Mazowsze w Europejskiej Polityce Spójności w latach

Transkrypt

1 SPEECH/07/11 Danuta Hübner Komisarz UE ds. polityki regionalnej Mazowsze w Europejskiej Polityce Spójności w latach Sejmik Województwa Mazowieckiego Warszawa, 15 stycznia 2007

2 Panie Marszałku, Szanowni Państwo, Na początku chciałabym bardzo podziękować za zaproszenie i możliwość rozmowy z Państwem na pierwszej sesji Sejmiku Województwa Mazowieckiego. Spotykamy się w momencie, w którym polityka regionalna wkracza w nowy okres realizacji. Dla Państwa oznacza to konieczność zakończenia prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym i po uzgodnieniu jego ostatecznego kształtu z rządem polskim i Komisją jak najszybsze rozpoczęcie jego wdrażania. Dlatego chciałabym dzisiaj powiedzieć kilka słów na temat wpływu, jaki nowa polityka regionalna może mieć na rozwój Polski i Mazowsza w najbliższych latach, a także o wyzwaniach, którym województwo musi sprostać, by w pełni wykorzystać stojącą przed nim szansę. Jak nowa polityka regionalna może w najbardziej efektywny sposób przyczynić się do rozwoju Polski i dla polskich regionów? Po pierwsze, musi powstać podstawowy zarys sieci autostrad i połączeń kolejowych, zarówno tych znajdujących się na liście sieci transeuropejskich, jak i połączeń między głównymi aglomeracjami w Polsce. Po drugie, Polska powinna dążyć do wypełnienia zobowiązań wynikających z ustawodawstwa unijnego w dziedzinie środowiska i energii by rozwój naszej gospodarki był zrównoważony w długim okresie. Po trzecie, musimy zainwestować środki z polityki regionalnej w stworzenie bardziej sprzyjającego otoczenia dla tworzenia innowacji i rozwoju technologicznego firm przy zwiększeniu ich powiązań z polskim sektorem badawczo-rozwojowym. Nasza strategia musi też uwzględniać priorytet zrównoważonego przestrzennie rozwoju kraju. Chodzi tu przede wszystkim o zdynamizowanie rozwoju polskich miast, które są łącznikami z gospodarką światową i w których znajdują się najważniejsze elementy niezbędne do budowania konkurencyjnej gospodarki wykwalifikowana siła robocza, ośrodki badawcze, instytucje finansowe. Z drugiej strony musimy pamiętać o konieczności wykorzystania obecnej pomyślnej koniunktury dla dalszej restrukturyzacji polskiej wsi czy, szerzej mówiąc, obszarów wiejskich tu działania podejmowane przez politykę spójności będą uzupełniać działania podjęte w ramach WPR. Jak te priorytety przekładają się na rozwój Mazowsza? Elementem krajowej strategii rozwoju powinny być skoordynowane z nią strategie regionalne. Przy ich tworzeniu ważne jest wykorzystanie swoistych cech regionów, by każdy z nich mógł odnaleźć swoją indywidualną drogę rozwoju i budowania konkurencyjności. Mazowieckie, jako region z najwyższym poziomem PKB na mieszkańca, największą liczbą jednostek edukacyjnych, najwyższą liczbą przedsiębiorstw, ze stolicą państwa, ma wszelkie predyspozycje do pełnego wykorzystania szans oferowanych przez politykę spójności. Popatrzmy chociażby na potencjał naukowo-badawczy - w roku 2004 w województwie mazowieckim działało 297 jednostek badawczorozwojowych zatrudniających specjalistów, podczas gdy, na przykład, w województwie świętokrzyskim znajdowało się jedynie 10 takich jednostek zatrudniających 1124 specjalistów. 2

