Diagnoza i prognozy. makroekonomiczne dla województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków budżetu państwa w ramach działania 2.1 ZPORR Diagnoza i prognozy makroekonomiczne dla województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy Opole 2009

2 Diagnoza i prognozy makroekonomiczne dla województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy

3

4 Diagnoza i prognozy makroekonomiczne dla województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Opole 2009

5 Autorzy opracowania: Iwona Mąkolska Łukasz Ostrowski Prof. dr hab. Robert Rauziński Dr Kazimierz Szczygielski Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego ul. Piastowska 14, Opole tel , fax ISBN Redakcja, korekta, redakcja techniczna, druk i łamanie: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża Opole, ul. Katedralna 6 tel , sekretariat@wydawnictwo.opole.pl Nakład: 450 egz., obj. 8,5 ark. druk., 5,5 ark. wyd.

6 Spis treści Iwona MąkolskaŁukasz Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego w kontekście rynku pracy SFERA PODSTAWOWYCH DETERMINANT MAKRO- I MEZOEKONOMICZNYCH Wzrost gospodarczy Stopień konwergencji wewnętrznej Stopień konwergencji zewnętrznej Wydajność pracy na bazie wartości dodanej brutto PRACUJĄCY W GOSPODARCE NARODOWEJ Uwagi metodologiczne Pracujący w gospodarce narodowej ogółem Pracujący w gospodarce narodowej w podmiotach, w których liczba pracujących przekracza 9 osób BADANIE POPYTU NA PRACĘ Uwagi metodologiczne Pracujący ogółem Wolne miejsca pracy Nowo utworzone miejsca pracy KAPITAŁ ZAGRANICZNY A RYNEK PRACY Uwagi metodologiczne Spółki z udziałem kapitału zagranicznego wg liczby pracujących Spółki z udziałem kapitału zagranicznego wg kraju pochodzenia kapitału Spółki z udziałem kapitału zagranicznego wg działów Polskiej Klasyfikacji Działalności Zaangażowany kapitał zagraniczny Pracujący w spółkach z udziałem kapitału zagranicznego WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE W KONTEKŚCIE SPOWOLNIENIA GOSPODARCZEGO. ELEMENTY DIAGNOZY ORAZ WYNIKI BADAŃ ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM OBSZARU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I RYNKU PRACY Spis treści 5

7 5.1. Sytuacja województwa opolskiego w kontekście osłabienia gospodarczego synteza Charakterystyka badania Wyniki badań analiza i interpretacja Podsumowanie Prof. dr hab. Robert RauzińskiDr Kazimierz Szczygielski Analiza i ocena współczesnych czynników kształtujących regionalny i lokalne rynki pracy w województwie opolskim WPROWADZENIE UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE SPECYFIKA REGIONALNYCH CZYNNIKÓW ODDZIAŁUJĄCYCH NA RYNEK PRACY Uwarunkowania demograficzne Uwarunkowania społeczne Uwarunkowania gospodarcze Bilanse zasobów pracy na zróżnicowanych rynkach OBSZARY PROBLEMOWE W WYMIARZE REGIONALNYM I LOKALNYM Sytuacja demograficzna Obszary problemowe REKOMENDACJE Literatura Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Prognozy makroekonomiczne dla województwa opolskiego. Prognoza podstawowych wielkości makroekonomicznych z uwzględnieniem obszaru rynku pracy WPROWADZENIE METODOLOGIA PROGNOZY MAKROEKONOMICZNE PROGNOZY DLA RYNKU PRACY PODSUMOWANIE Spis treści 6

