Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP)

Transkrypt

1 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) Autorzy: Jerzy Piszczek Sławomir Pasierb Łukasz Polakowski Szymon Liszka Katowice, październik 2009

2 Niniejszy dokument opracowany został dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w niej wyrażone należą do Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej

3 Spis treści: 1. Wstęp Transpozycja krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii Przełożenie krajowego celu na gospodarkę energetyczną miasta na tle założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Ocena zasobów informacyjnych i dokumentacyjnych do budowy i monitorowania Lokalnego Planu Działań Opis programów poprawy efektywności energetycznej Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze użyteczności publicznej Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze transportu (z wyłączeniem lotnictwa i żeglugi) Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Ocena efektów Działania w ramach oceny efektów wdrażania Lokalnego Planu Działań Podsumowanie

4 1. Wstęp Podstawą do opracowania Lokalnego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) jest umowa z dnia r. zawarta pomiędzy Gminą Miasto Częstochowa a Fundacją na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach. Podstawę formalno-prawną Lokalnego Plan Działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) stanowią następujące dokumenty prawne planistyczne: - Ustawa Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 z późniejszymi zmianami. - Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik 3 Program Działań Wykonawczych na lata , Priorytet I. Poprawa Efektywności Energetycznej, 1.6. Zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią, punkt 4. Rozszerzenie zakresu założeń i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe o planowanie i organizację działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promowanie rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy 2010 r. - dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 5 kwietnia 2006r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. - Projekt ustawy o efektywności energetycznej (w przygotowaniu, wersja lipiec 2009). - Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP), 2007 rok. - Deklaracja współpracy pomiędzy Urzędem Miasta Częstochowa a Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w projektach europejskich 3-NITY, EURO-TOPTEN, SEC-BENCH, COOLREGION. - Ogólna strategia rozwoju miasta Częstochowy w perspektywie 2025 roku. - Założenia do planu zaopatrzenia Miasta Częstochowy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. - Rekomendację Rady na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy przy Prezydencie Miasta Częstochowy. Opracowanie Planu ma spełnić następujące cele ogólne: - realizację Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Częstochowy, których aktualizację Rada Miasta Częstochowy przyjęła w grudniu 2007 roku w części racjonalizacja zużycia energii; - zmniejszenie kosztów energii i obciążenia środowiska przez programowe działania i skoordynowane obowiązki i kompetencje wydziałów Urzędu Miasta Częstochowy; - przygotowanie Miasta Częstochowy do pełnienia wzorcowej roli w wypełnianiu obowiązku zmniejszenia zużycia energii w jednostkach sektora publicznego w myśl projektu Ustawy o efektywności energetycznej; - lokację Miasta Częstochowy w grupie przodujących miast Unii Europejskiej, zaangażowanych w zrównoważone gospodarowanie energią i ochronę klimatu ziemi Convenant of Mayors Unii Europejskiej. Cele szczegółowe: - osiągnięcie celu indykatywnego oszczędności energii zgodnie z wymaganiami Dyrektywy 2006/32/WE tj. 9% w roku 2016 w stosunku do roku 2007; - osiągnięcie celu pośredniego 2% oszczędności energii w roku 2010 w stosunku do roku 2007; 2

5 - rozwój zarządzania energią i środowiskiem w Mieście Częstochowa; - zdobycie szczegółowej wiedzy o sytuacji energetycznej miasta na potrzeby określenia zapotrzebowania na energię, oceny postępu oraz skuteczności poszczególnych przedsięwzięć, a także na potrzeby podejmowania decyzji o nowych działaniach (zakres i priorytet działań); - zwrócenie uwagi na zagadnienia związane z efektywnością energetyczną w sektorze transportu; - zwiększenie efektywności wykorzystania energii w budynkach miejskich edukacyjnych oraz pozostałych obiektach miejskich o najwyższych priorytetach działań; - wdrożenie działań pilotowych w zakresie czystych źródeł energii oraz poprawy efektywności wytwarzania energii; - aktywizacja uczestników lokalnego rynku energii oraz intensyfikacja współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a miastem; - zwiększenie elementarnej wiedzy oraz świadomości użytkowników energii w zakresie efektywności energetycznej w różnych sektorach odbiorców; - edukacja w zakresie możliwości prowadzenia inwestycji poprawiających efektywność wykorzystania energii przez końcowych odbiorców energii, z uwzględnieniem zagadnień technicznych i ekonomicznych; - intensyfikacja wymiany informacji pomiędzy użytkownikami energii w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej w transporcie indywidualnym oraz gospodarstwach domowych. Umocowania instytucjonalne Planu: Biuro Inżyniera Miejskiego odpowiedzialne za: - współpracę przy opracowywaniu Lokalnego Planu Działań, - stymulowanie, koordynację i monitorowanie działań jednostek administracyjnych Urzędu Miasta w zakresie tworzenia i realizacji Lokalnego Planu Działań, - inicjująca i koordynującą role w działaniach spółek komunalnych miasta, - promocję działań wśród podmiotów niezależnych od miasta. Włączenie Lokalnego Planu Działań do prac Rady na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy w charakterze doradczej i monitorującej roli Rady. Przedstawienie rocznych informacji o realizacji zapisów Lokalnego Planu Działań Prezydentowi Miasta. Opracowując Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (EEAP) wykorzystano informacje pozyskiwane przy pomocy ankiet dostarczonych następującym podmiotom: Przedsiębiorstwa energetyczne działające na terenie miasta Częstochowy: PKP Energetyka S.A. Polskie Sieci Elektroenergetyczne Południe S.A. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Górnośląska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Zakład Elektroenergetyczny H. Cz. Elsen S.A. Fortum Częstochowa S.A. Enion S.A. Przedsiębiorstwa i Spółki zależne od miasta (pełna lista podmiotów którym dostarczono ankiety znajduje się w załączniku 5) takie jak: szpitale, ośrodki sportowe, ośrodki kulturalne oraz przedsiębiorstwa komunalne. Spółdzielnie mieszkaniowe działające na terenie miasta Częstochowy (pełna lista spółdzielni mieszkaniowych którym dostarczono ankiety znajduje się w załączniku 4). 3

