Strefa klimatyczna: równikowa

Transkrypt

1 Charakterystyka stref klimatycznych i typów klimatów kuli ziemskiej z uwzględnieniem gleb i szaty roślinnej analiza wykonana na podstawie prac uczniów klas I Dane liczbowe oraz przykładowe diagramy dla poszczególnych typów klimatu zaczerpnięte z pozycji: Paweł Wład Geografia. Bogactwo przyrodnicze Ziemi - podręcznik do liceum ogólnokształcącego, wyd. Ortus Strefa klimatyczna: równikowa Krótka charakterystyka klimatu, gleb i roślinności: Klimaty tej strefy dzielą się na: a) równikowy - wybitnie wilgotny b) podrównikowy wilgotny c) podrównikowy suchy i wybitnie suchy równikowy wybitnie wilgotny - średnia miesięczna a nie spada poniżej 20 O C, - amplitudy dobowe nie przekraczają 5 10 O C, - bardzo wysokie opady, w miarę oddalania się od równika maleją, co decyduje o typie klimatu, glebach i roślinności, -są dwie pory roku: sucha i deszczowa, - gleby: czerwone, czerwono żółte, żółtoziemy. - rosną tam wilgotne lasy równikowe, lasy galeriowe, suche lasy podrównikowe i sawanny, - roślinność charakterystyczną dla lasu równikowego stanowią różnorodne drzewa (kauczukowce, mahoniowce), liany (szybko rosnące pnącza) i epifity (samożywne organizmy żyjące na innych roślinach: porosty, mchy, orchidee) - roślinnością charakterystyczna dla sawann a [ O C] 26,6 27,2 26 1, mm ( VI ) 285 mm ( IV) Równikowy - wybitnie wilgotny Podrównikowy - wilgotny Podrównikowy suchy i wybitnie suchy miesiąca Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C Mniej niż 5 O C Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C Mniej niż 10 O C Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C Mniej niż 10 O C najwyższe przy zenitalnym położeniu Słońca Pora deszczowa i sucha, najwyższe opady przy zenitalnym położeniu Słońca Pora deszczowa i sucha, najwyższe opady przy zenitalnym położeniu Słońca 1. Klimat równikowy, wybitnie wilgotny 2. Klimat podrównikowy, suchy 1. 2.

2 Strefa klimatyczna: zwrotnikowa Krótka charakterystyka klimatu, gleb i roślinności: Klimat zwrotnikowy dzieli się na: a) wilgotny oraz wilgotny monsunowy b) pośredni oraz pośredni monsunowy c) kontynentalny suchy oraz kontynentalny suchy monsunowy d) wybitnie i skrajnie suchy. Klimat zwrotnikowy suchy: - a waha się od 10 do ponad 30 O C, - amplitudy dobowe bardzo duże, szczególnie w strefie suchej - gleby: szaroziemy, buroziemy, gleby inicjalne ( piaski ) - dominują półpustynie, pustynie i suche sawanny, - roślinność pustynna i półpustynna, sawanna ciernista - bliżej równika(roślinność trawiasta z nielicznymi drzewami) - charakterystyczne są sukulenty, czyli rośliny gromadzące wodę w łodygach i liściach zwrotnikowy suchy Klimat zwrotnikowy odmiana monsunowa: - bardzo duże opady w okresie letnim, niskie w zimowym, monsuny - gleby są zbliżone charakterem do wilgotnych gleb strefy równikowej - roślinność podobna jak w strefie równikowej, nieco uboższa w gatunki, z dominującymi: paprociami, bambusami, palmami, wawrzynami. a [ O C] 28,7 35,8 19,7 16, mm ( I, II, XI, XII ) 26 mm ( VIII ) Wilgotny i wilgotny monsunowy miesiąca Powyżej 20 O C O C Do 10 O C Pośredni Powyżej 20 O C O C Do 10 O C Bardzo duże sumy opadów, przeważnie lub wyłącznie letnie (pora deszczowa) Przeważnie lub wyłącznie letnie Suchy i skrajnie suchy Powyżej 30 O C O C Nawet do 30 O C Sporadyczne lub brak 1. Klimat zwrotnikowy, monsunowy 2. Klimat zwrotnikowy, skrajnie suchy 1. 2.

