Model rozwoju w oparciu o innowacje

Transkrypt

1 Załącznik nr 3 Model rozwoju w oparciu o innowacje Model rozwoju w oparciu o innowacje jest próbą określenia roli podmiotów wielkopolskiego systemu innowacji, które mogą wpływać na konkurencyjność i innowacyjność a w konsekwencji innowacyjność regionu. Jest to jedna z najważniejszych koncepcji, na której opiera się niniejsza strategia. Działania te zostały ujęte przez pryzmat trzech linii horyzontalnych: przedsiębiorczość, innowacyjność i internacjonalizacja. Przyjęte założenia polityki innowacyjnej prowadzą do wniosku, że konkurencyjność przedsiębiorstw opiera się na odpowiednim zarządzaniu i strukturze branży, innowacyjności oraz zdolności wchodzenia na rynki międzynarodowe, będącej ostatecznym dowodem osiągniętego sukcesu. Można powiedzieć, że tworzą one trzy ważne etapy rozwoju przedsiębiorstwa, które nie muszą następować sekwencyjnie. Na przykład, przedsiębiorstwo doskonale zarządzane może wejść na rynki międzynarodowe z produktami tradycyjnymi lub innowacyjnymi. Na każdym z etapów przedsiębiorstwa potrzebują odpowiedniej wiedzy i umiejętności, zasobów oraz warunków funkcjonowania. Wszystkie podmioty systemu innowacji mają wpływ na osiąganie przez przedsiębiorstwa doskonałości w poszczególnych dziedzinach. Wsparcie dla podmiotów systemu innowacji powinno być uzależnione od efektów osiąganych w poszczególnych dziedzinach. Opracowana wstępna wersja modelu doskonałości podmiotów systemu innowacji jest pierwszą próbą klasyfikacji i systematyzacji działań podmiotów systemu innowacji i powinna być dalej rozwijana. W sektorze przedsiębiorczość rozumiana jest jako poziom umiejętności zarządczych pozwalający na wprowadzanie innowacji przyrostowych. Innowacyjność oznacza wiedzę i umiejętności pozwalające na wprowadzanie innowacji o charakterze przełomowym w długim okresie, początkowo innowacji o zasięgu krajowym. Internacjonalizacja oznacza zdolność i skłonność do wchodzenia na rynki międzynarodowe i osiągania na nich sukcesu. Proces wsparcia rozwoju przedsiębiorstw w oparciu o innowacje powinien rozpoczynać się od dokonania autodiagnozy lub diagnozy z udziałem eksperta. W kolejnym etapie przedsiębiorstwa powinny otrzymywać wsparcie w zakresie doradztwa, szkoleń precyzyjnie dopasowanych do ich aktualnych potrzeb i wielkości czy wreszcie dofinansowania niektórych działań grup przedsiębiorstw mających wpływ na podnoszenie konkurencyjności i innowacyjności regionu. Instytucje otoczenia biznesu powinny świadczyć usługi niezbędne przedsiębiorstwom na poszczególnych etapach rozwoju. Potrzebne jest stworzenie konkurencyjnego rynku takich instytucji, poczynając od skatalogowania i oceny ich oferty. Na rynku powinny funkcjonować przedsiębiorstwa non-profit i forprofit, a przedsiębiorcy w ramach np. bonów na doradztwo kierowaliby się do jednostek świadczących usługi najlepiej odpowiadające ich potrzebom. W ramach osi przedsiębiorczość instytucje otoczenia biznesu powinny oferować usługi dostosowane do potrzeb przedsiębiorstw szczególnie w obszarze podnoszenia jakości ich funkcjonowania, lepszego wykorzystywania zasobów, efektywniejszego korzystania z dostępnych rynkowo usług, bądź też budowania świadomości i struktur w przedsiębiorstwach związanych z wprowadzaniem innowacji oraz podnoszeniem konkurencyjności. W osi 1

