Organizacje pozarządowe jako podmioty ekonomii społecznej

Transkrypt

1 Organizacje pozarządowe jako podmioty ekonomii społecznej Konferencja w ramach projektu Podaj Dalej Słubice, 23 listopada 2012 r.

2 EKONOMIA SPOŁECZNA - PODSTAWOWE DEFINICJE ekonomia społecznaczy też wymiennie używane i bardziej praktyczne określenie przedsiębiorczość społeczna,oznacza sferę aktywności obywateli wykorzystującą instrumenty ekonomiczne dla realizacji celów społecznych. w Polsce nie ma ustawowo określonej definicji przedsiębiorstwa społecznego. Mogą one funkcjonować w formule np. fundacji, stowarzyszenia, spółdzielni i spółki.

3 Terminologia i ujęcia ES 1. Terminologia ekonomia społeczna, gospodarka społeczna, ekonomia solidarności, ekonomia wspólnoty, ekonomia wartości, ekonomia pracy, trzeci system 2. Ujęcia ekonomii społecznej ES jako zbiór określonych instytucji (podejście strukturalnooperacyjne; prawno-instytucjonalne) ES jakoformuła działania, zasady charakteryzujące podmioty uczestniczące w ES; zestaw praktyk i metod działania (podejście normatywne)

4 Sieć badawcza EMES EMES określa kryteria społeczne i ekonomiczne, którymi powinny charakteryzować się inicjatywy wpisujące się w ekonomię społeczną. Kryteria ekonomiczne: prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne; niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji publicznych; ponoszenie ryzyka ekonomicznego; istnienie choćby nielicznego płatnego personelu.

5 Sieć badawcza EMES Kryteria społeczne: wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; możliwie wspólnotowy charakter działania; ograniczona dystrybucja zysków. Ten zestaw kryteriów jest definicją idealnego przedsiębiorstwa społecznego. Od przedsięwzięć zaliczanych do tego sektora nie wymaga się zatem spełnienia wszystkich kryteriów, lecz większości z nich.

6 Funkcje PES Integracja społeczno-zawodowa Dostarczanie usług użyteczności publicznej Usługi o charakterze wzajemnym Usługi na otwartym rynku Rozwój wspólnot lokalnych Działalność handlowa i produkcyjna

7 Cechy charakterystyczne ekonomii społecznej poszanowanie wspólnych wartości, udziału partnerów społecznych, pierwszeństwa osób i celów społecznych przed zyskiem, ochrona i stosowanie zasady solidarności oraz odpowiedzialności, połączenie interesów członków/użytkowników z interesem ogółu, demokratycznej kontroli sprawowanej przez członków, dobrowolnego i otwartego członkostwa, samorządność i niezależność od władz publicznych, przeznaczanie większości nadwyżek do realizacji celów trwałego rozwoju oraz usług w interesie członków w zgodzie z interesem ogółu

8 PES jako forma instytucjonalno prawna ES

9 Definicja przedsiębiorstwa społecznego i ekonomii społecznej Ekonomia społeczna Sektor obywatelski Sektor publiczny Przedsiębiorstwo społeczne Działalność gospodarcza Sektor przedsiębiorstw

10 Formy prawne PES Organizacja pozarządowa (fundacja, stowarzyszenie) Spółka z o.o non profit Zakład Aktywności Zawodowej Centrum Integracji Społecznej Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Spółdzielnia pracy Spółdzielnia socjalna Spółdzielnia inwalidów

11 Definicja przedsiębiorstwa społecznego i ekonomii społecznej

12 Ekonomia społeczna w Polsce Organizacje pozarządowe: ok , zatrudniają ok Spółdzielnie Socjalne ok. 447, zatrudniają ok osób Centra Integracji Społecznej ok. 61, zatrudniają ok. 550 osób Zakłady Aktywizacji Zawodowej 63, zatrudniają ok osób Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych 12, zatrudniają ok. 500 osób

13 NGO s jako PES

14 Ekonomia społeczna w Polsce Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych 12, zatrudniają ok. 500 osób

15 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, za które nie pobierają one wynagrodzenia. Działalność odpłatna jest to działalność w zakresie wykonywania zadań należących do sfery zadań publicznych (art. 4 ustawy), w ramach realizacji przez organizacje pozarządowe i podmioty wskazane w art. 3 ust. 3 ustawy celów statutowych, za które pobierają wynagrodzenie (są to wpłaty lub opłaty dokonywane przez adresatów zadania, które służą na pokrycie całości lub części kosztów związanych z realizacją danego zadania).

16 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe Działalnością odpłatną pożytku publicznego jest również sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, a także sprzedaż przedmiotów darowizny na cele prowadzenia działalności pożytku publicznego. Wynagrodzenie pobierane w związku z działalnością odpłatną, powinno być równoważne z kalkulacją kosztów danej działalności lub przeciętne miesięczne wynagrodzenie osób fizycznych zatrudnionych przy wykonywaniu działalności statutowej odpłatnej nie może przekroczyć za okres ostatnich 3 miesięcy 3 krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa GUS za rok poprzedni. Działalność gospodarcza, nie może pokrywać się z działalnością statutową odpłatną. Zyski, dochody z działalności gospodarczej muszą być przeznaczone na działalność statutową organizacji albo na rozwój działalności gospodarczej.

