Kurów r. Szanowni Państwo, Czcigodni Księża!

Transkrypt

1 Kurów r. Szanowni Państwo, Czcigodni Księża! Dziś czcimy 94 rocznicę Bitwy Warszawskiej w wojnie polsko-bolszewickiej r. oraz Święto Wojska Polskiego. Witam przybyłych na dzisiejsze uroczystości gości oraz mieszkańców Gminy Kurów. Klęska Niemiec i Austro Węgier wytworzyła nową sytuację geopolityczną. W tym czasie od Estonii po Ukrainę dochodzi do prób tworzenia państw narodowych. Piłsudski wiedząc jaki będzie los samotnej Polski między Niemcami a Rosją był zwolennikiem niedoszłej koncepcji federacji tych państw między Bałtykiem a Morzem Czarnym. Piłsudski prowadził również rozmowy z bolszewikami i białymi. Kwestionowali oni jednak prawo Polaków i innych narodów do tworzenia własnych państw. Po pokonaniu przez Armię Bolszewicką Białej Armii gen.: A.Denikina, P.Wrangla, N.Judenicza i adm. Kołczaka wojna z bolszewikami była nieunikniona i rozpoczęto do niej przygotowania. ********* Nastawienie Europy do walczącej Polski jest negatywne / Anglia, Belgia, Czechy, Austria, Holandia, Niemcy /. Kraje te nie zgadzały się na transport przez ich terytorium zaopatrzenia kierowanego do Polski z Francji, którą odwodził od pomocy prezydent Czechosłowacji T. Masaryk, a następnie polecił zająć Zaolzie. Taka reakcja miała miejsce zarówno ze strony rządów tych państw jak i związków zawodowych infiltrowanych przez służby sowieckie. Pomagali Węgrzy, którzy chcieli wysłać 30 tys. kawalerii jednak jej przejazd przez swoje terytorium zablokowali Czesi. Byli oni również głównym dostawcą broni i amunicji dla Polski. /W decydującym okresie wojny z Rosją sowiecką przekazali Polsce nieodpłatnie i dostarczyli własnym transportem 48 mln pocisków karabinowych typu Mauzer, 13 mln pocisków typu Manlicher, trudną do oszacowania ilość pocisków artyleryjskich różnych kalibrów, 30 tys. karabinów typu Mauser i kilka mln części zapasowych, 400 kuchni polowych, 80 pieców polowych/. Gdyby nie Węgrzy w 1920 r., do bolszewików pod Warszawą nie byłoby czym strzelać. To węgierskimi pociskami podczas tej decydującej bitwy wypieraliśmy Rosjan spod Warszawy. Natomiast Francuzi przysłali swoją misję wojskową. Uczestniczył w niej jako instruktor Charles de Gaulle, późniejszy prezydent Francji. Udzielili korzystnej pożyczki 375 mln franków na potrzeby wojny / zakupiono 780 tys. par butów, 500 tys. mundurów, 291 samolotów, 1,5 tys. dział, karabiny maszynowe. Dostawy szły przez Rumunię. O ile do poł nasze wojsko dysponowało uzbrojeniem po armii niemieckiej to później obowiązywały francuzkie standardy uzbrojenia. Była wielka wola obrony Ojczyzny /zbierano biżuterię i pieniądze na potrzeby wojska./ W I, II i III 1919 r. dochodzi do starć z bolszewikami, gdy wojsko polskie obsadzało opuszczone przez Niemców okopy na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej. Dnia 19-IV-1919 r. wojska polskie wypierają bolszewików z Wilna, a w VIII-1919 r. z Mińska. ********* W III-1920 r. wojska bolszewickie rozpoczynają działania ofensywne przeciwko wojskom polskim. Kontratak wojsk polskich / r./ na Ukrainie prowadzi do zdobycia /7-V r./ Kijowa. Jednak r. rusza ofensywa bolszewickiego frontu południowozachodniego, którym dowodził gen. Jegorow /Stalin był tam komisarzem politycznym/. W jego skład wchodziła słynąca z bestialstwa Konna Armia Siemiona Budionnego, natomiast r. frontu północo-zachodniego gen. Michaiła Tuchaczewskiego. Całą armią dowodził gen. Kamieniew nadzorowany przez komisarza wojny Lwa Trockiego. /Ofensywę na południu opóźniał Stalin wtrącając się do dowodzenia. Po dojściu do władzy zlikwidował on Jegorowa i Tuchaczewskiego. Uszedł z życiem tylko Budionny, a kiedy zmarł /1973r./ na jego pogrzebie była obecna oficjalna delegacja władz PRL/. Dnia r. armia polska opuszcza Kijów i cofa się na całej długości liczącego ponad tysiąc km frontu. Na terenach zajętych przez Sowietów dochodzi do grabieży, gwałtów, mordów i pożóg /w Berdyczowie spalili szpital z 600 rannymi i siostrami PCK, dokonując wcześniej gwałtów/ na jeńcach i ludności cywilnej. Wstrząsająco opisuje te wydarzenia z kresów w powieści Pożoga Zofia Kossak-Szczucha pochodząca z pobliskiego Kośmina. Fiaskiem kończy się mająca zażegnać konflikt konferencja w Spa /Belgia/ r. Korpus dyplomatyczny ewakuował się do Poznania. /Jedynie nuncjusz papieski Achilles Ratti przyszły papież Pius XI i ambasador Turcji pozostali w Warszawie./ 1

