Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Inwentarz Akt Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (1947-) sygn.

Transkrypt

1 Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma Inwentarz Akt Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie (1947-) sygn. 310 Opracowanie pod red. Tadeusza Epszteina W pracach porządkowych wzięli udział: Aleksandra Bańkowska, Michał Czajka, Tadeusz Epsztein, Agnieszka Jarzębowska, Agnieszka Reszka Warszawa 2017

2 Spis treści 1. Wstęp Dyrektorzy Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej i Żydowskiego Instytutu Historycznego 3. Wykaz skrótów Przegląd zawartości inwentarza Inwentarz Aneksy indeksy osób i miejscowości do jednostek Indeks osób (zbiorczy) Indeks geograficzny (zbiorczy)...

3 Wstęp O utworzeniu instytutu naukowego myślano już przy zakładaniu Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej (CŻKH) (1944 r.). W statucie CŻKH pojawiła się na ten temat informacja 1. Dopiero jednak odbudowa budynku przedwojennego Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie (ul. Tłomackie 5) wiosną 1947 r. przyspieszyła decyzję o przekształceniu CŻKH w Żydowski Instytut Naukowy i umieszczeniu jego głównej siedziby w stolicy. Prezydium Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (CKŻP) na posiedzeniu 3 maja 1947 r. podjęło decyzję o utworzeniu Żydowskiego Instytutu Historycznego (ŻIH) przy CKŻP 2. Na tym zebraniu omawiano także statut nowej agendy Komitetu 3. Nim jednak powstał ŻIH, już latem 1947 r. w Warszawie przy ul. Tłomackie 5 zaczyna pracę nowa siedziba CŻKH, a przede wszystkim zostają tu zgromadzone zbiory rękopiśmienne Komisji 4. Ostateczną decyzję o przekształceniu CŻKH w ŻIH podjęto na konferencji przedstawicieli Komisji i CKŻP w dn sierpnia 1947 r. Z dniem 3 września 1947 r. siedziba CŻKH miała być przeniesiona z Łodzi do Warszawy i jednocześnie Komisja miała być przekształcona w ŻIH 5. W rzeczywistości ŻIH rozpoczął działalność nieco później, formalnie od 1 października 1947 r. na podstawie uchwały Prezydium CKŻP podjętej w dniu 27 września 1947r. 6 Początkowo Instytut był samodzielną placówką działającą przy CKŻP. CKŻP mianował pierwszy Zarząd ŻIH, a następne miały być także stanowione przez CKŻP, ale na wniosek Rady Naukowej Instytutu 7. Zaś Zarząd wybierał spośród 1 AŻIH, sygn. 303, j. 4: Komisja skupia wokół siebie specjalistów w zakresie wymienionych badań i pokrewnych, tworząc w ten sposób podstawę dla utworzenia w przyszłości Żydowskiego Instytutu Naukowego. 2 Do dnia dzisiejszego nie powstała monografia Żydowskiego Instytutu Historycznego. Na kolejne okrągłe jubileusze przygotowywane były tylko niewielkie zbiory artykułów: 35 lat działalności Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce Ludowej (Dzieje Instytutu i jego zbiory), Warszawa 1980; Żydowski Instytut Historyczny: 50 lat działalności. Materiały z konferencji jubileuszowej, Warszawa Oprócz tego ukazało się trochę artykułów w czasopismach, np. F. Kupfer, Dział rękopisów i starych druków w Ż.I.H., Biuletyn ŻIH 1950, marzec, s ; J. Trunk, Biblioteka Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce, Biuletyn ŻIH 1950, marzec, s. 24; M. Fuks, Żydowski Instytut Historyczny w Polsce w Trzydziestoleciu PRL, Biuletyn ŻIH 1974, nr 91, s. 3-10; A. Berengaut, Najstarsze rękopisy ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce i ich autorzy, Biuletyn ŻIH 1975, nr 94, s ; M. Horn, Żydowski Instytut Historyczny w Polsce w latach , Biuletyn ŻIH 1979, nr 109, s. 3-15; tenże, Szkic z przeszłości Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce ( ), Biuletyn ŻIH 1979, nr 110, s. 3-19; tenże, Działalność Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce w latach , Biuletyn ŻIH 1979, nr 111, s. 7-20; M. Barcikowska, Biblioteka Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce, Kalendarz Żydowski , s Od początku ukazywania się Biuletynu ŻIH publikowana jest w nim Kronika ŻIH dostarczająca bieżących informacji z działalności Instytutu. 3 AŻIH, sygn. 303, j. 21, s W sprawozdaniu CŻKH z września 1947 r. czytamy: W chwili obecnej na Tłomackiej [s] 5 skoncentrowaliśmy wszystkie zbiory rękopiśmienne, tworzące bogate centralne archiwum 5 Okólnik ŻIH nr 1, zob. AŻIH, sygn. 310, j AŻIH, sygn. 303, j. 22, s Niewiele wiemy o działalności Rady Naukowej w pierwszych latach istnienia Instytutu. Zachowała się lista kandydatów do pierwszej RN (1947/48), ale nie wiemy, czy w ostateczności zespół ten w takim składzie podjął pracę: dr A. Berman, Rachela Auerbach, Arci Cederbaum, dr Hofer, dr Lagnas, Bernard Mark, M. Mirski, prof. Sak, I. Samsonowicz, dr Sfard, dr Kator, dr Szuldenfreind, mgr Szner. Zob. AŻIH, sygn. 310, j

