2. Problem Palestyny w ONZ ( ) 2.1. Brytyjski mandat w Palestynie Rezolucja nr 181 (II) - soft law (?)

Transkrypt

1 Statement by President Trump on Jerusalem December 6, 2017 a rzeczywistość polityczna/prawna przestrzeni Izraela/Palestyny 1. Statement by President Trump on Jerusalem December 6, Nowe (w perspektywie okresu ) podejście Prezydenta USA do miejsca lokalizacji placówki dyplomatycznej USA w Jerozolimie, stolicy państwa Izrael, ergo nowe podejście do konfliktu pomiędzy Izraelem a Palestyńczykami. 2. Przesłanki podjęcia decyzji r. - uznanie rzeczywistości. 3. Co po ? Oczekiwanie na spóźnione pokojowe porozumienie materializujące two-state solution ; a w jego narracji, ukształtowanie zakresu suwerennej obecności Izraela w Jerozolimie ergo jej granic w obrębie miasta; a także utrzymanie status quo Świętych miejsc w Jerozolimie -??? 2. Problem Palestyny w ONZ ( ) Specjalna sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ Kreacja Specjalnego Komitetu ds. Palestyny. Komitet zalecał podział Palestyny na państwa dwa Arabskie (PA) i Żydowskie (PŻ). Jerozolima posiadać miała status specjalny poddany administracji NZ. Druga sesja plenarna ZO (1947) została zwołana także na prośbę Wielkiej Brytanii, aby rozważyć kwestię przyszłego rządu Palestyny, bowiem Wielka Brytania deklarowała zamiar/wolę zakończenia mandatu i plan opuszczenia Palestyny do dnia 1 sierpnia 1948 roku. Wielka Brytania realizowała mandat w Palestynie od roku 1922 r. (art. 22 Paktu Ligi Narodów). Nastąpiło na niej głównie w następstwie obiektywnej potrzeby unormowania relacji pomiędzy arabską społecznością palestyńską i rozszerzającym się kręgiem społeczności żydowskiej w Palestynie - przyjecie rezolucji ZO nr 181 (II) z 29 listopada 1947 r. na bazie sprawozdania przygotowanego przez Specjalny Komitet ds. Palestyny Brytyjski mandat w Palestynie 2.2. Rezolucja nr 181 (II) - soft law (?) Soft law to to termin odnoszący się do międzynarodowych norm pozbawionych charakteru prawnie wiążącego, mających jednak wymiar prawny, usytuowanych pomiędzy prawem a polityką (Skjarset); (Abbott) - Używamy terminu soft law w celu odróżnienia szerokiego katalogu instrumentów prawnych (o słabszej mocy prawnej) od prawa twardego, ale także, z drugiej strony, od czysto politycznych deklaracji pozbawionych jakiejkolwiek mocy prawnej.

2 Resolution adopted on the Report of the ad hoc Committee on the Palestinian Question 181(II) Future Government of Palestine Plan of Partition with Econonmic Union; Part I Future constitution and government of Palestine A. Termination of Mandate, Partition and Independence Zakończenie mandatu (nie później niż ) i ustanowienie państw obu i specjalnego statusu Jerozolimy - nastąpić miało definitywnie do dnia r. Okres od r r. do r. to w narracji rezolucji okres przejściowy. To okres od daty przyjęcia rezolucji do daty ustanowienia państwa żydowskiego (Żp) i arabskiego (Ap) oraz Specjalnego Międzynarodowego Statusu Miasta Jerozolimy. B. Etap przygotowawczy do niepodległości Rezolucja ustanawiała Komisję - UN Palestine Commission - mającą kształtować, wdrażać, przyjęty rezolucją kształt polityczny i gospodarczy w Palestynie we współpracy z zainteresowanymi stronami żydowska i arabską. Czynić to miała Komisja pod kierunkiem RB (rozdz. VII) i informować o swych działaniach także Radę Powierniczą ONZ. Członkowie Komisji to: Boliwia, Czechosłowacja, Dania, Panama i Filipiny. Na wstępie, inicjując swą obecność w Palestynie, miała w założeniu - przejmować administrację obszarami, które opuszczał mandatariusz. Co istotne ( ) In the discharge of this administrative responsibility the Commission shall have authority to issue necessary regulations and take other measures as required. Operacyjnie planowano współpracę UN Palestine Commission z ustanowionymi, tak przez stronę żydowską, jak i arabską reprezentującymi je organami/podmiotami, tj. odpowiednio były to Jewish and Arab Provisional Councils of Government. Te swoiste quasi-rządowe struktury obu stron miały pod kierunkiem Komisji - kształtować w swoich strefach tkankę administracyjną (centralną, lokalną), porządku publicznego (policji) pod kontrolą Komisji, ukształtować akt (proces) wyboru Zgromadzeń Konstytucyjnych w każdym z państw przez jego obywateli, aprobowany przez Komisję; ukształtować zaczyn trzech władz i ich wzajemnej demokratycznej relacji. W przypadku ich niepowołania do daty r. problem Palestyny wracał do RB Owe Jewish and Arab Provisional Councils of Government działając we współdziałaniu z Komisją: - miały mieć pełną władzę w przestrzeniach podlegających ich kontroli, obejmujące władzę nad procesem imigracji (przepływu ludności) i normowania kwestii ziemskich (land regulations);

