HISTORIA PARKU. Stawy Echo. Szumy nad rzeką Tanew

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "HISTORIA PARKU. Stawy Echo. Szumy nad rzeką Tanew"

Wacława Wiśniewska
8 lat temu
Przeglądów:

2 HISTORIA PARKU Roztoczański Park Narodowy leŝy w południowo-wschodniej części Polski na Roztoczu Środkowym w województwie lubelskim, w pobliŝu miejscowości Zwierzyniec. Został powołany 10 maja 1974 roku. Pierwotnie jego powierzchnia wynosiła 4865 ha. Obecnie zajmuje obszar 8483, w tym lasy 8077 ha. Ochroną ścisłą objętych jest 806 ha. W 1980 roku nastąpił pierwszy etap powiększenia RPN co wiązało się ze zmianą podziału administracyjnego. Po kolejnym powiększeniu w 1991 roku podział administracyjny RPN został ponownie zmieniony. Powstało 11 obwodów ochronnych leśnych i 1 obwód, któremu przyporządkowano ostoję konika polskiego i Stawy Echo. Są to następujące obwody: Madziarki, Jarugi, Mokra debra, Horodzisko, Słupy, Stoki, Bukowa Góra, Grele, Obracz, Florianka, Królik i Ostoja. Początki ochrony na tym terenie sięgają końca XVI w. W Stawy Echo 1589 roku lasy Roztocza zostały włączone do ordynacji załoŝonej przez kanclerza Jana Zamojskiego, w skład, której wchodziły przez 400 lat. Utworzono tu ogrodzony rezerwat o nazwie,, Zwierzyniec, gdzie trzymano wiele gatunków zwierząt. Oprócz drobnej zwierzyny Ŝyły w nim Ŝubry, łosie, jelenie, dziki, wilki, rysie, Ŝbiki. Tu najdłuŝej w stanie dzikim przetrwały koniki leśne-tarpany. Potomkowie dawnych tarpanów- koniki polskie-ŝyją na terenie dawnego,,zwierzyńca. W roku 1934 utworzono pierwszy na tym terenie rezerwat,,bukowa Góra. Park w całości leŝy na Roztoczu Środkowym. Urozmaicony krajobraz tworzą tu pasma lesistych wzgórz zbudowanych z górnokredowych gezów, opok i margli. Oddzielają je rozległe doliny usłane grubą warstwą piasków polodowcowych. Największą rzeką parku jest Wieprz, który płynie ze wschodu na zachód. Seria wodospadów w rezerwacie,,nad Tanwią zwana jest szumami i szypotami. Woda spływa po progach wyŝłobionych w wapiennym podłoŝu. PodłoŜe geologiczne i rzeźba terenu decydują o róŝnorodności gleb. Na zboczach i wierzchowinach dominują Szumy nad rzeką Tanew

W 1980 roku nastąpił pierwszy etap powiększenia RPN co wiązało się ze zmianą podziału administracyjnego. Po kolejnym powiększeniu w 1991 roku podział administracyjny RPN został ponownie zmieniony.

3 gleby brunatne, w dolinach i obniŝeniach bielicowe porośnięte głównie borami. W dolinach rzecznych i zagłębieniach terenu wytworzyły się gleby bagienne. Urozmaicona rzeźba, zróŝnicowane warunki klimatyczne, hydrograficzne i glebowe decyduję o bogactwie szaty roślinnej. Wydzielono tu 19 zespołów leśnych, z których najcenniejsze to bór jodłowy i buczyna karpacka. Są to zespoły charakterystyczne dla regla dolnego Karpat. Jodły osiągają tu największe rozmiary w Polsce. W parku znajduje się bardzo interesujący architektonicznie Ośrodek Edukacyjno-Muzealny załoŝony w 1994 roku. Jest to jedyny tego typu obiekt w makroregionie środkowo-wschodnim, który słuŝy edukacji ekologicznej społeczeństwa oraz pełni waŝną rolę kulturotwórczą. Roztoczański Park Narodowy posiada drugą kategorię IUCN. Szlaki turystyczne w RPN zajmują 42 km. W ciągu roku liczba zwiedzających sięga około osób. Zarówno na szlakach, jak i na ścieŝkach przyrodniczych turystów obowiązuje przestrzeganie regulaminu parku umieszczonego przy wszystkich wejściach na jego terenie. Wokół Roztoczańskiego Parku Narodowego rozpościera się licząca ha strefa ochronna zwana otuliną. Na terenie parku występuje około 400 drzew pomnikowych. W 1979 roku sprowadzono bobry, które zadomowiły się w dolinie rzeki Wieprz. Symbolem Roztoczańskiego Parku Narodowego jest Konik polskiniewielki, ale mocny i wytrzymały koń o siwopopielatym umaszczeniu z czarną pręgą wzdłuŝ grzbietu. FAUNA PARKU Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Szlak turystyczny w RPN Większość zwierząt prowadzi skryty tryb Ŝycia oraz unika spotkania z człowiekiem. Rozpoznanie zwierząt Roztocza jest bardzo trudne dla osób niebędących specjalistami w tej dziedzinie. Rozpoznawanie poszczególnych gatunków wymaga pewnego zasobu wiedzy przyrodniczej. Jednak podczas wycieczki moŝna zaobserwować łatwe do rozpoznania owady, pajęczaki i płazy. KaŜdy bystry obserwator przy odrobinie szczęścia, moŝe spotkać przedstawicieli gatunków, które w innych okolicach kraju spotykane są bardzo rzadko. Takim rzadko widywanym przedstawicielem jest salamandra plamista lub chrząszcz z rodziny kózkowatych. Obecność takich zwierząt świadczy o tym, iŝ fauna roztocza jest bogata, złoŝona z wielu elementów zoogeograficznych. śyje tu wiele zwierząt górskich np. pliszka górska.

