U R W I S. Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr Pyskowice ul. Wyzwolenia 4 tel. (32)

Transkrypt

1 Jak wyglądałby świat, w którym nie byłoby pieniędzy? Podążając za bieżącymi wydarzeniami, postaramy się odpowiedzieć na nurtujące ludzkość pytania oszczędzać czy pożyczać? Czy powinniśmy dążyć do świata pozbawionego finansów i kredytów? Czy taka rzeczywistość byłaby rajem, czy utopią? Na te i szereg innych pytań postaramy się odpowiedzieć w tym wydaniu Urwisa. Poznamy również długą i bogatą historię pieniądza. Życzymy przyjemnej i owocnej lektury! W tym numerze: URWIS Strony: Szkolne aktualności 2-3 Historia pieniądza 4-6 Istnieje taki kraj - opowiadania Nasza hierarchia wartości wiersze Szkolna wywiad ówka Mam swoje prawa! A po ślasku po naszymu Dział Młodego Wynalazcy Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr Pyskowice ul. Wyzwolenia 4 tel. (32) Styczeń, luty rok szkolny: 2014/2015 Skład redakcyjny 20

2 Szkolne aktualności Dzień bezpiecznego korzystania z internetu Dnia 20 lutego w naszej szkole odbył się apel podejmujący tematykę bezpiecznego korzystania z internetu. Organizatorkami akcji były nauczycielki informatyki panie Ewa Rzeźnicka i Barbara Szczepańska. Podczas apelu omówiono wszelkie niebezpieczeństwa, które czyhają na nas w sieci. Zostały również przedstawione zasady bezpiecznego korzystania z internetu. Obejrzeliśmy film, który uzmysłowił uczniom, że w internecie nie powinniśmy zamieszczać obraźliwych komentarzy. W związku z tematem wszystkie klasy wykonały prace plastyczne. Niektórzy uczniowie klas szóstych wykonali prezentacje multimedialne na temat bezpieczeństwa w sieci. Jedna z nich została zaprezentowana pod koniec apelu. Była to prezentacja autorstwa Stanisława Ryłko z klasy 6a. Apel niezmierni mi się podobał. Z pewnością spowoduje on, że pozostali uczniowie odniosą się do zasad w nim zawartych. Radek Szczurek, klasa 5a Nagrodzona praca Natalii Buk z klasy 6a zachwyca oryginalnością i precyzją wykonania. Gratulujemy talentu! Dzień Bezpiecznego Internetu jest już tradycją w naszej szkole. Internet to wielkie dobro, ale i szereg zagrożeń. Str. 2

3 Szkolne aktualności Wizyta uczniów klas piątych w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu Dnia 24 lutego br. klasy 5a i 5b były z wizytą w Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu. Fundacja ta została założona 24 lata temu przez śp. pana profesora Z. Religę - słynnego kardiochirurga. Od pani prowadzącej spotkanie dowiedzieliśmy się, że jest to jedyny ośrodek w kraju i jeden z nielicznych na świecie, który zajmuje się konstruowaniem sztucznego serca i robota kardiochirurgicznego. Dowiedzieliśmy się, że opracowany przez Fundację system wspomagania niewydolnego serca u dorosłych stosowany jest w polskich klinikach od prawie 20 lat, a od 2008 roku w Fundacji trwają prace nad opracowaniem podobnego systemu dla dzieci. Dowiedzieliśmy się również, że Fundacja zajmuje się promowaniem aktywnego, zdrowego styl życia, który pomaga w utrzymaniu serca w dobrej kondycji. W czasie wizyty mogliśmy wcielić się na chwilę w rolę lekarzy i na specjalnie do tego celu zaprojektowanych trenażerach przeprowadzaliśmy operację na sercu. Dzięki specjalnym modelom mogliśmy pozaglądać w głąb serca oraz zapoznać się z wszystkimi narządami, które mamy w swoim organizmie. Wizyta ta była wspaniałym uzupełnieniem naszych lekcji przyrody, podczas których obecnie zapoznajemy się z wszystkimi narządami człowieka. Pozwoliła nam uświadomić sobie, że obok nas jest nowoczesny, zasłużony dla polskiej kardiochirurgii ośrodek naukowo-badawczy, dzięki któremu ratuje się ludzi chorych na serce. Marek Wende, klasa 5a Uczniowie klasy 5a zainteresowani budową ludzkiego serca. Może któryś z nich zostanie kardiochirurgiem? Str. 3

