Procedura nr 11/2017 PROCEDURA STOSOWANIA MEDIACJI RÓWIEŚNICZEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. KS. JÓZEFA PONIATOWSKIEGO W ANNOPOLU

Transkrypt

1 PROCEDURA STOSOWANIA MEDIACJI RÓWIEŚNICZEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. KS. JÓZEFA PONIATOWSKIEGO W ANNOPOLU I. Terminologia Mediacja rówieśnicza to metoda rozwiązywania konfliktów w szkole, polegająca na szukaniu satysfakcjonującego rozwiązania konfliktu między uczniami przy pomocy mediatora - ucznia. Mediatorem szkolnym może zostać uczeń cieszący się zaufaniem wśród rówieśników, niezaangażowany bezpośrednio w spór, bezstronny, posiadający umiejętności rozwiązywania konfliktu w oparciu o współpracę. Zadaniem mediatora rówieśniczego jest pomoc kolegom w takiej wzajemnej komunikacji, która pozwoli na bezprzemocowe wyrażanie trudnych uczuć, docieranie do potrzeb i wspólne szukanie satysfakcjonujących rozwiązań. (Żrodlo: Ośrodek Rozwoju Edukacji Procedura mediacji pomaga stronom zrozumieć tło i skutki konfliktu oraz naprawić szkody moralne z udziałem bezstronnego mediatora. II. Cele mediacji rówieśniczej Celem mediacji rówieśniczej w szkole jest: Promocja rozwiązywania konfliktów i sporów drogą bez agresji i przemocy. Rozwijanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów przez samych uczniów. Zdobycie przez uczniów wiedzy z zakresu sprawiedliwości naprawczej oraz umiejętności rozwiązywania sporów. Zmniejszenie zjawiska agresji oraz przemocy fizycznej i psychicznej, w tym cyberbullyingu wśród uczniów. Realizacja prawa ucznia do edukacji w przyjaznej i bezpiecznej szkole.

2 Podniesienie kultury prawnej młodzieży. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa uczniów w szkole. W dalszej perspektywie zmniejszenie przestępczości nieletnich poprzez nabycie umiejętności rozwiązywania sporów we wczesnym stadium konfliktu. III. Postanowienia ogólne 1. Sytuacje konfliktowe w szkole mogą być rozwiązywane drogą mediacji rówieśniczych. 2. Mediacje prowadzone mogą być, gdy: konflikt dotyczy tylko uczniów, uczestnikami mediacji są uczniowie, konflikt, którego mediacja dotyczy wydarzył się niedawno i można znaleźć jego rzeczywiste przyczyny. 3. Uwzględniając rozwój psychofizyczny uczniów, mediacje prowadzi się na drugim i trzecim etapie edukacji tj. w klasach IV VIII szkoły podstawowej oraz oddziałach gimnazjalnych. 4. Odpowiednio przeszkoleni uczniowie, wspierani przez przygotowanego do tej roli nauczyciela/pedagoga szkolnego szkolnego koordynatora ds. mediacji, wspomagają innych uczniów w rozwiązywaniu miedzyrówieśniczych sporów i konfliktów. 5. Zadaniem mediatora rówieśniczego jest pomoc kolegom w takiej wzajemnej komunikacji, która pozwoli na bezprzemocowe wyrażanie trudnych uczuć, docieranie do potrzeb i wspólne szukanie satysfakcjonujących rozwiązań. 6. Mediacji poddane mogą być konflikty i spory na płaszczyźnie: a) uczeń uczeń b) uczeń grupa uczniów c) grupa uczniów grupa uczniów 7. O zamiarze przeprowadzenia mediacji oraz jej wynikach wychowawca klasy lub szkolny koordynator ds. mediacji informuje (ustnie lub pisemnie) rodzica/prawnego opiekuna ucznia/uczniów - uczestników mediacji. 8. Mediacja odbywa się z zachowaniem następujących zasad: Dobrowolności nikt nie może zmusić stronę/strony do mediacji, jest to decyzja samego ucznia czy chce do niej przystąpić.

