Zrozumieć spastyczność. Informacje dla pacjentów i ich rodzin
|
|
- Kamil Domański
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zrozumieć spastyczność Informacje dla pacjentów i ich rodzin
2 1, 2, 3 Co oznacza termin spastyczność? Termin spastyczność pochodzi od greckiego słowa spasmos lub spasm, które oznacza skurcz. U osób zdrowych podczas każdego ruchu mięśnie harmonijnie ze sobą współpracują. U osób cierpiących na spastyczność dochodzi do zaburzenia tej współpracy oraz gwałtownego, niekontrolowanego wzrostu napięcia mięśniowego (zjawisko to określa się również mianem hipertoniczności). Nawet proste ruchy mogą stać się trudne lub niemożliwe do wykonania. Często występujące lub stale utrzymujące się wzmożone napięcie mięśniowe może prowadzić do sztywności mięśni, a w konsekwencji do uogólnionego ograniczenia ruchów. Dolegliwości te mogą również obejmować mięśnie w stanie spoczynku, które zazwyczaj pozostają niepobudzone. Może dojść do bolesnych zaburzeń postawy ciała oraz do znacznego obniżenia jakości życia pacjenta. 2, 4, 5 Kiedy i w jaki sposób może dojść do spastyczności? Spastyczność jest wynikiem niezwykle złożonych zaburzeń funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Może pojawić się w następstwie uszkodzeń lub wad rozwojowych mózgu lub rdzenia kręgowego. Najczęstsze przyczyny spastyczności to udar mózgu, stwardnienie rozsiane, pourazowe uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego, a także uszkodzenia mózgu w okresie niemowlęcym oraz procesy zapalne i guzy mózgu. Wśród innych objawów uszkodzenia mózgu lub rdzenia nerwowego należy wymienić między innymi osłabienie siły mięśni, upośledzoną kontrolę ruchów oraz męczliwość. 2
3 Aktywnością mięśni kierują sygnały doprowadzane szlakami wchodzącymi w skład ośrodkowego układu nerwowego. Uszkodzenie szlaków nerwowych może prowadzić do niekontrolowanej aktywności mięśni, powodując spastyczność. 1 Objawy spastyczności po udarze mózgu Jak diagnozuje się spastyczność? 6 W celu postawienia diagnozy lekarz bada pacjenta, u którego podejrzewa się spastyczność. Zazwyczaj przeprowadza się badania neurologiczne i obrazowe. Lekarz określa ponadto nasilenie sztywności mięśni oraz ocenia, w jakim stopniu objawy utrudniają pacjentowi wykonywanie codziennych czynności. Ocena ta pozwala ustalić: Stopień ograniczenia Siłę mięśni Napięcie mięśniowe (oceniane np. wg skali Ashwortha) Ruchomość stawów (badanie oceniające zakres ruchu w stawach) Natężenie bólu (oceniane np. przy pomocy skali wzrokowo-analogowej). Ocena ta dostarcza informacji pomocnych w postawieniu diagnozy i może służyć do pomiaru odpowiedzi na leczenie w oparciu o różne skale oceniające. 3
4 Jak spastyczność może wpłynąć na moje życie? 2, 3 Stopień nasilenia spastyczności zależy od lokalizacji i rozległości uszkodzenia. Spastyczność może przybierać różne postaci: od nieznacznej sztywności mięśni aż po bolesne zaburzenia postawy ciała. Częstym objawem jest porażenie połowicze, zazwyczaj wyraźniej zaznaczone w górnej lub dolnej kończynie po stronie ogniska chorobowego. Na skutek osłabienia kontroli nerwowej po udarze często dochodzi do bolesnych skurczów mięśni. Powszechnym następstwem udaru jest także afazja, czyli zaburzenie polegające na utracie zdolności mówienia lub rozumienia mowy. Spastyczność może wpływać niekorzystnie na różne aspekty codziennego życia pacjenta Codzienne czynności takie jak: 3, 4 Jedzenie lub ubieranie się Poruszanie się Jakość snu Higiena osobista Postawa Spastyczność może powodować ból, zwłaszcza w obrębie stawów, towarzyszący ruchom inicjowanym przez chorego lub łagodnym ruchom wykonywanym biernie przy pomocy drugiej osoby. 4
5 Jakie są postaci kliniczne spastyczności? 3, 7 Spastyczność może obejmować określone mięśnie lub całe grupy mięśni. W górnej części ciała: spastycznością najczęściej zostaje dotknięte ramię, łokieć, nadgarstek oraz palce rąk. W dolnej części ciała: spastyczność obejmuje biodra, kolana, kostki i palce stóp. Postaci kliniczne spastyczności poudarowej w obrębie kończyn górnych Rotacja wewnętrzna w stawie barkowym Zgięcie w stawie łokciowym Internally rotated shoulder Internally rotated Bent shoulder elbow Nawracanie przedramienia Internally Bent rotated Rotated elbow shoulder forearm Zgięcie dłoniowe w nadgarstku Zaciśnięte palce rąk Kciuk stale schowany w dłoni Rotated Bent forearm elbow Rotated forearm ow Bent Rotated wrist forearm Bent wrist Clenched fist Clenched Bent Thumb-in-palm fist wrist Thumb-in-palm Clenched fist Postaci kliniczne spastyczności poudarowej w obrębie kończyn dolnych Thumb-in-palm fist Stopa końsko-szpotawa Ograniczona ruchomość stawu kolanowego Thumb-in-palm Club foot Paluch w ustawieniu grzbietowym Ograniczona ruchomość stawu Twisted toe biodrowego Reduced knee mobility Club footclub foot Twisted Twisted toe Twisted toe toe Reduced Reduced hip Reduced knee mobility knee mobility knee mobility mobilityreduced hip mobility 5
6 Kto zajmuje się leczeniem spastyczności? 3, 8 Postępowanie lecznicze w spastyczności wymaga współpracy interdyscyplinarnego zespołu specjalistów takich jak: Specjalista w dziedzinie rehabilitacji Lekarz ten specjalizuje się w medycynie fizykalnej i rehabilitacji medycznej. Kieruje procesem rehabilitacji chorego, opracowując zestaw indywidualnie dobranych działań terapeutycznych obejmujących farmakoterapię oraz stosowanie sprzętu i zabiegów wspomagających pracę mięśni, takich jak wyciągi, masaż czy elektroterapia. Neurolog Neurolog stawia diagnozę i zazwyczaj odpowiada za skoordynowanie różnych terapii stosowanych u pacjentów ze spastycznością. Pielęgniarka Pielęgniarka udziela wsparcia chorym i ich opiekunom, dba o sprawne funkcjonowanie gabinetu lekarskiego lub oddziału klinicznego i jest niezbędnym członkiem zespołu zajmującego się leczeniem spastyczności. Fizjoterapeuta Fizjoterapeuta pracuje z pacjentem, dążąc do poprawy jego ogólnej sprawności ruchowej, w tym poprawy równowagi i napięcia mięśniowego poprzez takie zabiegi jak rozciąganie. 6
7 Terapeuta zajęciowy Terapeuta zajęciowy udziela pacjentom, a często także ich opiekunom, porad dotyczących sposobu zorganizowania codziennych zajęć oraz optymalnego przystosowania miejsca zamieszkania i miejsca pracy do potrzeb chorego. Neurochirurg Neurochirurg to lekarz, który w szczególnych przypadkach przeprowadza zabiegi operacyjne w obrębie układu nerwowego. Chirurg ortopeda W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurga ortopedy, który podczas zabiegu operacyjnego może skorygować niewłaściwą postawę i złagodzić dolegliwości fizyczne. Lekarze wspomagający U każdego pacjenta obraz kliniczny choroby jest inny, dlatego niezbędna jest wnikliwa analiza lekarska. Lekarz przeanalizuje, w jakim stopniu sztywność lub przykurcze wpływają na funkcjonowanie mięśni i utrudniają wykonywanie codziennych czynności. W oparciu o przeprowadzone badanie lekarz w porozumieniu z pacjentem ustali taką formę leczenia, która w danym przypadku będzie najodpowiedniejsza. Pacjent powinien szczegółowo omówić z lekarzem cele terapeutyczne, jakie chciałby osiągnąć, oraz sposoby ich osiągnięcia. Cele te mogą ulegać zmianie w miarę postępów w rehabilitacji. 7
8 3, 8, 9 Dostępne są następujące możliwości leczenia Leczenie spastyczności jest procesem złożonym i w większości przypadków długotrwałym. Najlepsze rezultaty przynosi działanie multidyscyplinarne prowadzone przez specjalistów, personel pielęgniarski, fizjoterapeutów i innych lekarzy, którzy we współpracy z opiekunami pacjenta realizują indywidualnie opracowany program terapeutyczny. Na ogół stosuje się połączenie różnych metod terapeutycznych, aby zapewnić jak najskuteczniejsze leczenie objawów. Największym wyzwaniem jest opracowanie takiego planu leczenia, który pozwoliłby na zachowanie równowagi pomiędzy poprawą funkcjonowania i zadowoleniem pacjenta a ewentualnymi skutkami ubocznymi. Podstawową metodę leczenia spastyczności w każdym przypadku stanowi fizjoterapia. Interwencja fizyczna Fizjoterapia Fizjoterapia jest podstawową metodą leczenia spastyczności. Zabiegi dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta mają na celu zwiększenie elastyczności mięśni objętych spastycznością. Regularne rozciąganie może złagodzić skurcze mięśni i zmniejszyć sztywność mięśni na wiele godzin. Terapeuci dążą do wzmocnienia zdrowych obszarów mięśni oraz do poprawy motoryki poprzez specjalnie dobrane ćwiczenia. 8
9 Terapia zajęciowa (szyny korekcyjne, opatrunki gipsowe, wielokrotnie powtarzane ćwiczenia usprawniające oraz terapia przy użyciu zautomatyzowanych urządzeń rehabilitacyjnych) Podczas terapii zajęciowej pacjenci i ich opiekunowie uczą się, jak radzić sobie z codziennymi zajęciami dzięki zastosowaniu technik, które mogą być pomocne przy wykonywaniu takich czynności, jak ubieranie się, spożywanie posiłków itp. Terapeuci zajęciowi pomagają również pacjentom w wyborze specjalnych sprzętów, które mogą być potrzebne w ich stanie. Chirurgia ortopedyczna W bardzo zaawansowanych stanach spastyczności może zajść konieczność chirurgicznego przecięcia włókien nerwowych kontrolujących mięśnie dotknięte spastycznością w celu powstrzymania ich nadmiernego pobudzenia. Ponadto wykonuje się operacje rozluźnienia, wydłużenia lub przeniesienia ścięgien. Neurochirurgia (operacje neurologiczne i neuroortopedyczne) W bardzo zaawansowanych stanach spastyczności neurochirurg może przeciąć wybrane włókna nerwowe (w strefie wejścia do rdzenia) przewodzące impulsy do kończyn dotkniętych spastycznością. Operacje tego typu wykonuje się w celu zniesienia spastyczności kończyn dolnych uniemożliwiającej chodzenie. 9
10 Jakie cele terapeutyczne chce osiągnąć pacjent? (Wyznaczenie celów pomaga ukierunkować wysiłki pacjenta i zapewnia poczucie celowości) Cele terapii mogą być następujące: 3 Przywrócenie możliwości czynnego wykonywania ruchów dowolnych, takich jak sięganie po przedmioty oraz ich chwytanie, przenoszenie i puszczanie Usprawnienie wykonywania codziennych czynności np. ubierania się, higieny osobistej Odciążenie opiekunów (ubieranie, karmienie, przenoszenie i kąpanie chorego) Zmniejszenie bólu Niedopuszczenie do powstania przykurczy* Zmniejszenie częstości występowania skurczów mięśni Usprawnienie chodu *Przykurcz mięśni jest to trwałe skrócenie mięśnia lub stawu. Farmakoterapia 2 Preparaty stosowane w leczeniu spastyczności: Leki przeciwdrgawkowe - prymidon, gabapentyna itp. Leki spazmolityczne - baklofen, tyzanidyna itp. Lek z grupy beta-blokerów - propranalol itp. Leki dopaminergiczne - lewodopa-karbidopa, ropinirol, pramipexol, apomorfina itp. Inhibitory MAO-B - selegilina Inhibitory COMT - tolkapon, entakapon, lewodopa-karbidopa z entakaponem itp. Benzodiazepiny - diazepam, klonazepam itp. 10
11 3, 10, 11, 12 Iniekcje toksyna botulinowa Podawana domięśniowo toksyna botulinowa jest lekiem z wyboru stosowanym w leczeniu spastyczności ogniskowej. Toksynę botulinową wstrzykuje się miejscowo w spastycznie napięty mięsień lub grupę mięśni. Toksyna botulinowa blokuje sygnały wywołujące skurcze mięśni i powoduje czasowe rozluźnienie nadmiernie pobudzonych mięśni, dlatego jest stosowana w leczeniu spastyczności kończyn górnych i dolnych u osób dorosłych w celu obniżenia napięcia mięśniowego. Skuteczność terapeutyczna toksyny botulinowej utrzymuje się na ogół przez 3-4 miesiące. W niektórych przypadkach może jednak utrzymywać się znacznie dłużej lub krócej. W razie potrzeby leczenie można powtarzać. Indywidualny schemat leczenia należy ustalić w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. W miejscu wstrzyknięcia preparatu może wystąpić ból, tkliwość i zasinienie. W przypadku pojawienia się trudności z przełykaniem, zaburzeń mowy lub zaburzeń oddychania należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej. Leczenie toksyną botulinową stanowi jeden z elementów skoordynowanego, multidyscyplinarnego programu terapeutycznego obejmującego fizjoterapię oraz inne metody leczenia, takie jak stosowanie łusek ortopedycznych czy terapia zajęciowa. 3 Przed zastosowaniem toksyny botulinowej zespół prowadzący powinien opracować odpowiedni program rehabilitacji pacjenta po iniekcji. 11
12 Jak najlepiej wykorzystać wizytę u lekarza 2 (w każdym przypadku zalecane jest przybycie na wizytę w towarzystwie opiekuna lub członka rodziny) Wizyta w gabinecie lekarskim to czas przeznaczony dla pacjenta. Chociaż po długim oczekiwaniu w poczekalni pacjenci często spieszą się lub są poirytowani, dobry lekarz na pewno doceni fakt, że pacjent aktywnie uczestniczy w ustaleniach dotyczących leczenia, i zachęci do omówienia wszelkich zaobserwowanych objawów. Podczas rozmowy z lekarzem, pamiętaj: Lekarz chce ci pomóc. Choć może to się wydawać oczywiste, im bardziej otwarcie i szczerze będziesz mówić o swoich problemach, tym łatwiej będzie lekarzowi znaleźć sposób na poprawienie twojego samopoczucia. Jeżeli dotychczas nie postawiono diagnozy, niewykluczone, że konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań przez specjalistę. Postaraj się także dowiedzieć się czegoś samemu istnieje wiele pomocnych stron internetowych oraz grup wsparcia, które mogą dostarczyć przydatnych informacji. Adresy niektórych stron zostały zamieszczone na ostatniej stronie niniejszej broszury. Nie zapominaj o tym, że lekarz nie potrafi czytać w myślach. Odpowiadaj szczerze na jego pytania. Nakreśl lekarzowi szczegółowy obraz obejmujący objawy, które obserwujesz (takie jak zaburzone ruchy, ból, sztywność), oraz leki, które przyjmujesz, w tym także produkty dostępne bez recepty oraz suplementy diety. Przed wizytą zastanów się, o czym chcesz pomówić z lekarzem. Przydatne może być również odnotowanie, kiedy pojawiły się objawy i czy z upływem czasu uległy zmianie. 12
13 Rozmowa z lekarzem na temat objawów Praktyczna lista kontrolna, która pomoże ci podczas kolejnej wizyty u lekarza: Załóż dziennik: Przez tydzień lub dwa tygodnie przed terminem wizyty prowadź dziennik, w którym będziesz odnotowywać wszystkie objawy. Dziennik ten pomoże lekarzowi lepiej zrozumieć twój stan i ułatwi dostrzeżenie ewentualnych tendencji, które mogą stanowić przesłankę do zmodyfikowania schematu leczenia. Wpisuj objawy w dzienniku: Codziennie notuj objawy, jakie u siebie obserwujesz, opisuj ich charakter i oceniaj nasilenie. Zapisz również datę i godzinę, kiedy zdarzyło ci się pominąć dawkę leku. Jeżeli obserwujesz u siebie objawy inne niż te, które zostały wymienione na następnej stronie, także zanotuj je w dzienniku. Przykładowy dziennik objawów znajduje się na końcu niniejszej broszury. Oceniaj nasilenie objawów: W tym celu posługuj się skalą od 0 do 10, gdzie 0 punktów oznacza, że nie obserwujesz już danego objawu, a 10 że dany objaw nigdy dotąd nie występował w tak dużym nasileniu. 13
14 Objawy spastyczności po udarze mózgu: 3, 5 Nadmierna aktywność mięśni Mimowolne skurcze mięśni Utrudniona pielęgnacja i higiena Napięcie mięśni Wzmożone odruchy Zaburzona postawa ciała Ból Ruchy mimowolne, w tym gwałtowne skurcze (silna i/lub długotrwała mimowolna aktywacja mięśni) oraz klonusy (ciąg szybko następujących po sobie skurczów mięśniowych) Upośledzona zdolność wykonywania codziennych czynności Udając się do lekarza, weź ze sobą listę pytań: 2 Przygotuj zawczasu pytania, jakie chcesz zadać lekarzowi. Pamiętaj, że nie ma złych pytań. Jeśli coś cię trapi, zapytaj o to. Nie czekaj do końca wizyty z poruszeniem kwestii, którą uważasz za najpilniejszą. 14
15 Przykładowe pytania: Z jakich metod leczenia mogę skorzystać? Jakie szanse na wyleczenie daje ta metoda leczenia? Jakie cele pozwoli mi osiągnąć określona metoda leczenia? Czy moje cele terapeutyczne są realistyczne? Czy ta metoda leczenia sprawi, że będę w stanie robić to, co chcę? Jakie potencjalne skutki uboczne niosą ze sobą zalecane metody leczenia? Czy objawy spastyczności mogą się jeszcze nasilić? Jak długo potrwa leczenie? Ile czasu musi minąć, zanim leczenie zacznie przynosić efekty? Jak mam postępować? Ile będzie kosztowało leczenie? Czy istnieją jakieś programy wsparcia dla pacjentów, z których mogę skorzystać? Rób notatki: 2 Weź ze sobą do lekarza mały notes, aby zapisać w nim ważne informacje z wizyty. Dzięki temu będziesz pamiętać wszystko dokładnie także po opuszczeniu gabinetu. Zasięgnij opinii innego lekarza: jeśli po wizycie nadal uważasz, że potrzebujesz dodatkowych informacji medycznych, skonsultuj się z innym lekarzem. Potrzebny jest ci lekarz, który będzie autentycznym partnerem w staraniach o twój powrót do zdrowia, dlatego ważne jest, aby odpowiadało ci jego podejście. 15
16 Jak rozmawiać z lekarzem na temat ograniczonego zakresu ruchów lub zaburzeń motoryki, przewlekłego bólu lub napięcia mięśniowego. Dokładnie opisz sytuację: Opisowo przedstaw lekarzowi, w których miejscach występują dolegliwości oraz jakiego rodzaju ból (tępy, rwący, kłujący, pulsujący itp.) lub napięcie mięśniowe odczuwasz. Poinformuj również lekarza o tym, jaki wpływ mają te objawy na twoje codzienne funkcjonowanie. Omów z lekarzem cele terapeutyczne. Nie ulegaj emocjom: lekarz wie, że ból bywa obezwładniający i naprawdę chce ci pomóc. Opisując ból podczas wizyty, trzymaj emocje na wodzy, aby móc skupić się na tym, jak poczynić postępy i opracować najkorzystniejszy plan leczenia w oparciu o twoje indywidualne potrzeby. Informuj lekarza na bieżąco: Powiedz lekarzowi o wszystkich lekach, które przyjmowałeś lub przyjmujesz obecnie w związku z leczeniem twojego schorzenia. To niezwykle istotne, aby lekarz wiedział o wszystkich lekach, które przyjmujesz lub przyjmowałeś, w tym również o produktach dostępnych bez recepty, suplementach diety i lekach ziołowych, a także zabiegach medycyny alternatywnej (np. kręgarstwo, akupunktura). 16
17 Po wizycie u lekarza Postępuj zgodnie z planem leczenia zaleconym przez lekarza: Dokładnie wypełniaj polecenia lekarza. Jeżeli po wizycie masz jakiekolwiek wątpliwości, skontaktuj się z lekarzem. Nie postępuj zgodnie z własnymi przypuszczeniami. Jeżeli nie zgadzasz się z zaproponowanym schematem leczenia, niezwłocznie powiedz o tym lekarzowi. Poinformuj innych: Powiedz swoim pozostałym lekarzom o przyjętym planie leczenia. Jeżeli przepisano ci leki, zawsze realizuj recepty w tej samej aptece, aby nawiązać relację z farmaceutą. Realizując receptę, pytaj farmaceutę o przepisane lekarstwa. Śledź postępy: Jeżeli leki, które przyjmujesz, nie działają lub uważasz, że są mniej skuteczne od wcześniej stosowanych terapii, powiedz o tym lekarzowi. Poinformuj również lekarza, jeżeli zaobserwujesz u siebie jakiekolwiek skutki uboczne. Ustal terminy: Poproś lekarza, by określił dokładnie, kiedy twoje objawy powinny zacząć ustępować oraz kiedy masz się zgłosić na kolejną wizytę. Umów się na kolejną wizytę, zanim wyjdziesz z przychodni, aby mieć pewność, że termin został odnotowany w rejestracji. 17
18 Korzystaj ze wsparcia: 13 Poszukaj miejscowych grup wsparcia dla pacjentów i korzystaj z możliwości skontaktowania się za pośrednictwem Internetu z innymi pacjentami, u których występują takie same objawy. Wiele osób uważa Internet za cenne źródło informacji. Skorzystaj z serwisów społecznościowych takich jak Facebook czy Twitter lub z innych stron tematycznych, które dostarczają informacji i wsparcia. Adresy niektórych stron zostały zamieszczone na ostatniej stronie niniejszej broszury. Zaangażuj przyjaciół i rodzinę w swoje leczenie: Im lepiej przyjaciele i członkowie rodziny będą rozumieli twój stan, tym skuteczniej będą mogli cię wspierać. Nie musisz samotnie walczyć z chorobą! 18
19 Dziennik objawów Data Nasilenie spastyczności Nieznaczne napięcie Umiarkowane napięcie Duże napięcie Lokalizacja spastyczności Zaznacz kółkiem miejsce dotknięte spastycznością Dziennik objawów Gwałtowne skurcze Częstość występowania Natężenie bólu towarzyszącego spastyczności Nie występują Sporadycznie Często Brak bólu Silny ból Podczas wykonywania jakich czynności objawy są najbardziej dokuczliwe? 19
20 Dziennik objawów Data Nasilenie spastyczności Nieznaczne napięcie Umiarkowane napięcie Duże napięcie Lokalizacja spastyczności Zaznacz kółkiem miejsce dotknięte spastycznością Gwałtowne skurcze Częstość występowania Natężenie bólu towarzyszącego spastyczności Nie występują Sporadycznie Często Brak bólu Silny ból Podczas wykonywania jakich czynności objawy są najbardziej dokuczliwe? 20
21 Dziennik objawów Data Nasilenie spastyczności Nieznaczne napięcie Umiarkowane napięcie Duże napięcie Lokalizacja spastyczności Zaznacz kółkiem miejsce dotknięte spastycznością Gwałtowne skurcze Częstość występowania Natężenie bólu towarzyszącego spastyczności Nie występują Sporadycznie Często Brak bólu Silny ból Podczas wykonywania jakich czynności objawy są najbardziej dokuczliwe? 21
22 Notatki pomocne podczas wizyty Z jakich metod leczenia mogę skorzystać? Ile czasu musi minąć, zanim leczenie zacznie przynosić efekty? Czy ta metoda leczenia sprawi, że będę w stanie robić to, co chcę? Jakie potencjalne skutki uboczne niosą ze sobą zalecane metody leczenia? Czy objawy spastyczności mogą się jeszcze nasilić? Jak długo potrwa leczenie? Czy muszę zapłacić za leczenie, a jeśli tak, jaki będzie jego koszt? Czy istnieją jakieś programy wsparcia dla pacjentów, z których mogę skorzystać? Jak mam postępować? Czy jest jeszcze coś, co może być dla mnie istotne? Może masz dodatkowe pytania, które są dla ciebie ważne (np. warunki przechowywania leku lub kwestie dotyczące zażywania leku podczas podróży, opakowanie przyjazne dla środowiska, koszt itp.)? 22
23 Notatki pomocne podczas wizyty Appointment Notes 23
24 Notatki pomocne podczas wizyty 24
25 Notatki pomocne podczas wizyty 25
26 Notatki pomocne podczas wizyty 26
27 Notatki pomocne podczas wizyty 27
28 Przydatne strony internetowe anglojęzyczne: WE MOVE The Stroke Association Different strokes (grupa wsparcia dla młodszych pacjentów poudarowych) Przydatne strony internetowe polskojęzyczne: WE MOVE/Spasticity/Spasticity information/spasticity Introduction [cited August 29, 2012]. Dostęne na: 2. WE MOVE/Spasticity/ Spasticity Resources from Life in Motion Awareness Campaign/Managing a life in motion [cited August 29, 2012]. Available at: 3. Spasticity in adults: management using botulinum toxin. National guidelines. London: RCP, WE MOVE/Spasticity/Spasticity Resources from Life in Motion Awareness Campaign/Movement disorder fact sheet - Spasticity [cited August 29, 2012]. Available at: 5. WE MOVE/Spasticity/ Spasticity Information/Overview of Muscles [cited August 29, 2012]. Available at: 6. WE MOVE/Spasticity/Spasticity information/ Measuring Spasticity [cited November 2, 2012]. Available at: 7. MD VU/WE MOVE/ Spasticity/Introduction/Spasticity Pathophysiology. [cited August 29, 2012]. Available at: 8. WE MOVE/Spasticity/SpasticityInformation/The Spasticity Management Team [cited August 29, 2012]. Available at: 9. WE MOVE/Spasticity/Spasticity information/treatment overview [cited November 2, 2012]. Available at: XEOMIN Summary of Product Characteristics, September 2012, Merz Pharmaceuticals GmbH, Frankfurt/Main, Germany Available at: [Cited October 29, 2012] 11. BOTOX Summary of Product Characteristics, October 2012, Allergan, Inc. Markham, Ontario. Available at: [Cited October 29, 2012] 12. DYSPORT Summary of Product Characteristics, June 2012, Ipsen Ltd, Slough, Berkshire, UK. Available at: EMC/medicine/870/SPC/Dysport+300+units%2c+Dysport+500+units/ [Cited: November 16, 2012] 13. Stroke Assosication/About stroke/community support [cited November 2, 2012]. Available at: Merz Pharmaceuticals GmbH BR/XM/SP/02/2013
Życie ze spastycznością
Życie ze spastycznością Poradnik dla pacjenta Droga Pacjentko/Pacjencie, celem niniejszej broszury jest pomoc w lepszym zrozumieniu przyczyn i objawów spastyczności. Będzie ona towarzyszyła Pani/Panu w
Bardziej szczegółowozdrowia Zaangażuj się
Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się Niniejszy projekt jest finansowany przez Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się www.oha.com 1. Zainteresuj się ochroną swojego zdrowia. Jeśli masz pytania lub wątpliwości
Bardziej szczegółowoPrzewodnik po leczeniu produktem leczniczym BOTOX
Przewodnik po leczeniu produktem leczniczym BOTOX (toksyna botulinowa typu A) Dostarczony w ramach działań edukacyjnych prowadzonych przez firmę Allergan w profilaktyce bólów głowy u pacjentów dorosłych
Bardziej szczegółowoProblemy związane z leczeniem spastyczności kończyny górnej i dolnej. Wojciech Wicha II Klinika Neurologii Instytut Psychiatrii i Neurologii
Problemy związane z leczeniem spastyczności kończyny górnej i dolnej Wojciech Wicha II Klinika Neurologii Instytut Psychiatrii i Neurologii Spastyczność poudarowa dotyczy zwykle kończyny górnej i dolnej
Bardziej szczegółowoKatalog usług AZ MED Sp. z o.o.
Katalog usług AZ MED Sp. z o.o. Oferujemy leczenie bólu bez względu na jego pochodzenie i przyczyny AZ MED Informacje ogólne W zakresie działaności AZ MED Sp. z o.o. działają poradnie: leczenia bólu (neurologia,ortopedia
Bardziej szczegółowoBROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA
BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA Zastosowanie produktu BOTOX /Vistabel 4 jednostki Allergan/0,1 ml toksyna botulinowa typu A w leczeniu zmarszczek pionowych gładzizny czoła Spis treści Co to są zmarszczki
Bardziej szczegółowoDzienniczek obserwacyjny dla pacjenta
Dzienniczek obserwacyjny dla pacjenta Służy do regularnego zapisywania własnych obserwacji w zakresie monitorowania odczuwania bólu Szanowny Pacjencie, Choroba nowotworowa to ogromne wyzwanie dla każdego
Bardziej szczegółowoPRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ
PRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ Codzienne ćwiczenia dla ciała i ducha Prezentacja przygotowana w ramach projektu na rehabilitację domową pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane pt.: Lepsze jutro Finansowane
Bardziej szczegółowoVibramoov. neurorehabilitacja chodu przy użyciu zogniskowanej wibracji
Vibramoov neurorehabilitacja chodu przy użyciu zogniskowanej wibracji VIBRAMOOV PRZEPROWADZA PACJENTA PRZEZ CAŁY PROCES REHABILITACJI Dzięki zaawansowanym, zróżnicowanym protokołom Vibramoov, terapeuci
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Bardziej szczegółowo1. Polska szkoła rehabilitacji. Ogólnoustrojowe konsekwencje bezruchu po urazach ośrodkowego układu nerwowego, udarach i urazach wielonarządowych
Wykłady: 1. Polska szkoła rehabilitacji. Ogólnoustrojowe konsekwencje bezruchu po urazach ośrodkowego układu nerwowego, udarach i urazach wielonarządowych - przeglądowa historia rehabilitacji na świecie
Bardziej szczegółowoSzczególnie polecamy osobą oczekującym szybkiej poprawy wyglądu. Zabieg jest
Pytaj o B o t o x Szczególnie polecamy osobą oczekującym szybkiej poprawy wyglądu. Zabieg jest wykonywany przez świetną specjalistkę która po konsultacji powie co jest bezpieczne i jaki można osiągnąć
Bardziej szczegółowoDZIENNICZEK PACJENTA BÓL NEUROPATYCZNY. miejsce na pieczątkę poradni/lekarza. Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych. Rekomendowany przez
DZIENNICZEK PACJENTA BÓL NEUROPATYCZNY miejsce na pieczątkę poradni/lekarza Polskie Towarzystwo Badania Bólu Polish Association for the Study of Pain Rekomendowany przez Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych
Bardziej szczegółowoPRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ. Codzienne dwiczenia dla ciała i ducha
PRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SPASTYKĄ Codzienne dwiczenia dla ciała i ducha SPASTYCZNOŚD Jest powszechnym problemem u pacjentów z SM Jej przyczyną są uszkodzenia w centralnym układzie nerwowym spowodowane chorobą
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Biomechatroniki
Wydział: Mechaniczny Technologiczny Kierunek: Grupa dziekańska: Semestr: pierwszy Dzień laboratorium: Godzina: Laboratorium z Biomechatroniki Ćwiczenie 4 Test goniometryczny (wahadło Wartenberga). . CEL
Bardziej szczegółowoTREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok III semestr V
TREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA rok III semestr V PIELĘGNIARSTWO GERIATRYCZNE (80 godzin) (Oddział geriatrii) 1. Zasady i specyfika komunikowania się z osobą
Bardziej szczegółowoWstępne informacje o chorobie Parkinsona
Wstępne informacje o chorobie Parkinsona A quick introduction to Parkinson s Polish Jeśli chorują Państwo na chorobę Parkinsona lub znają kogoś kto na nią cierpi, najprawdopodobniej mają Państwo wiele
Bardziej szczegółowoKronika zdrowia rodziny 08/08/12 14:09 Page 1
Kronika zdrowia rodziny 08/08/12 14:09 Page 1 Kronika zdrowia rodziny 08/08/12 14:09 Page 2 Kronika zdrowia rodziny 08/08/12 14:09 Page 3 Kronika zdrowia rodziny 08/08/12 14:09 Page 4 Zanim pójdziesz do
Bardziej szczegółowoProgramy Edukacyjne dla Pacjentów i Opiekunów
Programy Edukacyjne dla Pacjentów i Opiekunów Julia Johnson i Victoria MacDonald Środowiskowy Zespół SM Walkergate Park International Centre for Neuro-rehabilitation and Neuropsychiatry Newcastle-upon-Tyne
Bardziej szczegółowoCyfrowa transformacja - oczekiwania pacjentów. Ewa Borek, Fundacja MY Pacjenci Forum e-zdrowia, Sopot,
Cyfrowa transformacja - oczekiwania pacjentów Ewa Borek, Fundacja MY Pacjenci Forum e-zdrowia, Sopot, 18.09.18 Wykres 12: Z których niżej wymienionych technologii informatycznych lub narzędzi e-zdrowia
Bardziej szczegółowoBROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA. PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina)
BROSZURA INFORMACYJNA DLA PACJENTA PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY TOCTINO (Alitretynoina) Podmiot odpowiedzialny Stiefel Laboratories (Ireland) Ltd Finisklin Business Park, Sligo Irlandia Przedstawiciel podmiotu
Bardziej szczegółowoOPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE
OPIEKA NAD PACJENTEM CHORYM PRZEWLEKLE Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy i opiekuńczo-leczniczy Zadaniem zakładu opiekuńczego jest okresowe objęcie całodobową pielęgnacją oraz kontynuacją leczenia świadczeniobiorców
Bardziej szczegółowoDZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF. walczzipf.pl. Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania
walczzipf.pl WSPIERAMY PACJENTÓW Z IDIOPATYCZNYM WŁÓKNIENIEM PŁUC DZIŚ STAWIĘ CZOŁA IPF Dla osób, u których zdiagnozowano IPF: Porady, jak rozmawiać z lekarzem o chorobie i opcjach jej kontrolowania PL/ESB/1702/0001
Bardziej szczegółowo2. Podstawą przyjęcia do ZPOP jest zdiagnozowana przewlekła choroba psychiczna.
Kontakt: Punkt Pielęgniarski: (087) 562 64 83, Sekretariat: (087) 562 64 79 Kliknij po więcej informacji Regulamin Zakładu Pielęgnacyjno-Opiekuńczego Psychiatrycznego w Specjalistycznym Psychiatrycznym
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania czwartego prof. Brian Neville / 11. Fragmenty przedmowy do wydania drugiego dr Mary D. Sheridan / 13
Spis treści Przedmowa do wydania czwartego prof. Brian Neville / 11 Fragmenty przedmowy do wydania drugiego dr Mary D. Sheridan / 13 Wstęp / 15 Podziękowania / 21 R OZDZIAŁ 1 Obraz kliniczny a leczenie
Bardziej szczegółowoAgomelatyna. Broszura dla pacjenta
Istotne informacje Nie wyrzucaj! Agomelatyna w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Broszura dla pacjenta Informacje dotyczące leku Agomelatyna jest lekiem przeciwdepresyjnym, który pomoże
Bardziej szczegółowoKiedy rozpocząć przyjmowanie dawki Jak przyjmować lek Uptravi? Jak zwiększać dawkę leku? Pominięcie przyjęcia leku...6
PORADNIK DOTYCZĄCY DOBIERANIA DAWKI - PAKIET DOBIERANIA DAWKI Strona 1 Uptravi tabletki powlekane seleksypag Poradnik dobierania dawki Rozpoczynanie leczenia lekiem Uptravi Przed rozpoczęciem leczenia
Bardziej szczegółowoPrzewodnik dla pacjenta
Przewodnik dla pacjenta 2 Czy mogę zginać kolano Jakich czynności muszę unikać? Czy moje oczekiwania są realistyczne? Kiedy mogę wrócić do pracy? SPIS TREŚCI Wstęp... 4 Czym jest wyrób medyczny Atlas System?...
Bardziej szczegółowoRozdział 5. Zabieg ortopedyczny, rekonwalescencja i rehabilitacja W TYM ROZDZIALE: W dniu zabiegu. Samoopieka pacjenta po zabiegu
61 Rozdział 5 Zabieg ortopedyczny, rekonwalescencja i rehabilitacja W TYM ROZDZIALE: W dniu zabiegu Samoopieka pacjenta po zabiegu Objawy, które należy natychmiast zgłosić Fizjoterapia po zabiegu Wypis
Bardziej szczegółowoWażne informacje nie wyrzucać! Agolek. w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Broszura dla Pacjenta
Ważne informacje nie wyrzucać! Agolek w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Broszura dla Pacjenta 1 Agolek jest lekiem przeciwdepresyjnym, który pomaga leczyć depresję. Aby zoptymalizować
Bardziej szczegółowoFIZJOTERAPII NEURO OGICZ
FIZJOTERAPII NEURO OGICZ K M i l l J l EDWAI TSGHiitCO TERAPEUTYCZNE W FIZJOTERAPII NEUROLOGICZNEJ SUZANNE TBNIC MARTIN MARY KESSLER Redakcja wydania I polskiego Edward Sauiicz E L S E V IE R URBAN&PARTNER
Bardziej szczegółowoNa czym polega leczenie lekiem Tecfidera
Na czym polega leczenie lekiem Tecfidera Informacje dla pacjentów, którym przepisano leczenie lekiem Tecfidera. (fumaran dimetylu) Spis treści Informacje na temat stwardnienia rozsianego (MS) Co to jest
Bardziej szczegółowoNIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT
NIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT WPROWADZENIE Pacjenci coraz częściej zwracają uwagę na swoje problemy intymne. Problemy intymne zawierają w sobie schorzenia takie jak: nietrzymanie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI. KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia DZIENNIK PRAKTYK STUDENCKICH Imię i nazwisko studenta:.... Nr albumu...
Bardziej szczegółowoDRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE
DRUGA OPINIA MEDYCZNA INTER PARTNER ASSISTANCE DLACZEGO DRUGA OPINIA MEDYCZNA? Coraz częściej pacjenci oraz ich rodziny poszukują informacji o przyczynach chorób oraz sposobach ich leczenia w różnych źródłach.
Bardziej szczegółowoSCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI
SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI PACJENT NA RYNKU PRACY 43 lata, stan wolny, wykształcenie średnie Pierwsze objawy w wieku 29 lat. Średnio 1 rok mija od momentu pierwszych
Bardziej szczegółowoFizjoterapia). Usługa Fizjoterapia jest limitowana i obejmuje wykonanie ogółem w 12 miesięcznym okresie obowiązywania umowy: 10 zabiegów fizykoterapeu
Fizjoterapia). Usługa Fizjoterapia jest limitowana i obejmuje wykonanie ogółem w 12 miesięcznym okresie obowiązywania umowy: 10 zabiegów fizykoterapeutycznych oraz 10 zabiegów kinezyterapeutycznych (w
Bardziej szczegółowoZrozumienie dystonii szyjnej i leczenia przy pomocy NeuroBloc
Informator dla pacjenta Informacje dla osób cierpiących na dystonię szyjną, którym przepisano toksynę botulinową B (NeuroBloc ) Zrozumienie dystonii szyjnej i leczenia przy pomocy NeuroBloc Informator
Bardziej szczegółowoOdczulanie na jad osy i pszczoły
Odczulanie na jad osy i pszczoły Oddział Immunologii Broszura informacyjna dla pacjentów Wstęp Niniejsza broszura przeznaczona jest dla osób uczulonych na jad pszczoły i osy. Zawiera ona informacje na
Bardziej szczegółowoTwój szpital to szpital akredytowany
Twój szpital to szpital akredytowany Dlaczego leczyć się w szpitalach akredytowanych? Zgadzając się na hospitalizację trzeba wiedzieć, że szpital jest skomplikowaną i złożoną organizacją, w której leczonych
Bardziej szczegółowoRysunek 1: Pochewka ścięgnista pierwszego przedziału prostowników
ZESPÓŁ DE QUERVAINA Zespół do Quervaina jest jednostką chorobową z grupy entezopatii, opisaną po raz pierwszy w 1895 roku. Obejmuje zapalenie pochewki ścięgnistej pierwszego przedziału prostowników ścięgna
Bardziej szczegółowo4. Zasady gromadzenia danych. 6. Udział pielęgniarki w terapii pacjentów
Przedmiot: Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne oddział psychiatryczny 1. Udział w organizacji opieki psychiatrycznej w Klinice w świetle obowiązujących regulacji prawnych. 2. Procedura przyjęcia
Bardziej szczegółowoDecyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej
Resuscytacja Szpitale Uniwersyteckie Coventry i Warwickshire NHS Trust Decyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej Informacje przeznaczone dla pacjentów szpitali Coventry and Warwickshire, ich
Bardziej szczegółowoInformacja dla pacjentów
info Informacja dla pacjentów ze szpiczakiem mnogim leczonych bortezomibem Polineuropatia indukowana bortezomibem Konsultacja merytoryczna: Prof. dr hab. Lidia Usnarska-Zubkiewicz Katedra i Klinika Hematologii,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI. KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia DZIENNIK PRAKTYK STUDENCKICH Imię i nazwisko studenta.... Nr albumu... Organizacja
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoSPOJRZENIE NA POTRZEBY CHORYCH NA DYSTONIĘ.
SPOJRZENIE NA POTRZEBY CHORYCH NA DYSTONIĘ I. Kilka słów o stowarzyszeniu: 1. Założenie stowarzyszenia - grudzień 2010 rok 2 I. Kilka słów o stowarzyszeniu: 2. Rozpoczęcie działań w Internecie publikacja
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzesku
1 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzesku Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej z Pododdziałem Rehabilitacji Neurologicznej Ordynator Lek. med. Marek Dudzik specjalista rehabilitacji
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoUSTAWA o Państwowym Ratownictwie Medycznym Rozdział 4a
Jacek Nowakowski USTAWA o Państwowym Ratownictwie Medycznym Rozdział 4a Centra urazowe Art. 39a. W centrum urazowym świadczenia zdrowotne, o których mowa w art. 39c ust. 1, są udzielane pacjentowi urazowemu
Bardziej szczegółowoSPECJALISTYCZNA OPIEKA LEKARSKA
ŚWIADCZENIE MEDYCZNE SPECJALISTYCZNA OPIEKA LEKARSKA Wizyta Zabieg alergologiczny Zabieg dermatologiczny Zabieg ginekologiczny Alergolog Chirurg klatki piersiowej Chirurg naczyniowy Chirurg onkologiczny
Bardziej szczegółowoOpinia lekarska wybitnych światowych specjalistów
Trafna diagnoza i właściwe leczenie Opinia lekarska wybitnych światowych specjalistów Oferta specjalna dla najlepszych klientów Avivy i ich rodzin Dziękujemy, że są Państwo z nami Upewnij się, kiedy chodzi
Bardziej szczegółowoProgram Studenckiej Praktyki Zawodowej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile Kierunek Fizjoterapia
Program Studenckiej Praktyki Zawodowej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile Kierunek Fizjoterapia OBOWIĄZUJE OD 19.03.2010r. 1. Określenie rodzaju i czasu trwania praktyki: PO II semestrze -międzysemestralna
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko... Data urodzenia... Data wypełnienia ankiety. Stan zdrowia a) Czy nosi okulary? Jaka wada...
Szanowni Państwo Bardzo prosimy o wypełnienie poniższego kwestionariusza. Zawarte w nim informacje pozwolą nam na postawienie dokładniejszej diagnozy oraz na przygotowanie bardziej indywidualnego planu
Bardziej szczegółowoDlaczego tak późno trafiamy do reumatologa?
Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Wyniki najnowszego badania Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher. Wczesne rozpoznanie Ustalenie
Bardziej szczegółowoChoroba Parkinsona. najczęstsze pytania i najtrudniejsze zagadnienia. Anna Potulska-Chromik, Izabela Stefaniak. egzemplarz bezpłatny
Choroba Parkinsona najczęstsze pytania i najtrudniejsze zagadnienia egzemplarz bezpłatny Anna Potulska-Chromik, Izabela Stefaniak Wydawnictwo w całości powstało dzięki wsparciu firmy Lundbeck Poland Sp.
Bardziej szczegółowoAnatomia i Fizjologia Ćwiczenie 9a. Badanie siły chwytu dłoni
Ćwiczenie 9a Badanie siły chwytu dłoni Ze wszystkich zdolności motorycznych człowieka siła odgrywa nadrzędną rolę, ponieważ służy ona do pokonywania oporów zewnętrznych oraz wewnętrznych lub przeciwdziałania
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoKochaj swoje serce. Wskazówki, jak pomóc w odzyskaniu zdrowia serca. Plan powrotu do zdrowia. Polish
Kochaj swoje serce Wskazówki, jak pomóc w odzyskaniu zdrowia serca Polish W szpitalu Opuszczenie szpitala Plan powrotu do zdrowia W szpitalu Co się stało z moim sercem? Zrozumienie stanu swojego serca
Bardziej szczegółowoJeśli odpowiedź sprawia Ci trudność, możesz poprosić członka rodziny, pielęgniarkę lub badacza o pomoc w wypełnianiu kwestionariusza.
Samoocena Szanowni Państwo, Ta ankieta pomoże Twojemu lekarzowi uzyskać lepszy obraz konsekwencji, jakie dla Ciebie niesie choroba. To ważne informacje, które są nam potrzebne, aby dostosować naszą opiekę
Bardziej szczegółowoRegulamin Projektu Pablo Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze
Regulamin Projektu Pablo Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze Regulamin określa procedurę i zasady kwalifikacji oraz uczestnictwa w programie Projekt PABLO - Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze
Bardziej szczegółowoWitamy Państwa na naszej stronie internetowej!
&am p;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;amp;lt;div style="display:inline;"&a
Bardziej szczegółowoPo co rehabilitacja w chorobie Alzheimera?
Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera? Dr n. med. Marek Walusiak specjalista fizjoterapii Ruch jest bardzo ważnym elementem leczenia. Niewielki, systematyczny wysiłek może dać bardzo dużo. 30-45 minut
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH
PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH Student w ramach realizacji praktyki klinicznej w danej specjalizacji dostępnej w wybranej placówce medycznej, powinien odbywać ją w
Bardziej szczegółowo1) Jak mogę sprawdzić, czy moje dziecko powinno być leczone ortodontycznie? 2) Jakie są pierwsze, niepokojące sygnały problemów ortodontycznych?
1) Jak mogę sprawdzić, czy moje dziecko powinno być leczone ortodontycznie? Ortodonta może ocenić, czy występują wskazania do leczenia ortodontycznego, kiedy dziecko skończy 6-12 lat (wtedy pojawiają się
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoAMULET BROSZURA DLA PERSONELU MEDYCZNEGO
Projekt AMULET: Nowy model opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych metod nieinwazyjnej oceny klinicznej i telemedycyny u chorych z niewydolnością serca jest realizowany przez Konsorcjum Naukowe,
Bardziej szczegółowoProblemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją.
Problemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją. mgr Irena Ewa Rozmanowska specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego fot. Vedran Vidovic shutterstock.com Depresja ma w psychiatrii pozycję podobną
Bardziej szczegółowoLepsze usługi medyczne
Uniwersytecki Zarząd Służby Zdrowia Hywel Oda Lepsze usługi medyczne Pomóż nam usprawnić naszą Narodową Służbę Zdrowia na terenie Środkowej i Zachodniej Walii 1 Spis treści Strona Uniwersytecki Zarząd
Bardziej szczegółowoOpieka i medycyna paliatywna
Lek. med. Katarzyna Scholz Opieka i medycyna paliatywna Informator dla chorych i ich rodzin Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Drodzy Pacjenci, Rodziny.
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Aktywność fizyczna glukometr glukometr glukometr glukometr glukometr skrocona 8 str broszura aktywnosc fizyczna.indd 1 2013-05-09 14:12:46 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Bardziej szczegółowoFIZJOTERAPIA II stopień
Wydział Nauk o Zdrowiu i Nauk Społecznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu dyplomowego na kierunku FIZJOTERAPIA II stopień ROK AKADEMICKI
Bardziej szczegółowoCHOROBY WEWNĘTRZNE I PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE
Przebieg kształcenia umiejętności praktycznych - II rok Imię i nazwisko studenta... Poziom 1. obserwacja procedur w naturalnych warunkach pracy Poziom 2. wykonanie z pomocą osoby nadzorującej Poziom 3.
