PIONIERZY WŚRÓD MŁODZIEŻY RELACJA Z DZIAŁAŃ SIECI ORGANIZACJI MŁODZIEŻOWYCH WARMII I MAZUR ATOMY

Transkrypt

1 PIONIERZY WŚRÓD MŁODZIEŻY RELACJA Z DZIAŁAŃ SIECI ORGANIZACJI MŁODZIEŻOWYCH WARMII I MAZUR ATOMY

2 PIONIERZY wśród młodzieży Relacja z działań Sieci Organizacji Młodzieżowych Warmii i Mazur ATOMY

3 spis treści Wstępniak /////////////////////////// 3 O sieci //////////////////////////////// 6 Polityka młodzieżowa//////////// 8 Animacja ///////////////////////////// 16 Informacja ////////////////////////// 26 Djembe Team Morąg /////////////////////// 70 PSOUU////////////////////////////////////// 70 Budowanie mostów//////////////// 73 Stowarzyszenie na Rzecz Młodzieży////// 73 Spinacz ///////////////////////////////////// 75 Partnerstwo Sztuk///////////////////////// 76 TPD w Morągu ///////////////////////////// 78 Error//////////////////////////////////////// 81 Hufiec Elbląg ZHP////////////////////////// 82 WSTĘPNIAK 3 Edukacja ///////////////////////////// 35 Zarządzanie///////////////////////// 40 organizacje: Zarządzanie///////////////////////// 48 STOPA //////////////////////////////////////48 Ełk Electronic Sport////////////////////////50 Mazurskie Płuca Rapu /////////////////////50 ESER PIONIER ///////////////////////////// 51 NORA /////////////////////////////////////// 53 Miejsce spotkań //////////////////// 57 LGD Ziemia Lubawska////////////////////// 57 Fundacja Rodowo ////////////////////////// 59 Elbląg Europa ////////////////////////////// 62 rozrusznik////////////////////////////////// 65 Morąskie Stowarzyszenie Wspierania Rodzin //////////////////////// 69 Redakcja i korekta//////////////////// Monika Pabijańska Opieka merytoryczna//////////////// Anna Śledzińska Fotografie ///////////////////////////// część I: Łukasz Sienkiewicz, Adam Bryczkowski, część II: ze zbiorów organizacji członkowskich Metoda /////////////////////////////// 85 ESSA //////////////////////////////////////// 85 Alternatywa //////////////////////////////// 87 Dziurawa Skarpeta ////////////////////////90 Młodzieżowa Rada Powiatu Iławskiego// 92 Pasja////////////////////////////////// 94 Strefa Działań Kreatywnych///////////////94 Kuźnia Pruska////////////////////////////// 97 Jumper Steps ///////////////////////////////99 SEEiK ///////////////////////////////////// 101 Stowarzyszenie AS ////////////////////// 102 Wśród lasów i jezior////////////// 104 Kreolia /////////////////////////////////// 104 Szałstry ////////////////////////////////// 106 załącznik: PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD ////////// Kooperatywa.org Kontakt////////////////////////////////// Sieć Organizacji Młodzieżowych Warmii i Mazur biuro@atomywsieci.pl, Młodzież jako potencjał///////////////// 108 Youth Organizations Network of Warmia-Masuria Region ATOMY///////// 109 Youth as a potential///////////////////////110 Data publikacji//////////////////////// 2012 r. Dystrybucja//////////////////////////// Publikacja dystrybuowana bezpłatnie Licencja ///////////////////////////////// c b a CC-BY-SA Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Sieć ATOMY jest na swój sposób pionierska. Po raz pierwszy organizacje młodzieżowe z całego województwa mają przestrzeń do integracji, wymiany informacji i nauki. W trakcie realizacji projektu szybko okazało się, że choć jest wiele narzędzi współpracy sieciowej, na których można się wzorować, to niewiele jest takich, które dotyczą młodzieży. Czy to jest powód dla którego zapraszam dziś do lektury? Zdecydowanie! Kwestia spojrzenia na młodzież, jako ważnej grupy odbiorców działań publicznych, jest podnoszona przez wiele organizacji. Coraz częściej jest dostrzegana przez władze państwowe (Strategia na rzecz młodzieży), regionalne (Sekretariat ds. Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego) i lokalne. Nadal są to jedynie wyjątki. Dlaczego zatem działania na rzecz młodzieży są organizowane ad hoc, mimo rekomendacji Unii Europejskiej i innych porozumień? Dlaczego w strategicznym planowaniu i skoordynowanych działaniach pomija się tak ważną grupę społeczną, która za chwilę wejdzie na rynek pracy (lub wyjedzie), zacznie decydować o społeczności obejmując ważne stanowiska (lub pozostanie bierna) i będzie w jakimś sensie odpowiedzialna za losy każdego z nas? Nie znajdujemy odpowiedzi na te pytania. Nie o odpowiedź jednak chodzi, ale o to, by sprawić, żeby ta sytuacja się zmieniła. To jest powód, dla którego działa Sieć. Czy Pan i Pani będziecie zainteresowani tym co znajduje się w środku? Myślę, że każdy znajdzie w niej coś dla siebie. W pracach nad publikacją nieustannie myśleliśmy o trzech grupach odbiorców: osobach decyzyjnych wszystkich, którzy zamierzają wesprzeć działania na rzecz młodzieży i dla których Sieć może być partnerem ułatwiającym pracę; organizacjach młodzieżowych wszystkich, które chcą zbudować podobną Sieć; partnerach wszystkich, którzy są zainteresowani współpracą z Siecią. Jeśli odnajdują się Państwo w jednej z tych trzech grup, zapewniam że lektura będzie przydatna. Kluczowe pytanie, na jakie wypada odpowiedzieć, to: czy będzie ciekawie? Ta lektura jest zaproszeniem do świata ATOMów, w pionierską podróż po tworzeniu i zarządzaniu wojewódzką Siecią, która działa na rzecz najbardziej wymagającej grupy społecznej: młodzieży. Czasami podróż będzie przyjemna, czasem tak jak w naszej pracy pojawią się ostrzeżenia i wyboje. Jednak z pewnością lepiej jest przeżyć tę drogę w zaciszu własnego gabinetu, pokoju, czy fotelu przy kominku i wyciągnąć wnioski, niż odczuwać to, czego nauczyliśmy się realizując ten projekt, na własnej skórze. Czego się nauczyliśmy? Wchodząc w świat młodzieży z Warmii i Mazur warto zastanowić się jaki on jest. Wielokrotnie podczas konsultacji prosiliśmy o refleksje nad definicją określenia młodzież. Opcji pojawiało się wiele.

4 WSTĘPNIAK 5 Na poziomie deklaratywnym młodzież uważa się za aktywną, przedsiębiorczą, wyjątkową grupę, która może wszystko. W praktyce bywa, że okazuje się bierna, zdystansowana i odległa. Jaka jest prawda? Młodzież to świat wielu atomów: aktywnych i biernych, kreatywnych i schematycznych, odważnych i zamkniętych w sobie. Dotychczas jednak młodzież postrzegana była w wielu opracowaniach i dokumentach jako problem. ATOMY przyjęły inną perspektywę: postrzegania młodzieży jako potencjał. I okazało się, że to wszystko zmienia. Skoro wszystko się zmienia, nie jest łatwo zarządzać taką Siecią, szczególnie, gdy towarzyszy temu zbawienne, ale i odpowiedzialne zadanie jakim jest rozliczanie projektu. O tym dlaczego ATOMY w myśleniu rozgraniczają Sieć i projekt ją finansujący i jak się żyje będąc odpowiedzialną za tak duże działanie, opowiada w swoim pamiętniku Ania Śledzińska koordynatorka Sieci ATOMY i zarazem koordynatorka projektu. Nasz apel o skoordynowane i przemyślane działania młodzieżowe znajduje odzwierciedlenie w kolejnym rozdziale: PO- LITYKA MŁODZIEŻOWA. Znajduje się tam opis procesu tworzenia wojewódzkiego dokumentu na rzecz młodzieży: Kierunków polityki młodzieżowej. Nie byłoby to efektywne bez współpracy w tym zakresie z Samorządem Województwa, który owym działaniem wpisał województwo warmińsko-mazurskie na listę województw dbających o młodych. się w Sieci w kilku obszarach: modelu zarządzania, metod pracy, tworzenia miejsca, budowania mostów oraz działania na wsi. Być może ktoś, dzięki temu, odnajdzie partnera. A być może ktoś zdecyduje się na włączenie do Sieci. Kto wie? Niezależnie od wyniku, każda podróż zaczyna się od małego kroku. Na początek tym małym krokiem jest odkrycie Sieci samej w sobie jaka jest, jak powstawała i jaki jest pomysł na jej dalsze losy. Miłej lektury! Monika Pabijańska W modelu pracy ATOMów wszystko zaczyna się od INFORMACJI. O tym, jak nią zarządzać, co jest wyzwaniem, a co przyjemnością i kim jest siewca idei, mówi artykuł poświęcony informacji młodzieżowej. Kolejnym przystankiem w naszej podróży jest spotkanie z animatorami Sieci i odkrywanie wraz z nimi magicznego świata ANIMACJI organizacji młodzieżowych. To w tym świecie zachodzi proces najlepiej wspominany przez odbiorców Sieci: integracja. O przyjemnościach i wybojach na drodze animacji opowiadają animatorzy Sieci: Ada, Masza, Karol i Paweł. I wreszcie stacja, która jest najlepiej oceniana przez członków sieci: EDUKACJA. Dzięki dwóm sztandarowym szkołom ATO- Mów: Szkole Coachów i Szkole Animatorów, na Warmii i Mazurach jest teraz więcej kompetentnych osób, które potrafią i chcą pracować z młodzieżą. Na zakończenie czeka jeszcze ciekawy przegląd organizacji członkowskich Sieci: odkrywanie ich drogi rozwoju, sukcesów, porażek i motywów włączania się do sieci. Jednocześnie każda z organizacji prezentuje pewną wartość dodaną, którą dzieli

