Po co? Cele warsztatów. System Kształcenia w Polsce Kariera bez Granic/Karriere ohne Granzen. Co zawiera prezentacja? Co jest celem edukacji? Po co?

Transkrypt

1 System Kształcenia w Polsce Kariera bez Granic/Karriere ohne Granzen Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Ewa Miłuch - Szewczyk Sant Marienthal listopad 2012 Polska Saksonia Co jest celem edukacji? Przygotowanie do życia - odwieczne i niezmienne zadanie wszelkiej edukacji, pisze Z. Bauman musi oznaczać nade wszystko pielęgnowanie umiejętności życia w zgodzie z poczuciem niepewności i ambiwalencji w obliczu wielu punktów widzenia i braku nieomylnych i godnych zaufania autorytetów; musi oznaczać wzmocnienie krytycznych i samokrytycznych umiejętności oraz odwagę niezbędną do przyjęcia odpowiedzialności za własne wybory i związane z nimi konsekwencje. Co zawiera prezentacja? Jaki jest system kształcenia w Polsce? Jak jest z edukacją wczesnoszkolną?. Jak przebiega proces edukacji w szkole podstawowej? Jak zorganizowany jest proces nauczania w gimnazjum? Jak zmienia się system kształcenia zawodowego w kraju? Jaki jest system kształcenia ponadgimnazjalnego? Jakie są szkoły zawodowe w Polsce? Jak przebiega proces kwalifikacji zawodowych? Zindywidualizowane społeczeństwo, str. 169 Cele warsztatów Po co? Co? Dlaczego? Jak? Z kim? Kiedy? Po co? Prowadzić i realizować program Transgranicznej Orientacji Zawodowej. Poznać systemy kształcenia zawodowego w Euroregionie Nysa Omówić i zaprezentować system kształcenia w Euroregionie Nysa 1

2 Co? Studia podyplomowe Uczelnie Szkoły policealne Licea ogólnokształcące Technika Szkoła zawodowa Szkoła podstawowa Dlaczego? Pomóc uczniom: w wyborze szkoły zawodowej; pomóc w planowaniu własnej ścieżki kariery zawodowej; poznać współczesne zawody w Euroregionie Nysa; poznać możliwości kształcenia zawodowego w Euroregionie; poznać systemy kształcenia zawodowego w Euroregionie; pomóc nauczycielom w realizacji programu z zakresu transgranicznej preorientacji zawodowej; poznać współczesne zawody w Euroregionie Nysa; poznać zawody przyszłości i zdobywanie kwalifikacji; Przedszkole Dlaczego? Jak? Potrzebujemy w Euroregionie ludzi o kompetencjach społecznych, gospodarczych i kulturalnych. Potrzebujemy ludzi, którzy potrafią pracować w zespole i zespołowo, potrafią przyjmować różne role w zespole i kierować zespołem. Potrafią komunikować się między sobą, komunikować swoje potrzeby i oczekiwania, potrafią analizować problemy, dane i informacje oraz wykorzystywać te informacje w działaniach zawodowych, korzystać z nabytej wiedzy..świat nam ucieka, ponieważ wyścig, w którym dzisiaj bierzemy udział, nie jest wyścigiem o dostęp do wiedzy. Wiedza jest dziś powszechnie dostępna. Na świecie trwa wyścig o talenty, które potrafią tę wiedzę wykorzystać i zagospodarować. Trzeba je wyławiać, wzmacniać i promować. prof. A. Klesyk Spotkania i warsztaty; Gry i zabawy; Wyjazdy studyjne; Opracowanie poradnika; Prezentacja pomysłów; Konferencje i seminaria; Dyskusje panelowe; Publikacje; Gazeta Uczniowska; Poradnik dla nauczycieli; Aktywność uczniów; Aktywność nauczycieli; Wymiana doświadczeń; Współpraca i współdziałanie; Kreatywne rozwiązywanie problemów; Stosowanie technik twórczych; Upowszechnianie dobrych pomysłów i praktyk; Twórcze i efektywne spotkania warsztatowe; Z kim? Kiedy? Uczniowie; Nauczyciele; Szkoły; Pracodawcy; Przedstawiciele Kuratoriów Oświaty w Euroregionie; Rzemieślnicy; Organizacje pozarządowe; Ośrodki Kariery Zawodowej; Poradnie Psychologiczne; Urzędy Pracy w Euroregionie; Czas trwania projektu Kariera bez Granic Karierre ohne Granze do Istotnym kryterium projektu jest jego trwałość... Wypracowane zasady działania przetrwają kolejne lata... 2

