski położony jest w środkowo-wschodniej części województwa podlaskiego, na obszarze Wzgórz Sokólskich, będących częścią Niziny Północnopodlaskiej. Od wschodu graniczy z Białorusią, od południa z powiatem białostockim, od zachodu z monieckim, a od północy z augustowskim. Zajmuje powierzchnię 2054,51km 2, co stanowi 11% obszaru województwa podlaskiego. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu wchodzą 4 gminy miejsko-wiejskie: Dąbrowa Białostocka, Sokółka, Suchowola i Krynki oraz 6 gmin wiejskich: Janów, Korycin, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra i Szudziałowo. Liczba ludności ogółem wynosi ok. 70 tys. osób, co plasuje powiat na 2 miejscu w województwie pod względem liczny ludności (bez uwzględnienia miast na prawach powiatu). Powiat charakteryzuje się średnim wskaźnikiem zaludnienia w województwie (34 os./km2 wobec 59 w województwie). Gospodarka 1 Na obszarze powiatu pod koniec 2010 roku zarejestrowane były 3703 podmioty gospodarcze, z czego 190 należało do publicznego sektora własności. Największy udział w działalności podmiotów gospodarczych stanowiły firmy: handlowe, usługowe i produkcyjne. Przemysł rozwija się głównie w oparciu o miejscowe surowce: drewno, kruszywo, płody rolne. Na terenie powiatu prowadzi się działalność związaną z produkcją spożywczą (mleczarstwo, wytwórnia wód gazowanych), produkcją drzewną, wydobyciem surowców mineralnych na potrzeby budownictwa. Znaczna część obszaru powiatu 67% to użytki rolne. Obszar Ziemi Sokólskiej ma predyspozycje do produkcji zdrowej żywności. W produkcji roślinnej dominują zboża okopowe, uprawy truskawek, tytoniu, rzepaku i porzeczki. W produkcji zwierzęcej hoduje się bydło mleczno-opasowe, trzodę chlewną i drób. Przez powiat przebiega droga międzynarodowa nr 19 Warszawa - Białystok - Kuźnica - Grodno, a także zlokalizowane są terminale przeładunkowe, które stwarzają dogodne warunki handlu z rynkami wschodnimi. Walory przyrodnicze Szczególnie cenne obszary przyrodnicze są objęte siecią Natura 2000, którą tworzą tereny zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych. Na terenie powiatu do sieci Natura 2000 włączono: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Ostoja Biebrzańska ( ha) i Puszcza Knyszyńska ( ha), Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Dolina Biebrzy ( ha) i Ostoja Knyszyńska ( ha). Szczególnie cenne miejsca - rezerwaty przyrody to: Budzisk - zachowany w naturalnym stanie fragment Puszczy Knyszyńskiej z grądami i torfowiskami. 1 źródło: GUS, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Sokólskiego 3

4 Stare Biele - fragment Puszczy Knyszyńskiej z wieloma chronionymi gatunkami flory i fauny. Góra Pieszczana - fragment Puszczy Knyszyńskiej z naturalnym drzewostanem świerkowo - sosnowym. Stara Dębina - fragment Puszczy Knyszyńskiej z drzewostanem dębowym. Woronicza - zachowana w stanie naturalnym dolina strumienia Woronicza oraz przyległe wzniesienia morenowe. Międzyrzecze - fragment Puszczy Knyszyńskiej z urozmaiconą rzeźbą terenu i dużą ilością źródlisk. Bahno w Borkach - torfowiskowe zbiorowiska o charakterze borealnym. Starodrzew Szyndzielski - fragment Puszczy Knyszyńskiej z starodrzewem typu ciepłolubnego lasu sosnowo - świerkowo - dębowego. Nietupa - ostoja bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nieputa. Kozłowy Ług fragment rozległego torfowiska niskiego w początkowym stadium sukcesji leśnej. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. Kompetencje samorządów powiatowych i gminnych zamieszczono na końcu niniejszego opracowania. W okresie od października 2011 r. na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 42 kontrole w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. 4

5 MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu sokólskiego są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok Sokółka Kuźnica Białostocka. Największa emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi z miast gdzie głównymi źródłami zanieczyszczeń są miejskie przedsiębiorstwa energetyki cieplnej i zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej. Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO-NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2010 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu sokólskiego wyniosła 22 tony. W porównaniu do roku ubiegłego odnotowano znaczny wzrost, jednakże na przestrzeni lat widoczny jest nieznaczny trend malejący. Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2010 r. wynosiła ton. Tu również zaobserwowano znaczny wzrost w porównaniu do roku ubiegłego Emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem (t/r) Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem (t/r)

