PROCEDURY INTERWENCYJNE

Transkrypt

1 PROCEDURY INTERWENCYJNE ZAŁĄCZNIK NR 11 A. SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA SPORÓW PROCEDURA MEDIACYJNA 1. Mediacje Funkcje realizowane przez mediatora: - budowanie wzajemnego zaufania stron oraz zaufania do siebie - modelowanie pożądanych zachowań w negocjacjach - ułatwienie dojścia do porozumienia Zasady mediacji: - przekonanie o tym, ze odpowiedzialność za efekty negocjacji należy do negocjujących stron - zachowanie pełnej neutralności przez mediatora - poufność, brak oceny przez mediatora Etapy mediacji: 1) Przygotowanie mediator nawiązuje wstępne kontakty z każdą ze stron, stara się wzbudzić zaufanie, wyjaśnia zasady prowadzenia negocjacji i własna rolę. Etap ten kończy się niezbędnymi ustaleniami organizacyjnymi. 2) Początek formalnego spotkania rozpoczyna się do wyjaśnienia zasad mediacji oraz uzyskania zgody stron na respektowanie tych zasad. Najważniejszy jednak moment tej fazy to uświadomienie stronom konsekwencji braku porozumienia. 3) Prezentacja punktów widzenia przez strony na początku strony określają swoje stanowiska, a następnie wspólnie mediatorem ustalają zakres omawianych spraw. 4) Faza polegająca na identyfikacji alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktu należy wspólnie ustalić możliwe alternatywy, a następnie starać się je dostosować do interesów obu stron. 5) Etap oceny alternatyw i negocjacji strony oceniają przydatność alternatyw ze względu na własne cele, analizują ograniczenia w przyjęciu poszczególnych postaw. 6) Faza podejmowania decyzji zachęcanie stron do kooperacji i przyjęcie ostatecznych rozwiązań. 7) Zamknięcie negocjacji jeszcze raz prosimy o wspólną akceptację przyjętych rozwiązań i potwierdzamy to pisemnym porozumieniem (tzw. Umowa mediacyjna). Uwaga: jeśli mediacja dotyczy sytuacji przemocy (ofiara sprawca) najpierw rozmawiamy ze sprawcą aby upewnić się, że wyraża on skruchę i chce pojednania.

2 B. PROCEDURA POSTĘPOWANIA Z PRZYPADKU RÓŻNYCH FORM ZANIEDBAŃ WYCHOWAWCZYCH 1. Zgłoszenie problemu przez wychowawcę - rozmowy wychowawcy z rodzicem (najlepiej z obydwojgiem rodziców). 2. Gdy zaniedbanie wychowawcze jest długotrwałe a rozmowy nie przynoszą efektów wychowawca podpisuje z rodzicami umowę (kontrakt) dotyczącą konkretnych działań naprawczych. Treść umowy jest negocjowana/tworzona wspólnie z rodzicami, ale pewne sprawy nie podlegają negocjacji (np. bezpieczeństwo psychofizyczne dziecka) 3. Podczas rozmowy z rodzicami rodzina otrzymuje telefony i kontakty do instytucji, gdzie można uzyskać pomoc (Dział Pomocy Rodzinie Ośrodka Pomocy Społecznej, poradnie psychologiczne i psychiatryczne itp.) Rodzice zostają również poinformowani o tym, że konsekwencją niedotrzymania umowy jest powiadomienie sądu przez szkołę. W umowie zapisany powinien być również termin kolejnego spotkania (np. po około miesiącu), na które rodzice przynoszą stosowne dokumenty (np. opinie psychologiczne itp.) lub informacje o zrealizowanych działaniach. Jeśli rodzice nie wywiązują się z umowy i w dalszym ciągu dochodzi do zaniedbań wychowawczych szkoła zawiadamia sąd (wgląd w sytuację rodzinną, nadzór kuratora). C. POSTĘPOWANIE Z PRZYPADKU ZACHOWAŃ AUTOAGRESYWNYCH (PRÓBY SAMOBÓJCZE, ZACHOWANIA RYZYKOWNE, ZAŻYWANIE ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH) 1. Natychmiastowa rozmowa interwencyjna z uczniem w celu potwierdzenia, czy zachowania ryzykowne ucznia mają miejsce. 2. Zatrzymanie ucznia w szkole i wezwanie rodziców. 3. Rozmowa z rodzicami przekazanie informacji o zdarzeniu oraz przekazanie informacji o placówkach, gdzie można uzyskać pomoc. Rodzice w przeciągu miesiąca rodzice mają przekazać szkole informację o efektach działań (rodzice podpisują umowę). Rozmowa taka może być przeprowadzona w obecności innego nauczyciela lub pedagoga, psychologa, dyrektora szkoły.

