ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 201

Transkrypt

1 Zawód: technik mechanik okrętowy Symbol cyfrowy zawodu: 314[03] Numer zadania: Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 314[03]-0-12 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 201 Informacje dla zdającego: 1. Materiały egzaminacyjne obejmują: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treścią zadania i dokumentacją, zeszyt ze stroną tytułową KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KARTĘ OCENY. 2. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera stron. Sprawdź, czy materiały egzaminacyjne są czytelne i nie zawierają błędnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiałach egzaminacyjnych zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego etap praktyczny. 3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoją datę urodzenia, wpisz swój numer PESEL. 4. Na KARCIE OCENY: wpisz swoją datę urodzenia, wpisz swój numer PESEL, wpisz symbol cyfrowy zawodu, zamaluj kratkę z numerem odpowiadającym numerowi zadania, przyklej naklejkę ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie. 5. Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją załączoną do zadania, stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania egzaminu. 6. Po upływie tego czasu przystąp do rozwiązywania zadania. Rozwiązanie obejmuje opracowanie projektu realizacji prac określonych w treści zadania, wykonanie prac związanych z opracowywanym projektem i sporządzenie dokumentacji z ich wykonania. 7. Zadanie rozwiązuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto, nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeżeli nie należą do pracy, obwiedź linią i oznacz słowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie będą oceniane. 8. Po rozwiązaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytułu pracy. Wszystkie materiały, które załączasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL w prawym górnym rogu. 9. Na stronie tytułowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczbę stron swojej pracy i liczbę sztuk załączonych materiałów. 10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KARTĘ OCENY przekaż zespołowi nadzorującemu etap praktyczny. Powodzenia! * w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.

2 Zadanie egzaminacyjne Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje się komputer z zainstalowanym oprogramowaniem symulatora chłodni prowiantowej wraz z instrukcją obsługi oraz drukarka z możliwością druku w kolorze. W trakcie wieczornego obchodu mechanik wachtowy zauważył, że sprężarka chłodni prowiantowej pracująca w trybie automatycznym zbyt często się włącza i wyłącza. Przyjmując, że: wszystkie zawory ręczne są sprawne i ustawione we właściwych pozycjach, pompa wody morskiej chłodząca skraplacz działa poprawnie, presostat niskiego ciśnienia działa poprawnie, presostat wysokiego ciśnienia działa poprawnie, presostat różnicowy działa poprawnie, odolejacz działa prawidłowo, krata kingstonowa i filtr wody morskiej są czyste, czynnik (freon) nie jest zawilgocony i zapowietrzony, odwadniacz nie jest zanieczyszczony, wszystkie zawory elektromagnetyczne działają prawidłowo oraz w karterze sprężarki znajduje się właściwa ilość oleju, opracuj projekt realizacji prac prowadzących do lokalizacji i usunięcia możliwych uszkodzeń powodujących niewłaściwą pracę chłodni prowiantowej. Po opracowaniu projektu przygotuj symulator chłodni prowiantowej do pracy zgodnie z parametrami podanymi w Załączniku 2 i wykonaj wydruk potwierdzający działanie symulatora zgodnie z Załącznikiem 3. Projekt realizacji prac powinien zawierać: 1. Tytuł pracy egzaminacyjnej opowiadający zakresowi opracowania. 2. Założenia do opracowania projektu wynikające z treści zadania i załączonej dokumentacji. 3. Wykaz prawdopodobnych uszkodzeń powodujących niewłaściwą pracę chłodni prowiantowej. 4. Wykaz części zamiennych oraz narzędzi potrzebnych do usunięcia uszkodzeń. 5. Wykaz czynności prowadzących do lokalizacji prawdopodobnych uszkodzeń. 6. Wykaz czynności prowadzących do usunięcia prawdopodobnych uszkodzeń i opis czynności zapobiegających podobnym uszkodzeniom. Wykonanie prac związanych z przygotowaniem i uruchomieniem symulatora chłodni prowiantowej polega na: przygotowaniu instalacji wody morskiej zgodnie z instrukcją obsługi symulatora, ustawieniu temperatur i ciśnień na termostatach i presostatach zgodnie z Załącznikiem 2, Strona 2 z 11

3 uruchomieniu symulatora w sposób opisany w instrukcji obsługi programu, wykonaniu wydruków potwierdzających działanie symulatora w sposób opisany w Załączniku 3. Dokumentacja z uruchomienia symulatora chłodni prowiantowej: Wydruk zakładek programu symulatora - Panel kontrolny, Schemat oraz Presostat niskiego ciśnienia. Do wykonania zadania wykorzystaj: Komputer klasy PC z zainstalowanym oprogramowaniem symulatora chłodni prowiantowej oraz drukarkę z opcją drukowania w kolorze. Załącznik 1. Schemat instalacji stanowiska chłodni prowiantowej Załącznik 2. Wykaz parametrów ustawianych w symulatorze chłodni prowiantowej Załącznik 3. Procedurę Wydruku ekranu monitora Załącznik 4. Dokumentację techniczno-ruchową chłodni prowiantowej DTR (wybrane fragmenty) Załącznik 5. Wykaz dostępnych narzędzi, materiałów i części zamiennych Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. Strona 3 z 11