3 Jak się uczymy w Polsce? Żłobek przedszkole szkoła podstawowa gimnazjum szkoła ponadgimnazjalna zasadnicza szkoła zawodowa liceum ogólnokształcące technikum szkoła policealna Co jest podstawą rozwoju jednostki? Doskonalenie umiejętności zawodowych Uczelnia studia licencjackie/inżynierskie studia magisterskie studia podyplomowe studia doktoranckie doskonalenie Kompetencje społeczne Uczenie się przez całe życie Kształcenie zawodowe Szkoła artystyczna ogólnokształcąca szkoła muzyczna I stopnia ogólnokształcąca szkoła muzyczna II stopnia ogólnokształcąca szkoła sztuk pięknych liceum plastyczne ogólnokształcąca szkoła baletowa doskonalenie Potwierdzanie kwalifikacji zawodowych Kompetencje stanowiskowe zawodowe Kształcenie obowiązkowe Jaki jest system kształcenia w Polsce? Jak jest z edukacją wczesnoszkolną? STUDIA PODYPLOMOWE SZKOŁY WYŻSZE SZKOŁY Przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w Polsce uczęszczanie przez dzieci do przedszkola nie jest obowiązkowe, z zastrzeżeniem dzieci pięcioletnich i sześcioletnich. GIMNAZJUM SZKOŁA PODSTAWOWA PRZEDSZKOLE LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE LICEUM UZUPEŁNIAJĄCE LICEUM PROFILOWANE POMATURALNE TECHNIKA TECHNIKA UZUPEŁNIAJACE SZKOŁY ZAWODOWE Od 1 września 2004 r. został wprowadzony obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci sześcioletnich, a od 1 września 2011 r. obowiązkiem tym objęto również dzieci pięcioletnie. Obowiązek ten można spełniać poprzez uczęszczanie do przedszkola, oddziału przedszkolnego przy szkole podstawowej lub do innej formy wychowania przedszkolnego. Co o edukacji wczesnoszkolnej? Do przedszkola uczęszczają dzieci w wieku od 3 do 6 roku życia, a w szczególnych przypadkach od 2,5 roku. Dzieci 5-letnie i 6-letnie są objęte obowiązkowym wychowaniem przedszkolnym. Oddziały do których uczęszczają dzieci 5 i 6-letnie nazywane są zwyczajowo "zerówkami". Obok przedszkoli funkcjonują również oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz punkty przedszkolne i zespoły wychowania przedszkolnego. Ostanie dwie formy wychowania przedszkolnego przeznaczone są dla niewielkich grup dzieci i tworzone są w miejscowościach odległych od przedszkoli i szkół podstawowych. Jak przebiega edukacja podstawowa? Sześcioletnia szkoła podzielona jest na dwa trzyletnie etapy. Na pierwszym etapie - w klasach I-III przeznaczona dla dzieci w wieku (6/7-10 lat) realizowana jest edukacja wczesnoszkolna. Obecnie na wniosek rodziców (opiekunów prawnych) może zostać przyjęte do szkoły podstawowej dziecko 6-letnie. Zajęcia odbywają się w formie kształcenia zintegrowanego, czyli bez podziału na przedmioty, a ich prowadzenie powierza się jednemu nauczycielowi-wychowawcy. Naukę języka obcego, edukację muzyczną, edukację plastyczną, wychowanie fizyczne i zajęcia komputerowe można powierzyć nauczycielowi - specjaliście. 3

