w systemie oc hrony zdrowia Katedra Ubezpieczenia Społecznego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Transkrypt

1 Miejsce i rola prywatnych płatników w systemie oc hrony zdrowia warunki konkurencyjności oraz powszechności dr Barbara Więckowska dr Barbara Więckowska Katedra Ubezpieczenia Społecznego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

2 Plan prezentacji 01 Miejsce ubezpieczenia w systemiee ochrony zdrowia ujęcie modelowe 02 Prywatne ubezpieczenie zdrowotne a system zabezpieczenia zdrowotnego 03 Cechy płatnika determinujące konkurencję 04 Charakterystyka y systemów wery yfikacja empiryczna cech płatnika 05 Indeks konkurencji 06 Warunki konieczne dla efektywneg go systemu konkurencji regulowanej 07 Prywatne ubezpieczenia zdrowotne w systemie ochrony zdrowia w Polsce Page 2

3 Ubezpieczenie w systemie ochrony zdrowia System oc chrony zdrowia Sys stem bazzowy System zabezpieczenia zdrowotnego y p go Ubezpieczeniowy Zaopatrzeniowy Prywattne ubezpiecczenia zdrowo otne (z zachętami państw wa) Prywatne ubezpieczenia zdrowotne Inne formy zarządzania ryzykiem choroby (przede wszystkim płatności p out-of-pocket ) Filantropijny Źródło: por. T. Szumlicz, B. Więckowska, Metoda ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia zdrowotnego zakres i możliwości zastosowania w: Społeczne aspekty ubezpieczenia, ubezpieczenia red. red T. T Szumlicz, Szumlicz SGH, SGH Warszawa 2005, 2005 s.124. s 124 Page 3

4 Prywatne ubezpieczenia zdrowotne Rodzaj ubezpieczenia Relacja w sto osunku do systemu bazowego Przeznaczenie ubezpieczenia bazowe relacja wyłączność podstawowa droga dostępu do ochrony ubezpieczeniowej obowiązkowe bazowe ub. prywatne ubezpieczenia substytucyjne relacja zamiast osoby wyłączone z zabezpieczenia publicznego możliwość wyjścia z systemu publicznego ubezpieczenia komplementarne/ uzupełniające relacja ponad świadczenia zdrowotne wyłączone co do rodzaju z zabezpieczenia bazowego świadczenia objęte współpłaceniem ubezpieczenia suplementarne/ równoległe relacja obok szybszy dostęp i szerszy wybór świadczeniodawców w odniesieniu do świadczeń prawnie należnych Źródło: por. B. Więckowska, M. Osak, Potencjał prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych jako źródła finansowania opieki zdrowotnej w Polsce, w: Ubezpieczenia wobec wyzwań XXI w., red. W. Ronka-Chmielowiec, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, w druku. Page 4

5 Ubezpieczenia prywatne a bezpieczeństwo socjalne pożądany ż (indywidualny) id poziom bezpiecze eństwa ń zdrowotnego własna inicjatywa gospodarstw domowych stymulowany poziom bezpieczeństwa zdrowotnego zachęty dla gospodarstw domowych bazowy poziom bezpieczeństwa zdrowotne ego obowiązek, afiliacja Źródło: por. T. Szumlicz, Podmiotowość w zarządzaniu zmianą systemu ochrony zdrowia, GlaxoSmithKline, Warszawa 2007, s.108. Page 5

6 Konkurencja regulowana (wyniki badań przeprowadzonych w ramach programu Ernst & Young Sprawne Państwo) Page 6

7 System płatników a kon kurencja Cecha systemu Wartość sprzyjająca ją konkurencji Wartość ograniczająca konkurencję liczba forma własności zasięg podmiot ochrony przedmiot ochrony wycena ryzyka wyrównanie ryzyka/szkodowości powiązanie ą ze świadczeniodawcami swoboda zawierania umów wielu (nie ma) cały kraj wszyscy obywatele/ubezpieczeni możliwość różnicowania koszyka oraz dopłat do świadczeń model z (jednorazową bądź wielokrotną) oceną ryzy yka stosowanie modelu wyrównywania ex-ante oraz ex-post (nie ma) możliwość selekcji świadczeniodawców, negocjowania cen, liczby i rodzaju św wiadczeń jeden różny reżim prawny dla podmiotów publicznych i prywatnych jeden płatnik na jeden region systemy dedykowane np. dla grup zawodowych brak możliwości różnicowania koszyka oraz dopłat do świadczeń model z opłatą uzależnioną od dochodu brak jakiegokolwiek modelu wyrównania pełna integracja konieczność kontraktowania u wszystkich świadczeniodawców określonej liczby i rodzaju świadczeń po jednakowej cenie Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 22. Page 7

8 Charakterystyka system mów podział krajów System z jednym płatnikiem Rozdzielność przedmiotowa System z wieloma płatnikami Rozdzielność podmiotowa Możliwość wyboru Bułgaria, Cypr, Dania, Estonia, Hiszpania, Irlandia, Luksemburg, Łotwa, Malta, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy Finlandia, Litwa, Polska (NFZ i budżet państwa), Rumunia Austria, Francja, Grecja Belgia, Czechy, Holandia, Izrael, Niemcy, Słowacja, Szwajcaria Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 27. Page 8

