PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY WG PODRĘCZNIKA TAJEMNICE PRZYRODY WYDAWNICTWA NOWA ERA

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY WG PODRĘCZNIKA TAJEMNICE PRZYRODY WYDAWNICTWA NOWA ERA I. Przedmiotowy System Oceniania z przyrody jest integralną częścią Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania II. Przedmiot kontroli i oceny osiągnięć ucznia: Za podstawowe kryteria oceny przyjmuje się: 1. zapamiętanie wiadomości 2. stosowanie wiadomości 3. aktywność, zaangażowanie w proces uczenia się Narzędzia i czas pomiaru osiągnięć uczniów 1. sprawdziany 1-2 /sem. zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem 2. kartkówki 1-3/sem. z jednego lub dwóch tematów, bez zapowiedzi 3. wypowiedzi ustne 4. zadania domowe ( jedno lub dwa na semestr ) 5. praca w grupach (jedna lub dwie oceny) 6. aktywność pozaszkolna ucznia to udział w olimpiadach i konkursach 7. staranność zeszytu i zeszytu ćwiczeń III. Wymagania na poszczególne oceny z przyrody: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Analizuje plan dnia i podaje przykłady wypoczynku czynnego i biernego Wymienia zmysły umożliwiające poznanie otaczającego świata Podaje nazwy wskazywanych przez nauczyciela głównych kierunków geograficznych Wymienia rodzaje map Podaje nazwy przemian stanów skupienia wody Wymienia składniki pogody Wyjaśnia pojęcia organizm jednokomórkowy i wielokomórkowy i podaje przykłady Wskazuje na modelu położenie narządów wewnętrznych człowieka Podaje przykłady pokarmów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego Wymienia narządy zmysłów i pokazuje elementy oka Podaje przykłady zmian w organizmie wskazujących na rozpoczęcie okresu dojrzewania Wymienia przyczyny chorób zakaźnych i ich rodzaje Omawia zasady bezpiecznego korzystania z urządzen elektrycznych w domu Wymienia przystosowania zwierząt i roślin do życia w wodzie Wskazuje na mapie rzekę główna i jej dopływy Uzupełnia nazwy poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego Podaje po dwa przykłady drzew iglastych i liściastych i rozpoznaje je wśród innych Podaje i rozpoznaje zboża i wymienia ich szkodniki Opisuje wygląd łąki i wyjaśnia dlaczego nie można wypalać traw Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz: Omawia sposób właściwego przygotowania miejsca pracy i sposoby efektywnego uczenia się

2 Przyporządkowuje przyrząd do obserwowanego obiektu i przygotowuje mikroskop do pracy Posługując się instrukcją wyznacza kierunki główne za pomocą gnomonu Wyjaśnia pojęcie legenda mapy i określa położenie obiektów na mapie względem innych punktów Omawia budowę termometru i określa wpływ temperatury na parowanie Omawia pozorną wędrówkę Słońca na niebie Omawia cechy roślin, zwierząt i grzybów Wyjaśnia rolę poszczególnych narządów zmysłów Omawia przyczyny chorób zakaźnych, wyjaśnia co to jest gorączka Wymienia sposoby zapobiegania zarażenia się pasożytami zewnętrznymi- kleszcze, wszy, pchły Omawia skutki upadków i zasady udzielania pierwszej pomocy Podaje przykłady substancji, które mogą uzależniać Wyjaśnia jak powstają rzeki, wskazuje różnice miedzy morzem i oceanem Na planszy lub schematycznym rysunku wskazuje elementy rzeki Charakteryzuje warunki życia w wodzie, wyjaśnia co to jest plankton Wymienia cechy glonów w tym nazwy glonów jednokomórkowych, kolonijnych i wielokomórkowych Podaje nazwy stref życia w jeziorze Z podanych organizmów wodnych układa łańcuch pokarmowy Podaje nazwy skał i ich cechy rozpoznawcze Porównuje igły sosny, świerka i jodły i wskazuje różnice W formie łańcucha pokarmowego przedstawia zależności pokarmowe łąki Omawia sposoby wykorzystania roślin zbożowych i krzewów uprawianych w sadach Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dostatecznej oraz: Wyjaśnia