2 innowacyjności świadczone usługi powinny obejmować generowanie, zarządzanie i komercjalizowanie procesów innowacyjnych (niezależnie od wielkości przy maksymalnie wysokim wykorzystaniu regionalnych zasobów B+R). W osi internacjonalizacji instytucje otoczenia biznesu powinny dążyć do efektywnego wykorzystania przewag przedsiębiorstw (wypracowanych we wcześniejszych etapach) do osiągania sukcesu na rynkach ponadregionalnych, krajowych czy międzynarodowych. W ramach każdej z osi niezbędne jest samodoskonalenie instytucji otoczenia biznesu nie tylko pod względem wewnętrznych procesów, ale także w obszarze zasobów ludzkich, infrastruktury oraz relacji z innymi aktorami systemu innowacyjnego. Jednostki naukowo-badawcze powinny współpracować z przedsiębiorstwami na poszczególnych etapach ich rozwoju. Przedsiębiorczość jest tutaj rozumiana jako tworzenie środowiska pozwalającego na współpracę naukowców z podmiotami gospodarczymi oraz kreowanie przedsiębiorczych postaw wśród studentów i pracowników naukowych. Sektor nauki powinien również unowocześnić i uelastycznić sposoby zarządzania uczelniami i jednostkami badawczo-rozwojowymi, tak aby nie tłumiły przedsiębiorczości. W sferze innowacyjności sektor nauki powinien tworzyć warunki do powstawania i komercjalizacji innowacji oraz wprowadzania innowacyjnych rozwiązań w zakresie kształcenia i zarządzania uczelniami. Jeśli chodzi o internacjonalizację, niezbędne jest dostosowanie jakości prowadzonych badań do standardów międzynarodowych poprzez współpracę międzynarodową i internacjonalizację wyników badań naukowych. Dla jednostek samorządu terytorialnego przedsiębiorczość rozumiana jest jako tworzenie warunków do powstania nowych przedsiębiorstw oraz pełnego wykorzystania zasobów lokalnych (zasobów ludzkich i materialnych), co w konsekwencji ma podnieść poziom i jakość życia społeczności lokalnych. Ważnym obszarem jest także aktywizacja mieszkańców i wspólne rozwiązywanie problemów wspólnot lokalnych. Innowacyjność oznacza stosowanie przez jednostki samorządowe i propagowanie wśród podmiotów lokalnych oraz mieszkańców innowacyjnych postaw dla osiągania rozwoju gospodarczego (kształtowanie warunków dla występowania popytu i podaży na innowacje w gospodarce regionu). Internacjonalizacja oznacza tworzenie warunków do poprawy możliwości rozwijania międzynarodowej działalności podmiotów gospodarczych z regionu i przyciąganie inwestorów ale także międzynarodową współpracę samorządów i poszukiwanie dobrych praktyk w samorządowych sieciach współpracy. System edukacyjny powinien dostarczać wiedzy, umiejętności i postaw potrzebnych do przyszłej pracy w przedsiębiorstwach i sektorze nauki już od najwcześniejszych lat procesu edukacyjnego. W ramach przedsiębiorczości potrzebne jest dostarczanie umiejętności pozwalających funkcjonować na rynku pracy i rozwój talentów. Innowacyjność oznacza rozbudzanie myślenia kreatywnego i zespołowych, interdyscyplinarnych metod rozwiązywania problemów, a także innowacyjne rozwiązania w zarządzaniu oświatą i kształceniu. Wreszcie internacjonalizacja to przygotowanie dzieci i młodzieży do funkcjonowania w środowisku międzynarodowym, rozwój otwartości i tolerancji oraz praktycznej znajomości języków obcych. 2