8 Iwona Mąkolska Łukasz Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego w kontekście rynku pracy

9

10 1. SFERA PODSTAWOWYCH DETERMINANT MAKRO- I MEZOEKONOMICZNYCH 1.1. Wzrost gospodarczy Udział województwa opolskiego w produkcie krajowym brutto szacowany jest na około 2,2%. Wysokość produktu systematycznie rośnie i w świetle ostatnich danych, w 2006 r. wyniosła ponad 23 mld zł (wykr. 1). Na tle ostatnich kilkunastu lat zauważalne są przede wszystkim: rekordowo wysoka dynamika w 2004 roku (bardzo dobra koniunktura w branży przemysłowej, wejście Polski do Wspólnoty Europejskiej), równie wysoka dynamika w cenach bieżących do 1998 r., niemniej jednak realnie znacząco niższa z uwagi na wysoki poziom wskaźnika inflacji (w 1996 r. inflacja w kraju wyniosła 19,9% rok do roku, w 1997 r. 14,9%, a rok później 11,8%). Ponad dwie trzecie produktu powstaje w podregionie opolskim obejmującym powiaty: głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, krapkowicki, oleski, opolski, strzelecki oraz Opole. Natomiast 31,5% produktu wytwarzanego w województwie przypada na podregion nyski. Zauważalny jest fakt, iż dynamika PKB, za wyjątkiem 2000 i 2004 r. była wyższa w podregionie nyskim aniżeli w podregionie opolskim (tab. 1). Pierwszy z podregionów generuje 0,7% produktu wytwarzanego w kraju, drugi zaś ok. 1,5%. Wykres 1. Produkt krajowy brutto w województwie opolskim w latach Sfera podstawowych determinant makro- i mezoekonomicznych 9

11 Tabela 1. Produkt krajowy brutto w woj. opolskim wg podregionów w latach Wyszczególnienie Podregion opolski Podregion nyski Produkt krajowy brutto Lata rok poprzedni Polska województwo w mld zł = 100 = 100 = ,0 103,0 1,5 68, ,5 99,6 1,6 69, ,6 123,8 1,7 71, ,6 101,0 1,5 67, ,5 101,6 1,5 68, ,3 100,2 1,6 68, ,2 114,3 1,6 69, ,4 106,7 0,7 31, ,9 109,1 0,7 30, ,3 106,2 0,7 28, ,0 104,1 0,7 32, ,7 103,3 0,7 31, ,5 102,7 0,7 31, ,4 108,6 0,7 30,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego Stopień konwergencji wewnętrznej Województwo opolskie należy do grupy województw, w których wskaźnik produktu krajowego brutto przypadającego na 1 mieszkańca jest niższy aniżeli średnio w Polsce. W świetle ostatnich dostępnych danych, PKB per capita wyniósł w Opolskiem w 2006 r. 22,3 tys. zł względem 27,8 tys. zł przeciętnie w kraju. Gorszy wynik odnotowały województwa: świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, podkarpackie oraz lubelskie (wykr. 2). Wewnątrz województwa, na poziomie podregionów NTS3 wyższy poziom wskaźnika osiąga podregion opolski (wykr. 3, mapa 1). Wykres 2. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w Polsce wg województw w 2006 roku (w tys. zł) 10