2 Najeźdźcom ze wschodu /5mln/ przeciwstawiła się 700 tys. armia polska i 300 tys. ochotników. Jedynymi sojusznikami w boju byli amerykańscy lotnicy z mieszanej eskadry polsko-amerykańskiej. Wykonali wiele zadań atakując wojska wroga i jego transporty, dostarczając żywność oblężonym miastom oraz prowadząc działalność wywiadowczą. Kiedy wojska gen. M. Tuchaczewskiego w lipcu parły na Warszawę. Piłsudski wraz z Szefem Sztabu Generalnego gen. T. Rozwadowskim opracowywał plany wojenne. Natomiast Budionny /za namową Stalina/ zignorował rozkazy z Moskwy i nie wspomógł Tuchaczewskiego lecz skierował się na Lwów. /Tam r., 30 km przed miastem jego kawaleria napotkała w Zadwórzu /Polskie Termopile/ opór młodych polskich ochotników. Z 330 zginęło 318 z braku amunicji. Za wojskami sowieckimi przemieszczali się polscy zdrajcy Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński, Feliks Kon i inni, którzy w Białymstoku utworzyli Tymczasowy Komitet Rewolucyjny./ Rozdzielenie się wojsk bolszewickich, wspaniały plan wojenny J. Piłsudskiego, znakomity wywiad i złamanie szyfru sowieckiego /przez matematyka Stefana Mazurkiewicza / przyszłego rektora Uniwersytetu Warszawskiego/, zignorowanie planów wojennych polskiej kontrofensywy jakie sowieci znaleźli przy zabitym oficerze polskim nad Bugiem uważanych przez nich za dezinformację, przechwycenie przez polski zwiad radiostacji dla całego frontu sowieckiego oraz wspaniali żołnierze / W. Broniewski/ i wybitni dowódcy: Józef Piłsudski, Tadeusz Rozwadowski, Władysław Sikorski, Józef Haller, Lucjan Żeligowski, Leonard Skierski doprowadziły do zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej / r./. Natomiast bitwa kawalerii płk. Juliusza Rómmla pod Komarowem / / r./ z Konną Armią S. Budionnego oraz bitwa nad Niemnem / r./ ostatecznie przypieczętowały polskie zwycięstwo. 2