3 Strefa klimatyczna: podzwrotnikowa Krótka charakterystyka klimatu, gleb i roślinności: Klimat podzwrotnikowy dzieli się na: a) morski i pośredni z odmianą monsunową b) kontynentalny c) kontynentalny suchy i wybitnie suchy - występuje głównie na półkuli północnej oraz w niewielkiej części Ameryki Południowej, Afryki i Australii - latem napływają nad tą strefę masy znad zwrotnika, jest wtedy gorąco i sucho, - zimą, gdy dominują masy powietrza ze strefy umiarkowanej a spada do 10 O C i pojawiają się opady, podzwrotnikowy morski - w odmianie śródziemnomorskiej - roślinność śródziemnomorska (zimozielone dęby, laury, oleandry, iglaste cyprysy, sosny pinie obecnie mocno wytrzebione), obecnie roślinność twardolistna i kolczasta makia - gleby: brunatne, płowe, cynamonowe, - w odmianie kontynentalnej - roślinność półpustynna i pustynna - gleby pustynne. a [ O C] 17,7 27 9,3 17,7 378 min. opady 4 mm ( VII ) 67 mm ( XII ) Morski monsunowy Morski i pośredni Kontynentalny Kontynentalny suchy i wybitnie suchy miesiąca Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C Powyżej 20 O C 0 10 O C i powyżej 0 10 O C i powyżej 0 10 O C i poniżej 0 10 O C i poniżej Duże sumy opadów, przeważnie lub wyłącznie letnie (pora deszczowa) Przeważnie lub wyłącznie w półroczu chłodnym Przeważnie lub wyłącznie w półroczu chłodnym Sporadyczne lub brak Klimat podzwrotnikowy, monsunowy 2. Klimat podzwrotnikowy, morski 3. Klimat podzwrotnikowy, kontynentalny suchy

4 Strefa klimatyczna: umiarkowana Krótka charakterystyka klimatu i gleb: Klimaty tej strefy są najbardziej zróżnicowane i dzielą się na: a) ciepłe: wybitnie morski i morski, przejściowy, ciepły, kontynentalny z odmianą suchą i wybitnie suchą b) chłodne: morski, przejściowy, chłodny, kontynentalny z odmianą skrajnie i wybitnie suchą - głównie półkula północna, - największe zróżnicowanie klimatów, - duże różnice rocznej amplitudy y: nad morzem O C, w głębi kontynentu nawet 45 O C - gleby rozmieszczone strefowo, powiązane z roślinnością, umiarkowany ciepły przejściowy - klimat morski: - zimy łagodne a lata chłodne, - opady największe w półroczu zimowym - jesienią i zimą, - gleby brunatne i płowe w lasach liściastych i mieszanych - klimat kontynentalny: - zimy mroźne a lata gorące, - czarnoziemy i gleby kasztanowe są porośnięte stepem - roślinnością trawiastą, obecnie prawie całe przekształcone w tereny uprawne (klimat kontynentalny ciepły) - gleby bielicowe i bielice w lasach iglastych i tajdze (klimat umiarkowany zimny) a [ O C] 8,7 18,1-0,9 17, mm ( II ) 91 mm ( VII ) Roślinność: - klimat ciepły: - lasy liściaste i mieszane, głównie z dominacją buka i dębu, - w odmianie kontynentalnej występuje step bujna roślinność trawiasta, latem przechodząc w stan życia utajonego - klimat chłodny: - tajga lasy iglaste z dominacją modrzewia, świerka, jodły, sosny i brzozy (im bliżej bieguna tym bardziej wzrasta udział drzew iglastych)

5 Charakterystyka odmiany ciepłej i chłodnej klimatu umiarkowanego: Wybitnie morski Morski miesiąca O C i miejscami poniżej O C i miejscami poniżej Około 0 O C i powyżej Około 0 O C i powyżej Do 15 O C Do 20 O C Przejściowy O C Poniżej 0 O C Do 25 O C Ciepły Powyżej 20 O C Poniżej 0 O C Do 30 O C Kontynentalny Kontynentalny suchy i wybitnie suchy O C, miejscami powyżej 20 O C O C, miejscami powyżej 20 O C Poniżej 0 O C, nawet do -10 O C Poniżej 0 O C, nawet do -10 O C Do 35 O C Nawet powyżej 35 O C z przewaga jesienno-zimowych z przewaga jesienno-zimowych Sporadyczne lub brak ciepły wybitnie morski, 2. ciepły przejściowy, 3. ciepły kontynentalny suchy, ciepły skrajnie suchy, 5. chłodny morski, 6. chłodny wybitnie kontynentalny Morski Przejściowy miesiąca O C O C Poniżej 0 O C, nawet do -10 O C Poniżej 0 O C, nawet do -10 O C Do 20 O C Do 25 O C Chłodny O C 0 10 O C Do 30 O C Kontynentalny O C Poniżej -10 O C Do 35 O C Wybitnie i skrajnie kontynentalny O C Poniżej -10 O C Do 45 O C, a w odmianie skrajnej powyżej 45 O C z przewaga jesienno-zimowych Sporadyczne lub brak