4 siebie Dyrektora, zastępcę Dyrektora i Sekretarza Generalnego. Do pierwszego Zarządu mianowanego przez CKŻP w dn. 16 października 1947 r. weszli: Natan Blumental (dyrektor), Józef Kermisz (wicedyrektor), Rafał Gerber (sekretarz generalny), Szaja Trunk (skarbnik), Artur Eisenbach (członek Zarządu) 8. Od początku ŻIH miał korzystać w części z dotacji państwowej, a w części z dofinansowania CKŻP i innych podmiotów. Budżet Instytutu zatwierdzał CKŻP. ŻIH przejął od CŻKH oddziały i delegatury terenowe, który stopniowo były likwidowane w następnych latach 9. Najdłużej pracował oddział krakowski do 1950 r. Od 27 VIII 1949 r. dyrektorem Instytutu został Bernard (Ber) Mark, który był najdłużej urzędującym szefem ŻIH. Swoją funkcję formalnie sprawował do śmierci, do 1966 r., ale praktycznie krócej, gdyż ze względu na stan zdrowia w ostatnich miesiącach życia bywał w Instytucie rzadko. W chwili powstania Instytutu do głównych celów jego działalności miało należeć: zbadanie historii Żydów w Polsce od czasów najdawniejszych do chwili obecnej ze szczególnym uwzględnieniem okresu okupacji, przez zadokumentowanie zbrodni popełnionych na narodzie żydowskim przez hitlerowskie Niemcy, a także zbieranie dokumentów i materiałów do dziejów gmin żydowskich od najdawniejszych czasów do chwili obecnej, zbieranie księgozbiorów, książek, obrazów, zbiorów i przedmiotów muzealnych itp.. Planowano również opracowywanie i publikowanie zbieranych materiałów 10. Dla realizacji tego programu należało powołać przy Instytucie wyspecjalizowane komórki organizacyjne: archiwum, bibliotekę, dział muzealny i naukowy. Pierwszy statut ŻIH nie przewidział jeszcze osobnego działu muzealnego, natomiast powołał do życia Archiwum (Centralne Archiwum) i Bibliotekę 11. W 1947 r. powstało pierwsze czasopismo naukowe ŻIH Bleter far Geszichte 12. W 1948 roku ukazały się jego cztery zeszyty (w trzech tomach). W 1949 r. powstał Biuletyn Informacyjny ŻIH przekształcony w 1951 r. w Biuletyn ŻIH (od 2000 r. w Kwartalnik Historii Żydów ). Na początku istnienia ŻIH zdecydowanie gorzej przedstawiała się edycja druków zwartych - w latach Instytut nie wydał żadnej książki. Po likwidacji Centralnego Komitetu w 1950 r., który został przekształcony w Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (TSKŻ), postała konieczność unormowania statusu prawnego ŻIH. 8 listopada 1950 r. walne zebranie pracowników Instytutu powołało do życia Stowarzyszenie Żydowski Instytut 8 Okólnik ŻIH nr 1, zob. AŻIH, sygn. 310, j. 7; sygn. 303, j. 22, s Oddziały i delegatury były w następujących miastach: w Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Szczecinie, Wałbrzychu i Wrocławiu. 10 Statut Żydowskiego Instytutu Historycznego przy CKŻ w Polsce, AŻIH, sygn. 310, j Według Struktury ŻIH uchwalonej przez Zarząd w dn. 11 stycznia 1963 r. ŻIH posiadał następujące działy: Archiwum, Dział Muzealny (Muzeum), Bibliotekę. Pracownicy naukowi tworzyli zespół naukowy. Zob. AŻIH, sygn.. 310, j Bleter far Geszichte w latach wyszło 18 tomów (41 zeszytów), po przerwie zaczęło wychodzić w 1980 r. jako rocznik, ostatni tom (31) ukazał się w 1993 r.

5 Historyczny w Polsce 13. Ostatecznie Stowarzyszenie ŻIH zostało wpisane do rejestru stowarzyszeń 13 września 1951 r. pod nr 322. Według nowego statutu ŻIH uzyskał osobowość prawną, jako stowarzyszenie społeczne, prowadzące działalność naukową i kulturalną. Stowarzyszenie było kierowane przez Walne Zgromadzenie, które raz w roku wybierało Zarząd Główny i Główną Komisję Rewizyjną. Prezes Zarządu Głównego miał być jednocześnie Dyrektorem Instytutu. Zarząd powoływał Radę Naukową. Główne cele ŻIH nie uległy zmianie, choć ze statutu zniknęły informacje o podziale organizacyjnym Instytutu 14. Po powstaniu Polskiej Akademii Nauk (1951 r.) ŻIH stał się placówką podległą PAN i przez nią subwencjonowaną. W latach 60. nastąpiły dalsze zmiany w statucie Instytutu, ale nie zmieniły one zasad funkcjonowania ŻIH. 15 Znacznie poważniejszą cezurą w historii Instytutu był rok 1968 r., kiedy w wyniku nagonki antysemickiej zorganizowanej przez władze PRL znaczna część Żydów wyjechała z Polski, w tym także spora część dotychczasowych pracowników Instytutu. Podjęto również próbę likwidacji lub poważnego przekształcenia Instytutu, którego pierwszym krokiem miało być przejęcie jego zbiorów archiwalnych. Zamiar ten zaczęto wprowadzać w życie zmuszając na początku ŻIH do oddania kolekcji, które Instytut przejął od CŻKH jako depozyty, np. tzw. Archiwum Rumkowskiego z getta łódzkiego, Archiwum Zarządu Getta Łódzkiego, Akta Rady Żydowskiej w Lublinie, Biskupicach i Zamościu itd. 16 Początkowo planowano również zabrać z ŻIH Archiwum Ringelbluma, ale do tej ostatniej decyzji nie doszło. Lata ŻIH przetrwał mocno osłabiony organizacyjnie i personalnie. Wszelkie projekty naprawcze były dodatkowo utrudnione ze względów materialnych. Sytuacja finansowa ŻIH przez wiele dekad była bardzo trudna. W 1965 r. dotacja PAN wynosiła 810 tys. zł, Centralnej Żydowskiej Komisji Pomocy Społecznej 250 tys. i własne dochody ok. 50 tys. zł. Cały ten dochód wystarczał tylko na pobory pracowników i świadczenia, działalność wydawniczą i najniezbędniejsze wydatki administracyjno-gospodarcze 17. ŻIH nie miał środków na wszelkie inne potrzeby służące rozwojowi placówki, czy nawet na opracowanie i konserwację posiadanych zbiorów. Prace dokumentacyjne postępowały bardzo 13 Na zebraniu założycielskim Stowarzyszenia ŻIH dn. 8 listopada 1950 r. byli obecni: Bernard Mark, Szymon Datner, Artur Eisenbach, Józef Sandel, Perła Zelman, Froim Kupfer, Adam Rutkowski, Lejzor Piekarz, Izrael Szajn, Wolf Iwan, Rozalia Wszędobylska, Ernestyna Sandlowa i Aniela Truskierowa. Zob. Protokół nr 1 z dn. 13 listopada 1950 r., AŻIH, sygn. 310, j Pojawiły się natomiast odniesienia ideologiczne: Celem Instytutu jest: całokształt badań w zakresie historii Żydów, historii sztuki żydowskiej, oraz rozwijanie podstawy naukowej w dziedzinie historiografii dla marksistowskiego oświetlenia całokształtu dziejów Żydów., zob. Statut Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce z siedzibą w Warszawie, AŻIH, sygn. 310, j Kolejny statut ŻIH został uchwalony przez Walne Zebranie ŻIH 26 stycznia 1963 r. i zatwierdzony decyzją Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy z dn. 3 kwietnia 1964 r. Zob. AŻIH, sygn. 310, j. 3. Następna wersja statutu została zatwierdzona przez administrację państwową 15 lipca 1976 r. (zob. AŻIH, sygn. 310, j. 4), kolejną uchwalił Zarząd ŻIH 19 marca 1987 r., zob. AŻIH, sygn. 310, j Wykazy tych zespołów, zob. AŻIH, sygn. 310, j Protokół z posiedzenia Zarządu ŻIH z 24 marca 1965 r. Zob. AŻIH, sygn. 310, j. 22.

