numer 4 WSPIERAMY TWÓJ BIZNES EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

Transkrypt

1 numer 4 WSPIERAMY TWÓJ BIZNES EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO FUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej

2 Spis treści Wydawca Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe Koordynator Projektu Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu ul. Rynek Kościuszki Białystok biuro@biznesklaster.pl Redakcja Waldemar Wierżyński redaktor naczelny redakcja@polskiestowarzyszenie.pl Kreacja i okładka Rafał Kamiński Druk PRO100 DRUKARNIA ul. Ciołkowskiego Białystok Przekazując teksty do redakcji, autorzy przenoszą na wydawcę prawa autorskie i wydawnicze. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania publikowanych tekstów. Publikacja bezpłatna. Nakład 2000 egzemplarzy. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej Klastry szanse i wyzwania, wywiad z Waldemarem Pawlakiem, Wicepremierem i Ministrem Gospodarki 6 Europejski Kongres Gospodarczy relacja 8 Europa potrzebuje pobudzenia, rozmowa z Danutą Hübner, przewodniczącą Komisji Rozwoju Regionalnego w Parlamencie Europejskim 10 Rzetelność w biznesie 12 ISO-Poland Internacjonalizacja klastrów relacja z konferencji 18 Centrum Rozwoju Biznesu, artykuł Magdaleny Bieryło 22 Informacja o wspólnej ofercie BiznesKlastra 56 Teraźniejszość i przyszłość funduszy europejskich, wywiad z Sebastianem Rynkiewiczem 58 Nowi w BiznesKlastrze 68 Inicjatywy BiznesKlastra Wschodni Klaster Budowlany i Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej 75 Leksykon dotacji 76 Rynek usług szkoleniowych w woj. podlaskim, analiza Adama Walickiego i Joanny B. Zielińskiej 78 Jest taka ustawa, artykuł dr Macieja Etela

3 Prognoza pogody Na pytanie, w jakich czasach żyjemy, śmiało można odpowiedzieć jednym, ale jakże wiele mówiącym słowem burzliwych. Ostatnio burz mamy aż w nadmiarze, bo gwałtowne wyładowania oraz intensywne opady spotykamy nie tylko w przyrodzie. Naturalne zjawiska atmosferyczne choć niebezpieczne, nagłe i gwałtowne mają jednak tę zaletę, że trwają chwil co najwyżej kilka. Gorzej z burzami gospodarczymi i politycznymi, które potrafią razić piorunującymi informacjami przez długie miesiące, psują klimat do inwestowania, powodują opady, ale bynajmniej nie deszczu w ich czasie opadają nastroje na rynkach, zwłaszcza finansowych. Trwająca ciągle burza w strefie euro to poważne wyzwanie dla politycznych elit i wielkiego, międzynarodowego biznesu. Trzeba mieć nadzieję, że Europa zbuduje nie tylko parasol ochronny dla Grecji i innych państw zagrożonych kryzysem, ale przede wszystkim, że z tej lekcji wyciągnie właściwe wnioski. A te wydają się oczywiste trzeba postawić na działania podnoszące innowacyjność i konkurencyjność europejskiej gospodarki. Jednym z mechanizmów tego procesu powinna być polityka rozwoju w oparciu o klastry. Cluster-Based Policy polega na skoordynowaniu działań w różnych dziedzinach życia gospodarczego, ekonomicznego, politycznego, naukowego, a nawet społecznego. Dzięki temu tworzy się spójny system i swoisty mechanizm naczyń połączonych nauka wspiera technologię produkcyjną, edukacja odpowiada na rzeczywiste zapotrzebowanie rynku pracy, wspieranie konkurencyjności lokalnych firm pomaga przyciągnąć inwestycje zagraniczne, etc. O zyskach ze stosowania Cluster-Based Policy mówi na naszych łamach wicepremier i minister gospodarki, Waldemar Pawlak. Zachęcam do lektury tego wywiadu, z którego dowiecie się Państwo także wielu interesujących rzeczy na temat wykorzystania potencjału Specjalnych Stref Ekonomicznych dla pobudzania klasteringu w Polsce. O sprawach europejskich rozmawiamy natomiast z prof. Danutą Hübner, niekwestionowanym autorytetem w dziedzinie integracji europejskiej. Tematem rozmowy jest nowa Strategia UE 2020 oraz przyszłość polityki spójności. Ostatnie miesiące to także czas wielu ważnych i prestiżowych wydarzeń biznesowych: Europejski Kongres Gospodarczy, międzynarodowe konferencje branży IT i BPO NASSCOM w Indiach i Shared Services&Outsourcing Week w Stanach Zjednoczonych. W tych i wielu innych wydarzeniach gospodarczych Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu brał aktywny udział, a relacje z kongresów, konferencji i targów znajdziecie Państwo w tej publikacji. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu integruje środowisko przedsiębiorców i inicjuje wiele przedsięwzięć, których celem jest rozwój gospodarczy makroregionu Polski Wschodniej. Możemy już pochwalić się dwoma projektami, które powstały dzięki zaangażowaniu BiznesKlastra. To Wschodni Klaster Budowlany i Klaster Marek Turystycznych Polski Wschodniej. Zainicjowane przez nas przedsięwzięcia spotkały się ze znakomitym przyjęciem ze strony przedsiębiorców, instytucji naukowych i innych organizacji. Liczymy, że po tym pierwszym kroku w stronę współpracy, nastąpią kolejne: konkretne działania, wspólne projekty i produkty. Na tym etapie tworzenia wspólnej oferty jest właśnie Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. Z przyjemnością przedstawiamy kompleksową informację na temat produktów i usług oferowanych przez zrzeszenie firm i organizacji, należących do BiznesKlastra. Informacja ta pozwoli Państwu lepiej poznać nasze powiązanie gospodarcze i dostrzec drzemiący w nim potencjał. A wracając jeszcze raz do burz jest ich specjalna kategoria, która pozytywnie wpływa zarówno na całą gospodarkę, jak i poszczególne przedsiębiorstwa. To burze mózgów tego rodzaju burzliwej pogody mogę życzyć Państwu z czystym sumieniem. Z poważaniem Waldemar Wierżyński redaktor naczelny

4 > > w y w i a d Rozmowa z Waldemarem Pawlakiem, Wicepremierem i Ministrem Gospodarki Klastry szanse i wyzwania W Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 wymienia się kilka istotnych barier w rozwoju tego regionu. To między innymi niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców, brak spójności społecznogospodarczej, brak stałych relacji między światem biznesu a nauki, niska aktywność uczelni w konkurowaniu o środki rozwojowe. Czy tworzenie klastrów może zmienić tę sytuację? Jak najbardziej. Struktury klastrowe stanowią skuteczny mechanizm koncentrowania zasobów i środków oraz efektywny sposób stymulowania współpracy horyzontalnej w gospodarce. Rozwój klastrów przyczynia się do podnoszenia produktywności, a co za tym idzie do zwiększania zysków oraz powstawania nowych miejsc pracy. Klastry pomagają intensyfikować współpracę także między światem nauki i gospodarki. Chodzi tu przede wszystkim o transfer technologii z jednostek badawczo-rozwojowych do przedsiębiorstw przemysłowych, które wykorzystują wyniki ich prac w działalności gospodarczej. Sztandarowym przykładem powodzenia idei klasteringu jest Dolina Lotnicza w województwie podkarpackim. Klaster ten odniósł sukces pomimo, iż jest zlokalizowany w jednym z najsłabiej rozwiniętych regionów w Unii Europejskiej. Świadczy to o tym, że nawet obszary o niskim poziomie rozwoju mogą być, przy spełnieniu określonych warunków, atrakcyjne dla inwestorów i być źródłem impulsów rozwojowych dla otaczających je regionów. Najnowszy pomysł Ministerstwa Gospodarki na pobudzenie gospodarczego rozwoju to przekształcenie Specjalnych Stref Ekonomicznych w klastry. Czy chodzi jedynie o zmianę nazwy, czy kryje się za tym coś więcej zmiana filozofii działania, mechanizmów finansowania sektora B+R, podejścia struktur państwowych do klastrów? Pomysł Ministerstwa Gospodarki nie polega na formalnym przekształceniu Specjalnych Stref Ekonomicznych w klastry, ale na tworzeniu takich instrumentów i zachęt w strefach, aby działający na ich terenie przedsiębiorcy zrzeszali się w klastry. Celem funkcjonowania SSE jest wspieranie rozwoju regionów, m.in. poprzez przyciąganie inwestycji, tworzenie lokalnych więzi kooperacyjnych oraz napływ nowych technologii. Jako takie, strefy stanowią dobrą bazę do wzmacniania współpracy w ramach istniejących powiązań gospodarczych, a także rozwoju inicjatyw klastrowych. Oczywiście jest to możliwe jedynie w tych częściach SSE, gdzie wykształciła się specjalizacja branżowa, która może być zalążkiem klastrów sektorowych. Nasze wstępne analizy pokazują, iż niektóre strefy wykształciły bardzo sprzyjające warunki do inicjowania takich przedsięwzięć. W Łódzkiej SSE mógłby z powodzeniem rozwijać się klaster AGD, a klaster budowlany w strefie Pomorskiej. Z kolei w Krakowskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej istnieją świetne warunki do rozwoju klastra ICT, a w Wałbrzyskiej motoryzacyjnego.

