Szczyt, 1500 m npm. Miejscowość A m npm, - 4 o C. Miejscowość B, 1000 m npm

Transkrypt

1 Rozdział 4. ATMOSFERA poziom podstawowy Polecenie 1. Uporządkuj wymienione warstwy atmosfery zaczynając od powierzchni Ziemi i zaznacz je na przekroju powyżej: termosfera, mezosfera, troposfera, stratosfera, egzosfera. Polecenie 2. Przyporządkuj warstwom atmosfery charakterystyczne dla nich cechy: a) mezosfera A) występowanie zorzy polarnej b) stratosfera B) występowanie warstwy ozonowej c) troposfera C) spadek temperatury do -9 C d) jonosfera D) procesy kształtujące pogodę Polecenie 4. Na mapie przedstawiającej ciśnienie atmosferyczne na półkuli północnej w hpa (zredukowane do poziomu morza) oznacz symbolami: wyż atmosferyczny (W), niż atmosferyczny (N), kierunek wiatru ( >). Polecenie 5. Rysunek przedstawia efekt fenowy (halny). Oblicz jaka będzie temperatura na szczycie i w miejscowości B. Podaj właściwości wiatru halnego:... S N Szczyt, 15 m npm Miejscowość A - 1 m npm, - 4 o C Miejscowość B, 1 m npm

2 Polecenie 6. Oznacz cyframi 1 4 kolejność zjawisk atmosferycznych zachodzących w strefie równikowej. Unoszenie się ciepłego powietrza do góry... Silne nagrzewanie się powierzchni Ziemi na równiku... Powstawanie strefy niskiego ciśnienia... Skroplenie pary wodnej, obfity opad... Polecenie 7. W oparciu o schemat przedstawiający obieg powietrza i wody w strefie międzyzwrotnikowej wykonaj polecenia: a) dorysuj do linii strzałki przedstawiające kierunki ruchu powietrza; b) wpisz w odpowiednie ramki schematu: antypasat, pasat, niż baryczny, wyż baryczny; c) zaznaczono kreskami strefę obfitych opadów deszczu, nazwij ten rodzaj opadu; Polecenie 8. Na rysunku przedstawiono krążenie mas powietrza w troposferze. Rozpoznaj układy baryczne i wiatry. Podaj ich nazwy obok odpowiedniego oznaczenia Polecenie 9. Wyjaśnij, dlaczego nad biegunami i nad zwrotnikami tworzą się ośrodki wysokiego ciśnienia. Wyjaśnij związek wyży zwrotnikowych z występującymi tam pustyniami. Polecenie 1. Przyporządkuj wiatrom przyczyny powstawania: a) cyklon 1) zaleganie zimnego powietrza nad rozległymi górami i je go spływ w dół b) bryza 2) wznoszenie się powietrza nad równikiem i jego odpływ ku zwrotnikom c) bora 3) różnica w nagrzewaniu oraz ochładzaniu się lądu i morza d) fen 4) gwałtowne obniżenie ciśnienia powietrza nad morzem w niskich szerokościach geograficznych 5) duża różnica ciśnień powietrza po dwóch stronach góry Polecenie 11. Do ekstremalnych zjawisk atmosferycznych należą m.in. powodzie, susze, cyklony tropikalne, burze. a) podaj przyczyny powstawania powyższych zjawisk oraz obszary ich największego występowania; Zjawisko przyczyna obszar Powodzie... Susze... Cyklony trop... Burze... b) wymień skutki, jakie one wywołują w środowisku - przyrodniczym: - antropogenicznym: Polecenie 12. Rysunek przedstawia niż baryczny na półkuli północnej. Izobary poprowadzono co 5 hpa.

3 Uzupełnij rysunek: a) zaznacz strzałkami kierunki wiatru (poprowadź je z dwóch miejsc oznaczonych krzyżykami), b) wpisz w wykropkowane miejsca: - wartości dwóch izobar (hpa), - cechy mas powietrza (ciepłe/chłodne), - nazwy frontów atmosferycznych. Polecenie 13. Polecenia wykonaj na podstawie rysunków przedstawiających powstawanie frontów atmosferycznych. Front... Front... A. W jaki sposób powstaje front zimny i ciepły? Rozpoznaj je na rysunkach i podpisz. B. Co to jest front atmosferyczny? C. Czym się różnią opady deszczu na tych dwóch frontach? Polecenie 14. Rysunek przedstawia cyrkulację monsunową. a) Uzupełnij go wpisując w odpowiednie miejsca: lato, zima, wyż, pas niskiego ciśnienia. b) Czym wytłumaczysz różnice w sezonowej zmienności rozmieszczenia układów barycznych? c) Wskaż konsekwencje przyrodnicze (klimatyczne) oraz gospodarcze tego zjawiska. Polecenie 15. Na podstawie rysunków A i B, które przedstawiają mechanizm powstawania bryzy wykonaj zadania: a) w puste miejsca wpisz wyż lub niż baryczny; b) dorysuj strzałki przedstawiające kierunki ruchu powietrza; c) podpisz odpowiednio - bryza morska lub bryza lądowa; d) dorysuj łódce żagiel zgodnie z ruchem mas powietrza; e) podaj cechy bryzy lądowej i bryzy morskiej;