celowość istnienia regulaminu pracowni przyrodniczej Podaje przykłady sytuacji, w których może służyć pomocą innym Planuje miejsce obserwacji, określa rolę obserwacji w poznawaniu przyrody Wyjaśnia co to jest widnokrąg, omawia budowę i wykorzystanie kompasu Wyznacza kierunki geograficzne stosując poznane sposoby Wyjaśnia na czym polega orientowanie mapy Podaje nazwy etapów rozwoju rośliny Rozpoznaje wybrane rośliny doniczkowe Wyjaśnia czym jest ciśnienie atmosferyczne i omawia budowę wiatromierza Omawia hierarchiczność budowy organizmów Opisuje drogę pokarmu w organizmie i omawia poszczególne etapy tej drogi Wymienia funkcje układów wewnętrznych człowieka Określa cel wymiany gazowej i wyjaśnia na czym polega oddychania komórkowe Opisuje sposoby pielęgnacji skóry uwzględniając proces dojrzewania Wyjaśnia na czym polega palenie czynne i bierne, wyjaśnia czym jest asertywność Charakteryzuje wody powierzchniowe, omawia warunki niezbędne do powstania jeziora Charakteryzuje roślinność stref jeziora Wyjaśnia powody pionowego rozmieszczenia glonów w morzch Wyjaśnia w jaki sposób powstaje próchnica Rozpoznaje przynajmniej pięć gatunków drzew liściastych rosnących w Polsce Przedstawia zmiany zachodzące na łące w różnych porach roku i rozpoznaje pięć gatunków roślin łąkowych Wyjaśnia, które zboża należą do ozimych, a które do jarych Wymienia sprzymierzeńców człowieka w walce ze szkodnikami upraw polowych

3 Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dobrej oraz: Podaje przykłady zagadnień, które będzie miał możliwość poznać na lekcjach Uzasadnia,że planowanie codziennych czynności jest elementem zdrowego stylu życia Planuje obserwację dowolnego obiektu lub organizmu w terenie Określa przeznaczenie poszczególnych części mikroskopu Podaje przykłady wykorzystania w życiu umiejętności wyznaczania kierunków geograficznych Porównuje dokładność poszczególnych rodzajów map Określa warunki niezbędne do prowadzenia uprawy roślin Dokumentuje doświadczenia według poznanego schematu Na podstawie obserwacji określa kierunek wiatru Porównuje sposoby odżywiania się roślin, zwierząt i grzybów Na podstawie piramidy pokarmowej układa dzienny jadłospis dla ucznia klasy czwartej Omawia rozwój zygoty od zapłodnienia do zagnieżdżenia się w macicy Wyjaśnia jak należy dbać o układ krwionośny człowieka Uzasadnia, ze układ nerwowy koordynuje pracę organizmu Demonstruje sposób zakładania opatrunków i unieruchamiania kończyn po ich złamaniu Wyjaśnia, dlaczego zbiornik wodny nie zamarza do dna Omawia przykłady ograniczenia strat wody przez zwierzęta Wyjaśnia pojęcie plecha i omawia odżywianie się pierwotniaków Opisuje cechy przystosowujące organizmy do życia w strefie głębinowej Przyporządkowuje rodzaje lasu do typu gleby Przyporządkowuje rodzaje skał do rodzajów gleb, na których powstały Przyporządkowuje nazwy gatunków roślin do charakterystycznych barw łąki Przedstawia zależności występujące na polu w postaci łańcucha pokarmowego Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny bardzo dobrej oraz: Sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą Posiada wiedzę i zainteresowania wykraczające poza zakres materiału przewidziany w programie nauczania w klasie piątej Posiadł umiejętność korzystania z Internetu w celu zdobycia informacji na zadany temat IV. Wymagania na poszczególne oceny z przyrody w klasie piątej: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Wymienia rodzaje mieszanin i zna sposoby ich rozdzielania Wymienia przyrządy optyczne i wie do czego służą Zna składniki komórki roślinnej i zwierzęcej Wie, że bakterie są jednokomórkowe i wymienia dwa przykłady ich działania Wymienia organizmy należące do grzybów i zna budowę owocnika Podaje przykłady glonów i wie, że żyją w środowisku wodnym Zna definicję tkanki i podaje elementy budowy gałązki mchu