5 7 O SIECI 1 września 2012 r. ATOMY poszły do szkoły. To oczywiście przenośnia, ale przy okazji minął rok odkąd powołano Sieć. Wyszła ona z okresu przedszkolnego, gdzie uczyła się podstawowych umiejętności i dawno już zapomniała o żłobkowym, gdzie uczyła się raczkować. Jak minął pierwszy rok działalności? Żłobek Na początku była potrzeba. Grupa inicjatywna, która doprowadziła do powołania ATOMów spotykała się w ramach działań Sieci HEROLD. To co zaobserwowali członkowie tej grupy w działaniach HEROLDA dla organizacji działających na rzecz rozwoju lokalnego, postanowili przenieść na grunt organizacji młodzieżowych. Z HEROL- DA czerpali wiedzę jak tworzyć i rozwijać Sieć, a od siebie samych wiedzę na temat potrzeb i oczekiwań organizacji młodzieżowych. Kiedy pojawiła się możliwość finansowania zasiedli do pracy. Po kilku miesiącach otrzymali decyzję o dofinansowaniu projektu. Sieć narodziła się we wrześniu 2011 roku, kiedy przyjęto przygotowany wspólnie regulamin współpracy. Przedszkole Początki były wyzwaniem. Zapraszanie organizacji młodzieżowych do współtworzenia Sieci nie było łatwe. Nie dlatego, że brakowało chętnych, ale dlatego, że projekt, który wspierał Sieć finansowo, miał ograniczone możliwości. W każdym z czterech subregionów województwa wybrano animatorów. To oni odpowiadali za zapraszanie organizacji i animację na swoim terenie. Bez nich nie udałoby się doprowadzić do dzisiejszego stanu Sieci mówi Ania Śledzińska, koordynatorka Sieci to oni działają w terenie, więc najbardziej wiedzą, czego potrzeba organizacjom i jaką ofertę stworzyć. Szkoła Sieć ATOMY to dziś 30 środowisk młodzieżowych. To nie tylko organizacje młodzieżowe, ale też grupy nieformalne działające przy innych organizacjach oraz Młodzieżowe Rady Miasta. Wraz z początkiem prac nad Kierunkami polityki młodzieżowej ATOMY otworzyły się na wszystkie podmioty młodzieżowe i pracujące na rzecz młodzieży. Dziś to silna reprezentacja młodych z województwa, którzy jak się okazuje mają duży potencjał. Niedocenionym zasobem młodych jest przede wszystkim aktywność kulturalna: teatr ognia czy gra na bębnach, to tylko te najbardziej powszechne. Najbardziej docenianym działaniem w Sieci jest integracja. Sam fakt, że młodzież z różnych zakątków województwa może się spotkać, czerpać od siebie nawzajem i nawiązywać kontakt jest największą dotąd nieistniejącą wartością. Jednak Sieć, to nie tylko młodzież. To także pracownicy młodzieżowi, czyli wszyscy którzy pracują z młodzieżą lub na jej rzecz. Jednym z większych działań w Sieci są szkoły. Te kształcące liderów młodzieżowych i te kształcące umiejętności pracy z młodzieżą, na przykład sztukę coachingu. Wsparcie dla pracujących z młodzieżą jest dla członków Sieci na tyle istotne, że stało się odrębnym obszarem priorytetowym w strategii na rzecz młodzieży. To ostatnie było najważniejszym działaniem Sieci w ostatnich miesiącach. Kierunki polityki młodzieżowej to dokument wyznaczający nie tylko potrzeby i cele strategiczne w obszarze rozwoju młodzieży, ale też przyszłe działania i możliwości Sieci. Było to o tyle istotne, ponieważ z końcem marca 2013 roku kończy się dofinansowanie w ramach projektu. Był to zatem najwyższy czas na planowanie dalszej przyszłości Sieci. Epilog Sieć rozwija się dalej. Stoi przed nią wybór nowych władz i pomysłów na kontynuację Sieci. Obecna jest świadomość, że bez finansowania dalsze działania stoją pod znakiem zapytania. Zarząd Sieci pracuje nad tym, by stworzyć różne scenariusze na kontynuację działań. W lutym 2013 r., podczas konferencji podsumowującej projekt, wybrane zostaną nowe władze Sieci. Czy Sieć będzie istnieć dalej? Obserwujcie na stronie:

6 9 POLITYKA MŁODZIEŻOWA Roadmap o tworzeniu polityki młodzieżowej w ATOMach Tworzenie kierunków polityki młodzieżowej 2011 luty 2012 czerwiec 2012 prace grupy inicjatywnej pracowników młodzieżowych; dostrzeżenie potrzeby stworzenia programu na rzecz młodzieży konsultacje w Morągu w ramach dialogu usystematyzowanego prezydencji unijnej rozmowy z Samorządem Województwa; decyzja o współpracy przy wytyczaniu "Kierunków polityki młodzieżowej w woj. warmińsko-mazurskim" lipiec 2012 i spotkanie: Region okiem ATOMów; zbieranie danych sierpień 2012 zlot ATOMów w Kaczym Bagnie; konsultacje sierpień 2012 strajk młodzieży w Elblągu; konsultacje wrzesień 2012 ii spotkanie: Eksperyment ATOMów; analiza danych Region okiem ATOMów historia o pierwszym ziarenku Pierwsze spotkanie zorganizowano w lipcu 2012 r. pod hasłem Region okiem ATOMów. Ponad 60 osób rozmawiało na temat sytuacji i wsparcia, jakie otrzymuje młodzież. Na sali obecni byli młodzi pochodzący z różnych miejsc z całego województwa oraz reprezentanci administracji i organizacji pozarządowych. Jednym z elementów spotkania były konsultacje organizowane przez prezydencję unijną, dotyczące włączania społecznego. Główną obserwacją z konsultacji było niedostosowanie języka dokumentów regionalnych i krajowych do potrzeb młodych. Mniejszym zainteresowaniem cieszyła się praca w grupach, których nazwy były abstrakcyjne dla młodzieży, takie jak uczestnictwo młodzieży w życiu społecznym czy zdrowie. Większym te, które bezpośrednio dotyczą młodych i jednocześnie dotykają wielu problemów: rynek pracy i przedsiębiorczość, edukacja oraz informacja młodzieżowa. Cenną dla nas obserwacją jest potrzeba kreowania konkretnych przekazów, których oczekuje młodzież mówi Anna Śledzińska, koordynatorka Sieci ATOMY. Na sali dało się słyszeć także wiele opinii podobnych do wypowiedzi Marcina, uczestnika spotkania: Wszystko o czym rozmawiamy, to zamknięte koło. Trzeba by zobaczyć co jest pierwszym ziarenkiem i zacząć od znalezienia na to rozwiązania. Warsztaty miały charakter interaktywny uczestnicy budowali kolby problemów, układali puzzle dobrych praktyk i generowali rozwiązania w trakcie burzy mózgów. Wszystkie metody zostały opisane i umieszczone na stronie sieci. Zobacz na w zakładce "Publikacje" pt. Narzędzia konsultacji Pobierz raport ze spotkania Region okiem ATOMów ze strony w zakładce Naszym zdaniem październik 2012 międzynarodowe seminarium dotyczące polityki młodzieżowej (Palermo, Włochy); zbieranie dobrych praktyk październik 2012 iii spotkanie: Akcelerator atomowy; wyznaczanie celów i działań grudzień 2012 iv spotkanie: Potencjał atomowy; analiza ryzyka grudzień 2012 publikacja dokumentu: "Kierunki polityki młodzieżowej" Start z wysokości Jak to się dzieje, że instytucje działające na rzecz młodzieży nie współpracują ze sobą? To pytanie legło u podstawy prac w kierunku programu na rzecz młodzieży. Grupa pracujących z młodzieżą, ekspertów i specjalistów przygotowała wstępną diagnozę i stanowisko w tej sprawie. Ostatecznie, po konsultacji z Marszałkiem Województwa, Panem Jackiem Protasem, postanowiono, że będą to Kierunki Polityki Młodzieżowej w województwie warmińsko-mazurskim. Dokument miał wytyczać trendy w polityce młodzieżowej w województwie.

7 Polityka młodzieżowa 11 Eksperyment ATOMów, czyli kilka refleksji o planowaniu w praktyce 4 5 września miało miejsce drugie spotkanie grupy roboczej pod hasłem: Eksperyment ATOMów. Tym razem w mniejszym gronie i z dodatkowym zadaniem określenia regulaminu prac grupy i jej misji. Najkrótsze podsumowanie spotkania? Zdjęcie dwumiesięcznego Adasia z napisem Zależne od młodzieży. MISJA GRUPY ROBOCZEJ Grupę tworzą wolontariusze i pracownicy organizacji młodzieżowych, przedstawiciele władz i instytucji regionalnych Warmii i Mazur, eksperci i specjaliści. Działamy na rzecz młodzieży, dla której region jest miejscem rozwoju. Dążymy do wytyczenia i wdrożenia polityki młodzieżowej. Wyróżnia nas odwaga i ambicja do podejmowania nowych wyzwań, przecierania szlaków. Naszymi wartościami są: różnorodność tolerancja otwartość To właśnie inicjatywa młodzieżowa i potencjał młodzieży stały się fundamentami prac. Już przed spotkaniem było jasne, że praca będzie ambitna. Na uczestników czekało morze informacji zebranych przez wiele miesięcy podczas warsztatów i konsultacji. Pierwszym krokiem był wybór kryteriów selekcji informacji. Kryteria selekcji informacji Przejrzystość dana jest jasna, czytelna; Regionalność problem występuje na poziomie regionalnym; Trwałość długość trwania problemu, wyzwania, potrzeby; Powszechność skala występowania problemu, wyzwanie, potrzeby; Oddziaływanie czy dany problem, wyzwanie, potrzeba oddziałuje na inne; Trendy czy problem, wyzwanie, potrzeba narasta czy maleje; Młodzieżowość czy dotyczy młodzieży i/lub pracowników młodzieżowych. Odrzucono wiele danych na temat sytuacji młodzieży w województwie. Było to pierwsze doświadczenie przeżywania straty. Jednak prawdziwa strata dopiero nadchodziła. Materiały posegregowano na słabe i mocne strony oraz szanse i zagrożenia, a następnie uszeregowano według obszarów tematycznych. 1. Edukacja 2. Praca 3. Informacja 4. Przestrzeń dla młodych 5. Głos młodzieży 6. System wsparcia dla młodych 7. Zależne od młodzieży Kolejnym zadaniem był wybór obszarów priorytetowych. Każdy z uczestników reprezentował jeden obszar, a jego zadaniem było obronić temat w starciu z innymi. Rozpoczęła się nierówna walka. Dlaczego nierówna? Ponieważ zdarzały się sytuacje kiedy, sam zainteresowany nie chciał bronić własnego obszaru w konkurencji z innym. Uważał bowiem, że to konkurent powinien mieć priorytet. Ostatecznie zwycięzcami zostali: 1. Przestrzeń dla młodych (obszar broniony przez Ewę z Rady Młodzieżowej z Węgorzewa) 2. Głos młodzieży (obszar reprezentowany przez Damiana z Wolontariackiego Ośrodka Wsparcia z Ełku) 3. System wsparcia dla młodzieży (obszar reprezentowany przez Anię, Koordynatorkę Sieci ATOMY). Rozstanie z pozostałymi obszarami było wyzwaniem. Postulowano poświęcenie 80% uwagi wybranym obszarom i 20% tym, które zamierzano odrzucić. Pojawił się też pomysł uwzględnienia dwóch obszarów: Informacja oraz Zależne od młodzieży jako jednych z elementów pozostałych obszarów (tzn. by uwzględniać informacje i zaangażowanie młodzieży w każdym

8 Polityka młodzieżowa 13 z wybranych obszarów priorytetowych). W końcu, po intensywnej wymianie opinii wszyscy zgodzili się, że opcja numer 1: 100% uwagi na trzy główne priorytety, to najlepsze rozwiązanie. Wybór obszarów priorytetowych potwierdził kierunek budowy polityki młodzieżowej wokół potencjału młodzieży, nie jej problemów. Akcelerator ATOMowy uruchomiony! października grupa robocza spotkała się po raz trzeci. Tym razem wyzwaniem było określenie celów strategicznych i ich wskaźników. Ze względu na wagę i późniejsze znaczenie ustaleń ze spotkania, otrzymało ono nazwę: Akcelerator ATOMowy. Pierwszego dnia członkowie grupy roboczej poznali zasady formułowania i klasyfikacji celów. Wprowadzeniem była zabawa szkoleniowa, w której zadaniem było dokonanie istotnych wyborów życiowych (wybór szkoły, praktyk, miejsca pracy) dla dwóch postaci: Warmii i Mazura. Uczestnicy pracowali w dwóch grupach. Po każdym wyborze określali cele, kształtując tym samym umiejętność ich formułowania. Przykłady życiorysów oparte były na dwóch realnych postaciach, a byli nimi Bill Gates i Joe Flom. Szkice życiorysów zostały zaczerpnięte z książki Malcolma Gladwella Poza schematem. Warunki ramowe sukcesu na podstawie Poza schematem M. Gladwella: Samodzielność Zamiłowanie do pracy Praktyka Dostęp do know-how Umiejętność wyrażania swojego zdania Wykształcenie Mobilność Kontakt z animatorem Otwarta szkoła Wyzwania Na mapie drogowej tworzenia kierunków polityki młodzieżowej największy entuzjazm można było zaobserwować podczas pierwszego spotkania. Jak w każdym procesie pracy z grupą wraz z liczbą spotkań, malało zaangażowanie, a nawet zainteresowanie niektórych jej członków. Jednocześnie było to merytorycznie najłatwiejsze spotkanie. Choć uczestniczyło w nim aż 60 osób i wymagało współpracy wielu członków z zespołu, to jednak zarówno krótki czas poszczególnych warsztatów, interaktywne formy, jak i cel spotkania sprawiły, że było najłatwiejsze w przeprowadzeniu. Prawdziwe schody zaczęły się na trzecim spotkaniu, kiedy należało określić cele i działania w programie. Wyzwaniem było pogodzenie marzeń z realnymi możliwościami działania w perspektywie 5 lat. Zaskoczeniem była deklaratywność uczestnictwa niektórych członków grupy. Mimo, że wejście do grupy było dobrowolne, to niektórzy deklarując uczestnictwo w spotkaniach, unikali aktywnego udziału w nich. Odkryciem były też niektóre opinie podczas ewaluacji poszczególnych spotkań. Pokazywały, że często główną motywacją uczestnictwa w spotkaniach jest integracja. Warto więc brać pod uwagę także taką przyczynę zaangażowania i tworzyć przestrzeń do wypełniania tej potrzeby. Od samego początku prace nad kierunkami polityki młodzieżowej symbolizowało hasło młodzież jako potencjał. Prawdopodobnie taka perspektywa dotąd niespotykana i innowacyjna była przyczyną wielu wyzwań jakie pojawiły się na naszej mapie drogowej. Innowacyjna forma dokumentu, jaką zaproponowano, została przez niektórych oceniona jako infantylna. Teksty różniły się od tych, które na co dzień krążą po urzędach. Do tej pory wszystkie dokumenty dotyczące młodych wynikały z analizy problemów i stanowiły próbę odpowiedzi na nie. Długo szukano złotego środka by ostateczny dokument Kierunki Polityki Młodzieżowej był jasny i przejrzysty zarówno dla młodzieży, jak i dla decydentów. Podobne wyzwanie było związane z metodami, jakie proponowano podczas spotkań. Te, które były atrakcyjne dla młodzieży nie angażowały części decydentów (nie wszystkich!); zaś te, do których decydenci byli przyzwyczajeni, były nieciekawe dla młodzieży. W pewnym momencie pojawiła się myśl, żeby rozdzielać uczestnictwo młodzieży i decydentów i konsultować zawartość dokumentu osobno. Ostatecznie tak też zorganizowano ostatnie spotkania w ramach programu, jednak zadbano o to, by zarówno w jednym jak i w drugim uczestniczyli reprezentanci obu grup mając jednocześnie świadomość, że metody pracy będą inne. Mimo tych wyzwań miłą niespodzianką było ostatnie spotkanie (14 grudnia), podczas którego przedstawiciele administracji samorządowej nie tylko wyrazili poparcie dla naszych prac, ale też wykazali gotowość do włączenia się w konkretne zadania podczas wdrażania postanowień dokumentu. Krytyczne pytanie, które towarzyszyło przez cały okres prac brzmiało: co się dalej stanie z tym dokumentem?. Pojawiało się ono w różnych odsłonach: co możemy zrobić, by Kierunki Polityki Młodzieżowej były wdrażane? ; po co my to robimy, skoro i tak trafi na półkę?. Mimo, że przez cały proces dbano o wyjście naprzeciw tej obawie, to pytanie stało się symbolem ostatniego spotkania poświęconego analizie ryzyka. Ostatecznie zawsze mogliśmy wrócić do deklaracji Marszałka Województwa, Pana Jacka Protasa. Zobowiązał się w niej uwzględnić rekomendacje w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa oraz przekazać je do samorządów lokalnych. Aby wzmocnić to zobowiązanie, 5 grudnia 2012 roku zorganizowano spotkanie z Marszałkiem.

9 Polityka młodzieżowa 15 Kłopoty z językiem, konieczność używania innych sformułowań w dialogu z decydentami, innych z młodzieżą, wyzwania związane z różnymi metodami pracy do jakich jesteśmy przyzwyczajeni, to tylko wierzchołek góry lodowej. Pod wodą ukrywa się największy dylemat, który pojawiał się na każdym etapie prac i który warto rozważyć w całej grupie roboczej, zanim prace zostaną rozpoczęte: czy jestem gotowa/gotów na pracę na poziomie regionalnym? Może się wydawać, że poziom regionalny to tylko trochę więcej i trochę szczerzej niż lokalny. Uczestnicy myśleli: Jeśli jestem animatorką/em na własnym podwórku na poziomie regionalnym będę robić to samo, tylko z innymi grupami i w całym województwie. Jeśli mam doświadczenia w pracy z władzami lokalnymi, to równie dobrze poradzę sobie we współpracy z regionalnymi. Nic bardziej mylnego! Poziom regionalny (i prawdopodobnie każdy wyższy poziom) to zupełnie inny świat. Inne myślenie, inny język, inne uwarunkowania. Takie doświadczenia grupa robocza mogła poczuć na własnej skórze, kiedy część jej członków: Ania, Monika, Masza, Magda i Karol wyjechała do Palermo na seminarium dotyczące polityki młodzieżowej. Podczas czterech dni pobytu zadaniem uczestników było stworzenie programu na rzecz młodzieży na poziomie europejskim. Wyzwanie stanowiło przede wszystkim dogadanie się i zrozumienie na takim poziomie by stworzyć coś uniwersalnego, dobrą praktykę strategię, którą można by wykorzystać w każdym kraju. Trzeba było przestać myśleć o tym, co ma się blisko siebie, a zacząć myśleć bardziej ogólnie, wpaść na pomysł i dobrze go przekazać. Tak, zdecydowanie to było wyzwanie mówi Magdalena Bejnar, członkini grupy roboczej, Przewodnicząca Młodzieżowej Rady Miasta z Węgorzewa. Tworzenie polityk z włączaniem młodzieży jest ciekawym i ambitnym wyzwaniem. Pod uwagę trzeba wziąć nie tylko proces grupowy, motywacje uczestników i potencjalne konflikty, ale też różnorodność języka, doświadczeń i oczekiwań uczestniczących stron. Odpowiedź na pytanie czy warto, nasuwa się sama. Podczas zlotu Sieci ATOMY w Morągu w listopadzie 2012 r., w trakcie którego odbywała się Szkoła Czarodziejstwa i Magii. Uczestników odwiedzili delegaci z Ministerstwa Magii. Zadaniem było zaplanowanie działań, które doprowadziłoby do przekształcenia Ministerstwa. Po prezentacji stanu obecnego i pożądanego młodzież przystąpiła do prac. Był to pomysł grupy roboczej polityka młodzieżowa na zorganizowanie pierwszych konsultacji całości prac. Wypracowane wyniki w 90% odpowiadały rozwiązaniom zapisanym w Kierunkach Polityki Młodzieżowej. Pozostałe 10% nowych propozycji zostało uwzględnione jako efekt konsultacji. Gdyby młodzież nie współtworzyła tego dokumentu nie osiągnięto by takiego efektu. Doświadczenie z Morąga obaliło jeszcze jeden mit: młodzi potrafią rozmawiać i planować na szczeblu regionalnym. Wystarczy lekko przekuć język i podejść do konsultacji kreatywnie. Komentarz eksperta Bardzo się cieszymy, że kolejny region podejmuje się wypracowania podstaw polityki młodzieżowej. Zapewne przekonaliście się, że nie jest to sprawa prosta. Wymaga współpracy wielu grup zarówno młodzieży, jak i tych wszystkich, którzy mają wpływ na nasze codzienne życie. Niemniej, odnosząc się do doświadczeń jakie zdobyliśmy podczas kilkuletniej działalności w Zachodniopomorskim myślę, że warto podjąć się tej pełnej wyzwań, ale żmudnej drogi. Młodzież musi być słyszana i zauważana. W Polsce dopiero się tego uczymy i pokazujemy, jak ważne jest dbanie o rozwój młodych osób. Jako Sekretariat ds. Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego możemy Was zapewnić o naszej chęci pomocy i współpracy. Trzymamy za Was kciuki i życzymy powodzenia! Niech Wasza ATOMowa energia opanuje każdego! Sekretariat ds. Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego (

10 17 ANIMACJA O wielofunkcyjnych omnibusach, czyli podróż do świata animatorów We wrześniu 2012 r. odbyło się spotkanie animatorów Sieci ATOMY. Doszło do niego po spotkaniu ewaluacyjnym projektu, na którym zdecydowaną większość czasu poświęcono organizacjom członkowskim i ich aktywności. Spraw zgłaszanych przez animatorów było tak wiele, że postanowiono zorganizować osobne, całodniowe spotkanie poświęcone tylko animacji. Jak wygląda życie animatora? Zajrzyjmy do ich teatru na próbę generalną. Plan teatru: Sala organizacji członkowskiej Sieci ESER PIONIER, Olsztyn, spotkanie poświęcone modelowi animacji Aktorzy: Ada Sałak animatorka subregionu Morąg Masza Rajchel animatorka subregionu Olsztyn Karol Paszkowski animator subregionu Ełk Paweł Kulasiewicz animator subregionu Elbląg Reżyser: Maciek Bielawski trener, moderator Pomocnik reżysera: Dariusz Ignatowicz administrator projektu Ja, przestrzeń i spadek trudne początki animatora Animator zaczyna pracę. Dostaje zadanie wyłonienia organizacji młodzieżowych, które chciałyby włączyć się w działania Sieci. Wie, co w trawie piszczy. Wie, kto jest do wzięcia. Ale też dobrze zna te środowiska, do których warto wejść, by zainspirować do działań. Następuje etap rozglądania się po okolicy i pierwsze próby wciągania do Sieci. Jakie kryteria przybrać? Nie ma znaczenia staż stowarzyszenia. Na przykład Alfa jest młodym stowarzyszeniem, a bardzo dużo się w nim dzieje pojawia się głos z sali. To prawda. Królewiacy mimo, że założyli się 3 czerwca, to już mają za sobą duży festyn dopowiada Ada. Wkrótce okazuje się, że najlepszym kryterium jest nos animatora. Dlatego tak ważne jest rzetelne dobieranie osób na to stanowisko oraz tworzenie przestrzeni do ich rozwoju 1. 1 Hasło Człowiek najlepsza inwestycja jest powszechnie znane dzięki Unii Europejskiej. Trend, aby inwestować w ludzi jest obecny w strategiach największych korporacji, nie tylko Europejskiego Funduszu Społecznego. Rola, jaką przyjmie animator/animatorka w dużej mierze zależy od fazy rozwoju organizacji. Zgodnie z modelem sytuacyjnym przywództwa Kena Blancharda, w zależności od gotowości organizacji animator/animatorka będzie stosować różne strategie działania dostosowane do tego, jak rozpozna teren. Więcej o modelu sytuacyjnym przywództwa: Jeśli przyjmiemy za punkt wyjścia, że animowanie to pobudzanie do działania, to animator/animatorka będzie przyjmować różne role: Eksperta czyli autorytetu w danej dziedzinie, Doradcy czyli tego, który daje propozycje i wywiera wpływ na podejmowanie decyzji, Organizatora, Coacha, który wspiera w rozwoju w momencie zmiany, Mentora mądrego i doświadczonego nauczyciela. Stróża pilnującego realizacji przedsięwzięcia. Pewnie jest jeszcze kilka, których tu nie wymieniono. Faktycznie, bycie Animatorem/Animatorką wymaga elastyczności i dużych kompetencji. A jaka to przestrzeń do rozwoju :-) Krok 1 Rozeznanie wstępne. Zadania: przegląd stron internetowych (informacje o organizacji, jej aktywności, realizowanych przez nich inicjatywach weryfikacja list rankingowych (opcjonalnie) przegląd portali społecznościowych rozmowy z otoczeniem organizacji (liderzy innych organizacji, kluczowe osoby w środowisku, przedstawiciele instytucji) konsultacje z własnym zespołem, otoczeniem wsparcia (inne organizacje wsparcia, sieci) wywiad środowiskowy z odbiorcami działań tej organizacji analiza materiałów informacyjno-promocyjnych (ulotki, foldery, kroniki) obserwacja wizja lokalna analiza dokumentów lokalnych dot. organizacji pozarządowych, ich współpracy z samorządami lokalnymi W dyskusji często pojawia się, że jakaś organizacja nie jest zmotywowana do pracy. Być może gdybyśmy mocniej docisnęli rekrutację mielibyśmy bardziej zmotywowane organizacje? zastanawia się Maciek. Jednak zdarza się też tak, że animator dostaje spadek kilka organizacji do opieki po swoim poprzedniku. I wtedy zaczyna się bitwa o dokumenty, o ustalenia, o plany, o niepowtarzanie działań i tłumaczenie co będzie przydatne, a co nie. Masza i Paweł (animatorzy z Olsztyna i Elbląga), którzy zgłaszają najwięcej trudności z motywacją organizacji otrzymali organizacje je w spadku. Zdaniem Maszy bardziej rozbudowana rekrutacja nic nie pomoże.