3 3

4 Pozwoliło to podpisać rozejm i przerwać działania wojenne /18.X.1920 r./, a następnie zakończyć wojnę traktatem pokojowym w stolicy Łotwy Rydze r. W wyniku ustalonych traktatem granic w Rzeczypospolitej znalazło się 4,5 mln Ukraińców i ok. 1 mln Białorusinów co było zarzewiem wielu przyszłych konfliktów. Polska otrzymała odszkodowania wojenne /za grabieże gospodarki podczas I wojny w 1915 r. przy wycofaniu się wojsk rosyjskich oraz dóbr kultury zagarniętych po 1772 r. To właśnie w wyniku tych ustaleń wrócił do polski na Wawel koronacyjny miecz królów polskich - Szczerbiec /. Największym przegranym tego traktatu byli Polacy zamieszkali na terenach włączonych do państwa sowieckiego. /Ich liczba wynosiła od 1,2 2 mln. Wprawdzie mieli oni prawo wyboru obywatelstwa polskiego, ale sowieckie urzędy skutecznie blokowały wyjazd wielu z nich wysyłając w ich miejsce do Polski Ukraińców i Białorusinów. Z możliwości przesiedlenia do Polski skorzystało 1,1 mln osób, ale tylko 20% spośród nich to byli Polacy. Na tych, którzy pozostali na ojcowiźnie szykany spadły w 1937 r./ 1938 r. Całe polskie regiony na rozkaz Stalina przesiedlono do Kazachstanu, a inteligencję i grupy przywódcze rozstrzelano. /Limity wyznaczono na okręgowe wydziały NKWD. Były tak duże, że do listy straceń dobierano ludzi z książki telefonicznej, którzy posiadali polskie nazwiska/. To był ostateczny kres dziedzictwa I Rzeczypospolitej na tych terenach. Bitwa ta określana jest jako jedna z najważniejszych 18 bitew w dziejach świata oraz jedna z 3 najważniejszych bitew w XX w. /obok bitwy o Midway / r. pod Stalingradem / r r., które przesądziły o losach II wojny światowej/ miała nie tylko wymiar militarny ale i polityczny i religijny. militarny było to pierwsze wielkie polskie zwycięstwo od odsieczy wiedeńskiej /1683r./ polityczny Polska broniąc odzyskanej niepodległości, uratowała Europę przed sowiecka inwazją. religijny wspaniałe zwycięstwo określono mianem Cudu nad Wisłą broniło wiary naszych przodków. Gdyby nie było wspaniałego Cudu nad Wisłą nie było by polskiego kościoła, wojska, szkoły, języka. Byłyby natomiast czerwone sztandary, granice rozbiorowe, kołchozy, zsyłki, głód, śmierć. Okupione zostało jednak śmiercią 238 oficerów i żołnierzy. Natomiast cała wojna pochłonęła 120 tys. poległych i 10 tys. zaginionych oraz 110 tys. rannych. Wśród nich są również nasi rodacy upamiętnieni na tej oto tablicy z 1930 r. W latach zniewolenia polecono tablicę zamazać smołą. Na przełomie lat 80/90 tablica została odnowiona. ************************************************************************* Szanowni zebrani! Na pamiątkę tego zwycięstwa wdzięczna Ojczyzna ustaliła 15 sierpnia Dniem Wojska Polskiego. Wspominamy więc dzisiaj wszystkich walczących i poległych za Ojczyznę W tym roku w sposób szczególny wspominany: rocznica Powstania Kościuszkowskiego 1794 r. przeciwko carskiej Rosji w obronie upadającej I Rzeczypospolitej. To właśnie wtedy na sztandarze wręczonym przez 4

