Sprawozdanie z działalności. w 2008 roku

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalności Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w 2008 roku Warszawa, kwiecień 2009 r.

2 Spis treści Wprowadzenie...3 Rozdział 1 Rynek usług telekomunikacyjnych...9 Rozdział 2 Radiodyfuzja...30 Rozdział 3 Gospodarka zasobami częstotliwości...38 Rozdział 4 Gospodarka zasobami numeracji...50 Rozdział 5 Kontrole telekomunikacyjne...52 Rozdział 6 Nadzór Rynku Wyrobów Rozdział 7 Rynek usług pocztowych...62 Rozdział 8 Współpraca międzynarodowa...82 Rozdział 9 Obronność i bezpieczeństwo państwa Rozdział 10 Sprawy legislacyjne i sądowe Rozdział 11 Ochrona konsumenta Rozdział 12 Funkcjonowanie Urzędu

3 Wprowadzenie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej pełni funkcję organu regulacyjnego w dziedzinie rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych. Jest takŝe organem wyspecjalizowanym w zakresie oceny zgodności z wymaganiami zasadniczymi aparatury, w tym telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i urządzeń radiowych. Prezes UKE jest równieŝ organem egzekucyjnym w zakresie administracyjnej egzekucji obowiązków o charakterze niepienięŝnym. Zakres głównych zadań Prezesa UKE został określony następujących aktach prawnych: w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz ze zm.), zwanej dalej Pt, w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz ze zm.), zwanej dalej Pp, w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087), w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r. o kompatybilności elektromagnetycznej (Dz. U. Nr 82, poz. 556). Prezes UKE wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Komunikacji Elektronicznej, w skład którego wchodzi Centrala Urzędu (obejmująca 14 komórek organizacyjnych) oraz 16 delegatur (obejmujących swoją właściwością miejscową obszary poszczególnych województw kraju). Szczególną rolę w funkcjonowaniu UKE pełnią delegatury. Na mocy odrębnych upowaŝnień dyrektorzy delegatur w imieniu Prezesa UKE podejmują decyzje administracyjne oraz wykonują zadania kontrolne. We wszystkich delegaturach znajdują się stałe i ruchome stacje pomiaru i kontroli emisji radiowej, wyposaŝone w systemy antenowe i urządzenia pomiarowe, wykorzystujące specjalistyczne narzędzia informatyczne dla realizacji tych zadań. Przy Prezesie UKE działają trzy komisje egzaminacyjne ds. operatorów urządzeń radiowych: w słuŝbie radiokomunikacyjnej amatorskiej, w słuŝbie radiokomunikacyjnej lotniczej oraz w słuŝbie radiokomunikacyjnej morskiej i Ŝeglugi śródlądowej. W ramach Urzędu funkcjonuje równieŝ Gospodarstwo Pomocnicze - Centralne Laboratorium Badań Technicznych UKE, będące akredytowanym laboratorium badawczym. Działania regulacyjne Prezesa UKE Działania regulacyjne prowadzone w 2008 roku zgrupowane w zasadnicze obszary tematyczne: Telekomunikacja Wyznaczenie podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałoŝenie na nich obowiązków regulacyjnych w następstwie zakończenia procesu analiz rynkowych. Zwiększenie konkurencyjności na rynku telekomunikacyjnym poprzez zapewnienie optymalnych warunków umów o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie szeroko pojętej infrastruktury telekomunikacyjnej. Podniesienie dostępności usługi powszechnej m.in. poprzez wprowadzenie specjalnego planu taryfowego. 3

4 Określenie obszarów o najniŝszym poziomie penetracji usług telefonii stacjonarnej i stacjonarnego szerokopasmowego Internetu (mapy popytu). Podniesienie dostępności konkurencyjnych ofert m.in. poprzez usuwanie barier i redukcję kosztów zmiany dostawcy usług telekomunikacyjnych, Monitorowanie realizacji obowiązków przez przedsiębiorcę wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej. Ocena cenników i regulaminów usług telekomunikacyjnych świadczonych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji rynkowej oraz przedsiębiorcę wyznaczonego. Weryfikacja i opracowanie nowych modeli kalkulacji kosztów świadczenia usług przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Zapewnienie najlepszych warunków współpracy przedsiębiorców telekomunikacyjnych poprzez nadzór nad skutecznym wdraŝaniem ofert ramowych. Zapewnianie stosowania zasady niedyskryminacji w zakresie umów podlegających nadzorowi regulacyjnemu. Kształtowanie polityki konsumenckiej w Polsce poprzez m.in. rozpatrywanie skarg abonentów i wniosków o interwencję, występowanie do operatorów w sprawach ochrony praw konsumentów, współpracę z operatorami w zakresie poprawy zasad obsługi klienta i rozpatrywania reklamacji. Gospodarka zasobami częstotliwości Efektywne wykorzystanie zasobów częstotliwości w paśmie przeznaczonym dla telefonii komórkowej poprzez udzielenie rezerwacji częstotliwości podmiotom wyłonionym w drodze przetargu na zagospodarowanie częstotliwości przeznaczonych dla systemu komórkowego GSM 1800 dla zwiększenia konkurencji na rynku telefonii komórkowej oraz obniŝenia cen usług, zwiększenia dostępności i rozwoju nowych innowacyjnych usług. Zapewnienie zasobów częstotliwości sprzyjających rozwojowi szerokopasmowego dostępu do Internetu w oparciu o urządzenia i systemy radiowe, których uŝywanie wymaga rezerwacji częstotliwości lub pozwolenia radiowego, jak i uŝywanych bez zezwolenia w zharmonizowanych pasmach nielicencjonowanych. Rozwój konkurencji w dostępie do Internetu poprzez udzielenie rezerwacji częstotliwości podmiotom wyłonionym w drodze przetargów regionalnych na rezerwację częstotliwości z zakresu 3,6 3,8 GHz, zwłaszcza w rejonach o słabo rozwiniętej strukturze telekomunikacyjnej. Zapewnienie warunków dla płynnego przejścia z transmisji analogowej do cyfrowej poprzez dopracowanie szczegółów strategii przejścia od cyfrowych sieci początkowych do docelowych sieci DVB-T i T-DAB. Poczta Egzekwowanie, w ramach moŝliwości prawnych, niedyskryminacyjnego dostępu do pocztowych usług powszechnych o wysokiej jakości i po przystępnych cenach zgodnie z wymogami określonymi w polskim prawie i w dyrektywach Unii Europejskiej. Tworzenie warunków doskonalenia obsługi pocztowej społeczeństwa i gospodarki poprzez wspieranie dalszego rozwoju konkurencji słuŝącej rozwojowi rynku. Monitorowanie osiągania celów państwa w dziedzinie rynku usług pocztowych, w tym inspirowanie zmian regulacji prawnych, zgodnych ze standardami europejskimi i przekazywanie wniosków w tym zakresie Radzie Ministrów za pośrednictwem ministra właściwego do spraw łączności. Kontrola wyrobów wprowadzanych do obrotu Zapewnienie, aby wprowadzona na rynek aparatura w tym urządzenia radiowe i telekomunikacyjne, spełniały obowiązujące wymagania zawarte w Dyrektywach Nowego Podejścia oraz w krajowych aktach prawnych. Zapewnienie w Polsce skutecznego systemu kontroli spełniania zasadniczych wymagań przez urządzenia wprowadzone do obrotu a objęte Dyrektywami Nowego Podejścia EMC i RTT&E 4