3 Akceptowalności uczeń sam może wybrać osobę (spośród przeszkolonych mediatorów rówieśniczych), która będzie prowadziła spotkanie mediacyjne. Neutralności mediator - zgodnie z zasadami mediacji nie ocenia, nie podaje gotowych rozwiązań - pomaga jedynie rozwiązać problem Poufności wszystko co dzieje się w trakcie spotkania mediacyjnego zostaje miedzy jego uczestnikami, a jedynie wynik mediacji i treść porozumienia mediacyjnego może być informacją jawną. Bezstronności każda z osób biorących udział w spotkaniu jest traktowana w taki sam sposób, na równi. 9. Proces mediacji kończy sporządzenie porozumienia, które podpisują strony konfliktu. 10. Mediacja może zostać przerwana przez jedną lub obie strony na każdym etapie procesu mediacyjnego. 11. Przerwanie mediacji lub niewywiązanie się ze zobowiązań zawartych w porozumieniu skutkuje zastosowaniem wobec strony/stron konfliktu kary przewidzianej za dane zachowanie w szkolnym systemie nagród i kar. 12. Mediacje prowadzone są w odpowiednio dostosowanym miejscu np. gabinecie psychologiczno-pedagogicznym. 14. W każdej prowadzonej mediacji rówieśniczej jako obserwator obecny jest pedagog lub ten inny nauczyciel koordynujący w szkole działania z zakresu mediacji. 15. Informacja o mediatorach rówieśniczych dostępna jest na tablicy pomocy psychologicznopedagogicznej (przy gabinecie psychologiczno-pedagogicznym) oraz na stronie www szkoły w zakładce: Mediacje rówieśnicze. IV. ZASADY WYŁANIANIA MEDIATORÓW RÓWIEŚNICZYCH.PRAWA I OBOWIĄZKI MEDIATORA, 1. Mediatorem rówieśniczym może zostać uczeń klasy VI-VIII szkoły podstawowej oraz gimnazjum, który: cieszy się zaufaniem kolegów i nauczycieli, reprezentuje wartości respektowane przez szkołę, posiada predyspozycje osobowościowe jest otwarty na innych ludzi, nie posługuje się w swoim postrzeganiu świata stereotypami,

4 własne spory rozwiązuje bez przemocy, jest przeszkolony w zakresie prowadzenia mediacji i stale doskonali swe umiejętności, szanuje innych niezależnie od ich poglądów i wartości, jakie wyznają. 2. Wyłonienie kandydata na mediatora rówieśniczego może odbywać się poprzez: a) zgłoszenie się samego ucznia, b) wytypowanie ucznia przez zespół klasowy lub innych uczniów (m.in. podczas badania socjometrycznego przeprowadzanego przez szkolnego koordynatora ds. mediacji) c) wytypowanie ucznia przez wychowawcę klasy lub innego nauczyciela, 3. W każdym przypadku szkolny koordynator ds. mediacji może zasięgnąć opinii uczniów, wychowawcy klasy, innych nauczycieli o kandydacie na mediatora rówieśniczego, skonsultować decyzję wyboru ucznia do tej roli. 4. W sytuacji rażącego naruszenia zasad mediacji przez mediatora rówieśniczego lub norm i zasad obowiązujących w szkole, uczeń może zostać odwołany czasowo lub bezpowrotnie z pełnionej roli mediatora. 5. Mediator rówieśniczy ma prawo do: a) uczestnictwa w szkoleniach: interpersonalnego, specjalistycznych szkolenia z zakresu mediacji, b) pomocy I wsparcia ze strony szkolnego koordyantora ds. Mediacji, c) rezygnacji z prowadzenia mediacji, gdy w związku z relacjami rówieśniczymi trudno będzie mu zachować bezstronność. 6. Mediator rówieśniczy zobowiązany jest do przestrzegania wszystkich zasad mediacji, a w szczególności bezstronności, szacunku wobec stron konfliktu i zachowania poufności. 7. W szkole może zostać utworzony Szkolny Klub Mediatora, prowadzony przez szkolnego koordynatora ds. mediacji, do którego należą wszyscy mediatorzy rówieśniczy. V. Zasady kierowania do mediacji 1. Do mediacji uczeń może: a) zgłaszać się z własnej inicjatywy, b) zostać zgłoszozny przez innego ucznia, c) zostać zgłoszony przez wychowawcę, nauczyciela, pedagoga lub innego pracownika