6 wolno. Stan opracowania zarówno zbiorów archiwalnych, jak i bibliotecznych był daleki od zakończenia jeszcze w latach 80. Ok r. tylko 60% księgozbioru Biblioteki było opracowane, a w Archiwum znaczna część zespołów nie była w ogóle uporządkowana lub niekompletnie. Przez wiele lat Instytut borykał się także z problemami lokalowymi, gdyż cześć budynku była zajęta przez różne instytucje państwowe, np. placówki PAN. Dopiero zmiany w Polsce po 1989 r. umożliwiły podjęcie bardziej skutecznych reform w ŻIH. Przede wszystkim podjęto decyzję o uregulowaniu dotychczasowego statusu prawnego ŻIH, który też miał negatywny wpływ na finansowanie Instytutu przez państwo. Do 1994 r. Instytut funkcjonował na zasadzie stowarzyszenia naukowego. Zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z 18 kwietnia 1994 r. powstał Żydowski Instytut Historyczny-Instytut Naukowo- Badawczy. Decyzja ta ostatecznie rozdzieliła dwa podmioty: Instytut i Stowarzyszenie ŻIH, choć nadal to drugie było właścicielem budynku i zbiorów Instytutu, ale nie miało już większego wpływu na prowadzenie i bieżącą działalność placówki. Dyrektora ŻIH powoływało MKiS spośród kandydatów wyłonionych drogą konkursu. Stowarzyszenie jedynie miało prawo zaproponować swojego przedstawiciela do komisji konkursowej. Ważną rolę w nowym statucie (zatwierdzonym 13 lipca 1994 r.) miała odgrywać Rada Naukowa, wybierana spośród pracowników ŻIH. Miała być organem stanowiącym, inicjującym, opiniodawczym i doradczym Instytutu z prawem złożenia wniosku do MKiS o powołanie i odwołanie dyrektora Instytutu 18. Zmianom organizacyjnym towarzyszyły w tym czasie także zmiany ekonomiczne. W latach 90. ŻIH dzięki nawiązaniu współpracy międzynarodowej zaczął otrzymywać pomoc materialną z zagranicy, która umożliwiła rozpoczęcie w budynku koniecznego remontu, a także różnych prac dokumentacyjnych i konserwatorskich przy zbiorach Instytutu. Współpraca z The United States Holocaust Memorial Museum (USHMM) i innymi instytucjami zagranicznymi pozwoliła w ciągu kilkunastu lat począwszy od 1996 r. na uporządkowanie i przygotowanie inwentarzy archiwalnych dla znacznej części zasobu archiwalnego ŻIH, w tym na opracowanie nowego inwentarza Archiwum Ringelbluma. USHMM pomógł także sfinansować konserwację i digitalizację Archiwum Ringelbluma, a także mikrofilmowanie innych zespołów archiwalnych. Archiwum zakładowe ŻIH Od początku działalności CŻKH prowadzono w Komisji dwa oddzielne archiwa: historyczne i zakładowe. Archiwum historyczne posiadało swój spis wykonany przez Józefa Kermisza jeszcze przed powstaniem ŻIH. W 1947 r. ŻIH przejął oba archiwa. Bieżącą registraturę płynnie włączono do 18 Statut Żydowskiego Instytutu Historycznego Instytutu Naukowo-Badawczego. Zob. AŻIH, sygn. 310, j. 6.

7 dokumentacji własnej - teczki utworzone w kancelarii Komisji były od jesieni 1947 r. zapełniane pismami ŻIH. Od tej strony pełna ciągłość funkcjonowania obu instytucji nie została w jakikolwiek sposób zmącona. Dopiero po likwidacji CKŻP dokumentacja CŻKH została wydzielona z archiwum zakładowego ŻIH i utworzono z niej oddzielny zespół. W ten sposób formalnie rozdzielono obie instytucje, co w rzeczywistości nie miało miejsca, ŻIH był organizacyjnie i personalnie kontynuacją Komisji, przejął jej zbiory i działalność. Archiwum zakładowe ŻIH praktycznie nie było porządkowane do pierwszej dekady XXI w. Starsze akta, niepotrzebne do bieżącego urzędowania wykładano ze skoroszytów i gromadzono w pudłach w układzie chronologicznym. W ten sposób wydzielano korespondencję ogólną, część akt organizacyjnych (np. protokoły, plany i sprawozdania), nieaktualne teczki personalne, materiały redakcyjne czasopism i wydawnictw, akta finansowe i inne drobniejsze zbiory dokumentów. Materiały nieprzeznaczone do trwałego przechowywania były systematycznie brakowane, ale nie zachowała się pełna dokumentacja dotycząca brakowania w AŻIH. Posiadamy tylko niepełne zaświadczenia z lat A do części zezwoleń nie dołączono szczegółowych spisów akt przeznaczonych do brakowania. Trudno na podstawie tak fragmentarycznych danych stwierdzić, jaką dokumentację wybrakowano. Dodatkowo nie wiemy, jak oszacować prawdopodobną objętość całego zespołu, dla poszczególnych okresów, gdyż jest niekompletna dokumentacja archiwalna registratury (spisy zdawczo-odbiorcze o przekazywaniu akt z kancelarii do Archiwum). Trzeba zaznaczyć, że większość akt archiwum zakładowego w chwili rozpoczęcia prac porządkowych była ułożona i opisana, ale kilka procent materiałów było rozproszonych po różnych pomieszczeniach magazynowych. Wynikało to też z faktu, że niektóre dokumenty miały nieustaloną proweniencję, szczególnie dotyczyło to różnego typu materiałów źródłowych, opracowań i druków gromadzonych przez różne komórki organizacyjne i osoby w Instytucie. Trochę materiałów przynależnych do akt ŻIH pozyskano w trakcie przeglądania spuścizn przechowywanych w AŻIH, np. Bernarda Marka 20, czy Szymona Datnera, którzy pełnili funkcje dyrektorskie w Instytucie. Należy też zaznaczyć, że materiały dotyczące działalności ŻIH znajdziemy także w innych zespołach archiwalnych przechowywanych w AŻIH, np. w niektórych zespołach CKŻP (np. Prezydium i Sekretariat), w AJDC, w niektórych spuściznach, o których już wspominałem. Zasady porządkowania 19 Zob. AŻIH, sygn. 310, j W spuściźnie Bernarda Marka znaleziono także inne cenne dokumenty pochodzące ze zbiorów archiwalnych ŻIH, np. z Archiwum Ringelbluma. Bernard Mark umarł podczas pełnienia funkcji dyrektora i widać, że nikt po jego śmierci nie przejrzał papierów znajdujących się w ŻIH, tylko całą spuściznę spakowano i złożono w Archiwum.