12 Wykres 3. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w woj. opolskim wg podregionów i przeciętnie w Polsce w latach (w tys. zł) Wskaźnik dysproporcji wewnątrzregionalnych na bazie produktu krajowego brutto per capita wskazuje, iż dysproporcje w rozwoju jednostek poziomu NTS3 są w Opolskiem relatywnie niskie. Stosunek pomiędzy wielkością (PKB na 1 mieszkańca 1 ) uzyskaną przez podregion statystycznie najbardziej rozwinięty a najmniej rozwinięty wynosi w Opolskiem 1,4 do 1. Na przykład dla województwa mazowieckiego wskaźnik ten wynosi 4,1:1, dolnośląskiego 2,2:1, a śląskiego 1,8:1. Przeciętnie w kraju dysproporcje są znaczne i wynoszą odpowiednio: 5,3:1 dla Polski ogółem i 3,5:1 po wyłączeniu z klasyfikacji stolicy kraju (tab. 2). Równie istotnych informacji dostarcza wysokość dynamiki PKB na 1 mieszkańca w ostatnich latach. Średniorocznie w latach stopa wzrostu na bazie cen bieżących wyniosła w województwie opolskim 5,4% względem 6,1% przeciętnie w kraju. W przekroju podregionów NTS3 wyższą dynamiką cechował się podregion nyski, dla którego przeciętny roczny wzrost wyniósł 5,7% wobec 5,4% w podregionie opolskim (tab. 3). 1 PKB na 1 mieszkańca w 2006 r. wyniósł w podregionie opolskim zł, a w podregionie nyskim zł. Tabela 2. Wskaźnik dysproporcji wewnątrzregionalnych na bazie produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w 2006 r. Województwo wskaźnik mazowieckie 4,1 małopolskie 2,8 wielkopolskie 2,6 dolnośląskie 2,2 pomorskie 2,1 zachodniopomorskie 2,1 śląskie 1,8 łódzkie 1,6 kujawsko-pomorskie 1,6 lubelskie 1,5 opolskie 1,4 podlaskie 1,4 warmińsko-mazurskie 1,3 podkarpackie 1,3 świętokrzyskie 1,2 lubuskie 1,0 Polska 5,3 Polska (bez Warszawy) 3,5 Źródło: Opracowanie własne. 1. Sfera podstawowych determinant makro- i mezoekonomicznych 11

13 Mapa 1. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w Polsce wg podregionów NTS 3 (Polska=100) 12 I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... Uwagi: Podział na podregiony wg Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. Tabela 3. Dynamika produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w woj. opolskim i w Polsce w latach (rok poprzedni=100) Wyszczególnienie Średniorocznie Opolskie 101,3 102,6 102,6 118,6 102,7 104,7 105,4 podregion nyski 102,9 103,6 104,5 106,5 109,4 107,3 105,7 podregion opolski 100,7 102,1 101,7 124,4 100,0 103,5 105,4 Polska 104,7 103,8 104,4 109,7 106,4 107,9 106,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie.

14 1.3. Stopień konwergencji zewnętrznej Wartość produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca we wszystkich polskich regionach jest niższa niż średnio w Unii Europejskiej (UE 27=100%, wg parytetu siły nabywczej). Dodatkowo wszystkie województwa, poza mazowieckim, charakteryzuje niższy poziom produktu niż w sąsiednich regionach czeskich poziomu NTS2. Opolskie, osiągając 42,1% średniej unijnej zajmuje w Polsce 11 miejsce i wyprzedza województwa: warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, podlaskie, podkarpackie oraz lubelskie. Dwa sąsiadujące z opolskim regiony czeskie osiągają lepsze rezultaty, oba około 60% średniej unijnej (dane z 2006 r., mapa 2) 2. 2 Spośród prawie trzystu regionów Unii Europejskiej na poziomie NTS2, piętnaście ostatnich o najniższym wskaźniku znajduje się w Bułgarii, Polsce i Rumunii. Jeden region na cztery cechuje się wskaźnikiem niższym Mapa 2. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg regionów NTS 2 (średnia dla Unii Europejskiej=100) Uwagi: Podział na podregiony wg Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu. 1. Sfera podstawowych determinant makro- i mezoekonomicznych 13