4 Trudno wyobrazić sobie dzisiejszy świat bez pieniędzy. Ale nasi przodkowie jakoś żyli, nie znając pojęć banknot, bilon czy też moneta. Od zboża i soli do karty kredytowej, czyli krótka historia pieniądza Najpierw była wymiana. Pieniądzem było wszystko to, co w danej społeczności przedstawiało wartość. W krajach rolniczych było to zboże. Ludy, u których większą rolę odgrywało pasterstwo i hodowla, za środek płatniczy uznawały bydło. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych towarów była też sól. W Polsce - gdzie świetnie prosperowały kopalnie w Wieliczce i Bochni - bardzo długo używano jej jako środek płatniczy. Najlepszym dowodem na to, że sól odgrywała u nas rolę pieniądza, jest powiedzenie słono za coś płacić. Ale towary wymieniano też chętnie na miód i skóry. Szczególnie w cenie były futerka kun i lisów. Czas na metal W niektórych rejonach świata ludzie doszli jednak do wniosku, że wygodniejszą formą środka płatniczego są metale. Bardzo trwałe, a ze względu na małą objętość, łatwe w transporcie. Początkowo w obiegu znajdowały się po prostu nie obrobione bryłki metalu, żelazo oraz miedź, później metale szlachetne. Przy zakupie danego towaru trzeba było za każdym razem odważać wynegocjowaną ilość metalu. Tak dokonywano transakcji na przykład w starożytnym Egipcie. Tak więc kruszce i metale szlachetne stały się pierwowzorem pieniądza. Przez długi czas uważano, że monety wynaleźli Fenicjanie, starożytny lud z nad Morza Śródziemnego. Dziś wiemy, że pierwsze pieniądze, czyli kruszce oznaczone pieczęcią lub znakiem graficznym symbolizującym ich wagę i jakość, powstały VII wieku w p.n.e. w Lidii (tereny dzisiejszej Turcji). Pierwszy papierowy pieniądz pojawił się natomiast w Chinach w X wieku. Miał tylko jeden nominał. Z kolei historia europejskich banknotów zaczyna się w Szwecji. W 1665 roku szwedzki Królewski Bank Wymiany zaczął wydawać kwity depozytowe. Określały one ilość srebra, jaką obywatel umieścił w banku. Polacy nie gorsi Już Mieszko I bił monetę srebrną nazywaną denarem. W obiegu znajdowała się jednak niewielka ich ilość. Środkami transakcji były przede wszystkim monety obce lub towary wymienne. Swoje momenty wydawali też Bolesław Chrobry, Bolesław Śmiały i Bolesław Krzywousty. W drugiej połowie XIV wieku pojawiła się gruba moneta srebrna: grosz krakowski. Była to najważniejsza jednostka w systemie monetarnym, wprowadzony przez Kazimierza Wielkiego. Str. 4

5 Natomiast monetę, nazwaną polskim złotym, zaczęto bić się dopiero za panowania Zygmunta Augusta w roku Co ciekawe, wcale nie ze złota, tylko ze srebra. Złoty powrócił po pierwszej wojnie światowej; w 1924 roku zastąpił markę polską. Pierwsze polskie pieniądze papierowe wiążą się z powstaniem kościuszkowskim, kiedy to w 1794 roku wprowadzono bilety skarbowe. Jedna wspólna waluta Dziś na świecie istnieje ponad 100 różnych walut. Różnią się rozmiarem, wyglądem, nominałami i zabezpieczeniami. W XX wieku pojawił się pieniądz plastikowy, czyli karty kredytowe. Dzięki nim nie musimy nosić przy sobie plików banknotów. Wszelkie zobowiązania odpisywane są z naszego konta bankowego. Od 1999 roku, 12 państw Unii Europejskiej przyjęło wspólną walutę euro. Prawdopodobnie, w przeciągu kilku najbliższych lat, ten pieniądz zagości również i u nas. To kwestia czasu, kiedy w Polsce pojawi się banknot euro. (ilustracja Tak wyglądały denary Bolesława Chrobrego (ilustracja Materiał zebrał i opracował pan Błażej Kupski nauczyciel historii. Str. 5