8 Zasady porządkowania akt ŻIH są zbliżone do metod stosowanych już w trakcie opracowywania innych zespołów w Archiwum ŻIH, przede wszystkim komórek organizacyjnych CKŻP, gdyż Instytut powstając w 1947 r. był częścią Komitetu. Ogólny układ akt podporządkowano strukturze organizacyjnej i podstawowym kierunkom działalności ŻIH. Ogólne akta organizacyjne podzielono na trzy grupy: dokumentację organizacyjną dotyczącą Dyrekcji i Zarządu (Stowarzyszenia) Instytutu, w tym zbiór ogólnej korespondencji, akta personalne i akta finansowe. Wydzielono dokumentację najważniejszych komórek organizacyjnych zajmujące się sprawami merytorycznymi: Rady Naukowej, działu naukowego, Archiwum, Biblioteki, Muzeum, redakcji czasopism itd. Osobno umieszczono akta związków zawodowych i innych organizacji działających przy Instytucie oraz akta placówek terenowych. Biorąc pod uwagę, że ŻIH jest placówką nadal działającą utworzony zespół archiwalny ma charakter otwarty. Obecne porządkowanie obejmuje głównie materiały do pocz. lat 90. Wyjątkiem są tylko niektóre kategorie akt, np. personalne pracowników, które obejmują także teczki wycofane w ostatnich latach, czy protokoły Rady Naukowej (do 2000 r.) Omówionemu wyżej podziałowi akt odpowiadają poszczególne grupy dokumentów w inwentarzu związane z różnymi kierunkami działalności Instytutu: I Akta organizacyjne; II Akta personalne; III Akta finansowe; IV Rada Naukowa; V Życie Naukowe; VI Zbiory; VII Pracownia konserwacji; VIII Dział Dokumentacji Zabytków ŻIH; IX Sekcja do Spraw Odznaczeń Yad Vashem; X Księgarnia; XI Wydawnictwa; XII Kolportaż; XIII Czasopisma; XIV Organizacje pracowników; XV Placówki terenowe ŻIH; XVI Materiały dokumentacyjne. Akta organizacyjne Akta organizacyjne obejmują dokumentację związaną z organizacją, zasadami funkcjonowania i ogólną działalnością statutową (bieżącą) Instytutu. Tę grupę dokumentacji otwierają akt normatywne, statuty, regulaminy, okólniki własne i instytucji nadrzędnych, protokoły zebrań Zarządu, plany i sprawozdania ogólne Instytutu. Umieszczono tu również w osobnej podgrupie akta Stowarzyszenia ŻIH, jako odrębnej komórki organizacyjnej, ale bezpośrednio związanej ze strukturą i zarządzaniem Instytutem. Jeżeli chodzi o bezpośredni wpływ na kierowanie działalnością ŻIH Stowarzyszenia pełniło taką rolę do pocz. lat 90. XX w. Zachowana dokumentacja Stowarzyszenia w zespole obejmuje głównie protokoły zebrań oraz akta personalne członków Stowarzyszenia. Do akt organizacyjnych włączono dokumentację dotyczącą współpracy ŻIH z różnymi instytucjami i organizacjami krajowymi i zagranicznymi. Zasadniczą częścią akt organizacyjnych jest duża kolekcja korespondencji. Należy zwrócić uwagę, że kancelaria Instytutu przez kilka dekad swojej

9 działalności nie dzieliła większości napływających i wychodzących pism pomiędzy komórki organizacyjne. Bieżąca korespondencja była rejestrowana w jednym dzienniku podawczym i gromadzona w kancelarii głównej w układzie chronologicznym. Wszystkie dzienniki zachowały się i mogą służyć do kwerend. W praktyce jednak poszukiwania w zbiorze korespondencji ogólnej nie są proste. Trzeba pamiętać, że jedna sprawa może być podzielona pomiędzy różne lata i teczki. Wydzielano wyłącznie niektóre kategorie pism i załączonych do nich dokumentów, tworząc akta spraw. Dopiero w latach 70. wprowadzono wyraźny podział i oznaczanie korespondencji według komórek organizacyjnych. Poszczególne działy otrzymały oznaczenia literowe. Ale zdarzały się okresy, że korespondencja niektórych komórek była nadal gromadzona razem. Podczas porządkowania część korespondencji wyodrębniono tworząc osobne jednostki, zawierające materiały poświęcone wybranej problematyce, np. współpracy z różnymi urzędami i instytucjami krajowymi i zagranicznymi (np. korespondencja z PAN). Z ogólnego ciągu korespondencji wyłączono także teczki zawierające wymianę listów ważniejszych komórek organizacyjnych ŻIH (np. Archiwum, Biblioteka, Muzeum) i umieszczono razem z dokumentacją tych działów. Niektórzy dyrektorzy ŻIH część korespondencji służbowej mieli zgromadzonej w osobnych teczkach. W takich przypadkach zachowywano te zbiory, choć niejasne są kryteria dzielenia dokumentacji pomiędzy te jednostki a pozostałe w tym czasie. Akta personalne Dokumentacja personalna została podzielona na kilka kategorii. Największą kolekcję stanowią akta personalne pracowników, wśród których na pierwszym miejscu są teczki personalne, ułożone w układzie alfabetycznym. Bardziej urozmaiconą dokumentację mają teczki pracowników merytorycznych komórek naukowych ŻIH, gdyż zawierają obok typowych akt biograficznych (m.in. podania o pracę, ankiety personalne, umowy, świadectwa, zaświadczenia, korespondencja itd.), także sprawozdania z pracy naukowej, teksty opracowań naukowych, korespondencję w sprawach naukowych. W przypadku kilku pracowników zgromadzona tu dokumentacja uzupełnia zachowane w ŻIH ich spuścizny aktowe (np. Tatiany Berenstein, Szymona Datnera, Bernarda Marka, Ruty Sakowskiej). Pozostali pracownicy merytoryczni nie zostawili osobnych zbiorów aktowych i to co zachowało się po nich w ich teczkach personalnych ma wartości unikatową (np. Henryk Piasecki, Adam Rutkowski). Wśród akt personalnych pracowników na uwagę zasługują różne wykazy zbiorowe z całego okresu działalności Instytutu. Szczególnie ważne są spisy z lat 40., z lat, dla których nie ma wielu teczek personalnych. Zbiorcze wykazy pracowników są częstą jedyną dokumentacją potwierdzającą zatrudnienie danej osoby w placówce. Nawet spisy obecności mogą być cenne przy rekonstrukcji czasu zatrudnienia pracownika.

10 Dokumentacja personalna poza aktami pracowniczymi nie stanowi większej kolekcji aktowej (dot. np. stosunków polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej). Powstała ona w wyniku działalności ŻIH, czasami w wyniku planowanych i celowych większych prac badawczych, niekiedy pozyskiwana przypadkiem. Akta finansowe Stan zachowania dokumentacji finansowej z pierwszych lat istnienia ŻIH może budzić pewne zastrzeżenia. Nie wiemy, czy jest to wynik błędnych decyzji związanej z brakowaniem dokumentacji archiwalnej, czy innych posunięć. Trzeba też pamiętać, że dokumentację finansową dla lat ŻIH znajdziemy w aktach CKŻP (Wydział Finansowy) oraz w AJDC. Mimo pewnych luk na podstawie istniejących materiałów można z rekonstruować sytuację finansową placówki dla poszczególnych okresów jej istnienia. Zachowały się też przykładowe materiały, pokazujące stan finansowy różnych działów ŻIH. Interesujące są materiały dotyczące kontaktów z PAN, w tym także akta z kontroli w ŻIH. Jest również dokumentacja pracowników (płace, podatki, zasiłki itd.). Rada Naukowa i życie naukowe ŻIH Na temat działalności Rady Naukowej ŻIH mamy komplet protokołów z posiedzeń z lat z załączonymi dokumentami. Interesującym dokumentem jest wykaz imienny kandydatów do Rady Naukowej z przełomu lat 1947/48 (j. 1498) świadczący o tym, że organ ten był nie tylko przewidziany w statucie ŻIH, ale przystąpiono do jego powołania. Nie wiemy jednak, czy te próby zakończyły się powodzeniem. Aktywność naukową nowej placówki potwierdza również protokół z posiedzenia pracowników naukowych ŻIH z grudnia 1947 r. (j. 1501) Większość dokumentacji w tej grupie pochodzi z lat 80. i pocz. 90., co dobrze pokazuje rzeczywistą aktywność Instytutu na tym polu. Z tego okresu obok dużego zbioru korespondencji, znajduje się dokumentacja seminariów naukowych (programy, listy obecności), omówienia projektów badawczych oraz materiały konkursów na prace magisterskie. Archiwum, Biblioteka, Muzeum Archiwum, Biblioteka i Muzeum należą do najważniejszych działów ŻIH i posiadają dobrze zachowaną dokumentację. Można ją podzielić na kilka rodzajów: akta organizacyjne (statuty, regulaminy, okólniki, protokoły, sprawozdania), materiały inwentaryzacyjne (spisy, inwentarze), korespondencja ogólna. Bardzo ważne są materiały dotyczące zgromadzonych zbiorów. W Archiwum ta część dokumentacji jest szczególnie bogata i zawiera różne