5 (implementowanymi do ustawodawstwa krajowego ustawą Prawo telekomunikacyjne i ustawą o systemie oceny zgodności). Pozostałe Zwiększenie świadomości klientów korzystających z usług telekomunikacyjnych i pocztowych wynikających z ustaw Prawo telekomunikacyjne i Prawo pocztowe poprzez upowszechnianie informacji na temat ich uprawnień. Tworzenie warunków dla zapewnienia bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego w części wynikającej z obowiązków Prezesa UKE, poprzez doprowadzenie do stanu, w którym wszyscy przedsiębiorcy telekomunikacyjni i operatorzy pocztowi będą właściwie wypełniali obowiązki wynikające z ustaw Prawo telekomunikacyjne i Prawo pocztowe. Aktywna działalność na arenie międzynarodowej, w tym m.in. spotkanie z Prezesa UKE z Komisarz Viviane Reding, spotkanie z kierownictwem francuskiego organu regulacyjnego, interwencja w KE w sprawie roamingu, przygotowania do prezydencji Polski w UE, stałe prace w instytucjach międzynarodowych. Dalsze doskonalenie jakości pracy organu regulacyjnego, w szczególności w zakresie efektywności współpracy i komunikacji z otoczeniem zewnętrznym. Realizacja Strategii Regulacyjnej Na początku kwietnia 2008 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej przedstawił Strategię Regulacyjną dla polskiego rynku telekomunikacyjnego na lata Jej główny cel został określony jako wzrost dostępności usług telekomunikacyjnych dla społeczeństwa i zwiększenie ich wykorzystania. Realizacja powyŝej zdefiniowanego, nadrzędnego, a zarazem podstawowego celu, jest prowadzona w obrębie sześciu głównych zadań, wokół których koncentrują się działania Prezesa UKE w okresie Strategia Regulacyjna, mimo iŝ zaplanowana na lata , jest juŝ obecnie na zaawansowanym etapie realizacji. Zgodnie z harmonogramem, na lata przewidziano ogółem prace nad 32 zadaniami, jedno zadanie zostało zmodyfikowane, 7 z nich to działania ciągłe, pozostałe mają określony czas realizacji. Z ustalonych 24 zadań terminowych w 2008 roku zrealizowano juŝ całkowicie 10 zadań: wprowadzono specjalny plan taryfowy dla osób będących w trudnej sytuacji finansowej, przeprowadzono rewizję oferty ramowej na kolokacje urządzeń technicznych operatorów alternatywnych w sieci operatora zasiedziałego, dokonano analizy cenników WLR, BSA i LLU oraz skorygowano oferty, tak aby stworzyć odpowiednie proporcje cenowe pomiędzy wyŝej wymienionymi usługami, a w szczególności, aby zapewnić opłacalność inwestycji w LLU, porównano i dopasowano poziom cen do najlepszych benchmarków Unii Europejskiej, opracowano zasady migracji pomiędzy WLR, BSA a LLU, tak aby umoŝliwić operatorom większą elastyczność ofertowania i stymulować inwestycje w rozbudowę infrastruktury na potrzeby LLU (działanie planowane na 1 kwartał 2009 r.), wprowadzono model SP do ofert hurtowych (BSA + WLR), rozbudowano parametry SLA w ofertach ramowych, przeprowadzono konsultacje wprowadzenia nowych technologii w ofertach hurtowych, 5

6 wprowadzono ofertę hurtową NDSL z wyraźnie niŝszą ceną względem oferty łączonej PSTN+DSL, obniŝono opłaty za częstotliwości, w szczególności pod kątem promowania inwestycji na terenach wiejskich, co wymagało działań legislacyjnych. Warto równieŝ podkreślić, iŝ oprócz ukończenia jednego z zaplanowanych na 2009 rok zadań, rozpoczęto równieŝ realizację wielu innych, zaplanowanych do realizacji na lata następne, takich jak: stworzenie mapy zasięgu usługi powszechnej oraz określenie obszarów o najniŝszym poziomie penetracji, wymagających interwencji zaplanowane na rok 2009, zmiana obecnych proporcji stawek MTR do FTR na korzyść FTR - zaplanowana na rok 2009, przejście na kalkulację LRIC dla MTR - zaplanowane na rok 2010, udostępnianie nowych zakresów częstotliwości poniŝej 10GHz (w szczególności dla systemów szerokopasmowych) na obszarze całego kraju - zaplanowane na rok 2010, monitorowanie poziomu zrozumienia ofert telekomunikacyjnych przez klientów. Kontrola regulaminów i wzorców umów na świadczenie usług telekomunikacyjnych. Przygotowanie publikacji z porównaniem ofert usług telekomunikacyjnych. Powstanie serwisu internetowego umoŝliwiającego porównywanie opłat stosowanych przez poszczególnych operatorów - zaplanowane na rok Niektóre z wyŝej wymienionych, zaplanowanych na przyszły rok, działań są juŝ na zaawansowanym etapie realizacji i z pewnością zostaną ukończone przed planowanym terminem. Ponadto wszystkie zadania Strategii Regulacyjnej były realizowane na bieŝąco. Wspieranie działań związanych z szerokopasmowym dostępem do Internetu Prezes UKE prowadził szereg prac mających na celu upowszechnianie usług szerokopasmowych, w tym m.in.: prowadzenie cyklicznych spotkań z przedstawicielami instytucji samorządowych nt. budowy sieci szerokopasmowych i udziału w przetargach na częstotliwości z pasma 3,5 GHz oraz 3,7 GHz, promocja poradnika nt. budowania sieci szerokopasmowych, udział w pracach Zespołu Cyfrowa Polska, przeprowadzenie debaty nt. inwestycji w dostęp szerokopasmowy. Udział w pracach legislacyjnych Prezes UKE aktywnie uczestniczył w pracach legislacyjnych prowadzonych przez Ministerstwo Infrastruktury, w tym m.in. opracował propozycje zapisów do: projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne, stanowiska Komitetu Rady Ministrów do Spraw Informatyzacji i Łączności w sprawie barier procesu inwestycyjnego w telekomunikacji oraz propozycjami zmian przepisów prawa przedstawionych w tym stanowisku, 6

7 projektów aktów wykonawczych do ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, w których zmiany zostały zaproponowane przez Prezesa UKE: projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przetargu oraz konkursu na rezerwację częstotliwości lub zasobów orbitalnych, opracowanego przez Prezesa UKE na podstawie upowaŝnienia Ministra Infrastruktury, projektów aktów wykonawczych do ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Konsultacje katalogu wskaźników jakości publicznie dostępnych usług Prezes UKE - w celu zapewnienia efektywnego i przejrzystego wykonywania obowiązku publikowania informacji o jakości publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych (art. 63 ust. 1 Pt), kierując się ogólną zasadą stwarzania odpowiednich warunków (zgodnie z art. 1 ust.2 pkt. 4 Pt: zapewnienia uŝytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie róŝnorodności, ceny i jakości usług telekomunikacyjnych ) - przeprowadził w marcu 2008 r. konsultacje w sprawie Katalogu wskaźników jakości publicznie dostępnych usług. W kwietniu 2008 r. Prezes UKE, ogłosił na stronie internetowej UKE - swoje stanowisko w sprawie katalogu wskaźników jakości publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych i trybu publikowania informacji o wskaźnikach jakości tych usług. W ramach tej inicjatywy Prezes UKE zwrócił się do wybranych przedsiębiorców o przekazanie informacji czy i jakie wskaźniki z przedstawionego katalogu są mierzone oraz jak wykonywane są badania wskaźników. W konsekwencji w czerwcu 2008 r. Prezes UKE zgłosił do planu pracy Kierownictwa Ministerstwa Infrastruktury propozycję opracowania i wydania rozporządzenia na mocy upowaŝnienia wynikającego z ust. 3 art. 63 Pt w sprawie wymagań co do publikowania przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych informacji o jakości tych usług. Rynkowe efekty działań Prezesa UKE Nadrzędnymi celami Prezesa UKE były działania mające na celu: zwiększenie konkurencyjności polskiego rynku telekomunikacyjnego, spadek cen za usługi oferowane na tym rynku, zwiększenie atrakcyjności i dostępności ofert dla klienta indywidualnego, ochrona konsumenta, promocja Polski jako kraju przyjaznego inwestorom. ZałoŜenia polityki regulacyjnej Prezesa UKE przekładały się na konkretne działania zmierzające w kierunku realizacji głównych celów ustawowych, tj. zapewnienia powszechnego dostępu do usług telekomunikacyjnych i pocztowych oraz ochrony interesów konsumentów poprzez kontrolę jakości i cen oferowanych usług. W wyniku działań Prezesa UKE na rynku telekomunikacyjnym zaszły pozytywne zmiany: wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego oraz ilość jego klientów rośnie, 7