Wydzielono tu 19 zespołów leśnych, z których najcenniejsze to bór jodłowy i buczyna karpacka. Są to zespoły charakterystyczne dla regla dolnego Karpat. Jodły osiągają tu największe rozmiary w Polsce.

Z około 190 gatunków ptaków spotykanych na terenie parku warte zobaczenia są: orliki krzykliwe, trzmielojady, bociany czarne, dzięcioły białogrzbietne, muchówki małe i muchówki białoszyje, gołębie

4 W 1982 roku do parku zostały sprowadzone koniki polskie. Były one potomkami dawnych dzikich koni (tarpanów). Do ssaków moŝna zaliczyć: jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, borsuki, wilki, ryjówki aksamitki i ryjówki małe, zębiełki białawe oraz wiele gatunków nietoperzy. Z około 190 gatunków ptaków spotykanych na terenie parku warte zobaczenia są: orliki krzykliwe, trzmielojady, bociany czarne, dzięcioły białogrzbietne, muchówki małe i muchówki białoszyje, gołębie siniaki Koniki polskie oraz czyŝe. Do przedstawicieli gadów moŝna zaliczyć: jaszczurki ( zwinka, Ŝyworodna, padalec ),Ŝmije zygzakowate, zaskrońc oraz rzadko spotykane Ŝółwie błotne. Z płazów warto wymienić traszki grzebieniaste, rzekotki drzewne, grzebiuszki ziemne, ropuchy zielone, kumaki nizinne oraz Ŝaby śmieszki. W parku jest ponad 2000 gatunków samych chrząszczy. Zębiełek białawy jest aktywny przez całą dobę. śywi się głównie owadami i ich larwami, ślimakami, ale takŝe drobnymi gryzoniami. Zjada teŝ padlinę, a nawet owoce. Ilość zjedzonego poŝywienia w stosunku do masy ciała jest bardzo duŝa. Zębiełek białawy śaba śmieszka jest aktywna w dzień. OdŜywia się głównie owadami, skorupiakami, pająkami, ale takŝe drobnymi kręgowcami. W gospodarstwach rybnych moŝe wyrządzać szkody. Poluje na lądzie. Przestraszona ucieka natychmiast do wody. Jesienią, zwykle w październiku zapada w sen zimowy. Spędza go na dnie zbiorników wodnych. Kumak nizinny śaba śmieszka Kumak nizinny jest aktywny zarówno w dzień, jak i w nocy. Czasami zdarza się, Ŝe napotkany na lądzie i wystraszony kumak odwraca się na brzuch i nieruchomieje. Jest to jego zachowanie obronne. Dla wielu drapieŝników jest to sygnał jadowitości i dają kumakowi spokój. OdŜywia się głównie larwami i postaciami dorosłymi owadów wodnych, pająków i skorupiaków. śółw błotny Grzebiuszka ziemna Muchówka mała

