Źródło: Alcohol Alert, nr: 22, Październik 1993, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
|
|
- Paweł Rybak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 tłum. Magdalena Ślósarska Rok: 1999 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 4 Źródło: Alcohol Alert, nr: 22, Październik 1993, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. Odżywianie to proces służący dwóm celom: jednym jest dostarczanie energii, drugim zachowanie struktury i podtrzymanie funkcji organizmu. Żywność dostarcza energii i elementów budulcowych, potrzebnych do wymiany zużytych i uszkodzonych komórek, a także dostarcza składników odżywczych, ważnych dla funkcjonowania organizmu. Alkoholicy często odżywiają się źle, nie zaspokajając zapotrzebowania organizmu na podstawowe składniki pokarmowe, co sprawia, że nie otrzymuje on wraz z pożywieniem wystarczającej ilości energii i elementów niezbędnych do utrzymania struktury. Co więcej, alkohol zaburza proces odżywiania, oddziałując na trawienie, magazynowanie, wykorzystywanie i wydalanie składników pokarmowych [1]. Osłabienie procesów trawienia i wykorzystywania składników pokarmowych Aby pożywienie spełniło zadanie, jakim jest dostarczenie energii i składników potrzebnych do utrzymania struktury i funkcji organizmu, musi ulec strawieniu (rozłożeniu na prostsze składniki). Proces trawienia rozpoczyna się w jamie ustnej, a następnie przebiega w żołądku i jelitach, wspomagany przez trzustkę. Składniki pokarmowe strawionego pożywienia z jelit wchłaniane są do krwi i wraz z krwią przenoszone do wątroby. W wyniku procesów zachodzących w tym narządzie składniki pokarmowe są gotowe do natychmiastowego wykorzystania przez organizm lub magazynowane. Alkohol hamuje proces rozkładania składników pokarmowych na prostsze cząsteczki, ponieważ pod jego wpływem zmniejsza się wydzielanie hormonów trawiennych trzustki [2]. Osłabia także wchłanianie składników, uszkadzając komórki wyściełające ścianki żołądka i jelit i upośledzając przenoszenie niektórych składników do krwi [3]. Ponadto, same niedobory składników mogą prowadzić do kłopotów z wchłanianiem. Na przykład, niedobór pochodnych kwasu foliowego powoduje zmiany w komórkach ścianek żołądka i jelita cienkiego, co z kolei osłabia absorpcję wody i składników zawierających glukozę, sód i kwas foliowy. Alkohol może uniemożliwić pełne wykorzystanie już strawionych i wchłoniętych przez krew składników pokarmowych, szkodliwie wpływając na ich przenoszenie, przechowywanie i wydalanie [4]. Organizm alkoholika nie wykorzystuje składników pokarmowych, o czym świadczy upośledzone magazynowanie w wątrobie witamin, na przykład witaminy A [5], i 1 / 6
2 zwiększone wydalanie składników pokarmowych, takich jak tłuszcz [3]. Alkohol a dostarczanie energii Energii dostarczają trzy podstawowe składniki pożywienia: węglowodany, białka i tłuszcze, rozkładane w procesie trawienia. Niektórzy alkoholicy 50% dziennego zapotrzebowania na kalorie przyjmują wraz z alkoholem, często zaniedbując odżywianie się [3, 6]. Lecz nawet przy odpowiednim odżywianiu alkohol osłabia mechanizmy organizmu odpowiedzialne za kontrolę poziomu glukozy we krwi, co powoduje albo jego wzrost, albo spadek (glukoza jest podstawowym cukrem w organizmie) [7]. U alkoholików nie cierpiących na cukrzycę wzrost poziomu cukru, czyli hiperglikemia, spowodowany zaburzeniem w