4 Podaje elementy budowy paproci i wie w jakiej warstwie lasu występują Wie z czego powstał węgiel kamienny Potrafi zakwalifikować drzewa do nagonasiennych i podaje ogólnie źródła zanieczyszczenia lasów Zna i wymienia organy roślin okrytonasiennych Wymienia rodzaje korzeni i elementy kwiatu Określa kształt Ziemi i podaje nazwiska wielkich podróżników K. Kolumba i F. Magellana Wskazuje na globusie równik i południk zero, półkulę północną i południową Podaje definicję poziomicy Wymienia formy wklęsłe i wypukłe Opisuje położenie Polski w Europie Wskazuje na mapie największe elementy linii brzegowej Europy Potrafi nazwać najwyższe góry Europy i ich najwyższy szczyt Podaje budowę wulkanu Opisuje właściwości siarki Wymienia wytwory krasowe Doliny Prądnika Wskazuje na mapie Nizinę Mazowiecką i podaje elementy doliny rzecznej Podaje definicję depresji geograficznej Wskazuje na mapie największe elementy linii brzegowej Azji Potrafi nazwać najwyższe góry Azji (świata)i ich najwyższy szczyt Podaje znaczenie rzeki Ganges dla mieszkańców Indii Wymienia nazwiska najwybitniejszych Himalaistów polskich i pierwszych zdobywców Mt. Everestu Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz: Podaje i opisuje sposoby rozdzielania mieszanin Zna cechy materii ożywionej Określa rolę jądra i błony komórkowej w komórce i chloroplastów Wymienia kształty bakterii i podaje ich wymagania życiowe Podaje wymagania życiowe grzybów i sposoby ich odżywiania się Potrafi określić z jakich organizmów zbudowana jest plecha porostów Dzieli glony na grupy i podaje kryterium tego podziału Potrafi opisać budowę morfologiczną mchu i paproci i wymienić gatunki chronione Opisuje jak powstały pokłady węgla kamiennego Wymienia gatunki drzew okrytonasiennych chronionych i pospolitych Wymienia rodzaje liści korzeni i łodyg Dokonuje podziału nasion i owoców i podaje nieliczne przykłady Podaje pojedyncze przykłady przystosowania roślin do różnych warunków środowiska Podaje dowody na kulistość Ziemi Potrafi określić długość i szerokość geograficzną wybranego punktu kuli ziemskiej Podaje definicje form ukształtowania powierzchni lądów Odróżnia wysokość względną od wysokości bezwzględnej Pokazuje na mapie oceany i nazwy najgłębszych rowów oceanicznych Wymienia cechy mapy hipsometrycznej Podaje piętra roślinności Karpat Podaje cechy klimatu śródziemnomorskiego Podaje definicję delty rzecznej Wymienia etapy powstawania lodu lodowcowego i definicje granicy wiecznego śniegu Uzasadnia nazwę Żółtej Rzeki w Chinach Wymienia rodzaje szaty roślinnej tundry, tajgi i stepu

5 Wymienia piętra roślinności Himalajów Określa rodzaj gleby lasów grądów i łęgów Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dostatecznej oraz: Potrafi podać znaczenie części optycznych mikroskopu Dzieli substancje na organiczne i nieorganiczne i wyjaśnia różnice Wyjaśnia sposoby uzyskiwania energii przez bakterie Wymienia rodzaje plech u porostów i ich rolę w skali porostowej Wyjaśnia przyczynę pionowego rozmieszczenia glonów w morzu Podaje rolę glonów w przyrodzie Wymienia rodzaje torfowisk i budowę mchu torfowca Wyjaśnia jakie cechy budowy paproci ułatwiają jej życie na lądzie Opisuje kwiatostan żeński i męski paproci i podaje definicję zapylenia Potrafi wskazać związek między rodzajem liści a stopniem wilgotności gleby Rozpoznaje rodzaje kwiatostanów Opisuje części kwiatu i podaje ich rolę Rozróżnia siatkę geograficzną od kartograficznej Określa w stopniach położenie dowolnego punktu na kuli ziemskiej Rozróżnia rodzaje map Podaje definicję prądu morskiego i jego wpływ na pogodę Porównuje pierwotną szatę roślinną Sycylii z makią Podaje skutki wybuchu wulkanów Wymienia bogactwa przyrodnicze