3 - miały przejmować stopniowo od Komisji pełną odpowiedzialność za administrowanie państwem pomiędzy zakończeniem mandatu i ustanowienia niepodległości ; - miały być instruowane przez Komisję w procesie podejmowania działań tworzenia struktur władzy wykonawczej, tak na szczeblu centralnym jak i lokalnym; - miały w możliwie jak najkrótszym czasie ukształtować zbrojne formacje milicji z mieszkańców, celem utrzymania wewnętrznego porządku, jak i zapobiegania sporom granicznym; - miały przygotować, co najmniej w ciągu 2 m-cy po wycofaniu sil mandatariusza, wybory do Zgromadzeń Konstytucyjnych, które shall be conducted on democratic lines owe democratic lines to: prawo głosu dla osób które ukończyły 18 lat i są obywatelami Żp. lub Ap.; mieszkańcy Jerozolimy głosują wg swojego obywatelstwa; kobiety mają tak czynne, jak i bierne prawo wyborcze; - Zgromadzenia Konstytucyjne każdego z państw przygotują projekty demokratycznej konstytucji i ordynację wyboru Rządu Tymczasowego, który będzie sukcesorem Provisional Council of Government; Konstytucja będzie obejmowała rozdz. 1 i 2 Deklaracji (dodanej w pkt. C rezolucji) a w niej unormowania stanowiące o: * ustanowieniu organu ustawodawczego (parlamentu), który będzie pochodną wyborów powszechnych, tajnych, proporcjonalnych, i funkcjonowania organu wykonawczego odpowiedzialnego przed tak ukształtowaną legislatywą; * obowiązku rozwiązywania wszelkich sporów międzynarodowych tak, aby nie naruszać międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa; * wyrzeczeniu się użycia siły lub groźby jej użycia p-ko integralności i politycznej niezależności wobec każdego państwa; * zagwarantowania wskazanych rezolucją zbiorów praw podstawowych człowieka (d) Guaranteeing to all persons equal and non-discriminatory rights in civil, political, economic and religious matters and the enjoyment of human rights and fundamental freedoms, including freedom of religion, language, speech and publication, education, assembly and association. * zagwarantowania wolności poruszania się i wizytowania przestrzeni w obu państwach, jak i Jerozolimie; z zastrzeżeniem prawa kontroli pobytu przybywających przez władze państwa. Komisja miała też wskazać na członków stanowiących (3 osobowy) skład komisji ekonomicznej, działającej na rzecz ustanowienia Unii Ekonomicznej i Wspólnej Rady Ekonomicznej (wg szczegółowych ustaleń części D rezolucji. Zakładano, że operacyjnie mandatariusz będzie w okresie przejściowym - cedował via Komisja (a następnie pod jej kontrolą) swe uprawnienia na rzecz Provisional Councils of Government. Założono, że Komisja będzie działała wg ustaleń rezolucji, chyba że ZO reguły postępowania zmieni. Będzie składała periodyczne miesięczne sprawozdania.