11 Animacja 19 W innym województwie organizacje z listy rezerwowej, które dostały się do projektu działają fajniej, niż te z pierwszego naboru. To tak jak z człowiekiem. Czasem jest chemia, czasem nie mówi Masza. Wykluwa się pierwszy filar fundamentu animacji: emocje 2. Wniosek? Animacja polega na relacjach człowieka z człowiekiem, nie z organizacją, za którą on stoi. Dlatego sama osoba animatora ma wpływ na to, jak będzie się rozwijać współpraca i kto znajdzie się w sieci 3. 2 filary animacji W końcu wyłaniają się zainteresowane organizacje. Dochodzi do pierwszego kluczowego spotkania. Animator ma już cząstkową wiedzę na temat organizacji, jej działalności i postrzegania w społeczności lokalnej. Czym może służyć? Okazuje się, że nie tak łatwo zainteresować ofertą. Najpierw musimy się poznać, obwąchać słyszy animator. Tak dzieje 2 Animator/Animatorka podczas pierwszego spotkania z organizacją (a dokładniej: z człowiekiem organizacji, czyli konkretną osobą w tej organizacji) oprócz opisanych i wypowiedzianych zasad współpracy, zawiera kontrakt psychologiczny, znany w psychologii organizacji i zarządzania. Kontrakt psychologiczny to jest to, co wnosi na to spotkanie ze sobą każda ze stron w warstwie emocji, nastawień, oczekiwań, przekonań. I to, co działa poza jawnymi umowami. Dlatego pierwsze spotkania są najczęściej kluczowe dla dalszej współpracy. O kontrakcie psychologicznym: /2008/08/specyfika-kontraktu-psychologicznego-w. html, kontrakt-psychologiczny 3 Ścieżka budowy partnerstwa Forum Animatorów Społecznych Warmii i Mazur opiera się w głównej mierze na przekonaniu, iż partnerstwo opiera się przede wszystkim na ludziach, a dopiero później na instytucjach, za którymi ci ludzie stoją. Zatem budowanie partnerstwa to w dużej mierze praca na procesie grupowym i na relacjach międzyludzkich ( ). Motto modelu to: gramy na ludzi, prowadzimy dialog z instytucjami Źródło: Kamil Kulpa, Piotr Omalecki, Partnerstwo lokalne według Forum Animatorów Społecznych Warmii i Mazur, [w:] Na drodze do zmiany. Oblicza animacji społecznej Regionalnych Ośrodków EFS, Warszawa 2012, s Krok 2 Analiza potencjału. Zadania: poznanie potrzeb organizacji określenie potencjału organizacji (zasoby, doświadczenie) wywiady indywidualne i grupowe analiza dokumentów (statut, fiszki, procedury wew.) wykorzystanie różnych narzędzi diagnozy: analiza SWOT, mapa zasobów i potrzeb, drzewo problemów, narzędzie BORIS, analiza interesariuszy, ćwiczenia dot. ról w zespole itp. dokonanie analizy potencjału organizacji określenie głównych kierunków wsparcia wskazanie przez organizację osób do współpracy w poszczególnych zakresach wspólne wypracowanie kontraktu, zasad współpracy się w większości procesów. Fundamentem współpracy jest zaufanie W pierwszym etapie procesu bardzo ważna jest integracja twierdzi Masza ja mam swoje organizacje od dwóch miesięcy i nadal jesteśmy na etapie budowania zaufania. Dopiero teraz mogę zaproponować jakieś inne działania 4. Mimo to animator czuje na plecach oddech projektu ogromnego arkusza 4 Jesteś obcy środowisko lokalne potrzebuje czasu, aby Cię zaakceptować, 'oswoić'. Masz do wykonania określoną pracę i musisz znaleźć sojuszników na początku zetkniesz się z różnymi ludźmi i powinieneś do nich 'trafić' nie będzie łatwo, ale pomyśl o nich pozytywnie i postaraj się zrozumieć, jakie zamieszanie wprowadzasz w ich życie, jaka niepewność i niepokój przychodzą z Tobą Źródło: Animator skuteczny. Poradnik dla animatorów i wszystkich tych, którzy chcą coś zmienić w swojej społeczności lokalnej, (red.) Maria Czerkawska, Krzysztof Mika, Instytut Spraw Publicznych, 2008 excelowskiego, gdzie będzie musiał wykazać godziny doradcze (czyli godziny, na podstawie których rozliczana jest praca Animatora w projekcie). Wyzwaniem są ograniczenia projektowe często coś, co byłoby efektywne, nie może być zastosowane ze względu na wytyczne projektu żali się Karol, animator subregionu Ełk. Nieraz jest tak, że to ja muszę myśleć co zaproponować moim organizacjom, a oni się zgodzą na wszystko. To jest strasznie męczące w mojej pracy. Mam wewnętrzny konflikt, bo może sami kiedyś by doszli do tego, co im potrzeba, ale wówczas ja nie wyrobię godzin doradczych wtóruje Ada z subregionu Morąg. Z pomocą przychodzi Maciek. Okazuje się, że nie trzeba wyrabiać przymusowych godzin doradczych z organizacjami, które nie są na to gotowe. Nie warto tych etapów przyspieszać sztucznie. To jest przestrzeń dla organizacji na refleksję nad sobą mówi. Kolejny filar fundamentu: elastyczność działaj tylko wtedy, jeśli organizacja jest na to gotowa. Po przejściu etapu zapoznania rozpoczyna się rozmowa o działaniach. Pierwsze spotkania nie są łatwe to czas kiedy animator poznaje organizację, a ona jego 5. 5 W Ścieżce partnerstwa Forum Animatorów Społecznych pierwsze etapy współpracy to TKANIE SIE- CI RELACJI i BUDOWANIE PLATFORMY WSPÓŁPRACY. Służą one przede wszystkim gruntownemu poznaniu W organizacji są żołnierze i ci co pracują opowiada Karol Żołnierze są akcyjni, nie włączą się w wielogodzinne planowanie ścieżki animacji. Tymczasem często, to właśnie oni są nieocenionym źródłem informacji o stanie organizacji. Powstaje pytanie czy na pierwsze spotkanie zapraszać wszystkich z organizacji czy wybrańców. To jednak zależy od struktury organizacyjnej. W jednej organizacji nie będzie problemu z uczestnictwem wszystkich, dla innej będzie to niedopuszczalne. Zadaniem animatora jest, podczas się, zacieśnieniu więzi, zbudowaniu zaufania i poczucia bezpieczeństwa, poprzez dbanie o przestrzeń do słuchania i rozmowy, szczerą i otwartą wymianę informacji. Są też czasem na dokonanie refleksji i wyciągnięcie wniosków. Ważna jest tu dbałość o proces nic na siłę, nie dociskamy kolanem. O czym warto bezwzględnie pamiętać? Animator/Animatorka oraz człowiek/ludzie organizacji są równorzędnymi partnerami tego procesu. Źródło: Kamila Kulpa, Piotr Omalecki, Partnerstwo lokalne według Forum Animatorów Społecznych Warmii i Mazur, [w:] Na drodze do zmiany. Oblicza animacji społecznej Regionalnych Ośrodkow EFS, Warszawa 2012.

