(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP03/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP03/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO03/ (13) B1 (51) Int.Cl. A61K 38/28 ( ) A61K 47/00 ( ) A61K 9/08 ( ) (54) Preparat farmaceutyczny zawierający insulinę o polepszonej trwałości (30) Pierwszeństwo: , DE, (73) Uprawniony z patentu: SANOFI-AVENTIS DEUTSCHLAND GMBH, Frankfurt nad Menem, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 14/05 (72) Twórca(y) wynalazku: ANETTE BRUNNER-SCHWARZ, Frankfurt, DE NORBERT LILL, Kronberg, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/11 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Barbara Gugała PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Wynalazek dotyczy preparatu farmaceutycznego zawierającego insulinę, o polepszonej trwałości, środek powierzchniowo czynny, ewentualnie środek konserwujący i ewentualnie środek izotonizujący i dalsze środki pomocnicze, przy czym ten farmaceutyczny preparat wykazuje ph w zakresie kwaśnym. Te preparaty można stosować do leczenia cukrzycy i nadają się one zwłaszcza jako preparaty, dla których wymagana jest duża trwałość na obciążenia termiczne i/lub fizyczno-mechaniczne. Takie preparaty mogą być zawarte w środkach do podawania pozajelitowego, które mogą być stosowane w cukrzycy. Na świecie około 120 milionów ludzi cierpi na cukrzycę. Wśród nich istnieje około 12 milionów chorych z cukrzycą typu I, dla których uzupełnienie brakującego wydzielania wewnątrzwydzielniczej insuliny jest dotychczas jedyną możliwą terapią. Cierpiący, przez całe życie, skazani są na wstrzykiwanie insuliny z reguły wiele razy dziennie. W przeciwieństwie do cukrzycy typu I, w przypadku cukrzycy typu II nie występuje zasaczo brak insuliny, jednak w wielu przypadkach, przede wszystkim w zaawansowanym stadium, leczenie insuliną, ewentualnie w kombinacji z doustnym środkiem przeciw-cukrzycowym, jest postrzegane jako korzystna postać terapii. U osób zdrowych, uwalnianie insuliny przez trzustkę jest silnie związane z poziomem cukru we krwi. Podwyższone poziomy cukru we krwi, jakie występują po posiłkach, są szybko kompensowane przez odpowie wzrost stężenia insuliny. Na czczo, poziom insuliny w osoczu obniża się do wartości podstawowej, która wystarcza do ciągłego zabezpieczenia zaopatrzenia w glukozę narządów i tkanek wrażliwych na insulinę i utrzymania na niskim poziomie produkcji glukozy przez wątrobę w nocy. Zastąpienie wewnątrzpochodnego wydzielania insuliny przez zewnątrzpochodne, najczęściej podskórne wstrzykiwanie insuliny nie daje ściśle wyżej opisanej jakości fizjologicznej regulacji glukozy we krwi. Często dochodzi do odchyleń poziomu glukozy we krwi w górę lub w dół, które w najcięższych postaciach mogą zagrażać życiu. Ponadto, także trwający latami podwyższony poziom cukru we krwi bez początkowych objawów przedstawia sobą zwiększone ryzyko dla zdrowia. Najobszerniejsze badania DCCT w USA (The Diabetes Control and Complications Trial Research Group (1993) N. Engl. J. Med. 329, ) wykazały jednoznacznie, że przewlekły podwyższony poziom cukru we krwi jest w sposób istotny odpowiedzialny za rozwój późnych powikłań cukrzycowych. Cukrzycowe późne powikłania są to uszkodzenia mikro- i makronaczyń, które w pewnych warunkach objawiają się jako retinopatie, nefropatie i neuropatie i prowadzą do ślepoty, niedomogi nerek oraz do utraty kończyn a ponadto wiążą się ze zwiększonym