15 W przekroju wg podregionów NTS3, podregion nyski osiąga 33,6% średniej unijnej, zaś podregion opolski 47,6%. Dla porównania w wybranych regionach wskaźnik ten osiąga następujące wartości: w podregionie wrocławskim 40,2%, wałbrzyskim 41,2%, częstochowskim 43,8%, kraju ołomunieckim (Czechy) 57,4%, a w mieście Wrocławiu 76,2% Wydajność pracy na bazie wartości dodanej brutto Wydajność pracy, mierzona wartością dodaną brutto, przeliczona na liczbę pracujących w gospodarce narodowej, jest niższa o 5,5% od średniej w Polsce, co stawia region na ósmym miejscu w kraju. W przekroju wg sekcji wydajność pracy: w rolnictwie jest wyższa o 19,5% niż przeciętnie w kraju (8 miejsce w rankingu województw), w przemyśle jest wyższa o 1,1% niż przeciętnie w kraju (5 miejsce), w tym w przetwórstwie przemysłowym jest niższa o 3% (6 miejsce), w budownictwie jest niższa o 11,2% niż przeciętnie w kraju (16 miejsce), w usługach jest niższa o 9,5% niż przeciętnie w kraju (10 miejsce), w tym w usługach rynkowych jest niższa o ponad 10% (13 miejsce). 14 I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... Wyszczególnienie Tabela 4. Wartość dodana brutto na 1 pracującego w Polsce wg województw i grup sekcji w 2006 r. (Polska=100) ogółem rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo przemysł ogółem przetwórstwo przemysłowe Polska 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Mazowieckie 133,2 136,1 125,8 112,7 105,5 132,0 131,0 Dolnośląskie 114,4 114,8 131,1 136,8 105,1 96,3 94,5 Śląskie 108,5 75,5 107,6 110,7 96,0 95,1 94,2 Pomorskie 107,2 124,3 96,6 100,1 106,9 99,3 98,3 Zachodniopomorskie 104,1 204,2 80,4 79,4 102,8 97,6 95,6 Lubuskie 100,5 155,8 100,3 91,1 105,4 88,8 87,3 Wielkopolskie 96,6 168,7 91,4 95,8 102,4 93,2 90,0 Opolskie 94,5 119,5 101,1 97,0 88,8 90,5 89,2 Kujawsko-pomorskie 92,9 134,3 85,6 90,2 102,2 92,7 93,4 Warmińsko-mazurskie 90,8 183,9 75,9 79,7 96,1 89,7 90,0 Łódzkie 87,4 105,3 84,7 81,9 99,9 91,2 90,7 Małopolskie 87,4 45,9 101,5 105,0 90,3 91,4 90,7 Podlaskie 77,9 110,9 82,7 86,4 102,7 90,1 90,5 Świętokrzyskie 74,4 58,0 92,4 95,5 97,3 87,9 87,7 Podkarpackie 70,6 30,9 79,8 84,7 92,9 84,4 85,8 Lubelskie 67,9 52,5 82,7 83,9 97,1 86,9 90,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. niż 75%. Wśród 68 regionów ze średnią poniżej 75%, piętnaście było w Polsce, siedem w Rumunii, siedem w Czechach, po sześć w Bułgarii, Grecji i na Węgrzech, pięć we Włoszech, cztery w Portugalii i Francji, trzy na Słowacji, a po jednym w Hiszpanii, Słowenii, Estonii, Litwie i Łotwie. Najniższy poziom wskaźnik osiągnął w rumuńskim Nord-Est (25% średniej unijnej), zaś najwyższy w Londynie (336%). budownictwo usługi ogółem usługi rynkowe