12 Animacja 21 pierwszych spotkań, poznać strukturę i kulturę organizacyjną organizacji i oprzeć o nią swoją pracę. Trzeba wiedzieć kogo angażować w działania, kto powinien uczestniczyć w pracach i kto ma głos decyzyjny. Na tym etapie ważne są także analizy. Nie tylko powszechnie znana SWOT, ale też na przykład analiza biograficzna 6. Stowarzyszenie Edukacji Ekologicznej i Kulturalnej organizuje działania dla środowisk żydowskich. Analiza biograficzna pozwala pozyskać takie informacje opowiada Maciek 6 Inne pomocne narzędzia analizy to: analiza pola sił Kurta Lewina szeroko stosowana w psychlogii zarządzania i coachingu oraz zmodyfikowana analiza SWOT skoncentrowana na rozwiązaniach. Analiza Sił Pola Kurta Lewina Krok pierwszy: Człowiek/Ludzie organizacji określają zmianę, jaką chcą osiągnąć, opisują dokładnie wizję pożądanego przyszłego stanu. Potem z pomocą animatora/animatorki określają siły wspomagające, motywujące do działania oraz siły przeszkadzające, hamujące ich na drodze do pożądanej zmiany (min.10 czynników w każdym z obszarów). Krok drugi: Zastanawiają się, w jaki sposób można zniwelować lub obejść siły hamujące, a w jaki sposób zwiększyć działanie sił wspierających, motywujących. Krok trzeci: Określają następne kroki w kierunku pożądanej zmiany oraz mocne strony, zasoby, które będą pomocne w osiągnięciu celu. Więcej: 7 nawyków skutecznego działania, C.Covey, Wyd. Rebis, 2006, doc/ /102/analiza-pola-si%c5%81 Analiza SWOT skoncentrowana na rozwiązaniach Opiera się na klasycznej analizie SWOT, jednak jej atutem jest to, że kieruje uwagę i myśli w kierunku zmiany. 4 pola analizy są formułowane następująco: SILNE STRONY (W czym jesteś dobry? Jakie są Twoje silne strony, jaki jest Twój potencjał i potencjał Twojej organizacji?) RZECZY/ASPEKTY, KTÓRE JUŻ DZIAŁAJĄ (Co już działa w Twojej organizacji, jeśli chodzi o: sposób pracy, komunikację, realizację zamierzeń, działania projektowe itd.?), PRZYSZŁOŚĆ IDEALNA (Jak wygląda przyszłość idealna dla Twojej organizacji? Jakie ma możliwości?), NASTĘPNE MAŁE KROKI (Jakie są następne małe kroki, które zbliżą Ciebie i organizację do przyszłości idealnej i pomogą ją osiągnąć?) Źródło: Autorska propozycja Elizy Zadłużnej, opracowana na podstawie materiałów szkoleniowych PAJP autorstwa Michaela Kimminga, niepublikowane materiały szkoleniowe Szkoły Coachów Inicjatyw Młodzieżowych Sieci Organizacji Młodzieżowych Warmii i Mazur ATOMY, Kacze Bagno Krok 3 Planowanie. Zadania: zwiększenie i ukierunkowanie wiedzy o samorozwoju wśród przedstawicieli organizacji wybór kluczowych problemów/ potrzeb, którymi mamy zająć się w ramach współpracy i wsparcia określenie kierunków zmian stworzenie planu pracy Plan A i Plan B Nadchodzi czas planowania 7. Najważniejsze to nie działać po omacku. Plan pracy animatora to ważne narzędzie, które pozwala wiedzieć dokąd zmierzamy i co tak naprawdę robimy podkreśla Maciek. Wszyscy są zgodni co do wagi planu pracy. Okazuje się jednak, że plan merytoryczny to tylko plan A. Moderator podpowiada, że konieczne jest także zaplanowanie działań w czasie konkretne spotkania w konkretnych datach (plan B kalendarzowy). Wnet pojawiają się okrzyki sprzeciwu: ale jak zaplanować pracę animacyjną w czasie? Czy to jest w ogóle możliwe? 8 Normalnie bym powiedział, że nie, ale z punktu widzenia monitoringu i ewaluacji, dobrze jest mieć taki plan i zobaczyć 7 Richard Bolstad, nowozelandzki coach, powołując się na badania opisywane w książce 59 sekund Richarda Wisemana twierdzi, że żeby skutecznie osiągać swoje cele nie wystarczy go sobie dobrze wyobrazić, poczuć, zaangażować swoje emocje do stworzenia preferowanej wizji przyszłości. Mówi: Popatrz na płytę DVD. Ona działa tylko wtedy, kiedy zacznie się kręcić. I tak samo jest z celem. Nie osiągniesz go, dopóki nie zaczniesz po prostu robić tego, co sobie zamierzyłeś. To najprostsze rozwiązanie z możliwych. Nie ma w tym wielkiej filozofii. Po prostu rób to. Konsekwentnie" Źródło: 8 Droga do celu to nie połowa przyjemności, to cała przyjemność jak powiedział Jan Paweł II jaki jest progres podpowiada Darek, odpowiedzialny za monitoring projektu. Na każdy obszar wyznaczamy sobie określoną ilość godzin i wiemy jaki jest stosunkowy procent naszego zaangażowania na rzecz konkretnych działań. Osoba kontrolująca nas może wskazać, że na coś poświęcamy za dużo czasu wyjaśnia Maciek. Ratunkiem wydaje się być zasada, że plan jest tylko planem można go modyfikować w zależności od potrzeb i możliwości. Nikt nie spierał się co do tworzenia planu A merytorycznego planowania kroków animacji. W końcu udało się także przekonać wszystkich do opracowania planu B kalendarzowego 9, czyli planowania godzin doradczych w czasie 10. W planie pracy warto uwzględnić co się stanie jak członkowie organizacji nie będą terminowi, jak nie będą się wywiązali ze zobowiązań przypomina na koniec Ma- 9 Metoda Project Evaluation and Review Technique (PERT) pozwala na obiektywne oszacowanie, ile zajmie wykonanie jakiegoś zadania. Została ona opracowana na potrzeby programu budowy atomowych łodzi podwodnych przez marynarkę wojenną USA, ale nieźle sprawdza się także w cywilnych zastosowaniach. Wzór na oszacowany czas wykonania zadania (TE) wygląda następująco: TE = (O + 4E + P) 6 O to optymista, czyli ktoś, kto zna się na zadaniu wystarczająco dobrze, by nie wymyślać całkowicie nierealnego terminu. Często, choć nie zawsze, jest to szef. E to ekspert ktoś doskonale znający się na danej pracy i umiejący ją wykonać w razie potrzeby. P to pesymista. Zgodnie z tezami Goldratta, taką osobę bardzo łatwo znaleźć to po prostu ten pracownik, któremu ma przypaść w udziale wykonanie danego zadania. Każdą z tych osób pytamy, ile czasu zajmie dana praca, podstawiamy dane do wzoru i otrzymujemy w miarę obiektywny szacunek. Źródło: 10 Jak powiedział Sofokles Cel zamierzony, a cel osiągnięty nigdy nie jest tym samym. To naturalne, że wraz z rozwojem dialogu, wzajemnym poznawaniem się oraz rozwojem pomysłu, pojawiają się nowe treści. Najważniejsze, aby mieć na oku zawsze konkretny i dokładny i szczegółowy obraz pożądanej przyszłości. To -jak mówi się w coachingu pozwoli złapać flow - płynąć na fali. sza, która przez całe spotkanie mocno nawiązuje do budowania relacji i ustalania zasad współpracy Służy to, nie tylko temu, żeby dyscyplinować organizację, za co w zasadzie są odpowiedzialni, ale przede wszystkim po to, żeby na każdym kroku podkreślać rolę animatora, jako osoby wspierającej, nie wyręczającej. Jutro zmienia wszystko Plan ułożony. Animator i organizacja przystępują do jego realizacji i pojawia się nowy wątek, potrzeba, pomysł, zmiana zdania, nowy ogłoszony konkurs i wszystko się zmienia 11. Wyzwaniem jest pojawianie się nowych elementów na trzecim i kolejnych spotkaniach. Co wtedy z tym robić? Uwzględniać? Z moich doświadczeń wynika, że po uwzględnieniu wszystko się rozmywa twierdzi Karol 12. W trakcie pracy nie zmieniamy celów odpowiada Maciek pomaga w tym stworzenie planu prac i odwoływanie się do niego. Napiszesz projekt i go złożysz! Ale co tak naprawdę robi animator? 13 Sami animatorzy mają trudności w ujęciu tego 11 Adam Łazarski w magazynie Coaching (styczeń 2012) pisze, że do niektórych projektów dobrze pasują sztywne harmonogramy, inne znacznie lepiej realizuje się według reguł elastycznych (agile project management). Wybór właściwej metody przypomina pracę coacha, który dobiera techniki rozwoju do potrzeb konkretnej osoby. Źródło: 12 Wspieranie jest przydatne nie tylko człowiekowi/ ludziom organizacji. Animator/Animatorka też go potrzebuje. Wtedy superwizja pracy przez kolegów lub specjalistów z zewnątrz może być pomocna. O superwizji w pracy trenera: pl/index.php/publikacje/159-pokaz-sie-mocsuperwizji-cz-i-rodzaje-superwizji 13 Animować to: asystować w drodze. szybko reagować na trudności. prostować ścieżki wiodące do celu.

13 Animacja 23 jednym słowem, którym nie jest animacja. Wymieniają jednym tchem: informowanie, kierowanie, edukacja, inspiracja, obserwacja, integracja. Najczęściej pojawia się wsparcie w tworzeniu projektów, działania integracyjne oraz przekazywanie informacji i inspirowanie do uczestnictwa w różnych wydarzeniach. Innymi słowy animator jest wielozadaniowym omnibusem, który musi się liczyć z różnymi potrzebami organizacji. Nie ma reguły co do zakresu wiedzy i umiejętności animatora: W jednej organizacji nie wiedzą co to jest sponsoring, w drugiej co to jest grant twierdzi Masza. Animator powinien być także przygotowany na wydarzenia ekstremalne. Umawiamy się na spotkanie, ja jadę, w połowie drogi okazuje się, że nie mogą, więc wracam mówi Masza. Powracająca (głównie dzięki Maszy) kwestia relacji i zakresu wsparcia udzielanego przez animatora powinna być jasno określona na początku współpracy, ale też uświadamiana na każdym kroku. Już na pierwszym spotkaniu warto zawrzeć kontrakt współpracy. A później nawiązywać do niego. Zdaniem Maćka wyręczanie organizacji w pisaniu projektów wykracza poza animację. Animator powinien, w razie pojawienia się problemów w pisaniu projektów, stworzyć sytuację edukacyjną, która pomoże ten problem rozwiązać 14. Powinien mieć świadomość potrzeb organizacji i szukać metod do ich zaspokojenia. Jeśli organizacja ma potrzebę: chcemy zaktywizować młodzież z naszej wsi; i stoi przed nią problem: nie znamy metod, to zadaniem animatora jest dostarczenie rozwiązania, na przykład: zlot jako przy- Źródło: Animator skuteczny. Poradnik dla animatorów i wszystkich tych, którzy chcą coś zmienić w swojej społeczności lokalnej, (red.) Maria Czerkawska, Krzysztof Mika, Instytut Spraw Publicznych, Prawdziwy przyjaciel to nie ten, który odwala za ciebie całą robotę, lecz ten który uświadomi ci, że wszystko masz zrobić sam. Edward Stachura Krok 4 Wspieranie. Zadania: tworzenie sytuacji sprzyjających integracji, budowaniu więzi i relacji z organizacją organizowanie sytuacji edukacyjnych (warsztaty, wizyty, doradztwo, konsultacje) promocja dobrych praktyk (artykuły, prezentacje, dyskusje) pomoc w tworzeniu dokumentów, projektów, tworzeniu grup tematycznych budowanie współpracy, łączenie zasobów, partnerstwo spotkania indywidualne, grupowe praca metodą projektów organizacja wspólnych wydarzeń kład metody albo szansa na poznanie doświadczeń innych. Dobrze jest mieć w pamięci to, co interesuje organizację i kierować ją tam, gdzie pojawia się możliwość rozwoju dla niej twierdzi Ada. Należy uważać na to, żeby nie zmęczyć materiału szybko zauważa Karol Chodzi o to, by nie kierować do jednej organizacji zbyt wielu ofert 15. Przy omawianiu wsparcia Lokalnej Grupy Działania Ziemia Lubawska wraca sprawa dwóch ścieżek rozwoju dla różnych organizacji. Pojawia się wniosek o konieczności uruchomienia specjalistycznej oferty dla dojrzałych organizacji. 15 Wyznaczanie celów i przygotowanie szczegółowego planu, aby je osiągnąć, działa tylko wtedy, gdy mamy tylko jeden cel i plan. Tworząc konkretne plany dla jednego celu, sprawiamy że sukces jest bardziej prawdopodobny (...). Czy tworzenie szczegółowych planów może pomóc zrealizować organizacji więcej zadań? Z badań psychologa Amy Dalton wynika, że nie. Uczestnicy przeprowadzonego przez nią eksperymentu byli znacznie mniej skuteczni, jeśli planowali wiele zadań. Źródło: Journal of Consumer Research