4 Schemat instalacji stanowiska chłodni prowiantowej Załącznik 1. Rys. 1. Legenda do schematu instalacji chłodni prowiantowej (opisane w kwadratach z odpowiednimi oznaczeniami) 1. zawór ręczny na tłoczeniu sprężarki, 2. zawór ręczny na ssaniu sprężarki, 3. trójdrożny zawór ręczny na odlocie ze skraplacza do uzupełniania freonu, 4. zawór obejściowy (by-pass) odwadniacza, 5. zawór na dolocie do odwadniacza, 6. zawór na odlocie z odwadniacza, 7. zawór na obejściu pompy wody morskiej regulujący przepływ wody przez skraplacz, 8. zawór na dolocie wody morskiej do skraplacza, 9. zawór odcinający dopływ czynnika do komory 2, 10. zawór odcinający dopływ czynnika do komory 1, LPC presostat niskiego ciśnienia, HPC presostat wysokiego ciśnienia, DPC presostat różnicowy, SV1 i SV2 zawór elektromagnetyczny, TZR termostatyczny zawór rozprężny, TC termostat. Strona 4 z 11

5 Rys. 2. Legenda do schematu instalacji chłodni prowiantowej (zastosowane symbole) Wykaz parametrów ustawianych w symulatorze chłodni prowiantowej zawór na obejściu pompy wody morskiej należy zamknąć, termostat w komorze I należy ustawić na -10 ºC dopuszczalną różnicę temperatury w komorze I należy ustawić na 2 ºC, termostat w komorze II należy ustawić na +10 ºC, dopuszczalną różnicę temperatury w komorze II należy ustawić na 2 ºC, Załącznik 2. ciśnienie zabezpieczające na presostacie wysokiego ciśnienia należy ustawić na 2,0 MPa, ciśnienie włączenia sprężarki na presostacie niskiego ciśnienia należy ustawić na 0,3 MPa, różnicę na presostacie niskiego ciśnienia DIFF należy ustawić na 0,2 MPa, czas odszraniania (DEFROSTING) na Panelu kontrolnym ustawić na 16 godz., przepływ freonu należy skierować przez odwadniacz. Strona 5 z 11

6 Podczas pracy chłodni prowiantowej należy: Procedura wydruku ekranu monitora Załącznik uruchomić program Paint dostępny w menu Start -> Programy -> Akcesoria, 2. kombinacją klawiszy ALT TAB przejść do programu symulatora na zakładkę Panel Kontrolny, 3. wcisnąć kombinację klawiszy ALT PRTSCR 4. kombinacją klawiszy ALT TAB przejść do programu Paint, 5. kombinacją klawiszy CTRL V wkleić bitmapę do programu Paint, 6. wydrukować rysunek kombinacją klawiszy CTRL P, 7. powtarzając punkty 3-6 należy wydrukować zakładkę Schemat jak również ustawienia presostatu niskiego ciśnienia. UWAGA: należy zwrócić uwagę aby zapisać mapę bitową w czasie pracy sprężarki chłodniczej po ustaleniu temperatur w komorach chłodniczych. Załącznik 4. Dokumentacja techniczno-ruchowa chłodni prowiantowej DTR (wybrane fragmenty) I. System wody morskiej Woda morska w systemie chłodni prowiantowej służy do schładzania freonu w skraplaczu. Na system wody morskiej składają się zawory odcinające, armatura oraz pompa wody morskiej. Woda zasysana jest z kingstonu pompą obiegową i tłoczona do skraplacza freonu po czym usuwana jest za burtę. II. System przepływu czynnika Czynnik chłodniczy zasysany jest przez sprężarkę chłodniczą w postaci gazowej, sprężany i tłoczony poprzez odolejacz do skraplacza, gdzie zmienia się jego stan skupienia z gazowego na ciekły. Następnie freon przepływa przez odwadniacz oraz termostatyczny zawór rozprężny i skierowany jest do parownika. Następnie przepływa przez parownik, w którym zmienia się jego stan skupienia na gazowy odbierając ciepło, po czym ponownie zassany jest do sprężarki. Strona 6 z 11

