Bytom Szombierki. Raport

Transkrypt

1 Śląski Związek Gmin i Powiatów Miasto Bytom Bytom Szombierki Raport z warsztatów Charette konsultacji społecznych przeprowadzonych w dniach dotyczących uszczegółowienia Lokalnego Programu Rewitalizacji Opracowanie: Dr hab. inŝ. arch. Piotr Lorens Współpraca redakcyjna: Mgr Wojciech Nowik Opracowanie grafik: Mgr inŝ. arch. Izabela Burda Gdańsk, październik 2010r. 1

2 1. Wprowadzenie Niniejszy raport stanowi podsumowanie warsztatów, które odbyły się w dniach r. w Sali Elektrociepłowni Szombierki w Bytomiu. Spotkanie to zostało zorganizowane wspólnie przez władze Miasta Bytomia oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów. Warsztaty dotyczyły rewitalizacji dzielnicy Szombierki, jednej z bardziej zdegradowanych fragmentów przestrzeni Bytomia. W warsztatach udział wzięli zarówno zaproszeni reprezentanci kluczowych dla rewitalizacji dzielnicy Szombierki instytucji jak i przedstawiciele społeczności lokalnej. W załoŝeniu udział w spotkaniach moŝliwy był dla kaŝdego zainteresowanego zagadnieniem mieszkańca, przedstawiciela organizacji społecznej czy teŝ instytucji publicznej lub prywatnego biznesu. Ostatecznie w spotkaniach udział wzięli zarówno reprezentanci społeczności lokalnej jak i władz miejskich, a takŝe reprezentanci kluczowych gestorów terenów w obszarze dzielnicy. W trakcie spotkania wypracowano szereg zapisów dotyczących uszczegółowienia planu rewitalizacji dla dzielnicy. Ustalenia te zostały zawarte w niniejszym raporcie. Równolegle opracowany został dokument ZałoŜeń do strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy Szombierki, obejmujący ogólną koncepcję urbanistyczną zagospodarowania terenu Cel i forma warsztatów Celem organizacji warsztatów Charette stało się podjęcie partnerskiej dyskusji pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi procesem przekształceń dzielnicy stronami, dotyczącej szczegółowych celów i zasad przekształceń jej przestrzeni. Realizacja tak postawionego zadania wiązała się z realizacją szeregu celów szczegółowych, w tym: Wypracowanie załoŝeń dotyczącej przekształceń przestrzeni dzielnicy Uszczegółowienie zapisów Lokalnego Programu Rewitalizacji Podjęcie partnerskiego dialogu ze społecznością lokalną Przyjęto, Ŝe w trakcie warsztatów pracować będziemy metodą partycypacyjną z bezpośrednim zaangaŝowaniem społeczności lokalnej i reprezentantów zainteresowanych stron i instytucji. Tym samym, wszystkie decyzje podejmowane były metodą konsensusu w trakcie prac warsztatowych. Równocześnie całość prac, podzielona na sześć sesji w trakcie trzech dni, została przygotowana w sposób umoŝliwiający optymalne wykorzystanie czasu uczestników spotkania. Całość prac warsztatowych została przygotowana i przeprowadzona przez dr hab. Piotra Lorensa z Politechniki Gdańskiej Program warsztatów W trakcie ustaleń z władzami miasta przed rozpoczęciem warsztatów przyjęto, iŝ prace grupy planującej zostaną podzielone na sześć sesji realizowanych w trakcie trzech kolejnych dni, przy czym problematyka kaŝdej z nich obejmować będzie: 2

3 Sesja 1. Powitanie uczestników, uformowanie grup roboczych. Wprowadzenie do tematyki warsztatów. Określenie uwarunkowań przekształceń dzielnicy, analiza SWOT dla dzielnicy oraz programu jej rewitalizacji; Sesja 2. Określenie wizji i problemów rozwoju dzielnicy. Odniesienie wypracowanych załoŝeń do przestrzeni dzielnicy. Określenie obszarów wymagających interwencji urbanistycznej (zarówno terenów inwestycyjnych jak i przestrzeni publicznych); Sesja 3. Analiza projektów i przedsięwzięć ujętych w LPR dla Bytomia. Wybór i hierarchizacja projektów i przedsięwzięć dla dzielnicy Szombierki. Lokalizacja wybranych projektów i przedsięwzięć w strukturze dzielnicy; Sesja 4. Określenie załoŝeń dotyczących moŝliwości przekształceń i rozwoju poszczególnych obszarów w tym zarówno terenów inwestycyjnych jak i przestrzeni publicznych (forma i funkcja nowych realizacji, sposób ukształtowania i rodzaj aktywności w poszczególnych przestrzeniach publicznych). Sesja 5. Określenie docelowej wizji rozwoju poszczególnych obszarów i przestrzeni miejskich. Analiza SWOT dla poszczególnych obszarów. Określenie listy problemów przekształceń poszczególnych obszarów. Sesja 6. Określenie sposobu realizacji poszczególnych projektów i przedsięwzięć przy wykorzystaniu rozmaitych instrumentów zarządzania rozwojem przestrzennym miasta. Określenie kolejności realizacji poszczególnych projektów i przedsięwzięć. Podsumowanie i zakończenie warsztatów 1.3. Oczekiwane efekty warsztatów Efektem końcowym warsztatów stać się miało przygotowanie wstępnej wersji załoŝeń strategii rozwoju przestrzennego dzielnicy. Równocześnie oczekiwano iŝ dzięki zaangaŝowaniu w dyskusję nad problemami rozwoju dzielnicy zaktywizowana zostanie społeczność lokalna oraz nawiązany zostanie dialog pomiędzy społecznością lokalną, władzami miasta oraz ew. innymi stronami procesu rewitalizacji 1.4. Uczestnicy warsztatów Łącznie w pracach warsztatowych udział wzięło ponad sześćdziesiąt osób, reprezentujących rozmaite instytucje i organizacje, a takŝe osoby prywatne mieszkańcy dzielnicy. Zaznaczyć jednak trzeba iŝ nie wszyscy brali udział we wszystkich sesjach warsztatowych. Zbiorcza lista uczestników spotkania przedstawia się następująco: Lp. Nazwisko i Imię Miasto / Instytucja 1. Brodziak GraŜyna Zakład Budynków Miejskich Sp. z o. o. w Bytomiu 2. Brzezina Maciej Urząd Miejski w Bytomiu 3. Bula Piotr Rada Miejska w Bytomiu 3

4 4. Chudowska-Rączka Urząd Miasta Częstochowy Dorota 5. Cichasz Monika Urząd Miejski w Bytomiu 6. Cieślik Tomasz Oddział II Zakład Budynków Miejskich Sp. z o. o. w Bytomiu 7. Czapka Mirosław WyŜsza Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu 8. CzyŜ Marcin Urząd Miejski w Gliwicach 9. Ćwikła Zofia Urząd Miejski w Bytomiu 10. Duda-Szczyrba Aniela ZSAS Bytom 11. Fehlew Angelika ZSAS w Bytomiu 12. Filuba Andrzej Urząd Miejski w Bytomiu 13. Fiszar Mariusz Urząd Miejski w Bytomiu 14. Goczoł Lucjan Urząd Miejski w Bytomiu 15. Golomb Gerard Urząd Miejski w Bytomiu 16. Góra Jolanta Gimnazjum nr 7 w Bytomiu 17. Grzybowska Aneta Śląski Związek Gmin i Powiatów 18. Hańderek Aleksandra PUP Bytom 19. Hiller Edwin Urząd Miasta Częstochowy 20. Jan Waldemar MOPS Katowice 21. Janas Jacek ZEC Bytom S. A. 22. Jelonek-Wiatr Urząd Miejski w Bytomiu Magdalena 23. Jendrzej Marian Przedstawiciel Proboszcza Parafii NSPJ 24. Kadłubiec Iwona Przedszkole miejskie nr Kalafarski Janusz Urząd Miejski w Świętochłowicach 26. Kalaga Karolina Śląski Związek Gmin i Powiatów 27. Klimczyk Agnieszka Przedszkole miejskie nr Kociubiński Andrzej Amadadevelopment S. A. 29. Kogut Brygida Urząd Miejski w Bytomiu 4

