Od rysunku do licowania korony zęba przedniego

Transkrypt

1 tech. dent. Björn Maier, tłum. mgr tech. dent. Marta Szumińska-Mrówka Od rysunku do licowania korony zęba przedniego Björn Maier podchodzi do techniki dentystycznej z pasją i zaangażowaniem. W artykule pokazuje, jak krok po kroku wykonać koronę metalowo-ceramiczną zęba przedniego. Wykonując ceramiczną koronę zęba przedniego, trzeba zwrócić uwagę na wszystkie jego cechy szczególne, w celu uzyskania harmonijnego obrazu całego zęba. Z tego względu należy postępować etapowo. Postępowanie krok po kroku omówię na przykładzie korony metalowo-ceramicznej zęba 21, którego sytuacja początkowa została przedstawiona na fot. 1. Planowanie Szczegółowe planowanie pracy jest niezwykle istotne. Najpierw sięgamy po papier i ołówek, by narysować rekonstruowaną koronę. Analizując pozostałe uzębienie, nanosimy na szkic wszystkie cechy szczególne zęba 11 (układ listew, cechy kąta, stosunki wielkościowe itp.). Dzięki temu łatwiej będzie wyobrazić sobie efekt końcowy, co jest warunkiem powodzenia pracy protetycznej (fot. 2 i 3). W kolejnym etapie sporządzamy wax-up (fot. 4), który pozwoli nam wyodrębnić najważniejsze cechy uzupełnienia. Jest to niezwykle przydatne, ponieważ wosk można bez problemu znosić i dodawać do modelacji. Klucz silikonowy, wykonany na podstawie korony wymodelowanej w wosku, posłuży nam jako element orientacyjny podczas wykonywania czapeczki metalowej (fot. 5). Dzięki temu w bardzo łatwy sposób wykonamy podbudowę metalową, zapewniającą równomierną grubość warstw ceramiki licującej. Przygotowanie metalu Odlaną i opracowaną czapeczkę metalową należy wypiaskować tlenkiem glinu o ziarnistości 110 μm, a następnie oczyścić. Jeżeli oczyszczamy czapeczkę wytwornicą pary, dobrze jest podgrzać ją podczas tej czynności do tego stopnia, by w momencie zakończenia procesu nastąpiło 31

2 P O P R O S T U C E R A M I K A Fot. 1. Sytuacja początkowa po wykonaniu modelu Fot. 2. Analiza sytuacji Fot. 3. Analiza sytuacji Fot. 4. Wykonanie wax-upu Fot. 5. Dzięki kluczowi sporządzonemu na podstawie wax- -upu można w optymalny sposób wymodelować czapeczkę woskową Fot. 6. Dzięki wypaleniu warstwy wash uzyskujemy połączenie pomiędzy tlenkami metali i warstwą opakera Fot. 7. Nakładanie opakera przy użyciu szklanego instrumentu Fot. 8. Okrężne pokrycie krawędzi korony 32

3 Fot. 9. Nakładanie zębiny Fot. 10. Nieznacznie przekonturowana modelacja zęba Fot. 11. Sytuacja po pierwszym paleniu dentyny Fot. 12. Widok od strony brzegu siecznego Fot. 13. Kontrola układu listew i miejsc ich załamania Fot. 14. Dopełnienie kształtu zęba Fot. 15. Dopełnienie morfologicznego kształtu zęba Fot. 16. Kontrola układu listew i miejsc ich załamania 33

4 P O P R O S T U C E R A M I K A Fot. 17. Kontrola układu listew na powierzchni wargowej i podniebiennej Fot. 18. Pomiędzy listwami podniebiennymi i wargowymi istnieje stały stosunek, niezależny od pacjenta Fot. 19, 20. Pomiędzy listwami podniebiennymi i wargowymi istnieje stały stosunek, niezależny od pacjenta natychmiastowe odparowanie wszystkich cząsteczek wody. Dzięki temu zwiększa się stopień czystości podbudowy metalowej, która jest idealnie przygotowana do licowania ceramiką. Prace ceramiczne Podbudowę metalową należy najpierw poddać oksydacji, a następnie wypalić tzw. warstwę wash (fot. 6). Osobiście preferuję nakładanie opakera instrumentem metalowym (fot. 7). Podczas tej czynności należy zwrócić uwagę na idealne pokrycie krawędzi podbudowy, zwłaszcza w przypadku koron zębów przednich. W tym celu prowadzimy szklany instrument z kroplą opakera okrężnie, wzdłuż krawędzi korony (fot. 8). W przypadku niektórych stopów, zwłaszcza tych o odcieniu szarawym, istnieje niebezpieczeństwo przeświecania zielono-szarego koloru w miejscach, w których warstwa licująca jest cienka (np. przy szyjce), nawet jeżeli warstwa opakera pokrywała dokładnie ten region. Z tego względu korzystnie jest pokryć obszar przyszyjkowy masami intensyfikującymi w kolorze żółtym. Pierwsze palenie dentyny Wykonując korony zębów przednich, polecam wymodelować kilka różnych koron w pełnym kształcie, używając samej dentyny. Dzięki temu zyskujemy motoryczne wyczucie kształtu, wielkości, cech kąta i skurczu materiału ceramicznego. Koronę należy wymodelować w taki sposób, by po wypaleniu nie trzeba było jej opracowywać. Jeżeli opanujemy już tę zdolność, w późniejszym czasie będziemy potrafili szybko i bez problemu wykonać większe prace. 34

