UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU. WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY Instytut Chemii Zakład Elektrochemii. r. ak. 2017/2018

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU. WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY Instytut Chemii Zakład Elektrochemii. r. ak. 2017/2018"

Transkrypt

1 UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BIOLOGICZNO-CHEMICZNY Instytut Chemii Zakład Elektrochemii r. ak. 2017/2018 INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ WODA I KOLOIDY W CHEMII ŻYWNOŚCI CHEMIA II st. 1 rok

2 WYMAGANIA: ĆWICZENIE 1 OCENA JAKOŚCI WODY PITNEJ - wskaźniki oceny jakości wody: barwa, mętność, zapach, temperatura, utlenialność, twardość, zawartość żelaza, amoniaku, azotanów (V) i (III), siarczanów, chlorków oraz tlenu rozpuszczonego. - twardość wody, rodzaje twardości wody - skala twardości wody, jednostki twardości wody i współczynniki przeliczeniowe - uzdatnianie wody klarowanie wody, dezynfekcja wody, usuwanie żelaza i manganu, odgazowanie, zmiękczanie wody - metody oznaczania twardości wody metoda wagowa i metody miareczkowe - zasada oznaczenia tlenu rozpuszczonego metodą Winklera - zasada oznaczenia zawartości chlorków metodą Mohra LITERATURA: 1. Z.E. Sikorski (red.), Chemia żywności, tom 1, WNT, Warszawa Z.E. Sikorski (red.), Chemia żywności. Skład, przemiany i właściwości żywności, WNT, Warszawa Wiadomości dostępne na stronach internetowych i w artykułach popularno-naukowych. 4. Wykład monograficzny Woda i koloidy w żywności. 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz. U. nr 74, poz CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA Badanie właściwości fizykochemicznych wody 1. Badanie zapachu wody Sprzęt: kolba stożkowa, szkiełko zegarkowe, łaźnia wodna, termometr Wykonanie oznaczenia: Wlać 200 ml wody z kranu do kolby stożkowej i ogrzewać do temperatury 20 C. Przykryć kolbę szkiełkiem zegarkowym i wąchać zapach przy wylocie kolby. Określić rodzaj zapachu i intensywność. Powtórzyć powyższe czynności w wodzie o temperaturze 60 C oraz w wodzie destylowanej o temp. 20 i 60 C. Wnioski, ocenę jakości i intensywności zapachu wody przeprowadź na podstawie tabeli 1. Rozróżnia się trzy rodzaje zapachu wody: R - roślinny: siana, ziemi, torfu, mchu, kwiatów, traw, G - gnilny: pleśni, siarkowodoru, fekaliów, stęchlizny, S - specyficzny: chloru, fenolu, nafty, acetonu, smoły. Tabela 1. Punktowa ocena zapachu wody Intensywność zapachu Wyczuwalność zapachu 0 brak zapachu 1 bardzo słaby zapach 2 słaby zapach 3 wyraźny zapach 4 silny zapach 5 bardzo silny zapach

3 Wody naturalne dzieli się ze względu na rodzaj i intensywność zapachu na klasy czystości: klasa I klasa II klasa III do 2R Od 3R lub 2G Do 1S Uwaga: woda wodociągowa powinna mieć zapach określony literą R i stopniem Oznaczanie twardości wody metodą Warthy - Pfeifera Odczynniki: 0,1 M HCl oranż metylowy mieszanina Warthy-Pfeifera woda do badania Wykonanie oznaczenia: A. Oznaczanie twardości węglanowej Należy wykonać po dwa oznaczenia twardości węglanowej. Odmierzyć 100 cm 3 badanej wody do erlenmayerki o pojemności 250 cm 3, dodać 3 krople oranżu metylowego i miareczkować 0.1 M roztworem HCl do zmiany barwy wskaźnika z żółtej na pomarańczowo-cebulkową. Twardość węglanową Tww obliczamy wg wzoru: Tww = 2.8 VHCl [ o n] VHCl - średnia objętość 0.1 M roztworu HCl zużyta na miareczkowanie próbki (cm 3 ) współczynnik przeliczeniowy na stopnie niemieckie (1 milirównoważnik = 2.8 o n) Próbki po oznaczeniu twardości węglanowej pozostawić do oznaczenia twardości ogólnej i niewęglanowej. B. Oznaczanie twardości ogólnej i niewęglanowej Próbki z części A (po oznaczeniu twardości węglanowej) gotuje się w ciągu 5 min w celu usunięcia CO2. Następnie dodaje się po 25 cm 3 mieszaniny Warthy-Pfeifera i gotuje przez 5 minut w celu wytrącenia soli wapnia i magnezu. Po schłodzeniu należy roztwory wraz z osadem przelać do kolb miarowych (250 cm 3 ) i rozcieńczyć wodą redestylowaną do kreski. Osad odsącza się, a z przesączu pobiera się po 100 cm 3 do erlenmayerek i miareczkuje 0.1 M roztworem HCl wobec oranżu metylowego. W tej reakcji kwas solny reaguje z pozostałą ilością odczynnika W-P, która nie przereagowała z solami powodującymi twardość wody. W ten sposób można wyznaczyć ilość odczynnika W-P, która została zużyta na usunięcie twardości próbki wody a więc i jej twardość. Do obliczeń przyjąć średnią objętość zużytego kwasu z obydwu miareczkowań. Należy również miareczkować 25 cm 3 mieszaniny Warthy-Pfeifera (tzw. ślepa próba). Twardość ogólną w stopniach niemieckich oblicza się wg wzoru: Two = 2.8(V1-2.5V2) [ o n] V1 - objętość roztworu HCl zużyta na zmiareczkowanie mieszaniny Warthy-Pfeifera (cm 3 ), V2 - objętość roztworu HCl zużyta na zmiareczkowanie próbki (cm 3 ), współczynnik rozcieńczenia współczynnik przeliczeniowy na stopnie niemieckie Twardość niewęglanową (Twn) oblicza się z różnicy twardości ogólnej węglanowej: Twn = Two - Tww [ o n] i