4 C. Deklaracja - Postanowienia Ogólne Przed proklamowaniem niepodległości każda ze stron żydowska/arabska zobowiązana była wg ustaleń rezolucji do złożenia Deklaracji, która zawierać miała listę wskazanych rezolucją (pkt. C. zatytułowanych -Declaration - General Provision) - klauzul (w istocie zobowiązań). Zobowiązań ( ) recognized as fundamental laws of the State and no law, regulation or official action shall conflict or interfere with these stipulations, nor shall any law, regulation or official action prevail over them. Rozdz. 1 Holy Places, religious buldings and sites zob. pkt. 1,2,3. Rozdz. 2 Religiuos and minority rights Rozdz. 3 Obywatelstwo, międzynarodowe konwencje i zobowiązania finansowe Rozdz. 4 Dalsze postanowienia D. Unia ekonomiczna i tranzyt *Unia ekonomiczna Palestyny; * Wolność tranzytu i wjazdu; * Zakończenie, zmiana i interpretacja zobowiązań; E. Dobra ruchome i nieruchome F. Przystąpienie do ONZ Part II Granice Podział Palestyny Podział Palestyny zaplanowano na osiem części: trzy (1-3) to Żydowskie państwo [Żp]; trzy (4-6) to Arabskie państwo; Jaffa (7) arabską enklawą na terytorium Żp; Jerozolima (8) poddana administracji Rady Powierniczej ONZ. A. Państwo arabskie B. Państwo żydowskie C. Miasto Jerozolima Part III Miasto Jerozolima A. Special Regime The City of Jerusalem shall be established as a Corpus separatum under a special international regime and shall be administrated by the United Nations. The Trusteship Council shall be designated to discharge the responsibilities of the Adminitering Authority on behalf of the United Nations. B. Boundaries of the City The City of Jerusalem shall include the present municipality of Jerusalem plus surrounding villages and towns ( )

5 C. Statute of the City 2. Governor and administrative Staff.A Governor of the Cty of Jerusalem shall be appointed by the Trusteeship Council and shall be responsible to it. He shall be selected on the basis of special qualifications and without regard to nationalitu. He shall not, however, be a citizen of either State in Palestine. The Governor shall represent the United Nations in the City and shall excercise on their behalf all powers of administration, including the conduct od external affairs. ( ). 3. Co po przyjęciu rezolucji 181(II) Strona żydowska Jewish Agency przyjęła rezolucję mimo zastrzeżeń tyczących materii takich, jak migracja Żydów z Europy do Palestyny i kształtu granic Żp. Palestyńczycy i państwa arabskie odrzuciły rezolucję uważając, że NZ nie mają tytułu do dokonywania takich decyzji, nie mają prawa dzielić Palestyny tj. ICH arabskiej - przestrzeni i przyznawać szczególnych praw i preferencji żydowskiej mniejszości. Przyjecie rezolucji dało asumpt do inicjacji konfliktu (zbrojnego) palestyńsko-żydowskiego. Bieg spraw wywołał zwołanie specjalnej sesji ZO w okresie RB apelowała o zaprzestanie walk i ustanowiła Komisje ds. zawieszenia broni celem kontroli procesu zaprzestania i zakończenia walk. ZO powołało Komisje ds. Palestyny i nominowała mediatora, który miał doprowadzić do porozumienia stron i współdziałać z Komisją ds. zawieszenia broni. Mediatorem został Folke Bernadotte szef szwedzkiego Czerwonego Krzyża. Pierwsza wojna UK zakończyła swój mandat. W tej samej dacie ( r.) proklamowano powstanie państwa Izrael w przestrzeni określonej planem ZO tj. rezolucją z 29 listopada 1947 r. W tej dacie rozpoczęła się wojna żydowsko-arabska, bowiem państwa arabskie (Jordania i Egipt) natychmiast wkroczyły na pole walki w Palestynie. Walki wstrzymano po kilku tygodniach odpowiedź na wezwanie ( ) RB. Rozejm wszedł (formalnie) w życie r., zaś jego przestrzeganie miało być kontrolowane przez mediatora NZ z pomocą obserwatorów tworzącej UN Truce Supervision Organisation bez rezultatu. Bieg spraw wywołał r. - rezolucje RB na gruncie rozdz. VII stan zagrożenia pokoju. Nakaz zawieszenia broni, jego naruszenie miało uruchomić aplikacje sankcji. Zawieszenie broni stało się faktem. Izrael kontrolował większość obszarów przyznanych Ap. przez rezolucję ZO dzieląca Palestynę między Żp a Ap. oraz zachodnią część Jerozolimy. Egipt i Jordania zajmowały część Gazy i zachodni brzeg Jordanu, który obejmuje wschodnią część Jerozolimy i stare miasto. Dalsze walki październik 1948 i marzec 1949 Izrael objął dalsze obszary, w tym przestrzenie przyznane Ap. W 1950 roku Jordania zajęła brzeg zachodni Jordanu i wschodnią Jerozolimę. Strony konfliktu podpisały umowę zawieszająca walki. Strony umowy: Izrael Egipt, Jordania, Liban i Syria. Porozumienie nie normowało żadnych dalszych kwestii terytorialnego podziału i innych interesów stron konfliktu.