5 szkoły, d) zostać skierowany przez swojego rodzica/prawnego opiekuna. 2. Rozpoczęcie mediacji wymaga zgody stron konfliktu na uczestnictwo w tym procesie. 4. W przypadku, gdy osobą zgłaszającą do mediacji jest kto inny niż wychowawca klasy, szkolny koordynator ds. mediacji/pedagog szkolny przekazuję wychowawcy oddziału informację o udziale uczniów w mediacji. 5. Jeśli zgłoszenie sprawy do mediacji otrzymuje uczeń-mediator rówieśniczy, jest on zobowiązany poinformować o tym fakcie szkolnego koordynatora ds. mediacji. VI. Sprawy podlegajace mediacji: 1. Do mediacji skierowany może być każdy konflikt rówieśniczy: wartości, danych, strukturalny (np. nadużywanie pozycji) oraz relacji, w tym: konflikty z naruszeniem nietykalności cielesnej niewymagającej leczenia szpitalnego i nie wiążący się z kosztami leczenia, zniszczenie cudzej własności, czasowe przywłaszczenie mienia lub kradzież, ale tylko w sytuacji, gdy wartość zniszczonej własności lub skradzionej rzeczy nie jest wysoka, 2. W przypadku konfliktu, w którym zadośćuczynienie wiązać będzie się z konsekwencjami finansowymi, podjęcie mediacji wymaga zgody rodziców/prawnych opiekunów stron konfliktu. 3. Rodzic musi wyrazić zgodę na ustalenia dotyczące kwestii finansowych, zanim dojdzie do podpisania porozumienia. 4. Decyzję, czy dana sprawa może być poddana mediacji podejmuje szkolny koordynator ds. mediacji w porozumieniu z wychowawcą klasy. VI Etapy mediacji 1. Mediacje rówieśnicze prowadzone są według następujących etapów.

6 1) Ustalenie czy spór wymaga mediacji i może być do niej skierowany. 2) Poinformowanie rodziców/opiekunów o skierowaniu sprawy do mediacji jeśli wymaga tego skala problemu. 3) Nawiązanie kontaktu ze stronami konfliktu i ustalenie terminu/terminów spotkania mediacyjnego. 4) Spotkanie mediacyjne: - Monolog mediatora. - Przedstawienie konfliktu przez strony. - Wypracowanie listy problemów do rozwiązania. - Omówienie potrzeb i interesów stron - Poszukiwanie i wybór satysfakcjonującego obie strony konfliktu rozwiązania. - Praca nad porozumieniem mediacyjnym. - Sporządzenie porozumienia mediacyjnego. - Podpisanie porozumienia - ugody mediacyjnej. - Przekazanie uczestnikom mediacji kopii sporządzenego porozumienia. 5) Poinformowanie wychowawcy klasy o wynikach przeprowadzonej mediacji. 6) Poinformowanie rodziców o wynikach przeprowadzonej mediacji wychowawca klasy. 7) Monitorowanie realizacji postanowień zawartych w porozumieniu mediacyjnym. 2. Jeśli wymaga tego sytuacja, proces mediacji może zostać rozłożony na więcej niż jedno spotkanie mediacyjne. Załącznik do Procedury - Załącznik nr 1. Wzór Ugody mediacyjnej - załącznik nr 2. Opis etapów mediacji.