4 Analiza chemiczna wody 1. Określenie ph wody wodociągowej Aparatura i sprzęt: ph-metr, probówka, bagietka, papierki wskaźnikowe Wykonanie oznaczenia: Przepłukać probówkę wodą destylowaną (trzykrotnie przegotowaną) i napełnić wodą wodociągową. Zanurzyć w wodzie papierek wskaźnikowy. Otrząsnąć nadmiar wody z papierka, odczekać chwilę i porównać barwę papierka ze skalą barw na opakowaniu. Odczytać wartość ph. Określić wartość ph przy użyciu ph-metru. Wnioski i ocenę jakościową pomiaru ph wody określić wg tabeli 2. Tabela 2. Ocena jakościowa wody na podstawie wartości ph Ocena jakościowa ph doskonała dobra ; odpowiednia ; niska <5.5; > Oznaczenie zawartości chlorków metodą Mohra Oznaczenie polega na miareczkowaniu chlorków azotanem srebra wobec chromianu potasowego jako wskaźnika. Chlorki wytrącają się w postaci nierozpuszczalnego chlorku srebrowego. Po wytrąceniu wszystkich chlorków jony srebrowe reagują z chromianami i zabarwienie roztworu zmienia się z żółtozielonego na ceglastobrunatne, coś świadczy o końcu reakcji. Odczynniki: 0,1 M roztwór chromianu potasowy (K2CrO4) 0,05 M roztwór azotanu srebra (AgNO3) Sprzęt: kolbki stożkowe o pojemności 200 ml, biureta, pipety. Wykonanie oznaczenia: Do kolby stożkowej odmierzyć 100 ml badanej wody, następnie dodać l ml 0,1 M roztworu chromianu potasu i miareczkować 0,05M roztworem azotanu srebra do wyraźnej zmiany zabarwienia na żółtobrunatne. 3. Oznaczenie tlenu rozpuszczonego metodą Winklera Oznaczenie polega na dodaniu do badanej próbki roztworu siarczanu(vi) manganu(ii), a następnie zasadowego roztworu jodku potasu. W tych warunkach wytrąca się biały osad wodorotlenku manganu(ii), który utlenia się pod wpływem obecnego w próbce tlenu do związku manganu(iv): MnO(OH)2, zmieniając barwę osadu na brunatną. Zachodzą reakcje opisane poniżej: 2 Mn OH - 2 Mn(OH)2 2 Mn(OH)2 + O2 2 MnO(OH)2 Po zakwaszeniu próbki, powstały związek manganu(iv) utlenia dodany uprzednio jodek potasu do wolnego jodu w ilości równoważnej zawartości tlenu w badanej próbce. MnO(OH)2 + 4 H I - Mn 2+ + I2 + 3H2O Wydzielony jod miareczkuje się za pomocą standardowego roztworu tiosiarczanu sodu w obecności skrobi do momentu pojawienia się barwy jasno-słomkowej. I2 + 2 Na2S2O3 2 NaI + Na2S4O6 Odczynniki: stężony roztwór siarczanu manganowego (MnSO4) alkaliczny roztwór jodku potasu (KI) stężony kwas siarkowy (H2SO4) 0,025 M roztwór tiosiarczanu sodowego (Na2S2O3) roztwór skrobi