9 Indeks konkurencji: elem menty składowe Koszyk świadczeń Możli iwość integracji ze świadczenio- daw cami Udział największego płatnika Współpłacenie Indeks konku urencji Dodatkowe produkty Wyrównanie ex-post (szkodowości) Wyrównanie ex-ante (ryzyka) Składka Źródło: B. Więckowska, Konkurencja między płatnikami w bazowym systemie zabezpieczenia zdrowotnego, Sprawne Państwo, Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 36. Page 9

10 Indeks konkurencji: wyn niki Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 37. Page 10

11 Warunki konieczne dla efektywnego systemu konkurencji regulowanej I. Możliwość wyboru płatnika II. III. IV. Sprawny system wyrównywaniaa ryzyka/szkodowości Swoboda zawierania umów ze świadczeniodawcami Przejrzystość systemu V. Dostęp pacjenta do informacji VI. VII. Bodźce finansowe skłaniające do efektywności Ograniczenie efektu gapowicza VIII. Warunki umożliwiające kontestowalność rynków IX. Sprawny nadzór regulacyjny systemu Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 41. Page 11

12 Możliwość wyboru pła atnika Czy możliwa jest okresowa zmiana płatnika? Czy obowiązuje zasada a otwartych zapisów? Czy wysokie są koszty zmiany? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 42. Page 12

13 Sprawny system wyró ównywania ryzyka/szkodowości Jakie są czynniki wyrów wnujące ryzyko? Czy zakres redystrybucji ex-ante dobrze odzwierciedla i dl oczekiwa ne koszty? Jaki jest poziom odpowi iedzialności zakładów ex-post? Czy dostępne są rzeteln ne dane umożliwiające i wyrównywanie ryzyka/szkodowości? Jak rzetelna jest analizaa dostępnych danych? Czy dane te są zabezpie eczone??kto nimi izarządza? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 43. Page 13

14 Swoboda zawierania umów ze świadczeniodawcami Czy jest możliwość selektywnego kontraktowania ze świadczeniodawcami? Czy jest możliwość negocjowania cen oraz zakresu świadczeń i d z pojedynczymi świadczeniodawcami? Czy jest dopuszczalna prawnie pionowa integracja (płatnika ze świadczeniodawcą)? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 47. Page 14

15 Przejrzystość systemu Czy organizacja system mu jest zrozumiała dla jego uczestników? Czy sposób opisania i sta andardowego d pakietu świadczeń jest precyzyj yjny i zrozumiały? Czy istnieje kilka pakietów standardowych? Czy możliwe jest łatwe t porównanie rodzajów świadczeń w produktach dodatkowych? Czy istnieje przejrzysty i precyzyjny system klasyfikacji produktów medycznych? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 47. Page 15

16 Dostęp pacjenta do in formacji Czy jest dostępna informacja dotycząca zarówno płatników jak i świadczeniodawców? Czy jest ona rzetelna oraz obiektywna? Czy przekazywana informacja jest zrozumiała? Czy przedstawiane wsk aźniki bezpieczeństwa, efektywności oraz dostępności są porównywalne? Czy istnieje przejrzysty system prowadzenia pacjentów? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 48. Page 16

17 Bodźce finansowe skłaniające do efektywności Czy istnieją i jakie są bodźce do poszukiwania efektywności po stronie pacjenta? Czy istnieją i jakie są bodźce do poszukiwania efektywności ś po stronie świadczeniodawcy? i d i d? Czy istnieją i jakie są ą bodźce do poszukiwania efektywności po stronie płatnika? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 49. Page 17

18 Ograniczenie efektu g apowicza Czy istnieje możliwość celowego nieuczestniczenia w finansowaniu świadczeń zdrowotnych przy jednoczesnej możliwości korzystania z tych świad dczeń? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 50. Page 18

19 Warunki umożliwiając e kontestowalność rynków Czy istnieją duże bariery wejścia i wyjścia (dla potencjalnych konkurentów) z systemu? Czy wysokie są tzw. koszty utopione? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 50. Page 19

20 Sprawny nadzór regul acyjny systemu Czy istnieje instytucja: ds. jakości świadczeń zd rowotnych? ds. nadzoru finansowego? ds. ochrony konkurencji? k ds. ochrony ypraw pacjent ta? Program Ernst&Young, Warszawa 2010, s. 51. Page 20

21 Ubezpieczenie w systemi y e ochrony y zdrowia w Polsce stan obecny ora az możliwość rozwoju System oc chrony zdrowia System zabezpieczenia zdrowotnego o System m bazow wy Ubezpieczeniowy Ubezpieczeniowy Prywatne ubezpieczenia zdrowotne Prywatne Prywatne (z obowiązkiemubezpieczenia narzuconym przez zdrowotne państwo) ń tubezpieczenia ) (z obowiązkiem narzuconym przez zdrowotne państwo) (z obowiązkiem narzuconym y przez p państwo) Prywa y atne ubezpiecczenia zdrowo otne (z zachę ętami ń twa)) państw Zaopatrzeniowy Filantropijny Page płatności płatności out-of out-of-pocket out outofof pocket oraz pocket abonamenty oraz abonamenty

22 Dziękuję za uwagę! Barbara Więckowska Katedra Ubezpieczenia Społecznego Skł Szkoła Główna Handlowa w Warszawie ul. Wiśniowa 41 pok.35