wydzielaniu insuliny, na ogół jest chwilowy i przebiega bez poważniejszych konsekwencji. Obniżenie poziomu cukru, czyli hipoglikemia, nawet jeśli trwa krótko, powoduje niekiedy poważne uszkodzenia. Może wystąpić wówczas, gdy osoba pijąca alkohol jest niedożywiona. Wobec braku pożywienia, które dostarcza energii, naruszone zostają zapasy cukru w organizmie, a produkty przemiany alkoholu hamują tworzenie się glukozy z innych składników, takich jak aminokwasy [7]. W rezultacie alkohol powoduje, że mózg i inne tkanki ciała zostają pozbawione glukozy, składnika potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania i źródła energii. Chociaż alkohol sam jest źródłem energii, działanie organizmu i pobieranie przez organizm energii to procesy tak skomplikowane, że nie można ich opisać za pomocą prostego przeliczenia wartości kalorycznej składników pokarmowych [8]. Na przykład, alkohol stanowi przeciętnie 20% wartości kalorycznej diety ponad jednej trzeciej pijących Amerykanów i można by podejrzewać, że ci, którzy piją takie ilości, cierpią na nadwagę. Tymczasem dane z badania populacji krajowej wskazują, że chociaż pijący przyjmują z dietą więcej kalorii, nie ważą więcej niż niepijący [9, 1]). Jeśli węglowodany zastąpi się alkoholem, to przy identycznej liczbie kalorii człowiek traci na wadze, co wskazuje, że organizm pobiera mniej energii z alkoholu niż z pożywienia [podsumowane w poz. 8]. Mechanizmy odpowiedzialne za niewydolność procesów przemiany alkoholu w energię są złożone i nie w pełni wyjaśnione [11], ale niektóre z nich są znane. Na przykład przewlekłe picie powoduje niewydolność układu odpowiedzialnego za metabolizm alkoholu na poziomie komórkowym (MEOS - microsomal ethanol-oxidizing system), którego działanie polega na tym, że znaczna część energii powstałej w procesie utleniania etanolu, nie zasilając organizmu, zostaje przemieniona w ciepło i utracona. Alkohol a zachowanie struktury i funkcji komórki Struktura Ponieważ komórki składają się w większości z białek, dla zachowania ich struktury istotna jest odpowiednia dieta białkowa, szczególnie wtedy, gdy komórki są uszkodzone. Badania wskazują, że alkohol oddziałuje na białka zawarte w pożywieniu, utrudniając w procesie trawienia ich przemianę w aminokwasy, osłabiając przetwarzanie aminokwasów w jelicie cienkim i wątrobie, upośledzając syntezę białek z aminokwasów i osłabiając wydzielanie białek przez wątrobę [3]. Funkcje 2 / 6
3 Składniki pokarmowe są podstawą właściwego funkcjonowania organizmu; białka, witaminy i składniki mineralne dostarczają organizmowi narzędzi do utrzymania prawidłowego przebiegu jego funkcji. Alkohol może zaburzyć te funkcje, przyczyniając się do niedoborów składników pokarmowych i "przejmując" mechanizmy potrzebne do ich przemiany. Witaminy Witaminy są niezbędne do odnowy komórek i prawidłowej przemiany materii, ponieważ regulują wiele procesów fizjologicznych. Przewlekłe intensywne picie prowadzi do niedoboru wielu witamin, ponieważ wiąże się ze zmniejszeniem ilości spożywanych pokarmów, a także w wielu przypadkach osłabia przyswajanie, metabolizm i wykorzystywanie składników pokarmowych [1, 12]. Na przykład alkohol hamuje wchłanianie tłuszczu, a tym samym witamin A, E i D, które trafiają do organizmu wraz z tłuszczami zawartymi w diecie [12, 13]. Niedobór witaminy A może być przyczyną kurzej ślepoty, a niedobór