4 Jak przebiega edukacja podstawowa? W klasach IV-VI kształcenie odbywa się w ramach przedmiotów, których prowadzenie powierza się nauczycielom - specjalistom. Jeden z nauczycieli uczących dany oddział klasowy pełni funkcję wychowawcy. Przedmioty realizowane na tym etapie to: język polski, język obcy nowożytny, matematyka, przyroda, historia i społeczeństwo, muzyka, plastyka, technika, informatyka (zajęcia komputerowe), wychowanie fizyczne, religia lub etyka (decyzja o uczestnictwie dziecka w zajęciach należy do rodziców), wychowanie do życia w rodzinie (od klasy V, decyzja o uczestnictwie dziecka w zajęciach należy do rodziców). Jak przebiega edukacja podstawowa? W klasie VI uczniowie przystępują do sprawdzianu zewnętrznego poziomu wiedzy i umiejętności, który jest jednakowy dla wszystkich uczniów. Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych otrzymują dostosowane arkusze. Sprawdzian organizowany jest przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Sprawdzian ten nie ma wpływu na ukończenie szkoły podstawowej, ani na przyjęcie do gimnazjum rejonowego. Jakie są rodzaje szkół podstawowych? JST Szkoły publiczne Szkoły społeczne Szkoły prywatne INTEGRACYJNE SPORTOWE JĘZYKOWE Stowarzyszenia Fundacje Kościoły Jak przebiega edukacja podstawowa? We wszystkich szkołach podstawowych publicznych i niepublicznych obowiązują te same zasady: realizowane są programy nauczania (wybrane lub napisane przez nauczyciela) uwzględniające podstawę programową, realizowane są zajęcia edukacyjne w wymiarze nie niższym niż wymiar obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania, stosuje się odpowiednie zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianu organizowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną w klasie szóstej, prowadzi się dokumentację przebiegu nauczania, zatrudnia się nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych, posiadający odpowiednie przygotowanie i kwalifikacje, Jak przebiega nauczanie w gimnazjum? Jakie są rodzaje gimnazjów? Reforma systemu oświaty z 1999 r. wprowadziła gimnazjum jako nowy typ szkoły przeznaczony dla młodzieży w wieku lat. Kształcenie na tym etapie ma charakter ogólny i odbywa się w przedmiotach: język polski, dwa języki obce nowożytne, muzyka, plastyka; historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia; chemia, fizyka, matematyka, Informatyka, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa zajęcia artystyczne, zajęcia techniczne, Uczeń gimnazjum może też uczestniczyć w zajęciach religii lub etyki oraz wychowania do życia w rodzinie decyzja rodziców; Zajęcia artystyczne, zajęcia techniczne, edukacja dla bezpieczeństwa i drugi obowiązkowy język obcy nowożytny - wprowadzono w 2009/2010 w wyniku zmiany podstawy programowej. Ogólne Dorosłych Zawodowe Akademickie Gimnazja Specjalne Prywatne Integracyjne Dwujęzyczne 4