ryzykiem chorób serca/układu krążenia. Należy z tego wywnioskować, że polepszona terapia w cukrzycy w pierwszym rzędzie musi być ukierunkowana na to, aby utrzymywać poziom cukru we krwi możliwie ściśle w zakresie fizjologicznym. Zgoe z koncepcją intensywnej terapii insuliną, powinno się to osiągnąć przez wielokrotne wstrzykiwania w ciągu a szybko i długo działających preparatów insuliny. Preparaty szybko działające podaje się do posiłków, aby zrównoważyć poposiłkowy wzrost poziomu glukozy we krwi. Powoli działająca podstawowa insulina powinna zabezpieczyć podstawowe zaopatrzenie w insulinę, zwłaszcza podczas nocy, nie prowadząc do hipoglikemii/niedocukrzenia. Insulina jest polipeptydem składającym się z 51 aminokwasów, które dzielą się na dwa łańcuchy aminokwasów: łańcuch A złożony z 21 aminokwasów i łańcuch B z 30 aminokwasów. Łańcuchy są związane ze sobą dwoma mostkami disulfidowymi. Preparaty insuliny od wielu lat stosuje się do terapii w cukrzycy. Stosuje się przy tym nie tylko insulinę występującą naturalnie, lecz od niedawna także pochodne i analogi insuliny. Analogi insuliny są analogami naturalnie występujących insulin, mianowicie insuliny ludzkiej lub insuliny zwierzęcej, które różnią się podstawieniem przynajmniej jednego naturalnie występującego estru aminokwasu innym aminokwasem i/lub dodaniem/usunięciem przynajmniej jednego estru aminokwasu z odpowiadającej jej, poza tym takiej samej naturalnie występującej insuliny. Może tu chodzić także o aminokwasy, które nie występują w naturze. Pochodnymi insuliny są pochodne naturalnie występującej insuliny lub analogu insuliny, które zostały otrzymane przez modyfikację chemiczną. Chemiczna modyfikacja może polegać np., na dodaniu jednej lub więcej określonych grup chemicznych do jednego lub więcej aminokwasu. Z reguły pochodne insuliny i analogi insuliny mają trochę inne działanie niż ludzka insulina. Analogi insuliny o przyspieszonym początku zadziałania zostały opisane w opisach patentowych EP , EP i EP Opis patentowy EP dotyczy m.in., podstawienia pozycji B27 i B28. W opisie patentowym EP opisano analogi insuliny, które

3 PL B1 3 w pozycji B29 mają różne aminokwasy, korzystnie prolinę, lecz nie mają tam kwasu glutaminowego. Opis patentowy EP obejmuje analogi insuliny z lizyną lub argininą w pozycji B28, które ewentualnie mogą być modyfikowane dodatkowo w pozycji B3 i/lub A21. W opisie patentowym EP ujawniono analogi insuliny, które chronione są przed modyfikacją chemiczną, w których zmieniona została asparagina w pozycji B3 i przynajmniej jeden dalszy aminokwas w pozycjach A5, A15, A18 lub A21. Z reguły pochodne insuliny i analogi insuliny mają trochę inne działanie niż insulina ludzka. W publikacji WO 92/00321 opisano analogi insuliny, w których przynajmniej jeden aminokwas w pozycjach B1-B6 został zastąpiony przez lizynę lub argininę. Tego typu insuliny, w według publikacji WO 92/00321 wykazują przedłużone działanie. Opóźnione działanie wykazują także analogi insuliny opisane w opisie patentowym EO-A Znajdujące się na rynku preparaty insuliny z insulin występujących w naturze do substytucji insuliny różnią się pochodzeniem insuliny (np., insulina bydlęca, insulina świńska, insulina ludzka) oraz składem, przez co można wpływać na profil działania (rozpoczęcie działania i czas działania). Przez połączenie różnych preparatów insuliny można uzyskać różne profile działania i nastawić wartości cukru we krwi na możliwie