5 Sprzęt: kolba z korkiem o pojemności ml, kolby stożkowe o pojemności 100 ml, pipety, biureta. Wykonanie oznaczenia: Do kolby o pojemności ml z próbką wody dodać l ml roztworu siarczanu manganu, wprowadzając koniec pipety pod powierzchnię cieczy. Bezpośrednio po tym (w taki sam sposób) wprowadzić 2 ml alkalicznego roztworu jodku potasu, po czym zamknąć szczelnie butelkę korkiem. Zawartość kolby dokładnie wymieszać do jednolitej zawiesiny i pozostawić w ciemnym miejscu przez 15 min. Następnie pod powierzchnię cieczy należy wprowadzić ostrożnie pipetą l ml stężonego kwasu siarkowego i zamknąć butelkę, aby nie wypłynął osad i nie dostało się powietrze. Zawartość kolby dokładnie wymieszać i pozostawić na 15 minut do rozpuszczenia osadu. Następnie odmierzyć do kolby stożkowej 100 ml roztworu, dodać l ml roztworu skrobi i szybko miareczkować roztworem tiosiarczanu sodu do odbarwienia próby. SPRAWOZDANIE Badana woda: 1. Badanie zapachu wody: 2. Badanie odczynu wody: ph = 3 a) Oznaczanie twardości węglanowej: VHCl = Tww = o n = mval/dm 3 Obliczenia: XCl = ((a - 0,3) x 1000) / V, (mg Cl-/l) gdzie: a - objętość zużytego roztworu azotanu srebra (ml), V - objętość próbki wody użytej do oznaczenia (ml), 0,3 - objętość roztworu azotanu srebra, zużyta na wytworzenie chromianu srebra w objętości 100 ml wody destylowanej (ml). 2. Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie: Obliczenia: x = 0,2 a 10 (mg/l), gdzie: a - objętość tiosiarczanu sodowego zużytego do miareczkowania (ml), 0,2 - ilość tlenu odpowiadająca l ml tiosiarczanu sodowego (mg). UWAGA: W wodzie I klasy czystości tlenu nie może być mniej niż 6 mg/l, w wodzie II klasy 5 mg/l, a w wodzie III klasy nie mniej niż 4 mg/l. Two = 2.8(V1-2.5V2) [ o n] V1 - objętość roztworu HCl zużyta na zmiareczkowanie mieszaniny Warthy-Pfeifera (cm 3 ), 3 b) Oznaczanie twardości ogólnej i niewęglanowej V1 = V2 = Two = o n = mval/dm 3 Twn = o n = mval/dm 1. Zawartość chlorków w wodzie: (porównać z danymi deklarowanymi przez Wodociągi Białostockie)

6 ĆWICZENIE 2 KOAGULACJA KOLOIDÓW LIOFOBOWYCH WYMAGANIA: - koagulacja koloidów i czynniki ją wywołujące - koagulacja koloidów hydrofobowych próg koagulacji, reguła Hardy- Schultza, liczba złota, koloidy ochronne - koagulacja koloidów hydrofilowych wysalanie, szeregi liotropowe Hofmeistera - zjawiska związane z koagulacją peptyzacja, tiksotropia, reopekcja, synereza, koacerwacja, pęcznienie, żelatynowanie - właściwości optyczne koloidów rozpraszanie światła, efekt Tyndalla (ultramikroskop, mikroskop elektronowy), nefelometria i turbidymetria, absorpcja światła, barwa układów koloidalnych LITERATURA:. 1. Dutkiewicz E.T., Fizykochemia powierzchni, WNT, Warszawa Sobczyk L., Kisza A., Chemia fizyczna dla przyrodników, PWN, Warszawa Więckowska-Bryłka E. (red.), Eksperymentalna chemia fizyczna, SGGW Wykład monograficzny Woda i koloidy w żywności. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA Preparatyka koloidu liofobowego, jego koagulacja oraz wyznaczenie zdolności koagulacyjnej KCl, K2SO4, K3Fe(CN)6. I. Preparatyka koloidu liofobowego Do 250 cm 3 wrzącej wody destylowanej wkroplić powoli pipetą, ciągle mieszając, (nie przerywając wrzenia), 25 cm 3 2 % roztwór chlorku żelaza FeCl3. W wyniku hydrolizy FeCl3 powstaje czerwonobrunatny zol Fe(OH)3. II. Wyznaczenie zdolności koagulacyjnej KCl 1. Po ostudzeniu zolu, odmierzyć pipetą o pojemności 5 cm 3 kolejno do 5 probówek po 5 cm 3 zolu. 2. Do innych pięciu probówek wlać kolejno 0.5, 1.5, 2.5, 3.5, 4.5 cm 3 KCl o stężeniu 4 mol dm Do tych probówek dodać taką objętość wody destylowanej aby końcowa objętość roztworu w probówce wynosiła 5 cm Zawartość probówek z elektrolitem wlać kolejno do pięciu probówek z zolem. Dla dokładniejszego wymieszania przelać ciecz kilkakrotnie z jednej probówki do drugiej. 5. Odstawić probówki z zolem i elektrolitem do stojaka na 30 minut. 6. Obserwować zawartość probówek na jasnym tle, lub patrząc z góry, dla określenia, w których probówkach zaszła koagulacja zolu, tzn. widoczne jest zmętnienie, wyraźnie różniące się od klarownej zawartości na początku. 7. Otrzymane wyniki zestawić w Tabeli 1 (dla I serii pomiarów): Tabela 1. (Przykładowe dane uzyskane w pierwszej serii pomiarów) Objętość KCl (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja - oznacza, że w tych probówkach zaszła koagulacja. Na podstawie powyższych wyników można obliczyć jedynie przybliżoną (I przybliżenie) wartość koagulacyjną KCl mieszczącą się w objętości KCl zawartej pomiędzy probówkami drugą i trzecią. 8. Własne wyniki zestawić w Tabeli 1 (dla I serii pomiarów): Tabela 1. Wyznaczenie I przybliżenia wartości koagulacyjnej KCl Objętość KCl (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja

7 9. Dla dokładniejszego wyznaczenia wartości koagulacyjnej elektrolitu wykonać drugi pomiar (II przybliżenie), używając tego samego elektrolitu w objętości wynikającej z pierwszej serii pomiarów. W naszym przypadku będą to objętości pomiędzy 1.5 cm 3 (objętość KCl zawarta w ostatniej probówce, w której koagulacja nie zaszła, w naszym eksperymencie druga probówka) a 2.5 cm 3 (objętość KCl zawarta w pierwszej probówce, w której do koagulacji doszło, w naszym doświadczeniu jest to trzecia probówka). Czyli w II serii pomiarów, do kolejnych pięciu probówek odmierzyć należy 1.6; 1.8; 2.0; 2.2; 2.4 cm 3 KCl i dalej postępować jak w I serii (punkty 3-6). 10. Wyniki wpisać do Tabeli 2. Tabela 2. (Przykładowe dane uzyskane z drugiej serii pomiarów) Objętość KCl (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja - oznacza, że w tych probówkach zaszła koagulacja. W II serii pomiarów stwierdzamy, że koagulacja zaszła tylko w probówkach 4 i 5. Wyliczyć średnią z dwu wyników 2.0 (ostatnia probówka, w której koagulacja nie zaszła) i 2.2 (pierwsza probówka, w której koagulacja zaszła), jest to wartość a, i podstawić do wzoru (1), gdzie: ac 3 m 1000 [ mmol / dm ] (1) k 10 mk - wartość koagulacyjna elektrolitu (KCl) w milimolach/dm 3, a - objętość elektrolitu powodującego koagulację 10 cm 3 zolu, c - stężenie elektrolitu mol dm Własne wyniki zestawić w Tabeli 2 (dla II serii pomiarów): Tabela 2. Wyznaczenie II przybliżenia wartości koagulacyjnej KCl Objętość KCl (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja 12. Na podstawie II serii pomiarów (z Tabeli 2) obliczyć kolejną przybliżoną (III przybliżenie) objętość elektrolitu, która powoduje koagulację 10 cm 3 roztworu koloidalnego i tę wartość ostatecznie wstawić do wzoru (1). III. Wyznaczenie zdolności koagulacyjnej K2SO4. 1. Wartość koagulacyjną dla K2SO4 wyznaczyć w analogiczny sposób, jak dla KCl. 2. Wlać do pięciu probówek kolejno 1, 2, 4, 6, 8 cm 3 roztworu K2SO4 o stężeniu mol dm Do tych probówek dodać taką objętość wody destylowanej aby końcowa objętość roztworu w probówce wynosiła 10 cm Postępować dalej jak w przypadku KCl wykonując I, II (na podstawie wyników z I serii pomiarów dla K2SO4) i III przybliżenie. 2. Wyniki z I serii pomiarów wstawić do Tabeli 3, a z drugiej serii do Tabeli Podstawić do wzoru (1) średnią z dwu wyników stanowiących III przybliżenie (zamiast liczby 10 wstawić liczbę 20 we wzorze 1). Tabela 3. Wyznaczenie I przybliżenia wartości koagulacyjnej K2SO4 Objętość K2SO4 (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja

8 Tabela 4. Wyznaczenie II przybliżenia wartości koagulacyjnej K2SO4 Objętość K2SO4 (cm 3 ) Objętość wody (cm 3 ) Objętość zolu (cm 3 ) koagulacja IV. Wyznaczenie zdolności koagulacyjnej K3Fe(CN)6 1. Wartość koagulacyjną dla K3Fe(CN)6 wyznaczyć przez bezpośrednie (przy ciągłym mieszaniu) wkraplanie z mikrobiurety roztworu K3Fe(CN)6 o stężeniu mol dm -3 do 10 cm 3 zolu aż do uzyskania zmętnienia. Pomiar przeprowadzić trzykrotnie. Wartość koagulacyjną obliczyć ze wzoru (2): ac 3 mk 1000 [ mmol / dm ] (2) 10 a gdzie: a - objętość elektrolitu powodująca zmętnienie 10 cm 3 zolu (średnia z trzech pomiarów), c - stężenie elektrolitu w mol dm -3. UWAGA: Naczynia laboratoryjne należy myć bardzo dokładnie.