6 Ponadto w części opracowania dotyczącej transportu wykorzystano informacje uzyskane od MPK w Częstochowie Sp. z o.o. oraz informacji zawartych w dokumentach: Polityka transportowa dla miasta Częstochowy, Częstochowa, lipiec Zintegrowany plan rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata , Częstochowa, czerwiec W części dotyczącej mieszkalnictwa wykorzystano informacje uzyskane poprzez ankietyzację spółdzielni mieszkaniowych, informacje uzyskane od ZBM-TBS Częstochowa Sp. z o.o. a także dane pozyskane z następujących dokumentów: Strategia i polityka mieszkaniowa Gminy i Miasta Częstochowy, Częstochowa listopad Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Częstochowa na lata , załącznik do Uchwały nr 508/XXXVII/2004 Rady Miasta Częstochowy z dnia 26 listopada 2004 roku. Część dotycząca efektywności energetycznej budynków oświatowych oraz budynków użyteczności publicznej wynika z dwóch opracowań, będących integralną składową Lokalnego Planu Działań Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy, Katowice, sierpień Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach użyteczności publicznej miasta Częstochowy, Katowice, sierpień Powyższe programy stanowią realizację zasady wzorcowej roli sektora publicznego w finalną wersję Lokalnego planu działań. Działania tej grupy oraz osiągnięte rezultaty stanowić będą główną informację dla społeczeństwa o sposobach oraz możliwościach oszczędzania energii. 4

7 2. Transpozycja krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii 2.1 Przełożenie krajowego celu na gospodarkę energetyczną miasta na tle założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Tabela przedstawiająca obliczenie celu w zakresie oszczędności energii Całkowite zużycie energii finalnej w roku 2007 [GWh] w tym: sektor gospodarstw domowych [GWh] 4465,8 1380,1 sektor użyteczności publicznej [GWh] 109,7 sektor przemysłu [GWh] 1985,8 sektor małych i średnich przedsiębiorstw [GWh] 280,8 oświetlenie uliczne [GWh] 25,0 sektor transportu [GWh] 709,0 Cel dyrektywy 2006/32/WE (9% w 9 roku) przyjęty na 2016 rok [GWh] 4063,9* Cel pośredni określony na 2010 r (2%) [GWh] 4376,5** Zużycie energii osiągnięte w roku 2008 [GWh] 4208,2 * wartość całkowitego zużycia energii finalnej po zmniejszeniu o 9% w stosunku do roku 2007 ** wartość całkowitego zużycia energii finalnej po zmniejszeniu o 2% w stosunku do roku 2007 Przełożenie krajowego celu indykatywnego na gospodarkę energetyczną miasta wykonane zostało w oparciu o dane zebrane od przedsiębiorstw energetycznych, działających na terenie miasta Częstochowy, oraz istniejące założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe z roku Wartość całkowitego zużycia energii finalnej w roku 2007 jest wartością obejmującą wszystkie sektory odbiorców energii w mieście Częstochowa i nie obejmuje wyłączeń instalacji wymienionych w Zał.1 do dyrektywy 2003/87/WE. Cel w zakresie oszczędności energii określono w sposób przedstawiony w Krajowym Planie Działań, jednak ze względu na aktualność danych za rok odniesienia przyjęto ostatni rok przed wejściem w życie zapisów powyższej dyrektywy, a więc rok Kolejną zmianą w stosunku do Krajowego Planu Działań jest zmiana sektora usług na sektor małych i średnich przedsiębiorstw, zawierający całą lokalną branżę usługowohandlową jak również małe i średnie przedsiębiorstwa. Taka struktura odbiorców energii wynika ze sposobu operowania danymi przez przedsiębiorstwa energetyczne i pozwala na bezpośrednie odnoszenie się do pozyskiwanych informacji o zużyciu energii przez odbiorców w mieście. Sektor użyteczności publicznej dotyczy wszystkich obiektów użyteczności publicznej w mieście, m.in. tych, które zakwalifikowano do szczegółowej analizy w załączniku 2. Informacje na temat zużycia energii dla tej grupy odbiorców uzyskano dzięki współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi. 5

8 Na poniższym wykresie przedstawiono udział procentowy w ogólnym zużyciu energii poszczególnych sektorów, takich jak: sektor gospodarstw domowych, sektor użyteczności publicznej, sektor mieszkalnictwa, sektor przemysłu, sektor małych i średnich przedsiębiorstw oraz sektor transportu. Ze względu na niewielki udział oświetlenia ulicznego w całkowitym zużyciu energii w mieście sektor ten pominięto w dalszej analizie. 16% 2% 0% 46% 30% 6% Budynki użyteczności publicznej Małe i średnie przedsiębiorstwa Oświetlenie uliczne Przemysł Mieszkalnictwo Transport Grupę odbiorców o najwyższym zużyciu energii w mieście Częstochowa stanowią odbiorcy przemysłowi. Zużycie w tym sektorze stanowi 46 % całkowitego zużycia energii. Drugą grupą odbiorców zużywającą najwięcej energii stanowią gospodarstwa domowe, zużywając 30 % energii całkowitej. Na poniższym rysunku przedstawiono zużycie energii finalnej w roku 2007, będącym punktem odniesienia dla osiągnięcia celu 9% oszczędności energii do roku 2016, a także poziom oszczędności energii w wysokości 2 % wyznaczony jako cel pośredni. Przedstawiono także zużycie energii osiągnięte w roku Zużycie energii w mieście Częstochowa w latach 2007 i 2008, cel inydkatywny końcowy i pośredni 4 500, , ,00 GWh/rok 3 000, , , , ,00 500,00 - Rok 2007 Cel pośredni - zużycie energii zmniejszone o 2% (rok 2010) Cel - zużycie energii zmniejszone o 9% (rok 2016) Rok

9 Poniższy wykres przedstawia zużycie sieciowych nośników energii (ciepło sieciowe, gaz ziemny, energia elektryczna) w poszczególnych grupach odbiorców w latach W obliczeniach wykorzystano informacje uzyskane dzięki współpracy przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie miasta Częstochowy. Zużycie energii w latach MWh/rok Budynki użyteczności publicznej Mieszkalnictw o Małe i średnie przedsiębiorstw a Przemysł Rosnący trend całkowitego zużycia sieciowych nośników energii spowodowany jest rosnącym zużyciem energii w sektorze przemysłowym, będącym głównym odbiorcą energii w mieście. W grupach odbiorców użyteczności publicznej oraz mieszkalnictwa, w roku 2008 nastąpił spadek zużycia energii o kolejno 3% oraz 26% w stosunku do roku Poniższy rysunek przedstawia zużycie energii oraz przełożenie celu indykatywnego w sektorze użyteczności publicznej. Zużycie energii w sektorze użyteczności publicznej (z uwzględnieniem obiektów oświatowych) 140,00 120,00 100,00 GWh/rok 80,00 60,00 40,00 20,00 - Rok 2003 Rok 2004 Rok 2005 Rok 2006 Rok 2007 Cel pośredni - zużycie energii zmniejszone o 2% (rok 2010) Cel - zużycie energii zmniejszone o 9% (rok 2016) Rok