6 Kantor wymiany biblijnych walut O pieniądzach przeczytamy także w Biblii. Najwięcej informacji o monetach i walutach z czasów Pana Jezusa przekazał święty Mateusz Ewangelista, apostoł, przed powołaniem celnik (poborca podatków). Monet tamtego czasu było dość sporo: As, Denar, Drachma, Lepton, Mina, Srebrnik, Stater, Talent i inne. Znana nam z lekcji religii przypowieść o talentach opowiada historię biblijnego milionera. Z kolei przypowieść o robotnikach w winnicy mówi o wynagrodzeniu za jeden dzień pracy. Na pewno pamiętacie też ubogą wdowę, która wrzuciła do skarbony w świątyni dwa pieniążki i słynne 30 srebrników, za które Judasz zdradził Jezusa. Podane przykłady to tylko garstka wiadomości o pieniądzach w Biblii. Jest ich zdecydowanie więcej. Możecie odnaleźć te fragmenty w Piśmie Świętym. Oto sigla biblijne opisujące monety używane w czasach biblijnych: Przypowieść o robotnikach w winnicy Łk 20,1-16 Przypowieść o talentach Mt 25,14-30 Przypowieść o minach Łk 19,11-28 Przypowieść o zagubionej drachmie Łk 15,8-10 Uboga wdowa Mk 12,42 Akt zdrady Judasza Mt 27,1-5 Ewangeliczny denar "z obrazem Opłaty na potrzeby świątyni Wj 30,11-16 i napisem Cezara" (Tyberiusza) Na koniec mała ściągawka tabela przedstawiająca najważniejsze monety biblijne i ich wartość w złotówkach (w przeliczeniu do minimalnej płacy w 2015 roku): MONETA OBJAŚNIENIE WARTOŚĆ W PLN As assarius, moneta z brązu 8 zł. 25 gr. Derejk moneta perska, bita przez króla Dariusza I (stąd nazwa), 528 zł. równowartość greckiego startera Denar moneta srebrna (rzymska), ekwiwalent 16 asów, jeden 132 zł. dzień pracy niewykwalifikowanego robotnika Drachma moneta grecka, równowartość denara 132 zł. Dwudrachma dwie drachmy 264 zł. Lepton najmniejsza jednostka monetarna w Nowym Testamencie, 1 zł. 03 gr. początkowo grecka przyjęta przez Rzymian Mina odpowiednik wagowy 50 sykli albo 100 drachm zł. Quadrans ¼ asa 2 zł. 06 gr. Srebrnik 4 denary/drachmy 528 zł. Stater, Sykiel 4 drachmy, podstawowa hebrajska jednostka wagowa 528 zł. (szekiel) Talent największa jednostka wagi, sykli, jako jednostka zł. monetarna odpowiada drachmom. Materiał zebrał i opracował ksiądz Joachim Koza Źródło: M.D. Coogan, Monety, Słownik wiedzy biblijnej, Warszawa 1996, Str. 6

7 Istnieje taki kraj, w którym nic nie kupisz za pieniądze - to raj czy utopia? Uczniowie naszej szkoły opisali przygody i spostrzeżenia bohatera, który znalazł się w krainie pozbawionej pieniędzy, kart płatniczych i bankowości elektronicznej. W swoich pracach udzielili odpowiedzi na szereg nurtujących ludzkość pytań, np.: Jak wygląda świat pozbawiony pieniędzy? Czy jest on lepszy od naszego? Czy jego mieszkańcy są szczęśliwi? Jak poradzi sobie bohater opowiadania w rzeczywistości pozbawionej jakiejkolwiek formy wymiany pieniężnej? Oto najciekawsze prace. Zachęcamy również do przeczytania dwóch wierszy podejmujących tematykę hierarchii wartości. Życzymy przyjemnej lektury! Zielony kamyk Pewnego dnia, przechadzając się po lesie z rodzicami, Dorotka zobaczyła wiewiórkę, która dziwnie na nią patrzyła. Zwierzątko przekrzywiało główkę raz w jedną, raz w drugą stronę i jednocześnie merdało ogonkiem. Odwróciło się i przebiegło kilka metrów w stronę wielkiego dębu. Dorotka zaciekawiona poszła za stworzeniem. Wiewiórka dobiegła do drzewa i schowała się w dużej jamie pod nim. Dziewczynka nie namyślając się długo, schyliła się, by zajrzeć do środka. Trudno wyjaśnić, co stało się w tym momencie. Czy się potknęła, czy jakaś nieznana siła wtrąciła ją do środka? Ciemność trwała bardzo krótko, niczym mrugnięcie oka. Dorotka wyszła z jamy i z niedowierzaniem stwierdziła, że znajduje się w samym środku jakiejś osady. Wokół było pełno ludzi. Jedni przechadzali się, jakby byli na spacerze, inni zaś nosili tajemnicze pakunki. Nigdzie jednak nie było widać jej rodziców. Stała tak, trochę przestraszona, gdy nagle usłyszała głos: - A co ty tu robisz sama, drogie dziecko?- zapytała jakaś starsza pani. Kobieta ubrana była w kwiecistą suknię, a na głowie miała wianek ze stokrotek. Str. 7