5 30. Koj Piotr Urząd Miejski w Bytomiu 31. Kowol Katarzyna SP nr 45 w Bytomiu 32. Koza Violetta Urząd Miejski Gliwice 33. Król Marceli Zakład Budynków Miejskich Sp. z o. o. w Bytomiu 34. Krzemińska-Kruczek Urząd Miejski w Bytomiu Katarzyna 35. Kściuczyk Dominika Bytom 36. Kudzior Jacek MOPR Bytom 37. Lorens Piotr Politechnika Gdańska 38. Łazuka-Datko Urszula SP nr 45 w Bytomiu 39. Machoszkiewicz Urząd Miejski w Bytomiu Katarzyna 40. Maciejczyk Marian Urząd Miejski w Bytomiu 41. Malcher Iwona Urząd Miejski w Bytomiu 42. Malczyk Bartosz Urząd Miejski w Bytomiu 43. Matejczyk Krystyna SP nr 44 w Bytomiu 44. Michalik Janusz Komisariat Policji IV Bytom 45. Morski Ferdynand Śląski Związek Gmin i Powiatów 46. Nowak Aneta Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej 47. Nuwal Jacek Urząd Miejski w Bytomiu 48. Panas Anna Urząd Miejski w Bytomiu 49. Parkitna Violetta Przedszkole miejskie nr Perguł Krzysztof Zakład Budynków Miejskich Sp. z o. o. w Bytomiu 51. Pyka ElŜbieta SP nr 44 w Bytomiu 52. Selnek Anna Urząd Miejski w Bytomiu 53. Siegesimund Adam MOPS Ruda Śląska 54. Sikorska Justyna Przedszkole miejskie nr Sokoła Agnieszka Zespół Szkół Technicznych w Bytomiu 5

6 56. Stefańska GraŜyna Przedszkole miejskie nr Swiers Andrzej ZSAS w Bytomiu 58. Szolnicki Stanisław Bytom 59. Szwarc Bernadeta MOPR Bytom 60. Szydłowski Michał MOPS Ruda Śląska 61.Śmigielski Bartosz StraŜ Miejska w Bytomiu 62. Wajzer Jadwiga Urząd Miasta Katowice 63. Wronka Iwona Urząd Miejski w Bytomiu 64.śychliński Sławomir Zespół Szkół Technicznych w Bytomiu 6

7 2. Uwarunkowania rozwoju dzielnicy Podstawą do prac warsztatowych stała się analiza uwarunkowań rozwoju dzielnicy. Dokonano jej w sposób warsztatowy, na bazie przedstawionych dokumentów strategicznych będących w posiadaniu władz miejskich Prezentacje wprowadzające Pierwsza z prezentacji dotyczyła zapisów ujętych w dokumencie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Bytomia. Została ona przedstawiona przez reprezentanta wydziału zajmującego się planowaniem przestrzennym w Urzędzie Miasta Bytomia. Na tym tle prowadzący warsztaty przedstawił załoŝenia programu rewitalizacji dzielnicy, ujęte w zapisach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Bytomia. Przypomniano na wstępie, iŝ w dokumencie tym ujęto 4 typy działań rewitalizacyjnych: Rewitalizację gospodarczą Rewitalizację społeczną Rewitalizację kulturową Rewitalizację środowiskową PoniŜej skrótowo zaprezentowani kluczowe elementy tego dokumentu w odniesieniu do przedmiotu warsztatów: A. Rewitalizacja gospodarcza Priorytety rewitalizacji gospodarczej Nowy biznes na terenach poprzemysłowych Rozwój przedsiębiorczości lokalnej Nowy biznes oparty na nauce i kulturze Atrakcyjna przestrzeń rezydencjalna dla nowej generacji kapitału ludzkiego Cel strategiczny w odniesieniu do rewitalizacji gospodarczej: rozwój przedsiębiorczości, wzrost dynamiki istniejących małych i średnich firm oraz wysoka atrakcyjność inwestycyjna i biznesowa miasta Typy projektów rewitalizacji gospodarczej dla Szombierek Nowy biznes na terenach poprzemysłowych Kreowanie nowych aktywności w sektorze wysokich technologii Pobudzanie aktywności przedsiębiorczej młodych ludzi Rozwój przedsiębiorczości w kryzysowych dzielnicach B. Rewitalizacja społeczna Priorytety rewitalizacji społecznej Aktywność obywatelska mieszkańców Integracja społeczności lokalnych Warunki zamieszkania 7

8 Cel strategiczny w odniesieniu do rewitalizacji społecznej: radykalne polepszenie jakości Ŝycia mieszkańców oraz wzmocnienie spójności społecznej miasta Typy projektów rewitalizacji społecznej dla Szombierek Animowanie aktywności obywatelskiej i wspieranie róŝnych form gospodarki społecznej Wspieranie rozwoju talentów i zainteresowań dzieci i młodzieŝy Rewitalizacja zdegradowanych osiedli mieszkaniowych Odnowienie infrastruktury usług publicznych C. Rewitalizacja kulturowa Priorytety rewitalizacji kulturowej Atrakcyjne przestrzenie publiczne Dziedzictwo przemysłowe Zabytki sakralne Cel strategiczny w odniesieniu do rewitalizacji kulturowej: odnowa historycznego układu urbanistycznego, zachowanie zabytków przemysłowych oraz odzyskanie pozycji jednego z centralnych miast Aglomeracji Górnośląskiej w dziedzinie kultury, a takŝe odbudowa krajobrazu i klimatu miejskiego Typy projektów rewitalizacji kulturowej dla Szombierek Kulturalna przestrzeń publiczna miasta Adaptacja obiektów i terenów poprzemysłowych na cele kulturalne i inne funkcje odpowiadające walorom obiektów D. Rewitalizacja środowiskowa Priorytety rewitalizacji środowiskowej Tereny zdegradowane Miejskie tereny zielone Tereny sportowo rekreacyjne Cel strategiczny w odniesieniu do rewitalizacji środowiskowej: zdecydowana poprawa ekologicznych warunków zamieszkania i umoŝliwienie mieszkańcom zdrowego i czynnego wypoczynku na terenach zielonych miasta Typy projektów rewitalizacji środowiskowej dla Szombierek Rekultywacja terenów poprzemysłowych: pogórniczych, pohutniczych i innych zlikwidowanych przedsiębiorstw Zespół parków i terenów rekreacyjnych skomunikowanych ścieŝkami rowerowymi Urządzone tereny sportowo rekreacyjne PowyŜsze ustalenia przedstawiono takŝe na poniŝszych schemacie: 8