zbliżone do fizjologicznych. Technologie rekombinacji DNA umożliwiają dziś wytwarzanie takich modyfikowanych insulin. Zalicza się do nich insulina Glargin (Gly(A21)- Arg(B31)-Arg(B32)-insulina ludzka) o przedłużonym czasie działania. Insulinę Glargin wstrzykuje się w postaci kwaśnego przezroczystego roztworu i ze względu na swoje własności rozpuszczalności strąca się ona w fizjologicznym zakresie ph tkanki podskórnej w postaci trwałego zasocjowanego heksameru. Insulinę Glargin wstrzykuje się jeden raz dziennie i odróżnia się ona od innych długo działających insulin tym, że ma płaski profil w osoczu i związane z tym zmniejszenie niebezpieczeństwa nocnych hipoglikemii (Schubert-Zsilavecz i inni: 2: (2002)). Szczególny preparat insuliny Glargin, który prowadzi do przedłużonego czasu działania, w przeciwieństwie do wcześniej opisanych preparatów, odznacza się przezroczystym roztworem przy kwaśnej wartości ph. Właśnie w kwaśnym ph insuliny wykazują jednak zmniejszoną trwałość i zwiększoną skłonność do agregacji w przypadku obciążeń termicznych i fizykomechanicznych, które dają się zauważyć w postaci zmętnień i strąceń (tworzenie cząstek) (Brange i inni, J. Ph. Sci 86: (1997)). Skłonność do agregacji może być wywoływana dodatkowo przez hydrofobowe powierzchnie, stykające się z roztworem (Sluzky i inni, Proc. NATO. Acad. Sci. 88: (1991)). Jako powierzchnie hydrofobowe mogą być traktowane naczynia szklane dla preparatu, materiał główki zamknięcia lub powierzchnia graniczna z powietrzem nad roztworem. Ponadto, jako dodatkowe hydrofobowe zarodki agregacji mogą funkcjonować subtelne kropelki oleju silikonowego przedostające się przy pobieraniu dziennych dawek insuliny przez silikonowane zastrzyki insulinowe znajdujące się w handlu i przyspieszać proces. W publikacji WO 01/43762 opisano wodne preparaty do podawania pozajelitowego, zawierające polipeptyd i glicerynę, w których stabilizację preparatu powinno się uzyskać przez oczyszczenie działającego destabilizująco skłaka gliceryny. W publikacji WO 00/23098 opisano preparaty insuliny stabilizowane za pomocą Polisorbatu (polisorbinianu) 20 lub Poloxameru 188 do podawania do płuc, jednak nie opisuje ona stabilizacji kwaśnych roztworów przeciw tworzeniu zarodków agregacji. W zgłoszeniu międzynarodowym PCT/EP02/02625 (nie opublikowane) opisano preparaty insuliny nie zawierające cynku i zawierające niewielkie ilości cynku o polepszonej trwałości w temperaturze pokojowej i temperaturze ciała oraz na mechaniczne obciążenia przez dodatek środków powierzchniowo czynnych, jednak nie opisano stabilizacji kwaśnych roztworów przeciw tworzeniu zarodków agregacji. U podstaw opracowania wynalazku leżało więc zadanie znalezienia preparatów insuliny rozpuszczalnych w środowisku kwaśnym ze środkami powierzchniowo czynnymi, które odznaczają się dużą trwałością w czasie długotrwałego przechowywania w stosunku do obciążeń temperaturowych i fizykomechanicznych i tolerują duże obciążenia hydrofobowymi zarodkami agregacji. Niespodziewanie stwierdzono, że dodatek środków powierzchniowo czynnych może bardzo zwiększyć trwałość kwaśnych preparatów insuliny i dlatego można nawet wytworzyć preparaty, które przez wiele miesięcy przy narażeniu na temperaturę, gwarantują znacznie większą trwałość w stosunku do hydrofobowych zarodków agregacji. Takie preparaty farmaceutyczne mogą ponadto zawierać środek konserwujący, środek izotonizujący oraz dalsze substancje pomocnicze.