3 Nie oznacza to jednak wcale, że rozwój Mazowsza będzie bezproblemowy. W żadnym innym regionie zróżnicowanie pomiędzy obszarem metropolitarnym a pozostałą częścią województwa nie jest tak duże. Poza Warszawą, Mazowsze to w znacznej części obszary wiejskie, o niskim poziomie rozwoju i dużym bezrobociu. Infrastruktura transportowa i środowiskowa jest słabo rozwinięta. Warszawa posiada też niewystarczającą infrastrukturę konferencyjną, dopiero zaczyna zakładać park technologiczny, a, w porównaniu z innymi stolicami europejskimi, jej dostępność komunikacyjna jest niska. Dlatego to dobrze, że "Strategia rozwoju regionalnego do roku 2020", jak i projekt regionalnego programu operacyjnego przeznaczają znaczną część środków z polityki regionalnej na inwestycje z zakresu infrastruktury transportowej. Poprawa dostępności regionów jest warunkiem koniecznym wzrostu konkurencyjności województwa mazowieckiego. Należy przy tym pamiętać, że Unia kładzie duży nacisk na rozwój transportu intermodalnego oraz ochronę środowiska. Nie można również zapominać o rozwoju połączeń wewnątrzregionalnych. Wobec konieczności zmniejszenia wewnętrznego zróżnicowania Mazowsza celowe jest też przyjęcie w projekcie regionalnego programu operacyjnego priorytetu mającego na celu wzmocnienie roli miast w rozwoju regionu. Podział regionu na dynamicznie rozwijającą się stolicę oraz jej przeważnie wiejskie otoczenie stwarza wiele możliwości dla działań w ramach polityki spójności. Z jednej strony Warszawa może odgrywać ważną rolę bieguna wzrostu, nie tylko w skali regionu, ale i całego kraju. Z drugiej strony, polityka rozwoju miejskiego mająca na celu rozwój mniejszych ośrodków miejskich - takich jak Radom, Płock i Ciechanów - powinna niejako równoważyć siłę Warszawy i zmniejszać różnice wewnątrz regionu. Jak Mazowsze powinno wdrażać europejską politykę regionalną, by zbudować trwałe podstawy dla szybkiego wzrostu gospodarczego w długim okresie? Nie ma dzisiaj w Europie konkurencyjnych regionów, których rozwój nie uwzględnia zdolności do tworzenia i wdrażania innowacji. Potencjał naukowo-badawczy i gospodarczy Mazowsza predestynuje je do roli lidera w budowaniu innowacyjnej gospodarki nie tylko w Polsce, ale, w dłuższym okresie, w całej Unii. Nie jest to jednak zadanie łatwe. Innowacji nie można zadekretować, choć można czasami kupić elementy przyspieszające jej tworzenie na przykład pod postacią nowoczesnych technologii lub własności intelektualnej. W długim okresie produkty innowacyjne muszą jednak powstawać w kraju, w regionie. Innowacyjność w sensie technologicznym oznacza przekładanie odkryć naukowych na wynalazki, a te z kolei na patenty i na produkty. W takim ujęciu Polska stoi przed ogromnym wyzwaniem. W europejskim rankingu innowacyjności na rok 2005 zajmujemy zajmuje 27 miejsce w grupie 33 krajów ujętych w zestawieniu. Dlatego Polska musi zwiększyć wsparcie dla sektora badań i rozwoju. Decydujące rola w tym procesie powinna przypaść Mazowszu. 3

4 Pamiętajmy jednak, że nawet z pomocą z europejskiej polityki regionalnej, środki publiczne na badania i rozwój będą ograniczone. Dlatego inwestycje w ten sektor powinny opierać się na dwóch przesłankach. Po pierwsze, dostępne środki należy skoncentrować na obszarach priorytetowych, z uznanym dorobkiem naukowym i osiągnięciami. Po drugie, wsparcie badań i rozwoju powinno być ściśle powiązane z rzeczywistymi potrzebami sektora prywatnego. Mam tu na myśli wspólne projekty badawcze, wsparcie dla ośrodków kompetencji prowadzonych przez prywatne konsorcja lub wspieranie przepływu specjalistów między ośrodkami naukowymi i sektorem prywatnym. Strategia Rozwoju Regionalnego województwa mazowieckiego i projekt regionalnego programu operacyjnego stawia na pierwszym miejscu przedsiębiorczość i konkurencyjność gospodarki. Realizacja tego celu ma się odbyć za pośrednictwem inwestycji w rozwój gospodarki opartej na wiedzy, wspieranie MSP i otoczenia biznesowego, polepszenie dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw, wzrost poziomu nakładów na naukę i badania i działania z zakresu technologii komunikacyjnych i informacyjnych. To bardzo dobry sygnał. Konieczne jest jednak, by wszystkie te działania były powiązane z Regionalną Strategią Innowacyjną dla Mazowsza. Dlatego zachęcam wszystkich z Państwa zaangażowanych w jej tworzenie do podjęcia wszelkich działań mających na celu jak najszybsze zakończenie prac nad tym dokumentem. Jak Państwo zapewne wiecie, Mazowsze jest ostatnim regionem w Polsce, który takiej strategii nie posiada. Panie Marszałku, Szanowni Państwo, Na zakończenie chciałabym powiedzieć kilka słów o nowych inicjatywach Komisji, których celem jest wsparcie regionów we wdrażaniu nowej polityki regionalnej. W piątek uczestniczyłam w oficjalnym otwarciu biura inicjatywy JASPERS w Warszawie. Jak Państwo zapewne wiecie, jej celem jest pomoc władzom krajowym i regionalnym w przygotowaniu dużych projektów infrastrukturalnych. Na liście przedstawionej przez Polskę znajdują się trzy takie projekty finansowane w ramach programów krajowych ale w przyszłości możliwe jest także wsparcie dla dużych projektów regionalnych, na przykład dotyczących transportu miejskiego w Warszawie. W piątek spotkałam się także z władzami polskimi i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym w celu omówienia postępu w realizacji inicjatywy JEREMIE, której celem jest ułatwienie dostępu do kapitału dla mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstw. W najbliższych tygodniach powinna zapaść decyzja, która określi jaka instytucja będzie zarządzała środkami finansowymi dostępnymi w ramach JEREMIE. Wówczas poszczególne regiony będą mogły podjąć decyzję o przekazaniu części środków na ten cel i określeniu sposobu ich wykorzystania. Podobna sytuacja dotyczy inicjatywy JESSICA, której celem jest finansowanie rewitalizacji obszarów miejskich poprzez połączenie środków pochodzących z polityki regionalnej z korzystnymi pożyczkami z międzynarodowych instytucji finansowych. Pozwoli to władzom zarządzającym na szersze wspieranie partnerstwa publiczno-prywatnego, a także innych projektów, które wymagają dłuższego czasu dla zwrotu zainwestowanego w nich kapitału. JESSICA to także szansa na zmobilizowanie inwestycji prywatnych na rzecz rozwoju obszarów miejskich. 4

5 W tej chwili Europejski Bank Inwestycyjny przygotowuje raport, który ma ocenić zapotrzebowanie na JESSICA w poszczególnych krajach członkowskich. Będzie on gotowy w końcu stycznia. Wtedy Komisja Europejska podejmie rozmowy z władzami krajowymi, których celem będzie utworzenie miejskiego funduszu założycielskiego, który będzie zarządzał środkami w ramach JESSICA. W momencie, kiedy to nastąpi, władze zarządzające regionu będą mogły podjąć decyzję o przekazaniu części środków z Regionalnego Programu Operacyjnego do dyspozycji tego funduszu. Sposób ich wykorzystania a także spłaty pożyczek będzie szczegółowo określony w kontrakcie, który władza zarządzająca podpisze z funduszem. Wreszcie, wprowadzamy jeszcze jedną nową inicjatywę pod nazwą "Regiony na rzecz modernizacji ". Ma ona umożliwić współpracę między regionami w celu testowania nowych, eksperymentalnych projektów wdrażających europejską politykę regionalną. Jeśli okażą się one sukcesem będzie je można szybko wdrożyć do "głównego nurtu" programów operacyjnych. Chcemy zaprojektować "fabrykę pomysłów" na kolejne siedem lat. Wiele z proponowanych tematów powinno być dla Państwa interesujące: "polepszenie zdolności regionów w zakresie badań i innowacji", "wejście z innowacyjnymi pomysłami na rynek", "polepszenie kwalifikacji na rzecz innowacji". W dzisiejszym porządku obrad Sejmiku widzę projekt współpracy z regionem Uusima, najbardziej konkurencyjnym regionem Europy, który oparł swój sukces na koncepcji potrójnego śmigła współdziałania nauki, przedsiębiorstw i administracji w celu tworzenia innowacyjnych klastrów, a także ośrodków doskonałości na poziomie regionalnym i lokalnym. Myślę, że to bardzo dobry pomysł i warto by go rozwinąć w szerszą współpracę, w ramach "Regionów na rzecz modernizacji". Szanowni Państwo Mazowsze stoi dzisiaj przed ogromną szansą rozwoju. Mądra strategia rozwoju regionalnego, skuteczne systemy wdrażania, a także współpraca pomiędzy wszystkimi partnerami powinny być gwarancją, że szansa ta nie zostanie zmarnowana. Wierzę, że w niedalekiej przyszłości o regionie Mazowieckim będzie się mówiło jako o jednej z najszybciej rozwijających się gospodarek regionalnych w Europie. Dziękuję Państwu za uwagę. 5