6 Strefa klimatyczna: okołobiegunowa Krótka charakterystyka klimatu, gleb i roślinności: Klimaty tej strefy dzielą się na: a) subpolarny b) polarny - subpolarny: a wyższa, rzadko przekracza 10 O C w najcieplejszym miesiącu, - polarny: a rzadko przekracza 0 O C, - małe opady - ok. 250 mm rocznie (śnieg) - silne, porywiste wiatry, głównie ze wschodu, - gleby: tundrowe, na obszarach lodowych brak gleb, - roślinność: tundrowa (karłowate brzozy i wierzby, rośliny zielne), na pokrywach lodowych brak roślinności lub roślinność pionierska (mchy i porosty) subpolarny a [ O C] -11,2 4,6-24,6 29, mm ( III ) 24 mm ( VIII ) Subpolarny Polarny miesiąca 0 10 OC Około 0 OC i poniżej Znacznie poniżej 0 OC Znacznie poniżej 0 OC przeważnie śnieżne śnieżne 1. Klimat subpolarny 2. Klimat polarny Karty pracy dla uczniów przygotował i wyniki zebrał: mgr inż. Bartosz Stasicki

7 Przykładowa praca grupy - uczennice i uczniowie klasy Ia (2011 / 2012): Część 1. Tabela zbiorcza analiza diagramów klimatycznych Zestaw a [ O C] Strefa klimatyczna Typ / odmiana klimatu A 26,6 > 20 > ( VI ) 285 ( IV) równikowa wybitnie wilgotny B 28,7 35,8 19,7 16, ( I, II, XI, XII ) 26 ( VIII ) zwrotnikowa zwrotnikowa sucha C 17,7 27 9,3 17, ( VII ) 67 ( XII ) podzwrotnikowa morski D 8,7 18,1-0,9 17, ( II ) 91 ( VII ) umiarkowana ciepły przejściowy E -11,2 4,6-24,6 29, ( III ) 24 ( VIII ) okołobiegunowa polarny

8 Część 2. Charakterystyka stref klimatycznych w oparciu o wykonane diagramy i analizy oraz o informacje z podręcznika RÓWNIKOWYCH: ZWROTNIKOWYCH PODZWROTNIKOWYCH UMIARKOWANYCH OKOŁOBIEGUNOWYCH - średnia miesięczna a nie spada poniżej 20 stopni, - amplitudy dobowe nie przekraczają 10 stopni, - bardzo wysokie opady, w miarę oddalania się od równika maleją, -są dwie pory: sucha i deszczowa, - gleby: czerwone, czerwonożółte, żółtoziemy. - rosną tam wilgotne lasy równikowe, lasy galeriowe, suche lasy podrównikowe i sawanny, - o klimacie, glebach i roślinności decyduje ilość opadów - a waha się od 10 do ponad 20 stopni Celcjusza, - amplitudy dobowe są bardzo duże, szczególnie w strefie suchej - dominują półpustynie, pustynie i suche sawanny, - roślinność pustynna i półpustynna, sawanna ciernista, - gleby: szaroziemy, buroziemy, gleby inicjalne ( piaski ) - występuje tu także monsunowa odmiana klimatu: *duże opady w okresie letnim * gleby są zbliżone charakterem do wilgotnych gleb strefy równikowej * roślinność podobna jak w strefie równikowej. - występuje głównie na półkuli północnej, - latem napływają na nią masy znad zwrotnika, jest wtedy gorąco i sucho, - zimą, gdy dominują masy powietrza ze strefy umiarkowanej a spada do 10 st. C i pojawiają się opady, - roślinność śródziemnomorska, makia - gleby: brunatne, cynamonowe, pustynne. - największe zróżnicowanie klimatów, - duże różnice rocznej amplitudy y: a) nad morzem stopni, b) głębia kontynentu- 45 stopni - gleby rozmieszczone strefowo, powiązane z roślinnością, - klimat umiarkowany zimny: gleby bielicowe i bielice w lasach iglastych i tajdze - klimat morski: a) zimy łagodne, b) noce chłodne, c) największe opady jesienią i zimą, d) gleby brązowe i płowe w lasach liściastych i mieszanych - dwa typy klimatu: subpolarny i polarny, a) subpolarny: a wyższa, rzadko przekracza 10 stopni, b) polarny: a rzadko przekracza 0 stopni, - małe opady (ok.250 mm rocznie [głównie śnieg]) - silne, porywiste wiatry ze wschodu, - gleby: tundrowe, na obszarach lodowych brak gleb, - roślinność: tundrowa, na pokrywach lodowych brak roślinności. klimat kontynentalny: a) zimy mroźne, b) lata gorące, c) czarnoziemy i gleby kasztanowe są porośnięte roślinnościątrawiastą.