4 4 PL B1 Przedmiotem wynalazku jest więc preparat farmaceutyczny, charakteryzujący się tym, że zawiera Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)-insulinę ludzką, środek powierzchniowo czynny wybrany z grupy obejmującej monolaurynian polioksyetyleno(20)sorbitolu i monooleinian polioksyetyleno(20)sorbitolu, ewentualnie środek konserwujący, który stanowi krezol i ewentualnie środek izotonizujący, który stanowi gliceryna i dalsze substancje pomocnicze, którymi są kwasy i ługi, przy czym preparat ten jest przezroczystym roztworem, który wykazuje wartość ph w zakresie kwaśnym (ph 3,5-4,5). W preparacie według wynalazku Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)-insulina ludzka występuje korzystnie w stężeniu nmoli/ml, korzystniej w stężeniu nmoli/ml. Środek powierzchniowo czynny występuje w preparacie korzystnie w stężeniu μg/ml, korzystniej w stężeniu μg/ml a najkorzystniej w stężeniu μg/ml. W preparacie tym gliceryna występuje w stężeniu korzystnie mmolowym. Preparaty farmaceutyczne według wynalazku mogą być stosowane do leczenia cukrzycy. Zawarte w preparacie według wynalazku środki powierzchniowo czynne spełniają rolę stabilizatora. Te środki powierzchniowo czynne mogą być również stosowane jako stabilizatory w procesie wytwarzania samej insuliny, jak też jej pochodnych. Monolaurynian polioksyetyleno(20)sorbitolu określany również jako Polisorbat 20 występuje pod nazwą handlową Tween 20 a monooleinian polioksyetyleno(20)sorbitolu określany również jako Polisorbat 80 występuje pod nazwą handlową Tween 80. W dalszej części zgłoszenie zostanie opisane na podstawie kilku przykładów, które w żadnym wypadku nie powinny stanowić ograniczenia wynalazku. P r z y k ł a d y Następujące dalej przykłady powinny bliżej objaśnić wynalazek, bez działania w kierunku jego ograniczenia. Doświadczenia porównawcze: Wytwarza się różne preparaty z analogu insuliny Glargin (Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)-insulina ludzka). W tym celu dysperguje się Insulinę Glargin w części wody do zastrzyków, rozpuszcza przy ph 3-4, dodaje krezol jako środek konserwujący i glicerynę jako środek izotonizujący, nastawia ph za pomocą kwasu solnego/naoh na 4,0±0,2 i dopełnia do końcowej objętości. Stężenie insuliny Glargin w każdym z opisanych niżej doświadczeń wynosi 3,6378 mg/ml (co odpowiada 100 jednostkom/ml). Drugi preparat wytwarza się identycznie, jednak dodaje się określoną ilość środka powierzchniowo czynnego. Roztwory wlewa się do naczyń szklanych o pojemności 10 ml (ampułek) i zawija na obwodzie. Te naczynia poddaje się następnie symulowanym warunkom obciążeń występujących podczas użytkowania obciążeniom fizyko-mechanicznym. 1. Test w warunkach użytkowania. Naczynia układa się w pudełku teleskopowym i podczas przebiegu doświadczenia przez 28 składuje się w temperaturze +25 C przy kontrolowanej wilgotności i bez dostępu światła. Dla symulowania pobierania przez pacjenta, codziennie jeden raz pobiera się około 5 jednostek międzynarodowych (UJ) roztworu za pomocą handlowej strzykawki insulinowej i wyrzuca. Na początku i na końcu tygoa pracy ten cykl wykonuje się dwukrotnie, w celu nastawienia pobierania w okresie końca tygoa. Przed każdym pobraniem prowadzi się wizualną ocenę roztworu w naczyniu pod kątem zmętnienia i/lub tworzenia się cząstek. 2. Test wstrząsania: Naczynia szklane układa się w pudełku teleskopowym w pozycji leżącej na wytrząsarce laboratoryjnej z inkubatorem i termostatem i w temperaturze 25 C wytrząsa się z 90 ruchami/min równolegle do ruchu poziomego przez 10. Po określonym czasie oznacza się wielkość zmętnienia próbek za pomocą laboratoryjnego fotometru do pomiaru zmętnienia (nefelometru) w jednostkach nefelometrycznych formaldazyny (Formaldazine Nephelometric Unit = FNU). Wielkość zmętnienia odpowiada intensywności rozproszonego promieniowania naświetlanego światła na cząstkach zdyspergowanych w próbce. P r z y k ł a d 1: Stabilizacja Insuliny Glargin za pomocą Polysorbatu 20 (Tween 20) w okresie testu użytkowania a) Roztwór filtruje się sterylnie przez kombinację filtrów 0,2 μm i 0,1 μm. Następnie napełnia się nim buteleczki do zastrzyków o pojemności 10 ml i zamyka zawijaną pokrywką z włożoną wkładką uszczelniającą. b) Roztwór porównawczy wytwarza się identycznie, jednak do wody do celów iniekcji najpierw wprowadza się odpowieą ilość środka powierzchniowo czynnego (10-30 ppm Polysorbatu 20).

