Jak się poruszać w systemie wdrażania Funduszy Europejskich ?

Transkrypt

1 Jak się poruszać w systemie wdrażania Funduszy Europejskich ? Podpowiedzi dla członków komitetów monitorujących Nr 10/2009 Martyna Pogorzelska Małgorzata Domaradzka Wydział Zarządzania RPO Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego WDRAŻANIE ZASADY PARTNERSTWA PRZEZ INSTYTUCJĘ ZARZĄDZAJĄCĄ REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM DLA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO NA LATA Wprowadzenie Niniejszy tekst ma za zadanie pokazanie rozwiązao stosowanych we wdrażaniu RPO na Dolnym Śląsku, a dotyczących realizacji partnerstwa, jako sposobu zarządzania politykami publicznymi oraz realizacji projektów. Instytucja Zarządzająca RPO WD realizuje swoje zadania we współpracy z władzami regionalnymi, lokalnymi, miejskimi i innymi władzami publicznymi, a także partnerami społeczno gospodarczymi, w tym podmiotami reprezentującymi społeczeostwo obywatelskie, partnerami zajmującymi się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego oraz organizacjami pozarządowymi i podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie równości kobiet i mężczyzn. Realizacja zasady partnerstwa w ramach RPO WD odbywa się na wielu płaszczyznach. 2. Komitet Monitorujący RPO WD. Najistotniejszym elementem stosowania zasady partnerstwa jest udział partnerów społeczno gospodarczych w Komitecie Monitorującym RPO WD (KM RPO WD), który zapewnia im partycypowanie w najważniejszych decyzjach dotyczących Programu, w szczególności w zakresie kryteriów wyboru projektów, czy monitorowania realizacji RPO. W składzie Komitetu Monitorującego zachowano równowagę podziału miejsc pomiędzy przedstawicieli strony samorządowej, rządowej oraz partnerów społeczno gospodarczych. Partnerzy społeczno gospodarczy dysponują w sumie 16 miejscami w KM RPO WD co zapewnia im 34% głosów.

2 Szczegółowy skład reprezentantów partnerów społeczno-gospodarczych w KM RPO WD przedstawia poniższe zestawienie. Partnerzy społeczno - gospodarczy Organizacje pozarządowe- 5 (Wrocławski Sejmik Osób Niepełnosprawnych, Stowarzyszenie ekologiczne Eko-Unia, Związek OSP RP Woj. Dolnośląskiego, Dolnośląska Federacja Sportu, Demokratyczna Unia Kobiet-Klub Wrocławski) Środowisko akademicko-naukowe- 3 (Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Przyrodniczy, Dolnośląska Wyższa Szkoła Służb Publicznych ASESOR) Przedstawiciel Kurii Metropolitarnej-1 Organizacje pracowników/związki zawodowe -2 (NSZZ Solidarnośd, Forum Związków Zawodowych) Organizacje pracodawców- 2 (PKPP Lewiatan, Business Centre Club) Izby gospodarcze -2 (Dolnośląska Izba Gospodarcza, Zachodnia Izba Gospodarcza) Izby rzemieślnicze- 1 (Dolnośląska Izba Rzemieślnicza) Grupy robocze w KM RPO WD. W ramach gremium nie funkcjonują podkomitety monitorujące ani grupy robocze, którym Komitet Monitorujący RPO WD delegowałby częśd swoich obowiązków związanych z monitoringiem Programu, mimo iż Regulamin prac umożliwia ich tworzenie. Do chwili obecnej żaden z członków KM RPO WD nie zgłaszał oficjalnie potrzeby powołania podkomitetu monitorującego czy podgrupy. Wszystkie istotne kwestie są omawiane na posiedzeniach a w razie w razie potrzeby