11 omówienia poszczególnych zespołów archiwalnych (Zespoły i kolekcje). W Bibliotece mamy spisy książek, a w Muzeum wykazy dzieł sztuki. Cała ta dokumentacja daje obraz stopniowego kształtowania się i narastania zbiorów ŻIH. Pozwala poznać proweniencję wielu obiektów, które znalazły się w kolekcji Instytutu. We wszystkich trzech komórkach gromadzono bieżącą korespondencję. W Archiwum ciekawa dokumentacja dotycząca zbiorów jest w j , gdzie zgromadzono wymianę listów na temat akt przekazywanych do Archiwum lub z Archiwum do innych zbiorów. Tu znajdują się materiały na temat depozytów archiwalnych przekazanych do ŻIH, a następnie odebranych. Również w tych jednostkach, ale także w innych nie brakuje listów potwierdzających gromadzenie przez ŻIH różnego typu dokumentacji archiwalnej z różnych źródeł i w różnej formie (dary, depozyty, wymiana). Oczywiście najwięcej listów dotyczą dwa głównych kierunki działalności Archiwum: udostępniania materiałów archiwalnych i pomoc w poszukiwaniach osób. Prowadzenie kwerend zawsze w działalności AŻIH zajmowało ważną, czasochłonną pozycję i nadal wymaga ciągłej pracy kilku pracowników. Oba kierunki działalności dostarczały bogatej dokumentacji. W pierwszej dziedzinie były to podania o udostępnianie akt i wykazy czytelników pracowni archiwalnej. W drugiej mamy obszerną korespondencję zawierającą informacje o poszukiwanych osobach, często z bogatymi danymi biograficznymi, relacjami i prośbami o wykonanie dodatkowych kwerend. Dokumentacja ta dotyczy poszukiwań osób, dokumentów, potwierdzeń tożsamości, zatrudnienia itd. Dla Biblioteki i Muzeum obszerniejsza korespondencja wydzielona w tych komórkach pochodzi z lat 80 i 90. Księgarnia, wydawnictwa, kolportaż, czasopisma Dokumentacja związana z działalnością wydawniczą zachowała się w dużym wyborze. Obejmuje materiały związane z publikacją książek i czasopism. ŻIH wydawał dwa czasopisma, pierwsze w j. polskim Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego a drugie w j. żydowskim: Bleter far Geszichte. Z jednej strony są to materiały o charakterze organizacyjno-finansowym obejmujące akta redakcyjne, dokumentujące proces przygotowywania do druku i rozprowadzania gotowych publikacji, z drugiej strony mamy zbiór tekstów, które były opublikowane lub tylko złożone do druku. Przy porządkowaniu archiwum wydawniczego ŻIH powstał problem wyodrębnienia materiałów złożonych do druku, ale nieopublikowanych, od pozostałych dokumentów gromadzonych w bieżącej działalności Instytutu. Organizacje pracowników

12 Dobrze zachowała się dokumentacja związków zawodowych od początku ich istnienia w Instytucie w 1947 r. Szczególnie bogate materiały pochodzą z lat 80. Do typowej dokumentacji personalnej i socjalnej doszły wówczas liczne załączniki, biuletyny, ulotki (np. z lat , ) związane z ogólną sytuacją polityczno-społeczną w Polsce. W aktach związków zawodowych zachowały się ankiety personalne i inne dokumenty dotyczące członków związków zawodowych ŻIH. Również interesujące informacje znajdziemy w dokumentach Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR. Kolekcja POP obejmująca m.in. protokoły zebrań partyjnych w ŻIH ( ) i korespondencję z władzami jest kroniką wydarzeń zachodzących w Instytucie. Dokumenty, opracowania, druki Przez blisko 70 lat działalności ŻIH zgromadzono dużo materiałów o różnej proweniencji, związanej z zainteresowaniami naukowymi placówki. Podzielono je na trzy grupy: dokumenty, opracowania i druki. Nie zawsze wiadomo z jakich źródeł i jaką drogą trafiły do zbiorów ŻIH. Część z nich ma charakter wtórny: są to kopie akt przechowywanych w innych zespołach ŻIH lub innych archiwach w kraju lub za granicą, niektóre były drukowane, inne złożone do druku. Ale spora część ma wartość unikatową i z pewnością będzie wykorzystywana przez badaczy. Wszystkie te materiały w jakiś sposób mówią o działalności ŻIH, jego pracownikach i współpracownikach. Są cennym źródłem do dziejów placówki. Dokumenty i opracowania zostały ułożone w układzie alfabetycznym według autorów, lub jeżeli autora brakuje, według wybranego hasła, np. miasto, tematyka tekstu itd. Ogólne informacje Akta ŻIH zachowały się w dobrym stanie technicznym. Pod względem językowym w dokumentacji zdecydowanie przeważa język polski, ale także dość często w różnych rodzajach dokumentów występuje jidysz, angielski, w korespondencji ogólnej także język niemiecki, hebrajski, rosyjski, francuski i inne języki w mniejszym stopniu. Po uporządkowaniu archiwum liczy 2544 jednostek o objętości ok. 32 mb. akt. Akta Żydowskiego Instytutu Historycznego otrzymały w AŻIH sygnaturę: 310. Opis akt w inwentarzu Opis jednostki w inwentarzu składa się z kilku członów. Otwiera go ogólna charakterystyka danej grupy akt. W drugim członie opisu jednostki podano charakterystykę merytoryczną akt, np. protokoły, sprawozdania, wykazy