5 PL B1 5 Wzorce składuje się w temperaturze +5 C, 25 C i 37 C przez ściśle określony czas. Każdorazowo 10 wzorców poddaje się następnie testowi użytkowania. Wyniki zostały podane w następującej dalej tabeli. Składowanie przez 3 miesiące w 5 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,020 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 6 miesięcy w 5 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,020 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,030 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 3 miesiące w 25 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 6 miesięcy w 25 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat

6 6 PL B1 Składowanie przez 1 miesiąc w 37 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 3 miesiące w 37 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 6 miesięcy w 37 C Wzorzec do badań Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,030 mg/ml Polysorbat Bez dodatku Polysorbatu 20 w roztworze już po 7 ach może wystąpić tworzenie się cząstek. Przez dodatek Polysorbat 20 można znacznie ograniczyć tworzenie się cząstek podczas okresu użytkowania. Stabilizujące działanie Polysorbat 20 pozostaje trwałe także przy składowaniu w podwyższonych temperaturach w ciągu 3 miesięcy. Nie można było stwierdzić pogorszenia stabilizującego działania przez możliwą hydrolizę Polisorbate w kwaśnym środowisku roztworu w porównaniu z danymi po 1 miesiącu składowania. P r z y k ł a d 2: Stabilizacja Insuliny Glargin za pomocą Polysorbat'u 20 (Tween 20) przy obciążeniach fizyko-mechanicznych a) Roztwór filtruje się sterylnie przez kombinację filtrów 0,2 μm i 0,1 μm. Następnie napełnia się nim buteleczki do zastrzyków o pojemności 10 ml i zamyka zawijaną pokrywką z włożoną wkładką uszczelniającą. b) Roztwór porównawczy wytwarza się identycznie, jednak do wody do celów iniekcji najpierw wprowadza się odpowieą ilość środka powierzchniowo czynnego (0,010-0,030 mg/ml Polysorbat 20). Wzorce składuje się w temperaturze +5 C, 25 C i 37 C przez ściśle określony czas. Każdorazowo 5 wzorców poddaje się następnie testowi wytrząsania. Wyniki zostały podane w następującej

7 PL B1 7 dalej tabeli, przy czym granica 15 FNU odpowiada zmętnieniu, które jest rozpoznawalne w świetle dziennym. Składowanie przez 1 miesiąc w 5 C Ilość ampułek wykazujących >15 FNU Wzorzec do badań 0 0,5 a 1 dzień Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 1 miesiąc w 25 C Ilość ampułek wykazujących >15 FNU Wzorzec do badań 0 0,5 a 1 dzień Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Składowanie przez 1 miesiąc w 37 C Ilość ampułek wykazujących >15 FNU Wzorzec do badań 0 0,5 a 1 dzień Insulina Glargin Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat Insulina Glargin + 0,015 mg/ml Polysorbat Bez dodatku Polysorbatu 20 w roztworze, już po 2 ach silnych narażeń fizyko-mechanicznych może wystąpić tworzenie się cząstek. Przez dodatek Polysorbatu 20 można znacznie ograniczyć tworzenie się cząstek podczas obciążeń fizyko-mechanicznych. Stabilizujące działanie Polysorbatu 20 pozostaje trwałe także