6 Kolejna rezolucja ZO r. 194 (III) próba rozwiązania problemu palestyńskiego. Rezolucja deklarowała, aby uchodźcy mogli powrócić do siebie i żyć, jak wcześniej, w pokoju; jeśli nie wracają winno się im zrekompensować straty materialne (własności). Zgromadzenie wzywało o demilitaryzację i internacjonalizację Jerozolimy. Rezolucja ustanawiała Komisję Koncyliacyjną ds. Palestyny NZ (Francja, Turcja i USA) miała pomagać stronom w ukształtowaniu porozumienie i rozwiązania problemów repatriacji, przesiedleń, ekonomicznej i społecznej sytuacji uchodźców. Komisja koncyliacyjna usiłowała rozwiązać trzy główne kwestie: przestrzeni Żp i Ap., uchodźców i statusu Jerozolimy. W następstwie odrębnych rozmów z państwami arabskimi i Izraelem na konferencji w Lozannie w 1949 roku przyjęto Protokół podpisany przez obie strony godzący się na podział określony rezolucją, jako podstawy i punkty wyjścia dla dalszych negocjacji. Nie rozstrzygnięto jednak niczego. Strona arabska uważała, że pierwszą kwestią wymagającą dokonania jest powrót uchodźców, Izrael nalegał na terytorialne kwestii podziału Palestyny. Kolejne wysiłki Komisji ustanowienia pokoju w tym także umiędzynarodowienia Jerozolimy nie przyniosły rezultatu. Efekt Izrael po przyjęciu do ONZ ( ) w r. przyjął, że Jerozolima (zachodnia jej część de facto) jest stolicą państwa Izrael. Druga wojna 1967 Zajecie wschodniej Jerozolimy przez Izrael Podjecie r. przez rząd Izraela decyzji - Declaration of the Enlargement of Jerusalem City Limits - i uznanie tej decyzji, decyzji rozszerzenia jurysdykcji Izraela na całą Jerozolimę przez Parlament tj. Knesset. De facto ma miejsce zajęcie arabskiej części Jerozolimy i uczynienie Jerozolimy w świetle prawa izraelskiego spójną, jednolitą administracyjnie przestrzenią państwa Izrael. Ocena aktu de iure? Z pkt. widzenia prawa międzynarodowego??? Reakcje ONZ RB po 1967 roku? rezolucja 237 (1967) z r. kwalifikujące bieg zdarzeń i aktywności izraelskich akt wojenny prowadzony in the area of conflict in the Middle East ; rezolucja 259 (1968) z r. ( ) the Arab territories under military occupation by Israel following the hostilities of 5 June 1967 ( ) rezolucja przyjęta większością 12 głosów przy 3 wstrzymujących się (USA, Kanada i Dania) Parlament Izraela tj. Knesset stanowi, iż Jerusalem, complete and united jest the capital of Israel. Reakcja RB - rezolucja 478 (1980) z ( ) All legislative and administrative measures and actions taken by Israel, the occupying Power, which have altered or purport to alter the character and status