13 imienne 21, korespondencja itd. W niektórych przypadkach w nawiasach podano informacje uzupełniające na temat zawartości dokumentacji. Na końcu opisu umieszczono informacje o sporządzeniu dla danej jednostki indeksu osób lub indeksu nazw geograficznych (Indeks osób, Indeks geograficzny) 22. W opisie zewnętrznym materiałów podano: daty skrajne dokumentów zawartych w danej jednostce, sposób zapisu (rękopis, maszynopis, druk, fotografia, fotokopia), język, forma przechowywania (akta luźne, szyte), dane o liczbie stron w jednostce i ewentualnie uwagi o stanie zachowania. W niektórych jednostkach podano stare sygnatury wprowadzone registraturze lub podczas porządkowania akt w ubiegłym stuleciu. Pomoce archiwalne Do inwentarza sporządzono indeks osób występujących w tekście inwentarza oraz indeksy osób do wybranych jednostek zawierających materiały personalne. Wykonano także indeks geograficzny, miejscowości występujących w inwentarzu i w wybranych jednostkach. W Aneksach Czytelnik znajdzie indeksy do wybranych jednostek. *** Prace nad nowym inwentarzem akt Żydowskiego Instytutu Historycznego były prowadzone w latach W porządkowaniu akt oprócz Tadeusza Epszteina wzięli udział: w układaniu korespondencji ogólnej - Aleksandra Bańkowska, Agnieszka Jarzębowska, Agnieszka Reszka; w opracowaniu akt finansowych uczestniczyła Agnieszka Jarzębowska; materiały redakcyjne Biuletynu ŻIH i Bleter far Geszichte uporządkował Michał Czajka. Zamknięcie porządkowania i przygotowanie inwentarza nastąpiło w okresie od listopada 2010 do stycznia 2011 r. Prace porządkowe współfinansował the United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie. Dyrektorzy Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej i Żydowskiego Instytutu Historycznego prof. Filip Friedman ( ) (CŻKH) 21 W celu ułatwienia przeglądania inwentarza wszystkie zbiorcze spisy nazwisk zostały opisane przy użyciu słowa wykaz (wykaz imienny, wykaz osób, wykazy imienne itd.), w podobny sposób postępujemy przy opracowywaniu inwentarzy innych zespołów przechowywanych w Archiwum ŻIH. 22 W przypadku wykonania indeksu dla danej jednostki, jest on załączony pod numerem j. a. na końcu inwentarza, zob. Aneksy indeksy osobowe do jednostek.

14 mgr Nachman Blumenthal ( ) (CŻKH i ŻIH) mgr Bernard Mark (zm. 1966) ( ) prof. Artur Eisenbach ( ) mgr Adam Rutkowski ( ) dr Szymon Datner ( ) dr Marian Fuks ( ) prof. Maurycy Horn ( ) prof. Ilja Epstein ( ) prof. Maurycy Horn ( ) dr Daniel Grinberg ( ) prof. Feliks Tych ( ) dr Eleonora Bergman ( ) dr hab. Paweł Śpiewak (od 2011)

15 Wykaz skrótów AJDC - American Joint Distribution Committee ang. j. angielski AP Archiwum Państwowe AŻIH Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie b.d. brak daty BN Biblioteka Narodowa w Warszawie BUW Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego CKŻP Centralny Komitet Żydów w Polsce czes. j. czeski CŻKH Centralna Żydowska Komisja Historyczna dot. - dotyczy fot. - fotografia fotokop. fotokopia franc. j. francuski hebr. j. hebrajski hiszp. j. hiszpański holend. j. holenderski j. - język j., j. a. jednostka archiwalna jid. jidisz KD Komitet Dzielnicowy ksero - kserokopia l. luźne mps maszynopis mps pow. maszynopis powielany niem. j. niemiecki PKO Powszechna Kasa Oszczędności PKŻ Powiatowy Komitet Żydowski pol. j. polski POP- Podstawowa Organizacja Partyjna port. j. portugalski PPR Polska Partia Robotnicza PZPR Polska Zjednoczona Partia Robotnicza rkps rękopis ros. j. rosyjski rum. j. rumuński rys. tech. pow. rysunek techniczny powielany s. strona sygn. sygnatura archiwalna TPPR Towarzystwo Przyjaciół Polsko-Radzieckie

16 TSKŻ Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce węg. j. węgierski włos. j. włoski wydruk wydruk drukarki komputerowej WŻKH Wojewódzka Żydowska Komisja Historyczna zał. załącznik, w załączeniu ŻIH Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie? informacja wątpliwa

17 Przegląd zawartości inwentarza I. Akta organizacyjne j ) Stowarzyszenie ŻIH j ) Korespondencja ogólna j II. Akta personalne j ) Akta personalne pracowników ŻIH j teczki osobowe pracowników j ) Akta personalne inne. j III. Akta finansowe j IV. Rada Naukowa j V. Życie Naukowe j VI. Zbiory ŻIH j ) Archiwum j ) Biblioteka j ) Muzeum j VII. Pracownia konserwacji j VIII. Dział Dokumentacji Zabytków ŻIH. j IX. Sekcja do Spraw Odznaczeń Yad Vashem j X. Księgarnia j XI. Wydawnictwa j XII. Kolportaż j XIII. Czasopisma j ) Biuletyn ŻIH j ) Bleter far Geszichte j XIV. Organizacje pracowników j ) Rada Pracowników j ) Związki zawodowe j ) Komitet Frontu Narodowego j ) POP PZPR przy ŻIH j ) Koło Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej j XV. Placówki terenowe ŻIH j ) Białystok j ) Katowice j ) Kłodzko j ) Kraków j ) Łódź j ) Szczecin j. 2160

18 7) Wałbrzych j ) Wrocław j XVI. Materiały dokumentacyjne j ) Kwerendy j ) Dokumenty j ) Fotografie j ) Opracowania j ) Materiały różne j ) Druki j

19 Inwentarz Akt Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie Akta organizacyjne 1. Akta organizacyjne. Statut Żydowskiego Instytutu Historycznego z 1947 r. (różne warianty) 1947, rkps, mps, j. pol., l., drobne uszkodzenia i ubytki tekstu, s./7 23 sygn. stara: 2 2. Akta organizacyjne. Statut Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce (zatwierdzony dn r.). Zał. protokół z Walnego Zebrania członków założycieli Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego w dn r. 24 Statut Towarzystwa Naukowego Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie (projekt). 1951, b.d., rkps, mps, ksero, j. pol., l., s./23 sygn. stara: Akta organizacyjne. Statut Stowarzyszenia pod nazwą Żydowski Instytut Historyczny w Polsce uchwalony w dn r. (zatwierdzony dn r.); Statut Towarzystwa Naukowego pt. Żydowski Instytut Historyczny (zatwierdzony dn r.). Korespondencja. 1964, b.d., mps, j. pol., l., s./20 sygn. stara: Akta organizacyjne. Statut Stowarzyszenia pod nazwą Żydowski Instytut Historyczny w Polsce uchwalony w dn r. (zatwierdzony z poprawkami dn r.). Zał. poprawki do statutu sprzed 1975 r. i wyciąg z rejestru Stowarzyszenia Urzędu Spraw Wewnętrznych (Warszawa) z r , b.d., mps, ksero mps, pol., l., s./34 sygn. stara: 30, Akta organizacyjne. Projekty statutu Stowarzyszenia pod nazwą Żydowski Instytut Historyczny w Polsce : projekt statutu z r., statut uchwalony w dn r.; projekt statutu z sierpnia 1994 r.; projekt statutu (b.d.). projekt statutu z listopada 1994 r , b.d., rkps, ksero mps, wydruk, pol., l., s./36 sygn. stara: Akta organizacyjne. Zarządzenie nr 13 Ministra Kultury i Sztuki z dnia r. w 23 Roboczy nr jednostki - nie należy podawać na zamówieniu. 24 Załącznik - kopia ksero (oryg. protokółu w zbiorach Stowarzyszenia ŻIH w Warszawie).