przy składowaniu w podwyższonych temperaturach. Nie można było stwierdzić pogorszenia stabilizującego działania przez możliwą hydrolizę polisorbate w kwaśnym środowisku roztworu w porównaniu z danymi po 1 miesiącu składowania. P r z y k ł a d 3: Porównanie stabilizacji insuliny Glargin za pomocą Polysorbatu 20 (Tween 20) i Polysorbatu 80 (Tween 20) w okresie testu na użytkowanie Otwierano każdorazowo 10 ampułek zawierających 5 ml insuliny Glargin do zastrzyków i: a) dodano 0,001 mg/ml Polysorbatu 20 b) dodano 0,01 mg/ml Polysorbatu 20

8 8 PL B1 c) dodano 0,001 mg/ml Polysorbatu 80 d) dodano 0,01 mg/ml Polysorbatu 80 w postaci stężonego roztworu macierzystego. Wzorce poddano następnie testowi użytkowania. Wyniki zostały podane w następującej dalej tabeli. Ilość ampułek z utworzonymi cząstkami po Wzorzec do badań Insulina Glargin + 0,001 mg/ml Polysorbat 20 nie Tak tak, występuje dużo cząstek tak, występuje dużo cząstek Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat 20 nie Nie nie nie Insulina Glargin + 0,001 mg/ml Polysorbat 80 nie Tak tak, występuje dużo cząstek tak, występuje dużo cząstek Insulina Glargin + 0,010 mg/ml Polysorbat 80 nie Nie nie nie Dodatek Polysorbatu 20 lub Polysorbatu 80 w stężeniu 0,01 mg/ml jest w stanie w takim samym stopniu stabilizować roztwór przeciw tworzeniu cząstek podczas okresu użytkowania. Zastrzeżenia patentowe 1. Preparat farmaceutyczny, znamienny tym, że zawiera Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)-insulinę ludzką, środek powierzchniowo czynny wybrany z grupy obejmującej monolaurynian polioksyetyleno(20)sorbitolu i monooleinian polioksyetyleno(20)sorbitolu, ewentualnie środek konserwujący, który stanowi krezol i ewentualnie środek izotonizujący, który stanowi gliceryna i dalsze substancje pomocnicze, którymi są kwasy i ługi, przy czym preparat ten jest przezroczystym roztworem, który wykazuje wartość ph w zakresie kwaśnym (ph 3,5-4,5). 2. Preparat farmaceutyczny według zastrz. 1, znamienny tym, że Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)- insulina ludzka występuje w stężeniu nmoli/ml. 3. Preparat farmaceutyczny według zastrz. 2, znamienny tym, że Gly(A21),Arg(B31),Arg(B32)- insulina ludzka występuje w stężeniu nmoli/ml. 4. Preparat farmaceutyczny według zastrz. 1-3, znamienny tym, że środek powierzchniowo czynny występuje w stężeniu μg/ml. 5. Preparat farmaceutyczny według zastrz. 4, znamienny tym, że środek powierzchniowo czynny występuje w stężeniu μg/ml. 6. Preparat farmaceutyczny według zastrz. 5, znamienny tym, że środek powierzchniowo czynny występuje w stężeniu μg/ml. 7. Preparat farmaceutyczny według jednego lub więcej z zastrz. 2-6, znamienny tym, że gliceryna występuje w stężeniu mmolowym. 8. Preparat farmaceutyczny według jednego lub więcej z zastrz. 1-7, znamienny tym, że środek powierzchniowo czynny stanowi monolaurynian polioksyetyleno(20)sorbitolu. 9. Preparat farmaceutyczny według jednego lub więcej z zastrz. 1-7, w którym środek powierzchniowo czynny stanowi monooleinian polioksyetyleno(20)sorbitolu. Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)