3 zapraszani są na nie eksperci. Na pytania członków KM RPO WD w trakcie posiedzenia odpowiadali m.in. twórcy systemu informatycznego do obsługi naboru wniosków w DIP Wpływ partnerów na decyzje dotyczące wdrażania RPO WD. Wszelkie propozycje usprawnienia i uproszczenia systemu realizacji RPO WD postulowane przez członków gremium, w tym również partnerów społeczno-gospodarczych są rozważane przez IZ RPO WD i w miarę możliwości wdrażane. Przykładowe kwestie: Na etapie opracowywania Regulaminu prac KM RPO WD, przedstawiciele partnerów społecznogospodarczych zgłaszali cenne uwagi, które znalazły swoje odzwierciedlenie w przyjętym przez gremium tekście Regulaminu. Należą do nich m.in. zwiększenie kworum do 50%, wydłużenie czasu na zgłaszanie uwag do projektu protokołu, dodanie do zadao KM RPO WD monitorowania sposobu wdrażania rekomendacji wynikających z prowadzonej ewaluacji. W toku prac nad kryteriami oceny dla Priorytetu 1 RPO WD (Przedsiębiorstwa i Innowacyjnośd), członkowie KM RPO WD, w tym zwłaszcza przedstawiciele partnerów społecznogospodarczych (Business Centre Club, Dolnośląskiej Izby Gospodarczej, Dolnośląskiej Izby Rzemieślniczej) wzięli udział w spotkaniu z Dolnośląską Radą Gospodarczą, które odbyło się dnia 10 marca 2008 r., w trakcie którego konsultowano ww. dokument. Z inicjatywy przedstawiciela Business Centre Club, KM RPO WD zaangażowany w sprawy związane z realizacją RPO WD, w dniu 25 listopada 2008 r. wyraził w drodze uchwały zaniepokojenie brakiem podstaw prawnych do realizacji Programu, w szczególności w zakresie pomocy publicznej, kwestii środowiskowych oraz stosownych Wytycznych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Przedmiotowa uchwała ( nr 20/08) została przekazana do MRR. Dzięki dużemu zaangażowaniu przedstawiciela Stowarzyszenia Ekologicznego Eko-Unia w prace nad założeniami strategicznego kryterium wyboru projektu Zgodnośd projektu z polityką zrównoważonego rozwoju regionu udało się wypracowad wspólne, satysfakcjonujące również organizacje ekologiczne stanowisko. Przedstawiciel Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan był autorem cennych uwag oraz propozycji usprawnienia procedury konkursowej w Dolnośląskiej Instytucji Pośredniczącej, a także propozycji zmiany definicji stanu zaawansowania realizacji projektów/propozycji projektów, która jest stosowana w sytuacji pojawienia się wolnych środków oraz przesuwania projektów z listy rezerwowej na listę podstawową oraz z listy propozycji projektów niewybranych na listę wybranych propozycji projektów. Przedmiotowa uwaga została uwzględniona i wprowadzona do Przewodnika po Kryteriach wyboru operacji finansowanych w ramach RPO WD Zaangażowanie partnerów we współpracę dot. wdrażania RPO WD na poziomie KM RPO WD Frekwencja przedstawicieli partnerów społeczno gospodarczych podczas obrad KM RPO WD była zadowalająca. Średnio na posiedzeniach obecnych jest ok. 85% przedstawicieli partnerów społeczno-gospodarczych. W trakcie spotkao przedstawiciele partnerów społeczno-gospodarczych inicjują oraz biorą udział w toczących się debatach. Na tle strony samorządowej i rządowej, przedstawicieli partnerów społeczno-gospodarczych cechuje wysoka aktywnośd na forum. Tematem żywych dyskusji najczęściej są zmiany w Kryteriach wyboru operacji finansowanych w ramach RPO WD. Nie mniej jednak