14 Animacja 25 Są też przeciwne sytuacje. Czasem zdarza się, że organizacja nie widzi roli dla animatora poza integracyjną, ewentualnie informacyjną. Często sytuacja, w którym możemy pomóc organizacji, to gdy pojawia się w niej problem z komunikacją mówi Masza Dopiero spotkanie z animatorem jest miejscem, w którym członkowie organizacji uświadamiają sobie, że w ogóle mają problem komunikacyjny 16. Krok 5 Ewaluacja. Zadania: określenie celów i grupy badawczej przygotowanie narzędzi wywiady, dyskusja, warsztaty, wspólne oglądanie dokumentów towarzyszących wsparciu np. fiszki, umowy partnerskie, zdjęcia wspólna analiza realizacji planu pracy przypomnienie etapów wsparcia z podkreśleniem osiągniętych efektów/rezultatów zbieranie danych opracowanie danych wnioski i rekomendacje ponowna ocena potencjału organizacji ocena skuteczności wsparcia i realizacji planu wsparcia organizacji 16 Trudności w komunikacji pojawiają się szczególnie w sytuacji, kiedy organizacja przechodzi zmiany np. zapoczątkowane przez kontakt z animatorem/animatorką. Wg badań AchieveGlobal największej na świecie firmy doradczo-szkoleniowej - ludzie przyjmują w sytuacji zmiany 4 różne postawy, które wiążą się z różnym stylem komunikacji: Nawigator zmiany, Krytyk, Obserwator i Ofiara. Ta wiedza może pomóc więcej zrozumieć i być inspiracją zarówno dla animatora/animatorki, jak i ludzi ze wspieranej organizacji. Źródło: Personel i Zarządzanie, Nr 5, maj 2009, Arkadiusz Siechowicz, Starszy, Konsultant AchieveGlobal Animatorzy kolejno wymieniają narzędzia przydatne w ich pracy: 4. Kontrakt ważne jest ustalenie wzajemnych oczekiwań wobec współpracy na wszystkich jej etapach; 5. Cykl życia organizacji przydatne jest opracowanie tego, co dzieje się w otoczeniu organizacji i na jakim etapie rozwoju podmiot jest obecnie; Własny nos (znów!) animator powinien mieć nosa do tego, co może być powodem braku uczestnictwa w różnych działaniach, by mieć szansę rozwiać obawy. Ada tak wspomina powody nie włączania się w działanie ze strony jednej z organizacji: Był Zlot w Morągu, Zlot w Elblągu cały czas im coś wypadało. A potem okazało się, że to chodzi o to, że czują się za starzy. Ewaluacja współpracy Czas oceny współpracy, to nie tylko sprawdzenie check-listy co zostało zrobione, a czego nie udało się zrealizować. Podczas ewaluacji warto prześledzić cały proces, przypomnieć co się zadziało, zaznaczyć efekty. Jak nadamy temu taką rangę, to grupa staje się dumna z osiągnięcia, z siebie i swojej pracy radzi Ada Pomocnym narzędziem może być Linia Rozwoju stosowana w podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach. Krok pierwszy: Człowiek/Ludzie organizacji wracają myślą do początku decyzji o przystąpieniu do sieci. Potem kierują swoją uwagę do tu i teraz. Animator/Animatorka zadają pytania otwarte poszerzające i pogłębiające temat. Krok drugi: Z pozycji obserwatora i z pewnej perspektywy przyglądają się przebytej drodze. Krok trzeci: Osoba/Ludzie organizacji przenoszą się w przyszłość np. za rok. Odpowiadają sobie na pytania: gdzie będziemy? Jakie będzie nasze nastawienie? Co osiągnęliśmy? Jakie nowe cele pojawiają się teraz? Dobrze jest cały proces przenieść do realnej przestrzeni. Źródło: Autorska propozycja Michaela Kimminga, niepublikowane materiały szkoleniowe Szkoły Coachów Inicjatyw Młodzieżowych Sieci Organizacji Młodzieżowych Warmii i Mazur ATOMY, Kacze Bagno Z punktu widzenia animatora, interesujące jest zebranie informacji zwrotnej od grupy: co pomagało jej członkom, co utrudniało ich pracę, gdzie czuli wsparcie, a gdzie go zabrakło podpowiada Maciek. Kurtyna 18 Czasem organizacje odchodzą, bo zrealizowały już cele wyznaczone wspólnie z animatorem. Czasem stają się na tyle silne, że są w stanie działać dalej same. A czasem zmieniają się ich priorytety lub (nie bójmy się tego powiedzieć) po prostu podmiot przestaje istnieć. Zawsze jednak rozstanie jest dla animatora trudne. Kilkumiesięczna praca zbudowała relacje, którą teraz należy zmienić. Co działa? podziękowanie za wspólną pracę; prezenty; wzmocnienie, dodanie energii; wspólne uświadomienie przebytej drogi; zmiana relacji na bardziej partnerskie określenie gotowości do wsparcia przy poszanowaniu prywatności 19. Nadal zostaję do dyspozycji, ale już wiedzą, że telefon o 22:00 z prośbą o sprawdzenie wniosku na 8:00 rano, jest nie na miejscu opowiada Masza. 18 Animacja to bieg długodystansowy całym zespołem, dlatego adekwatnie do przebytej drogi, nie daj się zwieść tendencji, by forsować tempo na finiszu jak sprinter dobiegający do mety na 100 metrów. Choć masz wiele energii w sobie, Twoje zadanie to przekazanie pałeczki, a nie wybicie z rytmu współtowarzyszy biegu. Źródło: Animator skuteczny. Poradnik dla animatorów i wszystkich tych, którzy chcą coś zmienić w swojej społeczności lokalnej, (red.) Maria Czerkawska, Krzysztof Mika, Instytut Spraw Publicznych, W każdej cywilizacji przejściu z wieku dziecięcego do dorosłości towarzyszyły różnorodne obrzędy, rytuały. Jak można wykorzystać fakt zakończenia współpracy dla wzmocnienia ( namaszczenia ) organizacji i tworzących ją ludzi? Warto nadać swojemu odejściu pewne znaczenie symboliczne. Źródło: Animator skuteczny. Poradnik dla animatorów i wszystkich tych, którzy chcą coś zmienić w swojej społeczności lokalnej, (red.) Maria Czerkawska, Krzysztof Mika, Instytut Spraw Publicznych, Krok 6 Podsumowanie. Zadania: podziękowanie za wspólną pracę wzmacnianie, dodawanie energii gotowość do dalszego wsparcia, w miarę możliwości utrzymywanie kontaktu rozstanie się w miłych okolicznościach Po kilkugodzinnym spotkaniu animatorzy wydają się być zmęczeni. Wiemy już, że treści spotkania nie rozwikłały wszystkich wyzwań i dylematów animatorów. Co ciekawe, wiemy też, że nie wszystkie pytania zostały zadane na spotkaniu, że będą konieczne kolejne spotkania, warsztaty i szkolenia, które zwiększą umiejętności animatora. Jednak gdzie szukać takich spotkań? Czy po zakończeniu projektu animatorzy wciąż będą mogli zwiększać swoje umiejętności? To pytanie pozostawiamy otwarte z nadzieją, że zawód pracownika młodzieżowego stanie się rozpoznawalny, a wsparcie dla takich osób dostępne i powszechne Komentarze eksperta Marta Burdalska, psycholog, animatorka 20 Najpiękniejsza rzecz, najcudowniejszy los, jaki może spotkać człowieka to móc zarabiać na życie robiąc to, co się kocha Abraham Maslow. 21 Na zakończenie Jeśli coś działa, rób tego więcej. Jeśli coś nie działa, rób coś innego. Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj. Nie komplikuj. Życie jest naprawdę proste. Steve de Shazer, Insoo Kim Berg, autorzy Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach.

15 27 INFORMACJA Informacja młodzieżowa Chcę spotkać młodzież z całej Europy! Jak kupić najtaniej bilet do Palermo? Poszukuję przykładów funkcjonujących programów na rzecz młodzieży w regionie! Czy to w porządku, jeśli organizatorzy wymiany młodzieżowej każą nam kupować obiad za własne pieniądze?. Na podobne pytania odpowiadali konsultanci Regionalnego Punktu Informacji Młodzieżowej Sieci ATO- MY. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że informacją młodzieżową może się zajmować każdy. Jak funkcjonuje informacja młodzieżowa? Jakie zadania ma przed sobą konsultant? Przekonajmy się. Wierzymy, że młodzież zasługuje na rzetelną informację i powszechny do niej dostęp. Chcemy jak najlepiej docierać z informacją mówi Anna Śledzińska, 4. Sprzedaż 1. Pytanie 3. Przekształcanie koordynatorka Sieci ATOMY. To przekonanie doprowadziło do opracowania standardów informacji praktycznego przewodnika dla osób, które chcą rozwijać informację młodzieżową. Dokument stanowi także kierunkowskaz w codziennej pracy. Poniżej prezentowany jest wyciąg z dokumentu, który w pełnej wersji można pobrać ze strony Modelowo Pewnego dnia ATOMowa kadra, zajmująca się informacją młodzieżową, zasiadła i podjęła próbę spisania tego, co się dzieje z informacją od momentu pojawienia się zapytania do skutecznego dostarczenia odpowiedzi. Modelowo wygląda to tak jak na rysunku poniżej: 2. Szukanie i analiza 1.Pytanie, czyli jak zacząć? Na początku jest pytanie (otrzymywane jakimkolwiek kanałem: bezpośrednio, przez telefon, mailowo, lub przez osobę trzecią). W pierwszym odruchu istnieje pokusa natychmiastowej odpowiedzi. Jednak w tym momencie warto ustalić dwa elementy: Po pierwsze: czy zadający pytanie należy do mojej grupy odbiorców? Innymi słowy, czy informacja jakiej udzielę dotyczy informacji młodzieżowej? Po drugie: czy rozumiem pytanie tak samo, jak zadający pytanie? To pierwsze pozwala zidentyfikować czy pytanie leży w zakresie naszych obowiązków (albo raczej: czy będziemy w stanie na nie odpowiedzieć). To drugie zwiększa efektywność komunikacji. Doprecyzowanie pytania i zbadanie czy poprzez słowa pytający wyraża swoją rzeczywistą potrzebę zwiększa skuteczność naszej pracy. Pytanie Co zrobić, jeśli odbiorca informacji nie jest nasz? Często praca pracownika informacji młodzieżowej jest finansowana z konkretnych projektów, gdzie określona jest grupa docelowa. Jeśli odbiorca nie jest z grona adresatów, których określiliśmy, odsyłamy go do innego punktu informacji. Z pomocą przychodzi Sieć EURODESK, która jest siecią europejskiej informacji młodzieżowej, a w Polsce jest to jedyna funkcjonująca sieć informacyjna skierowana do młodzieży. Jeśli pozwalają na to czas i środki, warto zadbać o sprawdzenie, czy osoba została dobrze obsłużona w miejscu, które polecaliśmy. Pytanie Czym jest informacja młodzieżowa? Konsultanci informacji młodzieżowej często stoją przed pytaniem: czym jest informacja młodzieżowa? Na potrzeby pracy w Sieci ATOMY uznano, że informacja młodzieżowa, to taka, która jest przedmiotem zainteresowania młodzieży. Innymi słowy: jeśli młodzież o coś pyta to jest to! Z drugiej strony jeśli mówimy o informacji wychodzącej z punktu informacyjnego to w zakresie informacji młodzieżowej znajduje się wszystko to, co pozwala młodej osobie rozwijać się w różnych obszarach: nauki, pracy i życia społecznego.