5 Jakie są rodzaje gimnazjów? Kształcenie w gimnazjum różni się zależnie od systemu oświaty danego państwa, w Polsce mamy następujące typy: gimnazjum (ogólnodostępne), gimnazjum prywatne; gimnazjum integracyjne szkoła z oddziałami liczącymi od 15 do 20 uczniów, w których uczy się od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych: niedowidzących, niedosłyszących, niepełnosprawnych ruchowo, upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, nieprzystosowanych i zagrożonych społecznie; gimnazja specjalne szkoła, w której uczą się uczniowie niepełnosprawni; gimnazjum akademickie szkoły dla uczniów uzdolnionych (np. w Toruniu, Olsztynie); Jakie są rodzaje gimnazjów? gimnazjum dwujęzyczne szkoły, w których część zajęć jest prowadzona w nowożytnym języku obcym; gimnazjum zawodowe; gimnazjum dla dorosłych; W wielu gimnazjach wprowadza się zwiększoną liczbą godzin w tygodniu z przedmiotów zgodnie z zainteresowaniami uczniów, tworząc oddziały informatyczno-matematyczne, oddziały językowe, oddziały ekonomiki i przedsiębiorczości, a także oddziały artystyczne... Jak przebiega nauczanie w gimnazjum? Kształcenie w gimnazjum kończy się egzaminem gimnazjalnym, który zazwyczaj odbywa się w kwietniu i przystępują do niego uczniowie klas trzecich. Jak przebiega nauczanie w gimnazjum? Obowiązkowy egzamin gimnazjalny Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia gimnazjum, ale nie określa się minimalnego wyniku, jaki zdający powinien uzyskać, aby egzamin zdać. humanistyczna matematyczno- przyrodnicza język obcy nowożytny Wynik egzaminu jest jednym kryteriów branych pod uwagę przy rekrutacji do szkoły ponadgimnazjalnej. umiejętności z języka polskiego, historii i Wiedzy o społeczeństwie umiejętności z fizyki, matematyki, geografii, chemii, biologii umiejętności na poziomie podstawowym i rozszerzonym Co w kształceniu ponadgimanzjalnym? Co w kształceniu ponadgimnazjalnym? Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw z dnia 19 sierpnia 2011 r. wprowadza zmiany w systemie kształcenia zawodowego. Wdrażanie przepisów ustawy rozpoczęto 1 września 2012r. Zakończenie reformy kształcenia zawodowego zaplanowano do końca 2014 roku. Szkoły Policealne 2,5 lat Technikum 4 lata Zasadnicza Szkoła Zawodowa Liceum Ogólne 3 lata Ustawodawca stworzył organom prowadzącym szkoły, które podlegają wygaszeniu, możliwość ich przekształcenia w terminie do dnia 31 sierpnia 2015 r. w licea ogólnokształcące dla dorosłych. Warto dodać, że licea ogólnokształcące dla dorosłych, obok szkół policealnych będą jedynymi typami szkół ponadgimnazjalnych, w których osoby dorosłe będą miały możliwość kształcić się w formach szkolnych. 5

6 Co w kształceniu ponadgimanzjalnym? Szkoły, które podlegają wygaszaniu: licea profilowane dla dorosłych, uzupełniające licea ogólnokształcące dla młodzieży, uzupełniające licea ogólnokształcące dla dorosłych, technika uzupełniające dla młodzieży, technika uzupełniające dla dorosłych, technika dla dorosłych, zasadnicze szkoły zawodowe dla dorosłych, Liceum Ogólnokształcące 3 lata Dwuletnie liceum uzupełniające Trzyletnie liceum profilowane Szkoły policealne Technikum 4 lata Trzyletnie technikum uzupełniające Zasadnicza szkoła Zawodowa Trzyletnie szkoły specjalne Ochotnicze Hufce Pracy Istnieją następujące rodzaje szkół ponadgimnazjalnych: Zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania nie krótszym niż 2 i dłuższym niż 3 lata (od 1 września 2012 r. funkcjonują wyłącznie szkoły o trzyletnim okresie nauczania), których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w liceum lub technikum; Trzyletnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego; Trzyletnie licea profilowane, które kształcą w profilach kształcenia ogólnozawodowego, ich ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego... (od 1 września 2012 r. nie jest prowadzony nabór uczniów do tego typu szkoły); Czteroletnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego; Dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące dla absolwentów szkół zasadniczych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego (od 1 września 2012 r. nie jest prowadzony nabór uczniów do tego typu szkoły 6