5 Zarządzający strefami analizują obecnie możliwości w tym zakresie, a więc potencjał i skłonność firm strefowych do tworzenia tego rodzaju struktur. Jeśli wyniki ekspertyz będą obiecujące, MG rozważy możliwość wsparcia tworzenie nowych struktur na terenach stref uregulowaniami prawnymi. Na obecnym etapie jednak inicjatywa leży po stronie zarządzających i przedsiębiorców. Pomysł wywołał ożywioną dyskusję w sektorze biznesu i nauki, opinie są podzielone. Przeciwnicy podkreślają, że SSE działają dobrze, więc lepiej wszystko zostawić po staremu. Zwłaszcza, że wiele klastrów w Polsce istnieje jedynie na papierze, a w rzeczywistości to martwe inicjatywy, które upadły albo z powodu niezrozumienia idei klasteringu, albo wzajemnej nieufności potencjalnych partnerów lub zwyczajnie z powodu braku środków finansowych na rozwój. Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że nie chodzi o przekształcanie stref, czy zmianę ich nazwy. Funkcjonowanie SSE reguluje ustawa, w której określono, że będą one działać do 2020 r. Naszym zamiarem jest zbadanie możliwości tworzenia struktur klastrowych w oparciu o firmy działające na terenie stref i w ich otoczeniu. Koncepcja ta nie ma nic wspólnego z zamiarem formalnego likwidowania stref przeciwnie, instrumenty i zachęty rozwoju klastrów mają na celu stworzenie dodatkowego mechanizmu wspierania przedsiębiorstw funkcjonujących w ramach stref. Chcemy uzyskać efekt synergii z połączenia polityki klastrowej z mechanizmami rozwoju stref ekonomicznych oraz ukierunkować instrumenty wspierania klastrów na wzmacnianie współpracy między firmami funkcjonującymi w strefach. Do roku 2013 na wspieranie inicjatyw klastrowych przedsiębiorcy otrzymają z różnych programów między innymi PO RPW i PO IG ponad 100 mln euro. Kto może sięgnąć po te pieniądze i w jaki sposób to zrobić? Zgodnie z przyjętą strategią w ramach priorytetu 5 PO IG Dyfuzja innowacji, wsparcie przeznaczone jest na rozwój ponadregionalnych powiązań kooperacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami. W szczególności chodzi tu o wspólne przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym i doradczym, które przyczynią się do ułatwienia transferu i dyfuzji wiedzy oraz rozwoju innowacji pomiędzy kooperującymi podmiotami. W jego ramach mogą być finansowane projekty dotyczące doradztwa przy opracowywaniu planów rozwoju i ekspansji powiązań, tj. klastra, udział w krajowych i międzynarodowych spotkaniach oraz inwestycje w rozwój infrastruktury sieci szerokopasmowych. Budżet działania 5.1 PO IG wynosi ponad 104 mln euro i większość tych środków nie została jeszcze wykorzystana. Nabór wniosków przeprowadza Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Lista rodzajów działalności, które można objąć wsparciem, została określona w przepisach wspólnotowych dotyczących pomocy publicznej dla pewnych form działalności gospodarczej zgodnie z polityką ochrony konkurencji Unii Europejskiej. Wyklucza to m.in. wsparcie rozwoju klastrów rolno-spożywczych czy morskich. Czy stosowane dotychczas w Polsce publiczne wsparcie dla klastrów było efektywne? Polityka klastrowa jest prowadzona w Polsce od niedawna, jednak z powodzeniem zostały już wdrożone różne programy i instrumenty w tej dziedzinie. Pewne aspekty wspierania klastrów w Polsce realizowane były poprzez SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw w latach Mam tu na myśli priorytet 1 Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu. Swój projekt systemowy pn. Program szkoleń promujących clustering realizowała także PARP. Agencja miała również program ukierunkowany na wzmocnienie konkurencyjności istniejących struktur klastrowych Wsparcia na rozwój klastra. Był to projekt pilotażowy, który miał zaktywizować istniejące klastry do bardziej efektywnego wykorzystywania funduszy strukturalnych, przewidzianych w Narodowej Strategii Spójności na lata W ramach tego programu koordynatorom klastrów udzielano pomocy finansowej w formie bezzwrotnego wsparcia. Pieniądze przeznaczono na podnoszenie innowacyjności i atrakcyjności produktów powstałych w klastrach, zacieśnienia współpracy między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi oraz przedstawicielami władz lokalnych. Efektywnie działające klastry mogą pomóc podmiotom gospodarczym, w szczególności MŚP, w poprawianiu ich pozycji konkurencyjnej. Firmy powiązane ze sobą w grupy mają większe, niż działając w pojedynkę, możliwości rozwoju, identyfikacji nisz produkcyjnych, dostępu do rynków eksportowych oraz prowadzenia polityki zatrudnieniowej. Jakie są perspektywy, zagrożenia i szanse związane z tą formą współpracy między przedsiębiorstwami? Ważnym elementem polityki klastrowej są działania na rzecz internacjonalizacji inicjatyw klastrowych. Prowadzą one do wzajemnej wymiany doświadczeń oraz intensyfikacji transferu technologii z najbardziej innowacyjnych ośrodków w Europie. Umiędzynarodowienie działalności klastrów nabiera obecnie coraz większego znaczenia, co jest związane z procesami globalizacji gospodarki światowej i integracji europejskiej. Otwarcie nowych rynków spowodowało, że inicjatywy klastrowe powinny być otwarte również na partnerów zagranicznych i współpracę w skali międzynarodowej. Przykładem działań Polski w tej dziedzinie jest aktywne uczestnictwo w Europejskim Aliansie Klastrów PRO INNO (PRO INNO European Cluster Alliance), który jest siecią międzynarodowych projektów łączących klastry. Przedsiębiorstwa funkcjonujące w klastrach zyskują przede wszystkim reputację oraz wzajemne zaufanie, co znacząco ułatwia prowadzenie biznesu. Usprawnia także współpracę w ramach potrójnej helisy (ang. triple helix): sfery przedsiębiorstw, naukowo-badawczej i edukacyjnej oraz rządowej i politycznej. Efektywnie działające klastry mogą pomóc podmiotom gospodarczym, w szczególności MŚP, w poprawianiu ich pozycji konkurencyjnej. Firmy powiązane ze sobą w grupy mają większe, niż działając w pojedynkę, możliwości rozwoju, identyfikacji nisz produkcyjnych, dostępu do rynków eksportowych oraz prowadzenia polityki zatrudnieniowej. Na koniec pytanie o dobre praktyki skąd możemy czerpać wzorce w zakresie zakładania inicjatyw klastorowych, a później zarządzania klastrami? Dobrym źródłem wiedzy o klastrach jest strona internetowa Ministerstwa Gospodarki: Istnieje także wiele przewodników w tym zakresie, np.: Zielona Księga Inicjatyw Klastrowych. Inicjatywy Klastrowe w gospodarkach rozwijających się i w fazie transformacji oraz Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce. Dziękuję za rozmowę Rozmawiał Waldemar Wierżyński