7 of the Holy City of Jerusalem, and in particular the recent basic law on Jerusalem, are null and void and must be rescinded forthwith; 14 głosów za, 1 wstrzymujący się (USA) Izrael potwierdza fakt, iż cała Jerozolima jest stolicą państwa w kontekście interwencji sił izraelskich przy meczecie Al.-Aksa (ginie 17 Palestynczyków). Reakcja RB - rezolucja 672 z Condemns especially the acts of violence committed by the Israeli security for ces resulting in injuries and loss of human life; 3. Calls upon Israel, the occupying Power, to abide srupulously by its legal obligations and reponsibilities under the Geneva Convention relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War, of 12 August 1949, which is applicable to all the territiries occupied by Israel since 1967; ( ) rezolucja podjęta jednomyślnie. Odpowiedź Izraela Jerusalem is not, in any part, occupied territory ; it is the sovereign capital of the State of Israel. Therefore, there is no room for any involvement on the part of the United Nations in any matter relating to Jerusalem. 4. Decyzja Trupa jw. 5. Co po decyzji Prezydenta Trumpa? 5.1. Sesja ZO ONZ Rezolucja nr 72/15 przyjęta przez ZO 30 listopada 2017 roku 128 za / 8 przeciwko / 35 głosów wstrzymujących się Status of Jerusalem The General Assembly Reaffirming its relevant resolution, including resolution 72/15 od 30 November 2017 in Jerusalem ( ) ( ) Bearing in mind the specific status of the Holy City of Jerusalem and, in particular, the need for the protection and preservation of the unique spirituals, religious and cultural dimensions of the city, as foreseen in relevant United Nations resolution, Stressing that Jeruzalem is a final status issue to be resolved through negotiations in line with relevant United Nations Resolutions, (...) Expressing, in this regard, its deep regret at recent decisions concerning the status of Jerusalem 1. Affirms that any decisions and action which purport to have altered the character, status or demographic composition of the Holy City of Jerusalem have no legal effect, are null and void and must be rescinded in compliance with relevant resolution of the Security Council, and in this regard calls upon all States to refrain from the establishment of diplomatic missions in the Holy City of Jerusalem, pursuant to Security Council resolution 478 (1980). ( ) 2. Demands that all States comply with Security Council resolutions regarding the Holy City of Jerusalem, and not recognize any actions or measures contrary to those resolutions; ( )

8 3. Reiterates its call for reversal of the negative trends on the ground that are imperilling the two-states solution and for the intensification and acceleration of international and region al efforts and support aimed at achieving, without delay, a comprehensible, just and lasting peace in the Moddle East on the basis of the relevant United Nations resolution ( ) Placówki dyplomatyczne państw uznających Izrael umiejscowione zostały na linii czasu (po 1948 roku) nie w Jerozolimie, lecz w Tel-Avivie. To (było/jest) świadectwem nieunormowania statusu Jerozolimy, ergo braku uznania suwerenności Izraela nad zarówno zachodnią, jak i wschodnią częścią Miasta. Czy zatem rezolucja ZO nr 72/15 z 30 listopada 2017 roku jest świadectwem przekonania, iż rezolucja nr 181 (II) z 29 listopada 1947 roku to soft law, które jest jedynym punktem odniesienia dla prawnego uregulowania relacji Palestyna ergo Autonomia Palestyńska- Izrael? 5.2. Jakie wyjście z sytuacji? 1. Skończyć z fikcją możliwości zrealizowania projektu z 1947 roku. I uznać rzeczywistość. Jerozolima stolicą Izraela. 2. Powrócić do science-fiction z 1947 roku? a. Międzynarodowy status Jerozolimy; 3. Jerozolima stolicą dwóch państw w przyszłości: Izraela część zachodnia; Palestyńczyków część wschodnia; Postulat środowisk palestyńskich po decyzji Prezydenta Trumpa - aby przybyli eksperci międzynarodowi (ONZ) i wytyczyli granicę wschodniej Jerozolimy. Ma to akcentować odrębność tej przestrzeni od Izraela. Zatem wschodnia część Jerozolimy to odrębna przestrzeń Jerozolimy, stolica państwa palestyńskiego? Palestyna demograficznie w 1947 roku: Żydzi 716, %; Palestyńczycy (i inne nacje) 156,000 18,9 % Palestyna demograficznie w 2017 roku: Żydzi ,7% %; Palestyńczycy (i inne nacje) % - Izrael 2018 to rzeczywisty podmiot państwowy, a w jego obrębie Obszar podległy palestyńskiej władzy narodowej Autonomia Palestyńska - to tzw. Zachodni Brzeg Jordanu i strefa Gazy.