6 Emisję z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie jm ogółem t/r powiat sokólski ogółem t/r ze spalania paliw t/r Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem t/r powiat sokólski ogółem t/r ogółem (bez CO2)) t/r nie zorganizowana t/r dwutlenek siarki t/r tlenki azotu t/r tlenek węgla t/r dwutlenek węgla t/r Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji woj.podlaskie pyłowe t/r powiat sokólski pyłowe t/r dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń emitowanych bezpośrednio do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie strefy podlaskiej która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem aglomeracji białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2011 przekroczenia norm dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 oraz pyłu PM2,5. Obszarem przekroczeń jest miasto Łomża, które leży również w strefie podlaskiej. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary prowadzone na stacji tła wiejskiego, która znajduje się w nadleśnictwie Borsukowizna (gm. Szudziałowo). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2011 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin, co potwierdzają wyniki badań prowadzone w latach poprzednich (od 2004 r.). PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe. Wyniki kontroli źródeł emisji przedstawiono poniżej. 6

7 Metal-Fach Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: październik/listopad 2011 r.) Źródłem emisji są procesy technologiczne: spawanie 70 stanowisk spawalniczych z aparatami spawalniczymi; malowanie, galwanizowanie; cięcie plazmowe i laserowe. Zakład posiada decyzję na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza wydaną przez Starostę Sokólskiego. W decyzji nie są ujęte procesy technologiczne jako źródła emisji zanieczyszczeń (galwanizacyjne, cięcie laserowe oraz plazmowe). Ponadto nastąpiło zwiększenie ilości stanowisk spawalniczych oraz znaczny wzrost ilości zużywanych farb. W toku kontroli ustalono, że zakład nie zrealizował nałożonego obowiązku zmiany pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (zarządzenie pokontrolne z dnia r.). W dniu r. spółka zwróciła się z prośbą o przesunięcie terminu wykonania zarządzenia na co Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Białymstoku wyraził zgodę. Do dnia zakończenia kontroli, nie poinformowano WIOŚ o wykonaniu zarządzeń ani też nie przedłożono dokumentów potwierdzających wykonanie nałożonych na nią obowiązków. Przedsiębiorstwo nie wywiązuje się z obowiązku wykonywania okresowych pomiarów emisji z prowadzonych procesów technologicznych. Zakład buduje kompleks malarni proszkowej i natryskowej z cyklem przygotowawczym powierzchni i kataforezą. Posiada decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pt. Zmianie sposobu użytkowania części budynku na lakiernię proszkową i natryskową z kompleksowym przygotowaniem powierzchni i kataforezą na części działki nr 1911/5 położonej przy ul. Kresowej w Sokółce. Na terenie zakładu nie ma źródeł emisji z procesów energetycznego spalania paliw (energię cieplną dostarcza Energetyka Cieplna miasta Skarżysko Kamienna Sp. z o.o ). Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie stwierdzonych nieprawidłowości. Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie; Zakład Produkcji Mleczarskiej w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: listopad 2011 r.) Źródłem emisji punktowej są dwa kotły o łącznej mocy 180 kw. Źródłem emisji niezorganizowanej są mieszaniny węglowodorów ze stacji paliw na której prowadzi się procesy rozładunkowo-nalewcze. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrolowana jednostka dokonała zgłoszenia wymaganego dla instalacji (stacja paliw), z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. P.P.U.H AGROPOL Sp. z o.o. w Szudziałowie (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji są: wentylatory dachowe i ścienne; emisja ze spalania węgla w suszarni pasz, gazu płynnego w nagrzewnicach i promiennikach oraz oleju napędowego w agregacie prądotwórczym. Ogółem jest użytkowanych 8 nagrzewnic i 74 szt. promienników. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Ferma Drobiu B. Jankowski w Kraśnianach (kontrola: listopad/grudzień 2011 r.) Źródłem emisji są wyloty systemów wentylacyjnych (łącznie 55 wentylatorów) odprowadzające gazy i pyły powstające podczas chowu drobiu oraz produkty spalania gazu propan w nagrzewnicach w celu ogrzania pomieszczeń (łącznie 26 nagrzewnic). Zgodnie z obowiązującymi przepisami nie zachodzi konieczność prowadzenia pomiarów wielkości emisji dla ferm drobiu, w związku z czym, w posiadanym przez podmiot pozwoleniu zintegrowanym, nie zawarto konieczności prowadzenia monitoringu w tym zakresie. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PKN ORLEN w Płocku; stacja paliw płynnych w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: marzec 2012 r.) Źródłem emisji niezorganizowanej w postaci mieszaniny węglowodorów są procesy rozładunkowonalewcze. W celu ograniczenia emisji dla benzyn silnikowych zastosowano system "wahadła gazowego" tj. przy przeładunku paliwa z autocystern do zbiorników podziemnych, powietrze z węglowodorami ze zbiornika odbierane jest hermetycznymi przewodami przez autocysternę. Również nalewaki samochodowe benzyn wyposażono w odsysacze oparów ze zbiorników samochodowych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Ferma Drobiu M.M. Sawicki w Kusińcach (kontrola: wrzesień/październik 2011 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są wyloty systemów wentylacyjnych. Za ich pomocą odbywa się emisja zanieczyszczeń powstających podczas: chowu drobiu, spalania gazu propan w nagrzewnicach w celu ogrzania pomieszczeń. Na fermie występują 4 nagrzewnice powietrza, 40 promienników ciepła, 3 gazowe ogrzewacze pomieszczeń socjalnych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Sokólskie Przedsiębiorstwo Drogowe Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: wrzesień 2011 r.) Zakład posiada w Dąbrowie Białostockiej wytwórnię mas bitumicznych (obecnie nieeksploatowaną), wyposażoną w suszarkę kruszywa, nagrzewnicę oraz kocioł o mocy nieprzekraczającej 5 MW. W Sokółce na terenie zakładu znajdują się dwa kotły o mocy poniżej 5 KW wykorzystywane na cele grzewcze. Podmiot posiada ważne 7

8 pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z wytwórni. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. SOKÓŁKA OKNA I DRZWI S.A. w Sokółce (kontrola: kwiecień/maj 2012 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń są następujące instalacje: dział produkcji fryza, obróbki maszynowej, malowania okien, okuwania i szklenia. Zakład posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza z procesów technologicznych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodnościekową. Długość czynnej sieci wodociągowej w 2010 roku w powiecie sokólskim wynosiła 1255 km. W 2010 roku 77% ludności powiatu korzystało z sieci wodociągowej, najwięcej w gminie Suchowola 87,2%, najmniej w gminie Szudziałowo 56%. Wyposażenie w wodociąg w gminach w poprzednich latach prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat sokólski 72,3 72,9 73,4 74,9 75,4 75,9 76,2 75,8 77 Dąbrowa Białostocka 78, ,2 79,4 79,7 79,8 79,9 80,0 80,8 Janów 66,2 67,1 67,3 67,9 68,1 68,3 68,3 68,6 69,1 Korycin 70,1 70,8 70,8 72,7 72,8 73,2 73,3 73,3 74,6 Krynki 74,6 74,7 75,3 75,6 76,8 77,7 78,3 62,7 80,3 Kuźnica 44,2 45,8 46,1 50,6 52,7 52,9 53,1 55,6 55,8 Nowy Dwór 73,8 74,8 74,8 74,9 76,6 76,7 76,7 77,5 77,9 Sidra 46 48,6 49,6 54,7 54,7 55,6 55,6 56,1 56,3 Sokółka 78,3 78,5 79,4 81,1 81,3 82,3 82,3 82,5 82,7 Suchowola 84,1 84,7 85,1 86,4 86,6 86,7 86,7 86,8 87,2 Szudziałowo 49,9 50,4 50,5 51,1 51,3 51,4 51,4 54,2 56 dane: GUS Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2010 roku w powiecie sokólskim wynosiła 143,9 km. W 2010 roku ponad 40% ludności powiatu korzystało z kanalizacji. Najwyższy wskaźnik skanalizowania miała gmina Sokółka 58,7%, natomiast najniższy gmina Korycin 12,2%. Wyposażenie w sieć kanalizacyjną w gminach w poprzednich latach prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna Powiat sokólski 36,6 37,5 38,4 38, ,8 39,9 40,0 40,3 Dąbrowa Białostocka 43 43,1 43,4 43,3 43,7 43,5 43,5 43,5 43,5 Janów 16, ,2 17,4 17,6 17,7 17,7 17,7 17,7 Korycin 10,4 10,7 10,9 10,9 11,2 11,3 11,6 11,7 12,2 Krynki 51,4 51,8 53,7 53,9 54,1 54,2 54,2 53,5 53,8 Kuźnica 31,2 31,2 31,5 31,6 31,8 32,1 32,4 32,6 32,8 Nowy Dwór 6 22,4 22,5 22,5 22,5 22,6 22,6 22,6 22,8 Sidra ,9 11,9 11,9 13 Sokółka 54,9 55, ,9 58,1 58,6 58,6 58,7 58,7 Suchowola 22,1 22,3 22,4 22,7 22, ,2 23,3 23,9 Szudziałowo 17,7 17,7 17,7 17,7 17,8 17,8 17,8 17,8 17,9 W 2010 roku na terenie powiatu funkcjonowało 12 komunalnych i przemysłowych oczyszczalni ścieków. Tylko 2 były wyposażone w system podwyższonego usuwania biogenów. 8