8 - Pewnie się zgubiłaś? Chodź, dam ci coś do picia. A może jesteś głodna? - dodała po chwili tajemnicza pani. Kobieta wyglądała na troskliwą i godną zaufania, więc Dorotka przestała się bać i odezwała się: - Przepraszam, ale gdzie ja jestem? - Jak to gdzie? Jesteś w Osadzie Kwiatów. Chodź, właśnie przyjechały wozy z Osady Kamieni i z pewnością mają jakieś ozdoby - z radością oznajmiła kobieta. Dorotka podążając za nobliwą panią, zobaczyła wozy, które pełne były różnych ozdób i połyskującej w promieniach słonecznych biżuterii. Podeszła do jednego z nich i ujrzała pięknie mieniący się w słońcu zielony kamyk. - Przepraszam, ile kosztuje ten kamyk? - zapytała. Chłopiec, który stał przy wozie, dziwnie na nią spojrzał i nic nie powiedział. - Przepraszam! - powtórzyła głośniej. - Słyszałem cię - oznajmił obcy. - To czemu nie odpowiedziałeś? - spytała go dziewczyna. - Bo nie wiem, o co pytasz - odpowiedział z lekką irytacją. - Pytam, ile kosztuje ten kamyk. Chłopiec nadal wyglądał na zdziwionego. - Co znaczy,,kosztuje" - zapytał. - Czy chcesz go skosztować, posmakować? - Nie - odpowiedziała. - Chodzi mi o to, ile pieniędzy mam ci za niego dać. - A co to są pieniądze? - zapytał chłopak. Dorotka wyciągnęła z kieszeni kilka monet i pokazała mu. - Dziwne ozdoby - stwierdził. - Jeśli chcesz ten kamień, to go po prostu weź. Tylko nie zapomnij o uśmiechu szczęścia. - Uśmiechu szczęścia? - spytała zaskoczona. - Dziwna jesteś. Przecież jak coś dajemy, to uśmiechamy się życzliwie, a jak coś dajemy, to uśmiechamy się szczęśliwie. Zapomniałaś? Dorotka rozejrzała się wokół. Obraz był jak z prawdziwego targowiska, lecz faktycznie nikt nikomu nie płacił tutaj za towary, natomiast wszyscy się do siebie uśmiechali. Co za cudowne miejsce! - pomyślała dziewczynka. - A powiedz mi jeszcze... - chciała zapytać chłopca, ale usłyszała czyjeś wołanie. - Dorotko! Dorotko! To głos mamy! Odwróciła się i zobaczyła rodziców. - Dorotko, co ty wyprawiasz? Wychodź w tej chwili! - odezwał się ojciec dziewczynki. - Ale tato, zobacz! Ci ludzie są tacy mili. Odwróciła się, by pokazać tacie mieszkańców cudownej krainy, ale nikogo już tam nie było. - Dziecko, nic ci się nie stało? Może uderzyłaś się w głowę? - zapytała zatroskana matka. Dorotka poczuła, że ma coś w zaciśniętej dłoni. Był to piękny, zielony kamień. Uśmiechnęła się szczęśliwie. - Nie mamo, nic mi się nie stało - odpowiedziała uśmiechając się szczerze. Monika Lewicka, klasa 6b Str. Str. 8 U U R W I S S

9 Wystarczy jeden uśmiech Max stał nieruchomo jak głaz. Zastanawiał się, co mogło się wydarzyć i jakim cudem znalazł się w samym centrum jakiegoś dziwnego miasteczka. Powoli ruszył przed siebie. Wszystko wyglądało znajomo, a jednocześnie było zupełnie inne. Ludzie poruszali się jakby wolniej, nigdzie się nie śpiesząc. Byli radośni i uśmiechnięci. Z wrażenia zaschło mu w gardle. Wszedł do najbliższego sklepu. Zorientował się, że niestety nie ma przy sobie pieniędzy ani nawet karty. Usiadł strapiony na ławce i rozmyślał, co zrobić. Wtem zauważył wchodzących do sklepu chłopców. Przecież to Kuba i Maciek, ale wyglądają jakoś inaczej... Max przyczaił się za rogiem i obserwował kolegów, którzy wyszli ze sklepu z zakupami. - Czy moglibyście pożyczyć mi parę złotych? - nieśmiało zapytał. - Co pożyczyć? - zapytali koledzy. - No, pieniądze. - A co to takiego? - odpowiedzieli z kamienną miną. - Kpią sobie ze mnie... - pomyślał Max. - To środek płatniczy, który można wymienić na towar lub usługę. Teraz z kolei chłopcy zrobili wielkie oczy. - U nas nic podobnego nie występuje - zgodnie odpowiedzieli. - To czym zapłaciliście za zakupy? - Jak to czym? Przecież wystarczy szczery uśmiech - równocześnie odrzekli. Max z niedowierzaniem wszedł do sklepu. Uśmiechnął się, poprosił o wodę i ku swojemu zdziwieniu, otrzymał ją. Nikt nie żądał od niego zapłaty. Nie mogąc uwierzyć w to, co się dzieje, drążył temat dalej... - A co, gdybym chciał nabyć samochód, mieszkanie i wiele innych rzeczy, na które trzeba ciężko pracować? - Uśmiech, uśmiech, uśmiech - odpowiadali na przemian chłopcy. - Skoro tak, to czy wasi rodzice muszą pracować? - dopytywał Max. - Nie. Spędzają czas z rodziną od rana do wieczora. Max osunął się na ławkę. Tysiące myśli krążyło mu po głowie. To dlatego tu wszyscy są tacy szczęśliwi. To jest piękne, ale czy możliwe? Wtem usłyszał głośne wołanie: - Max, Max, Max, wstawaj, bo spóźnisz się do szkoły! A jednak to było zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe... - z nutką melancholii pomyślał Max. Szymon Bielecki, klasa 5a Str. Str. 9 U U R W I S S