16 2. PRACUJĄCY W GOSPODARCE NARODOWEJ Uwagi metodologiczne W niniejszym rozdziale informacje określające pracujących dotyczą: w podrozdziale 2.1 wszystkich podmiotów niezależnie od liczby pracujących, w podrozdziale 2.2 podmiotów, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz w jednostkach sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących, za wyjątkiem: gospodarstw indywidualnych w rolnictwie, fundacji, stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego (bez duchownych). Do pracujących w gospodarce narodowej ogółem zaliczono: osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy (tj. umowy o pracę, powołania, wyboru lub mianowania) łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo; pracodawców i pracujących na własny rachunek; agentów pracujących na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia; osoby wykonujące pracę nakładczą; członków spółdzielni produkcji rolniczej, tj. członków RSP oraz powstałych na ich bazie spółdzielni o innym profilu produkcyjnym, w odniesieniu do których funkcjonuje prawo spółdzielcze, a także członków spółdzielni kółek rolniczych. Dane w podrozdziale 2.2.1, i oparte są o pracujących wg faktycznego (stałego) miejsca pracy. Natomiast wszelkie informacje począwszy od podrozdziału dotyczą pracujących z uwzględnieniem kryterium siedziby zarządu zakładów w głównym miejscu pracy zgodnie z nadanym im numerem identyfikacyjnym REGON. Wszelkie prezentowane w tabelach sekcje i działy oparte są na Polskiej Klasyfikacji Działalności Pracujący w gospodarce narodowej ogółem W gospodarce narodowej w woj. opolskim pracuje ponad 320 tys. osób, z czego większość w sektorze prywatnym. W przekroju wg branż, w sektorze rolnym pracuje 16,1% ogółu pracujących, w sektorze przemysłowym 24,8%, w sektorze budowlanym 6,5%, a w usługowym 52,6%. W porównaniu do przeciętnej w kraju, województwo opolskie cechuje się wyższym udziałem pracujących w rolnictwie, przemyśle i budownictwie, zaś niższym w usługach (wykr. 4). 2. Pracujący w gospodarce narodowej 15

17 Wykres 4. Pracujący w gospodarce narodowej wg sektorów w województwie opolskim i w Polsce w 2007 r. (w %, stan w końcu roku) I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... W ciągu ostatnich pięciu lat (2007 r. do 2002 r. 3 ) liczba pracujących w całej gospodarce w województwie opolskim wzrosła o 6,2% względem 7,8% przeciętnie w kraju. W tym samym czasie zmiany liczby pracujących przedstawiały się następująco: w działalności związanej z edukacją wzrost o 18,1% (w kraju wzrost o 15,4%), w działalności usługowej komunalnej, społecznej i indywidualnej, pozostałej wzrost o 15,4% (w kraju wzrost o 11,9%), w budownictwie wzrost o 11,5% (w kraju wzrost o 15,5%), w handlu i naprawach wzrost o 11,2% (w kraju wzrost o 10,6%), w administracji publicznej i obronie narodowej; obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnych wzrost o 11,2% (analogicznie jak w Polsce), w pośrednictwie finansowym wzrost o 10,4% (w kraju wzrost o 12,7%), w przetwórstwie przemysłowym wzrost o 9,8% (w kraju wzrost o 11,9%), w obsłudze nieruchomości i firm wzrost o 8,3% (w kraju wzrost o 22%), w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi wzrost o 7,7% (w kraju wzrost o 14,6%), w działalności związanej z transportem, gospodarką magazynową i łącznością wzrost o 7,5% (w kraju wzrost o 7%), w sektorze rolnym spadek liczby pracujących o 0,9% (w kraju spadek o 0,8%), w działalności związanej z ochroną zdrowia i pomocą społeczną spadek o 18,9% (w kraju spadek o 13,4%). W ujęciu nominalnym liczba pracujących w województwie opolskim w tym samym czasie wzrosła najbardziej w przetwórstwie przemysłowym (o 6,2 tys. osób), handlu i naprawach (o 4,7 tys.), edukacji (o 4 tys.) i budownictwie (o 2,1 tys.). Liczba pracują Brak ostatecznych danych za 2008 r.; zmiana metodologii począwszy od 2002 r.