3 Etap Przedsiębiorczość Potrzeby przedsiębiorstw na poszczególnych etapach Świadomość i orientacja biznesowa: - znaczenie, pozyskiwanie i wykorzystanie wiedzy w rozwoju przedsiębiorstwa, - znaczenie innowacyjności i kreatywności i otwartości na nowe wyzwania, - konkurowanie czynnikami pozacenowymi, - budowanie, dostarczanie i zarządzanie wartością na rynku, - analiza prospektywna. Wykorzystanie ICT i nowych technologii: - świadomość technologiczna, - ocena technologii w firmie na tle branży - elektroniczna wymiana danych, - stosowanie narzędzi ICT - ochrona praw własności przemysłowej, - usługi elektroniczne. Zarządzanie procesami: - efektywność procesów produkcji, - wyniki działalności, - rachunek ekonomiczny i analizy ekonomicznofinansowe, - ogólne i sektorowe standardy jakości, Instytucje otoczenia biznesu dostosowane do potrzeb przedsiębiorstw Usługi: - prawne, - finansowe, - księgowe. Doradztwo i szkolenia w zakresie: - marketingu i badań rynku, - zarządzania zasobami ludzkimi, - logistyki, - ICT, - podnoszenia jakości, -planowania i zarządzania strategicznego, - pozyskiwania środków unijnych i krajowych. Promocja i działalność edukacyjna: - rozpowszechnianie informacji o możliwościach rozwoju - podnoszenie wiedzy w zakresie przedsiębiorczości wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Jednostki naukowo badawcze zdolne do współpracy z przedsiębiorstwami Inwentaryzacja zasobów uczelni i jednostek naukowo-badawczych: - zebranie, skatalogowanie i udostępnienie informacji o prowadzonych badaniach i ekspertyzach, posiadanym sprzęcie, laboratoriach, itp., - opracowanie zasad udostępniania informacji i zasobów innym podmiotom systemu innowacji. Realizacja misji polegającej na wpływie uczelni na rozwój gospodarczy i społeczny: - strategie rozwoju uwzględniające współpracę z gospodarką, - dostosowanie tematyki prowadzonych prac naukowobadawczych do potrzeb gospodarki regionalnej, - systemy motywujące działalność pracowników i studentów w zakresie przedsiębiorczości, - elastyczne zasady awansu zawodowego promujące współpracę z gospodarką, - wsparcie pracowników w tworzeniu ofert dla podmiotów gospodarczych, - promocja sukcesów pracowników i studentów, - wsparcie w uzyskaniu finansowania na projekty pracowników i studentów o potencjale gospodarczym, - współpraca z instytucjami otoczenia biznesu, Jednostki samorządu terytorialnego wspierające rozwój przedsiębiorstw na poszczególnych etapach Klimat dla przedsiębiorczości: - przyjazny, sprawny i skuteczny urząd, - otwarcie na dialog - transparentność, - e-urząd, - szybka obsługa z minimum biurokracji (np. jedno okienko), - partnerskie relacje z przedsiębiorcami. Jasna i konsekwentna polityka wspierania przedsiębiorczości: - jasna wizja rozwoju, - spójne dokumenty strategiczne i planistyczne, - konsekwencja w realizacji działań. Synergie w samorządzie: - katalogowanie zasobów gmin i powiatów, - identyfikacja obszarów współpracy, - współpraca na poziomie powiatu, - współpraca międzygminna Doskonalenie jakości usług: - samorząd uczący się, - system samooceny jst. Informacja o przedsiębiorczości: - spójny regionalny system informacji o możliwościach rozwoju i ofercie gmin i powiatów, System edukacyjny dostarczający wiedzy i umiejętności oraz kształtujący postawy niezbędne na poszczególnych etapach Postawy przedsiębiorcze: - promocja postaw przedsiębiorczych, innowacyjnych i kreatywnych już na szczeblu nauczania przedszkolnego i wszystkich wyższych etapach nauczania oraz w kształceniu ustawicznych, - kształtowanie umiejętności samooceny i potrzeby ciągłego doskonalenia i rozwoju, - doradztwo zawodowe na wczesnych szczeblach nauczania, - nacisk na umiejętności praktyczne w nauczaniu przedsiębiorczości, - współpraca z organizacjami pozarządowymi kształtującymi umiejętności obywatelskie i społeczne, - promocja sukcesów uczniów i absolwentów, - spotkania z ludźmi sukcesu. Dopasowanie kształcenia do potrzeb gospodarki: - rozwijanie wiedzy i umiejętności potrzebnych 3