10 W poniższej tabeli przedstawiono zużycie energii w analizowanych sektorach w roku bazowym 2007, a także cel indykatywny 9% oszczędności energii do roku W celu obliczenia zużycia energii, oraz indykatywnego celu dla transportu, korzystano z informacji zawartych w Zintegrowanym planie rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata , danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, informacji otrzymanych od MPK w Częstochowie Sp. z o.o. oraz informacji dostępnych w statystyce krajowej. Informacje dotyczące jednostkowych wskaźników zużycia energii elektrycznej w sektorze gospodarstw domowych znajdują się w załączniku 7. Sektory Rok 2007 Cel pośredni - zużycie energii zmniejszone o 2% (rok 2010) Cel - zużycie energii zmniejszone o 9% (rok 2016) Rok 2008 GWh GWh GWh GWh Sektor użyteczności publicznej * Sektor przemysłu ** Małe i średnie przedsiębiorstwa Sektor gospodarstw domowych Oświetlenie uliczne Sektor transportu SUMA * obiekty miasta i innych jednostek administracji rządowej i samorządowej. ** zmniejszenie zużycia spowodowane w większej części kryzysem gospodarczym. 2.2 Ocena zasobów informacyjnych i dokumentacyjnych do budowy i monitorowania Lokalnego Planu Działań Miasto Częstochowa, poprzez Biuro Inżyniera Miejskiego, prowadzi ciągły monitoring zużycia oraz kosztów energii w budynkach edukacyjnych oraz budynkach użyteczności publicznej. Monitoring obejmuje także częściowo stan techniczny budynków w zakresie istniejących potrzeb termomodernizacyjnych. W celu całkowitej identyfikacji stanu technicznego budynku przekładającego się na zużycie oraz koszty energii, a także w celu monitorowania efektywności poszczególnych działań wykonywanych na obiektach należy rozszerzyć monitoring budynków miejskich o następujące informacje: - stan przegród zewnętrznych (ścian, stropodachów, dachów, stropów nad przejazdem) wyrażony jako udział powierzchni ocieplonej poszczególnych przegród w ich całkowitej powierzchni, - stan stolarki okiennej wyrażony jako udział procentowy powierzchni stolarki wymienionej na nową energooszczędną w całkowitej powierzchni stolarki drzwiowej lub okiennej, - stan instalacji grzewczej (zawory termostatyczne, rodzaj grzejników, wiek instalacji), - koszty związane z przeprowadzanymi modernizacjami, mającymi wpływ na efektywność energetyczną budynków Powyższe informacje pozwolą na monitoring efektywności prowadzonych inwestycji, proponowanych w niniejszym Lokalnym Planie. Niewielki zasób informacji na temat transportu stanowi obecnie główną przeszkodę w planowaniu inwestycji, poprawiających efektywność w tej grupie użytkowników energii. Zainteresowanie tym tematem Urzędu Miasta Częstochowy w postaci Biura Inżyniera Miejskiego, stanowi główny determinant możliwych zmian w sektorze transportu. Innym czynnikiem pozwalającym na zmiany jest uchwalenie przez Radę Miasta Częstochowy 8

11 w dniu 29 czerwca 2009 roku Zintegrowanego planu rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata , którego zawartość problematyczno-planistyczna w wielu miejscach zbiega się z ideą efektywnego energetycznie transportu. W obecnej chwili dostępność danych ogranicza się do zużycia energii przez tabor autobusowy oraz stan techniczny taboru autobusowego i tramwajowego. Szerokie spektrum zagadnienia efektywnego energetycznie transportu wymaga rozpoczęcia pozyskiwania danych w zakresie: - zużycia energii przez tabor autobusowy oraz tramwajowy, - liczby przewiezionych pasażerów w środkach komunikacji zbiorowej, - liczby rejestrowanych pojazdów o różnych parametrach technicznych. Powyższe informacje powinny pozwolić na monitorowanie skuteczności działań: - inwestycyjnych, związanych z infrastrukturą drogową oraz stanem technicznym taborów komunikacji miejskiej, - informacyjnych i promocyjnych skierowanych do prywatnych użytkowników pojazdów. Budynki mieszkalne wielorodzinne nie są w obecnej sytuacji monitorowane pod względem zużycia czy kosztów energii. Podstawową wiedzę jaką w sposób prosty można uzyskać, jest informacja o stanie technicznym budynków wielorodzinnych. Monitorowanie zużycia energii w budynkach wielorodzinnych, także tych zarządzanych przez ZGM TBS, jest sprawą skomplikowaną, głównie ze względu na strukturę własności poszczególnych budynków. W celu szacowania efektów działań w budynkach zarządzanych przez ZGM-TBS należy pozyskiwać informacje o: - rodzaju, stanie technicznym przegród budynku, - stanie instalacji grzewczej, instalacji c.w.u., - zużyciu energii przez odbiorców (pozyskując dane np. bezpośrednio od dostawcy energii). Informacje te pozwolą na określenie efektywności prowadzonych działań. W grupie gospodarstw domowych nie należących bezpośrednio do miasta, należy przedsięwziąć działania na rzecz promocji efektywnego wykorzystania energii w budynkach mieszkalnych. Wskaźnikami działań promocyjnych oraz informacyjnych powinny być: - liczba przedsięwzięć dotyczących transferu wiedzy do administratorów i zarządców budynków, - liczba przeszkolonych administratorów i zarządców wielorodzinnych budynków mieszkalnych, - wzrost zainteresowania zagadnieniami proefektywnościowymi wyrażona liczbą obiektów zmodernizowanych także z pomocą dotacji, - liczba wzorcowych działań, budynków stanowiących dobry wzór w jaki sposób poprawić efektywność energetyczną budynków. 9

