Leki magistralne powtórka do kolokwium Edward Kowalczyk

Transkrypt

1 Leki magistralne powtórka do kolokwium Edward Kowalczyk

2 Warszawa, dnia 19 września 2014 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 września 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich Na podstawie art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:b) ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Na jednej recepcie można przepisać podwójną ilość leku recepturowego, ustaloną na podstawie przepisów określających leki, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne stosowane przy sporządzeniu leków recepturowych.,

3 c) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: 2a. W przypadku recept, o których mowa w ust. 2, na maści, kremy, mazidła, pasty albo żele do stosowania na skórę, można przepisać dziesięciokrotną ilość leku recepturowego, ustaloną na podstawie przepisów określających leki, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne stosowane przy sporządzeniu leków recepturowych.

4 Na jednej recepcie przepisuje się zawsze jeden lek recepturowy do 4 X-2014 r. były to następujące ilości. proszki dzielone do 20 szt. pigułki- do 30 szt. proszki niedzielone do 80 g czopki, globulki, pręciki do 12 szt. krople do oczu i uszu do 10 g płynne leki do stosowania zewnętrznego do 500 g (jeżeli zawierają spirytus- ilość spirytusu 95% nie może;przekroczyć 100g); roztwory, zawiesiny- do 250g maści, kremy, mazidła- do 100g; mieszanki ziołowe- do 100g

5 Na kolokwium recepty piszesz dla siebie. # Ponumeruj recepty od 1 do 10. zszyj w całość. # Pierwszą receptę wypełnij całą z pominięciem inscriptio.

6 Nazwy substancji leczniczych używanych do sporządzenia leku recepturowego (magistralnego) są nazwami łacińskimi, i piszemy je w drugim przypadku (Genetivus). 1/ Kwas acetylosalicylowy= Acidum acetylsalicylicum= Rp. (Genetivus) Acidi acetylsalicylici 2/ Bromek amonu = Ammonium bromidum = Rp. (Genetivus) Ammonii bromidi

7 Na kolokwium nie zapisuj!!!! Rp. Acidi borici 3% solutio aquosa 100,0 M.D.S

8 Dawkę przepisanego środka farmaceutycznego określa się na recepcie w gramach, cyframi arabskimi bez użycia skrótu g np. 0,5; 1,0. W uzasadnionych przypadkach, w których dawki leku są mniejsze od 1mg, celem uniknięcia pomyłki, można zapisywać na recepcie w miligramach, np. 0,1mg zamiast 0,0001. W odniesieniu do niektórych preparatów dawki leku zapisuje się w jednostkach międzynarodowych używając skrótu j.m. (np. dla Nystatyny).

9 Liczbę zapisanych np. tabletek, opakowań podajemy cyfrą arabską np. Dentur tales doses No 10; lub D. t. d. No 10; lub 2 op. lub op.2 lub lag. 2

10 Kolejność zapisywania środków leczniczych na recepcie (dotyczy leków recepturowych): 1. Lek główny ( Remedium cardinale) 2. Lek/Leki wspomagające ( Adiuvans) 3. Środek poprawiający smak, zapach ( Corrigens) 4. Podstawa, podłoże, rozpuszczalnik ( Constituents, Vehiculum, Solvens)

11 ZASADY ZAPISYWANIA PROSZKÓW / Rp in pulvere/ proszek= pulvis proszki=pulveres Proszki są stałą postacią leku, w której możemy podawać substancje chemiczne oraz surowce roślinne w postaci rozdrobnionej o cząsteczkach nie większych niż 0,5mm. Ze względu na ilość substancji leczniczych zawartych w proszku rozróżniamy: pulveres simplices=proszki proste=zawierające jeden składnik czynny pulveres compositi vel mixti=proszki złożone Ze względu na drogę podania proszki proste i złożone możemy podzielić na: pulveres ad usum internum= proszki do stosowania wewnętrznego pulveres ad usum externum= proszki do stosowania zewnętrznego Ze względu na sposób stosowania proszków recepturowych oraz zasady ich przepisywania i przygotowywania wyróżniamy proszki nie dzielone oraz proszki dzielone.