8 we wszystkich obszarach rynku obserwujemy dynamiczny spadek cen, w niektórych jego segmentach, oprócz niŝszej ceny za daną usługę klient otrzymuje takŝe znacznie lepszą jej jakość, w większości obszarów rynku zdecydowanie wzrasta jego stopień konkurencyjności. Wśród najwaŝniejszych działań w 2008 r. moŝna wymienić m.in.: Telekomunikacja: ogłoszenie Strategii regulacyjnej dla polskiego rynku telekomunikacyjnego na lata , wszczęcie postępowań w sprawie nałoŝenia na TP S.A. obowiązku funkcjonalnej separacji, debata nt. rozwoju usług telefonii VoIP, debata nt. inwestycji w dostęp szerokopasmowy, podjęcie prac nad stworzeniem ogólnokrajowych map zasięgu funkcjonowania usługi powszechnej oraz dostępu do Internetu, rozpoczęcie prac zmierzających do powstania internetowego kalkulatora taryfowego, przeprowadzenie postępowania w sprawie przydziału numeru na potrzeby świadczenia usługi Telefon zaufania dla dzieci, prowadzenie prac nad budową Platformy Lokalizacyjno-Informacyjnej z Centralną Bazą Danych. Współpraca międzyoperatorska: stanowisko w sprawie redukcji poziomu asymetrii stawek MTR, zmiana oferty ramowej TP S.A. określającej warunki umów o dostępie do lokalnej pętli abonenckiej, wprowadzenie nowej oferty ramowej określającej ramowe warunki dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usługi dostępu szerokopasmowego, prace nad budową modelu kalkulacji kosztów dla sieci stacjonarnych, zatwierdzenie oferty ramowej TP o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie połączenia sieci. Radiokomunikacja i radiodyfuzja Raport z realizacji Strategii częstotliwościowej przygotowanie projektu załoŝeń do ustawy o Fundacji Cyfrowa Polska, propozycja zagospodarowania dywidendy cyfrowej. Akcje społeczne utworzenie na portalu Gazeta.pl forum TelekcewaŜeni, stworzenie na stronie internetowej UKE wirtualnego muzeum telekomunikacji, stworzenie znaków graficznych dla certyfikatów bezpiecznych usług w sieci, uruchomienie numeru kontaktowego dla uŝytkowników komunikatora Gadu Gadu. W przedłoŝonym Sprawozdaniu z działalności Prezesa UKE za 2008 rok zawarto szczegółowe informacje dotyczące aktywności Prezesa UKE. 8

9 Rozdział 1 Rynek usług telekomunikacyjnych Usługa powszechna Podstawowym celem działań regulacyjnych Prezesa UKE prowadzonych w 2008 r. był wzrost dostępności usług telekomunikacyjnych dla społeczeństwa i zwiększenie ich wykorzystania. Realizacja tak zdefiniowanego celu przejawiała się w szeregu podejmowanych działań skupionych wokół kilku głównych zadań, tj. m.in. stymulowaniu konkurencyjności, ochronie konsumenta, czy teŝ obniŝaniu cen usług. Podejmowane przez Urząd Komunikacji Elektronicznej w 2008 r. działania, mające na celu realizację zdefiniowanego na wstępie nadrzędnego celu regulacyjnego Prezesa UKE, moŝna zgrupować w poniŝej przedstawione obszary tematyczne: 1) podniesienie dostępności usługi powszechnej poprzez: wprowadzenie specjalnego planu taryfowego operatora obowiązanego do świadczenia usługi powszechnej dla osób będących w trudnej sytuacji finansowej, stworzenie mapy zasięgu usługi powszechnej oraz określenie obszarów o najniŝszym poziomie penetracji wymagających interwencji, poprawa dostępu do usługi powszechnej na terenach słabo zurbanizowanych za pośrednictwem przedsiębiorcy wyznaczonego, rozgraniczenie regulacji usługi powszechnej od regulacji w zakresie usług detalicznych co wiąŝe się ze zmianą Prawa telekomunikacyjnego; 2) podniesienie dostępności konkurencyjnych ofert poprzez usuwanie barier i redukcję kosztów zmiany dostawcy usług telekomunikacyjnych poprzez: usprawnienie procesu przenoszenia numerów (skrócenie czasu do standardów europejskich), obniŝenie kosztów przenoszenia numerów; 3) podnoszenie jakości świadczonych usług i ochrona konsumentów poprzez wprowadzenie mechanizmów regularnej i wyrywkowej kontroli; 4) poprawa przejrzystości i zgodności z prawem ofert na usługi telekomunikacyjne poprzez monitorowanie poziomu zrozumienia ofert telekomunikacyjnych przez klientów, kontrolę regulaminów świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz przygotowanie publikacji zawierających porównanie ofert usług telekomunikacyjnych i serwisu internetowego umoŝliwiającego porównywanie opłat stosowanych przez operatorów. Wśród najwaŝniejszych dokonań w 2008 r. związanych bezpośrednio z ww. grupami działań, wymienić moŝna następujące: Kontrola cenników i regulaminów świadczenia usług przedsiębiorcy wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej a zarazem przedsiębiorcy zajmującego znaczącą pozycję rynkową na rynkach detalicznych W okresie: 1 stycznia - 31 grudnia 2008 r. Telekomunikacja Polska S.A. (dalej TP), jako operator wyznaczony, przedłoŝyła Prezesowi UKE: 32 wnioski o zmianę cenników świadczonych usług, 1 wniosek o zmianę regulaminu świadczenia usług. 9

10 Prezes UKE wydał: 5 decyzji o sprzeciwie z uwagi na fakt, iŝ postanowienia przedłoŝonych dokumentów były sprzeczne z przepisami Ustawy bądź z decyzjami regulacyjnymi, 11 rozstrzygnięć akceptujących w świetle obowiązującego Pt Prezes UKE uznał, iŝ nie było podstaw do odrzucenia tych propozycji, co więcej - postrzegane one były jako prorynkowe, 2 decyzje umorzeniowe (obie z pierwotnego wniosku), wobec 7 projektów zmian cenników usługi powszechnej, w tym 1 projektu zmiany cennika przedłoŝonego w 2007 r., Prezes UKE uznał, iŝ spełnione zostały warunki określone przepisem art. 91 ust. 1 Pt i odstąpił od nałoŝenia na TP obowiązków, o których mowa w art. 46 ust. 2 pkt 1 i 4 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 Ustawy. Głównymi problemami, odnotowanymi w ramach powyŝszych projektów cenników świadczonych usług i ich zmian - niepozwalającymi na ich zaakceptowanie - były: niewypełnienie obowiązków regulacyjnych polegających na: nieutrudnianiu innym przedsiębiorcom wejścia na rynek oraz na nieograniczaniu konkurencji poprzez ustalanie zaniŝonych cen usług, stosowanie nieuzasadnionych preferencji dla określonych uŝytkowników oraz brak spełnienia kryteriów przejrzystości i obiektywności przy ustalaniu cen za usługi telekomunikacyjne, o których mowa w art. 61 ust. 2 Pt. W odniesieniu do przedłoŝonych przez TP wniosków o zatwierdzenie projektu zmiany regulaminów świadczenia usług, Prezes UKE zaakceptował: projekt zmian regulaminów w związku z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie PNK dla publicznych sieci telefonicznych. DzierŜawa łączy telekomunikacyjnych kontrola cenników W roku 2008 w zakresie usługi łączy dzierŝawionych rozpatrzone i zaakceptowane zostały przez Prezesa UKE następujące wnioski przedłoŝone przez TP w roku 2007: w sprawie projektu Cennika usługi krajowe łącza dzierŝawione tp oraz Regulaminu korzystania z usługi krajowe łącza dzierŝawione tp, w sprawie projektu promocji usługi łączy dzierŝawionych pn. Łącza 2 Mbit/s taniej. Wprowadzenie przez operatora zobowiązanego do świadczenia usługi powszechnej specjalnego pakietu taryfowego dla osób będących w trudnej sytuacji finansowej W związku ze spoczywającym na TP obowiązku oferowania osobom najuboŝszym tzw. pakietu specjalnego, po uprzednich uzgodnieniach, TP przedłoŝyła Prezesowi UKE do zatwierdzenia projekt zmiany Cennika usług telekomunikacyjnych tp w zakresie wdroŝenia oferty uwzględniającej moŝliwości ekonomiczne uŝytkowników końcowych o niskich dochodach. Został on wdroŝony 1 czerwca 2008 r. pod nazwą plan tp przyjazny. Nowy plan telefoniczny jest korzystniejszy od poprzednio obowiązującego planu tp socjalnego, przy czym jest dedykowany bardzo wąskiej grupie odbiorców, tj. osobom, które pobierają świadczenia pienięŝne w formie zasiłku stałego z Ośrodków Pomocy Społecznej (OPS). W ostatnim kwartale 2008 r. - po wstępnej ocenie pierwszego okresu funkcjonowania planu tp przyjaznego jako pakietu specjalnego - podjęte zostały prace nad moŝliwościami wprowadzenia planu specjalnego II dla uŝytkowników, których wprawdzie jedynymi przychodami nie są wyłącznie świadczenia pienięŝne w formie zasiłku stałego z Ośrodków Pomocy Społecznej, ale ich status ekonomiczny nadal nie umoŝliwia im korzystania z komercyjnego dostępu do usług telekomunikacyjnych. 10