12 3. Opis programów poprawy efektywności energetycznej 3.1 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Szczegółowy Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy jest integralną częścią Lokalnego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta (CEEAP) i stanowi załącznik 1 do planu. Poniżej przedstawiono tabele zawierające podstawowe środki oraz opis działań poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Lp Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii Działania w celu poprawy Okres realizacji efektywności energetycznej 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii 1.2 Zakup oraz wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu Lata mediów energetycznych oraz wody 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Lata Biura Inżyniera Miejskiego 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego 2.1 Opracowanie Programu działania dotyczącego Wdrożenie od 2010 efektywności energetycznej roku budynku/instalacji 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych 2.3 Konkursy dla szkół 2.4 rozszerzenie portalu Lata informacyjnego 2.5 Kampanie informacyjne Lata dla uczniów 3.1 Rozszerzenie funkcjonowania Programu poprawy efektywności Lata wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy 3.2 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach Lata oświatowych miasta Częstochowy 3.3 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Lata

13 3.1.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Nazwa 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii: Kontynuacja obecnego monitoringu mediów energetycznych i wody w obiektach oświatowych. Rozszerzenie monitoringu o: 1. Koszty inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej takich jak termomodernizacja, wymiana oświetlenia na energooszczędne, wymiana źródła ciepła etc. 2. Uszczegółowienie opisu przedsięwzięć prowadzonych w budynkach a także obecnego stanu obiektu. Opis powinien w sposób czytelny diagnozować obecny stan budynku, stopień jego modernizacji oraz stan źródeł ciepła, a także sygnalizować istniejące potrzeby w tym zakresie. 3. Proponuje się określić procentowy udział oświetlenia energooszczędnego 4. Przechowywanie dokumentów związanych z wykorzystaniem energii w budynkach oświatowych na potrzeby działań Biura Inżyniera Miejskiego, takich jak audyty energetyczne czy świadectwa charakterystyki energetycznej. Proponuje się przechowywanie tych dokumentów w formie papierowej bądź elektronicznej w miejscu umożliwiającym wgląd oraz uzupełnienie prowadzonego monitoringu 5. Tworzenie bazy danych o długości sezonów grzewczych Kontynuacja monitoringu oraz weryfikacja istniejących parametrów i danych dotyczących obiektów oświatowych: a. Powierzchnia ogrzewana obiektu b. Kubatura ogrzewana c. Rok budowy d. Liczba budynków wchodzących w skład obiektu e. Liczba kondygnacji f. Liczba użytkowników g. Rok ostatniego remontu h. Technologia budowy i. Źródła c.o., c.w.u. Nakłady/sposób finansowania Pozostałe działania ze strony Biura Inżyniera Miejskiego: 1. Wykonanie i koordynacja działań wg Lokalnego planu działań... w tym Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych 2. Kontynuacja obecnej aktywności w roli kreatora inwestycji związanych z efektywnością energetyczną w budynkach oświatowych, kierowanie propozycji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną w budynkach oświatowych bezpośrednio do prezydenta miasta Częstochowy. 3. Uczestnictwo w negocjowaniu umów z dostawcami energii (działanie realizowanie) 4. Uzyskiwanie informacji od oraz przekazywania zaleceń do jednostek, wydziałów i placówek Urzędu Miasta, spółek miejskich i jednostek zależnych (działanie realizowanie) 5. Monitoring osiągania celu zmniejszenia zużycia energii finalnej w obiektach oświatowych o 1% rocznie (działanie realizowanie) Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Miasto Częstochowa, Obiekty oświatowe Środki miasta 11

14 Ocena skuteczności/ Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Udział procentowy obiektów oświatowych objętych w całości proponowanym monitoringiem, udział procentowy obiektów oświatowych dla których istnieje możliwość wyznaczenia wskaźników dotyczących zużycia i kosztów energii. 1.2 Zakup oraz wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody Mobilny, automatyczny system monitoringu, potrzebny dla weryfikacji stanu istniejącego oraz identyfikacji przyczyn porażki/sukcesu przedsięwzięć inwestycyjnych. Wyniki pomiarów można prezentować na stronie internetowej. System automatyczny zbudowany w tej konwencji pracuje autonomicznie. Propozycja obejmuje monitorowanie zużycia: ciepła sieciowego energii elektrycznej wody gazu przy pomocy 5 przenośnych (poza elementami montowanymi na stałe, jak przepływomierze, wodomierze itd.) zestawów pomiarowych, które wykorzystują dodatkowo instalowane liczniki energii elektrycznej, ciepła, wodomierze i gazomierze, wyposażone w wyjścia przekazujące wyniki pomiarów poprzez przetworniki bezprzewodowe do stacji bazowej. Dalej poprzez Internet pomiary trafiają do bazy danych i systemu wizualizacji na stronie internetowej. Jeżeli jest to technicznie możliwe można wykorzystać istniejące liczniki poszczególnych mediów i podłączyć je do przetworników pomiarowych systemu. Kotłownie indywidualne powinny zostać wyposażone w liczniki wytwarzanego lokalnie ciepła, które również w przyszłości będą umożliwiały pomiar ilości faktycznie produkowanego ciepła, bez potrzeby analitycznego szacowania na podstawie ilości zużytego paliwa. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe 5 x zł / Środki miasta Liczba obiektów objętych monitoringiem zużycia energii i wody, informacje o zużyciu mediów w ocenianych (modernizowanych) obiektach oświatowych. Okres realizacji Lata Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego w zakresie: Współpraca z odpowiednimi komórkami urzędu w ramach sporządzania warunków zamówienia (SIWZ) zawierających wytyczne dla wykonawców prac projektowych bądź prac kompleksowych, w których skład wchodzi komponent projektowy, dotyczących modernizacji obiektów edukacyjnych. Współpraca powinna obejmować wydawanie opinii na temat specyfikacji przez pracowników Biura Inżyniera Miejskiego bezpośrednio w takcie tworzenia specyfikacji. Współpraca z Wydziałem Inwestycji i Zamówień Publicznych przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania w ramach Programu (propozycję tworzenia rankingu obiektów przedstawiono w poprzedniej części opracowania). Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe 12