10 Pieniądze to nie wszystko... Po wielkiej wojnie, jaka wybuchła z powodu chciwości ludzi, przywódcy wszystkich państw spotkali się na największym w świecie wzgórzu. Ustalili, że świat będzie istniał bez pieniędzy. Od tej chwili wszystko miało się zmienić na lepsze. Ludzie musieli oddać wszystkie pieniądze do skarbca. Pewien człowiek o imieniu Paweł nie mógł uwierzyć, że musi złożyć swoje pieniądze do wielkiego sejfu, a miał wielki majątek. Czuł się oszukany. Dowiedział się wtedy, że mają powstać targi na wymianę. Miały one polegać na tym, że ludzie zamiast pieniędzy będą wymieniać się różnymi rzeczami (handel wymienny). Na przykład jeśli ktoś chce kupić chleb, to uzgadnia ze sprzedawcą, że w zamian dostanie dwie marchewki. Niektórzy z nich byli zadowoleni, ale większość, tak jak Paweł, wcale nie chciała oddać pieniędzy. Ludzie jednak bali się nowej wojny, dlatego posłusznie złożyli nagromadzoną gotówkę w skarbcu. Jednak Paweł, po oddaniu pieniędzy, postanowił wyjechać na wieś. Za sto tysięcy worków soli kupił działkę i dom, a za pięćdziesiąt tysięcy worków mąki zakupił pole i ogromną stodołę. Następnie nabył ziarna pszenicy, kukurydzy i różnych innych zbóż. Zapłacił za nie złotymi bransoletkami. Kiedy już urosła kukurydza, kupił za nią osiem świnek. Kiedy wyrosła pszenica, wymienił ją na pięć krów. W ten sposób Paweł zbudował swoje gospodarstwo. Z biegiem lat założył też sad i duży ogród. Trwało to dłużej, niż zamierzał. Nauczył się jednak cierpliwości. Teraz żyje spokojnie i szczęśliwie. Cieszą go drobne sprawy. Ma nawet kilku sąsiadów, z którymi uczciwie wymienia się jedzeniem. Nawet niektóre prace gospodarskie wykonują razem. Spędzają też wspólnie wolny czas. Chętnie wtedy rozmawiają. Nikt już nie pamięta o czasach, kiedy na Ziemi królowały pieniądze. Paweł zrozumiał, że pieniądze to nie wszystko i można bez nich żyć. Karolina Kulpa, klasa 5a Świat bez pieniędzy Dnia 23 lipca 2013 roku w Los Angeles pewien kawaler - Tom Eliss właśnie wybierał się na lotnisko, skąd miał odlecieć do Tokio na bardzo ważne spotkanie biznesowe. Tom był niezwykle bogatym człowiekiem, miał wszystko, czego zapragnął. Tom kochał podróże i wygodne życie. Korzystał z wszystkich dostępnych dóbr, które kupował za pieniądze. Wszelkie płatności wykonywał kartami płatniczymi, ponieważ było to dla niego o wiele wygodniejsze. Tom dotarł na lotnisko, pośpiesznie przeszedł przez odprawę, pisząc coś na telefonie. W samolocie usiadł wygodnie, rozmyślając o spotkaniu biznesowym i o tym, ile na tym przedsięwzięciu zarobi. Lot trwał już jakąś dłuższą chwilę, gdy nagle samolot wpadł w turbulencje. Tom nie lubił tego uczucia, lecz wiedział, że za chwilę to minie. Jednak turbulencje nie ustąpiły i samolot z niewiadomych przyczyn zaczął spadać w dół. Przerażony Tom i reszta pasażerów zaczęli panikować. Po chwili samolot uderzył w brzeg bezludnej wyspy i się rozbił, gdy udało im się wydostać z samolotu, nikt nie wiedział, jak wrócą teraz do domu. Po chwili Tom wpadł na pomysł, aby wezwać pomoc przez telefon komórkowy, lecz wszystkie jego rzeczy spłonęły, Str. 10