11 Stworzenie mapy zasięgu usługi powszechnej i mapy dostępu do szerokopasmowego Internetu oraz określenie obszarów o najniŝszym poziomie penetracji W 2008 r. rozpoczęto intensywne prace nad stworzeniem ogólnokrajowej mapy zasięgu funkcjonowania usługi powszechnej i określeniem obszarów o najsłabszym dostępie do telefonii stacjonarnej oraz mapy dostępu do szerokopasmowego Internetu. Stworzenie tych map ma na celu określenie obszarów, gdzie potrzebne będą inwestycje w zakresie rozwoju nowoczesnych sieci telekomunikacyjnych umoŝliwiających dostęp zarówno do usług telefonicznych jak i do usługi Internetu szerokopasmowego. Zidentyfikowanie miejsc, gdzie usługi te są niedostępne, umoŝliwi Prezesowi UKE wspomaganie procesów inwestycyjnych na tych obszarach. Zebrane informacje będą z jednej strony słuŝyć abonentom do uzyskania informacji o operatorach działających w ich miejscu zamieszkania lub pracy, z drugiej strony samym operatorom, szczególnie niewielkim, do rozpoznania poziomu popytu. Mapy te zostaną opracowane na bazie uzyskanych szczegółowych informacji w tym zakresie zarówno od przedsiębiorców świadczących usługi telekomunikacyjne, (do których wysłano zapytanie, jak równieŝ opublikowano je na stronie UKE), a takŝe od samych uŝytkowników bądź potencjalnych uŝytkowników tych usług. Wspomniane mapy zasięgu zostały udostępnione na stronie internetowej Urzędu w lutym 2009 r. Zainteresowanie tworzonymi mapami zasięgu jest bardzo duŝe, o czym świadczy stan bazy zgłoszeniowej, zawierającej (dane na dzień r.): około 9383 zgłoszeń w zakresie szerokopasmowego Internetu, około 3434 zgłoszeń w zakresie telefonii stacjonarnej. Zgłoszenia pochodzą od potencjalnych klientów oraz od gmin. Kalkulator Internetowy UKE Prezes UKE podjął inicjatywę mającą na celu poprawę przejrzystości i zgodności z prawem ofert na usługi telekomunikacyjne, poprzez zapewnienie uŝytkownikom końcowym moŝliwości korzystania z serwisu internetowego umoŝliwiającego porównywanie opłat stosowanych przez poszczególnych operatorów. NajwaŜniejszymi działaniami podjętymi w 2008 r. w tym zakresie były: uczestnictwo przedstawicieli UKE spotkaniach międzynarodowego zespołu projektowego zajmującego się problematyką przejrzystości taryf detalicznych dla uŝytkowników końcowych, działającego w ramach Europejskiej Grupy Regulatorów (ERG), stwarzające moŝliwość zapoznania się z podejściem do tego zagadnienia przez inne państwa członkowskie, konsultacje rynkowe, uzyskanie wstępnych wycen od podmiotów zainteresowanych współpracą mającą na celu stworzenie narzędzia firmowanego przez Prezesa UKE Kalkulatora taryfowego UKE. Obecnie trwają dalsze prace, mające zapewnić uŝytkownikom końcowym moŝliwość korzystania z narzędzi internetowych umoŝliwiających porównanie ofert stosowanych przez poszczególnych operatorów. Przenośność numerów Zgodnie z art. 71 ust. 3 Pt, za przeniesienie przydzielonego numeru przy zmianie operatora moŝe być pobrana przez dotychczasowego dostawcę jednorazowa opłata określona w jego cenniku, której wysokość nie powinna zniechęcać do korzystania z tego uprawnienia. W roku 2008 opłaty za przeniesienie numeru zostały po raz kolejny kompleksowo przeanalizowane. W tym celu zwrócono się do 48 dostawców usług o przekazanie niezbędnych informacji na temat świadczonej przez nich usługi przeniesienia numeru. Na podstawie odpowiedzi przedsiębiorców telekomunikacyjnych przygotowana została analiza. Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UKE (rozwiązaniem docelowym powinna być bezpłatność usługi dla abonenta) w procesie nowelizacji Pt został zgłoszony projekt stworzenia odpowiedniego przepisu, który ostatecznie ureguluje tą kwestię. 11

12 Prezes UKE zaproponował do czasu wprowadzenia noweli Pt utrzymanie wysokości opłaty za przeniesienie numeru, która zgodnie z 71 ust. 3 Pt nie powinna zniechęcać do korzystania z tego uprawnienia, a która została określona w stanowisku opublikowanym na stronie internetowej UKE w dniu 28 marca 2006 r. jako nie wyŝsza niŝ 50 zł. Poprawa dostępu do usługi powszechnej na terenach słabo zurbanizowanych za pośrednictwem przedsiębiorcy wyznaczonego Stymulowanie poprawy dostępu do usługi powszechnej na terenach słabo zurbanizowanych za pośrednictwem przedsiębiorcy wyznaczonego dokonywane jest na bieŝąco, m.in. poprzez badanie wartości wskaźnika dostępności i jakości świadczenia usługi powszechnej, którego parametry zostały ustalone decyzją Prezesa UKE. W 2008 r. TP nie zapewniła odpowiednich parametrów wskaźnika dostępności, tj. : czasu oczekiwania, w którym zrealizowano 95% zamówień, czasu oczekiwania, w którym zrealizowano 99% zamówień. Konsekwencją tego było m.in. nałoŝenie na TP kary w wysokości 8 mln zł za niewypełnienie wymaganych wskaźników usługi powszechnej (decyzja z dnia 20 listopada 2008 r.). Obowiązek zapewnienia minimalnej liczby aparatów publicznych przez przedsiębiorcę wyznaczonego w ramach świadczenia usługi powszechnej W dniu 19 listopada 2008 r. TP, jako przedsiębiorca wyznaczony, wystąpiła do Prezesa UKE z wnioskiem o zmianę sposobu ustalania minimalnej liczby aparatów publicznych z poziomu gminy do poziomu ogółu kraju (obowiązek obejmuje zapewnienie jednego aparatu publicznego na 950 mieszkańców, w tym jednego aparatu publicznego przystosowanego dla osób niepełnosprawnych na 2000 mieszkańców) i około dwukrotne obniŝenie minimalnej liczby aparatów publicznych. Prezes UKE rozpoczął postępowanie wyjaśniające w zakresie ustalenia rentowności świadczenia usług telefonicznych za pomocą aparatów publicznych oraz jej ewentualnego spadku. Jednocześnie przygotowano specyfikację warunków konsumenckiego badania ankietowego mającego na celu określenie poziomu zaspokojenia potrzeb konsumentów na usługi telefoniczne realizowane za pomocą samoinkasujących aparatów publicznych w zakresie fizycznej dostępności tych usług. Ustalenie rentowności usług oraz potrzeb uŝytkowników jest niezbędne do wydania decyzji o zmianie albo odmowie zmiany minimalnej liczby aparatów publicznych. Ogólnokrajowa informacja o numerach telefonicznych i ogólnokrajowy spis abonentów JuŜ w 2006 r. Prezes UKE wydał decyzję wyznaczającą TP do świadczenia wszystkim uŝytkownikom publicznych sieci telefonicznych, w tym uŝytkownikom aparatów publicznych, usługi ogólnokrajowego spisu abonentów (zwanej dalej OSA) i usługi ogólnokrajowej informacji o numerach telefonicznych, (zwanej dalej OBN) oraz określającą szczegółowe warunki świadczenia tych usług (decyzja z dnia 14 lipca 2006 r., zmieniona decyzjami z dnia 25 września 2006 r. i z dnia 12 listopada 2007 r. ). 12