6 > > k o n g r e s Europejski Kongres Gospodarczy sesji tematycznych, 500 przedstawicieli mediów, 900 prelegentów, 6000 gości tak wyglądał Europejski Kongres Gospodarczy w liczbach. To największa impreza biznesowa w Europie Środkowej. Ranga i znaczenie tego wydarzenia daleko jednak wykraczają poza dane statystyczne. Europejski Kongres Gospodarczy (European Economic Congress EEC) to przede wszystkim ważne forum dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej, miejsce debat o stanie globalnej gospodarki, idealna przestrzeń do spotkań i wymiany doświadczeń. W tym prestiżowym wydarzeniu uczestniczył także Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu. Wiodącym tematem tegorocznej edycji była konkurencyjna gospodarka Europy i nowy ład Unii Europejskiej, a także problemy Europy Środkowej. Nie zabrakło problematyki związanej z pakietem klimatycznym UE i jego wpływem na gospodarkę oraz debaty o wspólnej polityce energetycznej Unii, o innowacyjności oraz o zależnościach między rozwojem gospodarki, regionów i miast. Kongres zainaugurował Jerzy Buzek, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Honorowy Przewodniczący Rady Patronackiej Komitetu Organizacyjnego EEC SESJA INAUGURACYJNA 6 OTWARCIE EUROPEJSKIEGO KONGRESU GOSPODARCZEGO 2011

7 Wysoka liczba uczestników przekroczyła nasze oczekiwania. Świadczy to niewątpliwie o randze imprezy, jaką jest Europejski Kongres Gospodarczy oraz o wielkiej potrzebie dyskusji na tematy związane z gospodarką europejską WOJCIECH KUŚPIK, INICJATOR EUROPEJSKIEGO KONGRESU GOSPODARCZEGO, PREZES GRUPY PTWP SA. w latach , Peter Mandelson, Komisarz UE ds. Handlu w latach , Sekretarz Stanu ds. Biznesu, Innowacji i Umiejętności Wielkiej Brytanii w latach i Günter Verheugen, Komisarz UE ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu w latach , Komisarz UE ds. Rozszerzenia w latach JERZY BUZEK, PRZEWODNICZĄCY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO W Europejskim Kongresie Gospodarczym 2011 udział wzięło czterech premierów krajów Europy Środkowej: Donald Tusk, Prezes Rady Ministrów RP, Jadranka Kosor, Premier Republiki Chorwackiej, Petr Nečas, Premier Republiki Czeskiej, Viktor Orbán, Premier Węgier oraz dwóch obecnych i trzech byłych Komisarzy UE: Antonio Tajani, Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, Komisarz UE ds. Przemysłu i Przedsiębiorczości, Janusz Lewandowski, Komisarz UE ds. Budżetu i Programowania Finansowego oraz Danuta Hübner, Komisarz Unii Europejskiej ds. Polityki Regionalnej Wśród wielu interesujących tematów poruszonych na Kongresie, znalazły się zagadnienia związane z klasteringiem. Sesja zatytułowana Klastry sposób na innowacyjny wzrost w gospodarce przyciągnęła wielu gości, wśród nich przedstawicieli Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. - To było niezwykle cenne doświadczenie mówi Tomasz Kozłowski, koordynator BiznesKlastra Poznaliśmy wiele przykładów udanych działań w ramach struktur klastrowych. Okazuje się, że zamiast drapieżnej konkurencji warto stosować formułę mądrego współdziałania, która może przynieść wiele korzyści nie tylko pojedynczym przedsiębiorstwom, ale i całej gospodarce. Na sesji tematycznej poświęconej klastrom omówiono także zagrożenia i bariery w rozwoju tego rodzaju powiązań gospodarczych, przeanalizowano ich funkcjonowanie w kontekście zasad wolnego rynku i konkurencji, przedstawiciele administracji centralnej przedstawili natomiast założenia polityki wsparcia klastrów. Oprac. Waldemar Wierżyński na podstawie danych organizatorów EEC ROZMOWY KULUAROWE BANKIET FINAŁOWY SESJA INAUGURACYJNA 7

8 > > w y w i a d Rozmowa z Danutą Hübner, przewodniczącą Komisji Rozwoju Regionalnego w Parlamencie Europejskim, pierwszą polską komisarz w Unii Europejskiej. Unia Europejska przechodzi poważny test, turbulencje w strefie Euro odbijają się na całej Wspólnocie tak w sferze politycznej, gospodarczej, jak i społecznej. Jaka zatem powinna być wizja rozwoju UE w dobie kryzysu? Europa potrzebuje pobudzenia To, co jest najważniejsze to fakt, że Unia Europejska wykorzystuje kryzys do tego, aby się zredefiniować i zreformować, w szczególności swój sektor finansowy i bankowy. Już przyjęte zostały regulacje, np. dotyczące nadzoru nad instytucjami finansowymi, których Unia Europejska w swojej historii integracji nigdy wcześniej nie proponowała. Są to rozwiązania bardzo nowatorskie, gdyż wykorzystujemy kryzys do tego, żeby pogłębić integrację europejską. Pomimo tej retoryki, którą czasem odbieramy jako retorykę narodową, podkreślającą partykularne interesy poszczególnych państw członkowskich, trzeba koniecznie podkreślić, że inicjowane w Unii reformy mają wymiar europejski, ponadnarodowy. Obecnie najważniejszym wyzwaniem jest ustanowienie nowej formuły zarządzania gospodarczego w Europie, tzn. dodania do unii ekonomiczno-monetarnej tej drugiej nogi, czyli polityki fiskalnej. Nie można było tego zrobić dziesięć lat temu, ponieważ nie było takiej woli politycznej. Nie możemy jednak zapominać o konieczności zapewnienia całej unijnej gospodarce warunków do osiągania wzrostu. Dlatego coraz lepsze wykorzystanie budżetu unijnego, udrożnienie wszystkich polityk realizowanych przez Wspólnotę jest kluczowe musimy przeorientować strukturę inwestycyjną tak, aby oczekiwany wzrost napędzał konkurencyjność gospodarki europejskiej w kontekście przemian globalnych. Stąd też wynika wielka rola polityki spójności, ponieważ to jest akurat taki instrument, który tę funkcję pobudzania wzrostu ma dobrze zakorzenioną w samej swej istocie, co sprawia, że może inicjować także przemiany strukturalne, zachęcając i ułatwiając inwestycje w nowych obszarach.