5 gen. T. Kościuszkę w dniu 16 sierpnia 1794 r. Kosynierom Krakowskim było wypisane hasło Żywią i bronią rocznica wybuchu I Wojny Światowej / / tzw. wojny narodów Na początku XX w. Europa była podzielona na dwa wrogie obozy: Trójprzymierze, zwane też państwami centralnymi /Niemcy, Austro - Węgry, Włochy/ oraz Trójporozumienie zwane też Ententą /Francja, Wielka Brytania i Rosja/. Dążenia bloków były tak odmienne, że nad Europą pojawiło się widmo wojny. Niemcy pragnęły zaspokoić swoje apetyty terytorialne a dalsze zbrojenia groziły im krachem gospodarczym. Między Rosją a Austro-Węgrami toczyła się rywalizacja o wpływy na Bałkanach. Francja pałała żądzą odwetu za przegraną z Niemcami wojnę w 1871 r. i zabór przez nie Alzacji i Lotaryngii, Wielka Brytania obawiała się przewagi Niemiec w zbrojeniach oraz dążyła do poszerzenia ich kosztem terytoriów kolonialnych. Po raz pierwszy zaborcy znaleźli się we wrogich sobie sojuszach i po przeciwnych stronach frontów. Wojna ta zrodziła ponownie nadzieję Polaków na odzyskanie upragnionej niepodległości. Były różne spojrzenia na jej odzyskanie. Nurt lojalistyczny zakładał, że zwycięzca w tej wojnie utworzy niepodległą Polskę a przynajmniej obdarzy ją autonomią. Drugi nurt niepodległościowy dążył do odzyskania całkowitej niepodległości. J. Piłsudski uważał, że do odzyskania niepodległości należy mieć własne wojsko i ofiarą krwi ją wywalczyć. Pretekstem do wybuchu był zamach na austriackiego następcę tronu w Sarajewie 28 czerwca 1914 r. Po miesiącu 28 lipca 1914 r. Austro-Węgry wypowiedziały wojną Serbii. Niemcy 1 sierpnia 1914 r. wypowiedziały wojnę Rosji a 3 sierpnia 1914 r. jej sojuszniczce Francji. Po ataku niemieckim na neutralną Belgię 4 sierpnia 1914 r. do wojny włączyła się Wielka Brytania. Natomiast 6 sierpnia 1914 r. ponaglane przez Niemcy Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji. Jeszcze w sierpniu wojnę Niemcom wypowiedziała Japonia. Natomiast po stronie Niemiec opowiedziały się Turcja i Bułgaria. W wojnie wzięło udział 33 państwa, około 70 mln żołnierzy /10 mln poległo, 20 mln zostało rannych. W armiach państw zaborczych służyło około 3, 4 mln Polaków, 1, 4 mln w armii austriackiej, 1, 2 mln w armii rosyjskiej i 800 tys. w arii niemieckiej. Ponad pół mln Polaków poległo. Ta bez wątpienia dziejowa katastrofa była matką narodzin dwóch zbrodniczych ideologii międzynarodowego socjalizmu czyli sowieckiego komunizmu i narodowego socjalizmu czyli hitlerowskiego faszyzmu, a w konsekwencji również II wojny światowej i masowego ludobójstwa. Dokonano nowego podziału kolonii zamorskich i wytyczono nowe granice w Afryce i Azji. I Wojna Światowa zniszczyła Starą Europę carów i cesarzy. Powstała bowiem Sowiecka Rosja i rozpadły się monarchie austro-węgierska i niemiecka. Na mocy pokojowego traktatu wersalskiego z dnia 28 czerwca 1919 r. wielkiego prawa międzynarodowego ówczesnej Europy od północy w kierunku południa między zbolszewizowaną Rosją a przegranymi Niemcami powstało lub odrodziło się wiele państw narodowych w tym: Czechosłowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Węgry, Jugosławia, Finlandia, Islandia, Irlandia. Nade wszystko odrodziła się niepodległa Rzeczypospolita Polska. Mimo paktów sowiecko-niemieckich przed II wojną światową /do sowiecko-niemieckiego układu o nieagresji podpisanego w Moskwie r. dołączono tajny protokół o rozbiorze między Niemcy i Sowiety, Polski oraz innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej nazwany zwyczajowo paktem Ribbentrop- Mołotow. Natomiast II pakt Ribbentrop-Mołotow do traktatu o przyjaźni i granicy podpisanego w Moskwie 28 września 1939 r. między tymi państwami Sowiety w zamian za województwo lubelskie i wschodnią część warszawskiego włączyły do swego zaboru Litwę. W nowym tajnym protokóle uzgodniono również zwalczanie polskich dążeń niepodległościowych./ Europa nie wróciła do stanu sprzed I wojny światowej. Jest przestrzenią życiową wielu wolnych narodów a nie kolonią niemieckorosyjską. 5

6 - 100-lecie powstania Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego 6