4 f) omów, jaki wpływ na życie i gospodarkę ludzi mają bryzy? g) podaj podobieństwa i różnice między bryzą a monsunem. Podobieństwa: Różnice: Polecenie 16. Europa położona jest w trzech strefach klimatycznych, a na jej obszarze wyróżnia się kilkanaście typów klimatu. Świadczy to o dużym zróżnicowaniu klimatycznym kontynentu. A. Podaj strefy klimatyczne, w których położona jest Europa, oraz przykłady obszarów nimi objętych B. Wymień czynniki klimatotwórcze i powiedz, w jaki sposób wpływają na zróżnicowanie klimatu Europy. Polecenie 17. Na podstawie poniższej charakterystyki rozpoznaj strefę klimatyczną, następnie na mapie stref klimatycznych świata nanieś oznaczenia literowe (A, B lub C) tych stref klimatycznych; A. Zróżnicowane średnie temperatury powietrza najchłodniejszych miesięcy około 1 C i więcej w klimatach morskich, około C i mniej w klimatach kontynentalnych. Opady atmosferyczne najczęściej w półroczu chłodnym, a w klimatach monsunowych w półroczu letnim. B. Średnia temperatura powietrza przez cały rok przekracza 2 C, amplitudy są niewielkie i wynoszą około 5-1 C. Opady atmosferyczne występują w miarę równomiernie przez cały rok i przekraczają l mm. C. W najcieplejszym miesiącu średnia temperatura powietrza jest niższa niż 1 C. Opady niewielkie (< mm) z przewagą śnieżnych Polecenie 18. Przyporządkuj typ klimatu (wymieniono poniżej) do odpowiadającego mu opisu rozkładu temperatur i opadów: a) łagodne zimy i chłodne lata, opady w ciągu całego roku;... b) duże dobowe amplitudy temperatur, opady bardzo małe, sporadyczne w postaci gwałtownych ulew... c) małe roczne amplitudy temperatur, jedna lub dwie pory deszczowe;... d) ujemne temperatury przez cały rok, opady śnieżne; umiarkowany chłodny kontynentalny; 2. zwrotnikowy suchy; 3. umiarkowany morski; 4. podrównikowy wilgotny; 5. polarny

5 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Polecenie 19. Na podstawie wartości średnich miesięcznych temperatur powietrza (T w C) i średnich miesięcznych sum opadów (O w mm) umieszczonych w tabeli wykonaj polecenia. Miejscowość I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok A T 6,9 7,9 1,7 13,9 18,1 22,1 24,7 24,6 21,6 16,5 11,6 8, B T 23,9 24, 26,1 28,1 29,6 28,6 27,3,9 27, 27,9 27,2, a) Rozpoznaj strefę klimatyczną i typ klimatu miejscowości A i B: A - strefa: - typ klimatu: B -strefa: - typ klimatu: b) Dobierz nazwy miejscowości do odpowiednich danych klimatycznych, wybierając z podanych w nawiasie (Manaus, Bombaj, Rzym, Ojmiakon /Rosja). c) Oblicz roczną amplitudę temperatury oraz średnią roczną temperaturę powietrza dla stacji A i B. d)podaj dwa podobieństwa oraz dwie różnice między klimatami w tych miejscach. - Podobieństwa: - Różnice: Polecenie 2. Na podstawie wykresów temperatury i opadów określ typ klimatu oraz przyporządkuj mu obszar. Zaznacz na mapie klimatów te obszary. Do dyspozycji masz następujące typy klimatów: zwrotnikowy wilgotny - odmiana monsunowa; umiarkowany ciepły morski; podbiegunowy kontynentalny; podzwrotnikowy przejściowy; umiarkowany chłodny kontynentalny; równikowy wybitnie wilgotny; podzwrotnikowy skrajnie suchy; zwrotnikowy wybitnie suchy oraz miejsca (obszary): Barrow(Alaska), Ontario (Kanada), Nizina Amazonki, Sahara, Wyżyna Irańska, Irlandia, Bombaj, Rzym, A B I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VII IX X XI XII C I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII D I II II IV V VI VII VII IX X XI XII E I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII F

6 Polecenie 21. Na podstawie mapy synoptycznej scharakteryzuj pogodę w Paryżu. Uwzględnij jak najwięcej elementów pogody. Opis pogody w Paryżu: Polecenie 22. Na rysunku przedstawiono kierunki napływu mas powietrza nad obszar Polski: a) Nad strzałkami zapisz rodzaj i typ masy, np. pzk - powietrze zwrotnikowe kontynentalne pzm -. b) Które masy powietrza odpowiedzialne są za kształtowanie: - gorącej, suchej pogody latem i mroźnej zimą: - powodują odwilż i napływ ciepłych mas zimą: - przynoszą ochłodzenie i deszcz latem: - powodują latem gorące, parne pogody połączone z burzami: - odpowiadają za Polską Złotą Jesień: - powodują wiosenne przymrozki: