TEMATY DO USTNEJ CZĘŚCI EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W 2012 r.

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Hipolita Cegielskiego w Ziębicach ul. Wojska Polskiego Ziębice tel./fax ODiDZ zspziebice@interia.pl TEMATY DO USTNEJ CZĘŚCI EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W 2012 r. I. Literatura: 1. Walka w duszy i o duszę bohatera. Przedstaw cele i oceń efekty takich zmagań w wybranych utworach literackich. 2. Poszukiwanie świętości czy świat bez Boga doświadczenia religijne w literaturze od Młodej Polski do współczesności. Przeanalizuj problem na podstawie wybranych utworów. 3. Osobowość postaci literackich ukształtowana przez ich lektury. Omów na 4. Prometeusz ukarany. Zaprezentuj motyw kary bohatera buntownika, analizując wybrane teksty literackie. 5. Labirynty i ich funkcje w wybranych utworach literackich. Zanalizuj sposoby i cele podejmowania tego motywu przez pisarzy. 6. Kulinaria w literaturze. Omów funkcje tego motywu w wybranych utworach literackich (np. M. Rej, A. Mickiewicz, H. Sienkiewicz). 7. Swój i obcy w epice polskiej XIX i XX wieku. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie. 8. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów na przykładzie dwóch /trzech twórców spoza szkolnego kanonu świat przedstawiony wybranych utworów. Spróbuj wskazać przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na ten temat [Wharton, Coelho, Caroll, Libera, Pilch i in.]. 9. Tytuł jako klucz do interpretacji utworu literackiego. Przedstaw temat, analizując wybrane teksty. 10. Bunt i konformizm dwie postawy wobec rzeczywistości. Zaprezentuj je, analizując wybrane teksty literackie. 11. Parabola jako sposób wyrażania rzeczywistości. Na przykładach dzieł różnych twórców omów jej funkcje w tekstach literackich. 1

2 12. Młodzi wobec tradycji. Na wybranych przykładach literackich przedstaw przyczyny i konsekwencje odrzucenia tradycji. 13. Bohater literacki ekscentryk. Przedstaw sposób kreowania postaci w wybranych utworach literackich. 14. Ekspiacja jako droga powrotu do człowieczeństwa. Omów na wybranych przykładach literackich. 15. Modlitwa jako źródło inspiracji literackiej na przestrzeni epok. Rozwiń temat na 16. Mechanizmy władzy i jej wynaturzenia. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady literackie różnych epok. 17. Rzeczy w świecie człowieka. Literackie obrazy przedmiotów. Omów na wybranych 18. Obraz Rosji w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Przedstaw na przykładzie wybranych utworów literackich. 19. Różnorodne ujęcia toposu pór roku w literaturze. Przedstaw na wybranych 20. Zaprezentuj różne sposoby ukazywania scen batalistycznych i pojedynków w wybranych utworach literackich różnych epok. 21. Bohaterowie baśniowi i światy baśniowe w literaturze. Omów zagadnienie, analizując utwory z różnych epok. 22. Omów funkcje motywu deszczu w literaturze, analizując utwory z różnych epok. 23. Wizerunki kobiet we współczesnej literaturze polskiej. Omów sposoby ukazywania, analizując celowo dobrane dzieła literackie. 24. Miłość i śmierć w poezji Haliny Poświatowskiej. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane utwory. 25. Wolność - błogosławieństwo czy przekleństwo? Przedstaw problem, analizując wybrany materiał literacki. 26. Symbolika liczb w literaturze. Omów zagadnienie, analizując teksty literackie różnych epok. 27. Wszystko czas żarłoczny zagarnia, wszystko pożera (Seneka). Przedstaw funkcjonowanie motywu czasu w wybranych utworach różnych epok. 28. Celem ludzkiego życia jest szczęście. Przedstaw różne sposoby osiągania go, charakteryzując postawy życiowe wybranych bohaterów literackich różnych epok. 29. Wojna widziana oczami dziecka. Przedstaw motyw, analizując wybrany materiał literacki. 30. Bohaterowie literaccy wierni swoim ideałom. Omawiając zagadnienie, scharakteryzuj postawy wybranych postaci z różnych epok. 31. Od sielanki do parodii różne obrazy polskiego dworu. Przedstaw na wybranych przykładach dzieł literackich. 32. Emigrant dawniej i dziś. Porównaj różne wizerunki emigranta, analizując wybrane dzieła literatury XIX w. i współczesnej. 33. Jakim jesteśmy narodem? Sąd o Polakach w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich. 34. Różne oblicza liryki patriotycznej. Przedstaw na wybranych przykładach jej przemiany, analizując utwory z różnych epok. 35. Góry jako arkadia, ucieczka, azyl czy siły okrutnej natury. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie. 36. Pan Cogito jako nieheroiczny bohater naszych czasów (S. Barańczak). Analizując celowo dobrane utwory poetyckie Zbigniewa Herberta, przedstaw różne sposoby 2

3 kreacji Pana Cogito i jego rolę w kształtowaniu postaw etycznych współczesnego człowieka. 37. Despotyczny władca jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich. 38. Pielgrzym jako bohater literacki. Porównaj sposoby funkcjonowania motywu w utworach XIX-wiecznych i współczesnych. 39. Nonkonformiści, outsiderzy, wykluczeni. Scharakteryzuj wybranych bohaterów prozy XX wieku, analizując celowo dobrane utwory. 40. Motywy średniowieczne jako inspiracja dla twórczości J.R.R. Tolkiena. Zanalizuj wybrane teksty tego autora. 41. Literatura fantasy. Zanalizuj i zinterpretuj to zjawisko na Uzasadnij jego popularność w czasach współczesnych. 42. Scharakteryzuj i porównaj obrazy mieszczaństwa w twórczości wybranych pisarzy XIX i XX wieku. Zanalizuj wybrane teksty z tych epok. 43. Dosłowne i metaforyczne funkcjonowanie motywu jesieni. Omów, analizując wybrane przykłady literackie. 44.,,Kaskaderzy literatury i,,poeci przeklęci (np. M. Hłasko, E. Stachura, A. Rimbaud, R. Wojaczek). Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw zagadnienie. Uwzględnij kategorię,,pokolenia literackiego i kontekst estetyczny epoki. 45. Motyw mistrza i ucznia w literaturze. Omów, analizując wybrane przykłady literackie. 46. Żyć życiem innym niż większość. Przedstaw i omów portrety bohaterów literackich idących własnymi ścieżkami. Zanalizuj celowo dobrane utwory. 47. Bohater dotknięty szaleństwem w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw i scharakteryzuj wybranych bohaterów literackich. Zanalizuj celowo dobrane utwory. 48. Dziecko jako bohater literacki. Przedstaw różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego, analizując wybrane utwory. 49. Sonet jako gatunek literacki na przestrzeni epok. Prześledź jego ewolucję, analizując wybrane przykłady. 50. Przedstaw sposoby wykorzystania własnej biografii w twórczości wybranych autorów. Zanalizuj celowo dobrane utwory. 51. Przedstaw różne formy zniewolenia człowieka, analizując wybrane dzieła literatury polskiej i powszechnej XX wieku. 52. Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze...? Stosunek do zła sprawdzianem człowieczeństwa. Omów temat, analizując postawy wybranych bohaterów literackich. 53. Poezja Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza lub Wisławy Szymborskiej na tle tradycji antycznej i biblijnej. Omów na 54. Poetyka snu i jej funkcja w utworach literackich. Omów, analizując wybrane utwory literackie. 55. Literackie portrety przyjaciół. Scharakteryzuj, analizując wybrane przykłady. 56. Różne sposoby kreacji bohatera pochodzenia chłopskiego w literaturze polskiej. Przedstaw na 57. Człowiek w krzywym zwierciadle literatury różnych epok. Omów temat na 58. Pamiętniki, dzienniki i autobiografie źródło wiedzy o twórcach i czasach, w których żyli. Omów temat, analizując wybrane przykłady pamiętników, dzienników lub (i) autobiografii. 59. Cóż jest świat? Toposy, metafory i obrazy świata w piśmiennictwie renesansu i baroku. Omów na wybranych przykładach literackich. 3

4 60. Symbolika tańca i biesiadowania w literaturze różnych epok. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie. 61. Literackie mity i demitologizacje. Przedstaw różne sposoby interpretacji zdarzeń historycznych przez literaturę oraz omów funkcje zastosowanych zabiegów. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie. 62. Motywy biblijne w utworach literackich różnych epok. Przedstaw na podstawie wybranych przykładów. II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki: 1. Przyroda tatrzańska jako inspiracja dla poetów i malarzy w okresie Młodej Polski. Omów temat, analizując celowo wybrane teksty kultury. 2. Woda jako symbol. Zanalizuj funkcjonowanie symboliki akwarycznej w różnego typu tekstach artystycznych. 3. Madonny dawne i współczesne. Porównaj artystyczne wizerunki Matki Boskiej w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 4. Funkcje i sposoby kreowania pejzażu romantycznego w literaturze i filmach. Omów na podstawie wybranych tekstów kultury. 5. Socrealistyczna przygoda kultury polskiej. Scharakteryzuj zjawisko: omów postawy twórców sztuki i zanalizuj wybrane teksty kultury (dzieła z literatury i innych dziadzin sztuki). 6. Stanisław Wyspiański artysta wszechstronny. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne tego artysty. 7. Obraz Warszawy w polskiej literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zaprezentuj wybrane przez siebie przykłady dzieł ukazujących miasto. 8. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Omów na podstawie wybranych dzieł. 9. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj i oceń różne ujęcia tego tematu, analizując wybrane dzieła. 10. Fenomen popularności science fiction we współczesnej literaturze i filmie. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty kultury. 11. Zwierzę/pies/ptak/lew/paw/... Omów funkcjonowanie motywu w wybranych tekstach kultury (dziełach z literatury i innych dziedzin sztuki). 12. Polskie święta jako źródło inspiracji dla twórców literatury i innych dziedzin sztuki. Omów temat, analizując celowo dobrane przykłady. 13. Praca jako przywilej, praca jako wyzysk... Przedstaw różne sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 14. Portrety świętych w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych przykładach dzieł literatury i innych dziedzin sztuki. 15. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 16. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej w wybranych dziełach literackich, malarskich i filmowych. 17. Starożytny Egipt jako inspiracja dla literatury i filmu. Przedstaw na wybranych 18. Uczta jako temat literacki i malarski. Przedstaw na wybranych przykładach z różnych epok. 4

5 19. Spotkania i rozstania obrazy liryczne i malarskie. Przedstaw funkcjonowanie tych motywów w wybranych tekstach kultury. 20. Wizje epoki średniowiecza w literaturze i filmie. Porównaj dwa wybrane dzieła. 21. Przedstaw motyw kuszenia i jego funkcję w wybranych utworach literackich i malarskich. 22. Motyw róży w tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach dzieł z literatury i innych dziedzin sztuki. 23. Obraz rodziny w literaturze i serialach telewizyjnych. Przedstaw i omów różne ujęcia motywu na 24. Specyfika teatru telewizji. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady telewizyjnych adaptacji teatralnych i ich literackich pierwowzorów. 25. Konstruktywny i destrukcyjny wpływ miłości na bohaterów utworów z różnych epok. Omów funkcje takiej miłości w wybranych tekstach kultury (dziełach z literatury i innych dziedzin sztuki). 26. Topos ogrodu w literaturze i w malarstwie. Przedstaw różne sposoby jego wykorzystania, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 27. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztukach plastycznych. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne z różnych epok. 28. Polacy w ujęciu idealistycznym, realistycznym i satyrycznym. Przedstaw różne sposoby ukazywania Polaków, analizując celowo dobrane utwory literackie i dzieła z innych dziedzin sztuki. 29. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka współczesnego. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 30. Motyw vanitas w literaturze i innych dziedzinach sztuki różnych epok. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując wybrane dzieła. 31. Mity greckie jako tworzywo literackie i filmowe. Przedstaw współczesne reinterpretacje mitów, analizując przykłady wybranych dzieł. 32. Radość życia i cierpienie dwa źródła i dwa tematy twórczości artystycznej. Omów na przykładach dzieł literackich oraz filmowych lub plastycznych z wybranych epok. 33. Surrealistyczna wizja świata w literaturze, sztukach plastycznych i filmie. Omów na 34. Różne sposoby ujęcia motywu rycerza w literaturze, filmie lub malarstwie. Przedstaw, analizując wybrane dzieła. 35. Wojna i okupacja w literaturze i filmie. Analizując wybrane dzieła XX i XXI wieku, omów sposoby mówienia o czasach zagłady. 36. Tragedia Holocaustu ukazana w literaturze i filmie. Przedstaw, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 37. Kanony urody kobiecej w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 38. Motyw Chrystusa i krzyża w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 39. Groteska jako sposób wyrażania tragiczności świata. Zanalizuj celowo dobrane dzieła literackie i z innych dziedzin sztuki, w których konwencja ta odgrywa istotną rolę. 40. Różne obrazy pokolenia straconego w polskich i obcych dziełach kultury. Omów temat na przykładach z literatury, filmu, muzyki. 41. Metafora labiryntu w różnych tekstach kultury. Omów jej różne znaczenia i funkcje na przykładach wybranych dzieł literackich i innych. 42. Między prawdą a legendą. Omów na przykładzie wybranej postaci historycznej, jak i po co literatura i inne dziedziny sztuki tworzą legendy osobowe. 43. Motyw wampira w literaturze i filmie. Przedstaw, analizując wybrane dzieła. 5

6 44. Śmierć jako wyzwanie dla literatury i sztuk plastycznych. Analizując wybrane dzieła, omów różne sposoby i funkcje kreowania obrazu śmierci. 45. Mitologia jako źródło inspiracji dla twórców gier komputerowych. Omów, analizując wybrane przykłady. III. Język: 1. Frazeologizm jako tworzywo poetyckie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów ze współczesnej liryki polskiej. 2. Funkcje parodii językowych. Omów na wybranych przykładach literackich. 3. Gwary środowiskowe języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na 4. Nowomowa jako język propagandy i tworzywo poetyckie. Zilustruj zjawisko na 5. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, analizując wybrane fraszki i aforyzmy. 6. Język zdradza, kim jesteśmy. Zanalizuj język wybranych bohaterów literackich, uwzględniając cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i osobowość. 7. Komizm językowy w wypowiedziach komentatorów sportowych. Analizując zgromadzony materiał językowy, wyjaśnij mechanizmy najczęstszych potknięć językowych. 8. Manipulacja językowa we współczesnym języku polityków lub twórców reklam. Omów zagadnienie, analizując zgromadzony materiał językowy. 9. Scharakteryzuj język prasy młodzieżowej. Analizując teksty dwóch wybranych tytułów prasowych, oceń jego poprawność. 10. Cechy stylu urzędowego. Omów na wybranych dokumentach szkolnych (np. statut, regulaminy, WSO). 11. Język jako cecha charakterystyczna wybranej subkultury muzycznej. Omów, analizując zgromadzony materiał językowy. 12. Przeprowadź analizę języka uczniów twojej szkoły pod kątem poprawności językowej, charakterystycznego żargonu i kultury języka. 13. Język ezopowy w literaturze czasów zaborów. Omów zagadnienie na dowolnym przykładzie tekstu literackiego tego okresu. 14. Frazeologizmy biblijne i mitologiczne we współczesnym języku. Omów temat na 15. Rodzaje neologizmów i ich funkcje w twórczości Bolesława Leśmiana i poetów awangardowych okresu XX lecia międzywojennego. 16. Współczesne słownictwo zawodowe. Omów zagadnienie, analizując język wybranej przez siebie profesji. 17. Język erotyki. Omów różne sposoby mówienia o miłości w utworach różnych epok. 18. Omów funkcję języka mówionego w literaturze XX i XXI wieku. Zanalizuj wybrane przykłady literackie. 19. Język utworów Gombrowicza i Witkacego jako wyzwanie wobec tradycji. Scharakteryzuj zjawisko na 20. SMS, chat, Internetowe forum jakie cechy ma język tych form komunikacji? Omów zjawisko, analizując odpowiednie teksty. 21. Język reklam telewizyjnych. Omów zjawisko perswazji na podstawie odpowiednio wybranych przykładów. 6

7 22. Scharakteryzuj żargon młodzieżowy występujący w wybranej lekturze ( lub lekturach) i porównaj go z żargonem używanym w Twojej szkole. Jakie dostrzegasz zmiany w słownictwie i frazeologii? Jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny odzwierciedlają się w języku młodzieżowym? 23. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie wybranych utworów z literatury współczesnej. 24. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literackich renesans, barok, oświecenie. 25. Co wpływa na poprawność języka? Omów problem, analizując teksty prezentujące podstawowe cechy dobrego stylu. 26. Omów wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zebrany materiał, scharakteryzuj funkcję skrzydlatych słów w tekstach mówionych i pisanych. 27. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Analiza przykładów (np. listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, F. Chopina). 28. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość. 29. Funkcje stylizacji biblijnej w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 30. Polszczyzna początku XXI wieku. Scharakteryzuj język wybranych środowisk, analizując celowo dobrane utwory z prozy współczesnej. 7