SZKOŁA PODSTAWOWA NR 18 IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W GDYNI NR 3 / 2018 MARZEC KWIECIEŃ 2018 R. W I O S N A

Transkrypt

1 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 18 IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO W GDYNI NR 3 / 2018 MARZEC KWIECIEŃ 2018 R. W I O S N A 3

2 Spis treści WIELKANOC ŻYCZENIA ŚWIĄTECZNE s. 5 CO BYŁO PIERWSZE JAJKO CZY KUR? s. 6 KOSZYCZEK WIELKANOCNY s. 9 WIELKANOCNY ZAJĄCZEK s. 12 WIOSNA KWIATY ZWIASTUNY WIOSNY s. 15 CO MÓWIĄ KWIATY? s. 18 BARWY KWIATÓW I ICH ZNACZENIE s. 20 TROCHĘ ZIMY TEJ WIOSNY NIETYPOWE SPORTY ZIMOWE s. 23 OPOWIADANIE s. 26 O NAUCE, SPORCIE I O OKULARACH SPOSOBY NA NAUKĘ s. 28 MOJE ULUBIONE KLUBY PIŁKARSKIE s. 31 MOI ULUBIENI PIŁKARZE s. 36 KTO WYNALAZŁ OKULARY? s. 40 4

3 WIELKANOC Radosnych Świąt Wielkanocnych, dobrego odpoczynku, smacznego jajka, szalonego i mokrego Śmigusa Dyngusa życzy redakcja gazetki 5

4 Co było pierwsze jajko czy kura? Czy zastanawiałeś/aś się kiedyś - co było pierwsze, jajko czy kura? Jeśli sięgnąć do mitów i tradycji kultury, przewagę ma kura. Już w starożytnym Rzymie znane były święte kury, z pomocą których wróżono, czy powiodą się operacje wojenne. O sukcesie miał przesądzać dobry apetyt tego drobiu, a o porażce - jego brak. A w znanej bajce La Fontaine'a występuje kura znosząca złote jaja, której zabicie oznacza chciwość i głupotę. Angielski fizjolog, William Harvey, w XVII wieku sformułował słynne zdanie "Omne vivum ex ovo", czyli: Wszystko co żyje, pochodzi z jaja". A więc, co było pierwsze, jajko, czy kura? To pytanie od wieków zawstydza najsławniejszych filozofów i naukowców. Tymczasem badacze są podzieleni! Jedni uważają, że jeżeli pierwsza była kura, to musiała pochodzić z jajka. Jak to możliwe? Materiał genetyczny nie zmienia się podczas życia zwierząt. Zmiany muszą zatem zachodzić w stadium rozwoju. Dlatego z jaja zniesionego przez gatunek niebędący kurą wykluł się prawdziwy kurczak. Kluczowa mutacja zaszła na poziomie zygoty. Profesor John Brookfield, autorytet w dziedzinie ewolucji twierdzi, że tylko taka kolejność jest możliwa. 6

5 Z pewnością organizm, który wykształcał się w jajku był pierwszą kurą w historii tłumaczy. Innego zdania są naukowcy z Uniwersytetów Sheffield i Warwick. Badacze wykazali, że białko kurze, wspomagające formowanie twardej skorupki jajka, pojawia się i przed, i po powstaniu owej skorupki. Pozostaje kwestia skąd wzięła się kura? Odpowiedź na zagadkę Co było pierwsze: kura czy jajko? zdaje się znać dr hab. Mirosław Ratkiewicz, kierownik Zakładu Zoologii Kręgowców Instytutu Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Zdecydowanie jajko. Ale nie złożyła go kura. Jajko zostało zniesione przez gadzią formę przodka współczesnych ptaków. Gady składały jaja, a ta linia dinozaurów, która nie wyginęła, a prze-kształciła się w ptaki, składała jaja, które prawdopodobnie nie różniły się od ptasich. Z jaja ostatniego dinozaura na linii ptasiej wykluł się pierwszy ptak. Nie była to wprawdzie jeszcze dzisiejsza kura, bo ta wywodzi się prawdopodobnie od kura bankiwa, dzikiego przodka kury domowej ale dała jej początek. 7

6 Nie mniej jednak wszyscy są zgodni co do jednego. Jajko jest formą najbardziej doskonałą. Zawiera wszystkie konieczne dla odżywienia organizmu składniki: białko, tłuszcz, sole mineralne i witaminy. I ma tylko około 100 kalorii. A dylemat co było pierwsze, jajko czy kura na zawsze pozostanie nierozstrzygnięty ;-) Monika Męczkowska 7a źródło: ekologia.pl 8