4 - metody ciągłej poprawy jakości i tworzenia innowacji przyrostowych, - optymalizacja procesów. Planowanie i zarządzanie strategiczne: - zarządzanie zmianą, - tworzenie strategii przedsiębiorstwa, - przywództwo, - modele biznesowe, - kultura organizacyjna. Kooperacja: - analiza obszarów współpracy, - klastry, - integracja łańcuchów wartości, - wspólne planowanie, prognozowanie, uzupełnianie, - grupy zakupowe, sprzedażowe, producenckie, - budowanie zaufania, - outsourcing i insourcing procesów, - budowanie rynków równoległych i alternatywnych - partnerstwa. Zarządzanie relacjami z klientami: - potrzeby i preferencje klientów, - modele konsumpcji i nabywania - trendy konsumenckie, - obsługa posprzedażna, - kształtowanie relacji z klientami, - badania rynku i marketingowe, - efektywna obsługa klienta. - tworzenie stałych relacji współpracy z przedsiębiorstwami, - staże naukowców w przedsiębiorstwach, - utrzymywanie relacji z absolwentami. Doskonalenie zarządzania uczelniami wyższymi: - modele poprawy jakości usług wewnętrznych i zewnętrznych, - wykorzystywanie inicjatywy pracowników, - aktywne poszukiwanie środków finansowych na funkcjonowanie uczelni, - zintegrowana promocja i marketing uczelni Podnoszenie jakości prowadzonych badań naukowych: - system ewaluacji jakości projektów badawczych i ich wpływu na rozwój regionu, - koncentracja środków finansowych na najważniejszych i najlepszych projektach, - interdyscyplinarne grupy badawcze. - Regionalne Centrum Innowacji i Rozwoju - dostęp do wyników badań i statystyk, - forum wymiany informacji, - regionalny portal ofert inwestycyjnych i specjalizacji gmin, - informacje o dobrych praktykach. Inwestycje w kapitał społeczny: - podnoszenie jakości edukacji, - promowanie postaw przedsiębiorczych oraz wiedzy i umiejętności z zakresu przedsiębiorczości, - partycypacja i zaufanie społeczne, - tożsamość i identyfikacja z miejscem, - rozwój społeczeństwa informacyjnego, - walka z wykluczeniem cyfrowym, - laboratoria innowacji społecznych, - budowa społeczeństwa obywatelskiego. Zagospodarowanie przestrzenne: - zagospodarowanie przestrzenne wzmacniające atrakcyjność inwestycyjną, - infrastruktura techniczna na wysokim poziomie inwestycje wielofunkcyjne, - dostępność komunikacyjna, - strefy aktywizacji gospodarczej dopasowane do specjalizacji lokalnych lub w wielu zawodach i pozwalających na szybkie przekwalifikowywanie się, - wizyty uczniów w przedsiębiorstwach i na uczelniach, - lekcje z praktykami, - dopasowanie kształcenia zawodowego do potrzeb przedsiębiorstw. Poszukiwanie i rozwój talentów: - wsparcie w rozwijaniu pasji uczniów, - praca z uczniem wybitnym, - możliwości doskonalenia nauczycieli, - systemy motywacyjne dla najlepszych dydaktyków. 4

5 Zarządzanie zasobami ludzkimi: - zarządzanie przez cele, - delegowanie, - motywowanie, - umiejętności kierownicze, - inwestycje w ludzi i wiedzę, - rozwój zawodowy i osobisty. Zarządzanie x E (ekonomiczny, etyczny i ekologiczny): - zrównoważony i trwały rozwój w długim okresie, - społeczna odpowiedzialność biznesu. ponadlokalnych, - atrakcyjność przestrzenna. Innowacyjność Poprawa konkurencyjności w oparciu o innowacje: -obszary innowacji, - wdrażanie innowacji przyrostowych i przełomowych, - komercjalizacja innowacji, - dobre praktyki