9 Ryc. 1. Działania rewitalizacyjne w odniesieniu do Bytomia. Źródło: Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Bytomia Warsztatowe określenie uwarunkowań rozwoju dzielnicy Na bazie powyŝszych prezentacji w sposób warsztatowy określono uwarunkowania rozwoju dzielnicy. KaŜdy z uczestników spotkania wypełnił ankietę, w której określił najwaŝniejsze jego zdaniem - uwarunkowania rozwoju dzielnicy w odniesieniu do: PołoŜenia dzielnicy w aglomeracji PołoŜenia dzielnicy w mieście Sytuacji społecznej dzielnicy Sytuacji ekonomicznej dzielnicy Zbiorcze wyniki tej ankiety przedstawiono poniŝej: Uwarunkowania związane z połoŝeniem w aglomeracji: Łatwy dojazd z kilku miast sąsiadujących z Bytomiem DuŜe, niezagospodarowane przestrzenie poprzemysłowe Tradycje znane w Aglomeracji Z uwagi na budynek elektrociepłowni Szombierki połoŝenie dzielnicy powinno być bardziej wyeksponowane (jest taka moŝliwość) Dojazd do DTŚ w miarę sprawny PołoŜenie w aglomeracji umoŝliwia rozwój zawodowy mieszkańców z uwagi na łatwość przemieszczania się Mała przepustowość dróg w kontekście komunikacji samochodowej Zła komunikacja Zły stan dróg dojazdowych do dzielnicy 9

10 Słabe oznakowanie dojazdu do dzielnicy Centralne połoŝenie, blisko DTŚ, blisko autostrada A4 Szansa Bytomia jaką stwarza G-Z Metropolia Silesia Podobne problemy w innych miastach Grodzisko wczesnośredniowieczne wzgórze św. Małgorzaty jako atrakcja turystyczna Elektrociepłownia Marginalizacja ze względu na dominującą rolę Katowic, Gliwic, Sosnowca Uwarunkowania związane z połoŝeniem dzielnicy w mieście: PołoŜenie blisko centrum miasta Dość dobra komunikacja z innymi dzielnicami Tradycje uznane w mieście Prosty i łatwy przejazd w stronę miast sąsiednich (Zabrze, Ruda Śląska) Zła komunikacja z centrum miasta Lokalizacja blisko dworca głównego PKP PołoŜenie nad rzeką RóŜne moŝliwości komunikacji z miastem (autobus, tramwaj, transport własny, piechotą) Zły stan dróg wewnętrznych W porównaniu z innymi dzielnicami Bytomia, Szombierki mają szansę stać się zielona dzielnica miasta ze względu na duŝe obszary z zielenią Zła komunikacja z centrum miasta kumulacja w godzinach szczytu ruchu kołowego (skrzyŝowanie przy Zabrzańskiej, Konstytucji) Marginalne połoŝenie w Bytomiu Trudności komunikacyjne powodują, Ŝe potrzebna jest nowa droga do centrum Wystarczająca liczba szkół i przedszkoli Dobrze rozbudowana infrastruktura handlowa Słaba komunikacja z innymi miastami aglomeracji DuŜa dzielnica miasta Zła komunikacja miejska Zły stan dróg dojazdowych do dzielnicy Słaba infrastruktura sportowa i rekreacyjna Stare pokopalniane budynki Sporo terenów poprzemysłowych moŝliwych do wykorzystania Dzielnica peryferyjna DuŜe obszary po działalności górniczej Brak powiązania z centrum PołoŜenie pomiędzy śródmieściem a centrum aglomeracji Planowana rozbudowa układu drogowego Skłonność do mobilności lokalnej społeczności za pracą Bliskość terenów mocniej zdegradowanych Zła komunikacja Elektrociepłowni Poza uczelnią, klubem sportowym, szkołami i halą sportowa do dzielnicy przyciąga tez jarmark staroci Słabe zintegrowanie z resztą miasta (tory kolejowe) 10

11 Istniejące obiekty zabytkowe DuŜe nasilenie ruchu z powodu trasy przelotowej do Rudy Śląskiej Uwarunkowania związane z sytuacją społeczną dzielnicy: Doświadczony kapitał ludzki przemysłowy Na terenie dzielnicy posadowiony jest obiekt sportowy, który moŝna wykorzystać do zawodów sportowych i duŝych imprez Działalność Szkoły WyŜszej Stosunkowo młody wiek mieszkańców DuŜa liczba placówek oświatowych Zaniedbane obiekty sportowe Zamknięte kopalnie i inne zakłady, bezrobocie, niszczenie dzielnicy Niszczejąca i nieduŝa przestrzeń rekreacyjno-sportowa Są wyraźne dwie warstwy w dzielnicy biedniejsza jest część południowa, lepiej usytuowana cześć północna ZauwaŜalne patologie wśród młodzieŝy z uwagi na niewielka liczbę obiektów i instytucji które mogą zająć czas wolny DuŜa dzielnica miasta Brak zaangaŝowania mieszkańców w rozwój dzielnicy Sytuacja nie wyróŝnia się od sytuacji społecznej całego miasta, ostatnio zwiększyła się liczba osób z tdz. marginesu społecznego, Zmniejszenie odczuwalnego bezpieczeństwa Mieszkańcy starej części dzielnicy niezadowoleni z powodu braku zatrudnienia i pogarszającego się bezpieczeństwa. Brak klasy średniej Brak miejsc dla dzieci w przedszkolach Brak miejsc parkingowych dla samochodów Niski poziom wykształcenia mieszkańców Zła sława dzielnicy Spora ilość dobrych i aktywnych stowarzyszeń sportowych, bardzo dobra baza sportowa Szkoła wyŝsza stwarza moŝliwość przyciągnięcia młodych ludzi DuŜe zaludnione osiedla dają moŝliwość zatrudnienia w lokalnych przedsiębiorstwach Starzenie się mieszkańców dzielnicy Mieszana struktura społeczna Aktywna społeczność lokalna DuŜo osób wyprowadziło się do innych dzielnic Społeczność dzielnicy w duŝej mierze jest zatrudniona poza granicami Szombierek DuŜe rozwarstwienie Ludzie są spragnieni zmiany Pasywność społeczności lokalnej Tradycje i obyczaje lokalnych mieszkańców Specyficzna atmosfera dzielnicy Aktywne organizacje obywatelskie 11

12 Uwarunkowania związane z sytuacją ekonomiczną dzielnicy: Brak duŝych zakładów pracy Wydaje się korzystna, szkoły, przedszkola, centa handlowe, osiedlają się ludzie młodzi i w średnim wieku, lokalizacja poszukiwana przez młode rodziny Wiele budynków ma pełny standard techniczny w lokalach Niskie dochody mieszkańców Likwidacja części wielkich zakładów pracy w tym KWK Szombierki Kształtowanie się centrum dzielnicy wokół starego ratusza Powstają nowe inwestycje jak pole golfowe i centrum handlowe Widoczne zuboŝenie mieszkańców, część mieszkańców Ŝyje na poziomie minimum socjalnego Typowa sypialnia dla miasta Praca oferowana jedynie przez placówki handlowe i szkoły NaleŜy zadbać o rozwój mikro przedsiębiorstw i rynku usług Postaje zbyt wiele duŝych sklepów w dzielnicy Brak palców zabaw dla dzieci, brak środków finansowych na budowę nowych Zaniedbany zabytkowy park Fazaniec Zaniedbane tdz. Stare Szombierki Słabo wykorzystane obiekty sportowe Brak miejsc do spędzania wolnego czasu Stare Szombierki zaniedbane ulice i chodniki Nowe Szombierki dobry stan budynków spółdzielczych Za duŝo marketów Bezrobocie wyŝsze niŝ średnie w mieście Wiele rodzin Ŝyje ze świadczeń socjalnych Umiarkowana liczba podmiotów gospodarczych Do zagospodarowania obiekty postindustrialne jak szyb Krystyna Wzrost zainteresowania lokowaniem usług Wzrost zainteresowania lokowaniem obiektów sportowych Intensywność zabudowy, zagospodarowania dzielnicy Potencjał inwestycyjny w postaci wolnych terenów Brak lokalnych, mocnych firm Bogate dziedzictwo zabytki techniki Brak funduszy na zagospodarowanie interesujących terenów i obiektów poprzemysłowych 12