5 FLORA PARKU Roztoczański Park Narodowy posiada niezwykle bogatą i róŝnorodną roślinność. Urozmaicona rzeźba, zróŝnicowane stosunki wodne i mikroklimatyczne wykształciły niezwykłą róŝnorodność roślinności na tak niewielkim obszarze. Warunki rozwoju sprawiły, Ŝe w parku zachowało się wiele elementów florystycznych o charakterze reliktowym, reprezentujących minione epoki geologiczne i odległe dziś regiony. Obok gatunków środkowoeuropejskich występują tu rośliny górskie, północne, południowo - wschodnie i atlantyckie. Szczególną uwagę zwracają wspaniałe lasy stanowiące 93% powierzchni Parku. Występują w nich prawie wszystkie krajowe gatunki drzew. Szatę roślinną cechuje regularna strefowość w występowaniu zbiorowisk leśnych. Występują tu bory jodłowe, buczyny karpackie, grądy, dąbrowy świetliste, bory bagienne, łęgi, torfowiska wysokie i inne. Na terenie parku zanotowano występowanie 19 zespołów leśnych. Najbardziej charakterystycznym zespołem jest buczyna karpacka. Składa się z drzewostanów bukowych i bukowo - jodłowych z domieszką innych drzew liściastych np. grabów, klonów, jaworów, lip. Następnym charakterystycznym zespołem jest bór jodłowy porastający najczęściej dolne partie zboczy oraz obniŝenia między wzniesieniami. W północnej części parku występuje zespół dąbrowy świetlistej, gdzie w drzewostanie panuje dąb szypułkowy z domieszką sosny, grabu, osik. Występują tu rzadkie rośliny np. obuwik pospolity, jastrzębiec pomarańczowy ciemięŝnica czarna, miodunka miękkowłosa. W obniŝeniach dolin rzecznych i strumieni leśnych występują łęgi jesionowo -olszowe i olsy. Łęgi zajmują wąskie skrawki połoŝone wzdłuŝ śródleśnych rzek Świerszcz i Sum. Charakteryzują się bieŝącym przepływem wody i lekko zabagnionym terenem. Dominującym gatunkiem drzew jest olsza czarna. W obniŝeniach terenu o utrudnionym dopływie wody zlokalizowane są olsy tworzone przez olszę czarną z domieszką świerka, niekiedy sosny, brzozy i jodły. Oprócz bogactwa zespołów leśnych w parku i jego sąsiedztwa występuje około 30 zespołów łąkowych i bagiennych. Powstają one w głównej mierze dolinę Wieprza oraz obniŝenia w południowej części parku. Na szczególną uwagę zasługują zbiorowiska torfowisk przejściowych, w którym moŝna spotkać takie rośliny jak przygiełka biała, rosiczka okrągłolistna, długolistna i pośrednia, mietlica psia oraz liczne turzyce. W parku na niewielkim obszarze moŝna spotkać bogate zróŝnicowane roślinności, które nie występują nigdzie indziej w środkowej części Polski. Ogółem występuje ponad 1000gatunków roślin w tym około 300 porostów, 195 mszaków i ponad 700 roślin naczyniowych. WaŜnym zadaniem stojącym przed parkiem narodowym jest ochrona roślin objętych ochroną gatunkową i uznanych za rzadkie. Obuwik pospolity Miodunka miękkowłosa Przygiełka biała

Warunki rozwoju sprawiły, Ŝe w parku zachowało się wiele elementów florystycznych o charakterze reliktowym, reprezentujących minione epoki geologiczne i odległe dziś regiony.

6 Łącznie w parku stwierdzono 45 gatunków objętych ochroną gatunkową a, za rzadkie uznano 65 gatunków. Wśród nich na uwagę zasługują: zanokcica murawa i skalna, widłak wroniec, rojnik pospolity, rosiczka długolistna, kruszczyk błotny, powojnik prosty, goryczka orzęsiona itp. Niezwykłe bogactwo środowiska sprzyja występowaniu grup roślin wyŝszych i niŝszych. NaleŜy pamiętać, Ŝe park narodowy to dobro wspólne wszystkich ludzi i naleŝy o nie szczególnie dbać. Goryczka orzęsiona Kruszczyk błotny Widłak wroniec Opracowanie i wykonanie: Adriana Dudek, Partycja Pękala, Dominika śuk Szkoła Podstawowa w Lubyczy Królewskiej Klasa VI B Opiekun: GraŜyna Szałaj

orzęsiona itp. Niezwykłe bogactwo środowiska sprzyja występowaniu grup roślin wyŝszych i niŝszych.

Podobne dokumenty

PołoŜenie i historia \ DLA TURYSTÓW FAUNA I FLORA

$PołoŜenie i historia \ DLA TURYSTÓW FAUNA I FLORA$ PołoŜenie i historia \ DLA TURYSTÓW FAUNA I FLORA GDZIE MOśECIE NAS ZNALEŹĆ? Roztoczański Park Narodowy leży w środkowo-wschodniej części kraju, w województwie lubelskim. Obejmuje najcenniejsze przyrodniczo