7 Trzyletnie technika uzupełniające dla absolwentów szkół zasadniczych, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego (od 1 września 2013 r. nie jest prowadzony nabór uczniów do tego typu szkoły); Szkoły policealne o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, których ukończenie umożliwia osobom posiadającym wykształcenie średnie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu; Trzyletnie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy. UCZELNIE SZKOŁY POLICEALNE LICEA TECHNIKA SZKOŁY ZAWODOWE Kiedy wykształcenie zawodowe?. Ustawa art. 11a, ust. 3. wykształcenie zasadnicze zawodowe posiada osoba, która: ukończyła zasadniczą szkołę zawodową, szkołę zasadniczą lub inną szkołę równorzędną, albo ukończyła zasadniczą szkołę zawodową, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt. 3 lit. a) trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową, której ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także dalsze kształcenie począwszy od klasy drugiej liceum ogólnokształ - cącego dla dorosłych, albo Kiedy wykształcenie zawodowe?. zdała egzamin, o którym mowa w art. 10 ust. 3 pkt 2 lit. a) zdała egzamin eksternistyczny z zakresu wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla zasadniczej szkoły zawodowej przeprowadzany przez okręgową komisję egzaminacyjną, ukończyła kwalifikacyjne kursy zawodowe w zakresie wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, lub uzyskała dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, 7

8 Jaki jest model nauczania? Jaki jest model kształcenia zawodowego? Podstawa programowa kształcenia zawodowego ujmuje treści opisane w formie oczekiwanych efektów kształcenia: Nauczanie przedmiotowe Nauczanie modułowe Nauczanie praktyczne Wiedzy; Umiejętności; Kompetencji personalnych i społecznych, Ogólna podstawa programowa kształcenia zawodowego Programy specjalistyczne dla zawodów niezbędnych dla zawodów lub kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach... Jaki jest model kształcenia zawodowego? Jakie obszary kształcenia zawodowego? Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego: Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów, w tym kompetencje personalne i społeczne Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji zawodowej Ogólna podstawa programowa kształcenia zawodowego. Programy specjalistyczne dla zawodów. Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia adminstracyjno usługowy ( A ); budowalny ( B ); elektryczno elektroniczny ( E ); mechaniczny i górniczo hutniczy ( M ); rolniczo leśny z ochroną środowiska ( R ); turystyczno gastronomiczny ( T ); medyczno społeczny ( S ); Jakie obszary kształcenia zawodowego? W obrębie każdego obszaru zawodowego, zawody uporządkowano według typu szkoły: zasadnicza szkoła zawodowa; technikum; szkoła policealna; Jakie wspólne treści kształcenia zawodowego? Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oznaczono kodem trzyliterowym: BHP bezpieczeństwo i higiena pracy; PDG prowadzenie działalności gospodarczej; JOZ język obcy zawodowy; KPS kompetencje personalne i społeczne; OMZ organizacja pracy małych zespołów; 8

9 Jakie są istotne umiejętności? Świat nam ucieka, wyścig w którym dzisiaj bierzemy udział, nie jest wyścigiem o dostęp do wiedzy. Wiedza jest powszechnie dostępna. Na świecie trwa wyścig o talenty, które potrafią tę wiedzę wykorzystać i zagospodarować. Potrzebne do tego są podstawowe umiejętności kluczowe Jakie umiejętności nauczyciela? Umiejętność promowania takiego rozwoju kompetencji uczniowskich, które pozwolą im, jako pełnoprawnym obywatelom danego państwa, z sukcesem funkcjonować w Społeczeństwie Wiedzy. Komisja Europejska 2005 Planowania, organizowania i oceniania uczenia się Pracować metodą projektu Skutecznie komunikować się językiem obcym Odnosić do praktyki zdobytą wiedzę i umiejętności Skutecznie porozumiewać się w języku ojczystym Dokonywać samooceny swoich możliwości Współpraca z grupą i w grupie Korzystać z różnych źródeł informacji Wykorzystywać swój potencjał intelektualny i swoje możliwości Rozpoznawać i korzystać ze swojego stylu uczenia się, pracy Rozwiązywać problemy w twórczy sposób Analizować i rozpoznawać sytuacje trudne Przyswajać i korzystać z technik negocjacji Jak zapamiętujemy? To, co czytamy = 10% To, co słyszymy = 20% To, co widzimy = 30% To, co widzimy i słyszymy = 50% To, co mówimy = 70% To, co mówimy i robimy = 90% Jakie postulaty dla preorientacji? Umiejętności wymagane przez pracodawców od absolwentów: wiedza na temat prawa, podstaw ekonomii, podstaw zarządzania projektami i procesami, komunikacja w języku polskim w mowie i piśmie, umiejętność załatwienia sprawy przez telefon lub w bezpośredniej rozmowie, tworzenia oficjalnego pisma, itp., komunikacja w językach obcych (właściwe każdy absolwent technikum czy studiów posługuje się jakimś językiem obcym), przetwarzanie informacji, zdolności i chęci pracownika do uczenia się przez całe życie, przedsiębiorczość, czyli umiejętność realizowania pomysłów, wdrażania ich w życie. 9