3 4. Opcjonalnie wspólne spotkanie dziecka i rodziców (jeśli obie strony wyrażą na to zgodę). W przypadku braku odzewu ze strony rodziców zawiadomienie Działu Pomocy Rodzinie Ośrodka Pomocy Społecznej oraz sądu o zaniedbaniu wychowawczym lub niewydolności wychowawczej rodziny. D. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU, GDY NA TERENIE SZKOŁY PRZEBYWA NIETRZEŹWY RODZIC/OPIEKUN 1. Nauczyciel zatrzymuje osobę nietrzeźwą prosi np. do wolnej sali lekcyjnej. 2. W obecności drugiej osoby dorosłej (jako świadka) mówi wprost, że widzi/podejrzewa nietrzeźwość rodzica. Nauczyciel informuje, że: - nie może przekazać dziecka rodzicowi, - zawiadamia innego członka rodziny o tym, że dziecko pozostaje w szkole, - sytuacja rodziny będzie dalej monitorowana przez wychowawcę oraz pedagoga szkolnego, - jeśli sytuacja będzie się powtarzała - zostaną uruchomione procedury nadzoru nad rodziną (sąd). E. ZASADY ROZMAWIANIA Z OFIARAMI I SPRAWCAMI PRZEMOCY (MATERIAŁY FUNDACJI BENE VOBIS) Jest prawdopodobne, że w szkole, w której pracujesz stykasz się z problemem przemocy dziecka wobec dziecka. Mamy na myśli sytuację gdy uczeń silniejszy lub grupa uczniów znęca się, dokucza, bije lub zabiera przedmioty czy pieniądze słabszemu, nie mogącemu się obronić uczniowi. Zjawisko to jest szczególnie destrukcyjne, gdy jedna osoba jest ofiarą przez dłuższy czas. Nie mamy tu natomiast na myśli sytuacji, gdy uczniowie mniej więcej w tym samym wieku, o zbliżonej sile przepychają się, walczą o ustalenie kto silniejszy itp. Wobec sytuacji znęcania się często jesteśmy bezradni, nie wiemy jak zareagować, jak przerwać bicie lub inny rodzaj przemocy. Nie jesteśmy pewni jak skutecznie rozmawiać z ofiarą przemocy a jak ze sprawcą.

4 Jak reagować na sytuacje znęcania się. 1. Najważniejsze to reagować. Nie reagowanie to dla uczniów komunikat, że mają prawo używać przemocy. 2. Dawać sobie nawzajem wsparcie. Ważne, żeby rodzice wspierali nauczycieli i na odwrót. Neutralni uczniowie również mogą być pomocni. 3. Nauczyć się reagowania w sposób przekazujący troskę o dziecko (zarówno ofiarę jak agresora) a nie potępianie go. Trzeba odróżniać nie aprobowanie konkretnego zachowania od nieakceptacji osoby. Uczeń jak każda inna osoba zasługuje na szacunek i akceptację natomiast konkretne jego zachowania, przynoszące szkodę innym i jemu samemu zasługują na dezaprobatę. 4. W sytuacji interwencji (np. rozdzielania ofiary i agresora) potrzebny jest w związku z powyższym wyraźny komunikat chcę wam pomóc, a do agresora nazwanie tego zachowania, którego nie aprobuję np. nie zgadzam się, żebyś bił (dokuczał, zamykał, wyszydzał) kolegę (koleżankę). Jeżeli decydujemy się na rozdzielanie fizyczne, nie powinno ono łączyć się np. z uderzeniem agresora lecz być zdecydowanym mocnym chwytem (najlepiej otaczającym od tyłu do przodu klatkę piersiową i ograniczającym ruchy ramion). Nie może mu też towarzyszyć ubliżanie uczniowi. Jak rozmawiać z ofiarą, agresorem lub obserwatorem oraz z rodzicami zasady ogólne Jeśli masz powody, aby uznać, że któryś z uczniów jest ofiarą lub agresorem, powinieneś z nim porozmawiać. Rozmowa powinna odbywać się z jednym uczniem, bez świadków, w miejscu zapewniającym intymność. Niezależnie od tego czy rozmawiasz z ofiarą czy ze sprawcą przemocy powinieneś: 1. Powiedzieć jasno co widzisz opisać zachowanie ucznia np. widzę, że chodzisz smutna, kilka razy widziałam jak koledzy i koleżanki potrącali cię i przezywali... lub widzę, że na przerwach atakujesz młodszych, słabszych od siebie uczniów Upewnić, że chcesz pomóc i nie chcesz go osądzać, ukarać, że chodzi ci o to, aby zaradzić takim sytuacjom w szkole, przerwać przemoc.