15 Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ - Liczba działań prowadzonych wspólnie przez BIM oraz Wydział Inwestycji i Zamówień Publicznych, przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania. Liczba opinii związanych z współtworzeniem SIWZ dotyczących obiektów oświatowych. Okres realizacji Lata Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Utworzenie w Biurze Inżyniera Miejskiego stanowiska pracy ściśle związanego z tworzeniem baz danych i przetwarzaniem informacji o obiektach, a także przeprowadzaniem analiz na podstawie zebranych informacji. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe - Liczba prowadzonych działań/analiz a także zasób gromadzonych informacji o obiektach oświatowych Nazwa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Okres realizacji 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Opracowanie Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji w zakresie zarządzania oraz oszczędności energii w budynkach oświatowych, będącego zestawieniem działań, oraz możliwych do osiągnięcia efektów oszczędności energii w tej grupie budynków. Biuro Inżyniera Miejskiego/Zewnętrzny Użytkownicy obiektów oświatowych 2000 zł / Możliwość dofinansowania przez WFOŚiGW - Wdrożenie od 2010 roku 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych w zakresie działań i zachowań prooszczędnościowych, powiązanych ze wspomnianym wyżej Programem działań dotyczącym efektywności energetycznej budynku/instalacji. Szkolenia powinny odbywać się pod hasłem Identyfikacja możliwości poprawy efektywnego wykorzystania energii w budynkach oświatowych. Szkolenie powinno jednoznacznie i skutecznie określać sposoby i możliwości zmian w sposobie użytkowania energii poruszając takie aspekty jak: Oszczędzanie energii w szkołach. Na co mam, a na co nie mam wpływu? Identyfikacja słabych stron ze względu na efektywne wykorzystanie energii w obiekcie edukacyjnym, Promowanie działań efektywnościowych wśród uczniów oraz kadry pracowniczej. Biuro Inżyniera Miejskiego Zarządcy, administratorzy, konserwatorzy, personel obsługi obiektów oświatowych. Nakłady/sposób 4000 zł finansowania Ocena skuteczności/ Liczba osób objętych szkoleniem, liczba podmiotów objętych szkoleniem, liczba przeprowadzonych szkoleń. 13

16 2.3 Konkursy dla szkół Nakłady/sposób finansowania WFOŚiGW. Ocena skuteczności/ Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Konkursy z nagrodami pieniężnymi lub rzeczowymi dla jednostek oświatowych, na temat efektywnego korzystania z energii. Istnieje co najmniej kilka możliwych tematów, w które zaangażować mogą się zarówno uczniowie jak i wychowawcy: - Najbardziej skuteczne sposoby oszczędzania energii w szkole (konkurs dla uczniów), - Konkurs na opracowanie świadectwa energetycznego szkoły (konkurs dla uczniów). Biuro Inżyniera Miejskiego / zewnętrzny Uczniowie, nauczyciele zł / Możliwość współfinansowania nagród w konkursie przez Liczba przeprowadzonych konkursów, liczba aktywnych uczestników konkursów. 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego o ilustrację dobrych praktyk i wzorców działań miasta w zakresie wykorzystania energii w obiektach oświatowych. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty edukacyjne, pozostali mieszkańcy Częstochowy - Wzrost zainteresowania działaniami związanymi z efektywnym wykorzystaniem energii w obiektach oświatowych liczba wejść na stronę internetową. Okres realizacji Lata Kampanie informacyjne dla uczniów Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Okres realizacji Lata w zakresie działań i zachowań prooszczędnościowych: - broszury, - postery, - lekcje okolicznościowe. Biuro Inżyniera Miejskiego / zewnętrzny Uczniowie szkół 3000 zł/ Współfinansowanie przez NFOŚiGW Liczba przeprowadzonych kampanii, liczba przeprowadzonych lekcji okolicznościowych, liczba uczniów objętych kampanią informacyjną, liczba rozprowadzonych broszur informacyjnych. Nazwa 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.1 Rozszerzenie funkcjonowania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Obiekty o najwyższym priorytecie działań: 1. Szkoła Podstawowa Nr 8, 2. Szkoła Podstawowa Nr 13, 3. Szkoła Podstawowa Nr 33, 4. Szkoła Podstawowa Nr 39, 5. Szkoła Podstawowa Nr 50, 6. Gimnazjum Nr 5, 7. Gimnazjum Nr 16, 8. Zespół Szkół Ekonomicznych, 14