11 a razem z nimi stracił pieniądze i karty kredytowe. Przepadło wszystko, co było dla niego najcenniejsze, a poza tym na tej bezludnej wyspie nie było zasięgu. Tom wraz z kilkoma innymi całkowicie nieznanymi mu ludźmi przeszukał całą wyspę w poszukiwaniu ludzi i cywilizacji. Niestety nie znaleźli tego, czego tak uparcie poszukiwali. Minęło kilka godzin od katastrofy i nikt ich nie szukał, lecz Tom wiedział, że trzeba czasu, żeby linie lotnicze rozpoczęły poszukiwania. Dni spędzone w zupełnej dziczy były bardzo trudne dla Toma i reszty pasażerów. Musieli sami zdobywać pożywienie, a brak wody, prądu, gazu i wszystkich innych rzeczy potrzebnych do życia jeszcze bardziej utrudniało im przeżycie na tej wyspie. Tom ogromnie tęsknił za swoim życiem, zadając sobie pytanie czy to jest Raj czy Utopia... Wyspa była piękna i cicha, ale też bardzo dzika i tajemnicza i przede wszystkim tak bardzo odległa od prawdziwej cywilizacji, w której Tom się wychował. Kochał swoje życie oraz pracę, a nawet to zabieganie, potocznie nazywane,,wyścigiem szczurów. Wszystko to, co osiągnął, dawało mu wiele satysfakcji i radości. Tom wiedział, że nie umiałby tu żyć, że pragnie jak najszybciej wrócić już do domu Mateusz Śniatkowski, klasa 5a Kraj bez pieniędzy Pewien chłopak o imieniu Bartek Kowalski podczas wakacji poleciał do Australii. Niestety samolot się rozbił na wyspie leżącej przed Australią- Palau Buru. Przeżył jedynie Bartek. Był bardzo wstrząśnięty tym faktem. Czym prędzej zaczął poszukiwać innych ludzi. Po pewnym czasie znalazł mieszkańców wyspy. Opowiedział im swoją historię. Ludzie od razu mu pomogli. Zaoferowali tymczasowe mieszkanie w domu rodziny Matties. Potem zapytał się, ile ten pobyt będzie kosztował. Pan Danny Matties popatrzył na niego zdziwionym wzrokiem. Bartek powtórzył pytanie: Ile pieniędzy będzie mnie kosztował pobyt w waszym domu? Danny zapytał, co to pieniądze. Bartek zdumiony, ze pan Matties nie wie, co to pieniądze, odpowiedział mu na pytanie. Danny powiedział, że tu nie płaci się pieniędzmi. Ludzie wymieniają się rzeczami w uczciwy sposób. Gdy ktoś czegoś potrzebuje, a nie ma rzeczy na wymianę, ( za zgodą tego, co daje) dotaje tą rzecz za darmo. Ale kiedy już będzie miał rzecz, którą chciał jego kolega, to powinien mu ją dać w ramach wymiany. Bartek był bardzo zdziwiony odpowiedzią Dannego, ale uważał, ze to dobry sposób na życie. Spędził w tym kraju aż pół roku. W tym czasie rodzina Matties wspierała go na każdym kroku i jej członkowie zostali przyjaciółmi Bartka. Jak już wspomniano, po pół roku ekipa ratunkowa prowadząca śledztwo w tej sprawie, znalzła Bartka. Po pobycie w tym niezwykłym kraju Bartek uznał, że życie jest tu piękne i bardzo szczęśliwe. Kiedy wrócił do domu, po żałobie z powodu śmierci członka najbliższej rodziny chłopaka, przeprowadził się do wujka, cioci i trzech kuzynów. Opowiedział im historię jego wypadku i swój pobyt w niezwykłym kraju. Opowiedział również o nowej przyjaźni z rodziną Matties. Swoje opowiadanie zakończył stwierdzeniem, że życie bez pieniędzy jest piękne i że chciałby, aby tak się żyło na całym świecie. Radek Szczurek, klasa 5a Str. 11

12 TO, CO NAPRAWDĘ WAŻNE Gdy niebo błękitne nade mną, a w nogach przebyty szlak i gdy przyjaciel jest ze mną, tak piękny wydaje się świat. Dorośli tego nie dostrzegają, za pieniędzmi wciąż biegają i gdy już osiągną to, co chcieli, nie mają się z kim podzielić. Choć dziś pusto w kieszeni, a na koncie debet jest, to twój uśmiech wszystko zmieni, nasza przyjaźń zda ten test! WARTOŚCI Alicja Rozwadowska, klasa 6b Nikt nie jest ideałem. Gdy w sercu chciwość gości, łudząc się, że spotka Cię wielka wygrana, depczesz wiele cennych wartości. Życie już nie cieszy, ulatuje jak smutny sen. Nie brnij do zguby! Uratuj się! Każdy ma marzenia i wartość swą zna. Pamiętaj o tym, abyś nie został sam. Pieniądz, to nie świata dar. Miłość i przyjaźń to jego wielki skarb! Monika Lewica, klasa 6b Str. 12