witaminy D - rozmiękania kości [6]. Witaminy A, C, D, E, K i witaminy z grupy B, których niedobory występują u wielu alkoholików, pomagają zachować zdrowie organizmu i jego komórek [14]. Szczególnie niebezpieczny jest niedobór witaminy K, niezbędnej do prawidłowej krzepliwości krwi: niedobór witaminy K może spowodować obniżenie krzepliwości i w rezultacie krwawienia. Brak niektórych witamin wpływa na czynność mózgu i może przyczynić się do powstania uszkodzeń neurologicznych. Składniki mineralne U alkoholików powszechnie występuje niedobór składników mineralnych, takich jak wapń, magnez, żelazo i cynk, chociaż alkohol sam w sobie nie wpływa na ich przyswajanie [15]. Niedobór ten jest raczej zjawiskiem wtórnym, towarzyszącym innym problemom związanym z piciem alkoholu: zmniejszenie przyswajania wapnia wynika z upośledzonego przyswajania tłuszczu; niedobór magnezu spowodowany jest niskim jego spożyciem wraz z dietą, zwiększonym wydalaniem moczu, wymiotami i biegunką [16]; brak dostatecznej ilości żelaza spowodowany jest krwawieniem z jelit [3,15]; złe przyswajanie cynku lub jego utrata związane są z innymi niedoborami składników pokarmowych [17]. Niedostateczna ilość składników mineralnych może spowodować bardzo różne dolegliwości zdrowotne, począwszy od chorób kości związanych z niedoborem wapnia, na kurzej ślepocie i chorobach skóry skończywszy. Alkohol, niedożywienie i komplikacje zdrowotne Choroba wątroby Chociaż sam alkohol jest u alkoholików główną przyczyną uszkodzenia wątroby, złe odżywianie może zwiększyć ryzyko związanego z piciem uszkodzenia tego narządu. Na przykład wiadomo, że alkohol oddziałuje na składniki pokarmowe w wątrobie, takie jak karotenoidy będące źródłem witaminy A, czy związki zawierające witaminę E [18, 19]. Ich niedobór może także wiązać się z wystąpieniem alkoholowego uszkodzenia wątroby. Trzustka Wyniki badań wskazują, że niedożywienie zwiększa ryzyko rozwoju alkoholowego uszkodzenia trzustki [20, 21], choć niektóre badania przeprowadzone poza USA wiążą choroby trzustki z przejadaniem się [21]. Wstępne dane pozwalają przypuszczać, że dieta uboga w białko może zaostrzać skutki szkodliwego wpływu alkoholu na trzustkę [22]. 3 / 6
4 Mózg Niedobory składników odżywczych mogą wywołać poważne i trwałe uszkodzenia funkcji mózgu. Szczególnie dotyczy to niedoboru tiaminy, często występującego u alkoholików, który powoduje ostre problemy neurologiczne, takie jak upośledzenie czynności ruchowej i utrata pamięci w zespole Wernickego-Korsakowa [23]. Ciąża Alkohol wywiera bezpośredni toksyczny wpływ na rozwój płodu, powodując uszkodzenia, takie jak alkoholowy zespół płodowy (FAS - fetal alcohol syndrome). Poza tym towarzyszące niedobory składników pokarmowych mogą wywrzeć wpływ na rozwój płodu, pogłębiając uszkodzenia rozwojowe [24, 25]. Podczas ciąży potrzeby odżywcze organizmu są o 10% do 30% większe niż normalnie; zaspokojenie potrzeb matki i płodu wymaga niekiedy zwiększenia ilości spożywanych pokarmów aż o 140% [24]. Nie tylko niedobory składników pokarmowych u matki alkoholiczki wywierają niekorzystny wpływ na odżywienie płodu; także sam alkohol może ograniczać przepływ tych składników do jego organizmu [24, 25]. Stan odżywienia u alkoholików Techniki oceny stanu odżywienia polegają na pomiarach ciała, a więc ciężaru ciała, wzrostu, masy ciała, grubości fałd skórnych w celu oceny zapasów