18 cych w sektorze rolnym zmniejszyła się o 0,5 tys., a w działalności związanej z ochroną zdrowia i pomocą społeczną o 4,3 tys. osób Pracujący w gospodarce narodowej w podmiotach, w których liczba pracujących przekracza 9 osób Pracujący wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności 4 W województwie opolskim w podmiotach o liczbie pracujących powyżej 9 osób pracuje 197,3 tys. osób, z czego najwięcej w przemyśle (34,4%), działalności związanej z edukacją (12,9%), handlu i naprawach (10,1%). Około 47,1% ogółu pracujących stanowią kobiety, a ich największy udział notowany jest w działalności związanej z ochroną zdrowia i opieką społeczną (82,4%) oraz edukacją (79%). Tabela 5. Pracujący w gospodarce narodowej wg płci i sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności w woj. opolskim w 2007 r. (stan w końcu roku) Wyszczególnienie Pracujący ogółem kobiety ogółem = 100% Przemysł ,4% Edukacja ,9% Handel hurtowy i detaliczny; naprawy ,1% Ochrona zdrowia i opieka społeczna ,9% Administracja publ. i obrona narodowa, ubezp. społeczn.i zdrow ,8% Transport, gospodarka magazynowa i łączność ,6% Budownictwo ,4% Obsługa nieruchomości wynajem, nauka i usługi ,4% Pozostałe sekcje ,5% Ogółem % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu Pracujący wg miast, gmin, sektorów własności, płci oraz sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności 5 W miastach województwa opolskiego pracuje 79,1% ogółu, z czego najwięcej w działalności związanej z pośrednictwem finansowym (94,5%), administracji publicznej (92,7%), obsłudze nieruchomości i firm (92,7%), transporcie, gospodarce magazynowej i łączności (87,6%) oraz handlu i naprawach (86,1%). Dominacja na obszarach wiejskich obserwowana jest wyłącznie w branży rolnej oraz w sekcji górnictwo (w tym kopalnictwo). 4 Według faktycznego (stałego) miejsca pracy pracownika. 5 Jak w przypisie Pracujący w gospodarce narodowej 17

19 Tabela 6. Pracujący w gospodarce narodowej wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności, miast i gmin, płci oraz sektorów w woj. opolskim w 2007 r. (stan w końcu roku) I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... Wyszczególnienie razem w miastach na wsi ogółem kobiety razem kobiety razem kobiety Przemysł sektor publiczny sektor prywatny Edukacja sektor publiczny sektor prywatny Handel hurtowy i detaliczny; naprawy sektor publiczny sektor prywatny Ochrona zdrowia i opieka społeczna sektor publiczny sektor prywatny Administracja publiczna i obrona narodowa sektor publiczny Transport, gospodarka magazynowa i łączność sektor publiczny sektor prywatny Budownictwo sektor publiczny sektor prywatny Obsługa nieruchomości wynajem, nauka i usługi sektor publiczny sektor prywatny Pozostałe sekcje sektor publiczny sektor prywatny Ogółem sektor publiczny sektor prywatny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu Pracujący wg powiatów i sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności 6 W przekroju według powiatów województwa opolskiego najwięcej osób pracuje w Opolu (24,9%) oraz powiatach: nyskim (11,4%), kędzierzyńsko-kozielskim (10,3%), opolskim (9,6%), krapkowickim (7,7%) i brzeskim (7,3%). Najmniej pracujących przypada na powiat namysłowski (wykr. 5). 6 Według faktycznego (stałego) miejsca pracy pracownika. 18

20 Tabela 7. Pracujący w gospodarce narodowej wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności i powiatów w woj. opolskim w 2007 r. (stan w końcu roku) Wyszczególnienie o - ogółem % udział sekcji w pracujących ogółem Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo Przemysł Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawy Hotele i restauracje Transport, gospodarka magaz. i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości wynajem, nauka i usługi Administracja publ. i obrona narodowa... Edukacja Ochrona zdrowia i opieka społeczna Pozostała działal. usług. komun., społeczn. i indyw. Powiat brzeski o % 100% 4,0% 35,9% 5,4% 11,2% 0,6% 4,8% 1,9% 5,8% 8,1% 13,5% 6,3% 2,4% Powiat głubczycki o % 100% 13,0% 30,4% 5,0% 5,7% 0,7% 2,6% 1,5% 4,1% 6,6% 13,2% 15,9% 1,2% Powiat kędzierzyńsko- -kozielski o % 100% 2,8% 35,0% 6,8% 8,0% 0,7% 12,1% 3,7% 5,9% 5,7% 11,3% 6,3% 1,7% Powiat kluczborski o % 100% 6,2% 31,9% 3,6% 9,5% 0,7% 10,0% 2,2% 4,9% 8,7% 15,2% 5,8% 1,3% Powiat krapkowicki o % 100% 1,1% 52,4% 14,2% 6,2% 1,0% 3,3% 1,2% 3,0% 3,3% 8,7% 3,9% 1,8% Powiat namysłowski o % 100% 7,4% 44,4% 1,7% 7,2% 0% 2,7% 2,6% 3,5% 6,6% 15,1% 6,4% 2,5% Powiat nyski o % 100% 6,8% 32,4% 3,4% 10,7% 1,1% 5,8% 2,1% 3,3% 7,4% 13,8% 10,6% 2,5% 2. Pracujący w gospodarce narodowej 19

