100 rocznica utworzenia Legionów Polskich

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "100 rocznica utworzenia Legionów Polskich"

Ignacy Ciesielski
8 lat temu
Przeglądów:

1 100 rocznica utworzenia Legionów Polskich

2 Legiony Polskie polskie oddziały wojskowe, którym początek dała Pierwsza Kompania Kadrowa utworzona 3 sierpnia 1914 w Krakowie z inicjatywy Józefa Piłsudskiego.

3 Historia Powołane 16 sierpnia 1914 przez Naczelny Komitet Narodowy. Stanowiły oddzielną formację Armii Austro-Węgierskiej. Skupiły polskie organizacje paramilitarne, m.in. oddziały Związku Strzeleckiego "Strzelec", Armię Polską i Polskie Drużyny Strzeleckie. Formalną podstawą tworzenia oddziałów legionowych był rozkaz austriackiego dowództwa z 27 sierpnia 1914, w którym zarządzono utworzenie Legionu Wschodniego i Legionu Zachodniego oraz powołanie dwóch równorzędnych komendantów dla obu Legionów. Wobec niepowodzenia wywołania antyrosyjskiego powstania narodowego w Królestwie Kongresowym, Piłsudski podporządkował się NKN. Pod koniec sierpnia rozpoczęto werbunek do Legionów Polskich. Utworzono Legion Wschodni we Lwowie i Legion Zachodni w Krakowie. Z powodu zajęcia Lwowa przez wojska rosyjskie 2 września 1914 i różnic wśród tamtejszych polityków Legion Wschodni został wkrótce rozwiązany.

Formalną podstawą tworzenia oddziałów legionowych był rozkaz austriackiego dowództwa z 27 sierpnia 1914, w którym zarządzono utworzenie Legionu Wschodniego i Legionu Zachodniego oraz powołanie dwóch

4 Legion Zachodni Legion Zachodni początkowo w składzie jednego pułku pod dowództwem Piłsudskiego wziął udział w walkach jako straż tylna wojsk austriackich na linii Nowy Korczyn-Opatowiec na lewym brzegu Wisły. W czasie ofensywy austriackoniemieckiej poszczególne jego bataliony wzięły udział w bitwach pod Laskami (23-26 października 1914), Anielinem (22 października). W dniach listopada stoczyły bitwę pod Krzywopłotami. Piłsudski zagrożony zepchnięciem przez wycofującą się pod naporem Rosjan armię austriacką na terytorium Cesarstwa Niemieckiego przeprowadził brawurowy manewr znany jako operacja Ulina Mała. Wbrew rozkazom austriackim przedarł się z częścią swojego pułku korytarzem pomiędzy wojskami rosyjskimi i austriackimi do Krakowa. Po przerwie oddziały te walczyły jako osłona prawego skrzydła armii austriackiej w rejonie Mszany Dolnej, Limanowej, Marcinkowic, Nowego Sącza. W połowie grudnia 1914 sformowano z nich I. Brygadę Legionów Polskich. I Brygada stoczyła bitwę pod Łowczówkiem, od marca 1915 toczyła boje nad Nidą. W ramach letniej ofensywy państw centralnych walczyła nad rzeką Pokrzywianką, tocząc walki pod Konarami (16-25 maja), na linii Włostów,Ożarów. Po przekroczeniu linii Wisły przeszła na Lubelszczyznę (walki 4 Pułku Piechoty Legionów pod Jastkowem 30 lipca 3 sierpnia 1915 i Kamionką 4-7 sierpnia). W sierpniu walczyła na Podlasiu, stoczyła bitwę nad Raśną i Wysokiem Litewskiem. Sformowany we wrześniu Pułk Piechoty Legionów i 3 Pułk Piechoty Legionów wraz z austriacką komendą Legionów Polskich zostały przerzucone w Karpaty. 29 października 1914 stoczyły bitwę pod Mołotkowem, walczyły pod Zieloną, Rafajłową, Kirlibabą. W maju 1915 przeformowano je w II Brygadę Legionów Polskich zwaną Karpacką. Dowódcą II Brygady został płk austriacki Ferdynand Küttner. W jej skład weszły 2 Pułk Piechoty Legionów, 3 Pułk Piechoty Legionów, oddział kawalerii i dywizjon artylerii. Brygada walczyła na Bukowinie (szarża 2 Pułku Ułanów pod Rokitną) i nad Prutem. 8 maja 1915 utworzono III Brygadę Legionów Polskich w składzie: 4 Pułk Piechoty Legionów i 6 Pułk Piechoty Legionów.W październiku 1915 wszystkie trzy brygady (stan osobowy: I Brygada-ok. 5500, II Brygada ok. 5000, III Brygada ok. 6000) rzucono na front na Wołyniu. Jesienią 1915 wzięły udział w walkach nad Styrem, gdzie stoczyły bitwę pod Kostiuchnówką. W czasie ofensywy Brusiłowa walczyły nad Stochodem. W okresie od 20 września 1916 do 19 lutego 1918 Legiony Polskie nosiły oficjalną nazwę: Polski Korpus Posiłkowy.

W dniach 16-19 listopada stoczyły bitwę pod Krzywopłotami.