13 3. Analiza SWOT dla dzielnicy Kolejnym etapem prac stało się warsztatowe określenie zapisów Analizy SWOT dla dzielnicy. Analiza ta pozwala na szybkie określenie uwarunkowań rewitalizacji. Podobnie jak w trakcie poprzedniego etapu, kaŝdy z uczestników otrzymał ankietę, w której określił jego zdaniem - najwaŝniejsze: Siły (silne strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Słabości (słabe strony obecnie obserwowane, wewnętrzne) Szanse (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) ZagroŜenia (mogące wystąpić w przyszłości, zewnętrzne) Zbiorcze wyniki tej analizy przedstawiono w tabeli poniŝej: Siły Obszar poza terenem górniczym Obszary postindustrialne z ikonami architektury przemysłowej w skali ponadregionalnej (szyb Krystyna, Elektrociepłownia) Bliskość Centrum miasta Poczucie toŝsamości mieszkańców lokalny patriotyzm Dobre połoŝenie ze względów komunikacyjnych (Centrum, Zabrze, DTŚ) DuŜo terenów zielonych dzięki czemu moŝna stworzyć centrum rekreacyjno sportowe miasta Bytomia z wykorzystaniem juŝ istniejących wokół stadionu GKS Szombierki Dobra i szybka komunikacja z Katowicami dzięki DTŚ DuŜo terenów inwestycyjnych Hala sportowa Dobra szkoła średnia (technikum) Niskie koszty lokali mieszkalnych Dobra baza handlowa Dobre szkoły Osiedle mieszkaniowe Potencjał ludzki Dobre połoŝenie geograficzne w aglomeracji Wykorzystanie środków z Unii Europejskiej Dobra rozbudowa infrastruktury edukacyjnokulturalnej Środki finansowe na odbudowę obiektów zabytkowych DuŜa liczba ludności Obiekty handlowe, usługowe, przedszkola, ośrodki zdrowia Mieszkańcy z ich charakterem (dyscyplina, pracowitość) Napływ ludzi wykształconych młodzi kupują mieszkania w Bytomiu Tanie mieszkania do kupienia DuŜe moŝliwości kształcenia Młode społeczeństwo Słabości Niedoinwestowanie widoczne poprzez zły stan zabudowy Upadek gigantów przemysłowych i reperkusje społeczno-ekonomiczne Brak lokalnych liderów rewitalizacji poza Elektrociepłownią DuŜa grupa ludzi bezrobotnych Mała atrakcyjność dzielnicy w stosunku do jej potencjału (duŝa część obiektów zaniedbana min. Park) Słaba komunikacja z Centrum i innymi dzielnicami Degradacja terenów poprzemysłowych Brak inwestycji Brak przestrzeni publicznej przeznaczonej na rekreację Zaniedbane tereny zielone Niska aktywność i świadomość społeczna Starzenie się dzielnicy, młodzi i wykształceni ludzie opuszczają dzielnicę Brak duŝych zakładów pracy Nie najlepsze połączenie drogowe z Centrum Zwiększająca się liczba osób z tdz. Marginesu społecznego Podmokłe tereny uniemoŝliwiające budowę nowych obiektów Wyraźny podział dzielnicy na starą i nową Brak miejsc parkingowych Brak inicjatywy lokalnej Brak charakteru, brak ładnej architektury Jedna droga do centrum (korki w godzinach szczytu) Niewykorzystane tereny po kopalniach Zaniedbane tereny wokół elektrociepłowni Zły stan dróg Niskie poczucie bezpieczeństwa DuŜa liczba emerytów górników Niezagospodarowana przestrzeń między blokami 13

14 Ludzie chętni do zmian i ich oczekujący Coraz więcej imprez kulturalnych organizowanych w hali ZEC Nowa hala sportowa Młodzi mieszkańcy Obecność duchowa Kornela Goduli Zespół parkowy Fazaniec MoŜliwość budowania toŝsamości dzielnicy wokół obiektów kulturalnych i sportowych DuŜa róŝnorodność funkcji Umiejscowienie Targu Staroci - raz miesiącu dla całej aglomeracji Śląskiej Rezerwy terenów pod inwestycje drogowe Operatywność lokalnych przedsiębiorców Tereny przygotowane pod przyszłe inwestycje Uchwalony plan zagospodarowania Szanse Zainteresowanie zewnętrznych inwestorów Elektrociepłownią MoŜliwość pozyskania środków zewnętrznych na rewitalizację Zainteresowanie ze strony gminy dla tego obszaru Dobre miejsce do zamieszkania stworzenie osiedli domków jednorodzinnych Rewitalizacja nieuŝytków Ulepszenie komunikacji z innymi częściami miasta Historyczne obiekty poprzemysłowe Rozwój sportu LekcewaŜenie Szombierek w planach i myśleniu władz miasta Plany rozwoju miasta zwłaszcza w sferze komunikacji Rozwój szkolnictwa Rozwój miast ościennych ze strefami ekonomicznymi Brak chodników Brak dobrych pomysłów Brak mieszkań Za mało miejsc w przedszkolach dla dzieci Zły stan dróg Brzydkie, zaniedbane ulice (Witosa, Piątka) Brak placów zabaw dla dzieci Zaniedbany zabytkowy park Znikoma świadomość mieszkańców dzielnicy co do potencjału i wartości dzielnicy śród jej mieszkańców Kłopoty logistyczne Słaba sieć drogowa w kontekście połączeń z nowymi drogami Brak zdecydowania inwestorów na zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych Zbyt mało podmiotów gospodarczych działających na terenie dzielnicy Brak czytelnego centrum dzielnicy Utrata elementu toŝsamości w związku z likwidacją KWK Szombierki ZróŜnicowanie społeczne Niska przepustowość dróg PołoŜenie noclegowni Zaniedbana infrastruktura tramwajowa Brak projektów partnerstwa publicznoprywatnego Migracje ludności za pracą Kiedyś miasto węgla i stali obecnie handlu i marketów, brak strefy ekonomicznej Brak spójnej wizji rozwoju dzielnicy we władzach miasta Słabo rozwinięta przedsiębiorczość ZagroŜenia Mylne decyzje planistyczne Brak wystarczającego kapitału koniecznego dla rewitalizacji wielkoskalowej Szkody górnicze Wzrost inwestycji w centrum handlowe moŝe spowodować wzrost pospolitej przestępczości (kradzieŝe, dewastacje itp.) Brak perspektyw rozwoju miasta Zniechęcenie lub brak inwestorów i środków finansowych na realizację planu rozwoju Brak miejsc pracy MoŜliwe duŝe szkody z tytułu wstrząsów powodowanych eksploatacją górniczą MoŜliwe pogłębienie recesji na świecie Pogorszenie się sytuacji materialnej ludności Powroty mieszkańców dzielnicy do miejsc rodzinnych w związku z utrata pracy Zdegradowane środowisko naturalne Postępująca degradacja starej substancji mieszkaniowej 14