7 Opracowanie: Szkolny koordynator ds. mediacji rówieśniczych Pedagog szkolny, Jolanta Mochol ZAŁĄCZNIK nr 1 Annopol, dn... POROZUMIENIE zawarte w wyniku mediacji rówieśniczej przeprowadzonej w Publicznej Szkole Podstawowej im.ks. Józefa Poniatowskiego w Annopolu pomiędzy: (imiona i nazwiska uczestników mediacji, klasa) Strony uzgodniły: w dniu WARUNKI POROZUMIENIA

8 Mediacje prowadzone przez:. podpisy stron: podpis mediatora W obecności osoby dorosłej: Materiał informacyjny ZAŁĄCZNIK nr 2 ETAPY MEDIACJI Monolog mediatora. Prowadzony z każdą ze stron osobno. Ma na celu wprowadzenie i przedstawienie stronom szczegółów samej procedury mediacyjnej. Strony mediacji uzyskują wiedzę na temat zasad mediacji. Jest to także czas, w którym strony mają możliwość ustalenia indywidualnych reguł współpracy, ustalenia ramy czasowej mediacji. Przedstawienie konfliktu przez strony. Każda ze stron konfliktu swobodnie przedstawia własną wizję problemu wymagającego rozwiązania. Naturalne jest to, że ten sam problem jest często odmiennie postrzegany przez każdą z zaangażowanych osób. Przedstawienie własnego spojrzenia na konflikt przez wszystkie strony sporu pozwala mediatorowi uzyskać pełen obraz sytuacji i daje szansę na

9 bardziej skuteczną pomoc stronom w poszukiwaniu dobrego dla każdej z nich rozwiązania. Na tym etapie strony oraz mediator mają także szanse ocenić, czy mediacja jest właściwą drogą na rozwiązanie przedstawionego przez strony problemu. Wypracowanie listy problemów do rozwiązania. Jest to etap porządkowania i grupowania informacji przekazanych przez strony w wyodrębnione zagadnienia, które będą stanowiły podstawę do dalszych rozmów w mediacji. Etap ten jest bardzo istotny, ponieważ dobre zdefiniowanie kwestii jest podstawą dla skutecznego poszukiwania satysfakcjonujących obie strony rozwiązań. W tej fazie mediacji strony wypracowują z pomocą mediatora uporządkowaną listę zagadnień do dalszej pracy w mediacji. Omówienie potrzeb i interesów stron (w zakresie każdego z wyodrębnionych we wcześniejszym etapie tematów). Ważnym i trudnym zadaniem dla stron jest określenie potrzeb i interesów, które w przyszłości pozwolą na poszukiwanie rozwiązania dobrego dla obu stron. Kluczowym elementem jest uzyskanie zrozumienia dla swoich potrzeb i zrozumienie potrzeb drugiej strony. Ważne jest ustalenie rzeczywistych, proceduralnych i psychologicznych interesów stron, uświadomienie stronom ich wzajemnych interesów. Poszukiwanie i wybór rozwiązań. W tej fazie strony starają się wypracować rozwiązania, które w możliwie pełny sposób pozwolą zrealizować potrzeby każdej ze stron. Warto jest pozwolić sobie na kreatywność i tworzenie jak największej liczby potencjalnych rozwiązań. Pozwoli to na stworzenie listy pomysłów, z których strony będą mogły wybrać te najbardziej odpowiadające na ich potrzeby. Praca nad porozumieniem mediacyjnym. W tej fazie ważne jest doprecyzowanie szczegółów zawieranego porozumienia. Obowiązkiem mediatora jest sprawdzenie czy zawierane przez strony porozumienie ma szanse być realizowane i czy nie stanie się przyczyną nieporozumień (np. odmiennych interpretacji) w przyszłości. Podpisanie porozumienia mediacyjnego. Pomyślnie przeprowadzona mediacja kończyć się podpisaniem ugody mediacyjnej.

10 ROLA MEDIATORA: Jest to osoba bezstronna w konflikcie, która ma pomóc w osiągnięciu porozumienia pomiędzy będącymi w konflikcie. Czuwa nad dobrym, pozytywnym przebiegiem rozmów pomiędzy stronami konfliktu. Musi umieć słuchać, unikać krytyki i osądzania, starać się spojrzeć na problem z punktu widzenia ofiary lub sprawcy, pytania zadawać w odpowiednim czasie i formie. Nie rozstrzyga sprawy za strony. Może przerwać spotkanie, jeśli nie widzi już sensu kontynuowania go, ponieważ jedna ze stron nie jest wystarczająco otwarta lub nie stosuje się do ustalonych reguł. Zachowuje przebieg procesu mediacji dla siebie.