tłuszczu oraz pomiarach poziomu zawartości we krwi protein, witamin i składników mineralnych. Techniki te nie są zbyt precyzyjne i w przypadku wielu składników trudno wyznaczyć "punkt krytyczny", który pozwala na dokładne określenie niedoboru [4]. Ocena stanu odżywienia alkoholików jest zatem ograniczona możliwościami stosowanych technik. Uzupełniających informacji na temat ryzyka rozwoju niedoborów pokarmowych dostarcza analiza stanu diety pacjenta na podstawie wywiadu dotyczącego diety oraz oceny ilości i rodzajów spożywanych pokarmów. Trudno określić dawkę progową, powyżej której zaczyna się szkodliwy wpływ alkoholu na odżywienie. Ogólnie, ryzyko niedoborów pokarmowych u osób pijących umiarkowanie (dwie porcje dziennie lub mniej) wydaje się niewielkie. Różnego rodzaju zaburzenia zdrowotne pojawiają się przy większych ilościach alkoholu. Badania wskazują, że większość nawet intensywnie pijących alkohol ma niewiele dających się wykryć niedoborów pokarmowych, natomiast wielu spośród tych alkoholików, którzy są hospitalizowani z powodu komplikacji zdrowotnych, to osoby poważnie niedożywione [1, 12]. Ponieważ alkoholicy zwykle źle się odżywiają, jedząc mniej niż potrzeba pokarmów zawierających odpowiednie ilości węglowodanów, białek i tłuszczów, witamin A i C, witamin grupy B oraz składników mineralnych, jak wapń i żelazo [6, 9, 26], występuje poważne zagrożenie, iż oddziaływanie alkoholu na trawienie pożywienia i wykorzystanie składników pokarmowych może przyczynić się do przesunięcia osób średnio niedożywionych do grupy mocno niedożywionych. Alkohol a odżywianie - komentarz dyrektora NIAAA dr. med. Enocha Gordisa Najlepszym sposobem leczenia pacjentów alkoholików z niedożywieniem jest połączenie odpowiedniej diety i abstynencji. W celu ogólnej poprawy ich zdrowia i wyrównania niedoborów 4 / 6
5 składników pokarmowych dodatkowo podaje się witaminy i mikroelementy. Skutkiem stosowania nadmiernych dawek takich suplementów, jak witamina A, przekraczających normalnie zalecane, mogą być objawy przedawkowania. Chociaż różne sposoby odżywiania reklamowane są jako "leki" na alkoholizm, niewiele dowodów wskazuje na słuszność takiego podejścia. Niemniej pojawiają się wciąż na nowo podejmowane badania na temat alkoholu w aspekcie odżywiania. Tak więc ciągle otwarta pozostaje możliwość włączenia do metod leczenia alkoholizmu terapii opartych na specjalnym żywieniu alkoholików. tłum. Magdalena Ślósarska Bibliografia [1] Lieber, C.S. The influence of alcohol on nutritional status. Nutrition Reviews 46(7): , [2] Korsten, M.A. Alcoholism and pancreatitis: Does nutrition play a role? Alcohol Health & Research World 13(3): , [3] Feinman, L. Absorption and utilization of nutrients in alcoholism. Alcohol Health & Research World 13(3): , [4] Thomson, A.D., and Pratt, O.E. Interaction of nutrients and alcohol: Absorption, transport, utilization, and metabolism. In: Watson, R.R., and Watzl, B., eds. Nutrition and Alcohol. Boca Raton, FL: CRC Press, pp [5] Sato, M., and Lieber, C.S. Hepatic vitamin A depletion after chronic ethanol consumption in baboons and rats. Journal of Nutrition 111: , [6] Feinman, L., and Lieber, C.S. Nutrition: Medical problems of alcoholism. In: Lieber, C.S., ed. Medical and Nutritional Complications of Alcoholism: Mechanisms in Management. New York: Plenum Publishing Corp., pp [7] Patel, D.G. Effects