9 To jest również polityka, która wspiera i pobudza przedsiębiorczość, zachęca szczególnie małe i średnie przedsiębiorstwa do inwestowania w innowacyjność. Polityka spójności i w obecnym okresie programowania, i jak sądzę w przyszłym, zda egzamin z pobudzania wzrostu i budowania konkurencyjnej gospodarki. Jednak zdaniem wielu państw członkowskiej, zwłaszcza tzw. starej Unii, polityka spójności w obecnym kształcie nie może być utrzymana, bo jest zbyt kosztowna. Czy zatem nie pojawia się zagrożenie, że planując nowy wieloletni budżet, Unia Europejska oszczędności będzie poszukiwać właśnie w polityce spójności? Rzeczywiście, bardzo nośnym hasłem w Europie stały się cięcia, oszczędności, obcinanie wydatków, co wynika z rosnącego zadłużenia publicznego poszczególnych państw. Ratując sektor bankowy, wiele krajów weszło w stan zadłużenia, który zagraża stabilności rozwoju, stąd ciągle mówi się o konieczności cięć budżetowych. O ile logika cięć ma sens w odniesieniu do budżetów narodowych, które muszą pilnować równowagi, a które nie są budżetami inwestycyjnymi, o tyle nie pasuje zupełnie do budżetu europejskiego, bo jest on właściwie w 95 proc. budżetem inwestycyjnym. Jedynie w 5 proc. służy administracji europejskiej, natomiast cała reszta wraca do państw członkowskich w postaci inwestycji. Dlatego mówienie o tym, że trzeba ograniczać budżet europejski, bo jesteśmy w trudnym okresie jest nieporozumieniem. Europa bowiem potrzebuje pobudzenia, inwestycji w innowacyjność, nowe miejsca pracy, które nie byłyby jutro utracone na rzecz Chin czy Indii. Dlatego uważam, że kiedy dyskusje na temat nowego wieloletniego budżetu europejskiego wejdą w decydującą fazę, ta logika cięć zostanie bez żalu porzucona. Polityka spójności jest w 100 proc. polityką inwestycyjną i do tego polityką, która nie wypiera inwestycji prywatnych. Polityka spójności jest sposobem inwestowania publicznego w taki sposób i takiej formule, która przyciąga prywatny kapitał i to jest jej ogromna wartość. Ci, którzy uważają, że nakłady na politykę spójności należy zmniejszyć nie uwzględniają faktu, że jest ona proinwestycyjna, pozwala budować infrastrukturę w Europie, połączenia transportowe, sprzyja lepszej efektywności energetycznej, innowacyjności, pobudza przedsiębiorczość zwłaszcza sektora MŚP, który w związku z kryzysem bankowym cierpi na niedostatek źródeł finansowania swojego rozwoju. W związku z tym, według mnie, nie ma żadnego racjonalnego uzasadnienia dla sposobu myślenia, który zakłada, że trzeba ciąć wydatki na politykę spójności. Zapewnia więc realizację wspólnych celów europejskich, takich jak Strategia 2020, a jednocześnie umożliwia uwzględnienie tej specyfiki terytorialnej poszczególnych regionów, poszczególnych miast. Dodatkowo angażuje i władze lokalne, i biznes, i ośrodki naukowe. Myślę więc, że ta polityka znajdzie swoje godne miejsce w przyszłym budżecie europejskim. Na koniec pytanie o głos Polski w dyskusji nad przyszłością Unii Europejskiej. Jaki powinien być nasz przekaz zarówno jeśli chodzi o formę, jak i treść w kontekście prezydencji Polski w Unii Europejskiej? Polska od wielu lat aktywnie uczestniczy w debatach europejskich. Przedstawiamy konkretne i dobre pomysły, choćby, co do przyszłości polityki spójności. Dyskusja na ten temat toczy się praktycznie od 2007 roku, czyli od poprzedniego raportu spójności. Propozycje Polski, które są popierane przez pozostałe nowe kraje członkowskie, są zbieżne z wizją, jaką ma Komisja Europejska. Mam nadzieję, że do końca tych debat nad przyszłością polityki spójności polskiego głosu nie zabraknie, w tym także głosu pochodzącego z regionów, bo polskie regiony, za co je trzeba pochwalić, są bardzo aktywne w Brukseli. Mam nadzieję, że polska prezydencja, której jednym z ważnych priorytetów jest zorganizowanie procesu negocjacji wieloletnich ram finansowych na okres po 2013 roku spełni oczekiwania Europy i pozwoli wypracować taki system negocjacji, który da nam w rezultacie dobry, przewidywalny i pro-rozwojowy budżet. Oczekiwania wobec prezydencji Polski są rozbudowane, a ten pierwszy krok w postaci negocjacji budżetowych jest bardzo ważny, bo jeśli się postawi go mądrze, to potem cała droga do końcowego kompromisu będzie łatwiejsza. Pamiętajmy, że nieobecni nie mają racji, w związku z czym stały głos Polski w Unii, który bierze pod uwagę nie tylko interes narodowy, ale także interesy całej Wspólnoty, jest bardzo potrzebny i ważny. Silna Wspólnota jest zdecydowanie w naszym interesie, więc myślenie i budowanie siły Unii Europejskiej jednocześnie służy Polsce. Rozmawiał Waldemar Wierżyński Na Forum Spójności przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso stwierdził, że polityka spójności jest przyszłością Wspólnoty, więc sygnały są optymistyczne Jest wiele pozytywnych sygnałów. Ta polityka w 2006 roku została mocno zreformowana, powiązana ze wzrostem innowacyjności, wzrostem przedsiębiorczości, to jest jedna z bardziej nowoczesnych polityk europejskich, ponieważ tworzy związki między poziomem lokalnym, regionalnym, narodowym i instytucjami europejskimi. 9

10 PANEL DYSKUSYJNY Rzetelność w biznesie Uczciwość, rzetelność, lojalność, praworządność to wartości, których nie da się kupić, na które pracuje się latami i które we współczesnej gospodarce stają się coraz cenniejszym kapitałem. Wielu przedsiębiorców już to zrozumiało. Potwierdzeniem ich etycznej postawy są Złote Certyfikaty Rzetelności przyznawane przez Rzetelną Firmę przy współpracy z Krajowym Rejestrem Długów. W uroczystej gali ich wręczenia uczestniczył Tomasz Kozłowski, koordynator Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu i prezes Polskiego Stowarzyszenia Doradczego i Konsultingowego. PSDiK jest partnerem programu Złotych Certyfikatów Rzetelności, a BiznesKlaster patronem medialnym. Uroczystą galę poprzedził panel dyskusyjny Etyka biznesu w polskich realiach gospodarczych. Wśród rozmówców nie zabrakło znanych ekspertów ze świta biznesu i finansów. W dyskusji wzięli udział: Adam Łącki Prezes Krajowego Rejestru Długów, Waldemar Sokołowski Prezes Rzetelnej Firmy Sp. z o.o., Andrzej Roter Dyrektor Generalny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, Krzysztof Kuniewicz Dyrektor Zarządzający Bibby Financial Services Sp. z o.o, Katarzyna Kreczmańska-Gigol Katedra Finansów Szkoły Głównej Handlowej, Krzysztof Kokot Doradca Prezesa Zarządu Kredyt Banku SA. Uczestnicy panelu dyskutowali o roli i znaczeniu etyki w działalności gospodarczej, w szczególności w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. ADAM ŁĄCKI, PREZES KRD TOMASZ KOZŁOWSKI, KOORDYNATOR BIZNESKLASTRA, PREZES PSDIK

11 Przedsiębiorstwa wkładają wiele energii w działania marketingowe. Mimo to nie zawsze podejmowane przez nich decyzje dotyczące cen, promocji czy też wprowadzania na rynek nowych produktów i usług są trafne. Właściciele firm i kadra zarządzająca często zapominają o długofalowych strategicznych kwestiach, które decydują o przeżyciu marki, jej tożsamości i wizerunku. WALDEMAR SOKOŁOWSKI, PREZES RZETELNEJ FIRMY SP. Z O.O. - Co chwilę docierają do mnie komunikaty o rozmaitych, budzących wątpliwości natury moralnej, sytuacjach mówił Waldemar Sokołowski Przykładem mogą być chociażby wielkie finansowe nadużycia, które w pewnym momencie zagroziły nawet największej gospodarce świata. Patrząc przez pryzmat takich wydarzeń można odnieść wrażenie, że nie dzieje się najlepiej. Jednak na podstawie prowadzonych przez nas badań muszę przyznać, że poziom etyki w Polsce nie jest wcale tak niski, jak powszechnie panująca opinia. Choć daleko nam jeszcze do krajów skandynawskich, zwłaszcza Danii, to na pewno nie jesteśmy w tej kwestii europejskim pariasem. Rzetelność w biznesie jest coraz ważniejsza. Terminowe regulowanie swoich należności, odpowiedzialność społeczna i ekologiczna biznesu, przestrzeganie praw pracowników na te kwestie coraz większą uwagę zwraca rynek (akcjonariusze, partnerzy biznesowi, konsumenci i klienci). Dlatego wysoka etyka działania leży w interesie każdego przedsiębiorcy. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu wspiera wszystkie działania, które promują rzetelności i etykę w działalności gospodarczej. JEDEN ZE ZDOBYWCÓW ZŁOTYCH CERTYFIKATÓW RZETELNOŚCI W konsekwencji, efekt podejmowanych działań nie jest w pełni satysfakcjonujący. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu dysponując olbrzymim doświadczeniem oferuje szereg usług związanych z kreowaniem i wdrażaniem kampanii marketingowych. Badając potrzeby rynku i wsłuchując się w głosy przedsiębiorców, opracowaliśmy szereg nowatorskich produktów w zakresie procesów marketingowych. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu wspiera rozwój firm poprzez: tworzenie strategii marketingowych tworzenie kompleksowych kampanii reklamowych i PR budowanie i wdrażanie strategii e-marketingu (newsletter, mailing, banery) budowanie wizerunku przedsiębiorstwa budowanie strategii marki projektowanie nowych i odświeżanie istniejących stron internetowych budowanie identyfikacji wizualnej, obejmującej logo, wizytówki, papier firmowy, teczki Tworzymy efektywne strategie komunikowania się z otoczeniem, obejmujące kompleksowe wykorzystanie dostępnych narzędzi marketingu. Konsekwencją naszych działań jest wykształcenie w świadomości klientów lojalności wobec danej marki, jak i samej firmy. Lojalny klient to w warunkach silnej konkurencji rynkowej najważniejszy kapitał firmy. biuro@biznesklaster.pl