15 Inwestycje w rejonie szybu Krystyna Tereny pod budownictwo mieszkaniowe Wzrost funduszy z Unii Europejskiej na rewitalizację Perspektywa powstawania nowych miejsc pracy w związku z planami rozbudowy infrastruktury handlowej Pozyskanie nowych mieszkańców w związku z rozbudową budownictwa wielorodzinnego (dodatkowe podatki dla miasta) Pozyskanie środków zewnętrznych na realizacje planów dzielnicy Tradycje przemysłowe Budowa trasy północ południe Inwestycje Armada Developement Organizacja imprez kulturalnych Coraz bardziej wykwalifikowani pracownicy Imprezy kulturalne na szersza skalę Planowana rewitalizacja dzielnicy na terenie byłej kopalni Szombierki Umieszczenie Elektrociepłowni na trasie zabytków techniki Aktywizacja i i integracja mieszkańców dzielnicy Promocja miasta w przypadku gdyby Katowice jako centrum aglomeracji zostałoby Europejską Stolica Kultury Promocja miasta w czasie EURO 2012 jeśli stadion śląski w Chorzowie będzie brany pod uwagę jako rezerwowy ZałoŜenie fundacji na rzecz rozwoju dzielnicy Zagospodarowanie obiektów poprzemysłowych na cele kulturalnohandlowe Połączenia drogowe i kolejowe Rozbudowa centrum handlowego wokół szybu Krystyna Rozbudowa centrum kulturalnego w ECS Szombierki Stworzenie dogodnego połączenia kołowego z centrum miasta Budowa osiedla mieszkaniowego w okolicy szybu Krystyna Popularność turystyki przemysłowej LPR dla Szombierek Wzrost atrakcyjności dzielnicy w związku z jej ofertą kulturalną Rozwój dzielnicy jako ośrodka kultury Rozwój terenów sąsiadujących Napływ nowych mieszkańców do planowanych osiedli MoŜliwość wykreowania ośrodka kultury o znaczeniu ponadregionalnym Uchwalenie planów zagospodarowania Węzeł komunikacyjny A1 Ustawa aglomeracyjna Przyzwyczajenie ludzi Ŝe moŝna Ŝyć bez pracy Zmiana władz na takie które nie będą akceptowały dotychczasowych przedsięwzięć Brak środków finansowych ba ukończenie planowanych inwestycji Długotrwałe prace przystosowania dróg dla potrzeb logistycznych Rezygnacja z inwestycji wokół szybu Krystyna Odstąpienie od budowy połączenia drogowego z Centrum z okolicy EC Szombierki Wysoki koszt przemian Konkurencja innych bliskich centrów handlowych takŝe o charakterze poprzemysłowym Szombierki trochę na uboczu Konkurencja ze strony innych dzielnic Bariery prawne przy realizacji kompleksowych inwestycji Rozwarstwienie społeczeństwa Pakiet klimatyczno energetyczny (uderzenie w waŝna sferze gospodarki śląska) Przesunięcie centrów rozwoju poza Europę 15

16 4. Analiza SWOT dla programu rewitalizacji dzielnicy Wzorem poprzedniej analizy, uczestnicy warsztatów określili takŝe zapisy analizy SWOT dla programu rewitalizacji dzielnicy. Wyniki tych prac przedstawiają się następująco: Siły W Szombierkach istnieje duŝo obiektów, które moŝna przekształcić do celów kulturalno-sportowych Dobre połoŝenie dzielnicy (blisko centrum i innych miast aglomeracji) Dobra komunikacja Coraz większy nacisk na aktywne spędzanie czasu wolnego Tereny do zagospodarowania MoŜliwość powstania nowych miejsc pracy w związku z powstaniem nowej infrastruktury handlowej Rozwój infrastruktury kulturalnorekreacyjnej (hala i park) Rozpoznawalne obiekty historyczne DuŜe nagromadzenie szkół i przedszkoli o róŝnym poziomie nauczania Mieszkańcy w wieku rozwojowym Jarmark staroci Mieszkańcy którzysą pracowici i zdyscyplinowani Mieszkańcy napływowi są młodzi i wykształceni Prawna moŝliwość realizacji inwestycji ze względu na lokalizację poza terenami górniczymi Zgodność celu rewitalizacji Bytomia z zasobami dzielnicy Szombierki Występowanie obiektów zaliczanych do ikon architektury Śląska Wykorzystanie obiektu Elektrociepłowni na cele kulturalne, turystyczne i sportowe Stanowi ramy dla przedsięwzięć rewitalizacyjnych opracowanych na podstawie analiz studialnych Sprecyzowany pomysł przekształcenia szybu Krystyna w Kopalnię Wiedzy ZaangaŜowanie inwestorów w procesy rewitalizacji Sąsiedztwo centrum miasta Szanse Pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej bądź od prywatnych inwestorów Udział w programach międzynarodowych Ułatwienia prawne przy zakładaniu działalności gospodarczej Powstanie duŝego ośrodka sportowo- Słabości DuŜo miejsc pokopalnianych na których istnieje ograniczona moŝliwość budowy Słaba sytuacja ekonomiczna w Bytomiu Zły stan dróg i mało miejsc parkingowych Mała aktywność społeczna w Szombierkach Niedostateczne wykorzystanie istniejących obiektów lub likwidowanie ich Bezrobocie Migracja ludzi młodych i wykształconych Niski standard starych zasobów mieszkaniowych Brak terenów pod inwestycje przemysłowe Niewydolny układ komunikacyjny Brak moŝliwości rozbudowy infrastruktury drogowej Brak centrum kulturalnego Brak ścieŝek rowerowych Wyraźny podział na starą i nową dzielnicę Brak bazy hotelowej Niewystarczające zainteresowanie społeczności lokalnej w partycypowaniu w programie rewitalizacji Starzenie się społeczeństwa dzielnicy RóŜne interesy mieszkańców poszczególnych osiedli Mało oddolny charakter programu Mała liczba projektów dotyczących dzielnicy w całości programu Utrudnienia w przygotowaniu pełnej diagnozy na skutek braku danych na poziomie dzielnicy Zdegradowane tereny poprzemysłowe Wysoki koszt przekształceń terenów poprzemysłowych i obiektów Brak atrakcyjnych przestrzenia do spędzania wolnego czasu szczególnie z dziećmi Mała integracja społeczna Niskie bezpieczeństwo Niski stopień pokrycia miasta Planami Zagospodarowania Miejscowego Niska przedsiębiorczość ZagroŜenia DuŜa ilość inwestycji planowanych w centrum miasta co ogranicza środki na inwestycje w innych dzielnicach ZagroŜenia zamknięcia istniejących jeszcze zakładów pracy spowoduje zmniejszenie wpływów finansowych dla całego Bytomia 16

17 rekreacyjnego Realizacja projektu zagospodarowania terenów byłej kopalni Szombierki MoŜliwość zagospodarowania terenów poprzemysłowych MoŜliwość pozyskania nowych mieszkańców ze względu na rozbudowę budownictwa wielorodzinnego Dorobek historyczny Zagospodarowanie ZE partnerstwo publiczno prywatne DuŜe moŝliwości kształcenia się dostępne na miejscu Odnowa zabytkowej substancji mieszkaniowej Przeciwdziałanie patologiom Inwestycje ponadregionalne Rozwój układu drogowego aglomeracji Aktywizacja społeczności lokalnej Integracja z aglomeracją Utworzenie FROM Autostrada A1 DTŚ Nowe mechanizmy finansowe (Jessica) Rozwój przedsiębiorczości Szkody górnicze Pogłębianie się recesji Brak realizacji planów rozwoju Wyludnienie dzielnicy, miasta Brak środków na realizację planów Wysokie koszty renowacji obiektów zabytkowych Przyzwyczajenie się bezrobotnych do Ŝycia bez pracy Coraz większy strach przed napadami i kradzieŝami Stare Szombierki są niebezpieczne Dziurawe i krzywe chodniki Dzikie wysypiska Bytom nie przyciąga inwestorów Trudności w pozyskaniu inwestora do inwestycji wielko skalarnych Zmiany przepisów prawnych, niestabilna sytuacja Zmienność sytuacji gospodarczej Brak ram prawnych dla działalności rewitalizacyjnej Konkurencja innych miast i dzielnic Słaba polityka regionalna w zakresie rewitalizacji Potencjalne ograniczenia funduszy strukturalnych w kolejnych okresach programowania Migracje mieszkańców z powodu braku pracy WyŜsza atrakcyjność miast w sąsiedztwie 17