13 SZKOLNA WYWIAD ÓWKA Gościem specjalnym tego numeru Urwisa jest ksiądz Joachim Koza nauczyciel religii. Uczniowie klasy szóstej podjęli rozmowę z księdzem o wartościach materialnych i duchowych. Zapraszamy do lektury! Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! Dziękujemy, że znalazł ksiądz czas na rozmowę z nami. Aktualny numer naszej gazetki szkolnej dotyczy pieniędzy i ich znaczenia w naszym życiu. Mamy więc kilka pytań związanych z tym tematem, oczywiście w odniesieniu do życia religijnego. Oto one: 1. Czy zdaniem Księdza świat mógłby istnieć bez pieniędzy? Ksiądz Joachim: Szczęść Boże! Trudno byłoby sobie wyobrazić taki świat, w którym nie ma pieniędzy. Pieniądze są ogólnodostępnym towarem, znanym jako środek, który można wy- Ksiądz Joachim Koza mienić na inny towar albo usługę. Są też prawnie określonym środkiem płatniczym. Uważam, że świat bez pieniędzy wyglądałby zupełnie inaczej, jego istnienie zależy jednak od Boga. On jest Stwórcą świata i tylko On może zaprzestać jego istnieniu. 2. Ani Kościół, ani nawet Jezus Chrystus nie potępił pieniędzy, tak jak nikt nie potępia węgla, ani złota, dlaczego więc mówi się, że pieniądze to samo zło? Ksiądz Joachim: Ludzie wyrządzają sobie krzywdę i są nieuczciwi wobec siebie, gdy niewłaściwie korzystają z pieniędzy. Mam tu na myśli między innymi nieuczciwe wynagradzanie za pracę, zwlekanie z wynagrodzeniem lub niepłacenie za wykonaną pracę lub dzieło, zatrzymanie pieniędzy wyłącznie dla siebie. Tak postępujący ludzie czynią zło wielu ludziom. Same pieniądze jednak to nie zło. Mogą jedynie być środkiem, poprzez który możemy wyrządzić zło innym. 3. Jezus Chrystus powiedział, że,,co boskie należy oddać Bogu, a co cesarskie cesarzowi". Z tego wynika, że te dwa światy nie muszą ze sobą kolidować, mogą istnieć równolegle. Czy zdaniem Księdza, możemy żyć tak, aby wypełniać Słowo Boże, być wiernym sługą Jezusa Chrystusa, a jednocześnie zabiegać o dobra doczesne? Jak tego dokonać, by nie zboczyć ze ścieżki prawdy i życia? Str. 13

14 Ksiądz Joachim: Człowiek, który posiada jakieś dobra doczesne, majątek czy pieniądze i zabiega o nie, może być jednocześnie wiernym sługą Pana Jezusa. Najważniejsze, żeby chciał się dzielić tym, co posiada z innymi, szczególnie najbardziej potrzebującymi. Można tego dokonać realizując wezwanie Pana Jezusa, jakie skierował do bogatego młodzieńca. Przyszedł kiedyś do Niego bogaty młodzieniec i zapytał; co ma czynić, aby osiągnąć życie wieczne? Jezus mu odpowiedział: Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie (Ewangelia według świętego Mateusza, rozdz. 19, wersy16-22). Aby nie zboczyć ze ścieżki prawdy i życia, trzeba być człowiekiem uczynnym, chętnie dzielącym się z innymi tym, co sami posiadamy. 4. Czy nie ma Ksiądz czasami wrażenia, że ludzie zamienili Boga na pieniądze? Ksiądz Joachim: Święty Mateusz, który zanim został Apostołem był poborcą podatków (celnikiem), zapisał w swojej Ewangelii takie słowa: Nie możecie służyć Bogu i Mamonie (Ewangelia według świętego Mateusza, rozdział 6, wers 24). Oznacza to, że albo jest się człowiekiem wierzącym, który kocha Boga, spotyka się z Nim w kościele, modli się do Niego, albo można oddać się pokusom materialnym i gromadzić majątek bogactwo. Wielu ludzi pogubiło się dziś w życiu stawiając ponad Boga troskę o dobra materialne i o pieniądze. Wśród nich są nawet tacy, którzy chętnie zgodzą się na pracę w niedzielę, żeby tylko otrzymać dodatkowe pieniądze i móc zapłacić zaległe rachunki. Pieniądze potrzebne są do tego, aby zaspokoić ludzkie potrzeby i opłacić rachunki, nie zaspokoją jednak potrzeb naszego ducha. Nasza dusza potrzebuje Pana Boga, a Boga nie da się kupić za pieniądze! Boga należy stawiać zawsze na pierwszym miejscu! 5. Jaką receptę wypisałby Ksiądz wszystkim ludziom, którzy zatracili się w pogoni za pieniędzmi? Ksiądz Joachim: Wskazówką, jaką przekazałbym tym ludziom, są słowa Pana Jezusa z Ewangelii według świętego Mateusza: Bogaty z trudnością wejdzie do królestwa niebieskiego (rozdział 19, wers 23). Jeszcze raz dziękujemy za poświęcony czas i rozmowę. Słowa księdza na pewno wyjaśniły wiele wątpliwości, zachęcają też do dalszej dyskusji w szerszym gronie, podejmiemy ten temat na naszych lekcjach. Wywiad przeprowadziły uczennice klasy 6b Monika Lewicka oraz Alicja Rozwadowska. Str. 14