12 > > k o n f e r e n c j a ISO-Poland 2011 czwarty kongres i pierwszy plebiscyt Menedżerowie jakości, których jest w Polsce w sumie co najmniej dwadzieścia tysięcy, mają swoje nagrody, święta i zjazdy. Jednym z najważniejszych jest Polski Kongres Menedżerów Jakości ISO-Poland, którego czwarta edycja odbyła się w Warszawie, w dniach maja 2011 r. W wydarzeniu tym uczestniczył także Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu reprezentowany przez koordynatora powiązania, Tomasza Kozłowskiego. Z pytaniem o podsumowanie zwróciliśmy się do inicjatora projektu, Wiesława Bełza. Czym tegoroczny kongres różnił się od poprzednich? Był dwudniowy, zawierał nowe elementy programowe, gośćmi byli nowi, nieobecni wcześniej, wybitni prelegenci. Z czego wynikały te zmiany? Rok temu zauważyliśmy, że impreza nie pozwala już pomieścić wszystkich niezbędnych elementów, na przykład kilku sesji dyskusyjnych. Sesje są ważnym elementem kongresu ich formuła pozwala zabierać głos większej liczbie gości, jest także mniej ograniczająca niż typowe prezentacje. Uznaliśmy, że nadszedł czas rozwinięcia kongresu do dwóch dni. Nowe tematy wystąpień programowych to efekt dyskusji toczących się w środowisku jakościowców. Jacy nowi prelegenci pojawili się na tegorocznym ISO-Poland? Niewątpliwą gwiazdą był prof. Andrzej Blikle. Obok niego swoje wykłady przedstawili: Grzegorz Turniak, Marek Kowalczyk, Tomasz Mnich, Wiesław Porosło, dr Andrzej Niemiec. Należy odnotować błyskotliwą prelekcję Zarządzaj jakością swojego życia Krystyny Jarockiej, laureatki konkursu Człowiek Jakości Roku KAPITUŁA I LAUREACI W KOMPLECIE

13 LAUREATEM NAGRODY CZŁOWIEK JAKOŚCI ROKU WYBRANYM PRZEZ KAPITUŁĘ JEST PROF. ANDRZEJ BLIKLE PREZES TOMASZ KOZŁOWSKI WRĘCZA DYPLOM PANI KRYSTYNIE JAROCKIEJ OD LEWEJ OLAF HENRYKOWSKI (URZĄD DOZORU TECHNICZNEGO) I WIESŁAW BEŁZ (INICJATOR ISO-POLAND) Wspomniał Pan o konkursie to także nowa jakość kongresu. Czy nowe trofeum jakościowe było potrzebne? Przecież funkcjonują już podobne nagrody, choćby Polska Nagroda Jakości. Człowiek Jakości Roku jest sposobem uhonorowania osób za szczególne dokonania związane z promocją jakości w naszym kraju. Jest to nagroda za działania wyjątkowe. Polska Nagroda Jakości to raczej obserwacja niż ocena regulaminu honoruje osoby, które często, po prostu, wykonują swoje codzienne obowiązki pracownicze: lista nagrodzonych jest już bardzo długa. Doszliśmy do wniosku, że czas wystąpić z nagrodą, która będzie dobrem rzadkim, honorującym działania nadzwyczajne. Kto w tym roku uzyskał ten zaszczytny tytuł? Pani Krystyna Jarocka uzyskała go w głosowaniu otwartym (uzyskała największą liczbę głosów nadesłanych drogą mailową), prof. Andrzej Blikle w głosowaniu kapituły, zaś pan Tomasz Kruszewski w głosowaniu otwartym i kapituły łącznie. Za rok kolejna edycja konkursu i kolejny kongres ISO-Poland. Czego należy życzyć w związku z nimi? W kontekście kongresu: najlepszych prelegentów, najlepszych wstąpień, żywych reakcji i zaangażowania uczestników. Co do konkursu dobrych kandydatów i zaangażowania popierających ich stronników. Wdrażanie systemów zarządzania jakością Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu pomaga podmiotom gospodarczym, organizacjom i instytucjom publicznym w procesie wdrażania systemów zarządzania jakością, ze szczególnym uwzględnieniem normy ISO Pomoc obejmuje: doradztwo i szkolenia w zakresie wymagań norm systemowych i obowiązujących przepisów prawnych, opracowania stosowanej dokumentacji (Księgi Jakości, procedur i instrukcji), wybór jednostki certyfikującej. ISO-POLAND TO INTERESUJĄCE PRELEKCJE I INTRYGUJĄCE DYSKUSJE PROF. ANDRZEJ BLIKLE PRZEDSTAWIŁ AUTORSKI WYKŁAD NA TEMAT ROLI WSPÓŁPRACY W ZARZĄDZANIU Tel. (85) biuro@biznesklaster.pl

14 Firmy BiznesKlastra z certyfikatami ISO 9001 Certyfikaty jakości już dawno na całym świecie stał się miarą wiarygodności firm, czynnikiem w znacznym stopniu podnoszącym zarówno ich prestiż, jak i skuteczność działania. Posiadanie certyfikatu ISO 9001 jest najlepszym sposobem na zdobycie zaufania klientów. Właściwie utrzymywany poziom jakości jest udokumentowany, firma zyskuje wizerunek organizacji profesjonalnej i rzetelnej. Certyfikowany System Zarządzania Jakością usprawnia codzienne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, umożliwia lepszą organizację procesów biznesowych i optymalne wykorzystanie wszystkich zasobów firmy: technicznych, intelektualnych, ekonomicznych. Norma ISO 9001 pomaga podmiotom gospodarczym w osiąganiu sukcesu rynkowego poprzez poprawę poziomu zadowolenie klientów i motywacji pracowników. Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu planuje wdrożenia certyfikowanych Systemów Zarządzania Jakością w kolejnych organizacjach. W ten sposób BiznesKlaster realizuje jedno z podstawowych swoich zadań, podnosząc standardy biznesu i stając się promotorem dobrych praktyk w życiu gospodarczym regionu Polski Wschodniej. 14 Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu pomaga zrzeszonym firmom w podnoszeniu standardów jakościowych. Trzy podmioty PRO100 Drukarnia, Agencja Interaktywna BV i Epicenter Sp. z o.o. pozytywnie zakończyły proces wdrażania Systemu Zarządzania Jakością i uzyskały akredytowany certyfikat ISO 9001:2009. Procedura obejmowała m.in. ocenę dokumentacji, przeprowadzenie auditu, sporządzenie raportu końcowego. Usprawnia procesy biznesowe Generuje oszczędności Podnosi motywację pracowników Podnosi poziom zadowolenie klientów Poprawia wizerunek i reputację firmy/marki N O R M A ISO 9001:2009 Charakterystyka i korzyści Norma ISO 9001 pomaga udoskonalić zachodzące w firmie procesy biznesowe poprzez poprawę komunikacji i przepływu informacji, uporządkowanie struktury organizacyjnej i udoskonalenie działań operacyjnych. Firmy, które wdrożyły Systemy Zarządzania Jakością zgodne z normą ISO 9001, odnotowują wzrost wydajności operacyjnej, sprzedaży, rentowności, a także wyższy zwrot ROA. Norma ISO 9001 sprzyja zwiększeniu zaangażowania pracowników w działania firmy, ponieważ poprawia wewnątrzorganizacyjną komunikację, przepływ informacji, co sprzyja rozwiązywaniu problemów i łagodzeniu napięć. Audity pozwalają także szybko zidentyfikować obszary, w których występuje deficyt kompetencyjny. Norma ISO 9001 gwarantuje, że potrzeby Klientów są zawsze właściwe rozpoznawane, uwzględnienia i realizowane. Umożliwia to wprowadzenie odpowiedniej struktury działań w firmie: Planuj, Wykonaj, Sprawdź, Działaj. Certyfikat na zgodność z normą ISO 9001 może być skutecznym narzędziem marketingu i promocji. Jest sygnałem dla otoczenia klientów, udziałowców, interersariuszy że firma przywiązuje dużą wagę do wysokich standardów i ciągłego samodoskonalenia.