13 W związku z niepowodzeniem negocjacji TP z niektórymi przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi w celu zawarcia umów dotyczących warunków udostępnienia danych swoich abonentów na potrzeby OSA oraz OBN, przeprowadzono w 2008 r. 65 postępowań administracyjnych. Do końca 2008 r. Prezesa UKE wydał 64 decyzje: 30 Decyzji o udostępnianiu danych, 14 decyzji odmawiających określenia warunków współpracy w przedmiotowym zakresie: o 8 decyzji odmawiających w związku ze świadczeniem przez operatora alternatywnego usługi telefonicznej w technologii VoIP, której biorąc pod uwagę indywidualną analizę nie moŝna we wszystkich przypadkach uznać za publicznie dostępną usługę telefoniczną, o 2 decyzje odmawiające z uwagi na zmianę zakresu prowadzonej działalności telekomunikacyjnej przez stronę postępowania, o 4 decyzje odmawiające w związku z wykreśleniem strony postępowania z rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych, 20 decyzji umarzających w przedmiotowym zakresie: o 18 decyzji umarzających z uwagi na fakt podpisania umów przez strony biorące udział w przedmiotowych postępowaniach, o 2 decyzje umarzające ze względu na utratę przez stronę postępowania statusu przedsiębiorcy telekomunikacyjnego przy jednoczesnym przejęciu jego abonentów przez innego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. W 2008 r. zostało takŝe zakończone postępowanie w sprawie przekazywania przez TP danych swoich abonentów na potrzeby usługi informacji o numerach telefonicznych - usługi biura numerów - jednemu z przedsiębiorców telekomunikacyjnych (została wydana przez Prezesa UKE decyzja określająca przedmiotowe warunki współpracy). W 2008 r. Prezes UKE przeprowadził kontrole wykonalności postanowień Decyzji o udostępnianiu danych. Z wydanych w 2008 r. decyzji Prezesa UKE skontrolowano wykonywanie 27. Kontrole wykazały, Ŝe dane przekazywane są przez przedsiębiorców do TP sukcesywnie i bez większych opóźnień. W 2008 r. Prezes UKE prowadził 13 postępowań administracyjnych wszczętych z wniosków TP o zmianę Decyzji o udostępnianiu danych. Postępowania te do końca 2008 r. nie zostały zakończone. Stanowiska Prezesa UKE w zakresie OSA/OBN W związku z koniecznością przedstawienia wyjaśnień i dokonania szeregu interpretacji w zakresie realizacji przez TP - jako przedsiębiorcy wyznaczonego - usług OBN i OSA oraz przekazywania przez dostawców usług telekomunikacyjnych danych swoich abonentów na potrzeby OBN i OSA - Prezes UKE opublikował na stronie internetowej UKE: w dniu 4 lutego 2008 r., stanowisko dotyczące bezpłatności spisu abonentów, w którym Prezes UKE negatywnie odniósł się do działań podejmowanych przez TP w przedmiotowym zakresie, w dniu 11 lutego 2008 r. zmodyfikowane stanowisko w sprawie zbierania zgód abonentów, w dniu 12 maja 2008 r., stanowisko dotyczące modelu finansowania OSA zwierające negatywną ocenę działań TP zmierzających do publikacji OSA odpłatnie, w dniu 18 czerwca 2008 r., apel Prezesa UKE skierowany do Abonentów dotyczący nowych zasad umieszczania danych w OBN/OSA, w dniu 30 lipca 2008 r., komunikat dotyczący wydania przez TP kompletnego i bezpłatnego OSA, 13

14 Wydanie bezpłatnego OSA W wyniku zdecydowanych działań Prezesa UKE w sierpniu 2008 r. TP wydała bezpłatne OSA-DVD. Po uzyskaniu od Polski szczegółowych wyjaśnień nt. pełnej realizacji postanowień dyrektywy w zakresie ogólnokrajowego spisu i biura numerów Komisja Europejska podjęła 28 lutego 2008 r. decyzję o wycofaniu skargi z Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Na takie postanowienie Komisji Europejskiej wpłynęły zaangaŝowanie oraz zdecydowane działania Prezesa UKE m.in. mające na celu wydanie przez TP OSA w 2008 r. Wyroki sądów Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił w sierpniu 2008 r. odwołanie TP od decyzji o nałoŝeniu kary 3 mln zł za naruszenie obowiązków informacyjnych w zakresie udzielania informacji o numerach abonentów sieci telefonicznych. Monitorowanie warunków świadczenia OBN i OSA Prezes UKE w sposób ciągły monitorował realizację obowiązku świadczenia usług OBN i OSA. Biorąc pod uwagę fakt, iŝ w sierpniu 2008 r. TP wypełniła obowiązek świadczenia wszystkim uŝytkownikom publicznych sieci telefonicznych usługi ogólnokrajowego spisu abonentów i wydała w formie elektronicznej (na DVD) kompletny spis abonentów, Prezes UKE szczególną uwagę zwrócił na prawidłową realizację OBN zgodnie z warunkami określonymi w decyzjach, tj.: świadczenie OBN wszystkim uŝytkownikom na terenie całego kraju za pomocą jednego numeru telefonicznego i za taką samą opłatę, zapewnienie prawidłowej słownej zapowiedzi przed realizacją połączenia z OBN o wysokości opłaty za takie połączenie. Na skutek działań Prezesa UKE TP zmieniła dotychczasową zapowiedź słowną, w której informowała jedynie o wysokości opłaty za połączenia z OBN pobieranej wyłącznie od uŝytkowników TP. Aktualnie przed rozpoczęciem połączenia z OBN Spółka informuje zarówno o wysokości opłaty pobieranej przez TP oraz Ŝe koszt połączenia z sieci innego operatora jest zgodny z jego cennikiem. TP jednak w dalszym ciągu nie wypełnia obowiązku świadczenia usługi OBN za pomocą tego samego numeru dostępowego i po takich samych cenach dla wszystkich uŝytkowników publicznych sieci telefonicznych. Prezes UKE zobowiązał TP do zintensyfikowania działań w celu realizacji OBN zgodnie z ww. warunkami. Sprawa ta jest w dalszym ciągu monitorowana przez Prezesa UKE. Działania związane z szerokopasmowym dostępem do Internetu Prezes UKE w roku 2008 aktywnie uczestniczył w działaniach związanych z rozwojem dostępu do szerokopasmowego Internetu. Działania te polegały na współpracy z innymi Urzędami Centralnymi takimi jak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji czy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Prezes UKE jako odpowiedzialny za rozwój rynku telekomunikacyjnego w ramach współpracy z wymienionymi instytucjami wspomagał zespoły opracowujące programy mające na celu rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej współfinansowanej z środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej. Są to np. Projekt Budowy Szerokopasmowej Sieci Polski Wschodniej czy programy w ramach Projektu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka zadanie 8.3 (zapobieganie wykluczeniu cyfrowemu) i 8.4 (budowa ostatniej mili). 14