20 sprawie utworzenia Żydowskiego Instytutu Historycznego-Instytut Naukowo- Badawczy. Zał. Statut ŻIH; Regulamin organizacyjny ŻIH Instytut Naukowo- Badawczy. 1994, wydruk, j. pol., l., s./35 sygn. stara: Akta organizacyjne. Okólniki (nr 1 z r.; nr 2 z r.) , mps, j. pol., l., s./27 sygn. stara: 8. Akta organizacyjne. Okólniki zewnętrzne , mps, mps pow., druk, j. ang., franc., pol., l., s./642 sygn. stara: 9. Akta organizacyjne. Okólniki zewnętrzne, biuletyny , b.d., mps, mps pow., druk, j. ang., jid., niem., pol., l., s./349 sygn. stara: 10. Akta organizacyjne. Okólniki zewnętrzne , b.d., mps, mps pow., druk, jid., j. pol., l., s./643 sygn. stara: 11. Akta organizacyjne. Okólniki zewnętrzne , mps pow., ksero mps, j. ang., pol., l., s./568 sygn. stara: 12. Akta organizacyjne. Zarządzenia, okólniki, komunikaty, instrukcje , rkps, mps, j. jid., pol., l., s./169 sygn. stara: 13. Akta organizacyjne. Zarządzenia, okólniki, komunikaty, instrukcje , rkps, mps, mps pow., j. pol., l., s./582 sygn. stara: 14. Akta organizacyjne. Zarządzenia, okólniki, komunikaty , b.d., rkps, mps, ksero mps, j. ang., pol., l., s./506 sygn. stara: 15. Akta organizacyjne. Notatki służbowe , rkps, mps, j. pol., l., s./452 sygn. stara: 16. Akta organizacyjne. Wewnętrzny Biuletyn Informacyjny - styczeń-luty 1987 r. 1987, mps, ksero mps, j. pol., l., s./176 sygn. stara: 17. Akta organizacyjne. Regulaminy ŻIH (z 1947 r.; z r.; z r., 1996 r.). Regulaminy pracy: listopad 1985, projekt maj 1990 r , rkps, mps, wydruk, j. pol., l., s./100 sygn. stara:

21 18. Akta organizacyjne. Regulamin działalności Zarządu i Dyrektora ŻIH z r. 1971, b.d., mps, ksero mps, j. pol., l., s./31 sygn. stara: Akta organizacyjne. Struktura organizacyjna ŻIH ( r.); schemat organizacyjny ŻIH , b.d., mps, mps pow., ksero mps, j. pol., l., s./101 sygn. stara: 20. Akta organizacyjne. Protokóły ( r.). Zał. dokumenty , rkps, mps, j. jid., pol., l., s./1 sygn. stara: Akta organizacyjne. Protokół z posiedzenia Zarządu ŻIH. ( r.) 1954, mps, j. pol., l., s./451 sygn. stara: 22. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( ; r.) , rkps, mps, j. pol., l., s./54 sygn. stara: 59, 61, 62, 63, Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( ) , rkps, mps, j. pol., l., s./53 sygn. stara: 24. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( ; nr 79-99: r.) , rkps, mps, j. pol., l., s./467 sygn. stara: 25. Akta organizacyjne. Notatki z posiedzeń Zarządu, Dyrekcji, Rady Naukowej i POP ŻIH i inne ( ) 25. Zał. korespondencja , rkps, ksero mps, j. ang., pol., poszyt, s./635 sygn. stara: 26. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. (nr : r.) , rkps, j. pol., poszyt, s./47 sygn. stara: Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. (nr : r.) , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./ Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. (nr : r.) , rkps, mps, j. pol., l., s./44 25 Notatnik prowadzony przez Jana Rochwergera, kierownika biura w ŻIH, który m.in. protokółował zebrania Zarządu ŻIH.

22 29. Akta organizacyjne. Brudnopisy protokołów z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( r.) Zał. protokóły z różnych zebrań, odpisy korespondencji, sprawy personalne, notatki finansowe, materiały dot. Barbary Tuchman , rkps, mps, druk, j. ang., pol., poszyt, l., s./321 sygn. stara: 30. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. (nr 156-?: r.) Zał. dokumenty , mps, ksero mps, j. pol., l., s./46 sygn. stara: 70, 71, 72, 73, 75, Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( ) (dublety) , mps, j. pol., l., s./468 sygn. stara: 32. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. ( ; 1987, r.) Zał. dokumenty , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./110 sygn. stara: 33. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Zarządu ŻIH. Zał. dokumenty. 1996, rkps, j. pol., l., s./264 sygn. 34. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń Komisji Rewizyjnej ŻIH ( r.) , rkps, mps, j. pol., l., s./140 sygn. stara: 35. Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń kierowników działów ŻIH. ( r.) , mps, ksero mps, j. pol., l., s./133 sygn. stara: Akta organizacyjne. Protokóły z posiedzeń pracowników ŻIH , b.d., rkps, mps, ksero, j. pol., l., s./301 sygn. stara: 37. Akta organizacyjne. Harmonogram pracy pracowników ŻIH. (styczeń 1949 r.) 1949, rkps, j. pol., l., s./22 sygn. stara 38. Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH , b.d., rkps, mps, j. pol., l., s./136 sygn. stara: Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH. na l , rkps, mps, j. pol., l., s./ sygn. stara: 26 Notatnik prowadzony przez Jana Rochwergera, kierownika biura w ŻIH, który m.in. protokółował zebrania Zarządu ŻIH.

23 40. Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH na l , rkps, mps, j. pol., l., s./55 sygn. stara: 91, Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH na l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./308 sygn. stara: 42. Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH na l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./505 sygn. stara: 43. Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH na l , rkps, mps, ksero mps, wydruk, j. pol., l., s./132 sygn. stara: Akta organizacyjne. Plany pracy ŻIH na l , rkps, mps, ksero, wydruk, j. pol., l., s./ Akta organizacyjne. Plany działalności i rozwoju Żydowskiego Instytutu Historycznego Instytutu Naukowo-Badawczego w latach (Warszawa 1995) , ksero mps, wydruk, j. pol., poszyt, s. 245/247 sygn. stara: Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH za l , rkps, mps, j. pol., l., s./230 sygn. stara: 47. Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH za l , rkps, mps, j. pol., l., s./56 sygn. stara: 48. Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH za l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./ Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH za l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./232 sygn. stara: 107, Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH za l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./ Akta organizacyjne. Sprawozdania z pracy ŻIH w r. Sprawozdanie Komisji ds. oceny działalności naukowej ŻIH w 1991 r , mps, ksero, j. pol., l., s./265 sygn. stara: 27 Drugi egz. w j. 45a.