7 III. Presostat niskiego ciśnienia Presostat niskiego ciśnienia służy do sterowania pracą sprężarki i umieszczony jest na ssaniu sprężarki. Włącza sprężarkę gdy ciśnienie na ssaniu przekroczy ciśnienie progowe ustawione na presostacie (START). Wyłączy, gdy ciśnienie spadnie poniżej różnicy ciśnień między START i DIFF. Właściwe ciśnienia ustawia się w zależności od czynnika który znajduje się w systemie. Uszkodzenie presostatu objawia się niewłączaniem sprężarki lub zbyt częstymi jej startami. W przypadku uszkodzenia presostatu należy wymienić go na nowy. IV. Presostat wysokiego ciśnienia Rys. 3. Presostat niskiego ciśnienia. Presostat wysokiego ciśnienia jest urządzeniem zabezpieczającym sprężarkę chłodniczą przed nadmiernym ciśnieniem i umieszczony jest na tłoczeniu sprężarki. W momencie przekroczenia dopuszczalnego ciśnienia na tłoczeniu sprężarki (ustawionego na presostacie) zostaje odcięte zasilanie sprężarki powodując jej zatrzymanie. Aby ponownie uruchomić system należy odblokować presostat (nacisnąć przycisk RESET). Uwaga: aby odblokować presostat, należy obniżyć ciśnienie na tłoczeniu sprężarki od maksymalnego ustawionego na presostacie o wartość określoną na presostacie jako RESET DIFF. W przypadku uszkodzenia presostatu należy wymienić go na nowy. Rys. 4. Presostat wysokiego ciśnienia. V. Sprężarka chłodnicza Sprężarka chłodnicza jest typu wyporowego (tłokowa). Służy ona do zasysania czynnika w postaci gazowej i tłoczenia go do kolejnych elementów systemu (docelowo do parownika). Zabezpieczona jest przed uszkodzeniem dzięki presostatom wysokiego ciśnienia i różnicowego. Sterowana jest za pomocą presostatu niskiego ciśnienia. Strona 7 z 11

8 VI. Skraplacz Skraplacz jest typu płaszczowo-rurowego i służy do zamiany stanu czynnika z gazowego na ciekły. Jest jednocześnie zbiornikiem freonu. Należy utrzymywać właściwy poziom czynnika, który powinien być widoczny w połowie wysokości wziernika. Do skroplenia freonu używana jest woda morska. Do regulacji temperatury wody dolotowej służy zawór obejściowy zamontowany na pompie obiegowej wody morskiej. Przy nadmiernym zabrudzeniu skraplacza wzrasta ciśnienie tłoczenia sprężarki, aż do zadziałania presostatu wysokiego ciśnienia. Skraplacz należy okresowo czyścić (stronę wody morskiej) za pomocą szczotki mosiężnej do czyszczenia rurek w skraplaczu. Jeżeli nastąpi przeciek freonu i spadnie jego poziom może dojść do częstego włączania i wyłączania sprężarki. Jeśli freonu będzie za dużo objawy mogą być podobne do objawów jakie może powodować zabrudzony skraplacz. Należy okresowo kontrolować poziom czynnika w skraplaczu. Rys. 5. Skraplacz czynnika chłodniczego. VII. Termostatyczny zawór rozprężny Termostatyczne zawory rozprężne powodują zmianę stanu skupienia czynnika z ciekłego na gazowy w trakcie której następuje ochłodzenie par freonu. Ilość przepływającego freonu jest sterowana przegrzaniem czynnika chłodniczego na odlocie z parownika, który można regulować w małym zakresie. Fabrycznie temperatura przegrzania jest ustawiona na +5 ºC. Rys. 6. Termostatyczny zawór rozprężny. Strona 8 z 11

9 Aby zapewnić długotrwałą eksploatację termostatycznego zaworu rozprężnego grzybek i gniazdo zaworu wykonane są ze specjalnego stopu wysokiej jakości, szczególnie odpornego na zużycie. Z czasem zawór ulega naturalnemu zużyciu co może powodować jego niewłaściwą pracę, która charakteryzuje się zmniejszeniem wydajności chłodniczej sprężarki co powoduje m.in. częste jej włączanie się. W przypadku uszkodzenia zaworu należy wymienić go na nowy. VIII. Odolejacz Odolejacz służy do oddzielenia oleju smarnego od freonu, a następnie skierowania go z powrotem do karteru sprężarki. Uszkodzenie odolejacza zdarza się bardzo rzadko. W przypadku uszkodzenia należy wymienić go na nowy. IX. Odwadniacz Odwadniacz służy do usunięcia wilgoci z czynnika. Odwadniacz należy okresowo wymieniać. X. Termostat Termostat służy do sterowania zaworem elektromagnetycznym odcinającym dopływ freonu do termostatycznych zaworów rozprężnych i dzięki temu utrzymywana jest stała temperatura w komorze chłodzenia. Właściwą temperaturę ustawia się na termostacie, natomiast dokładność utrzymywanej temperatury wyznacza się z nomogramu dołączanego do termostatu i ustawia się na skali DIFF. W przypadku uszkodzenia termostatu należy wymienić go na nowy. Rys. 7. Przykładowe wyznaczenie żądanej temperatury oraz jej dokładność (w powyższym przykładzie ustawiona temperatura równa jest -10 C, a dopuszczalna różnica wynosi 2,5 C, parametr DIFF powinien być ustawiony w pozycji 4). Strona 9 z 11