10 uczący się bezkonfliktowy zaradny inicjujący zdecydowany autorfleksyjny poszukujący przedsiębiorczy samodzielny broniący racji tolerancyjny aktywny Jakie postulaty dla preorientacji? Elastyczność tworzenia programów, podstaw programowych. Wprowadzanie do szkół kształcenia modułowego. Potwierdzanie każdej kwalifikacji zawodowej. Przeprowadzanie egzaminu czeladniczego, mistrzowskiego przez komisje izb rzemieślniczych. Powiązanie bazy technicznej szkół z przemysłem, możliwość zatrudnienia w szkole osób z przemysłu, ale zgodnie ze stażem pracy tej osoby odpowiednie zmiany legislacyjne. Absolwent szkoły zawodowej powinien umieć projektować w 2D i 3D (przedstawiciele firmy ProCAX zaprezentowali skaner oraz drukarkę umożliwiającą drukowanie w 3D). Jakie postulaty dla preorientacji? Programy edukacji zawodowej w UE Szkolnictwo zawodowe powinno podlegać Ministerstwu Gospodarki. Zapewnienie stabilności prawa oświatowego, możliwości formułowania polityki i strategii rozwoju szkoły. Wprowadzenie do programów szkół treści pozwalających na kształcenie i rozwijanie profesjonalnych umiejętności i kompetencji społecznych. Wykorzystywanie analiz i prognoz dla rynku pracy. Przywrócenie znaczenia zajęć praktycznych w szkole podstawowej i gimnazjum. Doradztwo zawodowe już dla gimnazjalistów. SOCRATES program działania w zakresie oświaty ogólnej; ERASMUS program koordynacji współpracy pomiędzy uczelniami; LINGUA- program wspierający naukę języków obcych; LEONARDO DA VINCI- partnerski program w zakresie edukacji i doskonalenia; COMMET- program w zakresie edukacji technologicznej; EUROTECNET- program działania w zakresie kształcenia zawodowego; PETRA- program dotyczący ujednolicenia kwalifikacji zawodowych; DELTA- program dotyczący technologii informacyjnych; PHARE- program skierowany na kraje Europy Środkowo Wschodniej, głównie dotyczący restrukturyzacji w systemach edukacyjnych; Edukacja zawodowa w UE Kariera bez Granic W Unii Europejskiej wiele komisji i organizacji zajmuje się edukacją zawodową, min.: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OCED; Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wychowania, Nauki i Kultury UNESCO ; Międzynarodowa Organizacja Pracy; Europejskie Centrum Popierania Rozwoju Kształcenia Zawodowego CEDEFOP; Europejski Instytut Kształcenia Zawodowego w Paryżu; Lider wiodący projektu: Agencja PONTES, Międzynarodowe Centrum Kształcenia w St. Marienthal Partner projektu po stronie polskiej: Dolnośląska Izba Rzemieślnicza we Wrocławiu 10