15 Prezes UKE nie ograniczał się tylko do współpracy z urzędami administracji centralnej ale równieŝ intensywnie uczestniczył w spotkaniach z przedstawicielami samorządu terytorialnego wspomagając jego przedstawicieli w podejmowaniu decyzji odnośnie budowy sieci telekomunikacyjnych. Wybudowane sieci umoŝliwią mieszkańcom dostęp do usług świadczonych za pośrednictwem Internetu. Wiele samorządów podejmuje decyzje odnoście inwestowania w nowoczesne sieci telekomunikacyjne ale potrzebują w tym zakresie wsparcia merytorycznego. Mając to na względzie Prezes UKE wspólnie z Fundacją Wspomagania Wsi wydał poradnik dla samorządów w którym wyjaśnia na czym polega realizowanie inwestycji telekomunikacyjnych i jakie działania naleŝy podjąć aby inwestycja zakończyła się sukcesem. Realizując ideę wspierania samorządów Prezes UKE podjął inicjatywę utworzenia Krajowego Forum Szerokopasmowego w którym na równych zasadach mogą uczestniczyć zarówno organizacje rządowe, pozarządowe, instytucje naukowe i przedstawiciele biznesu. Uczestnicy krajowego Forum Szerokopasmowego mogą wymieniać doświadczenia oraz poglądy nt. rynku telekomunikacyjnego, proponować rozwiązania, które umoŝliwią w sposób efektywny zwiększyć dostęp do usług szerokopasmowych. Jako platformę wymiany informacji, poza spotkaniami bezpośrednimi, dla uczestników Forum został uruchomiony Portal społecznościowy Portal powinien się stać pierwszym źródłem informacji dla przedstawicieli samorządów jak teŝ przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Prezes UKE widząc wiele barier w rozwoju rynku telekomunikacyjnego, które potwierdzali inwestorzy telekomunikacyjni w trakcie wielu debat, przygotował projekt Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych. Koncepcja projektu ustawy opiera się o pięć grup priorytetów: Otwarty dostęp do gruntów i budynków (prawo drogi). Sprawny proces inwestycyjny. Otwarty dostęp do Infrastruktury i konkurencja infrastrukturalna operatorów. Aktywny samorząd. Otwarty dostęp do informacji o infrastrukturze i inne działania. Przyjęcie projektu ustawy przez Sejm pozwoli na szybsze realizowanie procesów inwestycyjnych w trakcie budowy sieci telekomunikacyjnych przez co Polska moŝe szybciej nadrobić opóźnienia w stosunku do innych członków UE w zakresie dostępu do usług szerokopasmowych. Współpraca międzyoperatorska Kształtowanie i wdraŝanie strategii regulacyjnej w zakresie rynku hurtowego usług telekomunikacyjnych poprzez prowadzenie postępowań i przygotowywanie decyzji w sprawie rozstrzygania kwestii spornych lub określania warunków współpracy w zakresie dostępu telekomunikacyjnego a takŝe prowadzenie postępowań z zakresu określania terminu zakończenia negocjacji o zawarcie umowy o dostępie telekomunikacyjnym/umowy o połączeniu sieci oraz przygotowywanie postanowień w tym zakresie naleŝą do głównych zadań Urzędu. Uwzględniając zadania wynikające z Prawa telekomunikacyjnego, obszar działalności regulacyjnej Prezesa UKE dotyczył: współpracy międzyoperatorskiej dotyczącej przenośności numerów, rozstrzygania sporów w zakresie uwolnienia lokalnej pętli abonenckiej, rozstrzygania sporów w zakresie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej poprzez dostęp do węzłów sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaŝy usług szerokopasmowej transmisji danych, rozstrzygania sporów w zakresie dzierŝawy łączy, 15

16 rozstrzygania sporów w zakresie dostosowania umów międzyoperatorskich do postanowień ofert ramowych RIO 2006 i RIO W obszarze sporów międzyoperatorskich ingerencja organu administracji publicznej wynika z utrzymującej się silnej pozycji rynkowej operatora narodowego, a więc z braku równowagi negocjacyjnej operatorów konkurujących z TP. Postępujący proces uwalniania rynku telekomunikacyjnego w roku 2008 skutkował koniecznością interwencji Urzędu w obszarze sporów międzyoperatorskich. W omawianym okresie Prezes UKE prowadził 248 postępowań administracyjnych dotyczących współpracy międzyoperatorskiej wszczętych w 2008 r. Prezes UKE wydał 251 rozstrzygnięć administracyjnych, w tym 123 decyzji w sprawie określenia warunków współpracy oraz w zakresie zmiany umów obowiązujących między operatorami telekomunikacyjnymi, z których: 10 dotyczyło zmiany dotychczasowej formy rozliczeń typu tzw. bill and keep na rozliczenia minutowe zgodnie z postanowieniami RIO 2006 (Oferta ramowa połączenia sieci), 4 dotyczyły ustalenia warunków współpracy w zakresie WLR (Wholesale Line Rental), 10 dotyczyło rozliczeń w oparciu o płaską stawkę interkonektową, 9 dotyczyło kwestii zmiany umów w związku z wydanymi decyzjami SMP (Sygnifikant Market Power) i obowiązkiem operatorów do przedstawienia oferty dostępu do ich sieci, 30 dotyczyło zmiany warunków współpracy w zakresie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej poprzez dostęp do węzłów sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaŝy usług szerokopasmowej transmisji danych w zakresie dostosowania ich do postanowień BSA 2006 (Bitstream Access). NaleŜy podkreślić, iŝ większość rozstrzygnięć w zakresie dostępu do lokalnej pętli abonenckiej poprzez dostęp do węzłów sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaŝy usług szerokopasmowej transmisji danych zostało wydanych z inicjatywy Prezesa UKE, który z urzędu wszczął postępowania w celu zapewnienia uŝytkownikom końcowym maksymalnych korzyści w zakresie róŝnorodności ceny i jakości usług telekomunikacyjnych, a takŝe zapewnienie rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynku świadczenia usługi dostępu do lokalnej pętli abonenckiej poprzez dostęp do węzłów sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaŝy usług szerokopasmowej transmisji danych. W ramach wydanych rozstrzygnięć Prezes UKE w trybie samokontroli dokonał zmian w 1 decyzji. Ponadto, Prezes UKE wydał 23 decyzje odmawiające zmiany umów między operatorskich ze względu na brak zaistnienia przesłanek wynikających z art. 28 ust. 1 Pt. W 86 przypadkach Prezes UKE interweniował w wyniku złoŝonych wniosków o skrócenie terminu negocjacji, w tym m.in. wydał 12 postanowień określających termin zakończenia negocjacji w zakresie realizacji połączeń inicjowanych w sieci operatorów do usług o walorze społecznym, świadczonych na numerze niegeograficznym , a takŝe 22 postanowienia określające termin zakończenia negocjacji w zakresie zmiany stawek MTR (Mobile Tremination Rate). W 7 przypadkach umorzył postępowanie ze względu na upływ 90 dniowego terminu na prowadzenie negocjacji. W związku z rozbieŝnościami związanymi z wykonywaniem decyzji o połączeniu sieci Prezes UKE wydał 14 postanowień wyjaśniających ich treść. Ponadto Prezes UKE wydał 4 postanowienia o sprostowaniu treści decyzji oraz w wyniku złoŝonych środków odwoławczych Prezes UKE wydał 3 postanowienia podtrzymujące wyjaśnienia wątpliwości bądź sprostowanie. NaleŜy podkreślić, iŝ skuteczność działań interwencyjnych Prezesa UKE widoczna jest równieŝ w trakcie prowadzonych postępowań administracyjnych. Niejednokrotnie bowiem, pod wpływem podjętych przez Urząd czynności administracyjnych, TP podejmowała negocjacje z operatorami, którym wcześniej odmawiała współpracy, doprowadzając w efekcie do zawieszenia postępowania lub podpisania z nimi umów o połączeniu sieci. 16