10 XI. Procedura uzupełniania czynnika chłodniczego w systemie odzysk czynnika z urządzenia chłodniczego: 1. podłączyć złącze manometrycznego zestawu monterskiego 2 do zaworu trójdrożnego na odlocie ze skraplacza instalacji freonowej chłodni prowiantowej 1, 2. podłączyć złącze manometrycznego zestawu monterskiego 2 do złącza ssawnego stacji odzysku 3, 3. podłączyć złącze tłoczne stacji odzysku 3 do butli 4, 4. otworzyć zawory manometrycznego zestawu monterskiego i butli, 5. przestawić zawór trójdrożny instalacji freonowej urządzenia chłodniczego na napełnianie czynnikiem systemu chłodniczego, 6. załączyć stację odzysku 3, 7. kontynuować odzysk freonu do uzyskania odpowiedniego poziomu w skraplaczu, 8. przestawić zawór trójdrożny na prace instalacji freonowej urządzenia chłodniczego, 9. kontynuować odzysk freonu do momentu uzyskania próżni wskazanej na manometrze niskiego ciśnienia w stacji odzysku freonu, 10. rozłączyć wszystkie podłączenia. Rys.8. Schemat podłączeń instalacji do odzysku czynnika z urządzenia chłodniczego: 1. urządzenie chłodnicze. 2. manometryczny zestaw monterski z podłączeniami. 3. stacja odzysku (urządzenie do odzysku freonu). 4. zapasowa butla czynnika chłodniczego. Napełnienie urządzenia chłodniczego czynnikiem: 1. podłączyć butle ze złączem ssawnym stacji odzysku 3, 2. podłączyć złącze tłoczne stacji odzysku 3 z manometrycznym zestawem monterskim 2, 3. podłączyć złącze manometrycznego zestawu monterskiego 2 do zaworu trójdrożnego na odlocie ze skraplacza urządzenia chłodniczego, 4. otworzyć zawór butli 4, 5. otworzyć zawory złącza manometrycznego zestawu monterskiego 2, 6. przestawić zawór trójdrożny na odlocie ze skraplacza urządzenia chłodniczego na pozycję napełniania systemu czynnikiem systemu chłodniczego, Strona 10 z 11

11 7. załączyć stację odzysku 3, 8. kontynuować pompowanie freonu do instalacji freonowej (kontrolując poziom w skraplaczu) do żądanej wartości, 9. po uzupełnieniu czynnika zamknąć zawór butli 4, 10. kontynuować odzysk freonu, aż manometr niskiego ciśnienia stacji odzysku freonu 3 będzie wskazywać próżnię, 11. wyłączyć stację 3, zamknąć zawory złącza manometrycznego zestawu monterskiego, 12. przestawić zawór trójdrożny za skraplaczem na prace urządzenia chłodniczego, 13. rozłączyć wszystkie podłączenia. Rys.9. Schemat podłączeń instalacji do napełnienia urządzenia chłodniczego czynnikiem: 1. urządzenie chłodnicze. 2. manometryczny zestaw monterski z podłączeniami. 3. stacja odzysku (urządzenie do odzysku freonu). 4. zapasowa butla czynnika chłodniczego. Wykaz dostępnych narzędzi, materiałów i części zamiennych Narzędzia Materiały Części zamienne Silikon, klej do gumy, rozpuszczalnik. Suwmiarka, klucz dynamometryczny, komplet wkrętaków, szczypce uniwersalne, komplet kluczy płaskich i oczkowych, ściągacz do łożysk, szczotka stalowa, urządzenie do odzysku freonu z zapasową butlą do czynnika chłodniczego i podłączeniami, urządzenie do odzysku freonu z zapasową butlą z czynnikiem chłodniczym i podłączeniami, szczotka mosiężna, młotek stalowy, nóź monterski. Uwaga: dobrać tylko potrzebne do usunięcia przewidywanych uszkodzeń. Załącznik 5. Części zamienne pompy wody morskiej chłodzącej skraplacz, presostat niskiego ciśnienia, presostat wysokiego ciśnienia, zestaw o-ringów, odwadniacz, termostatyczny zawór rozprężny, termostat, łożysko toczne, zawór elektromagnetyczny. Strona 11 z 11