18 5. Główne problemy rozwoju dzielnicy Kolejny etap prac warsztatowych dotyczył określenia głównych problemów rozwoju dzielnicy. Zadanie to zostało zrealizowane w grupach roboczych, przy czym kaŝda z nich zajmowała się jednym z zagadnień: gospodarką, kulturą, społecznością i środowiskiem. Na bazie dyskusji w grupach określono najwaŝniejsze problemy rozwoju dzielnicy w odniesieniu do poszczególnych zagadnień W odniesieniu do zagadnień gospodarczych Na liście najwaŝniejszych problemów gospodarczych znalazły się: DuŜe bezrobocie Niewydolny układ drogowy Brak nowoczesnego przemysłu Niski duch przedsiębiorczości Odpływ i demograficzne kurczenie się ludności Brak wystarczającej promocji dla terenów inwestycyjnych (brak podstrefy Katowickiej Strefy Ekonomicznej) Zdegradowana substancja mieszkaniowa albo program budownictwa TBS 5.2. W odniesieniu do zagadnień kulturowych Na liście najwaŝniejszych problemów kulturowych znalazły się: Z stan lub katastrofalny stan techniczny zabytkowych obiektów dzielnicy np. szyb Krystyna, EC Szombierki, Kolonia Zgorzelec Uwarunkowania prawne i własnościowe utrudniające proces rewitalizacji Brak dogodnego dojazdu do strategicznych interesujących obiektów Trudności w znalezieniu źródeł finansowania działalności kulturalnej szczególnie odbywającej się w obiektach zabytkowych Trudności w pozyskaniu inwestora dla wielkoskalowych adaptacji obiektów poprzemysłowych 5.3. W odniesieniu do zagadnień środowiskowych Na liście najwaŝniejszych problemów środowiskowych znalazły się: Rewitalizacja przyrodniczo - środowiskowa i historyczna Parku Fazaniec Zagospodarowanie terenów zaniedbanych i nieuŝytków na tereny rekreacyjne i zielone (rozlewisko kolonii Zgorzelec, dawne tereny hałd górniczych) Zagospodarowanie i oczyszczenie brzegów rzeki Bytomki Uporządkowanie problemu gospodarki odpadami: Likwidacja niskiej emisji w budynków dla południowej części dzielnicy 18

19 5.4. W odniesieniu do zagadnień społecznych Na liście najwaŝniejszych problemów społecznych znalazły się: Wysoki stopień bezrobocia Słabo rozwinięta infrastruktura sportowa przy placówkach oświatowych Wysoka stopa przestępczości szczególnie w starej części Szmbierek Brak miejsc integracji społecznej (świetlice, kluby, miejsca spotkań dla młodzieŝy) Brak Ŝłobka i mała ilość miejsc w przedszkolach dla dzieci 19

20 6. Wizja rozwoju dzielnicy Na bazie poprzednich analiz zespół pracujący na warsztatach sformułował wstępną wizję rozwoju dzielnicy. Zadanie to zrealizowano metoda burzy mózgów. I tak, na wstępnej liście elementów mogących złoŝyć się na wizje rozwoju dzielnicy znalazły się: Odnowiona historyczna część miasta Dobre skomunikowanie dzielnicy Dzielnica dynamiczna gospodarczo Dobra infrastruktura kulturalna i sportowa Zrewitalizowane tereny poprzemysłowe Dzielnica przyjazna rowerzystom i spacerowiczom Karol Godula patronem dzielnicy Dzielnica spójna przestrzennie i społecznie Wyraźnie zdefiniowane centrum Zrewitalizowany historyczny park Fazaniec Zrewitalizowane inne tereny zielone Rozwinięty system parkingów Atrakcyjne miejsce zamieszkania Lepsza jakość nauczania w szkole WyŜszy poziom bezpieczeństwa Zinstytucjonalizowane zarządzanie kulturą Aktywne społeczeństwo dzielnicy Fundacja na rzecz rozwoju dzielnicy Rozwinięte ośrodki rekreacyjne i sportowe Portal internetowy Nasze Szombierki Lokalne wydarzenia sportowe Rozwój demograficzny społeczeństwa Lepsze warunki dla dzieci Wysoki standard nowej zabudowy mieszkaniowej Basen, kino, biblioteka Muzeum w dawnej oczyszczalni ścieków Zorganizowany czas wolny dzieci Więcej przedsiębiorstw lokalnych Rewitalizacja Bytomki Lepsza promocja istniejących walorów Przystanek kolei wąskotorowej Wzmocnienie toŝsamości lokalnej Integracja społeczna dzielnicy Rewitalizacja kolonii Zgorzelec Na bazie powyŝszych zapisów poszczególne grupy robocze szczegółowo określiły zapisy wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do poszczególnych typów rewitalizacji. Sformułowania te przedstawiają się następująco: 20

21 6.1. Wizja rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień gospodarczych Na liście zapisów dotyczących wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień gospodarczych znalazły się: Dobre skomunikowanie dzielnicy z Centrum i DTŚ Przedsiębiorczość młodych ludzi Rozwój infrastruktury kulturalno-rekreacyjnej w efekcie nowe miejsca pracy Rewitalizacja istniejącej infrastruktury sportowej a następnie ich promocja Rozwój budownictwa mieszkalnego rewitalizacja przestrzeni istniejących 6.2. Wizja rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień środowiskowych Na liście zapisów dotyczących wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień środowiskowych znalazły się: Zrewitalizowany historyczny park Fazaniec Zagospodarowane tereny pól szombierskich, rozlewisk wokół kolonii Zgorzelec, i hałd wzdłuŝ ul. Zabrzańskiej oraz dawnej piaskowni Sprawnie działający system gospodarki odpadami Czysta Bytomka wraz z zagospodarowanymi nabrzeŝami Zlikwidowana niska emisja w południowej części dzielnicy Mieszkańcy Ŝyjący ekologicznie i dbający o czystość dzielnicy 6.3. Wizja rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień społecznych Na liście zapisów dotyczących wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień społecznych znalazły się: Zintegrowana społeczność Poprawiona gospodarka mieszkaniowa Wzmocniona toŝsamość lokalna Zorganizowany wolny czas dla dzieci i młodzieŝy Mieszkamy bezpiecznie w naszej dzielnicy OŜywienie centrum dzielnicy wraz z wmurowaniem tablicy upamiętniającej Karola Godulę Rozbudowanie infrastruktury wczesno-opiekuńczej (przedszkola i Ŝłobki) Dzielnica spójna społecznie Uruchomiono portal społeczności owy Nasze Szombierki Stworzenie fundacji na rzecz rozwoju dzielnicy Wzrost liczebności rodzin typu 2+3 Powstanie klubów społecznościowych dla mieszkańców Szombierek dla róŝnych grup wiekowych 21

22 6.4. Wizja rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień kulturalnych Na liście zapisów dotyczących wizji rozwoju dzielnicy w odniesieniu do zagadnień kulturalnych znalazły się: Ładnie odnowiona historyczna część miasta Patronem dzielnicy Szombierki jest postać Karola Goduli Dobra infrastruktura kulturalna i sportowa Zrewitalizowane tereny poprzemysłowe Zrewitalizowany historyczny park Fazaniec Komfortowe osiedle kolonia Zgorzelec PręŜnie działające Muzeum w Oczyszczalni Wypromowanie wydarzeń sportowych, kulturalnych i obiektów zabytkowych przez ciągłą bieŝącą promocję Wykorzystanie kolei wąskotorowej dla wydarzeń odbywających się w róŝnych częściach miasta 22