24 52. Akta organizacyjne. Józef Kermisz, Raport pt. Trois années d activité de la Commission Centrale Historique Juive et de l Institut Historique Juif auprès du Comité Central des Juifs en Pologne (brudnopis referatu wygłoszonego na konferencji Żydowskich Komisji Historycznych i Ośrodków Dokumentacji w Paryżu (grudzień 1947 r.) ); Józef Kermisz, notatki do sprawozdania z działalności ŻIH (1948 r.?). Zał. koperta , rkps, j. franc., pol., l., s. 12/113 sygn. stara: 53. Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Protokóły z walnych zebrań Stowarzyszenia (Towarzystwa Naukowego) Żydowski Instytut Historyczny ( r.) Zał. sprawozdania, wykazy imienne uczestników i inne dokumenty , rkps, mps, mps pow., j. pol., poszyt, l., s./38 sygn. stara: 39, 40, Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Protokół z walnego zebrania Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny ( ) Zał. sprawozdania i inne dokumenty , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./231 sygn. stara: 55. Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Protokół z walnego zebrania Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny ( r.). Zał. sprawozdania i inne dokumenty. Walne zebranie r. oświadczenie , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./532 sygn. stara: 56. Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia ŻIH za ; sprawozdanie Komisji powołanej przez Zarząd Stowarzyszenia ŻIH w dn r. dla zbadania warunków działalności biblioteki, archiwum oraz muzeum w ŻIH; protokół z posiedzenia z r. Komisji ds. atestacji stanowisk pracy powołanej przez Zarząd Stowarzyszenia ŻIH , rkps, mps, j. pol., l., s./ Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Korespondencja ogólna. Zał. wykaz imienny członków na dz r , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./42 sygn. stara: Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Wykazy imienne członków Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce , b.d., rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./39 sygn. stara: 59. Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Deklaracje członkowskie. (Lit. A-Z) , b.d., rkps, mps, j. pol., l., s./41 sygn. stara:

25 60. Akta organizacyjne. Stowarzyszenie. Imienne karty opłacanych składek członkowskich. (Lit. A-Z) Zał. korespondencja , rkps, mps, j. pol., l., s./43 sygn. stara: 61. Akta organizacyjne. Dokumentacja z kontroli przeprowadzonych w ŻIH: a) wyjaśnienia i uwagi do protokołu z kontroli w czerwcu-lipcu 1962 r.; b) wyjaśnienia do protokołu NIK z r.; c) protokół z kontroli w dn r. i d) protokół z kontroli w dn r. przeprowadzonej przez Urząd Spraw Wewnętrznych Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy. Zał. korespondencja i wyjaśnienia ŻIH , mps, j. pol., l., s./45 sygn. stara: Akta organizacyjne. Dokumentacja dot. kontroli przeprowadzonych w ŻIH przez władze PAN w l , rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./139 sygn. stara: 63. Akta organizacyjne. Dokumentacja dot. kontroli przeprowadzonych w ŻIH przez władze PAN. 1987, mps, ksero mps, j. pol., l., s./141 sygn. stara: 64. Akta organizacyjne. Dokumentacja dot. kontroli przeprowadzonej w ŻIH przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w 1996 r. 1996, rkps, mps, ksero mps, j. pol., l., s./1116 sygn. stara: 65. Akta organizacyjne. Materiały informacyjne o ŻIH , b.d., mps, ksero, j. ang., pol., ros., l., s./551 sygn. stara: 66. Akta organizacyjne. Protokół z narady w sprawie urządzenia pawilonu żydowskiego w Muzeum na Majdanku z dn r. 1950, rkps, mps, j. pol., l., s./572 sygn. stara: 67. Akta organizacyjne. Komisja Koordynacyjna Organizacji i Instytucji Żydowskich w Polsce regulamin ( r.) 1982, rkps, mps, wydruk, j. pol., l., s./260 sygn. stara: 68. Akta organizacyjne. Program obchodów 40-lecia CKŻP. 1983, b.d., ksero mps, j. pol., l., s./385 sygn. stara: 69. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Evangelische Akademie Berlin , rkps, mps, ksero mps, j. niem., pol., l., s./443 sygn. stara:

26 70. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące rejestracji projektowanej Fundacji ŻIH. 1990, mps, j. pol., l., s./444 sygn. stara: 71. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące rejestracji projektowanej międzynarodowej Fundacji Archiwum Ringelbluma. b.d., mps, wydruk, j. pol., l., s./445 sygn. stara: 72. Akta organizacyjne. Umowa między Fundacją Archiwum Wschodniego a ŻIH. 1991, wydruk, j. pol., l., s./1157 sygn. stara: 73. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące rejestracji Fundacji Żydzi polscy historia i kultura. b.d., wydruk, druk, j. pol., l., s./258 sygn. stara: 74. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące Fundacji Mariana i Marii Baksztów im. Janusza Korczaka (statut, korespondencja, akta finansowe) , b.d., mps, ksero, j. pol., l., s./376 sygn. stara: 75. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Fundacją Batorego. 1991, b.d., mps, j. pol., l., s./273 sygn. stara: 76. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy dotyczącej Janusza Korczaka z różnymi organizacjami , b.d., rkps, mps, mps pow., ksero, druk, j. ang., hebr., pol., l., s./556 sygn. stara: 77. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z The Janusz Korczak Association in Israel. Biuletyn nr 1-4, 11, 14, 16, 18, 21, , ksero, j. ang., hebr., pol., l., s./555 sygn. stara: 78. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Fundacją na Rzecz Nauki Polskiej , wydruk, j. pol., l., s./1189 sygn. stara: 79. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Fundacją Polsko-Niemiecką - druki. b.d., ksero, wydruk, j. niem., pol., l., s./567 sygn. stara: 80. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Fundacją Ronalda S. Laudera , rkps, mps, ksero, j. ang., pol., l., s./412 sygn. stara: 81. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące umowy z Fundacją Rodziny Nissenbaumów.

27 Projekt Muzeum Getta Warszawskiego (arch. Andrzej Bołtuć) , rkps, mps, ksero, druk, j. pol., l., poszyt, s./329 sygn. stara: 82. Akta organizacyjne. Dokumenty dot. cmentarza żydowskiego w Warszawie (ul. Okopowa). Protokóły Obywatelskiego (Społecznego) Komitetu Ochrony Cmentarzy i Zabytków Żydowskich. Plany cmentarza. Regulamin Komisji do Spraw Cmentarzy Żydowskich w Polsce. Prospekt: Warszawa : Trakt pamięci, męczeństwa i walki Żydów. Umschlagplatz. Materiały z konferencji Problemy ochrony i konserwacji cmenarzy żydowskich w Polsce (Warszawa 1992). 1951, , b.d., rkps, mps, ksero, druk, j. hebr., pol., l., s./561 sygn. stara: 83. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące umowy z the Jewish Community Relations Bureau - American Jewish Committee. 1992, wydruk, j. ang., pol., l., s./610 sygn. stara: 84. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące umowy i współpracy: z Memorial Foundation for Jewish Culture w Nowym Jorku; z United States Holocaust Memorial Council (USHMC) i United States Holocaust Memorial Museum (USHMM). Zał. spis pracowników USHMM (1994 r.). Zał. kosztorysy na wyposażenie Archiwum i konserwacji akt , rkps, mps, ksero mps, wydruk, druk, j. ang., niem., pol., l., s./272 sygn. stara: 85. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z National Library w Jerozolimie. 1947, mps, jid., l., s./638 sygn. stara: 86. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy z Yad Vashem. Sprawa współpracy przy edycji dokumentów z Archiwum Ringelbluma. Projekt umowy z r , rkps, mps, ksero, j. pol., l., s./1187 sygn. stara: 87. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy kulturalnej i naukowej pomiędzy Polską a Izraelem. Umowy, korespondencja , mps, ksero mps, wydruk, j. ang., pol., l., s./537 sygn. stara: 88. Akta organizacyjne. Dokumenty dotyczące współpracy kulturalnej i naukowej pomiędzy Polską a Izraelem. Umowy, korespondencja. 28 Zał. proporczyk Fundacji imienia Rodziny Nissenbaumów (Warszawa, ul. Twarda 6).