Ogólnopolskie badania graniczne

Transkrypt

1 Ogólnopolskie badania graniczne Witold Bartoszewicz Instytut Turystyki Maj 2010

2 Po wejściu do strefy Schengen: Bardzo ograniczona rejestracja ruchu przez Straż Graniczną. Brak informacji o strukturze ruchu. Nie maleją: Potrzeby organizacji międzynarodowych i ich polskich partnerów. Potrzeby władz centralnych i regionalnych. 2

3 Cele badania 1. Charakterystyka turystów zagranicznych i odwiedzających jednodniowych oraz określenie ich wydatków. 2. Pomiar ruchu ma służyć określeniu wielkości badanych populacji, co pozwoli na uogólnienie wyników badań ankietowych na populację generalną. 3

4 Nowy projekt Scharakteryzujemy metodę szacowania ruchu na granicach nierezydentów i mieszkańców Polski. W obu przypadkach procedura jest analogiczna, z tym, że populacja rezydentów podróżujących za granicę na jeden dzień jest bardziej homogeniczna, co powala na zastosowanie mniejszej próby. Za punkt wyjścia przyjęto analizę danych o ruchu na przejściach granicznych w 2007 roku zbieranych przez Straż Graniczną, a upowszechnianych przez GUS. Polska o długiej granicy i bardzo licznych przejściach, zwłaszcza drogowych jest krajem o niekorzystnych warunkach do badania ruchu granicznego. 4

5 Przejścia graniczne w 2007 r. (GUS i SG) tys. cudzoziemców (wyjazdy) tys. Polaków (przyjazdy). Ruch notowano na 263 przejściach, w tym: 189 drogowych i pieszych, 31 kolejowych, 18 lotniczych, 19 morskich, 6 rzecznych. 5

6 Koncentracja ruchu Połowa przejść obsługuje 0,1% cudzoziemców (w drodze z Polski). Ponad połowa (51,1%) cudzoziemców korzystała z 14 przejść. W tej 14 jest tylko jedno przejście na wschodzie i jeden port lotniczy. 6

7 Koncentracja ruchu Ponad połowę (57,6%) przyjazdów stanowią przyjazdy Niemców. Pierwsza dziesiątka krajów generuje 94% całego ruchu przyjazdowego. Tylko z 22 krajów zanotowano więcej niż 100 tys. przyjazdów. 7

8 Losowanie przejść Schemat warstwowego i dwustopniowego doboru przejść granicznych. Zasadą grupowania jest rodzaj przejścia granice z poszczególnymi krajami plus przejścia morskie i lotnicze. Metoda nieproporcjonalnego doboru warstwowego np. przejścia lotnicze uzyskują większą szansę wejścia do próby niż wynikałoby to z wielkości ruchu na tych przejściach. 8

9 Losowanie przejść Kategorie przejść zostały wyznaczone odrębnie dla każdego typu przejść, a w ramach każdego przejścia jako kryterium zakwalifikowania do danej kategorii przyjęto wielkość ruchu. Przejścia gdzie ruch jest znikomy (kat. IV) można z procedury losowania wykluczyć. Pozostałe otrzymują wagę określającą prawdopodobieństwo wylosowania. Dla kategorii I waga ta jest na tyle duża, aby z niemal całkowitą pewnością weszły one przynajmniej do jednej tury badań z dwóch przypadających na dany kwartał. Kategorie II i III otrzymałyby wagi odpowiednio mniejsze, tak aby każda tura badań byłaby realizowana na przejściach. 9

10 Organizacja badań (fragment instrukcji) Pracę zaczynamy po przybyciu na przejście graniczne. Po 30 minutach pracy 2 i pół lub 3 godziny przerwy i zaczynamy kolejną wachtę. Jeśli na danym przejściu jest kilka bramek (potoków podróżnych), kolejną wachtę wykonujemy na drugiej bramce i tak dalej. Nominalny czas dyżuru: od 8.00 do (14 godzin). Dopuszcza się niewielkie odstępstwa wynikające z możliwości transportu i organizacji pracy ekip. Na kilku przejściach (Medyka, Okęcie) wskazane byłoby przedłużenie pracy do północy. Z kolei są takie przejścia, na których czas dyżuru może być krótszy (np. od do 20.00). Analogiczne zasady obowiązują dla zliczania ruchu granicznego Polaków. Zliczanie ruchu cudzoziemców powinno objąć WYJAZDY z Polski Zliczanie ruchu Polaków powinno objąć POWROTY do Polski. Jeśli na przejściu pracuje jedna ekipa, najlepiej liczenie cudzoziemców i Polaków robić osobno t.j. po półgodzinnej pracy przy liczeniu cudzoziemców przechodzimy do liczenia ruchu granicznego Polaków, potem przerwa (ale już krótsza niż trzygodzinna) i cały cykl się powtarza. Jeśli pracują dwie ekipy co na przejściach o dużym ruchu byłoby wskazane liczenie Polaków i cudzoziemców odbywałoby się jednocześnie. Przyjmujemy, że średnio na przejściu w ciągu jednego dnia pracy będą 4 półgodzinne wachty poświęconych na zliczanie ruchu cudzoziemców i 3 dla Polaków. 10