15 Młodzi o ważnych sprawach Mam swoje prawa! Uczniowie naszej szkoły ponownie odnieśli sukces w Internetowym Konkursie Literackim o zasięgu wojewódzkim organizowanym przez Szkołę Podstawową Nr 28 im. W. Budryka z Gliwic. Temat tegorocznej edycji konkursu brzmi,,mam swoje prawa. Uczniowie, pod kierunkiem pani Wirginii Drabczyk nauczycielki j. polskiego, napisali wiersze podejmujące tematykę praw dziecka i konieczności ich przestrzegania. Głównymi celami konkursu były: uwrażliwienie uczniów na potrzeby dzieci (również niepełnosprawnych), propagowanie wiedzy o prawach dziecka, rozwijanie samoświadomości i postaw asertywnych oraz upamiętnienie 25 rocznicy Konwencji o Prawach Dziecka. W tegorocznej edycji zostały nagrodzone prace: Alicji Rozwadowskiej z klasy 6b, która zdobyła pierwsze miejsce w kategorii klas szóstych, Oliwii Freauff z klasy 5a, która zajęła trzecie miejsce w kategorii klas piątych oraz Radosława Szczurka z klasy 5a, którego wiersz zdobył wyróżnienie. Wszystkim laureatom gratulujemy, a czytelnikom życzymy przyjemnej lektury! Mały Człowiek Dziecko to człowiek, tylko trochę mniejszy i od dorosłego czasem jest śmielszy. Chce, jak każdy, wyrażać swoje myśli i uwagi, zawsze mówi to, co myśli, bo więcej ma odwagi. Dziecko jest ciekawe świata, chce mieć możliwość nauki, nawet przez długie lata. Nie chce i nie może uczyć się zabijać, w wojnach dorosłych karabinem wywijać! Dzieci w czasie wolnym chcą zdobywać góry, być szczęśliwe i wzlatywać ponad chmury. Chcą bawić się z rówieśnikami, żyć bezpiecznie - razem z rodzinami. Dzieci zawsze chcą być kochane, nie mogą być bite i upokarzane! Nie mogą być zaniedbane i głodne... Czas już obudzić sumienia chłodne! Wiersz, który zdobył pierwsze miejsce w kategorii klas szóstych autorstwa Alicji Rozwadowskiej z klasy 6B. Str. 15

16 Mam prawo do nauki, życia i zabawy Wszyscy w koło powtarzają, że mam same prawa, że za nie światu należą się brawa. Najważniejszym z nich jest nauka, bym w przyszłości odróżniła wronę od kruka. Wszystkie dzieci powinny móc wiedzę zdobywać, lecz niektórym przyszło na wojnach bywać. A przecież dziś nauka daje nam świetne metody, aby całą otaczającą nas wiedzę wkładać w nasze głowy. Komputery, rzutniki i naukowe programy pozwalają zdobywać wiedzę, nie tylko od mamy. A są dzieci, które też chcą się uczyć, zamiast tego po ulicach muszą się włóczyć. Mnie samej czasem się wydaje, że zamiast praw, obowiązki mam same. Zamiast praw, obowiązki tylko widzę, bo od września kartek zapisałam już ryzę! Tonę tak w swych narzekaniach... i nagle myślę o biedniejszych krajach, gdzie dzieci może i chciałyby biadolić, ale nie mogą sobie na to pozwolić. Wiersz autorstwa Oliwii Freauff z klasy 5a, który zdobył trzecie miejsce w kategorii klas piątych. Str. 16

17 Prawa dziecka Dzieci równe sobie są, każde pragnie mieć swój dom. Na twarzy dziecka uśmiech gości, gdy zaznaje rodzicielskiej miłości. W ważnych sprawach ma prawo się wypowiedzieć, ponieważ może coś ważnego wiedzieć. Może się uczyć - musi być wolne! Kto wie? Może przecież okazać się bardzo zdolne. Do różnych źródeł wiedzy powinno mieć dostęp, gdyż tylko wtedy poczyni postęp. Trzeba się dzieckiem opiekować, aby je dobrze wychować! Każde chore dziecko musi pójść do lekarza, jeśli jest chore, a to przecież się zdarza... Tożsamość jest nam potrzebna bez dwóch zdań! Bez niej każdy byłby taki sam. Gdyby człowiek nie miał imienia i nazwiska swego, nie dałoby się rozpoznać zasług jego. Konkluzja jest taka: dbajcie z serca o dobro nasze, ponieważ w przeszłości ktoś zadbał o Wasze! Wyróżniony wiersz autorstwa Radosława Szczurka z klasy 5a. Str. 17

18 A po śląsku - po naszymu Dla miłośników gwary śląskiej Str. 18

19 Dla ciekawych świata czyli Dział Młodego Wynalazcy Materiał ze str. 18 i 19 zebrała i opracowała pani Iwona Szandurska Bodzioch szkolny logopeda. Str. 19

20 Skład redakcyjny,,urwisa To osoby, które stworzyły ten numer Urwisa. Zachęcamy wszystkich uczniów naszej szkoły do publikowania swoich prac na łamach szkolnej gazetki. Może w naszym gronie znajdują się przyszli dziennikarze? Obecny skład redakcyjny to: Alicja Rozwadowska (6b), Monika Lewicka (6b), Oliwia Frueauff (5a), Mateusz Śniatkowski (5a), Szymon Bielecki (5a), Marek Wende (5a), Radosław Szczurek (5a); Karolina Kulpa (5a); pani Iwona Szandurka Bodzioch (logopeda), pan Błażej Kupski nauczyciel historii, ksiądz Joachim Koza katecheta oraz pani Wirginia Drabczyk (polonistka, opiekunka Szkolnego Grona Redakcyjnego). Życzymy przyjemnej lektury! Str. 20