Mikrofilowy wypełniacz ceramiczny Dlatego Ceramage

Transkrypt

1 TEMAT NUMERU N O W O C Z E S N Y T E C H N I K D E N T Y S T Y C Z N Y mgr tech. dent. Sylwia Adamska, mgr tech. dent. Tomasz Dąbrowski Mikrofilowy wypełniacz ceramiczny Dlatego Ceramage Połączenie zalet systemów kompozycyjnych i ceramicznych nie tylko poprawia estetykę prac protetycznych, ale także skutecznie wpływa na jej funkcjonalność. TITLE Progresive fine structured filler. Therefore Ceramage SŁOWA KLUCZOWE estetyka, mikrofilowy wypełniacz ceramiczny STRESZCZENIE Artykuł opisuje zasady pracy z mikrofilowym wypełniaczem ceramicznym. KEY WORDS aesthetic, progresive fine structured filler SUMMARY The article describes how to work with progresive fine structured filler. Na podstawie wieloletnich badań i doświadczeń firma Shofu ustanowiła nowe standardy dla materiałów światłoutwardzalnych. Stworzono materiał łączący zalety kompozytu i ceramiki Ceramage. Nowy mikrofilowy wypełniacz ceramiczny PFS (Progresive Fine Structured Filler) stanowi aż 73% masy tego kompozytu. Dzięki niemu rozproszenie i dyfuzja światła w kompozytowym szkliwie i dentynie jest bardzo zbliżona do analogicznych warstw w zębach naturalnych. To, co wyróżnia ten materiał spośród wielu innych dostępnych na rynku kompozytów, to bardzo wysoka wytrzymałość na zginanie (146 Mpa). Dzięki temu skuteczne i pewne wykonywanie koron jacketowych na zęby przednie i boczne, wkładów, nakładów, licówek, koron i mostów licowanych, prac kombinowanych, a także uzupełnień na implantach staje się możliwe. Załamanie światła identyczne jak w zębach naturalnych, witalna opalescencja i fluorescencja sprawiają, że nawet przy najprostszej technice modelowania warstwowego jesteśmy w stanie uzyskać naturalny wygląd. Elastyczność kompozytu Ceramage minimalizuje przeciążenie struktur układu stomatognatycznego. Układ ruchowy narządu żucia składa się z zębów i ich aparatu zawieszeniowego, składowych kostnych, stawów skroniowo-żuchwowych, więzadeł i mięśni. Planując pracę protetyczną na implantach, pomyślmy o ograniczonej ruchomości aparatu zawieszeniowego (ruchomość wg skali Mosa: ząb 4, implant 1). Taka sztywna struktura potrzebuje odpowiedniego materiału do licowania. Standardem w ostatnich latach stały się uzupełnienia na implantach licowane ceramiką, w przypadku których estetyka góruje nad funkcją. Jeśli wykonamy taką odbudowę pacjentowi z dysfunkcją stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ), wkrótce zacznie on odczuwać dolegliwości. Dlatego przy planowaniu leczenia protetycznego należy szczegółowo zdiagnozować pacjenta. Zmiany po zacementowaniu ostatecznej pracy są kosztowne i nie zawsze efektywne. Okluzja wpływa na układ narządu żucia, a w konsekwencji również na cały układ narządu ruchu. Ciało człowieka podtrzymuje kręgosłup, a mięśnie stanowią słupy podporowe. Jeżeli zostanie zaburzona misterna struktura w najwyższych piętrach (żuchwa, staw skroniowo-żuchwowy), spowoduje to zaburzenie funkcji w piętrach dolnych. Dysfunkcja na poziomie stóp doprowadzi, poprzez łańcuchy mięśni, do zmiany ułożenia w piętrach górnych (skośne ułożenie stawów). Wybór kompozytu Ceramage jako materiału licującego o znacznej elastyczności znacznie redukuje ryzyko parafunkcji zwią- 16