6 Podział Początkowo istniały dwa legiony: Legion Wschodni (16 sierpnia 21 września 1914) dowódca gen. Adam Pietraszkiewicz, Legion Zachodni (16 sierpnia 19 grudnia 1914) dowódca gen. Rajmund Baczyński (do 25 września 1914), później gen. Karol Durski-Trzaska. Później przeformowano je w trzy brygady: I Brygada (od 19 grudnia 1914) dowódca Józef Piłsudski (do 27 września 1916), następnie Kazimierz Sosnkowski (do października 1916), a później Marian Żegota-Januszajtis (do 30 lipca 1917), II Brygada (od 8 maja 1915) dowódca Ferdynand Küttner (do 14 lipca 1916), później Józef Haller (do 19 lutego 1918), III Brygada (od 8 maja 1915) dowódca Wiktor Grzesicki (do 14 lipca 1916), później Stanisław Szeptycki (do 14 listopada 1916), Zygmunt Zieliński (do 25 kwietnia 1917), Bolesław Roja (do 30 lipca 1917). Brygady podlegały austriackiemu dowództwu Legionów Polskich w osobach: gen. Karola Durskiego-Trzaski (do 27 stycznia 1916), gen. Stanisława Puchalskiego (do 14 listopada 1916), płk Stanisława Szeptyckiego (do 25 kwietnia 1917), płk Zygmunta Zielińskiego (do 19 lutego 1918).

Później przeformowano je w trzy brygady: I Brygada (od 19 grudnia 1914) dowódca Józef Piłsudski (do 27 września 1916), następnie Kazimierz Sosnkowski (do października 1916), a później Marian

7 Skład Legionów Polskich Skład Legionów Polskich (stan z dnia 6 sierpnia 1916): Komenda Legionów: Dowódca gen. bryg. Stanisław Puchalski Szef sztabu rtm. Filip Kochański-Lubicz Poszczególne jednostki: I Brygada LP: dowódca brygadier Józef Piłsudski; szef sztabu płk Kazimierz Sosnkowski 1 pułk piechoty LP: dca płk Edward Rydz ps. Śmigły 5 pułk piechoty LP: dca mjr Stanisław Bukacki ps. Burhardt 7 pułk piechoty LP: dca mjr Albin Fleszar ps. Satyr 1 pułk ułanów LP: dca rtm. Władysław Prażmowski ps. Belina II Brygada LP: dowódca płk Józef Haller; szef sztabu kpt. Stanisław Tarabanowicz 2 pułk piechoty LP: dca kpt. Karol Dziekanowski 3 pułk piechoty LP: dca kpt. Józef Szczepan III Brygada LP: dowódca płk Stanisław Szeptycki; szef sztabu kpt. Franciszek Kleeberg 4 pułk piechoty LP: dca płk Bolesław Roja 6 pułk piechoty LP: dca mjr Mieczysław Neugebauer ps. Norwid Jednostki podlegające bezpośrednio Komendzie Legionów: 2 Pułk Ułanów Legionów Polskich: dca mjr Juliusz Zagórski-Ostoja 1 Pułk Artylerii LP: dca mjr Ottokar Brzezina ps. Brzoza

Śmigły 5 pułk piechoty LP: dca mjr Stanisław Bukacki ps. Burhardt 7 pułk piechoty LP: dca mjr Albin Fleszar ps. Satyr 1 pułk ułanów LP: dca rtm. Władysław Prażmowski ps.

8 Koniec formacji 20 września 1916 Legiony przeformowano w Polski Korpus Posiłkowy. 10 kwietnia 1917 oddziały legionowe zostały ponownie przeformowane w Polską Siłę Zbrojną (Polnische Wehrmacht). Gdy większość żołnierzy (z I i III Brygady) odmówiła przysięgi na wierność obcym monarchom, oddziały te zostały częściowo rozwiązane. Legionistów (byłych poddanych rosyjskich) internowano w obozach w Beniaminowie (oficerowie) i Szczypiornie(podoficerowie i szeregowcy). Pozostali, którzy odmówili przysięgi, a posiadali obywatelstwo austriackie, zostali wcieleni do wojska austro-węgierskiego i wysłani na front włoski. Legioniści, w tym zdecydowana większość II Brygady, którzy złożyli przysięgę zostali także przekazani pod dowództwo austriackie jako Polski Korpus Posiłkowy. Formacja istniała do pokoju brzeskiego z Ukrainą. W proteście przeciwko warunkom tego traktatu żołnierze PKP, pod wodzą Józefa Hallera dokonali przejścia linii frontu pod Rarańczą w nocy z 15 na 16 lutego Legioniści, którym nie udało się przebić na stronę rosyjską byli internowani w obozach na Węgrzech w miejscowościach Marmaros-Sziget i Huszt. Przywódcy buntu w PKP w tym m.in. ks. Józef Panaś, płk Włodzimierz Zagórski oraz mjr Roman Górecki byli sądzeni w słynnym procesie legionistów w miejscowości Marmaros-Sziget. Oficerowie i żołnierze "królewiacy" pozostali po rozbiciu Legionów w szeregach Polskiej Siły Zbrojnej dotrwali do listopada 1918 dając początek Wojsku Polskiemu.

Legionistów (byłych poddanych rosyjskich) internowano w obozach w Beniaminowie (oficerowie) i Szczypiornie(podoficerowie i szeregowcy).

Podobne dokumenty

I Brygada Legionów Polskich

I Brygada Legionów Polskich 1. Józef Piłsudski 2. Tadeusz Kasprzycki ps. Zbigniew 3. Kazimierz Piątek ps. Herwin 4. Albin Fleszar ps. Satyr 5. Kazimierz Bojarski ps. Kuba 6. Mieczysław Dąbkowski 7. Aleksander