11 Zasady zliczania ruchu (z instrukcji) Zasady te są różne zależnie od rodzaju przejścia (drogowe i pozostałe) oraz przedmiotu (cudzoziemcy, Polacy). Na przejściach drogowych liczymy pojazdy przekraczające granicę i liczbę osób w nich podróżujących. Na podstawie rejestracji pojazdu określamy kraj. Wyniki zliczania podajemy odrębnie dla poszczególnych rodzajów pojazdów (samochód osobowy, mikrobus, autobus, ciężarowy/dostawczy, inne pojazdy). Arkusz sprawozdawczy zawiera też rubrykę piesi, których należy po prostu policzyć, mimo, że zapewne nie da się określić kraju zamieszkania pieszych. Po każdej wachcie wypełniamy arkusze sprawozdawcze nie zapominając o wpisaniu wartości N (co który liczony) przyjętej podczas każdej półgodzinnej wachty, odrębnie dla każdego typu pojazdu. Zakładamy, że zazwyczaj N=1. Musimy też przewidzieć takie sytuacje, kiedy ruch jest tak duży, że określenie rejestracji i liczby pasażerów może być trudne wówczas skupiamy uwagę na co N-tym. Zdajemy sobie sprawę, że trudne lub niemożliwe jest określenie kraju zamieszkania w sytuacji, kiedy osoby podróżują wynajętym lub świeżo zakupionym samochodem, albo stanowią wielonarodowościowe grupy osób, podróżujących wspólnym środkiem transportu (busy/autokary rejsowe). M.in. dlatego wyodrębniamy rodzaje pojazdów. Prosimy o przestrzeganie podanych liczb półgodzinnych wacht. 11

12 Narzędzia badań w 2009 roku Symbol ankiety Zakres Liczba ankiet Na jedną turę badań Wersje językowe Stron Badane osoby ZAG a. drogowe, b. lotnicze i morskie Zestawienie zbiorcze z przejść granicznych liczba dokonanych obserwacji pomiarowych według czasu i miejsca pomiaru. każdorazowo na przejściach granicznych; Łącznie 2800 sesji po ½ godz. 1 Cudzoziemcy przekraczający granicę (wyjazd) POL a. drogowe, b. lotnicze i morskie Zestawienie zbiorcze z przejść granicznych liczba dokonanych obserwacji pomiarowych według czasu i miejsca pomiaru. każdorazowo na przejściach granicznych; Łącznie 2200 sesji po ½ godz. 1 Mieszkańcy Polski przekraczający granicę (w drodze powrotnej do kraju) IT-TZ Charakterystyka turystów zagranicznych odwiedzających Polskę, charakterystyka ich pobytu w Polsce, w tym wielkość wydatków. 12 tys Turyści (pojedyncze osoby lub grupa osób wspólnie ponoszących wydatki) IT-OJ Krótka charakterystyka pobytu w Polsce i wydatki poniesione przez odwiedzających jednodniowych na terenie Polski. 12,6 tys Cudzoziemcy odwiedzający jednodniowi (pojedyncze osoby lub grupa osób wspólnie ponoszących wydatki) IT-POL Krótka charakterystyka pobytu i wydatki poniesione przez Polaków - odwiedzających jednodniowych za granicą. 8 tys Polacy odwiedzający jednodniowi (pojedyncze osoby lub grupa osób wspólnie ponoszących wydatki) 12

13 Nazw a przejścia granicznego ŚWIECKO Symbol przejścia granicznego SW Typ pojazdu ZAG Ruch graniczny cudzoziemców (przejścia drogowe) Data Początek Koniec Dzień godzina miesiąc minuta Instytut Turystyki Sp. z o.o. ul. Merliniego 9a, Warszawa Tel. (022) Fax (022) N Wyniki zliczania co który liczony Kraj (wg rejestracji) Liczba pojazdów Liczba osób 1.1. Samochód osobowy 1 Niemcy Litwa Belgia Holandia Białoruś Ukraina Mikrobus 1 Niemcy Litwa Autobus 4.1. Ciężarowy/ 1 Rosja dostawczy Litwa Niemcy Estonia Ukraina Mołdawia / Łotwa 1/2 1/ Austria / Holandia 1/2 1/ Białoruś Inne pojazdy 1 Niemcy Piesi 13