9 Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków - ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna Powiat sokólski Dąbrowa Białostocka Janów Korycin Krynki Kuźnica Nowy Dwór Sidra Sokółka Suchowola Szudziałowo W 2010 roku prawie 46% mieszkańców korzystało z oczyszczalni ścieków. Najmniej korzystających było w gminie Szudziałowo, najwięcej w gminie Sokółka. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna Powiat sokólski 41,25 42,36 43,06 44,01 44,41 45,59 46,84 43,02 45,9 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS Jednostka terytorialna Powiat sokólski Dąbrowa Białostocka Janów Korycin Krynki Kuźnica Nowy Dwór Sidra Sokółka Suchowola Szudziałowo dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, monitoring jakości wód granicznych. KLASYFIKACJE WÓD Ogólna ocena jakości wód stan wód 2. Punkty monitoringowe zlokalizowane są na zamknięciach zlewni tzw. jednolitych części wód (JCW). Monitoring prowadzi się w sposób umożliwiający ocenę ich stanu oraz 2 Podstawą oceny jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie określa sposób klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych i przybrzeżnych oraz sztucznych jednolitych części wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych. 9

10 ilościowe ujęcie czasowej i przestrzennej zmienności parametrów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. Stan wód dla wód naturalnych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: oceny stanu ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. Stan wód sztucznych i silnie zmienionych określa się, porównując wyniki klasyfikacji cząstkowych tj.: ocenę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. W zależności od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód naturalnych, sztucznych i silnie zmienionych może być: dobry lub zły. Ocena przydatności do bytowania ryb. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Ocena przydatności wody do spożycia. Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych za lata Podstawę oceny stanowi Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). W ocenie określa się czy woda jest podatna na eutrofizację. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK W 2010 i 2011 roku na terenie powiatu sokólskiego w ramach programu monitoringu wód płynących prowadzono badania następujących rzek: Kropiwna ujście Ostrowo, Krynka - profil graniczny Krynki, Łosośna - Kowale Sokołda Straż (poniżej ujścia Kamionki). Ocena za 2010 rok ocena w jcw Kropiwna jest lewostronnym dopływem Biebrzy o długości 8,5 km. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 23,9 km 2. Koryto jest uregulowane. Rzeka przepływa przez Dąbrowę Białostocką i jest odbiornikiem ścieków z miasta. Ocena jakości wód rzeki Kropiwnej ujście Ostrowo Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował makrofitowy indeks rzeczny, ponadnormatywne stężenia: tlenu rozpuszczonego, BZT 5, azotu amonowego, azotu Kjeldahla oraz fosforu ogólnego. Ocena podatności na eutrofizację. Wody jcw podlegały procesowi eutrofizacji ze względu na wartość wskaźnika okrzemkowego, ponadnormatywne stężenia: BZT 5, azotu amonowego, azotu Kjeldahla, azotu azotanowego, fosforu ogólnego i fosforanów. Krynka jest lewobrzeżnym dopływem Świsłoczy o długości ok. 4,5 km na terenie Polski. Swój początek bierze na północny zachód od miejscowości Krynki. Jest odbiornikiem ścieków z Krynek. Ocena jakości wód rzeki Krynki - profil graniczny Krynki Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do II klasy stanu dobrego. Ocena stanu chemicznego jcw wskazała stan poniżej dobrego ze względu na stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego jcw wskazała zły stan wód. Ocena podatności na eutrofizację. Wody jcw podlegały procesowi eutrofizacji ze względu na ponadnormatywne stężenia fosforanów. 10

11 Łosośna jest lewobrzeżnym dopływem Niemna (uchodzi do niego po stronie białoruskiej). Na obszarze Polski znajduje się górny odcinek rzeki (o długości 17 km od źródeł do granicy państwa). Łosośna jest odbiornikiem ścieków z Kuźnicy Białostockiej. Ocena jakości wód rzeki Łosośna - Kowale Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do II klasy stanu dobrego. Ocena stanu chemicznego jcw wskazała stan poniżej dobrego ze względu na stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego jcw wskazała zły stan wód. Ocena podatności na eutrofizację. Wody jcw podlegały procesowi eutrofizacji ze względu na wartość wskaźnika okrzemkowego. Ocena za 2011 rok 3 - ocena w jcw Ocena jakości wód rzeki Krynki - profil graniczny Krynki Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: wskaźnik okrzemkowy (IO). Ocena stanu chemicznego jcw wskazała stan poniżej dobrego ze względu na stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego jcw wskazała zły stan wód. Ocena jakości wód rzeki Łosośna Kowale Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do II klasy stan dobry. Ocena stanu chemicznego jcw wskazała stan poniżej dobrego ze względu na stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Ocena stanu wód będąca wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego jcw wskazała zły stan wód. Ocena jakości wód rzeki Sokołda Straż (powyżej