15 Bartłomiej Niewiński Prezes Zarządu Agencji Interaktywnej BV Roman Kozłowski właściciel PRO100 Drukarni Robert Szymański Prezes Zarządu Epicenter Sp. z o.o. Certyfikat ISO 9001 to nie tylko wyróżnienie, prestiż, ale przede wszystkim dowód na to, że Agencja Interaktywna BV jest firmą spełniającą międzynarodowe standardy w zakresie organizacji i obsługi Klientów. Najwyższa jakość usług i zadowolenie Klientów jest naszą misją. Inwestujemy w nowoczesne rozwiązania, oferujemy innowacyjne produkty i usługi. W polskim e-biznesie działamy już od ponad 11 lat, w branży internetowej to naprawdę długi okres czasu. Przez lata intensywnej pracy doszliśmy do poziomu, który spełnia najostrzejsze wymagania normy ISO Liczymy, że wdrożony System Zarządzania Jakością w jeszcze większym stopniu udoskonali naszą pracę, a tym samym oferowane przez nas produkty i usługi. Uzyskany certyfikat ISO 9001 potwierdza, że rozwijamy się we właściwym kierunku, jesteśmy w stanie sprostać wymaganiom w zakresie jakości na wielu polach jakości produktów i usług, ale także jakości zarządzania i organizacji pracy wewnątrz firmy. System Zarządzania Jakością, który wdrożyliśmy, jest nie tylko powodem do satysfakcji, ale także zobowiązaniem, by ten najwyższy poziom utrzymywać. Wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością w oparciu o normę ISO 9001 jest dla nas ważnym wydarzeniem. Certyfikat ISO 9001 z jednej strony potwierdza najwyższą jakość produktów i usług oferowanych przez PRO100 Drukarnię, z drugiej stanowi dla nas impuls do dalszego, intensywnego rozwoju. Dokładamy wszelkich starań, aby spełnić potrzeby i oczekiwania naszych Klientów, stale inwestujemy w najnowocześniejsze maszyny i urządzenia poligraficzne (jako pierwsi w Polsce wprowadziliśmy unikalny na skalę światową workflow, wiele maszyn zainstalowanych w PRO100 było pierwszymi maszynami instalowanymi w Polsce), profesjonalizm i terminowość to nasze atuty. Naszą misją jest oferowanie wysoko przetworzonych produktów poligraficznych w ustalonym terminie. Zdecydowaliśmy się na wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością i uzyskanie certyfikatu na zgodność z normą ISO 9001 także dlatego, że branża poligraficzna jest bardzo konkurencyjna i wymagająca. Szansę na sukces mają w niej tylko najlepsi, a certyfikat ISO 9001 mogą uzyskać jedynie doskonale zorganizowane i zarządzane firmy, w których jakość obsługi klienta i oferowanych usług spełnia najwyższe, międzynarodowe standardy. Do takich firm należy właśnie PRO100 Drukarnia. Nadrzędnym celem Epicenter Sp. z o.o. jest zaspokajanie coraz bardziej wyrafinowanych potrzeb Klientów poprzez oferowanie im coraz doskonalszych produktów, o gwarantowanej i powtarzalnej wysokiej jakości. Chcąc pozostać liczącym się partnerem na rynku oraz dostosować własne warunki działalności do standardów międzynarodowych, postanowiliśmy wdrożyć System Zarządzania Jakością oparty na wymaganiach normy ISO Dołożyliśmy wszelkich starań, aby System został tak zaprojektowany, by stanowił dynamiczne narzędzie wspomagające zarządzanie całą firmą we wszystkich określonych obszarach. Do tej pory jego wprowadzenie pozwoliło nam skutecznie uporządkować organizację biura, poprawić komunikację między pracownikami a kierownictwem oraz ułatwiło nadzór nad dokumentacją. Gruntowna analiza działalności firmy, poprzedzająca proces certyfikacji, wskazała nam natomiast istniejące obszary działania, które okazały się dla nas niepotrzebne i nieopłacalne. Priorytetem wdrożenia Systemu Zarządzania Jakością w firmie jest dostarczanie naszym Klientom produktów i usług o uznawanej wysokiej jakości oraz podniesienie poziomu kultury pracy i jej efektywności przez ciągłe doskonalenie metod zarządzania. Liczymy, że uzyskany przez nas Certyfikat Jakości ISO 9001 pomoże nam w umocnieniu statusu rzetelnego i sprawdzonego partnera na rynku. 15

16 Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu jako ważna organizacja gospodarcza regionu Polski Wschodniej został zaproszony do udziału w przedsięwzięciu Polskie klastry i polityka klastrowa. Ekspercie KIOB wzięli aktywny udział w międzynarodowej konferencji Podlaskie Klastry w Europie od współpracy lokalnej do współpracy międzynarodowej. Organizatorem konferencji, która odbyła się w Białymstoku była Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przy współpracy z Departamentem Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. Impreza odbyła się pod honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki. > > k o n f e r e n c j a Internacjonalizacja klastrów Głównym celem konferencji była prezentacja dokonań podlaskich klastrów, podniesienie wiedzy animatorów i koordynatorów struktur klastrowych w zakresie współpracy międzynarodowej i internacjonalizacji działań. Równolegle z konferencją odbywały się targi, na których klastry miały możliwość przedstawienia swojej działalności i oferty. Jedną z prelekcji wygłosił Adam Walicki ekspert Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu w zakresie marketingu i strategii rozwoju. Przedstawił on główne założenia BiznesKlastra: cele organizacji, najważniejsze działania, proces internacjonalizacji KIOB i dobre praktyki. Z kolei w panelu dyskusyjnym na temat przyszłości klastrów na Podlasiu oprócz Adama Walickiego wziął udział drugi z naszych ekspertów, Sebastian Rynkiewicz, prezes Centrum Promocji Innowacji i Rozwoju. W konferencji uczestniczyli także przedstawiciele zagranicznych klastrów z Wielkiej Brytanii, Szwecji i Litwy. Spośród nich szczególne zainteresowanie wzbudziło wystąpienie Reza Zadeh a z angielskiego Instytutu Konkurencyjności, który pracował nad rozwojem klastrów w południowej Walii. Omówił on korzyści płynące z internacjonalizacji oraz współpracy międzynarodowej klastrów. Podkreślił, że kluczowe dla rozwoju klastrów jest ich specjalizacja. Jego zdaniem struktury klastrowe są najlepszym sposobem podnoszenia innowacyjności europejskiej gospodarki. W konferencji uczestniczył także przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki, dr Igor Mitroczuk, Radca Ministra, który przedstawił założenia i rozwój krajowej polityki klastrowej w kontekście unijnej Strategii Konferencja była okazją do podjęcia dyskusji na temat przyszłości klastrów na Podlasiu oraz ekspansji międzynarodowej ich wspólnych produktów. W zamykającym konferencję panelu dyskusyjnym eksperci zgłosili wiele cennych uwag i propozycji usprawnienia polityki klastrowej realizowanej w Polsce. Konferencja i targi były doniosłym wydarzeniem w życiu gospodarczym regionu i okazją do pokazania, że w województwie podlaskim i szerzej w makroregionie Polski Wschodniej istnieje duży i jeszcze nie w pełni wykorzystany potencjał do rozwoju struktur klastrowych. Oprac. Waldemar Wierżyński 16 ADAM WALICKI, EKSPERT BIZNESKLASTRA REZA ZADEH Z INSTYTUTU KONKURENCYJNOŚCI W WIELKIEJ BRYTANII.