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Bardziej szczegółowoplan na zdrowie w Twoim telefonie Invented by
plan na zdrowie w Twoim telefonie Invented by Nawet 10% Polaków chorych przewlekle przyjmuje leki nieregularnie Polskiego pacjenta portret własny. Raport o przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych przez
Bardziej szczegółowoNa czym polega leczenie lekiem Tecfidera
Na czym polega leczenie lekiem Tecfidera Informacje dla pacjentów, którym przepisano leczenie lekiem Tecfidera. (fumaran dimetylu) Spis treści Informacje na temat stwardnienia rozsianego (MS) Co to jest
Bardziej szczegółowoDr hab. med. Paweł Hrycaj
Dr hab. med. Paweł Hrycaj Chory z dolegliwościami reumatycznymi Zakład Reumatologii i Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Mała
Bardziej szczegółowo6.1. Terapie. ZALECENIA: Porozmawiaj ze specjalistą (lekarzem, farmaceutą) jeśli jesteś nawet trochę niepewny jak podawać leki pacjentowi.
6.1. Terapie 6.1.1. Leki i zalecenia Osoba, którą się opiekujesz być może zażywa wiele leków na receptę. Te leki dostępne są wyłącznie na receptę od lekarza. Możesz być odpowiedzialny za podawanie ich
Bardziej szczegółowoDzienny Dom Opieki Medycznej w Nowym Mieście Lubawskim. Ul. Grunwaldzka 9 tel
Dzienny Dom Opieki Medycznej w Nowym Mieście Lubawskim Ul. Grunwaldzka 9 tel. 690 182 800 www.eskulapnml.pl Zasady kwalifikacji Wsparcie skierowane jest do osób niesamodzielnych, w szczególności do osób
Bardziej szczegółowoPriorytety w zakresie leczenia bólu w Polsce Posiedzenie Sejmowej Komisji 24 IX 2015 Projekt wystąpienia
Prof. dr hab. Jan Dobrogowski Prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu Priorytety w zakresie leczenia bólu w Polsce Posiedzenie Sejmowej Komisji 24 IX 2015 Projekt wystąpienia Ból jest najczęstszym objawem
Bardziej szczegółowoRola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska
Rola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska Katedra i Klinika Okulistyki, II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: Profesor Jacek P. Szaflik Epidemiologia jaskry
Bardziej szczegółowoCHIRURGIA I PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE
DZIENNIK ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO studia pierwszego stopnia CHIRURGIA I PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE ZAJĘCIA PRAKTYCZNE PRAKTYKI ZAWODOWE nr albumu... Imię i nazwisko studenta... Nabór:
Bardziej szczegółowoPersonel medyczny powinien pamiętać, że należy:
Dobre praktyki w zakresie przejścia małoletnich pacjentów chorujących na choroby przewlekle z opieki pediatrycznej do opieki w poradniach dla dorosłych w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. Dobra
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY LISTA KONTROLNA PRZEPISYWANIA LEKU TOCTINO
PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY LISTA KONTROLNA PRZEPISYWANIA LEKU TOCTINO Karta pacjenta Imię i nazwisko pacjenta Podmiot odpowiedzialny Stiefel Laboratories (Ireland) Ltd Finisklin Business Park, Sligo Irlandia
Bardziej szczegółowoCo to jest demencja (demens)?
Hva er demens? Co to jest demencja (demens)? Zapominasz tyle rzeczy, że trudno jest ci funkcjonować na co dzień? Masz problem z zapamiętaniem zwykłych słów albo z zapamiętaniem drogi do sklepu? To może
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoPrzewodnik pacjentów/opiekunów, dotyczący zapobiegania
Szpitale Uniwersyteckie Coventry i Warwickshire NHS Trust Zespół zapewnienia witalności Informacje dla pacjentów Przewodnik pacjentów/opiekunów, dotyczący zapobiegania Odleżynom Czym są odleżyny? Odleżyny
Bardziej szczegółowoWitamy Państwa na naszej stronie internetowej!
<div style="display:inline;"&a mp;gt; <img
Bardziej szczegółowoAktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy
Aktywność fizyczna Schemat postępowania w cukrzycy Aktywność fizyczna Ćwiczenia i gimnastyka są korzystne dla każdego, a w szczególności dla chorych na cukrzycę. W przypadku tej choroby wysiłek fizyczny
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 3. Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa
Bardziej szczegółowoPróba oceny wpływu zabiegów neuromobilizacji na spoczynkowe napięcie spastyczne mięśni u pacjentów po udarach mózgu. Badanie pilotażowe
Łukasz Gąsior 1 Anna Józefiak 1, Fabian Mikuła 1 Próba oceny wpływu zabiegów neuromobilizacji na spoczynkowe napięcie spastyczne mięśni u pacjentów po udarach mózgu. Badanie pilotażowe 1 Studenckie Koło
Bardziej szczegółowoDOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Bardziej szczegółowoALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE
ALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE 1 BTL Polska Sp. z o.o. ul. Leonidasa 49 02-239 Warszawa tel. 22 667 02 76 fax 22 667 95 39 btlnet@btlnet.pl www.btlnet.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Pomimo tego, że
Bardziej szczegółowoIdea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym
Idea opieki farmaceutycznej Idea opieki farmaceutycznej narodziła się Stanach Zjednoczonych w latach 90- tych XX w., Jest to proces w którym farmaceuta współpracuje z pacjentem oraz innym personelem medycznym,
Bardziej szczegółowoRegulamin Porządkowy Zespołu Poradni Specjalistycznych
Regulamin Porządkowy Zespołu Poradni Specjalistycznych I. Charakterystyka 1. Zespół Poradni Specjalistycznych jest jednostką organizacyjną Krakowskiego Centrum Rehabilitacji i Ortopedii, realizującą zadania
Bardziej szczegółowoKod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8
// Kod zdrowia dla początkujących Zuchwałych 1 : 2,5-3,5 : 0,5-0,8 Białko 1 : Tłuszcz 2,5-3,5 : Węglowodany 05-0,8 grama na 1 kilogram wagi należnej i nie przejmuj się kaloriami. Po kilku tygodniach dla
Bardziej szczegółowoKalendarz badań kontrolnych
Kalendarz badań kontrolnych -miesięczny kalendarz dla pacjentów leczonych produktem leczniczym LEMTRADA Maj r. Kwiecień r. Wprowadzenie Lekarz przepisał pacjentowi lek stosowany w leczeniu stwardnienia
Bardziej szczegółowoWIBROTERAPIA DLA SENIORA
WIBROTERAPIA DLA SENIORA Coraz mniejsza siła mięśniowa i osłabione napięcie ograniczają Twoją sprawność? Chcesz zmniejszyć ryzyko upadków? Walczysz z osteoporozą? Rehabilitujesz się po udarze mózgu? Zacznij
Bardziej szczegółowo