ujścia Kamionki) Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: makrofitowy indeks rzeczny (MIR). PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA KONTROLE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ W okresie od października 2011 do kwietnia 2012 przeprowadzono 11 kontroli podmiotów zlokalizowanych w powiecie sokólskim w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Wyniki kontroli opisano poniżej: Gmina Korycin oczyszczalnia ścieków (kontrola: marzec 2012 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej jest uregulowany. Pozwolenie wodnoprawne zostało udzielone na pobór wody z dwóch studni głębinowych oraz odprowadzanie ścieków oczyszczonych (poprzez rów melioracyjny)do rzeki Kumiałka. Ilość odprowadzanych ścieków oraz stężenia substancji rozpuszczonych w ściekach oczyszczonych nie przekraczają wielkości określonych w pozwoleniu. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe AGROPOL Sp. z o. o., Szudziałowo (kontrola: listopad 2011 r.). Ferma zaopatrywana jest w wodę z własnego ujęcia i awaryjnie z gminnego ujęcia. Woda jest używana do pojenia drobiu, do celów porządkowych oraz na potrzeby socjalno-bytowe pracowników. Kontrolowany podmiot prowadził rejestr poboru wody z własnego ujęcia. Na fermie powstają ścieki 3 ocena wstępna. 11

12 technologiczne z mycia powierzchni kurników, które są gromadzone w dwóch zbiornikach a następnie wywożone na własne pola. Ścieki socjalne gromadzone są w dwóch zbiornikach a następnie wywożone na oczyszczalnię ścieków w Szudziałowie. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. PKN ORLEN S.A. stacja paliw płynnych nr 694 w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: marzec 2012 r.). Woda na cele socjalno-bytowe i ppoż. obiektu pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. W kontrolowanym obiekcie powstają ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki opadowe z terenu stacji paliw. Ścieki opadowe zbierane są poprzez wpusty liniowe i punktowe, a następnie odprowadzane do miejskiej kanalizacji deszczowej. Do zbierania wód opadowych zastosowano dwa ciągi odwadniające: wód opadowych ze stanowisk związanych z przeładunkiem paliw oraz wód opadowych niewymagających oczyszczania. Wody ze stanowisk przeładunkowych, ze studzienek nadzbiornikowych oraz komory spustowej przed ujściem do kanalizacji miejskiej oczyszczane są w osadniku, a następnie separatorze koalescencyjnym. Pozostałe wody opadowe, z dachów oraz innych powierzchni utwardzonych odprowadzane są bezpośrednio do miejskiej kanalizacji deszczowej. Raz w roku prowadzone są badania wody z piezometrów zlokalizowanych na terenie stacji paliw. Nie stwierdzono występowania zanieczyszczeń substancjami ropopochodnymi. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Spółdzielnia Mleczarska MLEKPOL w Grajewie - Oddział Zakład Produkcji Mleczarskiej w Dąbrowie Białostockiej stacja paliw (kontrola: listopad 2011 r.). Woda na cele socjalno-bytowe i ppoż. pobierana jest z miejskiej sieci wodociągowej. W kontrolowanym obiekcie powstają ścieki socjalno-bytowe które są odprowadzane do dwóch zbiorników, z których wywożone są na podczyszczalnię ścieków przy zakładzie produkcyjnym Mlekpol w Dąbrowie Białostockiej, a następnie kierowane do miejskiej kanalizacji sanitarnej. Ścieki opadowe z terenu stacji paliw oraz pozostałej części zakładu zbierane są poprzez wpusty punktowe do zbiornika bezodpływowego. Ścieki z komór nadzbiornikowych zbiorników paliwa odprowadzane są do oddzielnego zbiornika bezodpływowego. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Metal-Fach Sp. z o.o., Sokółka (kontrola: październik 2011 r.). Podmiot pobiera wodę wyłącznie z miejskiej sieci wodociągowej do celów bytowych i technologicznych. Ilość wody kontrolowana jest na podstawie wskazań wodomierza. Powstające ścieki są odprowadzane do miejskiej sieci kanalizacyjnej. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Urząd Miejski w Suchowoli oczyszczalnia ścieków w Suchowoli (kontrola: listopad 2011 r.). Użytkownikiem oczyszczalni wraz z urządzeniami towarzyszącymi i siecią kanalizacji sanitarnej oraz stacją wodociągową wraz z siecią wodociągową na terenie Gminy Suchowola od dnia r. jest Centrokom Sp. z o. o. w Suchowoli. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków jest uregulowany. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Brzozówka. Prowadzone są pomiary ilości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni. Dopuszczalna ilość nie jest przekraczana. Kontrolowany podmiot przedkłada WIOŚ okresowe sprawozdania z badań jakości ścieków. Wyniki analizy raportów wykazały, iż w jednym z dwóch wykonanych w 2010 roku, stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych: ChZTcr, BZT 5 i zawiesiny ogólnej w ściekach oczyszczonych. Ser Koryciński Swojski A. Gremza, Szumowo gm. Korycin (kontrola; wrzesień 2011 r.). Woda jest pobierana z wodociągu gminnego i zużywana na cele technologiczne (produkcja serów i masła, mycie urządzeń) oraz potrzeby socjalno-bytowe pracowników. Serwatka powstająca w wyniku produkcji (uprzednio odtłuszczona) gromadzona jest w zbiorniku, a następnie odbierana codziennie przez rolników. W wyniku prowadzonej działalności powstają ścieki technologiczne i socjalno-bytowe. Ścieki socjalnobytowe oraz ścieki z mycia maszyn są odprowadzane do przydomowej oczyszczalni. Ponieważ grunt na którym znajduje się oczyszczalnia jest mało chłonny, część podczyszczonych ścieków trafia do zbiornika końcowego, z którego ścieki zostają wypompowane, a następnie rozlane na własne pola (bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego). W okresie zimowym podczyszczone ścieki są odbierane przez firmę asenizacyjną. Wody opadowe i roztopowe, pochodzące z dachów budynków oraz powierzchni utwardzonych, spływają na powierzchnie nieutwardzone i wsiąkają w grunt. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w postaci braku uregulowanego stanu formalnoprawnego w zakresie odprowadzania ścieków z przydomowej oczyszczalni ścieków. Wydano zarządzenie pokontrolne nakładające obowiązek uregulowania stanu formalnoprawnego. ESKIMOS S.A., Chłodnia Sokółka (kontrola: grudzień 2011 r.). Woda jest pobierana z własnej studni wierconej i wykorzystywana na cele produkcyjne (mycie, parzenie oraz blanszowanie warzyw), gospodarcze, socjalno-bytowe oraz do utrzymania zieleni. Podmiot posiada pozwolenie wodnoprawne na pobór wód. W zakładzie powstają ścieki technologiczne, socjalno-bytowe i opadowe. Ścieki technologiczne 12

13 i socjalno-bytowe są oczyszczane na własnej oczyszczalni mechaniczno biologicznej a następnie odprowadzane poprzez rów odprowadzający, stanowiący własność Spółdzielni Mleczarskiej SOMLEK w Sokółce do rzeki Sokołdy. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków z oczyszczalni i z chłodni jest uregulowany. Zakład posiada własne urządzenie do pomiaru ilości odprowadzanych ścieków; laboratorium, w którym na własne potrzeby prowadzi badania ścieków (w zakresie: ph, BZT 5, ChZT, zawiesina ogólna, azot ogólny, fosfor ogólny). Ponadto zleca badania ścieków do laboratorium zewnętrznego. W pierwszym roku obowiązywania pozwolenia wodnoprawnego zakład zbadał ścieki 12 razy zgodnie z obowiązkiem nałożonym decyzją. W związku z dotrzymaniem warunków określonych w decyzji, w następnych latach obowiązywania pozwolenia zakład ma obowiązek wykonania 4 badań w ciągu roku. Ścieki opadowe z placu zakładu są odprowadzane do rowu melioracyjnego, z którego trafiają do kanału a następnie do rzeki Sokołda. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków opadowych jest uregulowany. Urządzeniem oczyszczającym ścieki opadowe jest separator lamelowy. Dwa razy do roku podmiot wykonuje przeglądy eksploatacyjne urządzeń oczyszczających ścieki. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości polegające na niewywiązywaniu się z obowiązków pomiarów zwierciadła wody i wydajności studni oraz przekazywania wyników badań ścieków. Wydano zarządzenie pokontrolne nakładające realizację ww. obowiązków. Ferma Drobiu Bogusław Jankowski, Kraśniany, gm. Sokółka (kontrola: październik 2011 r.). Ferma jest zaopatrywana w wodę z własnego ujęcia (trzy studnie wiercone, z których jedna stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę, druga jest ujęciem awaryjnym, trzecia jest wyłączona z eksploatacji). Woda jest używana do pojenia drobiu oraz do celów porządkowych. Właściciel prowadzi rejestr comiesięcznych odczytów z wodomierza na eksploatowanym ujęciu. Teren ochrony bezpośredniej ujęcia wody jest wygrodzony i oznakowany. Pomiary poziomu zwierciadła wody i wydajności eksploatacyjnej studni głębinowej są prowadzone raz w roku i zapisywane w książce eksploatacyjnej studni. Na fermie powstają ścieki socjalne oraz technologiczne z mycia powierzchni kurników. Ścieki technologiczne są gromadzone w dziewięciu zbiornikach bezodpływowych zlokalizowanych na zewnątrz budynków inwentarskich. Ścieki socjalne są gromadzone w zbiornikach zlokalizowanych poza instalacją i wywożone przez firmę asenizacyjną na oczyszczalnię ścieków w Sokółce. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Ferma Drobiu M.M Sawicki, Kuścińce, gm. Kuźnica (kontrola: wrzesień 2012 r.). Woda pobierana jest z gminnej sieci wodociągowej i używana do pojenia drobiu, na cele socjalno-bytowe pracowników oraz do celów porządkowych (dezynfekcja i mycie urządzeń drobiarskich). Na fermie powstają jedynie ścieki socjalno-bytowe. W wyniku eksploatacji instalacji nie prowadzi się mycia kurników po zakończonym cyklu hodowlanym. Budynki są sprzątane na sucho, a następnie prowadzona jest dezynfekcja przy użyciu preparatów chemicznych oraz wapnowanie posadzek. Powstające ścieki socjalno-bytowe są odprowadzane do trzech zbiorników bezodpływowych zlokalizowanych obok kurników, a średnio raz w roku są wywożone przez firmę asenizacyjną (właściciel posiada rachunki za wywóz nieczystości płynnych). Wody opadowe i roztopowe pochodzące z dachów budynków oraz powierzchni utwardzonych spływają na powierzchnie nieutwardzone i wsiąkają w ziemię. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. SOKÓŁKA OKNA I DRZWI S.A. (kontrola: kwiecień-maj 2012 r.). Stan formalno-prawny w zakresie eksploatacji urządzeń i poboru wody jest uregulowany. Woda pobierana jest z własnego ujęcia na potrzeby socjalno-bytowe i produkcyjne. Dodatkowo zakład ma podpisaną umowę na pobór wody z miejskiej sieci wodociągowej. Woda z własnego ujęcia nie jest uzdatniana. Studnia ma wygrodzony teren ochronny, jest zabezpieczona i oznakowana. Wielkość poboru wody jest mierzona i zapisywana w rejestrze poboru wody. Ścieki z zakładu odprowadzane są do miejskiej sieci kanalizacyjnej. Ilość odprowadzanych ścieków jest ustalana w oparciu o ilość pobranej wody. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagrożone są zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności 13

14 niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a ich obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi substancjami chemicznymi, najczęściej są to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one także przyczyną degradacji zbiorników wodnych). STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych jest wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka Klasa II wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) dokonuje się porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych w zadanych punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd. W 2009 roku badania prowadzone były w JCWPd zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu wód. (w powiecie sokólskim nie prowadzono badań). W 2010 roku PIG przeprowadził badania stanu chemicznego w ramach monitoringu diagnostycznego w pozostałych JCWPd. Na terenie powiatu sokólskiego został zrealizowany w oparciu o dwa punkty pomiarowe: w Ostrówku i Sieruciowcach. 14

15 Ilość odpadów przemysłowych [tys. Mg] Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych w powiecie sokólskim w 2010 roku wg badań PIG. Numer otworu Miejscowość Gmina JCWPd Głębokość do stropu warstwy wodonośn ej [m] Użytkowanie Klasa jakości wody wskaźniki w granicach stężeń III klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń IV klasy jakości wskaźniki w granicach stężeń V klasy jakości 741 Ostrówek Szudziałowo 56 5 Grunty orne gospodarka rozdrobniona III O2 (teren) Sieruciowce Nowy Dwór Grunty orne - gospodarka rozdrobniona III Ca, HCO3, O2 Fe - Jakość wód w Ostrówku i Sieruciowcach należy uznać za dobrą (wody zadowalającej jakości). W Ostrówku stwierdzono obniżoną zawartość tlenu rozpuszczonego, a w Sieruciowcach obniżoną zawartość tlenu rozpuszczonego, wapnia i jonów wodorowęglanu w wodzie podziemnej. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu w 2010 r. 4 wyniosła 16,5 tys. Mg co stanowiło 2,3% odpadów wytworzonych na terenie całego województwa. Jednostka terytorialna [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] [tys. Mg] powiat sokólski 9,3 7,7 10,2 10,0 9,1 12,6 19,2 18,4 16,5 woj. podlaskie 807,1 927,5 887,4 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 Odpady wytworzone (z wyłączeniem odpadów komunalnych) w ciągu roku źródło: GUS W 2010 r. ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła blisko 52%. 4 brak danych GUS za 2011 r. 15

16 lość odpadóów komunalnych [tys. Mq] Informacja o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego ODPADY KOMUNALNE Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz obiekty handlowousługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. W 2010 r. zebrano 9900,03 Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 141 kg/rok 5. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie powiatu sokólskiego w latach rok źródło: GUS Problemem w gospodarce odpadami komunalnymi na terenie województwa, a także powiatu, jest aktualnie bardzo niski poziom recyklingu. Większą uwagę w działaniach należy zwrócić na segregację odpadów u źródła i możliwości ich dalszego wykorzystania jako surowce wtórne, źródło energii czy nawóz. Od 1 stycznia 2012 r. zaczęła obowiązywać nowa ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe, ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych z możliwością selektywnego zbierania, czyli wymagając od nas ekologicznych zachowań jednocześnie daje nam do nich warunki, np. ustawiając odpowiednie pojemniki. Odpady od mieszkańców odbierane będą przez wyłonioną w drodze przetargu firmę. Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie śmieci do lasu. Ponadto osoby segregujące śmieci będą płacić mniej. Gminy mają do półtora roku (do połowy 2013 r.) na wprowadzenie na swoim terenie nowego sposobu zarządzania odpadami oraz poinformowanie mieszkańców o tych zasadach. STAN SKŁADOWISKA Na terenie powiatu sokólskiego obecnie eksploatowane są 2 składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przyjmujących odpady komunalne: w m. Poświętne oraz w Sidrze. Żadne z eksploatowanych składowisk nie jest przystosowane do przyjmowania odpadów niebezpiecznych. Na terenie powiatu nie ma składowisk odpadów przemysłowych, brak jest również wyznaczonego miejsca do wywożenia produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach poważnych awarii. Monitoring składowisk Zgodnie z art. 147a ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U Nr 25 poz. 150 z późn. zm.) prowadzący instalację jest zobowiązany prowadzić monitoring składowiska. 5 Masa odpadów w przeliczeniu na mieszkańca zależy od poziomu życia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków 16

17 Za 2011 rok Inspektorat otrzymał wyniki badań z 3 składowisk odpadów (w m. Poświętne, w Janowie oraz w Dąbrowie Białostockiej). Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2011 roku Lp. 1 Nazwa składowiska SOK w m. Poświętne 2 SOK w Janowie 3 SOK w Dąbrowie Białostockiej Data pobrań prób do badań V, VII, IX, XII 2011 r. IV, VII, IX, XII 2011 r. III, VI, IX, XII 2011 r. Monitoring wód podziemnych Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1 i P2. W piezometrze P1 wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW) odpowiadały I klasie jakości wód, natomiast w piezometrze P2 II klasie. Na całej sieci monitoringowej wartości chromu (Cr), cynku (Zn), ogólnego węgla organicznego (OWO) oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) kształtowały się na poziomie właściwym dla wód I klasy jakości. Wartości miedzi (Cu) mieściły się poniżej granicy klasy II, wartości ołowiu (Pb) poniżej granicy właściwej dla klasy III oraz rtęci (Hg) poniżej granicy charakteryzującą klasę IV. W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla kadmu (Cd), ponieważ zawartość tego pierwiastka była niejednoznaczna odnośnie granic oznaczalności. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1 i P2. W piezometrze P1: PEW, Cr, Zn, OWO oraz WWA kształtowały się na poziomie właściwym dla wód I klasy jakości. W piezometrze P2 wartości PEW odpowiadały II klasie jakości wód, natomiast Zn w IV serii badań klasie IV (pozostałe serie w klasie I). Ponadto do klasy I sklasyfikowano zawartość OWO oraz WWA. Na całej sieci monitoringowej wartości miedzi (Cu) mieściły się poniżej granicy klasy II, wartości ołowiu (Pb) poniżej granicy właściwej dla klasy III oraz rtęci (Hg) poniżej granicy klasy IV. W ocenie nie brano pod uwagę oznaczeń dla kadmu (Cd), ponieważ zawartość tego pierwiastka była niejednoznaczna odnośnie granic oznaczalności. Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą piezometrów: P1, P2 i P3. W wyniku przeprowadzonych analiz, wody w piezometrze P1 oraz P2 odpowiadały I klasie jakości. W piezometrze P3 odnotowano nieznacznie podwyższone wartości PEW oraz OWO, kształtujące się na poziomie właściwym dla II klasy jakości wód. Pozostałe wskaźniki mieściły się w klasie I. opracowanie: WIOŚ na podstawie klasyfikacji wg RMŚ z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008, Nr 143, poz. 896). ODPADY NIEBEZPIECZNE 6 W 2010 r 7. w bazie WSO zgromadzono informacje o 84 producentach odpadów niebezpiecznych. Pod względem ilości wytworzonych odpadów do największych wytwórców należały: BARTER S.A. w Sokółce - 61,2437 Mg SEPARATOR SERVICE Sp. z o.o. w Sokółce - 57,9900 Mg METAL FACH Sp. z o.o. w Sokółce - 26,5830 Mg SPZOZ w Sokółce - 22,9174 Mg Zakład Remontowo-Budowlany inż. Wiesław Szymanowicz w Korycinie oraz Sokółce - 12,7700 Mg SOKÓŁKA OKNA I DRZWI S.A. w Sokółce - 10,8840 Mg Na terenie powiatu wytworzono 227,5213 Mg odpadów niebezpiecznych, zebrano 514,1470 Mg, natomiast odzyskano w instalacjach 62,6510 Mg. Zbieraniem zajmowało się 11 specjalistycznych firm posiadających odpowiednie zezwolenia. Jedno przedsiębiorstwo zajmowało się odzyskiem. 6 źródło: Wojewódzki System Odpadowy, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. 7 brak pełnych danych za rok