9 WYMAGANIA: ĆWICZENIE 3 HYDROKOLOIDY W ŻYWNOŚCI - hydrokoloidy definicja, podział ze względu na pochodzenie, zastosowania oraz funkcje pełnione w żywności, - żelowanie - definicja, czynniki wpływające na proces, zjawiska związane z żelowaniem (retrogradacja, synereza, tiksotropia), - właściwości hydrokoloidów stosowanych w ćwiczeniu wraz z kierunkami ich zastosowań. LITERATURA: 1. Z.E. Sikorski (red.), Chemia żywności, tom 1, WNT, Warszawa Z.E. Sikorski (red.), Chemia żywności. Skład, przemiany i właściwości żywności, WNT, Warszawa Wykład monograficzny Woda i koloidy w żywności. 4. Wiadomości dostępne na stronach internetowych i w artykułach popularno-naukowych. 2) do kolby Erleneyera ze szlifem o obj. 250 cm 3 wprowadzić 20 cm 3 metanolu i następnie 1 g odpowiedniego polisacharydu po czym całość zdyspergować poprzez energicznie mieszanie bagietką. Do takiej utworzonej zawiesiny dodać 100 cm 3 wody (odmierzonej cylindrem miarowym). Następnie całość zamknąć korkiem szklanym i rozpocząć intensywne mieszanie aż do rozpuszczenia (obserwować zachodzące zmiany co 5 min - zakończyć mieszanie po 30 minutach), 3) do kolby Erleneyera ze szlifem o obj. 250 cm 3 dodać 50 cm 3 wody (odmierzonej cylindrem miarowym) a następnie wprowadzić 1 g odpowiedniego polisacharydu. Kolbę zamknąć korkiem szklanym i rozpocząć intensywne mieszanie 1 minutę po czym dodać następną porcję wody 50 cm 3 i od tego momentu mieszać aż do całkowitego rozpuszczenia (obserwować zachodzące zmiany co 5 min - zakończyć mieszanie po 30 minutach). Opracowanie wyników Która z metod przygotowywania roztworów hydrokoloidów wydaje się najbardziej efektywna i dlaczego? Co warunkuje dobre rozpuszczanie się substancji wielkocząsteczkowej w postaci proszku? CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA I. Przygotowanie roztworów polisacharydów Przeprowadzić równocześnie trzy próby rozpuszczania polisacharydów (alginian, karagen, ksantan - jeden wskazany przez prowadzącego do wszystkich metod (1-3) prowadzonych w różny sposób. Metody: 1) do kolby Erleneyera ze szlifem o obj. 250 cm 3 wprowadzić 1 g odpowiedniego polisacharydu i dodać 100 cm 3 wody (odmierzonej cylindrem miarowym). Następnie zamknąć korkiem szklanym i rozpocząć intensywne mieszanie aż do całkowitego rozpuszczenia (obserwować zachodzące zmiany co 5 min - zakończyć mieszanie po 30 minutach), II. Otrzymywanie roztworu koloidów hydrofilowych 1. Do 2 probówek odważyć po 2 g skrobi i żelatyny. Dodać 2 cm 3 H 2 O i po wymieszaniu pozostawić na godzinę w celu napęcznienia. Następnie dodać 10 cm 3 H 2 O, wstawić do wrzącej łaźni wodnej i mieszać od czasu do czasu, aż do otrzymania jednorodnego roztworu. Po ostudzeniu otrzymuje się żele, które po ponownym ogrzaniu znów przechodzą w zole. 2. Skrobię i żelatynę w oddzielnych probówkach zalać wrzącą wodą bez uprzedniego napęczniania. Zwrócić uwagę na różnicę w rozpuszczaniu się koloidu napęczniałego i suchego.

10 Opracowanie wyników: Przedstawić krótką charakterystykę przejścia żel w zol i odwrotnie (czy są to procesy charakteryzujące się podobną szybkością zmian, jakie czynniki decydują o wystąpieniu tego zjawiska)? III. Otrzymywanie roztworu koloidów hydrofilowych 1. Do trzech probówek wprowadzić uprzednio przygotowane: - 5 cm 3 wody, - 5 cm 3 0,5 % roztworu ksantanu, - 5 cm 3 0,5 % roztworu alginianu sodu. 2. Dodać do każdej z probówek po 5 cm 3 oleju rzepakowego, po czym każdą z nich intensywnie wymieszać (30 sek. do 1 minuty). 3. Probówki umieścić w stojaku i możliwie dokładnie oznaczyć czas, po którym następuje rozdział faz w kolejnych probówkach (oznaczyć zmiany ilości rozdzielających się faz w czasie - wysokość względna % w probówkach). - 2 rząd - 1 cm 3 0,1 % CaCl 2, - 3 rząd - 1 cm 3 0,1 % FeCl Dokonać obserwacji zachodzących zmian po dodaniu i zmieszaniu powyższych roztworów, a następnie obserwować zmiany po umieszczeniu probówek w łaźni o temp. 56 C (10 min) i następnie 100 C (10 min). Opracowanie wyników: Opisać przyczyny zachodzących zmian i ogólnie efekt soli metali o różnej wartościowości na właściwości reologiczne roztworów polisacharydów. Do jakich zastosowań w technologii żywności można wykorzystać powyżej zaobserwowane zjawiska? Opracowanie wyników: Opisać zachodzące zmiany. Jakie są znane najważniejsze metody stabilizacji emulsji? IV. Żelowanie polisacharydów 1. Do każdego z czterech rzędów opisanych probówek (w każdym po trzy probówki) wprowadzić kolejno odpowiednio: - 5 cm 3 0,5 % roztworu ksantanu, - 5 cm 3 0,5 % roztworu alginianu sodu, - 5 cm 3 0,5 % roztworu karagenu. 2. Jeden zestaw umieścić w lodówce (temp. 4 C) i obserwować zmiany co 15 minut. 3. Do kolejnych zestawów (rzędów) wprowadzić kolejno: - 1 rząd - 1 cm 3 0,1 % NaCl,

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE: Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania

Bardziej szczegółowo

Poznajemy warunki życia w stawie.

Poznajemy warunki życia w stawie. Poznajemy warunki życia w stawie. Cel zajęć: określenie właściwości fizykochemicznych wody w stawie. Cele operacyjne: Uczeń: - określa zapach wody, - oznacza ph wody, - mierzy temperaturę wody, - wykrywa

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko studenta:...

Imię i nazwisko studenta:... Imię i nazwisko studenta:..... Grupa:.. SPOSÓB WYKONANIA ANALIZY WYNIKI POMIARÓW ph - przygotować ph-metr i elektrodę do pomiaru - przelać do małej zlewki badaną próbę wody - zlewkę z próbą umieścić na

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.