2 2/2013 TEMAT NUMERU zanych z przeciążeniem narządu żucia. Coraz więcej osób z pełnym uzębieniem potrzebuje rekonstrukcji zwarcia. Możemy wówczas przebudować zwarcie za pomocą uzupełnień typu inlay, onlay czy overlay. Podniesienie zwarcia powinno być poprzedzone leczeniem z wykorzystaniem szyn relaksacyjnych. Jest to sprawdzone narzędzie w leczeniu dysfunkcji, gdyż zapobiega ścieraniu zębów, odciąża stawy i obniża nadmierną aktywność mięśni. Zaburzenia kostne w organizmie człowieka prowadzą do nieprawidłowości w ustawieniu zębów, związanych z nawykami, procesem wzrostu i cechami dziedzicznymi. W momencie kiedy wyrostki kłykciowe żuchwy odnajdą stabilne położenie w dołku stawowym stawu skroniowo-żuchwowego, widoczne są wszelkie zmiany w okluzji. Uzyskany zgryz konstrukcyjny posłuży do odbudowy fizjologicznego kształtu zębów. Niemorfologiczna odbudowa mogłaby prowadzić do niepożądanych zmian w obrębie narządu żucia. W swojej dziewiętnastoletniej praktyce zawodowej od około dziesięciu lat ściśle współpracuję z odpowiednio wykwalifikowanymi fizjoterapeutą i stomatologiem. Fizjoterapeuta manualny jest odpowiedzialny za stworzenie równowagi w układzie narządu ruchu, optymalnej w danym momencie. Powinien reagować na zmiany napięcia w całym układzie. Lekarz stomatolog kontroluje zmiany napięcia tylko okolicy narządu żucia. Im lepszy przepływ informacji pomiędzy lekarzem stomatologiem, fizjoterapeutą a technikiem dentystycznym, tym łatwiej znaleźć optymalne rozwiązanie. Nieprzestrzeganie związków kręgosłupa szyjnego ze stawami skroniowo-żuchwowymi ma bardzo silne następstwa. Ciało zawsze dąży do równowagi. Przygotowanie pacjenta do rekonstrukcji protetycznej to zdeprogramowanie całego układu narządu ruchu. To optymalna podstawa do wykonania pracy protetycznej oraz rekonstrukcji zwarcia przy pełnym uzębieniu. TECHNIKA PRACY W celu osiągnięcia naturalnego i witalnego wyglądu wykonywanego uzupełnienia modelowanie warstwowe należy przeprowadzić w oparciu o morfologiczną budowę zęba. Właściwe rozmieszczenie warstwy dentynowej i szkliwnej warunkuje także zgodność z wybranym odcieniem z kolornika Vita Classical. Uzupełnienia na metalu W tym miejscu kilka praktycznych uwag: Struktura metalowa przygotowana do licowania kompozytem Ceramage nie powinna mieć ostrych krawędzi i zakończeń. Zalecane jest zaokrąglenie struktury w obszarze brzegu siecznego, a także na powierzchniach żujących. W celu zapewnienia najmocniejszego połączenia kompozytu z metalem zaleca się zastosowanie perełek retencyjnych na całej powierzchni licowania. W mojej opinii perełki retencyjne o średnicy 0,15 mm (Shofu Retention Beads) pozwalają na zaoszczędzenie miejsca do licowania bez utraty siły retencji. Największą wytrzymałość uzyskuje się w przypadku, kiedy odległość pomiędzy perełkami na licowanej powierzchni jest równa średnicy perełki. Na wypiaskowaną, oczyszczoną i bezwzględnie suchą powierzchnię nakładamy primer do metalu (ML Primer). Ważne jest, aby nałożyć go bardzo cienko, bez ociekania. Po 10 sekundach rozpuszczalniki organiczne odparowują, a powierzchnia metalu jest przygotowana do nałożenia opakera. W ten sposób oprócz mechanicznej retencji uzyskujemy dodatkowo chemiczne połączenie metalu z kompozytem. Na całą powierzchnię licowaną nakładamy pre-opaker. Jego zadaniem jest wytworzenie najmocniejszego powiązania metalu i kompozytu. Specjalny ceramiczny wypełniacz rozprasza światło wewnątrz preopakera, dzięki czemu materiał ten polimeryzuje w podcieniach perełek retencyjnych, zwiększając siłę mechanicznego połączenia. Opaker w wybranym kolorze to następny etap pracy. Proszę zauważyć, że wielkość perełek i grubość warstwy opakera są ze sobą ściśle skorelowane. W momencie kiedy perełki nie są już widoczne spod warstwy opakera, mamy pewność, że jej grubość jest optymalna, a pokrycie metalu efektywne. Pamiętajmy, że w przeciwieństwie do ceramiki nie opracowano jeszcze skutecznego sposobu powierzch- r e k l a m a porcelana porcelana Vintage, Vintage, kompozyt kompozyt Ceramage, Ceramage, narz dzia narz dzia do obróbki do obróbki Ul. Piotrkowska ód Tel: Fax:

3 TEMAT NUMERU N O W O C Z E S N Y T E C H N I K D E N T Y S T Y C Z N Y fot. archiwum autorów 1 1 Estetyka identyczna z pracami ceramicznymi niowego dobarwiania kompozytu. Dlatego też wszelkich charakteryzacji kolorystycznych należy dokonywać na poziomie opakera lub dentyny lub bezwzględnie pamiętać o przykryciu cienką warstwą przeziernego kompozytu nałożonego na powierzchnię farb światłoutwardzalnych. Szczególnie zalecam podbarwienie obszaru szyjkowego (Lite Art Stains AS lub BS, w zależności od grupy kolorów). Uzyskany w ten sposób ciemniejszy odcień zwiększy nasycenie chromatyczne tego rejonu, jednocześnie lekko go przyciemniając. W przypadku niewielkiej ilości miejsca do licowania (mniej niż 1 mm) można zamiast mas dentynowych użyć opakdentyny. Ma ona mniejszą przezierność i rozprasza światło już w cienkiej warstwie, należy jednak pamiętać o jej większej jasności. Dlatego też w niektórych przypadkach należy użyć opakdentyny o stopień ciemniejszej niż wybrany kolor. Przy ograniczonej ilości miejsca zalecane jest stosowanie szkliwa o dwa stopnie jaśniejszego (czyli np. 57 zamiast 59) lub nawet masy Occlusal (OC), tak aby skutecznie zamaskować granicę przejścia dentyny i szkliwa. Modelujmy tak precyzyjnie, jak tylko można. Stwierdzenie minuta modelowania zastępuje pięć minut obróbki jest w tym przypadku stuprocentowo prawdziwe. Do osiągnięcia tego celu doskonale posłuży tak proste i tanie narzędzie jak płaski pędzelek z wymiennymi końcówkami (Uni Brush nr 3 i 4). Zachęcam do wypróbowania i odkrycia jego zaskakujących możliwości. Po wymodelowaniu i wstępnym utwardzeniu warstwy dentynowej mamy do dyspozycji szereg modyfikatorów przezierności, jasności i koloru. Dokładnie takich samych jak w analogicznych systemach ceramicznych. Naszą kreatywność ograniczają jedynie reguły natury, a nie możliwości materiału. Kompozyt Ceramage możemy w pełni porównać z każdą porcelaną, a także wymiennie go stosować beż żadnych estetycznych kompromisów. Naszą pracę wieńczy nałożenie warstwy szkliwnej i końcowa pięciominutowa polimeryzacja w lampie Solidilite V. W celu uzyskania jak największego stopnia konwersji, a tym samym osiągnięcia najwyższej wytrzymałości, stabilności i trwałości nie należy pod żadnym pozorem skracać czasu finalnej polimeryzacji. Nowo opracowanym, niedostępnym w innych systemach, modyfikatorem są cerwikalne masy transparentne (CT-A do kolorów A, odcień pomarańczowo-brązowy, CT-B do kolorów B, odcień żółtawy, CT-R kolor z domieszką czerwieni). Zwiększają one nasycenie chromatyczne obszaru szyjkowego, podnosząc jednocześnie jego fluorescencję. Z praktycznej strony możemy łatwo zmienić kolor sztucznego, akrylowego lub kompozytowego zęba z grupy A na grupę B lub odwrotnie, nakładając na jego część szyjkową odpowiednią cerwikalną masę transparentną (CT-B lub odwrotnie CT-A). Do obróbki kompozytów warto stosować te same narzędzia rotacyjne jak w przypadku ceramiki, unikając jednak diamentów nasypowych. Mogą one uszkodzić powierzchnię materiału, wyrywając z niego drobinki wypełniacza. Utrudni to polerowanie i zwiększy porowatość powierzchni. Zachęcam do wypróbowania efektywnych i niedrogich kamieni Shofu Dura Green i Dura Green Fine. Jedną z zalet stosowania takich samych narzędzi rotacyjnych do kompozytu i do porcelany jest podobne ukształtowanie powierzchni i mikrostruktury obu różnych przecież materiałów. Dzięki temu powierzchnia (a zatem wygląd) uzupełnień kompozytowych i ceramicznych wykonywanych przez nas będzie bardzo podobna. Polerowanie kompozytu Ceramage dzięki specjalnie opracowanym pastom Dura Polish (z tlenkiem glinu) i Dura Polish Dia (zawierająca 66% pyłu diamentowego), jest szybkie i skuteczne. W końcowym efekcie uzyskuje się trwałą, wypolerowaną na lustro powierzchnię, co dodatkowo zabezpiecza ją przed odkładaniem się płytki nazębnej. Uzupełnienia bezmetalowe Zasady i schematy modelowania warstwowego, charakteryzacji i mo- 18