5 3. Dać uczniowi szansę wypowiedzenia się, wysłuchać uważnie jeśli mówi o sobie i o sytuacji w szkole. Nie negować wypowiedzi. Reasumować jak go zrozumiałeś. 4. Jeśli uczeń milczy wróć jeszcze raz do przedstawienia swojej chęci pomocy. Nazwij też Twój cel wspólne działanie na rzecz przerwania przemocy w szkole, zwróć się do niego jak do eksperta (na pewno wiele rzeczy zna lepiej) i zaproś do współpracy np. myślę, że i Ty możesz mieć dobre pomysły. 5. Powiedz, jakie ma możliwości: pomaganie opresjonowanym, dostrzeganie osób, które nie są włączone do wspólnych aktywności, rozmawianie z dorosłymi. 6. Jeżeli zamierzasz poprosić rodziców, poinformuj o tym ucznia. 7. Jeżeli przewidujesz pomoc psychologa lub pedagoga, powiedz o tym wyjaśniając cel: żeby pomóc Ci lepiej sobie radzić... Uczniowie traktują nieraz wysyłanie do specjalisty jako karę. 8. W czasie całej rozmowy staraj się uważnie słuchać a mówić tylko tyle ile koniecznie trzeba. Jeśli uczeń milknie, zadawaj otwarte pytania np. czy chcesz mi o tym opowiedzieć... lub czy możesz coś więcej o tym powiedzieć... przekazuj też swoje zrozumienie np. rozumiem cię; rozumiem, że było ci przykro; rozumiem, że byłaś zdenerwowana; było ci trudno. Opieraj się na tym co usłyszałeś, nie włączaj swoich pomysłów, co uczeń przeżywa. Nie oceniaj. Nie krytykuj. Mów prawdę, nie staraj się manipulować. Staraj się najmniej doradzać. Celem tej rozmowy jest kontakt, zaufanie i współpraca ucznia. W rozmowie ze sprawcą przemocy: 1. Pamiętaj, że celem jest po pierwsze przerwanie przemocy, po drugie pomoc sprawcy w znalezieniu lepszych sposobów wyładowania energii, odreagowania napięć i zaspokojenia potrzeb. 2. Jeżeli w przemocy uczestniczy więcej niż jedna osoba, należy rozmawiać po kolei z każdym z osobna, a później z całą grupą. 3. Warto, aby takie rozmowy odbywały się systematycznie (dopóki istnieje potrzeba) i aby brały w nich udział różne osoby (np. sam wychowawca, wychowawca pedagog, nauczyciel pedagog dyrektor, wychowawca nauczyciel nauczyciel itp.) 4. Sprawca powinien odebrać od nauczyciela jasny i jednoznaczny komunikat, np. w tej szkole nie akceptujemy przemocy i będziemy pilnować, żebyś tego nie robił/robiła; nie wolno ci używać przemocy.

6 5. Niezgoda na stosowanie przemocy powinna się jednak łączyć z okazywaniem szacunku sprawcy jako osobie (nie poniżanie go, nie ubliżanie mu) i tłumaczeniem konsekwencji znęcania się nad innymi. 6. Sprawca musi zostać uświadomiony w zakresie sankcji grożących za znęcanie się nad innymi i mieć zapewnienie, że zostaną one zastosowane. 7. Rozmowa ze sprawcą może zakończyć się podpisaniem kontraktu w sprawie zmiany jego zachowań. W rozmowie z osobą doświadczającą przemocy: 1. Trzeba pamiętać, że nie czuje się ona bezpiecznie, najczęściej jest przestraszona i nie chce aby się nią zajmowano. Może starać się zachować w tajemnicy sytuacje znęcania się jak i osoby sprawców. Zdarza się, że ofiary przemocy wymuszają milczenie na rodzicach. Dlatego obserwacja sytuacji przemocy w szkole i ochrona ofiar jest tak ważna. 2. Osoba doświadczająca przemocy musi dostać zapewnienie o ochronie. 3. Osoba doświadczająca przemocy ma prawo odmówić informowania o sprawcach (w skrajnych przypadkach dorośli podejmują działania wobec sprawców bez tych informacji). 4. W szczególnie trudnych przypadkach należy z osobą doświadczająca i jej rodzicami omówić profesjonalną pomoc, którą powinni uzyskać aby poradzić sobie ze skutkami przemocy. Rozmowy z rodzicami dzieci doświadczających przemocy i sprawców: 1. Trzeba je odbyć aby przekazać informacje o dzieciach oraz zyskać współpracę rodziców. 2. Pomocne bywają wspólne spotkania ofiar i sprawców oraz ich rodzin.