21 I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... Tabela 7. (cd.) Wyszczególnienie o ogółem % udział sekcji w pracujących ogółem Ogółem Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo Przemysł Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawy Hotele i restauracje Transport, gospodarka magaz. i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości wynajem, nauka i usługi Administracja publ. i obrona narodowa... Edukacja Ochrona zdrowia i opieka społeczna Pozostała działal. usług. komun., społeczn. i indyw. Powiat oleski o % 100% 2,7% 46,3% 3,0% 9,9% 0,7% 3,2% 1,6% 3,5% 6,1% 14,5% 7,2% 1,4% Powiat opolski o % 100% 4,0% 49,1% 4,7% 10,1% 0,9% 2,3% 0,8% 3,7% 3,1% 13,6% 5,5% 2,2% Powiat prudnicki o % 100% 7,0% 36,6% 1,2% 7,1% 0,7% 5,3% 2,2% 5,2% 7,8% 15,2% 8,7% 3,0% Powiat strzelecki o % 100% 2,0% 38,2% 3,0% 9,1% 0,6% 5,7% 1,8% 4,3% 11,1% 14,8% 7,9% 1,5% Miasto Opole o % 100% 0,4% 19,5% 6,0% 13,9% 1,6% 9,7% 3,6% 8,6% 11,9% 12,0% 9,0% 3,7% Woj. opolskie o % 100,0% 3,7% 34,4% 5,4% 10,1% 1,0% 6,6% 2,4% 5,4% 7,8% 12,9% 7,9% 2,4% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Opolu. 20

22 Wykres 5. Pracujący w gospodarce narodowej wg powiatów w województwie opolskim w 2007 r. (w %, stan w końcu roku) W przekroju wg sekcji, pod względem udziału dominują: rolnictwo w powiecie głubczyckim (13% ogółu pracujących w powiecie), przemysł w powiecie krapkowickim (52,4% ogółu pracujących w powiecie), budownictwo w powiecie krapkowickim (14,2% ogółu pracujących w powiecie), handel i naprawy w Opolu (13,9% ogółu pracujących w powiecie), hotele i restauracje w Opolu (1,6% ogółu pracujących w powiecie), transport, gospodarka magazynowa i łączność w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim (12,1% ogółu pracujących w powiecie), pośrednictwo finansowe w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim (3,7% ogółu pracujących w powiecie), obsługa nieruchomości i firm w Opolu (8,6% ogółu pracujących w mieście), administracja publiczna w Opolu (11,9% ogółu pracujących w mieście), edukacja w powiecie kluczborskim (15,2% ogółu pracujących w powiecie), ochrona zdrowia i opieka społeczna w powiecie głubczyckim (15,9% ogółu pracujących w powiecie) Pracujący wg sekcji, działów i wybranych klas Polskiej Klasyfikacji Działalności 7 W podmiotach o liczbie pracujących powyżej 9 osób, których siedziba zarządu zakładu znajduje się w województwie opolskim, pracuje łącznie prawie 175 tysięcy osób, z czego najwięcej w przetwórstwie przemysłowym, edukacji i ochronie zdrowia. Spośród wszystkich pracujących ok. 3% stanowią niepełnosprawni, a ok. 12% pracujący także w porze nocnej. Najwyższym udziałem pracujących także w porze nocnej cechuje się działalność związana z ochroną zdrowia i pomocą społeczną (32,9%) dla porównania w przetwórstwie przemysłowym wskaźnik ten jest mniejszy i wynosi 16,5%. Naj- 2. Pracujący w gospodarce narodowej 7 Według siedziby zarządu zakładu. 21