17 dr Igor J. Mitroczuk Radca Ministra Ministerstwo Gospodarki Dlaczego uważam, iż Konferencja Podlaskie Klastry w Europie od współpracy lokalnej do współpracy międzynarodowej, która odbyła się w Białymstoku w dniu 30 czerwca br., była ważnym wydarzeniem w procesie budowania inicjatyw klastrowych w Polsce? Po pierwsze dlatego, że mówiąc o współpracy przedsiębiorców w ramach klastrów, tak naprawdę dotykamy istoty problemu z kapitałem społecznym w Polsce. Typowy dla zachowań biznesowych agresywny indywidualizm polskich przedsiębiorców kłóci się z wymogami współpracy mimo konkurencji, czyli zjawiskiem kooperencji przedsiębiorstw, które inicjatywy klastrowe i działające już klastry skutecznie promują. Po drugie dlatego, co Minister Gospodarki wielokrotnie podkreślał, iż klastry to inicjatywy oddolne (ang. bottom-up approach), a więc dziejące się w regionach nie wszystkie konferencje winny odbywać się w Warszawie. Po trzecie wreszcie dlatego, iż różnorodność inicjatyw klastrowych Podlasia (od Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, przez Klaster Obróki Metali, po Klaster Bielizny przy okazji, gratulacje za nowy katalog linii Silver) zasługuje na oddzielny artykuł. Po czwarte wreszcie dlatego, że konferencja pracowała wokół najważniejszego obecnie wymiaru rozwoju klastrów w Polsce ich internacjonalizacji, rozumianej nie tylko jako szukanie powiązań z kalstrami w innych krajach, z którymi można wspólnie tworzyć łańcuch wartości dodanej, ale przede wszystkim z poszukiwaniem produktu, który mógłby zasługiwać na miano europejskiej specjalności, którą wspólnie można promować i sprzedawać poza obszar Wspólnoty. Polityka wspierania klastrów w Polsce, ze względu na swój horyzontalny charakter, stanowi istotny element składowy kilku dziedzin polityki gospodarczej, przede wszystkim innowacyjnej, regionalnej i przemysłowej. Struktury klastrowe, stanowiące skuteczny mechanizm koncentrowania zasobów i środków, mogą stać się biegunami wzrostu w skali całego regionu, a nawet kraju. Obszarami w szczególny sposób sprzyjającymi rozwojowi inicjatyw klastrowych są specjalne strefy ekonomiczne. Należy zauważyć, że zasięg geograficzny klastrów nie pokrywa się z reguły Klastry biegunami wzrostu z zasięgiem terytorialnym stref, jednakże jednym z rezultatów działalności specjalnych stref ekonomicznych jest tworzenie się specjalizacji branżowej, która może być zalążkiem struktur klastrowych. Inicjowanie i wspieranie rozwoju klastrów w specjalnych strefach ekonomicznych może przyczynić się do utrwalania długookresowych korzyści wynikających ze stworzenia atrakcyjnych warunków dla prowadzenia działalności gospodarczej w strefach, także po formalnym zakończeniu ich funkcjonowania. Minister Gospodarki proponuje uczynienie ze spółek zarządzających, wyspecjalizowanych już w skutecznych działaniach na rzecz podmiotów gospodarczych, brokerów inicjatyw klastrowych, nastawionych na internacjonalizację produktów i usług, stąd zbieżność naszych przemyśleń. Minister Gospodarki oraz Prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości współprzewodniczą pracom Grupy roboczej ds. Polityki Klastrowej działającej w ramach realizacji projektu pn. Polskie klastry i polityka klastrowa, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (Działanie 2.1.3, projekt systemowy PARP Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji ), objętego patronatem honorowym Ministra Gospodarki. Pierwsze spotkanie grupy odbyło się 10 czerwca br. Celem pracy Grupy jest wypracowanie propozycji instrumentów w zakresie wspierania rozwoju klastrów w Polsce, możliwych do realizacji zarówno ad hoc oraz w ramach przygotowania kolejnej perspektywy finansowej UE. Minister Gospodarki uczestniczy także w pracach Komisji Europejskiej oraz projektach międzynarodowych, których zadaniem jest wypracowywanie jak najlepszych rekomendacji dla rozwoju polityki klastrowej w skali całej UE tak, aby w praktyce realizować zapisy Strategii Europa 2020 ukierunkowanej na osiągnięcie wzrostu inteligentnego (ang. smart), zrównoważonego (ang. sustainable) oraz sprzyjającego włączeniu społecznemu (ang. inclusive). Dążąc do integracji różnych działań toczących się w kraju, w Ministerstwie Gospodarki funkcjonuje także Klub Klastrów, mający stać się forum wymiany poglądów między przedsiębiorcami, ich sieciami i klastrami, a administracją publiczną, w celu wypracowania jak najlepszych rozwiązań systemowych w zakresie polityki wspierania klastrów. Do udziału w pracach Klubu zaproszono także przedstawicieli wszystkich specjalnych stref ekonomicznych. Więcej informacji na temat polityki wspierania klastrów jest dostępnych na stronie internetowej Ministerstwa Gospodarki: 17 > > o p i n i e

18 Centrum Rozwoju Biznesu Magdalena Bieryło Aby sektor małych i średnich firm mógł się rozwijać adekwatnie do potrzeb, przedsiębiorcy coraz częściej korzystać muszą z różnorodnych usług doradczych, finansowych czy szkoleniowych. W prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju przedsiębiorstw istotną rolę odgrywają instytucje otoczenia biznesu. Podmioty te świadczą kompleksowe usługi, przez co ułatwiają firmom, zwłaszcza w początkowej fazie istnienia, ich rozwój. Taką instytucją, promującą przedsiębiorczość, będzie Centrum Rozwoju Biznesu. BARIERY W ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Polska gospodarka na przestrzeni ostatnich lat rozwija się bardzo dynamicznie, zachowując przy tym relatywnie zrównoważone tempo wzrostu produktu krajowego brutto. Sukcesywnie zmniejszają się również różnice, jakie dzielą nasz kraj od krajów starej 15 Unii Europejskiej. Utrzymanie tej tendencji wymaga przede wszystkim zapewnienia odpowiednich warunków do rozwoju przedsiębiorczości, poprawy konkurencyjności gospodarczej regionów oraz podjęcia działań niwelujących poziom bezrobocia. Województwo podlaskie, podobnie jak w latach poprzednich, zajmuje dość niską pozycję wśród regionów pod względem podstawowych wskaźników obrazujących poziom przedsiębiorczości. W 2010 r., wg danych GUS, w podlaskiem funkcjonowało przedsiębiorstw wpisanych do rejestru REGON, co dało regionowi 16, ostatnie miejsce w rankingu województw. Co więcej, tegoroczne dane pokazują wyraźną tendencję spadkową przez pierwszych 5 miesięcy bieżącego roku z podlaskiego rejestru REGON ubyło prawie podmiotów gospodarczych. Do kluczowych czynników, które utrudniają firmom rozwój, a nawet mogą doprowadzić do ich upadku, według danych opublikowanych w raporcie Jak uwolnić przedsiębiorczość w Polsce (J. Kantorowicz, D. Żuk, raport Jak uwolnić przedsiębiorczość w Polsce, Warszawa, listopad 2008) zalicza się: brak dostępu do wiedzy i innowacji - obecnie za wiedzę, czyli wyselekcjonowaną, sprawdzoną i przetworzoną informację o wysokiej wartości płaci się duże pieniądze. Dla małych przedsiębiorstw, chcących realizować innowacyjne przedsięwzięcia oparte na wiedzy, jest to często barierą nie do pokonania; niewystarczające finansowanie lub jego brak - innowacyjne projekty młodych przedsiębiorców obarczone są ryzykiem, a do tego zysk mogą przynieść dopiero w dłuższej perspektywie czasowej. Powoduje to często, iż instytucje finansujące nie są zainteresowane inwestycjami tego typu; brak kompleksowych usług dla MŚP - podmioty działające w szeroko rozumianym otoczeniu biznesu udzielają wsparcia w bardzo wąsko wyspecjalizowanych obszarach, np. w zakresie funduszy unijnych, usług prawnych czy finansowych; brak infrastruktury - wysoki koszt wynajmu własnego biura czy zakup jego podstawowego wyposażenia i podłączenie do sieci to często decydujące czynniki w kształtowaniu wizji rozwoju przedsiębiorstwa oraz efektywności jego funkcjonowania w pierwszym okresie działalności; brak dostępu do klientów - jak wskazuje praktyka prowadzenia biznesu, przedsiębiorstwo bez odpowiednio dużej bazy klientów i kontaktów biznesowych nie ma długich perspektyw utrzymania się na rynku. Baza klientów jest podstawą prowadzenia działalności gospodarczej. INSTYTUCJE OTOCZENIA BIZNESU W Polsce funkcjonuje obecnie około 735 instytucji otoczenia biznesu, z czego tylko niewielka część zlokalizowanych jest na terenie województwa podlaskiego. W układzie rodzajowym dominują ośrodki szkoleniowo-doradcze, brakuje natomiast specjalistycznych instytucji finansowych i ośrodków badawczo-rozwojowych. Wspieramy rozwój Twojej firmy Zadzwoń: (85)