w zakresie innowacji. Modele zarządzanie przedsiębiorstwem w oparciu o innowacje: - ocena potencjału innowacyjnego, - planowanie innowacji - proinnowacyjna kultura organizacyjna, - zarządzanie zasobami w procesie wdrożenia innowacji, - tworzenie pomysłów innowacyjnych, - ocena wyników innowacyjnych. Badania i rozwój: - działy badawczo-rozwojowo innowacyjne, Rola pośrednika pomiędzy pomiotami systemu innowacji: - budowanie świadomości wagi współpracy, - usługi z zakresu sieciowania między nauka, przedsiębiorstwami i samorządem, - łączenie instytucji finansujących innowacje z przedsiębiorstwami, - usługi z zakresu pozyskiwania wyników badań, - integracja różnych aktorów wokół konkretnego problemu, - usługi informacyjne z zakresu innowacyjności Tworzenie niezbędnej infrastruktury innowacyjnej: - udostępnianie istniejącej infrastruktury i tworzenie nowej przy pojawieniu się zapotrzebowania - usługi technologiczne i innowacyjne System monitorowania i Programy studiów dostosowane do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy: - kształtowanie programów studiów we współpracy z pracodawcami, - udział praktyków w prowadzeniu zajęć, - elastyczna oferta studiów podyplomowych pozwalająca na szybkie reagowanie na potrzeby rynku, - tworzenie kierunków interdyscyplinarnych i elastycznych ścieżek nauczania, - wsparcie rozwoju studentów wybitnych, - współpraca ze szkołami podstawowymi i średnimi. Innowacyjne uczelnie: - uczelnie jako atrakcyjny pracodawca dla wybitnych naukowców, - innowacyjne i elastyczne procedury w zarządzaniu uczelniami, - zarządzanie i kształcenie w oparciu o elektroniczną wymianę danych, - zarządzanie kapitałem intelektualnym na uczelniach, Promowanie postaw innowacyjnych i kreatywnych: - promowanie innowacji jako wartości społecznej, - promowanie otwartości i tolerancji. Tworzenie infrastruktury innowacyjnej: - diagnozowanie potrzeb w zakresie infrastruktury innowacyjnej, - partnerstwo publicznoprywatne i publiczno-publiczne dla tworzenia infrastruktury innowacyjnej, - infrastruktura innowacyjna dostosowane do potrzeb lokalnych, - powiatowe fundusze pożyczkowe i doręczeniowe, - współfinansowanie infrastruktury dla klastrów i grup producenckich, - powiatowe punkty kontaktowe Edukacja dla innowacji: - nacisk na umiejętności praktyczne w kształceniu, - kształtowanie umiejętności pracy w grupach i realizacji projektów, - kształcenie ustawiczne z zakresu umiejętności potrzebnych na rynku pracy, - nauka oceny i podejmowania ryzyka, - kształtowanie umiejętności myślenia kreatywnego, - rozbudzanie zainteresowań naukowych uczniow. Innowacyjne zarządzanie placówkami edukacyjnymi i innowacje w kształceniu: - poszukiwanie szkolnych liderów innowacji wśród 5

6 - innowacje oparte na użytkowniku, - pozyskiwanie wyników badań, - pozyskiwanie nowych technologii. Finansowanie innowacji: - rodzaje kapitału finansującego innowacje na poszczególnych etapach procesu innowacyjnego, - pozyskiwanie środków na innowacje, Współpraca: - klastry zaawansowanych technologii, - sieciowa realizacja innowacji, - współpraca z sektorem nauki, ewaluacji wynikowej: - diagnozowanie potrzeb - system samooceny dla - system monitorowania wyników i efektów prowadzonej działalności. - uczelnia jako organizacja ucząca się systemy doskonalenia zawodowego, - ochrona praw własności intelektualnej, - możliwość dostępu do usług rzeczników patentowych. Infrastruktura badawczo-rozwojowa: - inwentaryzacja i współdzielenie