7 Pod koniec czerwca 1908 r., celem przygotowania kadry oficerskiej dla przyszłego wojska Kazimierz Sosnkowski założył we Lwowie tajny Związek Walki Czynnej i został jego Szefem Sztabu. W terenie działały okręgi, obwody i szkoły strzeleckie. Jego Współorganizatorami byli późniejsi politycy i wojskowi jak gen. Władysław Sikorski, Walery Sławek, Marian Kukiel, a faktycznym inicjatorem powstania tej organizacji był Piłsudski, który kończył pracę konspiracyjną w zaborze rosyjskim i przenosił się do zaboru austriackiego, gdzie była znaczna autonomia dla Polaków. Właśnie tam pod kierownictwem ZWC tworzyły się za zgodą władz austriackich w Galicji legalne organizacje strzeleckie /Związek Strzelecki /1910 r./ we Lwowie, Strzelec w Krakowie /1910 r./ oraz Polskie Drużyny Strzeleckie związane z /1911 r./ zalegalizowane i podporządkowały się one Piłsudskiemu / r./ wyruszając na wojnę. Na dziedzińcu w Oleandrach Piłsudski oznajmił strzelcom i drużyniakom, że są żołnierzami polskimi. Mieli oni szare mundury i czapki maciejówki z białym orłem a szarże mieli uzyskać w boju. Uzbrojeniem ich były nowoczesne austriackie pięciostrzałowe karabiny Manlichery. Dnia r. na Oleandrach w Krakowie została sformowana przez Piłsudskiego Pierwsza Kompania Kadrowa, która liczyła 165 żołnierzy. Po nich na front wyruszali kolejni strzelcy, w sumie ponad 2,5 tysiąca. Wśród nich szczególnie w kadrówce było wielu studentów i absolwentów uczelni z całej Europy. 13 z nich zostało generałami /Stefan Rowecki, Stanisław Maczek, Stanisław Skotnicki, M. Tokarzewski, J. Kaden Bandrowski, Włodzimierz Konieczny /rzeźbiarz/, Jerzy Żuławski /pisarz/, K. Sosnkowski. Dnia r. w 50 rocznicę stracenia R.Trangutta przekroczyła granice rosyjską. Celem jej było wywołanie kolejnego powstania antyrosyjskiego. Spotkało się to jednak z obojętnością, a nawet strachem mieszkańców zaboru rosyjskiego, pomnych, krwawych pacyfikacji rosyjskich. Po niepowodzeniach tego zamiaru strzelcy walczyli pod białoczerwoną flagą jednak nie odrębnie lecz razem z armią austro-węgierską jako Legiony Polskie J.Piłsudskiego. Była to pierwsza regularna formacja tworzonego wojska polskiego, które walczyło w I Wojnie Światowej. Powstały w sumie trzy brygady liczące siedem pułków piechoty, dwa pułki kawalerii, pułk artylerii i wiele innych oddziałów pomocniczych. W szczytowym okresie ich rozwoju jesienią 1915 r. w I Brygadzie służyło około 5,5 tys. legionistów, II Brygadzie ponad 5 tys., w III Brygadzie prawie 6 tys. Łącznie z oddziałami pomocniczymi i znajdującymi się poza zapleczem frontu było ponad 25 tys. legionistów. Nasz czwarty wieszcz narodowy Stanisław Wyspiański przed śmiercią w 1907 r. ofiarował wiele swoich prac na rzecz przyszłego polskiego wojska rocznica wybuchu II wojny światowej /Zginęło ponad 50 mln ludzi/ - 75 rocznica powołania struktur cywilnych i wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego - 75 rocznica utworzenia Służby Zwycięstwu Polski Dzień przed kapitulacją Warszawy 27 września 1939 r. w stolicy została powołana pierwsza polska organizacja militarna Służba Zwycięstwa Polski /SZP/. Misję jej utworzenia od gen. dyw. Juliusza Rómmla/ najwyższego stopniem oficera w Warszawie/ otrzymał gen bryg. Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Przetrwała ona jednak tylko kilka tygodni, ponieważ nowo mianowany wódz naczelny gen dyw. Władysław Sikorski rozwiązał ją uznając, że jest zdominowana przez zwolenników Piłsudskiego i 13 listopada 1939 r. powołał Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) przekształcony 13 lutego 1942 r. w Armię Krajową /AK/ - 75 rocznica powołania Szarych Szeregów Był to kryptonim ZHP w konspiracji, powołane 27 września 1939 r. w Warszawie do walki z okupantem hitlerowskim rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego W ramach akcji Burza czyli prób opanowywania i wyzwalania od wojsk niemieckich miast, miasteczek i miejscowości we wschodniej i środkowej części Polski przed wkroczeniem do nich Armii Czerwonej bądź wspólnie z nią doszło do wybuchu Powstania Warszawskiego. Trwało 63 /1 VIII 2 X 1944 r./ Wobec bierności Armii Czerwonej, która stała na prawym brzegu Wisły powstanie upadło. Zginęło 16 tys. powstańców, ok. 25 tys. zostało rannych, 15 tys. poszło do niewoli. W wyniku walk, bombardowań, pożarów i niemieckich mordów zginęło tys. cywilnych 7

8 mieszkańców stolicy, 50 tys. wywieziono do obozów koncentracyjnych, 165 tys. na przymusowe roboty do Rzeszy a 350 tys. rozparcelowano bez środków do życia po Generalnym Gubernatorstwie. Po kapitulacji Niemcy jeszcze przez ponad 3 miesiące pastwili się nad wymarłym miastem z którego jak chciał Hitler i Himmler miał nie zostać kamień na kamieniu. Wysadzali i podpalali całe kwartały ulic. W odwecie za wybuch powstania między r. w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen na terenie Rzeszy zamordowano Komendanta Głównego AK gen. dyw. Stefana Roweckiego Grota. 8