of ethanol on carbohydrate metabolism and implications for the aging alcoholic. Alcohol Health & Research World 13(3): , [8] U.S. Department of Health and Human Services. The Surgeon General s Report on Nutrition and Health. DHHS Pub. No. (PHS) Washington, DC: Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off., [9] Gruchow, H.W.; Sobocinski, K.A.; Barboriak, J.J.; and Scheller, J.G. Alcohol consumption, nutrient intake and relative body weight among U.S. adults. American Journal of Clinical Nutrition 42(2): , [10] Colditz, G.A.; Giovannucci, E.; Rimm, E.B.; Stampfer, M.J.; Rosner, B.; Speizer, F.E.; Gordis, E.; and Willett, W.C. Alcohol intake in relation to diet and obesity in women and men. American Journal of Clinical Nutrition 54(1):49-55, [11] World, M.J.; Ryle, P.R.; Pratt, O.E.; and Thomson, A.D. Alcohol and body weight. Alcohol and Alcoholism 19(1):1-6, [12] Lieber, C.S. Alcohol and nutrition: An overview. Alcohol Health & Research World 13(3): , [13] Leo, M.A., and Lieber, C.S. Alcohol and vitamin A. Alcohol Health & Research World 13(3): , [14] Tortora, G.J., and Anagnostakos, N.P., eds. Principles of Anatomy and Physiology. 5th ed. New York: Harper & Row Publishers, [15] Marsano, L., and McClain, C.J. Effects of alcohol on electrolytes and minerals. Alcohol Health & Research World 13(3): , [16] Flink, E.B. Magnesium deficiency in alcoholism. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 10(6): , [17] McClain, C.J.; Antonow, D.R.; Cohen, D.A.; and Shedlofsky, S.I. Zinc metabolism in alcoholic liver disease. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 10(6): , [18] Leo, M.A.; Kim, C.-I.; Lowe, N.; and Lieber, C.S. Interaction of ethanol with *-carotene: Delayed blood clearance and enhanced 5 / 6
6 hepatotoxicity. Hepatology 15(5): , [19] Leo, M.A.; Rosman, A.S.; and Lieber, C.S. Differential depletion of carotenoids and tocopherol in liver disease. Hepatology 17(6): , [20] Mezey, E.; Kolman, C.J.; Diehl, A.M.; Mitchell, M.C.; and Herlong, H.F. Alcohol and dietary intake in the development of chronic pancreatitis and liver disease in alcoholism. American Journal of Clinical Nutrition 48(1): , [21] Korsten, M.A.; Pirola, R.C.; and Lieber, C.S. Alcohol and the pancreas. In: Lieber, C.S., ed. Medical and Nutritional Complications of Alcoholism: Mechanisms in Management. New York: Plenum Publishing Corp., pp [22] Korsten, M.A.; Wilson, J.S.; and Lieber, C.S. Interactive effects of dietary protein and ethanol on rat pancreas: Protein synthesis and enzyme secretion. Gastroenterology 99(1): , [23] Victor, M. The effects of alcohol on the nervous system: Clinical features, pathogenesis, and treatment. In: Lieber, C.S., ed. Medical and Nutritional Complications of Alcoholism: Mechanisms in Management. New York: Plenum Publishing Corp., pp [24] Weinberg, J. Nutritional issues in perinatal alcohol exposure. Neurobehavioral Toxicology and Teratology 6(4): , [25] Phillips, D.K.; Henderson, G.I.; and Schenker, S. Pathogenesis of fetal alcohol syndrome: Overview with emphasis on the possible role of nutrition. Alcohol Health & Research World 13(3): , [26] Hillers, V.N., and Massey, L.K. Interrelationships of moderate and high alcohol consumption with diet and health status. American Journal of Clinical Nutrition 41(2): , / 6
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu.
Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoKategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia
Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoWpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych
Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza
Bardziej szczegółowoWITAMINY I MINERAŁY DLA OSÓB DIALIZOWANYCH
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego WITAMINY I MINERAŁY DLA OSÓB DIALIZOWANYCH Zestaw witamin i składników mineralnych przygotowany w oparciu o doniesienia naukowe oraz przyjęte
Bardziej szczegółowoWITAMINY DLA DIABETYKÓW
WITAMINY DLA DIABETYKÓW Witaminy dla diabetyków: zestaw witamin i składników mineralnych dostosowany ilościowo i jakościowo do potrzeb osób chorych na cukrzycę jako uzupełnienie codziennej diety. Energia
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoWitaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego Witaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki Zestaw witamin i składników mineralnych przygotowany
Bardziej szczegółowoZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 25 czerwiec 2016
CIĄŻA I KARMIENIE PIERSIĄ > Model : 4075211 Producent : MERCK KGAA FEMINATAL N - Podwójne zdrowie dziecka i mamy Zestaw witamin i minerałów dla kobiet w ciąży i karmiących piersią - najczęściej stosowany
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów
Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle pomagają zachować sprawność, poprawiają odporność, wspomagają
Bardziej szczegółowoNauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS
Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 20 wrzesień 2016
CIĄŻA I KARMIENIE PIERSIĄ > Model : 8431401 Producent : MERCK SP.Z O.O. Feminatal Metafolin Metafolina. Od niej wszystko się zaczyna. Pierwsza i jedyna w Polsce opatentowana aktywna forma folianu. Feminatal
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoFormuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet
KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2
Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoKonkursu wiedzy o zdrowym stylu życia Trzymaj Formę! rok szkolny 2013/2014
Konkursu wiedzy o zdrowym stylu życia Trzymaj Formę! rok szkolny 2013/2014 Kod ucznia Informacje dla ucznia 1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony przez komisję.
Bardziej szczegółowoEkstrakt z Chińskich Daktyli
Ekstrakt z Chińskich Daktyli Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS Lekarze z Chin uważają, że owoce głożyny znane jako chińskie daktyle Pomagają zachować sprawność Poprawiają odporność Wspomagają pracę żołądka
Bardziej szczegółowoOsteosanum (Vision) suplement diety
Preparaty For Life VISION ziołowe Osteosanum (Vision) suplement diety Nutrimax+ (Vision) suplement diety Passilat (Vision) suplement diety Osteosanum (Vision) suplement diety Powiększ zdjęcie Cena za 144.00
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoPolacy a ich wątroba Raport z badania realizowanego przez GfK Polonia Sp. z o.o.
Polacy a ich wątroba Raport z badania realizowanego przez GfK Polonia Sp. z o.o. METODOLOGIA I CELE BADANIA Metodologia i cele badania 1 Metoda badania CAPI (Computer Assisted Personal Interviews): wywiady
Bardziej szczegółowoSuplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin
Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub
Bardziej szczegółowoTIENS L-Karnityna Plus
TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego
Bardziej szczegółowoPAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje pakietów Genodiet Pakiet konsultacji genetycznych Genodiet składaja się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoTIENS Kubek H-Cup. Wybór doskonałości
TIENS Kubek H-Cup Wybór doskonałości Woda jest niezbędna do życia Badania nad wysoce uwodornioną wodą Rok 2007 Prof. Ohsawa z Uniwersytetu Medycznego w Japonii opublikował pracę na temat wodoru jako przeciwutleniacza,
Bardziej szczegółowoZadbaj o swoje zdrowie już dziś
Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoGENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH
GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH Rodzaje testów Genodiet Test Genodiet składają się z 3 uzupełniających się modułów, stanowiących 3 kroki do poznania indywidualnych zasad zdrowia. Identyfikacja typu
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE Dietetyka Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoWyzwanie na Odchudzanie
Wyzwanie na Odchudzanie Gratulacje! Dzisiejszy temat: DLACZEGO DIETY NIE DZIAŁAJĄ Statystyki otyłości i chorób w Polsce: 61,6% mężczyzn ma nadwagę lub otyłość. 50,3% kobiet ma nadwagę lub otyłość. Na przestrzeni
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoDiety do żywienia medycznego do podaży przez zgłębnik
Diety do żywienia medycznego do podaży przez zgłębnik Dieta kompletna pod względem odżywczym, gotowa do użycia, zawierająca DHA/EPA, bezresztkowa, przeznaczona do stosowania przez zgłębnik Wskazania: okres
Bardziej szczegółowoZawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie w zdrowiu i chorobie Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowoEcho Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.
Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.