Pojezierza Fińskiego i określa pochodzenie jezior Finlandii Potrafi odczytać z klimatogramu wartości temperatury i opadów Podaje przyczyny powstawanie bagien na północy Azji Podaje etapy nawiewania lessu na Nizinę Chińska Wymienia charakterystyczne zwierzęta Niziny Zachodniosyberyjskiej Określa przyczyny słabego zaludnienia Wyżyny Tybetańskiej Podaje różnice między piętrami roślinności Tatr i Himalajów Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dobrej oraz: Dostrzega różnice w budowie cząsteczkowej (drobiny) cieczy, gazów i ciał stałych Podaje różnicę między bakterią a wirusem i wymienia choroby wirusowe Wyjaśnia mechanizm fermentacji alkoholowej u drożdży Odnajduje analogie w budowie morszczynu i organami roślin nasiennych Dokonuje porównania między mchami i paprotnikami w zakresie przystosowania do życia w środowisku lądowym wyjaśnia, dlaczego rośliny należą do organizmów samożywnych określa czynniki niezbędne do przebiegu procesu fotosyntezy wyjaśnia, dlaczego niektóre nasiona same się rozsiewają na przykładzie okazu kwiatu wyjaśnia znaczenie pręcików i słupka w procesie rozmnażania się roślin potrafi rozpoznać liście spichrzowe i podaje przykłady roślin, które je posiadają potrafi wskazać miejsce tworzenia się owocu rozpoznaje różne typy owoców i przyporządkowuje je właściwym roślinom

6 Potrafi obliczyć rozciągłość południkową dowolnego kontynentu Określa znaczenie różnych wynalazków w odkrywaniu głębin oceanicznych Rozróżnia prądy morskie ciepłe od zimnych i podaje ich genezę Podaje przykłady bazy turystycznej Alp Odnajduje uzasadnienie związku klimatu z szata roślinną obszarów geograficznych Przypisuje klimatogramy do obszarów tundry, tajgi i stepu Wyjaśnia powstawanie monsuna letniego i zimowego Określa jakie części roślin uprawianych w Azji są wykorzystywane przez człowieka Rozpoznaje na ilustracjach rośliny i przypisuje je to określonego zbiorowiska roślinnego Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny bardzo dobrej oraz: Sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą Posiada wiedzę i zainteresowania wykraczające poza zakres materiału przewidziany w programie nauczania w klasie piątej V. Wymagania na poszczególne oceny z przyrody w klasie szóstej: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Wie, kim był Mikołaj Kopernik i Galileusz. Wyjaśnia podstawowe pojęcia przyrodnicze. Wskazuje na mapie: równik, zwrotniki, koła podbiegunowe. Wskazuje na sklepieniu niebieskim położenia Słońca w południe, w różnych porach dnia. Wskazuje na mapie fizycznej świata kontynenty, oraz wody je oblewające. Wskazuje na mapie fizycznej świata elementy linii brzegowej Afryki. Wymienia i wskazuje główne strefy klimatyczne i roślinne w Afryce. Wymienia i wskazuje na mapie główne formy ukształtowania Afryki, Australii, Ameryki. Wie kim byli: Ferdynand Magellan, James Cook, Paweł Edmund Strzelecki, Robert Amundsen, Robert Arctowski, Krzysztof Kolumb, Ignacy Domeyko. Wymienia środowiska życia zwierząt. Wymienia cechy organizmu zwierzęcego. Podaje przykłady chorób wywołanych przez pierwotniaki. Wymienia sposoby zarażenia się pasożytami. Wskazuje elementy budowy przedstawicieli poszczególnych grup bezkręgowców i kręgowców. Określa znaczenie owadów w przyrodzie i gospodarce człowieka. Określa cechy przystosowawcze ryb do życia w wodzie. Opisuje na podstawie rysunku rozmnażanie się ryb. Rozpoznaje przedstawicieli poszczególnych grup zwierząt. Wskazuje wodę, jako miejsce rozwoju płazów. Wymienia cechy przystosowawcze gadów do życia na lądzie. Odróżnia zaskrońce od żmij zygzakowatej. Wyjaśnia karmienie ptaków musi być systematyczne. Interpretuje nazwę grupy ssaki. Określa znaczenie ssaków w przyrodzie i dla człowieka. Wymienia formy ochrony przyrody w najbliższej okolicy.