dostępnej infrastruktury, - skoncentrowane inwestycje w infrastrukturę niezbędną dla realizacji potrzeb - rozwój infrastruktury badawczej istotnie zwiększającej potencjał innowacyjny regionu. Wspieranie rozwoju przedsiębiorstw typu spin-off i spin-out: - umożliwianie korzystania z infrastruktury badawczo-rozwojowej, - staże studentów w przedsiębiorstwach innowacyjnych Wsparcie współpracy proinnowacyjnej: - pomoc w poszukiwaniu partnerów dla firm chcących wprowadzać innowacje, - dostęp do usług proinnowacyjnych dla przedsiębiorstw doradztwa, szkoleń, ekspertyz, - wsparcie współpracy w ramach klastrów i grup przedsiębiorstw. Innowacyjność w sektorze publicznym: - partnerstwa w zakresie realizacji usług publicznych, - nowoczesne zarządzanie w jst, - innowacyjne standardy i rozwiązania w zakresie usług publicznych, - innowacyjny urząd. uczniów i nauczycieli, - wymiana dobrych praktyk i materiałów dydaktycznych w zakresie wspierania innowacyjności w szkołach, - pozyskiwanie nowoczesnej aparatury dydaktycznej, - nauczanie interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywania problemów, - grupy zadaniowe poszukujące innowacyjnych rozwiązań problemów ważnych dla uczniów, nauczycieli rodziców, - lekcje on-line i e-szkoła. Internacjonalizacja Analiza i ocena rynków zagranicznych: - uwarunkowania administracyjno-prawne, - ekonomiczne uwarunkowania działalności, - wartości społeczne i specyfika kulturowa, - uwarunkowania technologiczne, Metody eliminacji barier wejścia: - dostęp do doradztwa i wsparcia dotyczącego różnych rynków międzynarodowych. Promocja: Wsparcie wchodzenia przedsiębiorstw na rynki międzynarodowe: - usługi informacyjne i doradcze, - usługi szkoleniowe, - pomoc w poszukiwaniu partnerów zagranicznych dla innych podmiotów systemu, - propagowanie dobrych praktyk, - wsparcie administracyjnoprawne, - promocja międzynarodowa. Analiza trendów międzynarodowych: - dopasowanie produktów i usług do specyfiki rynków Współpraca międzynarodowa uczelni: - udział w międzynarodowych projektach badawczych, - pozyskiwanie dobrych praktyk - zatrudnianie wybitnych naukowców - wysyłanie pracowników naukowobadawczych i administracyjnych na staże zagraniczne, - internacjonalizacja wyników badań, - mobilność kadry naukowej. Promocja gospodarcza: - promocja wielkopolskich firm i innowacyjnej marki regionu, - promocja eksportu, - obsługa inwestorów Partnerstwa międzynarodowe: - współpraca gospodarcza i w zakresie innowacji z innymi samorządami, - wchodzenie w samorządowe sieci innowacyjne, - poszukiwanie dobrych praktyk - wspieranie międzynarodowych kontaktów Umiejętność komunikacji: - wysoki poziom znajomości języków obcych wśród absolwentów szkół, - budzenie ciekawości świata i tolerancji dla różnych stylów życia i kultur, - uczestnictwo uczniów i nauczycieli w programach współpracy międzynarodowej. 6

7 - udział w targach międzynarodowych, - misje gospodarcze, - poszukiwanie partnerów - promocja marki regionu. międzynarodowych, - dopasowanie produktów i usług do potrzeb odbiorców - informacja o nowych trendach gospodarczych i technologicznych. Doskonalenie oferty: - outsourcing wiedzy współpraca z ekspertami i organizacjami międzynarodowymi, - udział w sieciach podobnych instytucji, - współpraca z jednostkami terytorialnymi o podobnej specjalizacji gospodarczej. Tworzenie infrastruktury ponadregionalnej: - rozwój lotnisk i komunikacji międzynarodowej, multimodalnych centrów logistycznych itp. 7