14 Nazw a przejścia granicznego ŁYSA POLANA Symbol przejścia granicznego LP POL Ruch graniczny mieszkańców Polski (przejścia drogowe) Instytut Turystyki Sp. z o.o. ul. Merliniego 9a, Warszawa Tel. (022) Fax (022) Dzień 10 miesiąc 9 Typ pojazdu N Czas (godz., min.) Wyniki zliczania co który liczony Początek Koniec Liczba pojazdów Liczba osób 1. Samochód osobowy Mikrobus 3. Autobus 4. Ciężarowy / dostawczy 5. Inne pojazdy 6. Piesi Typ pojazdu N Czas (godz., min.) Wyniki zliczania co który liczony Początek Koniec Liczba pojazdów Liczba osób 1. Samochód osobowy Mikrobus 3. Autobus Ciężarowy / dostawczy 5. Inne pojazdy 6. Piesi 14

15 Wykaz drogowych przejść w 2009 roku GRANICA/ PRZEJŚCIE Ile tur GRANICA/ PRZEJŚCIE Ile tur GRANICA/ PRZEJŚCIE Ile tur Federacja Rosyjska Republika Słowacka Rep. Fed. Niemiec Bezledy 5 Barwinek 5 Gubinek 4 Gronowo 3 Chochołów 4 Jędrzychowice 4 Republika Litewska Chyżne 8 Kołbaskowo 4 Budzisko 5 Jurgów 1 Kostrzyń 4 Ogrodniki 4 Korbielów 2 Krajnik Dolny 5 Republika Białoruś Leluchów 4 Lubieszyn 3 Bobrowniki 5 Łysa Polana 5 Łęknica 5 Kukuryki 3 Niedzica 3 Olszyna 4 Kuźnica Białostocka 4 Winiarczykówka 3 Osinów Dolny 3 Połowce 4 Zwardoń 2 Przewóz 1 Sławatycze 3 Republika Czeska Radomierzyce 4 Terespol 5 Boboszów 4 Rosówek 3 Ukraina Cieszyn - Boguszowice 7 Sieniawka 4 Dorohusk 5 Cieszyn 1 Słubice 2 Hrebenne 6 Głuchołazy 3 Świecko 7 Korczowa 5 Jakuszyce 3 Świnoujście (drog.) 1 Krościenko 1 Kudowa-Słone 5 Zasieki 1 Medyka (drog) 6 Lubawka 3 Zgorzelec 5 Zosin 5 Marklowice 3 Nowe Chałupki 5 Paczków 3 Pietraszyn 3 Pietrowice 3 Porajów-Hradek 2 (Ponadto jeszcze Tłumaczów 1 2 porty promowe i Zawidów 2 6 portów lotniczych) 15

16 Obserwowany ruch w ciągu doby (1) 16

19 Ruch wg dni tygodnia Średnio na godz Niemcy Litwa Czechy Ukraina Słowacja Białoruś 0 pon wt śr czw pią sob niedz 19

20 Ruch wg miesięcy (1) Średnio na godz. Białoruś lut mar maj cze sie wrz lis gru 20

21 Ruch wg miesięcy (2) Średnio na godz. Słowacja lut mar maj cze sie wrz lis gru 21

22 Ruch wg miesięcy (3) Średnio na godz. Niemcy lut mar maj cze sie wrz lis gru 22

23 Struktura ruchu wg krajów w sierpniu Granica z Republiką Czeską Czeska Republika 60,45% Niemcy 5,91% Słowacja 5,74% Litwa 5,02% Włochy 4,26% Austria 3,33% Ukraina 2,46% Rosja 2,06% Białoruś 2,00% Estonia 1,57% Łotwa 1,52% Bułgaria 1,45% Francja 1,03% Węgry 0,56% Niderlandy 0,49% Wielka Brytania 0,43% Hiszpania 0,27% Pozostałe 1,44% Granica z Rep. Fed. Niemiec Niemcy 75,30% Litwa 4,20% Niderlandy 3,16% Ukraina 3,16% Białoruś 2,10% Wielka Brytania 2,00% Francja 1,77% Rosja 1,76% Łotwa 1,30% Dania 1,06% Włochy 0,72% Czeska Republika 0,63% Estonia 0,60% Bułgaria 0,56% Belgia 0,31% Szwajcaria 0,29% Hiszpania 0,20% Słowacja 0,18% Norwegia 0,14% Luksemburg 0,14% Szwecja 0,14% Austria 0,09% Irlandia 0,07% Pozostałe 0,14% 23