12 Zasypka (Pulveres adspergendi) Jest to proszek do pudrowania powierzchni skóry lub błon śluzowych (puder). Najczęściej w tej postaci stosuje się leki ściągające, odkażające, wysuszające, adsorbcyjne lub przeciwpotne zmieszane z podłożem. Podłoża m.in.: Zinci oxydi, Talci, Amyli tritici Zapisuje się je w ilości do 160,0 g.

13 Proszki niedzielone na zewnątrz (pulveres ad usum externum) Podać masę lub masy substancji czynnych, które po przeliczeniu na odpowiednia ilość zapisanego podłoża określą pożądane stężenie procentowe tych substancji. Podłożami najczęściej są: Talcum; Zinci oxydum; Solani amylum (Rp. Talci; Zinci oxydi; Solani amyli) tak nie pisz!!! Rp. Anaesthesini 5% pulveris 100,0 S. zasypka, stosować zewnętrznie Rp. Anaesthesini 5,0 Zinci oxydi ad 100,0 M. f. pulvis D.S. zasypka, stosować zewnętrznie

14 Zasypka recepturowa Zapisz 60 gram zasypki na sączące zmiany na skórze o składzie : Kwas borowy, Tanina, Tlenek cynku, Talk.

15 Proszki niedzielone do wewnątrz (proste i złożone) Postać leków z grupy słabo działających, których dawki jednorazowe są duże (1,0 g-10,0 g). Dawkowanie zazwyczaj miarami domowymi np. łyżeczka od herbaty, na koniec noża itp.

16 Rp. Magnesii oxydi 50,0 M.f. pulvis. Proszki niedzielone (proste) D. S. w razie pieczenia w żołądku na koniec noża rozpuścić w 1/2 szklanki letniej wody. Uwaga! 1- Nie dodajemy podłoża

17 Proszki niedzielone (złożone) Zapisz 100,0 g proszku do użytku wewnętrznego złożonego z 20,0 g tlenku magnezu oraz z równych części zasadowego węglanu bizmutu i węglanu wapnia. Dawkowanie: na 1 godzinę przed jedzeniem pół łyżeczki od herbaty w 1/2 szklanki wody.

18 Proszki dzielone (tylko ad usum internum) Metodą mnożenia (praescriptio multiplicata) Metodą dzielenia (praescriptio divisa). Masa pojedynczego 0,3-1,2g. Vehiculum: Sacharosum; Tritici amylum, Solani amylum; Saccharum lactis Rp. Sacchari lactis; Solani amyli; Saccharosi; Tritici amyli

19 Proszki dzielone Recepta może być redagowana na 2 sposoby: 1 - sposobem mnożenia 2 - sposobem dzielenia

20 Sposób mnożenie-sposób dzielenia Rp. Belladonnae extracti sicci 0,015 Saccharosi ad 0,3 M. f. pulvis D. t. d. No. 10 S. 2x dz. po jednym proszku Rp. Belladonnae extracti sicci 0,15 Saccharosi ad 3,0 M. f. pulvis Div. in part. aeq. No. 10 S. 2x dz. po jednym proszku

21 Maści-pasty- czopki

22 Podłożami do wyrobu maści są: 1.Wazelina żółta = Vaselinum flavum 2. Wazelina biała =Vaselinum album 3. Parafina ciekła =Paraffinum liquidum / do zmiękczenia zbyt twardej maści/ 4.Parafina stała = Paraffinum solidum / w celu utwardzenia zbyt miękkich maści/

23 Podłożami do wyrobu maści są: 5. Podłoża glicerydowe: a/ smalec wieprzowy = Adeps suillus; b/ tłuszcz wełny owczej = Adeps lane /lanolina/. Dobrze się wchłaniają ale jełczeją 6. Lekobaza jako emulsja O/W (ok.70%wody) lub W/O ( do 30% wody) zawiera różne typy emulgatorów

24 Zapisując maść pamiętaj aby: - Podać nazwy łacińskie substancji leczniczych /w dopełniaczu/ - Określić stężenie substancji czynnych - Że substancje proszkowe mogą stanowić tylko do 20% całkowitej masy zapisanej maści - Określić rodzaj podłoża - Ustalić ogólną ilość maści - W sygnaturze określić zastosowanie

25 Unguentum - Rp. in unguento Zapisz 100g maści zawierającej: 5% kwasu salicylowego ( Acidum salicylicum) i 6 g wosku białego (Cera alba)