5 Fot. 21. Również krzywizna powierzchni wargowej stanowi stały punkt odniesienia Fot. 22. Ostateczna kontrola charakterystyki powierzchni przeprowadzana jest przy użyciu srebrnego proszku Fot. 23. Ostateczna kontrola charakterystyki powierzchni przeprowadzana jest przy użyciu srebrnego proszku Podczas nakładania mas zębinowych od strony podniebiennej można przyłożyć chusteczkę papierową, która pozwoli w łatwy sposób kontrolować stopień wilgotności masy oraz zapobiegnie zsuwaniu się warstw ceramiki nałożonych poza podbudową metalową (fot. 9). Jak już wcześniej wspomniałem, podczas modelowania należy dążyć do odtworzenia ostatecznego kształtu zęba ze wszystkimi cechami kąta, uwzględniając skurcz masy, by uniknąć czasochłonnego opracowywania korony po wypaleniu (fot. 10). Po pierwszym paleniu należy skontrolować krawędź korony i usunąć nadmiary ceramiki, a następnie sprawdzić i doszlifować ewentualne punkty styczne (fot. 11 i 12). Zaznaczając układ listew oraz miejsca ich załamania, można skontrolować zgodność morfologii zęba z zębem 11 (fot. 13). Drugie palenie dentyny Podczas drugiego palenia dentyny można wyrównać dysharmonie (fot. 14 i 15). Efekt uzyskany po drugim paleniu można zobaczyć na fot. 16. W tym przypadku postępujemy analogicznie do schematu z pierwszego palenia. Kontrolujemy ponownie listwy, cechy kąta, punkty załamania płaszczyzn i stosunki wielkościowe. Morfologia Kolejnym niezwykle ważnym czynnikiem, warunkującym uzyskanie zadowalającego efektu końcowego w postaci naturalnie wyglądającego uzupełnienia ceramicznego, jest prawidłowy stosunek listew brzeżnych po stronie wargowej i podniebiennej (fot. 17). Jak pokazują przykłady na fot , powierzchnia podniebienna zęba jest zawsze szersza od wargowej. Bardzo ważnym punktem jest krzywizna powierzchni wargowej (fot. 21). Aby praca posiadała naturalną morfologię, należy uwzględnić następujące aspekty: ostateczną szerokość zęba, układ listew i punkty ich załamania, 35

6 P O P R O S T U C E R A M I K A Fot. 24, 25. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy Fot. 26, 27. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy Fot. 28, 29. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy Fot. 30, 31. Ważny czynnik, warunkujący powodzenie tego ćwiczenia, stanowi analiza listew brzeżnych i miejsc ich załamania. Polecam ponadto wyciąć kształt zęba najpierw w nieco większej skali, by na końcu móc skompensować ewentualne błędy 36