16 Informacja 29 2.Szukanie i analiza jak wybierać źródła i decydować o ich użyciu? Jeśli odbiorca należy do naszej grupy docelowej i pytanie dotyczy zakresu informacji młodzieżowej, rozpoczynamy proces szukania odpowiedzi. Źródeł informacji jest wiele (część z polecanych przez ATO- MY jest skatalogowana w Standardzie Informacji Młodzieżowej na Jednak to, co jest najbardziej istotne, to kryteria selekcji informacji, czyli proces, który pozwoli nam dostarczyć czytelną i bezpieczną informację. W standardzie wyróżniono 3 kryteria. Informacja powinna być: aktualna ze względu na źródło informacji; ze względu na datę; młodzieżowa ze względu na obszar zainteresowań młodzieży; legalna ze względu na tematykę (np. unikanie promowania treści nazistowskich); ze względu na działanie, którego dotyczy (np. udostępnianie informacji dotyczących narkotyków). 3.Przekształcanie jak zwiększać atrakcyjności informacji? Przekształcanie informacji to etap, który pozwala na zwiększenie atrakcyjności i przejrzystości informacji. Inaczej odbierana jest informacja zawierająca skopiowany fragment ze źródła, który jest nieczytelny i pisany specjalistycznym językiem, a inaczej taka, która została przygotowana pod odbiorcę, by ten w jak największym stopniu ją zrozumiał. Przekształcanie informacji to jednocześnie największe wyzwanie w pracy konsultanta. To tutaj kryją się największe zagrożenia jego wpływu na przekaz. Aby ocenić czy informacja spełnia standardy warto przygotować sobie listę kontrolną. Co powinno się na niej znaleźć? Czy udzielana informacja jest krótka, rzeczowa i przedstawiona w zrozumiały sposób? Ponieważ już wyżej wspominano, że definicje poszczególnych słów są bardzo istotne, w Standardzie znalazło się także wyjaśnienie określonych przymiotników dotyczących tego, jaka powinna być informacja: rzeczowa odpowiada na pytanie stawiane przez młodzież lub odnosi się do potrzeb informacyjnych młodzieży; indywidualna odbiorca traktowany jest indywidualnie, a odpowiedź na zadane pytanie zaspokaja jego konkretne potrzeby; krótka zawiera tylko istotne informacje; zrozumiała przekazana w języku dostosowanym do odbiorcy; atrakcyjna mówiąca językiem młodzieży i jeśli to możliwe, wykorzystywane są formy atrakcyjne dla młodzieży z wykorzystaniem metod edukacji nieformalnej. Czy informacja jest neutralna, nie zawiera opinii? Dużym zagrożeniem jest przekazywanie informacji zawierającej konkretny przekaz perswazyjny. Dotyczy to głównie przekazów reklamowych (np. wskazywanie konkretnych marek) i marketingowych (np. zachęcanie do skorzystania z konkretnego źródła informacji) oraz politycznych (np. prezentacja tylko wybranego stanowiska). W praktyce szczególną uwagę należy zwracać na ten aspekt udzielając informacji np. o noclegach czy restauracjach. Może się jednak zdarzyć, że młoda osoba prosi wprost o informację zawierającą opinię (na przykład: jakie stanowiska ma Partia X na temat równości płci? ). Wówczas dopuszczalne jest przedstawienie takiej informacji, jednak z wyraźnym zaznaczeniem, że zawiera ona subiektywną opinię. Czy informacja zawiera kontakt do osoby udzielającej informacji? W przekazywanej informacji zawsze powinien znaleźć się kontakt do konkretnej osoby, która jej udziela. W ten sposób tworzymy możliwość dalszych konsultacji, jeśli coś będzie dla odbiorcy niezrozumiałe. Jeśli informacja jest udzielana mailowo to zawsze się przedstawiam. Daję możliwość skontaktowania się ze mną drogą mailową, telefoniczną, ale również poprzez Skype a lub Facebook a tak, żeby każdy wybrał najodpowiedniejszą dla siebie formę tłumaczy Damian, konsultant Regionalnego Punktu Informacji. Na zadane pytanie staram się odpowiedzieć w ciągu 2 dni. Jeśli znalezienie odpowiedzi wymaga przygotowań, to informuję o tym i podaję konkretną datę, kiedy doślę odpowiedź. Staram się, by to nie trwało dłużej niż 5 dni dodaje. Często powodem, dla którego młodzi ludzie nie sięgają po informacje jest strach przed zadaniem pytania lub nieśmiałość ze względu na to, że nie wiadomo kim jest osoba, która będzie udzielała odpowiedzi albo co ona sobie o mnie pomyśli. Na pytania z zakresu, który znam dogłębnie, odpowiadam od ręki. To często zachęca do zgłębiania informacji i zadawania kolejnych pytań, bo pytający czuje, że nawiązał kontakt z żywą osobą po drugiej stronie mówi Paweł animator z Elbląga. Czy informacja jest estetyczna? Dotyczy to w szczególności informacji pisanej. Poprawnie sformatowany i czytelnie ułożony tekst, opatrzony atrakcyjną grafiką (zdjęciem, mapką itp.) zwiększa prawdopodobieństwo odczytania i przyswojenia informacji. Czy informacja zachęca do przekazania informacji zwrotnej na temat usługi? Każda osoba, która skorzysta z informacji udzielanej przez konsultantów jest naszym klientem. Udzielenie informacji w tym rozumieniu staje się usługą. Dlatego ważne jest by otrzymywać informację zwrotną na temat udzielanej usługi. Warto wiedzieć, czy udzielona informacja była dla odbiorcy użyteczna. Zdaniem Maćka Bielawskiego, ewaluatora ATOMów zachęcanie młodych ludzi do przedstawienia informacji zwrotnej jest integralną częścią rozwoju jakości usług informacji internetowej. Młodzi ludzie powinni być świadomi, że ich opinia wpływa na jakość świadczonych usług. 4.Sprzedaż, czyli jak sprzedawać informację młodzieżową Wielokrotnie przekonaliśmy się, że najlepszym przekaźnikiem informacji są ludzie, których znamy i którym ufamy. Najważniejszym kanałem informacji, który najczęściej pojawiał się w rozmowach z młodzieżą, jest animator. Mając bezpośredni kontakt z młodzieżą w swoim otoczeniu jest on w stanie szybko przekazać adekwatną do potrzeb wiadomość.

17 Informacja 31 Równie dobrym kanałem są media społecznościowe. Należy jednak uważać by informacje wrzucać w odpowiednich momentach. Z naszych doświadczeń wynika, że do młodzieży najlepiej dociera informacja ranna (ok. 8:00 10:00) oraz w godzinach popołudniowych (po 18:00). Nie sprawdza się przekazywanie informacji w piątki wieczorem oraz sobotnie ranki. W Standardzie Informacji Młodzieżowej znajduje się wiele opisanych kanałów informacyjnych wraz z radami, jakie elementy działają najskuteczniej. Informacja to nie wszystko Dostarczanie odpowiedzi na zadane pytania nie jest jedynym celem informacji młodzieżowej. Zależy nam, by młodzi ludzie, którzy do nas docierają umieli następnym razem sami dotrzeć do odpowiedzi. Dlatego zawsze wskazujemy na źródło informacji. Jeśli informacje zaczerpnęliśmy ze strony internetowej, to podajemy linka do źródła. Gdy informacji udzielamy podczas bezpośredniego spotkania i korzystamy przy tym ze źródeł internetowych, to pomagamy poruszać się po stronie, jej zakładkach. Czasami odsyłamy do konkretnych instytucji lub organizacji, które specjalizują się w danej tematyce mówi Ania, pomysłodawczyni edukacyjnego aspektu informacji w Sieci. Celami Sieci ATOMY są między innymi rozwijanie innowacyjnych metod pracy z młodzieżą oraz upowszechnianie aktywności młodzieży. Informacja młodzieżowa może być wykorzystana jako punkt zaczepienia do rozbudzenia zainteresowania młodzieży i zwiększenia ich uczestnictwa w życiu publicznym. Doradztwo jest sposobem ułatwienia skorzystania z udzielonej informacji i wyrobienia nawyku korzystania z niej. Doradcą może być sam konsultant informacji młodzieżowej. Ważne jednak by sam był świadom, kiedy w jakiej roli występuje dodaje Ania. Odpowiadanie na pytania i dalsze doradzanie, to jedynie część pracy konsultanta. Jeśli miałbym określić proporcje między informacją, z którą staram się docierać do młodzieży, a zapytaniami, które przychodzą do mnie same to byłoby to 3:1 mówi Damian. Obecnie większość czasu w RPI poświęcane jest na promocję informacji, która może być wartościowa dla młodzieży. Dlatego znajomość narzędzi i kanałów promocji informacji młodzieżowej jest równie istotna. Profil osobowości: zasiewacz idei To odpowiednie miejsce na to, by odpowiedzieć sobie na pytanie: kim jest pracownik informacji młodzieżowej? Spójrzmy wstecz. Z pewnością jest to osoba, która zna wiele źródeł informacji i potrafi zweryfikować ich wiarygodność. Potrafi przekazać neutralną i pełną informację dbając o jej wymiar edukacyjny. Zna różne kanały dotarcia z informacją do odbiorcy, skutecznie dobierając najlepszy. Nie przepuszcza żadnej okazji do wciśnięcia informacji w program każdego spotkania z młodzieżą. Jeśli jest taka potrzeba potrafi doradzić lub skierować do odpowiedniego doradcy. Potrzeba ta może być zweryfikowana tylko poprzez ewaluację, którą przeprowadza konsultant. Jaką osobą jest konsultant informacji młodzieżowej? Z doświadczeń ATO- Mów wynika, że najlepszymi sprzedawcami informacji są osoby lubiane, sympatyczne, otwarte i przede wszystkim takie, które żywo interesują się informacją, którą przekazują. Najlepszym siewcą idei jest więc osoba, która żyje potrzebami i problemami młodzieży, której przekazuje informacje. A najlepiej jeśli sam konsultant korzysta z działań, których informacja dotyczy (na przykład była uczestnikiem wymiany młodzieżowej, czy wolontariuszem EVS). Aspekt współpracy rówieśniczej jest bardzo silny w kontekście informacji młodzieżowej. Warto więc zadbać o to, by w zespole informacji młodzieżowej były osoby różnorodne.

18 Informacja 33 Odpowiedź na pytanie: kim jest konsultant informacji młodzieżowej nie jest łatwa. Z pewnością jednak jest to osoba otwarta, zorientowana w dostępnych źródłach informacji i szybko poruszająca się w sieci. Właśnie jakiej sieci? Sieci w sieci Gdy mówimy o sieci, chodzi nie tylko o sieć internetową, która jest największym źródłem informacji. Czasem jednak Internet nie zna odpowiedzi, albo jest ona na tyle egzotyczna, że potrzebujemy innych źródeł. Wówczas z pomocą przychodzi cenne narzędzie pracy konsultanta: sieć kontaktów. Sieci można odnaleźć w wielu miejscach: wśród organizacji zrzeszających się wokół tematu, regionu lub działania; ale też wśród sieci informacji, których w Europie jest wiele. W pracy ATOMów najważniejszą siecią, która zapewnia nie tylko informacje, ale również możliwość znalezienia partnera do projektu czy wolontariusza do swojej organizacji, jest EURODESK. Eurodesk to sieć informacji europejskiej dla młodzieży. W krótkim czasie jest w stanie dostarczyć najbardziej egzotycznej informacji. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ po drugiej stronie komputera do dyspozycji jest ok punktów, obsługiwanych przez konsultantów ze wszystkich krajów europejskich. Regionalny Punkt Informacji (RPI) Sieci ATOMY podjął się wyzwania tworzenia Sieci Centrów Informacji Młodzieżowej (CIM). Damian Ciachorowski konsultant RPI przez 4 miesiące podróżował po 5 miastach, w których znajdują się siedziby organizacji zainteresowanych utworzeniem CIM i konsultował pomysły organizacji na rozwój informacji młodzieżowej. Największym wyzwaniem była praca na różnych poziomach. W Olsztynie informacja młodzieżowa jest bardzo rozwinięta, podczas gdy w Ełku osoba odpowiedzialna za rozwój tej gałęzi sama jest nowa w III sektorze mówi Damian. Podczas spotkań badano potrzeby organizacji, ich przewagę na tle innych organizacji, a także planowano sam proces Przebieg procesu tworzenia Sieci Centrów Informacji Młodzieżowej ZBIERANIE INFORMACJI ANALIZA WNIOSKOWANIE PLAN WDROŻENIA Dokumenty Eryica oraz Komisji Europejskiej Zlot Atomów w Kaczym Bagnie ( ) Strajk Młodych w Elblągu ( ) Eurodesk Multipliers Seminar 2012 ( ) Analiza organizacji zaangażowanych w proces Stworzenie Indywidualnych Planów Rozwoju organizacji w kontekście powstania Centrów Informacji Młodzieżowej Standardy informacji młodzieżowej Ścieżka rozwoju wolontariusza CIM Narzędzia komunikacji Promocja CIM Wizyta studyjna Konsultacje społeczne z młodzieżą i ekspertami Określenie kierunków rozwoju Wyznaczenie celów strategicznych Plan wdrożenia kierunków i celów strategicznych na najbliższe lata powoływania Sieci CIM i projektowano jej strukturę. Poniższa tabela przedstawia przebieg procesu tworzenia Sieci. Prawdopodobnie gdzieś po drodze lub właśnie teraz w Twojej głowie zaświtała myśl: czy to wszystko naprawdę jest takie skomplikowane? Jeśli masz takie wątpliwości przyjrzyj się tym trzem sytuacjom i zastanów się, jak byś się zachował/a. Odpowiedzi znajdziesz na końcu. 1. Pojawia się zapytanie dotyczące funduszy na ochronę dziedzictwa kulturowego w projektach tworzonych i realizowanych przez młodzież. Gdzie sięgniesz po informacje? 2. Osoba poszukuje informacji, jak można zorganizować wyjazd na praktyki w ramach program Erasmus. Przekonuje się, że w Punkcie Informacji otrzyma jedynie wskazówki jak to zrobić to do niej będzie należała organizacja wyjazdu. Jej zapał gaśnie. Co robisz? 3. Trafiasz do organizacji, która chce prowadzić Punkt Informacji Młodzieżowej, jednak w sposób nieformalny i luźny. Będą po prostu informować młodzież, która i tak pojawia się w ich siedzibie. Nie chcą jednak wprowadzać standardów uważają to za stratę czasu. Jak ich przekonasz? Odp. 1: Zdarza się, że pojawiają się zapytania z wąskiej, specjalistycznej dziedziny, na które być może w danym okresie czasu, szczególnie jeśli poszukiwane są fundusze, może nie być odpowiedzi. Wówczas zadaniem konsultanta jest rozszerzenie perspektywy osoby pytającej i wskazanie na inne fundusze, które mogą stanowić odpowiedź na zapytanie. Na przykład fundusz nie musi dotyczyć ochrony dziedzictwa kulturowego. Takie działanie może być sfinansowane także przez program Młodzież w działaniu. Odp. 2: Często pytający traktują Punkt Informacji Młodzieżowej, jako miejsce które zorganizuje za nich wyjazd, odnajdzie organizację goszczącą w związku z wolontariatem europejskim czy przygotuje do odbycia praktyk za granicą. Kiedy przekonują się, że to po ich stronie leży organizacja takiego wyjazdu zniechęcają się. Wówczas rolą konsultanta jest doradztwo jak można wykorzystać otrzymaną informację lub przekierowanie danej osoby do animatora, który wesprze w działaniach. Odp. 3: Każda organizacja jest inna. Jedna będzie żywo zainteresowana jakimś tematem ze względu na swoją misję inna nie. Każda jednak po odnalezieniu indywidualnych korzyści dla siebie zaangażuje się w działanie. Zadaniem Konsultanta jest zdiagnozowanie tych indywidualnych korzyści i prezentacja, jak dana inicjatywa przyczyni się do ich spełnienia.