17 Oferty ramowe Oferta BSA (dostęp szerokopasmowy) W dniu 6 maja 2008 r. Prezes UKE wydał decyzję w sprawie zmiany i zatwierdzenia projektu Oferty Ramowej określającej ramowe warunki dostępu telekomunikacyjnego w zakresie usługi dostępu szerokopasmowego, w tym usługi szerokopasmowej transmisji danych (dalej Oferta BSA), przedłoŝonego przez TP w wyniku wykonania obowiązku nałoŝonego decyzją Prezesa UKE z dnia 14 lutego 2007 r. (decyzja dla rynku 12). Przedmiotem Oferty BSA jest zapewniany przez TP dostęp do lokalnej pętli abonenckiej poprzez węzły sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaŝy usług szerokopasmowej transmisji, przy wykorzystaniu innych elementów infrastruktury sieci telekomunikacyjnej, z zastrzeŝeniami dotyczącymi ograniczeń technicznych lokalnych pętli abonenckich. Oferta BSA ma na celu umoŝliwić operatorowi korzystającemu kształtowanie i świadczenie własnych usług szerokopasmowych oraz odsprzedaŝ usługi detalicznej TP. W ramach Oferty TP zapewni dostęp telekomunikacyjny na poziomie: DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer), ATM (Asynchronous Transfer Mode) /regionalnego i lokalnego/ oraz IP (Internet Protocol) /zarządzanego i niezarządzanego/ w zakresie świadczenia usług szerokopasmowych. Oferta Ramowa BSA w brzmieniu zatwierdzonym decyzją poszerza zakres usług udostępnionych przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na mocy poprzednio obowiązującej oferty BSA z 2006 r. w następujących zakresach: Technologia xdsl Oferta Ramowa obejmuje swoim zakresem szerszą gamę produktów z rodziny technologii DSL. Oprócz dostępnego na podstawie dotychczas obowiązującej Oferty Ramowej technologii ADSL, umoŝliwia ona takŝe korzystanie z technologii VDSL (do 55 Mbit/s download i 15 Mbit/s upload) i SDSL (do 5,6 Mbit/s upload i download). Zastosowanie tych technologii pozwala na oferowanie dostępu szerokopasmowego do Internetu o wyŝszych przepływnościach a takŝe na oferowanie dostępu symetrycznego, co ma znaczenie dla odbiorców usługi, którzy sami zamierzają świadczyć usługi społeczeństwa informacyjnego, a więc oparte na dostępie do sieci Internet. Nowe poziomy dostępu do sieci Oferta Ramowa oprócz znanego z poprzedniej Oferty BSA poziomu ATM, pozwala na połączenie sieci operatorów korzystających (dalej OK) i TP takŝe na poziomie DSLAM i IP. Pozwala to na uzyskanie dostępu do sieci TP takŝe tym operatorom, którzy z racji późniejszego debiutu na rynku telekomunikacyjnym, lub podjętych decyzji strategicznych nie inwestowali w sieć ATM. Dostęp na poziomie IP umoŝliwia rozpoczęcie współpracy z TP juŝ przy wybudowaniu jednego punktu dostępu do usługi (PDU), dla objęcia zasięgiem całego kraju. Wprowadzone ograniczenie pojemności PDU na poziomie IP do 1 Gbit Ethernet ma na celu promowanie inwestycji i racjonalniejsze wykorzystanie zasobów sieciowych TP. Wraz z rozwojem bazy klientów OK mają moŝliwość budowy kolejnych PDU na poziomie IP lub korzystania z poziomu dostępu ATM lub DSLAM. Poziom IP niezarządzanego jest to poziom dostępu do sieci TP nie wymagający od Przedsiębiorcy telekomunikacyjnego budowania PDU. Oznacza to, Ŝe Oferta Ramowa dopuszcza korzystanie z sieci TP w modelu dostawcy usług. Jest to istotne, gdyŝ pozwala na wejście na rynek podmiotów, które nie posiadają własnej sieci, ale dysponując rozwiniętymi kanałami sprzedaŝy oraz odpowiednio łącząc produkty będą mogli wprowadzić nową jakość na rynek dostępu szerokopasmowego do sieci Internet. Z punktu widzenia korzyści dla abonentów bardzo istotne wydają się być postanowienia Oferty ramowej BSA dotyczące jakości świadczonych usług: Oferta Ramowa wprowadza nowe klasy ruchu na poziomie ATM. Zaznaczyć naleŝy, Ŝe świadczone przez TP usługi Neostrada wykorzystują klasę ruchu UBR (Unspecified Bit Rate), która de facto opiera się na zasadzie best effort i nie pozwala na danie jakiejkolwiek gwarancji odnośnie przepływności dla odbiorcy usługi. Wprowadzone Ofertą Ramową nowe 17

18 klasy ruchu w sieci ATM (nrt-vbr, rt-vbr i CBR) pozwalają na zagwarantowanie określonej średniej lub dostępnej przepływności pomiędzy Abonentem a PDU, co w rezultacie moŝe być wykorzystane przez OK do tworzenia ofert detalicznych dla abonentów, z gwarancją przepływności. Gwarantowana dostępność łącza Prezes UKE postanowił takŝe wprowadzić do Oferty Ramowej zapisy nakazujące TP utrzymywanie określonej dostępności łącza w ciągu roku. Zapisy te są niezwykle istotne ze względu na ochronę interesów abonentów, którzy w związku z powyŝszym mogą oczekiwać zmniejszenia ilości awarii i przerw w świadczeniu usługi. Do tej pory podobnymi gwarancjami objęci byli tylko klienci biznesowi TP, dzięki zapisom w Ofercie Ramowej pojęcie jakości świadczonych usług moŝe stać się aktualne takŝe dla klientów indywidualnych. Nie mniej istotna od jakości świadczenia usług jest takŝe ich cena. W tym zakresie Oferta Ramowa opiera się na sprawdzonej i zaakceptowanej przez Sądy Administracyjne metodzie cena detaliczna minus. PoniŜsza tabela prezentuje zestawienie wysokości upustów hurtowych (opłat) dla poszczególnych poziomów dostępu do sieci TP i poszczególnych technologii DSL (w przypadku dostępu na poziomie ATM, wskazany upust dotyczy klasy ruchu UBR). Technologia DSL Poziom DSLAM (PLN/m-c) Poziom ATM (upust hurtowy w %) Poziom IP Zarządzane (upust hurtowy w %) Poziom IP Niezarządzane (upust hurtowy w %) ADSL 15,30 51,75 44,47 22,66 VDSL 17,00 48,42 41,13 21,84 SDSL 30,00 22,91 15,62 17,09 Jak wynika z powyŝszego zestawienia Oferta Ramowa utrzymuje w zasadzie w niezmienionej wysokości upust hurtowy określony w dotychczas obowiązującej ofercie. Upust hurtowy liczony jest od ceny referencyjnej, ustalanej jako średnia miesięczna opłata detaliczna za usługę Neostrada TP wg najtańszej oferty TP w danej przepływności. Przy czym Oferta Ramowa nie stara się powtarzać filozofii tworzenia cennika detalicznego TP i nie wprowadza wymogu zawierania umowy na czas określony między operatorem korzystającym a TP na dane łącze abonenckie. Prezes UKE uznał, Ŝe wprowadzenie opłat za aktywację i dezaktywację usługi na danym łączu oraz opłaty Abonamentowe w pełni pokrywają koszty TP i nie ma potrzeby wprowadzania gwarantowanego czasu amortyzacji kosztów w postaci umów terminowych. Z punktu widzenia abonentów oznacza to, Ŝe umowy terminowe (np. popularne w tej chwili umowy 3-letnie) nie znajdują juŝ uzasadnienia w zapisach oferty regulującej stosunki między TP a OK. Prezes UKE ocenia, Ŝe takie rozwiązanie pozwoli na zwiększenie konkurencyjności rynku i stworzenie bardziej elastycznych warunków dla OK. Dodatkowo powinno przyczynić się do ograniczenia stosowania monstrualnych kar umownych za przedterminowe rozwiązanie umowy abonenckiej. Zdaniem Prezesa UKE nowa Oferta Ramowa BSA przyczyni się do dalszej liberalizacji rynku usług dostępu szerokopasmowego do sieci Internet wpływając na wzrost konkurencji na tym rynku. Jak wskazują doświadczenia związane z poprzednią Ofertą Ramową, rozwój konkurencji w relacjach międzyoperatorskich przekłada się na obniŝenie kosztów dostępu do Internetu dla Abonentów. Wprowadzając niniejszą Ofertę Prezes UKE ma nadzieję, Ŝe rywalizacja konkurencyjna zacznie dotyczyć takŝe jakości świadczonych usług. TP i Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji (KIGEiT) złoŝyły wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej wydaniem decyzji z dnia 6 maja 2008 r. Po ponownym przeanalizowaniu zebranego materiału dowodowego, jak równieŝ uwzględniając przedstawione przez TP w dniu 27 sierpnia 2008 r. Sprawozdanie z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej za rok 2007 oraz wyniki kalkulacji kosztów usług regulowanych na rok 2008 i 2009, Prezes UKE wydał w dniu 4 listopada 2008 r. decyzję zmieniającą w części decyzję z dnia 6 maja 2008 r. Po ponownej analizie 18