4 2/2013 TEMAT NUMERU dyfikacji są takie same jak w przypadku prac na metalu. Należy tylko wspomnieć o zaletach i ograniczeniach prac bezmetalowych: Uzupełnienia bezmetalowe ograniczają się przeważnie do rekonstrukcji pojedynczego zęba. W części przypadków, po wykonaniu wzmocnienia z włókna szklanego lub polietylenowego, można zwiększyć rozpiętość pracy, jednak jedynie do 3-4 punktów. Wytrzymałość na zginanie takiego konglomeratu jest ograniczona. Bezmetalowe prace kompozytowe pod względem estetyki można śmiało porównać z pracami pełnoceramicznymi. Kompozytowe korony, licówki, onlaye i inlaye mają taką samą charakterystykę światłooptyczną jak ceramiczne, charakteryzując się przy tym naturalną, intensywną fluorescencją i odpowiadającą naturalnym zębom opalescencją. Kompozyt nakładamy bezpośrednio na poizolowany model gipsowy. Aby zabezpieczyć się przed przywarciem kompozytu do gipsu i zapewnić miejsce na cement, izolowanie przebiega w dwóch etapach. W pierwszej kolejności nakładamy Spacer (Shofu), preparat na bazie płynnego silikonu, który, wysychając, tworzy przezroczystą, elastyczną warstwę o niewielkiej grubości. W ten sposób izolujemy gips od kompozytu, tworząc jednocześnie miejsce dla cementu. Brzeg preparacji, który powinien być tak szczelny jak to możliwe, nie powinien zostać pokryty Spacerem. W tym miejscu na powierzchnię gipsu nanosimy izolator Sep (Shofu). Wnika on w pory gipsu, nie pozostawiając żadnej pogrubiającej warstwy, gwarantuje zatem najlepszą szczelność brzeżną. Informacja o kolorze naturalnego filaru jest kluczowa z punktu widzenia estetyki. Przy nieprzebarwionym, żywym zębie możemy rozpocząć modelowanie od warstwy dentyny nałożonej bezpośrednio na poizolowany gipsowy słupek. W przypadku martwych, lekko przebarwionych zębów możemy przytłumić ich ciemny kolor, nakładając opakdentynę jako pierwszą warstwę. W sytuacji ekstremalnej, np. przy wykonywaniu korony na mocno przebarwiony, czarny stalowy wkład, mamy unikalną możliwość rozpoczęcia modelowania od nałożenia warstwy opakera, skutecznie maskując niekorzystny kolor filaru. Proszę zauważyć, że taka operacja nie jest możliwa w przypadku prac pełnoceramicznych. Ceramage to materiał do licowania i wykonywania prac bezmetalowych, który łączy estetykę ceramiki z wytrzymałością i elastycznością kompozytu. Jednocześnie dzięki swoim właściwościom fizycznym chroni on układ stomatognatyczny przed przeciążeniami. Nowo opracowane farby Lite Art Stains umożliwiają praktycznie każdą modyfikację kolorystyczną, włącznie ze zmianą bazowego odcienia wykonywanej pracy. Mamy zatem do dyspozycji nowoczesny materiał, spełniający najwyższe wymagania estetyczne i mechaniczne. KONTAKT Kompozytowe korony jacketowe. Indywidualna charakteryzacja 19

5 TEMAT NUMERU N O W O C Z E S N Y T E C H N I K D E N T Y S T Y C Z N Y Widok od strony podniebiennej 4 Maska dziąsłowa z kompozytu Ceramage. Idealne rozwiązanie w przypadku odbudowy dziąsłowej o znacznej objętości 5 Opaker na podbudowie metalowej. Widoczny wolny stopień do odbudowy 6 Stopień odbudowany opakdentyną. Ten sam materiał na szczycie czapeczki w celu rozproszenia światła 7 Wymodelowana, wstępnie utwardzona i opracowana warstwa dentynowa 20

6 2/2013 TEMAT NUMERU Modyfikacje przezierności i koloru brzegu siecznego 9 Gotowa korona po finalnej polimeryzacji, obróbce i polerowaniu 21

7 TEMAT NUMERU N O W O C Z E S N Y T E C H N I K D E N T Y S T Y C Z N Y Idealne dopasowanie kolorystyczne w świetle odbitym i w świetle rozproszonym 22

8 2/2013 TEMAT NUMERU Obróbka i polerowanie korony bez podbudowy metalowej 14 Charakteryzacja. Aplikacja czerwono-brązowej farbki w bruzdy 15 Światłoutwardzalne farby nie są odporne na ścieranie. W tym przypadku zostają pokryte płynnym kompozytem Flow T-Glass 16 Gotowa korona pełnokompozytowa na modelu 23