24 Struktura ruchu wg środka transportu Granica typ pojazdu osoby pojazdy Republika Białoruś Samochód 73% 80% Mikrobus 4% 2% Autobus 11% 1% Ciężarowy 12% 17% Inne pojazdy 0% 0% Republika Czeska Samochód 66% 66% Mikrobus 7% 8% Autobus 13% 1% Ciężarowy 11% 22% Inne pojazdy 2% 3% Piesi 2% Republika Litewska Samochód 59% 62% Mikrobus 1% 0% Autobus 13% 1% Ciężarowy 26% 36% Inne pojazdy 1% 1% Rep.Fed.Niemiec Samochód 67% 76% Mikrobus 5% 3% Autobus 11% 1% Ciężarowy 10% 18% Inne pojazdy 1% 2% Piesi 6% Granica typ pojazdu osoby pojazdy Federacja Rosyjska Samochód 41% 68% Mikrobus 6% 6% Autobus 43% 5% Ciężarowy 8% 19% Inne pojazdy 1% 1% Republika Słowacka Samochód 74% 83% Mikrobus 5% 4% Autobus 14% 1% Ciężarowy 5% 10% Inne pojazdy 1% 2% Piesi 1% Ukraina Samochód 44% 64% Mikrobus 13% 17% Autobus 17% 2% Ciężarowy 7% 15% Inne pojazdy 1% 2% Piesi 18% 24

25 Obserwacje ruchu w ciągu ósmej tury badań (8-11.XII.2009) Na ½ godz. Świecko(Niemcy) :00 7:30 10:00 12:30 10:00 13:00 16:00 18:30 12:30 16:00 19:30 22:00 7:30 10:30 13:30 16:30 25

26 Uogólnienie wyników - schemat Kwartalne podsumowanie pomiarów z przejść na danej granicy Obliczenie średniej na godzinę Dane SG z 2007 roku Odrębnie dla każdego przejścia: = średnia * liczba godzin ruchu * liczba dni Udział badanych przejść w ruchu na danej granicy Doszacowanie sumy wyników z badanych przejść = Rosja + Litwa + Białoruś + Ukraina + Słowacja + Czechy + Niemcy + morskie + lotnicze 26

27 Przykład oszacowań Dane GUS z III kw 2007 Na podstawie danych z 2007: Uogólnione wyniki pomiaru III kw 2009 doszacowanie Wyjazdy cudzoziem Przyjazdy udział udział CUDZ Polaków POL CUDZ na 3 mies POL na 3 mies Cudzoziemcy Polacy Rep. Fed. Niemiec , , Gubin Gubinek , , Jędrzychowice , , Kołbaskowo , , Kostrzyn Krajnik Dolny , , Kunowice Lubieszyn , , Łęknica , , Olszyna , , Osinów dolny , , Park Mużakowski Porajów -Zittau Przewóz Radomierzyce , , Rosówek , , Sieniawka , , Słubice Szczecin -Gumieńce Świecko , , Świnoujście-drog , , Zasieki Zgorzelec , , Zgorzelec Most

28 Trudności i słabe punkty Obliczanie średniego ruchu na godzinę. Arbitralne przyjęcie godzin efektywnego ruchu na przejściu. Trudności realizacyjne w portach lotniczych i morskich. Oparcie się na danych SG z 2007 roku. 28

29 Źródła pomocnicze Dane Straży Granicznej z zewnętrznej granicy strefy Schengen. Dane GUS o korzystających z bazy noclegowej. Wykonane w 2007 roku przez Instytut Turystyki szacowanie proporcji ruchu turystów i odwiedzających jednodniowych. 29

30 Wyniki Struktura ruchu w 2007 r. (SG, GUS) Pomiar na granicach (IT) Baza noclegowa (GUS) ULC Wschodnia granica (SG) 30

31 W 2009 roku: 53,8 mln przyjazdów cudzoziemców (o 10% mniej niż w 2008 r.), w tym turystów - 11,9 mln (o 8% mniej). 53,8 39,3 39,3 mln wyjazdów Polaków za granicę (o 22% mniej niż w 2008 r.) 31

32