7 układ krawędzi siecznych, wzajemny stosunek listew wargowych i podniebiennych, krzywiznę wargowej powierzchni korony. Ponieważ wszystkie te punkty należy uwzględnić jednocześnie, na początek polecam poćwiczyć, nakładając samą dentynę. Dzięki temu później będzie wam łatwiej w krótszym czasie wykonać korony i mosty, ponieważ podczas tych pierwszych prób nie musieliście skupiać się na prawidłowym rozłożeniu poszczególnych warstw kolorystycznych. W przeciwnym razie pominięte zostałyby ważne szczegóły morfologiczne, co doprowadziłoby do niepowodzenia w przypadku większych prac. Po ponownym skontrolowaniu wymienionych wyżej punktów można pokryć koronę oraz zęby sąsiednie srebrnym lub złotym proszkiem (fot. 22 i 23). Dzięki temu uwidoczniona zostaje struktura powierzchni oraz morfologia korony w stosunku do zębów sąsiednich, co pozwala na ostateczne skorygowanie ewentualnych niezgodności. Ćwiczenia w zakresie kształtu Kolejnym ćwiczeniem, pozwalającym na uzyskanie prawidłowego kształtu uzupełnienia, jest wycinanie zębów z bloku gipsowego. Metodę tę chciałbym zaprezentować bliżej na przykładzie fot Wykonanie tego ćwiczenia wymaga dokładnej analizy układu listew wargowych i podniebiennych oraz wszystkich punktów ich załamania. Prawidłowy kolor Po rozważaniach na temat odpowiedniego kształtu i zaprezentowaniu przykładów pomocnych podczas nauki tej umiejętności chciałbym przejść do następnego etapu: licowania zęba w konkretnym kolorze. W zależności od systemu ceramicznego już trzy podstawowe masy ceramiczne wystarczą, by wykonać licowanie zgodnie z kluczem kolorów. Fot. 32, 33. Bardzo dobrym ćwiczeniem jest również wycięcie zęba z bloku ceramicznego Fot. 34. Plan nakładania warstw 37

8 P O P R O S T U C E R A M I K A Fot. 35. Przed przystąpieniem do pracy należy się odpowiednio przygotować, by móc potem szybko nakładać kolejne warstwy Fot. 36. Nałożenie dentyny nieprzeziernej Fot. 37. Nałożenie dentyny Fot. 38. Nałożenie brzegu siecznego Fot. 39. Dopasowana korona po pierwszym paleniu Fot. 40. Uzupełnianie kształtu morfologicznego przy użyciu transparentnej masy Na początek polecam sporządzić plan licowania, na którym będzie dokładnie zaznaczone, na jakie obszary zostaną nałożone poszczególne masy (fot. 34). Następnie należy przygotować się do szybkiego i nieprzerwanego nakładania masy, utrzymując wilgotność korony na stałym poziomie (fot. 35). Dentyna nieprzezierna W celu lepszego pokrycia czapeczki metalowej i uzyskania bardziej intensywnego wrażenia kolorystycznego należy w pierwszej kolejności pokryć podbudowę cienką kryjącą warstwą dentyny nieprzeziernej (fot. 36). W obszarze siecznym należy zwrócić uwagę na to, by dentyna nieprze- 38

9 Fot. 41. Uzupełnianie kształtu morfologicznego przy użyciu transparentnej masy Fot. 42. Sytuacja po drugim paleniu Fot. 43. Sytuacja po drugim paleniu Fot. 44. Ostateczna kontrola charakterystyki uzupełnienia oraz kontrola koloru zęba zierna sięgała poza czapeczkę i kończyła się w sposób nieregularny. Jeżeli jej zakończenie byłoby regularne, powstałoby nienaturalne odcięcie tej warstwy. Zakończenie dentyny musi tworzyć układ odpowiadający strukturze palczastej zębiny (mamelonom). Dentyna W kolejnym etapie nakłada się dentynę. Masa ta nadaje koronie odpowiedni kolor. Również i tę warstwę nakłada się okrężnie, a jej zakończenie w obszarze brzegu siecznego powinno odpowiadać mamelonom, podobnie jak w przypadku dentyny nieprzeziernej (fot. 37). Oczywiście można również wymodelować cały kształt korony przy użyciu samej dentyny, a następnie odpowiednio ją zredukować w obszarze brzegu siecznego (metoda cut-back). Brzeg sieczny Jako trzecią masę nakłada się brzeg sieczny. Procedura jest podobna jak w przypadku dentyny (fot. 38). Skurcz Po zapoznaniu się ze specyfiką pracy masą ceramiczną należy nauczyć się przewidywać jej skurcz i, uwzględniając go, odpowiednio powiększać koronę zęba przed wypaleniem. Przyszły skurcz należy oszacować oczywiście już podczas nakładania masy nieprzeziernej i dentyny. Ponieważ zastosowana przeze mnie masa ceramiczna jest materiałem drobnocząsteczkowym, a jej skurcz jest niewielki, wystarczy wymodelować koronę łącznie z masą szkliwa zgodnie z wielkością zęba sąsiedniego, a powstały skurcz uzupełnić masą transparentną. Aby uzyskać bardziej wyraźną głębię kolorystyczną, należy przedłużyć masą transparentną nie tylko jej część sieczną, ale pokryć nią całą koronę. 39