23 7. Określenie głównych przestrzeni publicznych dzielnicy Kolejnym etapem prac stało się określenie głównych przestrzeni publicznych dzielnicy. Dokonano tego takŝe podczas pracy w grupach. KaŜdy z zespołów otrzymał ankietę, w której określono najwaŝniejsze zdaniem członków zespołu elementy przestrzeni publicznych dzielnicy. Jednocześnie kierowano się wskazówką iŝ elementy te mogą obejmować zarówno przestrzenie zdegradowane jak i wymagające dopiero kompleksowego urządzenia. I tak, na liście zbiorczej tychŝe wstępnie znalazły się: Promenada wzdłuŝ Bytomki Ulica Zabrzańska z Rynkiem Park Fazaniec Elektrociepłownia Szyb Krystyna Kompleks sportowo-rekreacyjny (hala, stadion, otoczenie) Ulica Orzegowska (wspólna część handlowa) Skwer przed Ratuszem Projektowany ciąg Ul. Modrzewskiego do Zabrzańskiej po ośrodek sportowy Stary Ratusz Ul. Zabrzańska od kościoła do Orzegowskiej Ul. Modrzewskiego do szkoły WSEiA Wzgórze Małgorzatki Stworzenie ścieŝki rowerowej i spacerowej między parkiemfazaniec, kompleksem sportowym przy ul. Modrzewskiego i kolonią Zgorzelec Rewitalizacja kwartału starej zabudowy ulic Zabrzańska, Modrzewskiego, Piątka, Orzegowskiej Stworzenie tras komunikacyjnych między centrum miasta, EC Szombierki w stronę starej dzielnicy Budowa centrum kulturalno handlowo - usługowego wokół szybu Krystyna Stworzenie centrum kulturalno wystawowego wokół EC Szombierki Ul. Modzrejewskiego baza sportowo rekreacyjna (stadion Szombierki, hala sportowa oraz stworzenie basenu i kortów tenisowych Ul. Zabrzańska przy szybie Krystyna baza rekreacyjno kulturowa Ul. Kosynierów trasa spacerowa i zabytkowa Ul. Modrzewskiego rozpoczęcie ścieŝki rowerowej łączącej najwaŝniejsze punkty Szombierek oraz połączenie jej z rowerową siecią miejską Ul. Orzegowska stworzenie parku spacerowo - wypoczynkowego 23

24 8. Określenie głównych terenów moŝliwych przekształceń i inwestycji Kolejnym etapem prac stało się określenie głównych terenów moŝliwych przekształceń i inwestycji dzielnicy. Dokonano tego takŝe podczas pracy w grupach. KaŜdy z zespołów otrzymał ankietę, w której określono najwaŝniejsze zdaniem członków zespołu obszary moŝliwych przekształceń w granicach dzielnicy. Jednocześnie kierowano się wskazówką iŝ tereny te mogą obejmować zarówno obszary zdegradowane o róŝnym charakterze jak i obszary wolne. I tak, na liście zbiorczej tychŝe wstępnie znalazły się: Dawna KWK Szombierki Tereny wokół elektrociepłowni Kolonia Zgorzelec Pola Szombierskie Dawne osiedle Kosynierów, Puszkina i ogródki działkowe Tereny wzdłuŝ Zabrzańskiej Historyczna zabudowa Tereny między Mochnackiego a torami kolejowymi Kompleks Na Skarpie Szyb Krystyna Rejon ul. Zabrzańskiej Rejon ul. Karpackiej (TBS) Teren hałd przy ul. Zabrzańskiej Stara zabudowa kwartału ul. Zabrzańskiej, Modrzewskiego, Piątka, Orzegowskiej Kompleks sportowy wokół hali Na Skarpie Teren EC Szombierki Park Fazaniec Centrum Szombierek 24

25 9. Zanotowanie wypracowanych wniosków na mapie dzielnicy Wypracowane w trakcie poprzednich sesji wyniki zostały poddane dyskusji na forum całego zespołu zgromadzonego na warsztatach. Jednocześnie w trakcie tej dyskusji zanotowano ustalenia na planszy mapie obrazującej lokalizację przestrzenną analizowanych zespołów. Na tej bazie ostatecznie określono zarówno elementy głównych przestrzeni publicznych dzielnicy jak i tereny moŝliwych przekształceń i inwestycji. Na liście głównych przestrzeni publicznych dzielnicy znalazły się: A. Rejon ul. Modrzewskiego B. Ul. Zabrzańska C. Ul. Orzegowska D. Ul. Kosynierów E. Ul. Rostkowskiego F. Bulwary rz. Bytomki G. ŚcieŜka rowerowo spacerowa Park Fazaniec Kolonia Zgorzelec H. Połączenie śródmieścia Bytomia i EC Szombierki I. Zespół ul. Witosa K. Rejon Szybu Krystyna L. Ul. Zabrzańska M. Wzgórze Małgorzatki Natomiast na liście głównych terenów przekształceń i inwestycji znalazły się: I. Rejon Hali Na Skarpie II. Teren Szybu Krystyna III. Park Fazaniec IV. EC Szombierki V. Zaplecze ul. Rostkowskiego VI. Osada Szombierki VII. Hałdy VIII. Pola Szombierskie IX. Kolonia Zgorzelec X. Osiedle Puszkina Lokalizację powyŝszych elementów w przestrzeni dzielnicy przedstawiono na poniŝszych rycinach: 25

26 Raport z warsztatów Charette dotyczących uszczegółowienia Ryc. 2. Kluczowe przestrzenie publiczne dzielnicy 26

27 Raport z warsztatów Charette dotyczących uszczegółowienia Ryc. 3. Tereny moŝliwych przekształceń i inwestycji 27

28 10. Określenie projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych dla dzielnicy Na bazie uprzednio wypracowanych rezultatów kaŝda z grup roboczych sformułowała szereg szczegółowych projektów i przedsięwzięć, moŝliwych do ujęcia w uszczegółowieniu Lokalnego Programu Rewitalizacji dla dzielnicy. Zapisy te podzielono na grupy, odnoszące się do poszczególnych typów rewitalizacji: Sformułowania te przedstawiają się następująco: Projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień gospodarczych Na liście projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień gospodarczych znalazły się: G1. Nowe przedszkola na osiedlach mieszkaniowych G2. Rozwój szkolnictwa zawodowego uwzględniającego profil górniczy G3. Budowa hoteli i hosteli G4. Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości G5. Zakład produkcji biopaliw G6. Ciąg handlowy wzdłuŝ ul. Łagiewnickiej Projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień środowiskowych Na liście projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień środowiskowych znalazły się: E1. Rekultywacja terenów poprzemysłowych Pola Szombierskie E2. Rewitalizacja parku Fazaniec E3. Budowa sieci ścieŝek rowerowych E4. Remonty i modernizacje obiektów sportowych i rekreacyjnych E5. Likwidacja elewacji azbestowych w budynkach mieszkalnych E6. Rewitalizacja rz. Bytomki i jej brzegów E7. Ograniczenie niskiej emisji E8. Zagospodarowanie przestrzeni przydomowych E9. Edukacja ekologiczna mieszkańców E10. Rekultywacja i zagospodarowanie zalewisk 28