7 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dopuszczającej oraz: Wyznacza kierunki w terenie. Wymienia planety Układu słonecznego. Wyjaśnia znaczenie odkryć Kopernika. Wie ile trwa jeden obrót Ziemi wokół własnej osi. Wie ile trwa obieg Ziemi wokół Słońca. Wymienia daty zmian pór roku. Wymienia i wskazuje na mapie strefy klimatyczne na Ziemi. Opisuje położenie Afryki, Australii, Antarktydy i Ameryki. Wymienia rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla danej strefy klimatycznej. Opisuje warunki życia ludzi. Wyjaśnia pojęcia: wietrzenia skał, proces pustynnienia, erozja, archipelag, aborygeni, atol. Podaje nazwy głównych rzek i jezior i wskazuje na mapie. Omawia udział Polaków w badaniach Antarktydy. Określa środowisko życia wybranych zwierząt. Dokonuje podziału zwierząt na rodzaj pobieranego pokarmu. Wymienia narządy wymiany gazowej u raka, ryby, pająka, owada, gada i ssaka. Określa role pierwotniaków planktonowych w łańcuchu pokarmowym. Wymienia cechy przystosowawcze robaków do pasożytniczego trybu życia. Wskazuje przystosowania dżdżownicy do życia w glebie. Klasyfikuje przedstawicieli mięczaków oraz wymienia pospolite gatunki skorupiaków. Klasyfikuje zwierzęta do odpowiedniej grupy kręgowców. Wyjaśnia pojęcia związane z rozmnażaniem i rozwojem ryb. Wymienia cechy przystosowawcze płazów do życia w środowisku wodno-lądowym. Wyjaśnia, że gady są zmienno cieplne. Wymienia cechy budowy zewnętrznej ptaka będącej przystosowaniem do lotu. Opisuje budowę jaja ptaka. Wyjaśnia sposoby rozmnażania się ssaków. Dokonuję podziałów ssaków ze względu na sposób odżywiania. Wymienia czynniki, które powodują degradacje środowiska przyrodniczego. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dostatecznej oraz: Wyjaśnia pojęcia układ geocentryczny, teoria heliocentryczna. Wyjaśnia zależność miedzy czasem strefowym a długością geograficzną. Z pomocą oblicza różnice w czasie słonecznym w zależności od długości geograficznych. Wyjaśnia praktyczne znaczenie wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego. Odczytuje i analizuje treść map klimatycznych. Wskazuje na mapie elementy linii brzegowej Ameryki, Antarktydy i Australii. Opisuje formy gospodarowania w lesie równikowym, na sawannie pustyni. Opisuje cechy klimatów na podstawie tabel i wykresów. Wskazuje na mapie i omawia rozmieszczenie oraz cechy głównych krajobrazów Australii. Opisuje formacje roślinne występujące w wilgotnym lesie Niziny Amazonki, na Wyżynie Brazylijskiej. Opisuje piętrowość klimatyczno-rośliną w Kordylierach. Porównuje budowę komórki roślinnej z komórka zwierzęcą. Wyjaśnia zależność miedzy środowiskiem życia a narządem wymiany gazowej zwierząt. Wyjaśniaj na przykładach pojęcia: jajorodność, żyworodność, jajożyworodność, zapłodnienie zew i wew. Określa warunki życia oraz sposoby odżywiania się bezkręgowców i kręgowców.

8 Ocenia wpływ pasożytów na zdrowie człowieka. Wyjaśnia rolę dżdżownicy. Określa role przystosowania organizmów do środowiska życia. Wymienia cechy kręgowców. Wyjaśnia wymianę gazową ryb i płazów. Porównuje rozwój i rozmnażanie płazów i salamandry. Wskazuje cechy budowy ptaków związanych z lotem. Identyfikuje wytwory naskórka oraz określa ich funkcje. Wymienia przykłady ratowania zwierząt i ich środowiska w Polsce i na świecie. Ocenia skutki negatywnego oddziaływania człowieka na środowisko. Porównuje różne formy prawne ochrony przyrody. Wyjaśnia współzależność miedzy, jakością wody a występowaniem w niej organizmów wskaźnikowych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny dobrej oraz: Wyjaśnia przyczyny symetrycznego w stosunku do równika układu stref klimatycznych. Wyjaśnia zależność miedzy strefami oświetlenia Ziemi a rozmieszczeniem stref roślinnych na Ziemi. Wyjaśnia zależność miedzy szerokością geograficzną i wysokością na poziomem morza. Wyjaśnia pojęcia: pustynia skalista, żwirowa, piaszczysta(hamada, serir, erg). Wyjaśnia zależność miedzy klimatem a roślinnością oraz gospodarką człowieka. Opisuje i wyjaśnia rozmieszczenie ludności w Afryce i Australii. Wyjaśnia przyczyny braku zasiedlania Antarktydy przez ludzi. Porównuje krajobrazy. Uzasadnia występowanie wybranych organizmów w danym środowisku, biorąc potrzeby pokarmowe, sposób wymiany gazowej i rozmnażanie. Ocenia rolę poszczególnych grup systematycznych w przyrodzie. Dowodzi, że grupa kręgowce to grupa zwierząt, która opanowała ląd. Charakteryzuje etapy rozwoju kijanki. Charakteryzuje pra ptaka, jako ogniwo łączące ptaka z gadami. Ocenia znaczenie stało cieplności dla lotu. Uzasadnia, że zarodki ssaków mają najlepsze warunki rozwoju. Przewiduje skutki, jakie może spowodować zniknięcie jednego gatunku w środowisku lub wprowadzenie do środowiska obcego gatunku. Ocenia przydatność i znajomości klas czystości wód w zbiornikach wodnych. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania oceny bardzo dobrej oraz: Sprawnie posługuje się zdobytą wiedzą. Posiada wiedzę i zainteresowania wykraczające poza zakres materiału przewidzianego w programie nauczania w klasie szóstej.