7 Koszyczek wielkanocny W Wielką Sobotę zaniesiemy do kościołów koszyczki wielkanocne. Ten zwyczaj kultywowany jest w Polsce od setek lat. Rzadko jednak wiemy, co symbolizują potrawy umieszczone w święconce. A każdy ze schowanych pod śnieżnobiałą serwetką smakołyków symbolizuje nadzieję na odrodzenie, mające dać siłę do walki ze złem, grzechem i słabością. Potraw w koszyku może być wiele, ale są takie, których nie powinno nigdy zabraknąć. Wskazują one przesłanie Wielkanocy. Oto najważniejsze symbole: Chleb - jest to pokarm niezbędny do życia. Gwarantuje dobrobyt i pomyślność. Wśród chrześcijan zawsze był najważniejszym symbolem symbolem Ciała Chrystusa. Oprócz codziennego pieczywa na Wielkanoc pieczono paschę. Jajko - to oczywisty symbol życia, siły, miłości i płodności. Dawniej uważano, że malowanie jaj jest warunkiem istnienia świata. Kolory mają symboliczne znaczenie. Żółty, zielony i 9

8 różowy wyrażają radość ze Zmartwychwstania, czerwony przypomina o cierpieniu Chrystusa, fioletowy i niebieski oznaczają żałobę wielkopostną. Kiełbasa, wędlina - ma zapewnić zdrowie i płodność. Symbolizuje także dostatek, na który nie wszyscy mogą sobie pozwolić. Ser, twaróg - to symbol przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody. Z racji na pochodzenie od krów, owiec i kóz zapewnia zdrowy rozwój zwierząt domowych. Chrzan - był starym ludowym znamieniem wszelkiej siły i fizycznej krzepy. Współdziałając z innymi potrawami wielkanocnymi zapewniał ich skuteczność. Baba wielkanocna, ciasto - to symbol umiejętności gospodyń. Obowiązkowo musi być to domowy wypiek, najlepiej baba drożdżowa. Sól - życiodajny minerał, który w tradycji ludowej posiadał moc odstraszania wszelkiego zła. Sól to przede wszystkim oczyszczenie, sedno istnienia i prawdy. Już w Kazaniu na Górze Chrystus nazywał swoich uczniów solą ziemi. 10

9 Baranek Z czerwoną chorągwią z krzyżem jest symbolem Chrystusa zwyciężającego. Zając Ma bardzo krótką historię na wielkanocnym stole. Najstarsze źródła przedstawiające zająca z pisankami pochodzą z końca XVII wieku. W wielu kulturach zając jest znakiem odradzającej się przyrody, wiosny i płodności. Do Polski przywędrował z Niemiec. Kurczaczek wielkanocny Podobnie jak jaja symbolizuje nowe życie. Jego żółta barwa pokazuje radość ze Zmartwychwstania. Monika Męczkowska 7a 11

10 Wielkanocny Zajączek Zajączek jest symbolem Wielkanocy, ale dlaczego!? Jednym z symboli Świąt Wielkanocnych jest zajączek. Ma to związek z wierzeniami pogańskimi. Oznaczał on płodność - czyli dobrobyt. Zając wielkanocny pojawia się także w innych religiach pogańskich. Ēostre to anglosaska bogini wiosny, od której imienia wzięła się nazwa świąt (Easter - Wielkanoc). Jej ulubionym zwierzęciem był właśnie zając. Zające obserwowane były również w Grecji, pojawiały się obok Afrodyty, jako symbol odrodzenia i płodności. W starożytnym Egipcie postać zająca przyjmował Ozyrys, bóg zmartwychwstały. Zajączek wielkanocny czy królik wielkanocny? Przede wszystkim należy rozróżnić zająca od królika. Zając jest większy, ma dłuższe kończyny i charakterystyczne długie uszy. Zając Szarak to nasze rodzime zwierzę, które zamieszkuje tereny otwarte i rolnicze. W marcu zające łączą się w pary, obserwujemy wtedy charakterystyczne zachowanie godowe - samica najpierw "boksuje" samca, a następnie ten ją goni, sprawdza wtedy, czy ona jest odpowiednim partnerem. Przez te zachowania zając kojarzy nam się z nadejściem wiosny. 12

11 Natomiast królik europejski pochodzi z Półwyspu Iberyjskiego. Gatunek rozprzestrzenił się w Europie podczas podbojów armii rzymskiej. W kulturze te dwa gatunki się ze sobą zlały, w naszym kraju to jednak zając jest symbolem Wielkanocy, królik uznawany jest za niego w krajach Europy Zachodniej. Zajączek wielkanocny symbol świąt w Polsce Chłopi uważali go za symbol płodności i witalności, Uszy i zajęcze nóżki przez wiele lat były traktowane jako amulety, które przynoszą szczęście. Z drugiej strony ludzi zawsze fascynowała nocna aktywność zająca. Był uznawany za zwierzę lunarne, kojarzone z księżycem. Przez to zające były traktowane podobnie jak czarne koty. Ludzie bali się, gdy zając przebiegł drogę, nie mogły przebywać w pobliżu gospodarstwa. W baśniach braci Grimm czarownice często przybierały postać kotów lub zajęcy. W dzisiejszych czasach symbolika zająca wygląda inaczej. Wiedza potoczna odeszła w niepamięć za sprawą maskotek. Pluszowego zająca, czekoladową czy cukrową postać zajączka możemy znaleźć nawet w koszyku wielkanocnym. Paula Grzegorska 4a źródło: naszemiasto.pl 13