Bardziej szczegółowo

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 02

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2. Ocena jakości wody do picia

Ćwiczenie 2. Ocena jakości wody do picia Ćwiczenie 2. Ocena jakości wody do picia 1. Wiadomości wprowadzające Zapotrzebowanie człowieka na wodę wynosi 1,5-2,5 l/dobę. Woda przeznaczona do picia powinna być bezpieczna dla zdrowia, a więc powinna

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

TWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2

TWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2 TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 3 Toksykologia żywności

Laboratorium 3 Toksykologia żywności Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.0 Numer zadania: 01 Wypełnia

Bardziej szczegółowo

DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU

DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny

Bardziej szczegółowo

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

REDOKSYMETRIA ZADANIA

REDOKSYMETRIA ZADANIA REDOKSYMETRIA ZADANIA 1. Na zmiareczkowanie 0,1952 g kwasu szczawiowego H 2 C 2 O 4 2H 2 O zużyto 31,24 cm 3 mianowanego roztworu KMnO 4. Oblicz miano KMnO 4. m.m. H 2 C 2 O 4 2H 2 O=126,068 g/mol Odp.

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne

Bardziej szczegółowo

II. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:

II. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia: II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera

Oznaczanie tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera Pracownia dyplomowa III rok Ochrona Środowiska Licencjat (OŚI) Ćwiczenie 8 Oznaczanie tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera 1. Wstęp Znane są trzy podejścia analityczne do oznaczania tlenu rozpuszczonego

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które

Bardziej szczegółowo

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych. SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.

Bardziej szczegółowo

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów

Dysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów tester woda destylowana tester Ćwiczenie 1a woda wodociągowa tester 5% roztwór cukru tester 0,1 M HCl tester 0,1 M CH 3 COOH tester 0,1 M tester 0,1 M NH 4 OH tester 0,1 M NaCl Dysocjacja elektrolityczna,

Bardziej szczegółowo

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU 5 UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU CEL ĆWICZENIA Poznanie zależności między chemicznymi właściwościami pierwiastków, a ich położeniem w układzie okresowym oraz korelacji

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

Opracowały: Pod kierunkiem

Opracowały: Pod kierunkiem PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH Z CHEMII Opracowały: Monika Górska - PG 31 Marzanna Rutkowska - PG 7 Barbara Wawrusiewicz - PG 20 Pod kierunkiem P. Izabeli Popławskiej Białystok, maj 2007 r. Program zajęć

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH 8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Oznaczanie kwasowości ogólnej wody 2. Redoksymetria Redoksymetryczne oznaczania miedzi. 3. Kompleksometria

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Środowiska S1. Chemia zajęcia laboratoryjne. Badanie fizykochemiczne wody

Inżynieria Środowiska S1. Chemia zajęcia laboratoryjne. Badanie fizykochemiczne wody Zasadowość wody Właściwością wody, którą określa się jako zasadowość, jest zdolność do zobojętniania kwasów mineralnych w określonych warunkach. Właściwość tę nadają wodzie obecne w niej wodorowęglany

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 2: Stężenia

Ćwiczenia nr 2: Stężenia Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia

Bardziej szczegółowo

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Ćwiczenie 2 semestr 2 MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Obowiązujące zagadnienia: Związki organiczne klasyfikacja, grupy funkcyjne, reakcje

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH

OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH WPROWADZENIE Utlenialność wody jest to umowny wskaźnik określający zdolność wody do pobierania tlenu z nadmanganianu potasowego (KMnO4) w roztworze kwaśnym lub

Bardziej szczegółowo

KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA

KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA 9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

. Pierwszą czynnością badania jest pobranie próbki wody. W tym celu potrzebna będzie szklana butelka o poj. ok. 250 cm 3.

. Pierwszą czynnością badania jest pobranie próbki wody. W tym celu potrzebna będzie szklana butelka o poj. ok. 250 cm 3. Wszyscy wiemy, że woda jest świetnym rozpuszczalnikiem przeróżnych substancji, może rozpuszczać także gazy a wśród nich i tlen. Ale co zrobić jeśli chcemy się dowiedzieć ile tlenu rozpuściło się w wodzie?

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Mianowanie roztworu kwasu solnego Współoznaczanie NaOH i Na 2 CO 3 metodą Wardera 2. Redoksymetria Manganometryczne

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej

Bardziej szczegółowo

Zakład Biologii Sanitarnej i Ekotechniki ĆWICZENIE 3

Zakład Biologii Sanitarnej i Ekotechniki ĆWICZENIE 3 ĆWICZENIE 3 ROLA ORGANIZMÓW AUTOTROFICZNYCH W ŚRODOWISKU. DROBNOUSTROJE FOTO- I CHEMOSYNTETYZUJĄCE I ICH ROLA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA /Opiekun merytoryczny: dr hab. Teodora M. Traczewska, prof. nadzw.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji. VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje

Bardziej szczegółowo

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do

Bardziej szczegółowo

PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY

PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY 12 PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z wpływem zmiany parametrów stanu (temperatura, stężenie, ciśnienie) na położenie równowagi chemicznej w reakcjach odwracalnych.