26 Maści do oczu = unguenta ophtalmica Maść do oczu = unguentum ophthalmicum Rp. in unguento ophthalmico

27 Maści do oczu = unguenta ophtalmica Maści oczne przygotowuje się na podłożach jałowych 1.Paraffinum liquidum -10,0 Lanolinum anhydricum -10,0 Vaselinum flavum 80,0 2. Eucerinum pro oculi 3. Vaselinum album pro oculi 4. Vaselinum flavum pro oculi Maści oczne sporządza się w ilości 2X(3-10g)

28 Zapisz 5 g maści okulistycznej z 50 mg detreomycyny i hydrokortizonu

29 Pasty są to maści, które dzięki dużej zawartości składników stałych charakteryzują się gęstszą konsystencją, są bardziej higroskopijne Powinny zawierać nie mniej niż 25% sproszkowanych substancji stałych / tlenek cynku = Zinci oxydum; talk = Talcum; skrobia pszeniczna = Tritici Amylum; skrobia ziemniaczana = Solani Amylum; glinka kaolinowa = Bolus alba / Rozróżniamy pasty miękkie- zawierające 25-30% składników stałych; pasty właściwe % ; pasty twarde % Zapisywane są w ilości g Pasta : Rp. in pasta

30 Zapisz tlenek cynku ( Zinci oxydum) jako pastę

31 Drogą doodbytniczą można podać leki rozkładające się w kwaśnej treści żołądkowej bądź przykre w smaku Czopki doodbytnicze recepturowe zapisujemy: --metodą mnożenie =praescriptio multiplicata --metodą dzielenia =praescriptio divisa Przeciętna masa czopka to 1-3g a dla dzieci zwykle to 1g Praescriptio: Massae suppositorii quantum satis / mass. supp.q.s./co oznacza podłoża czopkowego ile trzeba Zwyczajowo zapisuje się wielokrotność liczby 3 czopków

32 Czopek = suppositorium ; czopki = suppositoria Rp. in suppositoris Są stałą postacią leku przeznaczoną do wprowadzenia do jam ciała Zawierają podłożą lipidowe topiące się w temperaturze ciała ludzkiego /masło kakaowe lub olej kakaowy/ lub podłoża hydrofilowe rozpuszczające się w wydzielinach błon śluzowych /masa żelatynowo- glicrolowa = Gelatina glycerinata/ Ilość środków leczniczych nie powinna przekraczać 10-30% ogólnej masy czopka

33 Wyróżniamy : 1/czopki doodbytnicze = Suppositoria analia; Suppoitoria rectalia/; 2/ dopochwowe = Suppositoria vaginalia 3/ docewkowe = Suppositoria urethralia lub inaczej pręciki = Bacilli urethrales= Styli urethrales

34 Rp. Zapisz 12 globulek zawierających Nystatynę i Metronidazol Nystatyni Metronidazoli 0,25 Cacao Olei ad 3,0 M. f. glob. vag. D. t. d. No j.m. D.S. Dopochwowo 2 razy dziennie po 1 globulce

35

36 Roztwory roztwór = solutio; Rp. solutionis ; Rp. in solutione To płynne postaci leków, które otrzymujemy poprzez rozpuszczenie jednej lub kilku substancji leczniczych stałych lub płynnych w rozpuszczalniku /woda, alkohol etylowy, parafina ciekła, oleje roślinne: rycynowy, rzepakowy/ Podczas sporządzania roztworów substancji trudno rozpuszczalnych dodaje się odpowiednie związki chemiczne ułatwiające proces rozpuszczania, są to tzw. solubilizatory.