19 Informacja 35 EDUKACJA Komentarz eksperta Inicjatywę ATOMY powitałem z radością. Wszelkie działania na rzecz popularyzacji informacji młodzieżowej uważam za bardzo cenne. Z satysfakcją stwierdzam, że jest ich coraz więcej to dobrze! Może w końcu przyniosą skutek i decydenci zechcą się bliżej zapoznać z ideą informacji młodzieżowej i korzyściami jakie przynosi. Zapewniam, że warto! Wystarczy spojrzeć na przykłady innych państw. We Francji, Austrii, Belgii, Szkocji, Finlandii, Hiszpanii i wielu innych krajach europejskich, informacja i doradztwo dla młodzieży są jednym z filarów polityki młodzieżowej. We wszystkich tych państwach struktury, działania i projekty z zakresu informacji młodzieżowej są wspierane finansowo ze środków publicznych. Niestety, to co w Europie jest oczywistą oczywistością, w Polsce ciągle budzi zdziwienie i lekceważenie. Informacja młodzieżowa jest też obecna na poziomie europejskim. Stowarzyszenie ERYICA (Europejska Agencja Informacji i Doradztwa dla Młodzieży) zrzesza państwa posiadające krajowe struktury informacji młodzieżowej. Dzięki członkostwu w stowarzyszeniu konsultanci informacji młodzieżowej mają dostęp do najnowszych badań i rozwiązań związanych z informacją i doradztwem młodzieżowym. ERYICA opracowała też podstawowe zasady i wytyczne dla Centrów Informacji Młodzieżowej. Polska jest największym europejskim krajem, które nie jest członkiem stowarzyszenia. Zapewne nie wszyscy wiedzą, że prawo młodzieży do informacji i doradztwa zapisane jest w wielu międzynarodowych i europejskich dokumentach Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Rady Europy, Konwencji Praw Dziecka, Białej Księdze Komisji Europejskie w sprawie młodzieży. To m.in. na podstawie tych dokumentów rządy wielu państw wspierają informację młodzieżową. Jako koordynator Eurodesk Polska od kilku lat prowadzę działania promujące informację młodzieżową i uświadamiające jej wartość. Jestem głęboko przekonany, że profesjonalny system informacji młodzieżowej jest jednym ze sposobów na rozwiązanie problemów młodzieży i stanowiłby wsparcie dla wielu innych działań. Stworzenie struktur informacyjnych i doradczych dla młodzieży jest w więc w dobrze rozumianym interesie państwa polskiego. Tylko osoby dobrze poinformowane są w stanie dokonywać właściwych wyborów, korzystać z istniejących możliwości i w pełni wykorzystywać swój potencjał. Wawrzyniec Pater, koordynator programu Eurodesk w Polsce Umiejętności kluczowe w pracy z młodzieżą 30 wyszkolonych coachów, animatorów i liderów, współpraca ze specjalistami, trwałe przyjaźnie, to krótkie podsumowanie działań w obszarze edukacji Sieci ATOMY. Szkoła Coachów innowacja na Warmii i Mazurach w pracy z organizacjami Coaching to metoda rozwoju jednostki lub grupy, w której narzędziem są trafnie postawione pytania. To grupa lub jednostka jest ekspertem najlepiej znającym się na swoim obszarze. Prowadzący (coach), poprzez zadawanie odpowiednich pytań, pomaga znaleźć odpowiedzi grupie lub jednostce. To nowa metodą pracy, która wcześniej nie była stosowana przez instytucje wsparcia w województwie Warmińsko Mazurskim opowiada Maciek Bielawski, przewodniczący Sieci Herold. Szkoła Coachów Sieci ATOMY była pierwszym tego rodzaju cyklem w województwie. Jeśli jedynym narzędziem, jakiego używasz jest młotek, to wszystko wygląda jak gwoździe. Z tą przestrogą Masłowa uczestnicy szkoły coachów poznawali nowe narzędzia i nowe podejście do pracy z młodzieżą oparte na wykorzystaniu potencjału oraz odkrywaniu i wykorzystywaniu zasobów. Początkowo wyzwaniem dla uczestników było przyjęcie nowego punktu widzenia. Wyzbycie się problemowego spojrzenia na młodzież rodziło nawet opory: Przecież ważne jest by dogłębnie poznać problematykę, z jaką zmierza się młodzież by dobrze odpowiedzieć na ich potrzeby! wtórowali za sobą niemalże wszyscy uczestnicy pierwszego zjazdu Szkoły Coachów. Oswojenie się z nowym patrzeniem na te same sprawy przyprawiło uczestników o pierwszy efekt WOW! Takie spojrzenie rozszerzyło horyzonty, uwolniło myśli i zrodziło nowe rozwiązania! Uczestnictwo w szkole coachów mogę nazwać podróżą w głąb siebie. W co ja wierzę, jak ja podchodzę do spraw w codziennym życiu, a tym samym w pracy z młodzieżą podsumowuje Ada, potwierdza Arek i zaraz po nich inni uczestnicy. To rzeczywiście głęboka praca na swoich postawach, proces, który trwał przez całą szkołę tłumaczy Kamila Wierzę, że na stałe odbił piętno na sposobie podejścia do wyzwań dodaje. Umiejętności coachingowe stwarzają pracownikom młodzieżowym nowe możliwości. Wielu z uczestników [Szkoły Coachów] w swojej pracy występowała w roli doradców lub animatorów mówi Kamila Kulpa, liderka procesu edukacji. Gdy rozpoczynali pracę z nową organizacją występowali jako eksperci, dzielili się swoją wiedzą, instruowali grupy jak mają postępować. Teraz mogą wybrać rolę w zależności od tego na jakim poziomie jest grupa, czego oczekuje i jaką ma motywacje kontynuuje. Wymaga to jednak wysokiej świadomości ze strony uczestników. Jednym z elementów procesu było rozróżnienie ról, w jakich się występuje i umiejętne przechodzenie z jednej w drugą. Umiejętność ta była

20 37 ćwiczona na wszystkich zjazdach. Do końca szkoły wiele osób nie było wciąż przekonanych czy w przyszłości będą występować w roli coacha. W chwilach zwątpienia pomagał powrót do słów trenerów z pierwszego zjazdu, że decyzje o tym, w jaki sposób i czy w ogóle będziemy używać narzędzi coachingowych podejmiemy sami i najlepiej zrobić to na zakończenie szkoły, gdy będziemy mieć już pełny obraz roli coacha. To trudna sztuka, którą trzeba długo ćwiczyć mówi Ania, uczestniczka procesu. Najlepszą metodą zrozumienia nowego podejścia było postawienie się samemu w roli coachowanego. Uczestnicy szkoły mieli okazję nie tylko przetrenować nowe umiejętności na sobie nawzajem, ale także skorzystać z usług doświadczonego coacha w indywidualnej pracy nad własnym rozwojem. Jakie efekty przyniosła szkoła? Ada podejście coachingowe wprowadziła do programu szkoleń z motywowania dla animatorów młodzieżowych. Metody coachingowe dały niesamowite efekty podczas szkolenia. Większe niż metody, których używałam do tej pory mówi Ada. Paweł animator Sieci w Elblągu używa coachingu we wsparciu grup młodzieżowych, w tworzeniu projektów przy poszukiwaniu odpowiednich działań prowadzących do osiągnięcia założonego celu. Natomiast Arek, nauczyciel z Pisza, dzięki podejściu coachingowemu odkrył drzemiący w uczniach potencjał: Ja zacząłem wprowadzać wiedzę ze szkoły już po pierwszym zjeździe. Oddałem uczniom decyzje o tym czy chcą robić coś ciekawego czy nie. I powoli były pierwsze głosy, że warto coś zorganizować, robić coś po lekcjach Więc co chcecie robić? Od czego zaczniecie? Co do tego potrzebujecie? Moi uczniowie z zawodówki mają ogromny potencjał! Kiedyś myślałem, że nic im się nie chce, a teraz ledwo nadążamy w stowarzyszeniu z organizacją imprez i akcji animacyjnych! Są też tacy, którzy poszli o krok dalej: Ja prowadzę autocoaching. Sama umiem przeanalizować sytuację i podjąć decyzję w sprawach, które kiedyś mnie stopowały, nie znajdowałam z nich wyjścia twierdzi Ania. Coaching to nie tylko metoda pracy z młodzieżą. Są szkoły, które postulują by traktować coaching jako filozofię życia wyrażającą się we wszystkich jego płaszczyznach: prywatnej i zawodowej. W największym skrócie coaching sprowadza się do pracy na potencjale. Uczestnicy Szkoły Coachów wyznaczyli także kierunki innych działań w Sieci. Między innymi prace nad kierunkami polityki młodzieżowej odbywały się pod hasłem: Młodzież jako potencjał. Szkoła Animatorów i Liderów Młodzieżowych Podobnie jak Szkoła Coachów Szkoła Animatorów i Liderów Młodzieżowych zamknięta była w sześciomiesięcznym cyklu. Jej celem było zwiększenie umiejętności uczestników z zakresu animacji społeczności lokalnej i grup młodzieżowych. Ukoronowaniem Szkoły był Zlot ATO- Mów w sierpniu 2012 r. Był on jednocześnie sprawdzianem umiejętności absolwentów Szkoły Animatorów i Liderów Młodzieżowych gospodarzy spotkania. To wtedy można było doświadczyć umiejętności nabytych przez uczestników Szkoły. Zaraz po przyjeździe goście zostali włączeni do gry terenowej, podczas której musieli się wykazać niejedną umiejętnością. Wśród zadań było między innymi strzelanie z łuku, gra na bębnach, wspinaczka, jazda na nartach i odnalezienie odpowiedzi na pytanie: jak nalać do dziurawego naczynia. W razie niewykonania zadania, na uczestników czekało zadanie dodatkowe: tańce, śpiewy i zagadki logiczne. Na nic zdał się wyścig z czasem. Skrzynię zawierającą nagrody dla drużyn można było otworzyć tylko wspólnymi siłami przy udziale