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4. Roztwory i ich właściwości

ĆWICZENIE 4. Roztwory i ich właściwości I. Roztwory rzeczywiste ĆWICZENIE 4 Roztwory i ich właściwości 1. Sporządzanie roztworu CuSO 4 o określonym stężeniu procentowym - wykonać w zespołach 2-osobowych W celu sporządzenia 25 lub 50 ml 10% m/v

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego 16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki

Bardziej szczegółowo

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 5 Kompleksometryczne oznaczanie twardości wody w próbce rzeczywistej oraz mleczanu wapnia w preparacie farmaceutycznym Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4 OZNACZANIE FENOLU METODĄ BROMIANOMETRYCZNĄ I JODOMETRYCZNĄ. DZIAŁ: Redoksymetria

ĆWICZENIE 4 OZNACZANIE FENOLU METODĄ BROMIANOMETRYCZNĄ I JODOMETRYCZNĄ. DZIAŁ: Redoksymetria ĆWICZENIE 4 OZNACZANIE FENOLU METODĄ BROMIANOMETRYCZNĄ I JODOMETRYCZNĄ DZIAŁ: Redoksymetria ZAGADNIENIA Kiedy mamy do czynienia z reakcją red-oks? Sprzężona para utleniacz-reduktor. Co jest utleniaczem

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem.

ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem. ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem. Cel ćwiczenia: Poznanie zasad analizy miareczkowej. Materiały: 3 zlewki 250cm 3, biureta 50 cm 3, lejek, kolba miarowa 50 cm 3, roztwór NaOH,

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy

ĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy ĆWICZENIE 3 Cukry mono i disacharydy Reakcja ogólna na węglowodany (Reakcja Molischa) 1 ml 1% roztworu glukozy 1 ml 1% roztworu fruktozy 1 ml 1% roztworu sacharozy 1 ml 1% roztworu skrobi 1 ml wody destylowanej

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ

RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ Ćwiczenie 7 semestr RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ Obowiązujące zagadnienia: Kinetyka (szybkość) reakcji, czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznych, reguła van t Hoffa, rzędowość reakcji,

Bardziej szczegółowo

4. Równowagi w układach heterogenicznych.

4. Równowagi w układach heterogenicznych. Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne 2

Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW KIiChŚ OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW Ćwiczenie nr 2 I WPROWADZENIE Reakcja zobojętniania (neutralizacji) - jest to proces chemiczny, mający na celu doprowadzenie odczynu cieczy

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ PRAKTYCZNA. GOSPODARKA ENERGETYCZNA WODNA I ŚCIEKOWA CZĘŚĆ PRAKTYCZNA studia zaoczne

CZĘŚĆ PRAKTYCZNA. GOSPODARKA ENERGETYCZNA WODNA I ŚCIEKOWA CZĘŚĆ PRAKTYCZNA studia zaoczne CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 26 1. OZNACZANIE MĘTNOŚCI WODY 1. Przesączyć 100 cm 3 badanej wody do czystych zlewek (ze szkła o takim samym zabarwieniu! patrz następne oznaczenie), a następnie ocenić ilość osadu na

Bardziej szczegółowo

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI 6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Osmoza i ciśnienie osmotyczne Zasada: Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które błona ta

Bardziej szczegółowo

XLVII Olimpiada Chemiczna

XLVII Olimpiada Chemiczna M P IA O L I D A 47 1954 2000 CH N A E M Z I C XLVII Olimpiada Chemiczna Etap III KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY CHEMICZNEJ Zadania laboratoryjne Zadanie 1 Analiza miareczkowa jest użyteczną metodą ilościową,

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ANALITYCZNA. 1 mol Na 2 CO mole HCl 0, mola x moli HCl x = 0,00287 mola HCl

CHEMIA ANALITYCZNA. 1 mol Na 2 CO mole HCl 0, mola x moli HCl x = 0,00287 mola HCl CHEMIA ANALITYCZNA I. Reakcje kwas-zasada - Alkacymetria II. Reakcje utleniania-redukcji - Redoksymetria III. Reakcje kompleksowania - Kompleksometria IV. Reakcje strącania osadów - Argentometria - Analiza

Bardziej szczegółowo

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu V. Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli Zagadnienia Kwasy i metody ich otrzymywania Wodorotlenki i metody ich otrzymywania Sole i metody ich otrzymywania

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ 4 MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowego sprzętu stosowanego w miareczkowaniu, sposoby przygotowywania

Bardziej szczegółowo

WYKONANIE ANALIZ. Chemia analityczna ilościowa- metody chemiczne (klasyczne)

WYKONANIE ANALIZ. Chemia analityczna ilościowa- metody chemiczne (klasyczne) WYKONANIE ANALIZ Chemia analityczna ilościowa- metody chemiczne (klasyczne) Opracowała: Anna Lutka I. Analiza wagowa 1. Oznaczanie żelaza w postaci Fe2O3: Uzupełnić otrzymaną w kolbce analizę do współmierności

Bardziej szczegółowo

Precypitometria przykłady zadań

Precypitometria przykłady zadań Precypitometria przykłady zadań 1. Moneta srebrna o masie 05000 g i zawartości 9000% srebra jest analizowana metodą Volharda. Jakie powinno być graniczne stężenie molowe roztworu KSCN aby w miareczkowaniu

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIA. (4) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, Artykuł 1