19 materiału dowodowego Prezes UKE uznał równieŝ, Ŝe niektóre spośród zarzutów TP i KIGEiT obligują do ponownego rozwaŝenia części zapisów treści oferty ramowej BSA. JednakŜe decyzja z dnia 4 listopada 2008 r. nie wprowadza zasadniczych zmian we wcześniejszej decyzji o zatwierdzeniu oferty BSA. Celem zmian dokonanych w ofercie BSA w drodze decyzji z dnia 4 listopada 2008 r. było przede wszystkim wprowadzenie większego stopnia przejrzystości jej postanowień, tak by w moŝliwie największym stopniu wyeliminować ewentualne wątpliwości interpretacyjne i trudności w wykonywaniu postanowień oferty o dostępie telekomunikacyjnym. NaleŜy takŝe wskazać, Ŝe z uwagi na niekonkurencyjny charakter zaproponowanych przez TP opłat za usługi świadczone w oparciu o BSA, które to opłaty TP obliczyła na podstawie wyników kalkulacji kosztów usług regulowanych przedłoŝonych przez TP, Prezes UKE nie przyjął przedstawionych przez TP wyliczeń jako podstawy do ustalenia opłat w BSA. W omawianym zakresie decyzja z dnia 6 maja 2008 r. została utrzymana w mocy. Oferta TP EmiTel Prezes UKE w dniu 9 października 2008 r. wydał decyzję z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Prezesa UKE z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniającą Ofertę ramową TP EmiTel sp. z o.o. o dostępie telekomunikacyjnym w celu świadczenia usług transmisji radiofonicznych i telewizyjnych, co do zasady utrzymał w mocy postanowienia decyzji zatwierdzającej Ofertę ramową TP EmiTel o dostępie telekomunikacyjnym w celu świadczenia usług transmisji radiofonicznych i telewizyjnych w mocy. Oferta LLU (uwolnienie pętli abonenckiej) TP była zobowiązana do przedstawienia projektu oferty LLU (Local Loop Unbundling) na mocy decyzji Prezesa UKE z dnia 26 czerwca 2007 r. wyznaczającej TP jako przedsiębiorcę zajmującego pozycję znaczącą na krajowym rynku świadczenia usługi dostępu do lokalnej pętli i podpętli abonenckiej (łącznie z dostępem współdzielonym) realizowanego za pomocą pary przewodów metalowych w celu świadczenia usług szerokopasmowych i głosowych, a takŝe w związku z art. 42 ustawy Prawo telekomunikacyjne, zobowiązującym TP do przygotowania i przedstawienia oferty ramowej o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie uwolnienia lokalnej pętli i podpętli abonenckiej. Dnia 27 września 2007 r. TP wystąpiła do Prezesa UKE z wnioskiem o zatwierdzenie projektu Oferty ramowej TP określającej ramowe warunki umów o dostępie do lokalnej pętli abonenckiej, i związanych z nim udogodnień, w zakresie dostępu pełnego i współdzielonego. TP wskazała jednocześnie, iŝ przedłoŝony projekt Oferty TP stanowi wykonanie Decyzji SMP, zobowiązującej TP do przygotowania i przedstawienia oferty ramowej w zakresie uwolnienia lokalnej pętli i podpętli abonenckiej, w tym tzw. pętli nieaktywnych, oferowanych w warunkach pełnego dostępu, dostępu współdzielonego lub torów miedzianych pod budowę kanałów cyfrowych, o treści zgodnej z Załącznikiem nr 1 Decyzji SMP. Prezes UKE decyzją z dnia 28 listopada 2008 r., nr DHRT-WOR /07(112), zmienił i zatwierdził projekt Oferty ramowej Telekomunikacji Polskiej określający ramowe warunki umów o dostępie do lokalnej pętli abonenckiej i związanych z nim udogodnień, w zakresie dostępu pełnego i współdzielonego. Oferta LLU przewiduje uwolnienie lokalnych pętli abonenckich i lokalnych podpętli abonenckich, określanych zbiorczo w tekście oferty łączami abonenckimi, w sposób zapewniający dostęp pełny lub współdzielony. TP uwalnia na rzecz operatora korzystającego łącza abonenckie aktywne i łącza abonenckie nieaktywne (przy czym przyłącze abonenckie zapewnia operator korzystający) - z zachowaniem parametrów technicznych, które zapewnią świadczenie dowolnej regulowanej usługi. Kluczową zmianą w ofercie LLU jest ustalenie nowego cennika opłat. Prezes UKE dostrzegł konieczność interwencji w zakresie opłaty cyklicznej za uwolnienie lokalnej pętli abonenckiej, która to opłata jest głównym czynnikiem przesądzającym o decyzji inwestycyjnej operatora alternatywnego. 19

20 Ustalił ją w wysokości 22 zł za dostęp pełny do pętli. Kolejną znaczącą zmianą jest obniŝenie kosztów związanych z abonamentową opłatą za usługę kolokacji. Nowością w stosunku do dotychczas funkcjonującej oferty jest proces przejścia abonentów pomiędzy operatorami przy minimalnym zaangaŝowaniu abonentów w zakresie czasu i czynności formalnych towarzyszących zmianie dostawcy usług telekomunikacyjnych. Proces ten charakteryzuje się minimalizacją lub całkowitą eliminacją przerwy w dostarczaniu usługi. W ramach uwalniania łączy TP zapewni nieodpłatnie, na bieŝąco aktualizowane informacje ogólne określone w ofercie LLU oraz będzie świadczyć usługi obejmujące: uwolnienie łączy abonenckich aktywnych i łączy abonenckich nieaktywnych w sposób zapewniający dostęp pełny i współdzielony; kolokację na rzecz operatora korzystającego na warunkach opisanych w umowie o dostępie, umowie kolokacji, szczegółowej umowie kolokacji lub umowach zawieranych na potrzeby innych usług regulowanych, podłączenie urządzeń operatora korzystającego koniecznych do przyłączenia łączy pętli abonenckich do sieci operatora korzystającego, inne usługi związane z uruchomieniem i utrzymaniem łączy abonenckich i kolokacji, umoŝliwienie wprowadzenia kabla korespondencyjnego operatora korzystającego przeznaczonego do realizacji dostępu, do studni zero w przypadku zamówienia operatora korzystającego na realizację kabla korespondencyjnego do lokalizacji wyniesionej, realizację kabla korespondencyjnego do lokalizacji wyniesionej z zastrzeŝeniem, Ŝe TP nie podejmuje się realizacji kabli, których długość przekracza 500 mb. Dokonując zmiany oferty LLU Prezes UKE kierował się potrzebą zapewnienia skutecznej konkurencji na rynku telekomunikacyjnym i ochrony uŝytkowników końcowych. Podczas prac nad ofertą pod uwagę zostały wzięte sugestie i postulaty napływające z rynku telekomunikacyjnego oraz własne analizy poczynione w ramach prowadzonego postępowania administracyjnego. Zdaniem Prezesa UKE zaproponowane zmiany będą stymulować zainteresowanie operatorów dostępem do lokalnej pętli abonenckiej, co w konsekwencji będzie przyczynkiem do zwiększenie ilości dostawców usług telekomunikacyjnych oferujących swoje usługi na terenie całego kraju uŝytkownikom końcowym. Z uwagi na napływające od środowiska telekomunikacyjnego uwagi dotyczące znacznych opóźnień zarówno w kwestii formalnych działań TP oraz w realizacji przez nią zamówień dotyczących między innymi Kolokacji, Prezes UKE dokonał ponownej weryfikacji terminów potrzebnych na wspomniane czynności i wielu przypadkach skrócił je lub doprecyzował celem wyeliminowania istniejących niejasności. Oferta RIO (połączenie sieci telekomunikacyjnych) Wykonując obowiązki nałoŝone na rynku świadczenia usług rozpoczynania połączeń i zakańczania połączeń w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej oraz na podstawie art. 43 ust. 1 Pt w dniu 11 października 2006 r. TP złoŝyła wniosek o zatwierdzenie projektu oferty ramowej TP pod nazwą Ramowa Oferta TP o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie rozpoczynania połączeń, zakańczania połączeń oraz hurtowego dostępu do sieci. Decyzją z dnia 8 kwietnia 2008 r. nr DRT-WOR /06(138) Prezes UKE zatwierdził Ofertę ramową TP o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie połączenia sieci (dalej RIO). PowyŜsza decyzja zmieniła i zatwierdziła projekt Oferty przedłoŝony przez TP. Decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Zatwierdzona Oferta o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie rozpoczynania połączeń, zakańczania połączeń oraz hurtowego dostępu do sieci ma zapewnić dostęp w ramach połączenia sieci oraz dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej i systemów niezbędnych do jego zapewnienia. Uregulowanie w ofercie ramowej tych form dostępu ma na celu zapewnienie przejrzystego korzystania z usługi TP rozpoczynania i zakańczania połączeń oraz szeregu usług dodatkowych takich jak, np. dzierŝawa określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, zapewnienie kolokacji lub innych form korzystania 20