37 Roztwory mogą zawierać obok substancji leczniczych : solubilizatory, konserwanty, przeciwutleniacze, substancje poprawiające smak i zapach Roztwory wodne= solutiones aquosa /Aqua purificata/ /1ml=1g//1ml=20kropli/ Roztwory alkoholowe = solutiones spirituosae /Spiritus Vini //1g=50 kropli/ /zapisujemy g i max 100g spirytusu 95 st/ Roztwory olejowe = solutiones oleosae /Rapae oleum; Ricini oleum; Paraffinum liquidum/

38 Zasady zapisywania roztworów stosowanych do wewnątrz >Podać nazwy środków leczniczych w dopełniaczu >Podać masę każdej substancji czynnej w gramach /iloczyn dawki jednorazowej i liczby dawek/ >Określić rodzaj i ilość rozpuszczalnika /iloczyn zapisanych dawek i miary objętości która będzie podawana/

39 Zasady zapisywania roztworów stosowanych do wewnątrz c.d. >Aqua purificata =woda oczyszczona najczęstszy rozpuszczalnik >Zwykle zapisujemy g >Dopuszcza się dodanie syropu prostego =Sirupus simplex jako korygującego smak >W sygnaturze określić sposób i czas dawkowania >łyżka stołowa= 15g; deserowa =10g; od herbaty= 5g

40 Zapisz roztwór do użytku wewnętrznego zawierający pyralginę /Metamizolum natricum/ i efedrynę /Ephedrini hydrochloridum/

41 Roztwory do użytku zewnętrznego Podać: - nazwę substancji leczniczej w dopełniaczu - stężenie substancji czynnej przeliczone na całkowitą ilość sporządzonego roztworu - rodzaj rozpuszczalnika g ale gdy etanol jest rozpuszczalnikiem to tylko g max 100g spirytusu 95 - W sygnaturze podać sposób dawkowania

42 Zapisz 5% roztwór ichtiolu /Ichtiolum = Ammonium bituminosulfonas/

43 Zawiesiny= suspensiones Rp.---suspensionis Rp.-----in suspensione Są płynną postacią leku przeznaczoną do użytku wewnętrznego bądź zewnętrznego. Stanowią układ dwóch równomiernie rozproszonych faz ---1/fazy rozproszonej /jednej lub kilku sproszkowanych substancji leczniczych/----2/fazy rozpraszającej czyli cieczy /najczęściej wody/-----czasami ale tylko w zawiesinach do użytku wewnętrznego dodaje się substancji poprawiających smak

44 Zawiesiny do użytku wewnętrznego = Suspensiones ad usum internum --podać nazwy łacińskie substancji leczniczych w dopełniaczu --określić dawki jednorazowe --zwykle g --jako fazy rozpraszającej używa się wody destylowanej lub wód aromatycznych --dozwolony jest Corrigens --substancją zwiększającą lepkość /zagęszczającą/ jest guma arabska /Gummi arabicum//powinna stanowić ok.. 33% zawiesiny --dopuszcza się dodanie nalewek --sygnatura--- wstrząsnąć

45 Zawiesina do użytku wewnętrznego o składzie: Węglan wapnia Zasadowy azotan bizmutu aa 5,0 Guma arabska 30,0 lub. q.s?. Woda ad 100,0

46 Przy zapisywaniu pudru płynnego podaj nazwy łacińskie substancji leczniczych w dopełniaczu; określ stężenie substancji czynnych; pamiętaj, że substancje proszkowe mogą stanowić do 50% całkowitej masy pudru; określ rodzaj podłoża --podłożem może być woda, gliceryna/glicerol/ lub olej --gdy podłożem jest woda, jako substancji zwiększającej lepkość /zagęszczającej/ używa się glicerolu /ok %/ a jako substancji zapobiegającej sedymentacji gumy arabskiej --pudry przyrządza się w ilości do 500g

47 Zapisz 200g pudru płynnego o składzie:. Mentol 1,0 (0,5%) Anestezyna 20,0 (10%) Tlenek cynku Talk aa 40,0 (20%) Gliceryna 60,0 (30%) Woda do 200,0

48 Odwar- Decoctum To postać leku otrzymana przez wyekstrahowanie ciał czynnych z surowców twardych (korzeń, kłącze, kora). Przygotowanie odwaru polega na zalaniu surowca wodą o temperaturze pokojowej i ogrzaniu na wrzącej łaźni wodnej przez 30 minut. Może wchodzić w skład mieszanki. Zapisuje się w ilości wystarczającej na 3-4 dni (około 200g) Odwar z korzenia wymiotnicy. Dosis pro dosi dla korzenia wymiotnicy 50mg. Zapisz 10 dawek dawkowanych łyżkami stołowymi. Rp. Decocti Radicis Ipecacunhae 0,5/150,0 D. S. 1 łyżka stołowa 3xdz

49 Dziękuję