19 Wychodząc naprzeciw problemom oraz oczekiwaniom regionalnych przedsiębiorców różnych branż o różnym stopniu rozwoju, znając ich zapotrzebowania na usługi okołobiznesowe, Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe przystąpiło do planowania kompleksowego projektu z zakresu wsparcia przedsiębiorczości. Projekt zakłada stworzenie oferty obejmującej zakresem doradczym szerokie spektrum zagadnień od aspektów organizacyjno-prawnych, poprzez finansowanie, promocję, dobór odpowiednich szkoleń aż po decyzje inwestycyjne. Możliwe to będzie dzięki zlokalizowaniu w jednym miejscu inkubatora przedsiębiorczości, centrum obsługi inwestora, promocji oraz centrum doskonalenia zawodowego. Takie połączenie Centrum Rozwoju Biznesu daje ogromne możliwości tworzenia nowych usług o znaczeniu rozwojowym. Inicjatywa po części oparta jest o wnioski z badania potencjału i kierunków rozwoju Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu, które wykonane zostało przez Wyższą Szkołę Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Wśród rekomendowanych działań rozwojowych Klastra jeden z ważniejszych elementów stanowi zalecenie budowania wspólnej kompleksowej oferty firm klastrowych ukierunkowanej na wsparcie przedsiębiorstw MŚP. Realizacja przedmiotowego projektu to niepowtarzalna okazja do stworzenie kompleksowej, innowacyjnej usługi w postaci Centrum Rozwoju Biznesu budowanego pod marką Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. OFERTA CENTRUM ROZWOJU BIZNESU Usługi świadczone w ramach Centrum Rozwoju Biznesu budowane będą głównie na bazie potencjału Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu. W ten sposób będzie następował transfer wiedzy, doświadczenia i technologii z firm i instytucji klastrowych, liderów w swoich branżach, a także z największych w regionie uczelni, tj. Uniwersytetu w Białymstoku i Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania. Wszystko to stwarza młodym przedsiębiorcom niepowtarzalną szansę rozwoju. W województwie podlaskim brakuje podmiotu świadczącego usługi doradcze, marketingowe, szkoleniowe i konsultingowe w formie skonsolidowanej oferty. Połączenie potencjału intelektualnego i możliwości technicznych wielu firm oraz jednostek naukowych umożliwia stworzenie produktu o wysokiej jakości dostosowanego do potrzeb każdego, nawet najbardziej wymagającego, klienta. Połączenie inkubatora przedsiębiorczości z centrum doskonalenia zawodowego, przy współpracy z uczelniami wyższymi, przyniesie niespotykane dotąd możliwości rozwoju nowego biznesu w naszym regionie. Z kolei centrum obsługi inwestora i promocji będzie doskonałym narzędziem, umożliwiającym kompleksową informację i świadczenie specjalistycznych usług związanym z wyborem i analizami nowych inwestycji. Utworzenie Centrum Rozwoju Biznesu nie jest możliwe bez współpracy z regionalnymi ośrodkami naukowymi. Wszystkie zaplanowane w ramach Centrum działania wymagają oprócz nakładów finansowych, które są niezbędne dla zapewnienia zaplecza technicznego przede wszystkim ogromnej wiedzy i doświadczenia ekspertów z różnych dziedzin. Szczególnie istotne jest zapewnienie bazy ekspertów, praktyków, doświadczonych przedsiębiorców, którzy zapewnią wysoką klasę świadczonych usług. To od jakości kapitału intelektualnego osób zaangażowanych w przedsięwzięcie będzie zależało, jakie efekty zostaną osiągnięte w wyniku realizacji projektu. W perspektywie budowania innowacyjnych usług doradczych, marketingowych, księgowych i edukacyjnych kluczową rolę odgrywać będzie współpraca z uczelniami wyższymi, szczególnie poprzez badania, seminaria, konferencje, panele dyskusyjne oraz realizację wspólnych projektów. Nowatorska usługa polegająca na zintegrowaniu w jednym miejscu usług okołobiznesowych jest niewątpliwie jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań w skali całego województwa. Biorąc pod uwagę potencjał, jaki niesie za sobą rynek nowopowstałych i już istniejących przedsiębiorstw naszego regionu, zintegrowana oferta biznesowa uzyskana dzięki umiejscowieniu w jednej lokalizacji szeregu usług jest naturalnym i bardzo oczekiwanym przez rynek działaniem. Każde przedsiębiorstwo bez względu na status, rodzaj czy branżę ma określone potrzeby związane z prowadzeniem skutecznej działalności. Warunki do zaspokojenia tych potrzeb zagwarantuje Centrum Rozwoju Biznesu. Potencjał województwa podlaskiego i w szerszej perspektywie całego makroregionu Polski Wschodniej nie jest w pełni wykorzystany. Składa się na to wiele czynników społecznych i gospodarczych. Mając powyższe na uwadze, tworzona infrastruktura w postaci Centrum Rozwoju Biznesu przyczyni się do zwiększenia poziomu wiedzy, przepływu informacji, a także nawiązywania kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami, jednostkami naukowymi i jednostkami samorządu terytorialnego. Magdalena Bieryło Kierownik działu ds. funduszy unijnych w EuroFirmie Media Sp. z o.o. Doświadczony ekspert w zakresie funduszy unijnych. Zagadnienia, które leżą w kręgu jej zainteresowań zawodowych związane są z wykorzystywaniem środków zewnętrznych przy wspieraniu rozwoju regionów i przedsiębiorstw, wzroście ich konkurencyjności i innowacyjności. Jest autorką i współautorką wniosków o dofinansowanie, studiów wykonalności oraz biznes planów projektów przewidzianych do finansowania w ramach różnych programów pomocowych. Absolwentka Wydziału Zarządzania Politechniki Białostockiej. Ukończyła również studia podyplomowe Zarządzanie projektem inwestycyjnym z funduszy strukturalnych. KONTAKT mbierylo@eurofirma.pl tel Wspieramy rozwój Twojej firmy Napisz: biuro@biznesklaster.pl

20 BiznesKlaster na międzynarodowych targach i konferencjach Przedstawiciele Klastra Instytucji Otoczenia Biznesu wzięli udział w dwóch misjach zorganizowanych przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Dzięki wyjazdom do Mumbaju (Indie) i Orlando (Stany Zjednoczone) przedsiębiorcy zrzeszeni w BiznesKlastrze nawiązali wiele cennych kontaktów gospodarczych, poznali aktualne trendy rozwojowe w kluczowych dla globalnej gospodarki branżach IT i BPO (Business Process Outsourcing). IT i BPO to dynamicznie rozwijające się sektory globalnej gospodarki. BPO obejmuje takie usługi jak: księgowość, finanse, technologie informatyczne, badania i rozwój. W Polsce wartość tej branży szacowana jest od 1,5 do 2 mld złotych. Ale żeby rozwijać zaawansowane usługi dla biznesu w zakresie inżynierii finansowej czy IT, trzeba czerpać wzory od najlepszych. A liderów rynku najlepsze firmy i organizacje można spotkać na międzynarodowych konferencjach takich, jak NASSCOM India Leadership i Shared Services&Outsourcing Week w Orlando. Przedsiębiorcy i samorządowcy z regionu Polski Wschodniej, dzięki zaproszeniu PAIiIZ, wzięli udział w tych wydarzeniach. NASSCOM India Leadership i Shared Services&Outsourcing Week to targi połączone z cyklem konferencji i spotkań biznesowych. Spotykają się na nich największe firmy IT i BPO z całego świata głównie z Indii, USA, Wielkiej Brytanii i Niemiec, ale także ze wschodzących rynków takich jak Egipt, Chiny, Filipiny i Polska. OD LEWEJ TOMASZ KOZŁOWSKI (KOORDYNATOR BIZNESKLASTRA) I ROBERT SZYMAŃSKI (EPICENTER) 20 PRZEDSIĘBIORCY Z REGIONU POLSKI WSCHODNIEJ NA TARGACH NASSCOM KONFERENCJA I TARGI NASSCOM CO ROKU GROMADZĄ TYSIĄCE GOŚCI Z CAŁEGO ŚWIATA