17 9. Zespół Szkół im. dr Biegańskiego, 10. Zespół Szkół im. J. Kochanowskiego, 11. Zespół Szkół im. Gen. Andersa, 12. Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. S Żeromskiego. Wszystkie obiekty za wyjątkiem Gimnazjum nr 16 (RO = 12) posiadają ranking RO = 84, czyli najwyższy możliwy do osiągnięcia w przyjętym systemie. Ich potrzeby remontowe i modernizacyjne uwzględniono w WPI na lata i zostały sporządzone audyty energetyczne. Szacunkowe nakłady to ok. 20 mln zł. Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 0,77 mln zł/rok. Urząd Miasta Częstochowa Obiekty oświatowe Nakłady/sposób finansowania 20 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze pomocowe (krajowe i regionalne programy operacyjne). Ocena skuteczności/ jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii. Okres realizacji Lata Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Obiekty w drugiej grupie priorytetowej to: 1. Gimnazjum nr 9, 2. Internat I Liceum Ogólnokształcącego, 3. V Liceum Ogólnokształcące, 4. Miejskie Przedszkole nr 9, 5. Miejskie Przedszkole nr 30, 6. Szkoła Podstawowa nr 38, 7. Szkoła Podstawowa nr 40, 8. Szkoła Podstawowa nr 52 i Gimnazjum nr 21, 9. Zespół Gimnazjów. Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 0,4 mln zł/rok. Realizacja przedsięwzięć energooszczędnych w obu opisanych powyżej grupach pozwoli na zmniejszenie zużycia energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy o ok. 14%. Urząd Miasta Częstochowa Obiekty oświatowe Nakłady/sposób finansowania 14,5 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze pomocowe (Krajowe i regionalne programy operacyjne). Ocena skuteczności/ jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii. Okres realizacji Lata Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Grupę stanowią następujące obiekty: 1. Gimnazjum nr II Liceum Ogólnokształcące 3. IV Liceum Ogólnokształcące 4. IV Liceum Ogólnokształcące hala sportowa 5. VI Liceum Ogólnokształcące 6. VII Liceum Ogólnokształcące 7. Szkoła podstawowa nr 1 8. Szkoła podstawowa nr 2 15

18 9. Szkoła podstawowa nr 2 - pływalnia 10. Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr 19/Gimnazjum nr 19 ul. Orla 12. Szkoła podstawowa nr 24/ Gimnazjum nr Szkoła podstawowa nr 29/ Gimnazjum nr Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr Szkoła podstawowa nr 48/ Gimnazjum nr Szkoła podstawowa nr 48/ Gimnazjum nr 3 - pływalnia 21. Szkoła podstawowa nr 49 Gimnazjum nr Zespół szkół nr 1/ VIII Liceum Ogólnokształcące 23. Zespół Szkół nr Zespół Szkół im. Cypriana Kamila Norwida 25. Zespół Szkół im. Władysława Stanisława Reymonta 26. Zespół Szkół Samochodowo Budowlanych 27. Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 1,56 mln zł/rok. Z tych obiektów należy wyodrębnić ok , dla których powinno się wykonać audyty energetyczne. Na tej podstawie możliwe będzie wykonanie analiz i zaproponowanie realizacji w latach Urząd Miasta Częstochowy Obiekty oświatowe 55 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze Nakłady/sposób finansowania pomocowe (krajowe i regionalne programy operacyjne) Ocena skuteczności/ Okres realizacji Lata jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii 3.2 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Szczegółowy Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach użyteczności publicznej miasta Częstochowy jest integralną częścią Lokalnego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta (CEEAP) i stanowi załącznik 2 do planu. Poniżej przedstawiono tabele zawierające podstawowe środki oraz opis działań poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Lp. 1. Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii 1.2 Wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego Okres realizacji Lata Lata