ROZPORZĄDZENIA. (4) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, Artykuł 1 8.10.2016 L 273/5 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/1784 z dnia 30 września 2016 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn

Bardziej szczegółowo

III-A. Chemia wspomaga nasze zdrowie

III-A. Chemia wspomaga nasze zdrowie III-A. Chemia wspomaga nasze zdrowie III-A.1. POKAZ: Synteza aspiryny (kwas acetylosalicylowy) III-A.2. Badanie odczynu wodnych roztworów popularnych leków III-A.3. Reakcja leku na zgagę z kwasem solnym

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali

Ćwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali VII. Reakcje utlenienia i redukcji Zagadnienia Szereg napięciowy metali Przewidywanie przebiegu reakcji w oparciu o szereg napięciowy Stopnie utlenienie Utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja Reakcje

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2. Analiza jakościowa związków organicznych zawierających azot, siarkę oraz fluorowcopochodne.

Ćwiczenie 2. Analiza jakościowa związków organicznych zawierających azot, siarkę oraz fluorowcopochodne. Ćwiczenie 2. Analiza jakościowa związków organicznych zawierających azot, siarkę oraz fluorowcopochodne. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Zapoznanie studentów z metodami identyfikacji pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Zadania laboratoryjne

Zadania laboratoryjne O L I M P I A D A 1954 45 1998 C H EM I C Z N A Zadania laboratoryjne Analiza jakościowa kompleksu ZADANIE 1 W wyniku reakcji pomiędzy wodnymi roztworami: siarczanu (VI) nieznanego metalu i soli sodowej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne semestr pierwszy 30 godzin. Kierunek: Genetyka i biologia eksperymentalna

Ćwiczenia laboratoryjne semestr pierwszy 30 godzin. Kierunek: Genetyka i biologia eksperymentalna PRZEDMIOT: Chemia ogólna Ćwiczenia laboratoryjne semestr pierwszy 30 godzin Kierunek: Genetyka i biologia eksperymentalna 3-letnie studia stacjonarne I-go stopnia Program ćwiczeń laboratoryjnych jest realizowany

Bardziej szczegółowo

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria 8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się

Bardziej szczegółowo

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE 7 REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE CEL ĆWICZENIA Zapoznanie się z reakcjami redoks. Zakres obowiązującego materiału Chemia związków manganu. Ich właściwości red-ox. Pojęcie utleniania, redukcji oraz stopnia

Bardziej szczegółowo

UWAGA NA WRZĄCY OLEJ!!!!

UWAGA NA WRZĄCY OLEJ!!!! ĆWICZENIE 4 Lipidy Wykazanie obecności glicerolu próba akroleinowa 0,5 ml oleju 0,5ml glicerolu kilka kryształów bezwodnego CuSO 4 2x pipetka plastikowa kuchenka elektryczna 1x chwytak do probówek Przygotuj

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne

Ćwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Klasyczna Analiza Jakościowa Organiczna, Ćw. 4 - Identyfikacja wybranych cukrów Ćwiczenie 4 Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Zagadnienia teoretyczne: 1. Budowa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX ( )).

Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX ( )). Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX (2008-2013)). Badanie tożsamości wg Farmakopei Polskiej należy wykonywać w probówkach. Odczynniki bezwzględnie należy dodawać w podawanej kolejności.

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI CUKRÓW REDUKUJĄCYCH ORAZ CUKRÓW REDUKUJĄCYCH PO INWERSJI

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI CUKRÓW REDUKUJĄCYCH ORAZ CUKRÓW REDUKUJĄCYCH PO INWERSJI Załącznik nr 5 OZNACZANIE ZAWARTOŚCI CUKRÓW REDUKUJĄCYCH ORAZ CUKRÓW REDUKUJĄCYCH PO INWERSJI Część I. Oznaczenie zawartości cukrów redukujących oraz cukrów redukujących po inwersji w fermentowanych napojach

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O Odczynniki: stały Fe(SO) 4 7H 2 O, stały (NH 4 ) 2 SO 4, H 2 O dest. Sprzęt laboratoryjny: elektryczna płyta grzewcza,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 9

Spis treści. Wstęp... 9 Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.

Bardziej szczegółowo

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy

Bardziej szczegółowo

1.1 Reakcja trójchlorkiem antymonu

1.1 Reakcja trójchlorkiem antymonu ĆWICZENIE IV - WYKRYWANIE WITAMIN Odczynniki: - chloroform bezwodny, - bezwodnik kwasu octowego, - trójchlorek antymonu roztwór nasycony w chloroformie, - 1,3-dichlorohydryna gliceryny - żelazicyjanek

Bardziej szczegółowo

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 ) PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak ćwiczenie nr Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy

Bardziej szczegółowo

PLAN BADANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO Badania fizykochemiczne wyrobów chemii gospodarczej.

PLAN BADANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO Badania fizykochemiczne wyrobów chemii gospodarczej. PLAN BADANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO Badania fizykochemiczne wyrobów chemii gospodarczej. 1. Organizator Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Sekcja POLLAB-CHEM/ EURACHEM-PL. 2. Koordynator Specjalistyczne

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ 5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ Proces rozpuszczania trudno rozpuszczalnych elektrolitów można przedstawić ogólnie w postaci równania A m B n (stały) m A n+ + n B m-

Bardziej szczegółowo