23 wyższym odsetkiem niepełnosprawnych wśród pracujących cechuje się zaś sekcja obsługi nieruchomości, wynajmu i usług (26,3%). Spośród ogółu pracujących w przetwórstwie przemysłowym, najwięcej osób przypada na działalność związaną z produkcją artykułów spożywczych i napojów (14,4%), produkcją metalowych wyrobów gotowych (13,3%), produkcją maszyn i urządzeń (11,6%) oraz produkcją wyrobów chemicznych (10,8%). Największy udział pracujących także w porze nocnej dotyczy natomiast produkcji wyrobów chemicznych (61,5%), produkcji masy włóknistej, papieru oraz wyrobów z papieru (37,7%), produkcji wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych (24,3%). Relatywnie wysokim udziałem niepełnosprawnych w ogóle pracujących cechują się następujące działy: produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie indziej niesklasyfikowana (17,6%), produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich (15,4%) oraz produkcja masy włóknistej, papieru oraz wyrobów z papieru (7,5%). Tabela 8. Pracujący w gospodarce narodowej wg sekcji, działów i wybranych klas Polskiej Klasyfikacji Działalności w woj. opolskim w 2007 r. (stan w końcu roku) Pracujący I. Mąkolska, Ł. Ostrowski Potencjał gospodarczy województwa opolskiego... Wyszczególnienie razem w porze nocnej niepełnosprawni Przetwórstwo przemysłowe Produkcja artykułów spożywczych i napojów Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana Produkcja wyrobów chemicznych Produkcja mebli; działalność produkcyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych Produkcja metali Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz z korka (z wyłączeniem mebli), wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania Produkcja pozostałego sprzętu transportowego Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep Produkcja wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych Produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, gdzie indziej niesklasyfikowana Produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich Produkcja masy włóknistej, papieru oraz wyrobów z papieru Pozostałe działy Edukacja Edukacja W tym: Przedszkola i szkolnictwo podstawowe Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Ochrona zdrowia i pomoc społeczna W tym: Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego

24 Tabela 8. (cd.) Pracujący Wyszczególnienie razem w porze nocnej niepełnosprawni Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Handel hurtowy i detaliczny; naprawy Handel detaliczny, z wyłączeniem sprzedaży pojazdów samochodowych, motocykli; naprawa artykułów użytku osobistego i domowego Handel hurtowy i komisowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi, motocyklami Sprzedaż, obsługa i naprawa pojazdów samochodowych i motocykli; sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów samochodowych Budownictwo Budownictwo W tym: Wznoszenie kompletnych budynków i budowli lub ich części; inżynieria lądowa i wodna Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi Działalność gospodarcza pozostała Obsługa nieruchomości Informatyka Działalność badawczo-rozwojowa Wynajem maszyn i urządzeń bez obsługi oraz wypożyczanie artykułów użytku osobistego i domowego Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Rolnictwo, łowiectwo, włączając działalność usługową Leśnictwo, włączając działalność usługową Transport, gospodarka magazynowa i łączność Transport lądowy; transport rurociągowy Działalność wspomagająca transport; działalność związana z turystyką Działalność usługowa, komunalna, społeczna Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, gospodarowanie odpadami, pozostałe usługi sanitarne i pokrewne Działalność usługowa pozostała Działalność organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody Pośrednictwo finansowe Pośrednictwo finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych Pracujący w gospodarce narodowej 23