4 w trakcie spotkao partnerzy wymieniają uwagi dot. również sprawozdao czy przeprowadzonych badao ewaluacyjnych, co świadczy o zaangażowaniu w prace gremium. Członkowie Komitetu Monitorującego RPO WD, w tym również przedstawiciela partnerów społeczno-gospodarczych chętnie biorą udział w organizowanych szkoleniach. Tematyka szkoleo uwzględnia wyniki przeprowadzanych okresowo wśród członków KM RPO WD ankiet. Zarówno strona organizacyjna jak i wartośd merytoryczna przeprowadzanych szkoleo oceniana jest przez wszystkich członków gremium wysoko, co ukazują wyniki wypełnionych kwestionariuszy. Dotychczas przeprowadzono szkolenia z następujących tematów: Sprawozdawczośd IZ Ewaluacja Programów finansowanych ze środków Unii Europejskiej Monitoring i sprawozdawczośd na poziomie Programu Pomoc Publiczna Jednym z wymiernych efektów szkoleo było pogłębienie wiedzy z zakresu danej dziedziny i co za tym idzie lepsze zrozumienie tematu (np. przy zatwierdzaniu sprawozdao z realizacji RPO WD, czy zapoznawaniu się z wynikami badao ewaluacyjnych). 2. Opiniowanie projektów w zakresie aspektów środowiskowych przez przedstawicieli partnerów społecznych W strukturze Instytucji Zarządzającej RPO WD funkcjonuje Menedżer ds. Środowiska, który jest odpowiedzialny za utrzymywanie kontaktów z przedstawicielami organów środowiskowych oraz organizacji ekologicznych, które uczestniczą w pracach Komitetu Monitorującego RPO WD oraz z którymi konsultowane są kwestie środowiskowe dotyczące przygotowania, oceny i realizacji zarówno Programu, jak i poszczególnych priorytetów. Na etapie oceny projektów planowanych do realizacji w ramach RPO WD Menedżer ds. Środowiska odpowiada za konsultacje poszczególnych przedsięwzięd z partnerami (organizacje pozarządowe oraz Regionalny Konserwator Przyrody) zajmującymi się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego. Partnerzy w wyniku procedury opiniowania projektów często zgłaszają wiele cennych uwag i sugestii. Dotyczą one m.in. możliwości wystąpienia pośrednich oddziaływao przedsięwzięd na obszary Natura 2000; propozycji przeprowadzenia pełnej procedury OOŚ, czy też ujęcia w raporcie inwentaryzacji przyrodniczej. Dokonując strategicznego wyboru projektów Zarząd Województwa podejmuje decyzję o zgodności projektu z polityką zrównoważonego rozwoju regionu z uwzględnieniem opinii partnerów społecznogospodarczych oraz Menedżera ds. Środowiska. Konsultacjom poddawane są wszystkie projekty, które przeszły ocenę formalną. Dotychczas poddano konsultacjom społecznym około 613 projektów. 3. Współpraca Zarządzeniem Marszałka Województwa Dolnośląskiego w dniu 8 stycznia 2007 r. została powołana Grupa robocza ds. koordynacji wdrażania RPO WD. W skład grupy wchodzi Skarbnik Województwa, Dyrektor Dolnośląskiej Instytucji Pośredniczącej oraz Dyrektorzy Departamentów i Wydziałów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. W ramach swoich prac może ona powoływad podgrupy. Z punktu widzenia realizacji zasady partnerstwa w ramach IZ RPO WD warto wspomnied o działaniu dwóch grup.

5 Od września 2007 r. działa podgrupa ds. ewaluacji. W jej skład wchodzą przedstawiciele jednostek związanych z zarządzaniem i wdrażaniem RPO oraz innych jednostek Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, a także Dolnośląskiej Instytucji Pośredniczącej. Do prac podgrupy ds. ewaluacji mogą byd także zapraszani przedstawiciele innych instytucji i podmiotów, w tym partnerzy społeczni oraz eksperci. W początkowej fazie procesu ewaluacji pracę podgrupy wspierał ekspert zatrudniony przez IZ RPO WD. Rok później natomiast powołano podgrupę ds. koordynacji i komplementarności interwencji współfinansowanych w latach z poszczególnych funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. W skład podgrupy wchodzą przedstawiciele odpowiednich komórek organizacyjnych Urzędu Marszałkowskiego zaangażowanych w realizację programów finansowanych z poszczególnych funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, w szczególności: RPO WD, PO KL, EWT, PROW. Utworzenie podgrupy ma zapewnid współpracę i wymianę informacji w celu unikania podwójnego finansowania projektów/wydatków, zagwarantowania przestrzegania ustalonej linii demarkacyjnej oraz przestrzegania mechanizmów kontroli krzyżowej dla projektów wspieranych w ramach poszczególnych programów. Do prac podgrupy mogą byd zapraszani przedstawiciele innych podmiotów i instytucji. W tym miejscu warto także wspomnied o podpisanym w październiku 2009 r. przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu oraz Komendanta Wojewódzkiego Policji we Wrocławiu porozumieniu o współpracy w sprawach zapobiegania, wykrywania i korygowania nieprawidłowości w ramach projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej na terenie województwa dolnośląskiego. Podpisane porozumienie formalizuje współdziałanie trzech organów na rzecz przejrzystości realizacji projektów z funduszy unijnych. Strony zobowiązały się wymieniad informacjami w danym obszarze oraz współdziaład w zakresie eliminacji, a także zapobiegania nieprawidłowościom w wydawaniu unijnych pieniędzy. W tym celu organizowane będą cykliczne spotkania oraz szkolenia z zakresu przeciwdziałania korupcji, wykrywania fałszerstw, czy zabezpieczania dokumentów. 4. Konsultacje dokumentów Na etapie programowania IZ RPO WD prowadziła szerokie konsultacje RPO WD, zarówno podczas spotkao bezpośrednich, jaki i poprzez stronę internetową. Pojawiło się wtedy wiele wartościowych propozycji mających duży wpływ na kształt RPO WD. Założenia Programu i jego realizacja były m.in. przedstawiane na Komisji Dialogu Społecznego (w skład której wchodzą przedstawiciele administracji rządowej, przedsiębiorców i związków zawodowych) oraz konsultowane z Dolnośląską Radą Gospodarczą, w skład, której wchodzą przedstawiciele środowisk naukowych, przedsiębiorców, będącej forum współpracy sektora samorządowego z podmiotami społeczno-gospodarczymi (m.in. przedstawiciele uczelni wyższych, fundacje, agencje rozwoju regionalnego, izby przemysłowo-handlowe). Strona internetowa jest wciąż wykorzystywana do konsultacji społecznych dokumentów programowych. Do tej pory prezentowane tam były m.in. projekty Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata , Wniosku o płatnośd, Metodologii przygotowania Studium Wykonalności czy też Biznes Planu. 5. Projekty partnerskie w ramach RPO WD IZ RPO WD, wychodząc naprzeciw beneficjentom opracowała wytyczne w zakresie ogólnych zasad przygotowania i realizacji projektów w formie partnerstwa w ramach RPO WD na lata , z wyłączeniem działania 1.1 i 1.2. Jednym z przykładów takiego typu przedsięwzięcia jest projekt pt. Wyrównywanie szans edukacyjnych na terenach wiejskich poprzez budowę pięciu przedszkoli integracyjnych w gminach wiejskich:

6 Św. Katarzyna, Ruja, Kunice, Dzierżoniów. Liderem odpowiedzialnym za wszelkie działania w ramach niniejszego projektu jest Fundacja Promyk Słooca. Jego celem głównym jest poprawa efektywności funkcjonowania edukacji przedszkolnej na terenach wiejskich Dolnego Śląska oraz wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci wiejskich poprzez m.in. wczesne zapobieganie ich wykluczeniu społecznemu z powodu dysfunkcji w rozwoju psychoruchowym i socjalnym. 6. Partnerstwo w rewitalizacji miejskiej Założeniem prac nad Priorytetem 9 Miasta RPO WD był jak najszerszy udział społeczeostwa w przygotowaniu, wyborze i realizacji projektów. Podstawą do aplikowania o środki priorytetu Miasta jest przygotowanie przez poszczególne miasta Lokalnych Programów Rewitalizacji (LPR). W procesie przygotowywania LPR konieczne jest zagwarantowanie udziału przedstawicieli środowisk społecznych i gospodarczych, szczególnie z obszaru objętego wsparciem. Miasta zostały zobowiązane do przeprowadzenia konsultacji społecznych powstających dokumentów oraz były zachęcane do realizacji projektów w formule partnerskiej. Konsultacje były warunkiem koniecznym do uzyskania pozytywnej Opinii dla LPR, bez której nie można było otrzymad środków z RPO WD. W efekcie zgłoszonych zostało wiele projektów, w których liderem są jednostki samorządu terytorialnego, a partnerami wspólnoty mieszkaniowe. Rozwiązanie to pozwoliło wielu wspólnotom przezwyciężyd problem braku doświadczenia w aplikowaniu o środki europejskie. Ponadto przedsięwzięciom infrastrukturalnym muszą towarzyszyd przedsięwzięcia społeczne, ukierunkowane na osiąganie celów wyznaczonych dla obszaru wsparcia w LPR. PODSUMOWANIE Zasada partnerstwa jest zasadą stosunkowo młodą, dopiero wszyscy się jej uczymy. Dlatego bardzo cieszy fakt zaangażowania partnerów społecznych w proces zarządzania i wdrażania RPO WD. Zwłaszcza, że przestrzeganie tej zasady przyczynia się do szybszej i bardziej efektywnej absorpcji środków unijnych, a także do uczynienia całego procesu bardziej przejrzystym. Martyna Pogorzelska pracownik Działu Administracji i Obsługi Komitetu Monitorującego w Departamencie Regionalnego Programu Operacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego Małgorzata Domaradzka pracownik Działu Programowania i Ewaluacji w Departamencie Regionalnego Programu Operacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego

7 Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych jest jedynym w Polsce ponadbranżowym zrzeszeniem NGO, skupiającym ponad 80 organizacji z całej Polski, niezależnie od ich zasięgu działania, wielkości i przedmiotu działalności. Ponieważ członkami stowarzyszenia są m.in. regionalne i branżowe związki stowarzyszeń, na poziomie podstawowym, tj. uwzględniającym członków naszych organizacji członkowskich, jest to kilkaset organizacji i ponad milion osób. OFOP jest niezależną i stabilną platformą dyskusji, uzgadniania i upowszechniania stanowisk szerokiego grona organizacji pozarządowych. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych tel. (22) , wew. 161, 135, 154 faks (22) ofop@ofop.engo.pl program.europejski@ofop.engo.pl ul. Szpitalna 5/ Warszawa