19 2. 3. Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 2.1 Opracowanie Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych 2.3 Wykonanie audytów energetycznych 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego 3.1 Zainicjowanie program poprawy efektywności wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej miasta Częstochowy Wdrożenie w roku 2010 W sposób ciągły od roku 2010 Lata Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze użyteczności publicznej Nazwa 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii: Proponuje się kontynuację prowadzonego obecnie monitoringu zużycia energii w obiektach użyteczności publicznej w następującym zakresie: 1. Monitorowanie zużycia ciepła sieciowego, gazu, energii elektrycznej. 2. Monitorowanie kosztów związanych ze zużyciem ciepła sieciowego, gazu sieciowego, energii elektrycznej. 3. Monitorowanie zużycia oraz kosztów mediów energetycznych generowanych przez pododbiorców. 4. Monitorowanie szczegółów dotyczących rozliczania się z dostawcą mediów bądź paliw. 5. Informacje o liczbach stopniodni dla poszczególnych lat bądź sezonów grzewczych. W celu umożliwienia identyfikacji parametrów energetycznych obiektów użyteczności publicznej, proponuje się pozyskiwanie lub weryfikację istniejących informacji o obiektach: a. Powierzchnia ogrzewana obiektu. b. Kubatura ogrzewana. c. Rok budowy. d. Liczba budynków wchodzących w skład obiektu. e. Liczba kondygnacji. f. Liczba użytkowników. g. Rok ostatniego remontu. h. Technologia budowy. i. Źródła c.o., c.w.u.. Powyższe informacje należy weryfikować i monitorować w kontekście zachodzących zmian w budynkach. Rozszerzenie prowadzonego obecnie monitoringu zużycia energii oraz kosztów mediów w budynkach użyteczności o następujące informacje: 1. Monitorowanie zużycia wody. 2. Monitorowanie zużycia paliw stałych. 3. Monitorowanie zużycia oleju opałowego, gazu płynnego i biomasy 4. Opis przedsięwzięć związanych z poprawą efektywności energetycznej obiektu oraz stanu technicznego obiektu. Opis 17

20 Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ powinien w sposób czytelny diagnozować obecny stan budynku, dotychczasowy stopień jego modernizacji oraz stan źródeł ciepła, a także sygnalizować istniejące potrzeby w tym zakresie. Proponuje się procentowe określanie stopnia modernizacji przegród w zakresie stolarki, ścian, stropodachów a także udziału wymienionego oświetlenia na energooszczędne. Ponadto proponuje się następujące działania ze strony Biura Inżyniera Miejskiego: 1. Kontynuacja obecnej aktywności w roli kreatora inwestycji związanych z efektywnością energetyczną w budynkach użyteczności publicznej, kierowanie propozycji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną w budynkach użyteczności publicznej bezpośrednio do prezydenta miasta Częstochowy. 2. Uzyskiwanie informacji od oraz przekazywania zaleceń do jednostek, wydziałów i placówek Urzędu Miasta, spółek miejskich i jednostek zależnych. 3. Monitoringu osiągania celu zmniejszenia zużycia energii finalnej w obiektach użyteczności publicznej o 1% rocznie (kontynuacja). 4. Uczestnictwo w negocjowaniu umów z dostawcami energii (kontynuacja prowadzonych działań). Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty użyteczności publicznej - Udział procentowy obiektów oświatowych objętych w całości proponowanym monitoringiem, udział procentowy obiektów oświatowych dla których istnieje możliwość wyznaczenia wskaźników dotyczących zużycia i kosztów energii. 1.2 Wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody Mobilny, automatyczny system monitoringu, potrzebny dla weryfikacji stanu istniejącego oraz identyfikacji przyczyn porażki/sukcesu przedsięwzięć inwestycyjnych. Wyniki pomiarów można prezentować na stronie internetowej. System automatyczny zbudowany w tej konwencji pracuje autonomicznie. Propozycja obejmuje monitorowanie zużycia: ciepła sieciowego, energii elektrycznej, wody, gazu. przy pomocy 5 przenośnych (poza elementami montowanymi na stałe, jak przepływomierze, wodomierze itd.) zestawów pomiarowych, które wykorzystują dodatkowo instalowane liczniki energii elektrycznej, ciepła, wodomierze i gazomierze, wyposażone w wyjścia przekazujące wyniki pomiarów poprzez przetworniki bezprzewodowe do stacji bazowej. Dalej poprzez Internet pomiary trafiają do bazy danych i systemu wizualizacji na stronie internetowej. Jeżeli jest to technicznie możliwe można wykorzystać istniejące liczniki poszczególnych mediów i podłączyć je do przetworników pomiarowych systemu. Kotłownie indywidualne powinny zostać wyposażone w liczniki wytwarzanego lokalnie ciepła, które również w przyszłości będą umożliwiały pomiar ilości faktycznie produkowanego ciepła, bez potrzeby analitycznego szacowania na podstawie ilości zużytego paliwa. Zewnętrzny Obiekty użyteczności publicznej 18