17 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe Możliwe formy wykonywania działalności gospodarczej 1) wewnątrz struktury organizacyjnej: a) bez wyodrębnienia; b) w formie zakładu na ograniczonym rozrachunku; c) w formie zakładu na pełnym rozrachunku; 2) w ramach spółki osobowej: a) spółki jawnej; b) spółki komandytowej; c) spółki komandytowo-akcyjnej; 3) w ramach spółki kapitałowej: a) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością; b) spółki akcyjnej; 4) w ramach porozumień gospodarczych konsorcjum 17

18 Organizacje pozarządowe spółka z o.o. non profit Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non-profit Zgodnie z kodeksem spółek handlowych spółka z o.o. może mieć inne cele, niż osiąganie zysku, tj. cele społeczne. W języku potocznym taka forma nazywana jest spółką non-profit. Zyski z działalności gospodarczej takiej spółki zwykle nie mogą podlegać podziałowi między udziałowców. Powyższe zasady działalności zazwyczaj są określane w aktach założycielskich spółek, przez ich założycieli. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być zakładane przez osoby fizyczne i prawne, w tym przez fundacje i stowarzyszenia. Najważniejszym dokumentem wewnętrznym jest umowa spółki, sporządzona w formie aktu notarialnego, która w szczególności określa cele, strukturę, liczbę i wysokość udziałów oraz zasady podziału zysków. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma osobowość prawną i odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem. Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 5000 zł i może on być wniesiony w formie środków finansowych lub wkładu rzeczowego (aportu). 18

19 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe 19

20 Organizacje pozarządowe Struktura organizacji pozarządowych na 10 tys. mieszkańców

21 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe Główne kierunki działalności organizacji pozarządowych, grudzień 2008 r. 21

22 Organizacje pozarządowe Struktura formy prowadzonej działalności wśród organizacji mających siedzibę w gminach miejskich, miejsko-wiejskich i wiejskich, 2008 r. Źródło: Badanie SOF-1 (2009); opracowanie: K. Goś-Wójcicka i S. Nałęcz (Dep. Badań Społecznych GUS); Procenty składają się na sumę większą niż 100% gdyż niektóre organizacje korzystały jednocześnie z odpłatnej działalności statutowej i działalności gospodarczej. 22

23 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe Przychody w organizacjach XII.2008

24 Organizacje pozarządowe Struktura przychodów w organizacjach 2005 i 2008

25 PODSTAWY PRAWNE Organizacje pozarządowe 25

26 Fundacje Fundacja Być Razem została powołana przez Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej Być Razem. Zajmuje się wspieraniem podmiotów ekonomii społecznej, spółdzielni socjalnych, przedsiębiorstw społecznych, firm nastawionych na działalność o charakterze społecznym, organizacji pozarządowych. Fundacja w ramach swojej struktury prowadzi w Cieszynie przedsiębiorstwo społeczne. Realizujemy projekty ukierunkowane na aktywizację osób bezrobotnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, poprzez pracę i edukację. Pomagając w tworzeniu nowych miejsc pracy, wspieramy powrót do społeczeństwa osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym.

27 Stowarzyszenie prowadzi zajęcia teatralne dla osób niepełnosprawnych oraz dzieci i młodzieży w trudnej sytuacji życiowej, Zakład Introligatorsko- Drukarski Stowarzyszenia Teatr Grodzki Zakład Aktywności Zawodowej Warsztat Terapii Zajęciowej "Jesteś Potrzebny" Ośrodek Rehabilitacyjno- Szkoleniowo-Wypoczynkowy Zakład Aktywności Zawodowej w Lalikach (60 miejsc noclegowych) Serwis. Sklep internetowy

28 NGO sjako PES 2020

29 rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu Nowe podejście europejskie EFS, EFRR 2020 dla UE dla Polski rozwój inteligentny wydatki na działalność B+R 3% PKB 1,7% PKB cel 1. cel 3. wzrost efektywności 20% 96 Mtoe energetycznej (zmniejszenie zużycia energii rozwój zrównoważony pierwotnej do określonego poziomu) cel 4. udział energii ze źródeł 20% 15% odnawialnych redukcja emisji CO 2 20% stopa zatrudnienia (osoby w 75% 71% wieku lata) cel 8. udział osób z wyższym 40% 45% wykształceniem w społeczeństwie (osoby w wieku lata) cel 10. terytorialny wymiar interwencji (miasta) odsetek osób wcześnie kończących naukę zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem 10% 4,5% cel 11. o 20 mln o 1,5 mln cel % środków EFRR z czego 6-20% na gospodarkę niskoemisyjną 25-40% środków strukturalnyc h na EFS z czego 20% środków EFS na ubóstwo 5% środków EFRR

30 Nowe podejście europejskie EFS, EFRR 2020 Cele tematyczne i priorytety inwestycyjne w rozporządzeniu EFRR powiązane z EFS promowanie zatrudnienia i wspieranie mobilności pracowników: rozwój inkubatorów przedsiębiorczości oraz wsparcie inwestycyjne samozatrudnienia i tworzenia przedsiębiorstw; inicjatywy w zakresie rozwoju lokalnego oraz pomoc dla struktur świadczących usługi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy, o ile takie działania nie są objęte EFS; inwestowanie w infrastrukturę dla publicznych służb zatrudnienia; promowanie włączenia społecznego i walka z ubóstwem: inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych; wsparcie rewitalizacji fizycznej i gospodarczej ubogich społeczności miejskich i wiejskich; wsparcie na rzecz przedsiębiorstw społecznych;

31 Nowe podejście europejskie EFS, EFRR 2020 Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 z 6 października 2011 KOM(2011) 607 EFS wspiera następujące priorytety inwestycyjne: (8 i 9) (c) promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa przez: (i) aktywną integrację; (ii) integrację społeczności marginalizowanych, takich jak Romowie; (iii) zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną; (iv) ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym; (v) wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych; (vi) lokalne strategie rozwoju realizowane przez społeczność;

32 Dziękuję za uwagę Karolina Cyran - Juraszek karocyran@gmail.com