29 10.3. Projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień społecznych Na liście projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień społecznych znalazły się: S1. Integracja społeczności lokalnej S2. Wyszukiwanie i rozwój talentów S3. Aktywizacja dzieci i młodzieŝy z rodzin zagroŝonych patologią S4. Poprawa bezpieczeństwa publicznego dzielnicy S5. Polepszenie komunikacji publicznej dzielnicy S6. Rozbudowa zasobów mieszkaniowych dzielnicy S7. Poprawa infrastruktury społecznej dzielnicy S8. Poprawa bazy sportowo rekreacyjnej dzielnicy Projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień kulturalnych Na liście projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych dla dzielnicy w odniesieniu do zagadnień kulturalnych znalazły się: K1. Reprezentacyjne przestrzenie publiczne historyczne centrum dzielnicy (ul. Witosa) K2. Kulturalna przestrzeń publiczna EC Szombierki K3. Przestrzeń kulturalna szybu Krystyna K4. Rynek i ul. Zabrzańska K5. Imprezy kulturalne w przestrzeni publicznej K6. Rewitalizacja oczyszczalni ścieków K7. Rekultywacja terenów KWK Szombierki K8. Rewitalizacja Kolonii Zgorzelec K9. Rewitalizacja historycznej Osady Szombierki K10. Rewitalizacja Wzgórza Małgorzatka K11. Rewitalizacja kolejki wąskotorowej w rejonie EC Szombierki 29

30 11. Hierarchizacja i wybór projektów i przedsięwzięć dla dzielnicy Sformułowane na poprzednim etapie prac propozycje projektów i przedsięwzięć do realizacji poddane zostały następnie publicznej ocenie co do ich waŝności i pilności dla rewitalizacji dzielnicy. Ocena ta dokonana została metoda głosowania. KaŜdy z uczestników otrzymał po 3 samoprzylepne punkty w odniesieniu do kwestii waŝności oraz kolejne 3 dla głosowania nad pilnością poszczególnych projektów. W rezultacie wybrano projekty i przedsięwzięcia do bardziej szczegółowego opracowania. Szczegółowe wyniki głosowania przedstawiają się następująco: Symbol i nazwa projektu WaŜność Pilność Razem G1. Nowe przedszkola na osiedlach mieszkaniowych G2. Rozwój szkolnictwa zawodowego uwzględniającego profil górniczy G3. Budowa hoteli i hosteli G4. Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości G5. Zakład produkcji biopaliw G6. Ciąg handlowy wzdłuŝ ul. Łagiewnickiej E1. Rekultywacja terenów poprzemysłowych Pola Szombierskie E2. Rewitalizacja parku Fazaniec E3. Budowa sieci ścieŝek rowerowych E4. Remonty i modernizacje obiektów sportowych i rekreacyjnych E5. Likwidacja elewacji azbestowych w budynkach mieszkalnych E6. Rewitalizacja rz. Bytomki i jej brzegów E7. Ograniczenie niskiej emisji E8. Zagospodarowanie przestrzeni przydomowych E9. Edukacja ekologiczna mieszkańców E10. Rekultywacja i zagospodarowanie zalewisk S1. Integracja społeczności lokalnej S2. Wyszukiwanie i rozwój talentów S3. Aktywizacja dzieci i młodzieŝy z rodzin zagroŝonych patologią S4. Poprawa bezpieczeństwa publicznego dzielnicy S5. Polepszenie komunikacji publicznej dzielnicy S6. Rozbudowa zasobów mieszkaniowych dzielnicy S7. Poprawa infrastruktury społecznej dzielnicy S8. Poprawa bazy sportowo rekreacyjnej dzielnicy K1. Reprezentacyjne przestrzenie publiczne historyczne centrum dzielnicy (ul. Witosa) K2. Kulturalna przestrzeń publiczna EC Szombierki K3. Przestrzeń kulturalna szybu Krystyna K4. Rynek i ul. Zabrzańska

31 K5. Imprezy kulturalne w przestrzeni publicznej K6. Rewitalizacja oczyszczalni ścieków K7. Rekultywacja terenów KWK Szombierki K8. Rewitalizacja Kolonii Zgorzelec K9. Rewitalizacja historycznej Osady Szombierki K10. Rewitalizacja Wzgórza Małgorzatka K11. Rewitalizacja kolejki wąskotorowej w rejonie EC SZombierki Na tej bazie wyłoniono grupę projektów do dalszego opracowania. Na liście tej znalazły się: G1. Nowe przedszkola na osiedlach mieszkaniowych G2. Rozwój szkolnictwa zawodowego uwzględniającego profil górniczy G4. Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości G5. Zakład produkcji biopaliw E2. Rewitalizacja parku Fazaniec E3. Budowa sieci ścieŝek rowerowych E4. Remonty i modernizacje obiektów sportowych i rekreacyjnych E7. Ograniczenie niskiej emisji S3. Aktywizacja dzieci i młodzieŝy z rodzin zagroŝonych patologią S4. Poprawa bezpieczeństwa publicznego dzielnicy S5. Polepszenie komunikacji publicznej dzielnicy S6. Rozbudowa zasobów mieszkaniowych dzielnicy K2. Kulturalna przestrzeń publiczna EC Szombierki K3. Przestrzeń kulturalna szybu Krystyna K7. Rekultywacja terenów KWK Szombierki K11. Rewitalizacja kolejki wąskotorowej w rejonie EC Szombierki 31

32 12. Szczegółowe opisanie wybranych projektów i przedsięwzięć Dla wybranych w głosowaniu projektów opracowano w trakcie kolejnej sesji warsztatowej elementy tzw. fiszek projektowych. Dokonano tego na bazie wzorcowej tabeli. Pozwoliło to na określenie dla kaŝdego z projektów i przedsięwzięć takich elementów jak: Centralny cel projektu Znaczenie projektu dla rewitalizacji dzielnicy Zakładany zakres projektu Oczekiwane wyniki realizacji projektu Zakładany sposób finansowania realizacji projektu Zakładany sposób realizacji projektu Projekt E7: Ograniczenie niskiej emisji Centralny cel projektu: Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza Znaczenie projektu dla rewitalizacji dzielnicy: Zmiana jakości Ŝycia mieszkańców Zakładany zakres projektu: - ustalenie źródeł niskiej emisji - porozumienie z prywatnymi właścicielami - wymiana źródeł ogrzewania lub podłączenie do sieci ciepłowniczej Oczekiwane wyniki realizacji projektu: Zminimalizowanie źródeł niskiej emisji Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza Zakładany sposób finansowania realizacji projektu: FOŚ Prywatne źródła finansowania Zakładany sposób realizacji projektu: Gmina, Osoby prywatne 32

33 Projekt E4: Remont, modernizacja i rozbudowa obiektów sportowych i rekreacyjnych Centralny cel projektu: Stworzenie zintegrowanej bazy sportowo rekreacyjnej Znaczenie projektu dla rewitalizacji dzielnicy: - podniesienie atrakcyjności dzielnicy - poprawa stanu zdrowia mieszkańców - większa dostępność alternatywnych form spędzania czasu wolnego - moŝliwość organizacji imprez sportowych duŝego znaczenia Zakładany zakres projektu: - adaptacja istniejącej infrastruktury - budowa kompleksu basenu odkrytego - dostosowanie stadionu do wyŝszej klasy rozgrywkowej - budowa infrastruktury lekkoatletycznej - skomunikowanie poszczególnych obiektów (ścieŝki, tunele) - budowa infrastruktury około sportowej Oczekiwane wyniki realizacji projektu: - wzrost atrakcyjności dzielnicy - wzrost znaczenia dzielnicy w świecie sportu - wzrost zachowań pro-zdrowotnych - zwiększanie dostępu do alternatywnych form spędzania wolnego czasu Zakładany sposób finansowania realizacji projektu: - gmina - Środki prywatne - środki zewnętrzne Zakładany sposób realizacji projektu: Gmina Inwestor prywatny 33