Bardziej szczegółowo10 potraw dla zdrowej wątroby
10 potraw dla zdrowej wątroby Tłumaczenie: Paweł Demidowski COPYRIGHT RAWPEOPLE.COM Wszstkie prawa zastrzeżone Można dyskutować, że wątroba jest jednym z najważniejszych organów w naszym ciele. Ciąży na
Bardziej szczegółowoWtórna nietolerancja laktozy, inaczej zwana jest odwracalną lub czasową. Więcej na temat tego, dlaczego wtórna nietolerancja laktozy rozwija się u
Wtórna nietolerancja laktozy, inaczej zwana jest odwracalną lub czasową. Więcej na temat tego, dlaczego wtórna nietolerancja laktozy rozwija się u chorych onkologicznie w dalszej części prezentacji. 1
Bardziej szczegółowoSoki 100% naturalne MALINA ARONIA
Soki 100% naturalne MALINA Sok z malin 100 % jest doskonałym uzupełnieniem codziennej diety. Zawiera bogactwo witamin: C, E, B1, B2, B6, PP oraz minerały: magnez, potas, wapń i żelazo. W jego składzie
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoBest Body. SCITEC Mega Daily One 120 kap. Witaminy i minerały > SCITEC Mega Daily One 120 kap. Utworzono : 20 marzec 2017
Witaminy i minerały > Model : - Producent : Scitec Mega Daily One - są to obecnie najlepsze witaminy na rynku, biorąc pod uwagę stosunek ceny/jakości/ilości. Opakowanie starcza aż na 60-120 dni suplementacji
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoLp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016
Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016 1. Co to jest wartość odżywcza żywności? Czynniki wpływające na wartość odżywczą produktów spożywczych i posiłków. 2. Zastosowanie tabel
Bardziej szczegółowoNaturalne składniki stale potrzebne milionom naszych komórek organizmu do życia i optymalnego działania
1. Czym są komórki? Budulec naszego organizmu i jego narządów Jednostki, których funkcjonowanie jest uzależnione wyłącznie od narządów Najmniejsze jednostki budulcowe i funkcyjne w ludzkim organizmie 2.
Bardziej szczegółowoŚWIADOME ŻYWIENIE A ROZWÓJ DZIECKA
ŚWIADOME ŻYWIENIE A ROZWÓJ DZIECKA mgr Katarzyna Liptak Nauczyciel wych. wczesnoszkolnego, Trener Wellness Co to jest ODŻYWIANIE? To proces życiowy polegający na pozyskiwaniu przez organizm ze środowiska
Bardziej szczegółowoLiofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać w suchym
Bardziej szczegółowoVITA-MIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport.
Witaminy i minerały > Model : Producent : Olimp VITAMIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport. DZIAŁA PROZDROWOTNIE WZMACNIA SYSTEM ODPORNOŚCIOWY
Bardziej szczegółowoSLIMXL. Trójfazowy system odchudzania: oczyszcza organizm i redukuje wahania nastroju
SLIMXL Trójfazowy system odchudzania: oczyszcza organizm i redukuje wahania nastroju GRUPA DOCELOWA SlimXL to suplement diety przeznaczony dla kobiet: - z nadwagą i otyłością - które chcą tygodniowo zrzucić
Bardziej szczegółowoRejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010
Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010 Analiza rejestru powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu środków spożywczych Środki spożywcze specjalnego
Bardziej szczegółowoMIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia
MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia Aktywność fizyczna - jest to dowolna forma ruchu ciała
Bardziej szczegółowoŻywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk?
Żywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk? Podczas intensywnego treningu organizm produkuje energię znacznie szybciej, niż wówczas, gdy aktywność jest mała. W trakcie ćwiczeń serce bije częściej,
Bardziej szczegółowoGluten - fakty i mity
Gluten - fakty i mity (na podstawie artykułu Porozmawiajmy o glutenie, Food Forum nr 3-4 (6) 2014, Anna Rychłowska) Opracowanie: Paulina Wiśniewska FUNDACJA WSPARCIE NA STARCIE "1 1. Gluten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoDieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką
Bardziej szczegółowoCel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża?
Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost 2 [m] BMI = 77 kg / (1,85 m) 2 BMI = 22,5 Wyniki
Bardziej szczegółowoŻywność, żywienie, zdrowie
Żywność, żywienie, zdrowie est modus in rebus Roman Cichon CM UMK 2013 ŻYWNOŚĆ BEZPIECZNA pod względem higienicznym, UMOŻLIWIAJĄCA dostarczanie potrzebnych składników odżywczych, UMOŻLIWIAJĄCA prawidłowe
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoŻywienie człowieka. Karol Augustowski. Konsultacje: Wtorki godz. 8:30 10:
Żywienie człowieka wykład 1 Karol Augustowski Konsultacje: Wtorki godz. 8:30 10:00 kaugustowski@wp.pl karolaug@up.krakow.pl 692-193-931 Karta kursu Obecność na zajęciach Warunki zaliczenia Ocena z testu:
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2)
Dz.U.07.137.967 2010.01.22 zm. Dz.U.2010.9.63 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2) (Dz. U. z dnia 31 lipca 2007 r.) Na
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowo2. Plan wynikowy klasa druga
Plan wynikowy klasa druga budowa i funkcjonowanie ciała człowieka ział programu Materiał kształcenia L.g. Wymagania podstawowe Uczeń: Kat. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Kat. Pozycja systematyczna 3
Bardziej szczegółowoBest Body. W skład FitMax Easy GainMass wchodzą:
Gainery > Model : - Producent : Fitmax Easy GainMass - to produkt przeznaczony jest szczególnie dla sportowców trenujących dyscypliny siłowe, szybkościowo-siłowe oraz wytrzymałościowe. Doskonale dopracowany
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowo1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego
DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY
KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY nr zad. max punktów 1. 4 pkt. A. ośrodek dotyku płat ciemieniowy ośrodek ruchowy płat czołowy ośrodek Wernickiego płat skroniowy
Bardziej szczegółowoBILANS ENERGETYCZNY CZŁOWIEKA. Prof. Dr hab. Janusz Stanisław KELLER
BILANS ENERGETYCZNY CZŁOWIEKA Prof. Dr hab. Janusz Stanisław KELLER TRZY ZASADNICZE NIEPOROZUMIENIA I. Bilans energetyczny =//= bilans ciepła II. W procesach uwalniających energię uwalniają się: energia
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie na energię
Zapotrzebowanie na energię Krowa wykorzystuje na produkcję mleka tylko około 20% pobranej energii. Pozostałe 80% jest przeznaczone na podtrzymanie funkcji życiowych oraz stanowi stratę w postaci wypromieniowanego
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoModuł 2: Czym jest odżywianie sportowe? HERBALIFE24
Moduł 2: Czym jest odżywianie sportowe? HERBALIFE24 Czym jest odżywianie sportowe? Witaj w module 2! W tym module omówimy szczegółowo odżywianie sportowe, proces metabolizmu i pory, w jakich należy spożywać
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoSkładniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: technik żywienia i usług gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 2. Ocena Nazwa
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie
Bardziej szczegółowoPLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE
Vita-Min Plus Mama suplement diety PLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE PLANOWANIE - CIĄŻA - KARMIENIE Produkt rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz posiada pozytywną opinię Instytutu Matki
Bardziej szczegółowoVitaMeal -Kaszka z prażonych ziaren kukurydzy i soi-
VitaMeal -Kaszka z prażonych ziaren kukurydzy i soi- Od samego początku naszą misją jest działalność na rzecz dobra na świecie. Dzięki inicjatywie Nourish the Children mamy możliwość niesienia pomocy niedożywionym
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoFizjologia żywienia człowieka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu Fizjologia żywienia człowieka Wydział Kierunek Specjalność Kod przedmiotu Wydział Lekarski I Dietetyka - Wydział Lekarski I
Bardziej szczegółowoa problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowo