Wymagania edukacyjne z etyki klasy 4-8 KLASA CZWARTA I PÓŁROCZE II PÓŁROCZE. Uczeń: Uczeń: Poznaje, czego będzie się uczyć na etyce;

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z etyki klasy 4-8 KLASA CZWARTA Poznaje, czego będzie się uczyć na etyce; Umie przekazać wrażenia nt wakacji; Umie powiedzieć kim jestem, zna swoje korzenie; Umie określać siebie w świetle wspólnoty (jestem dzieckiem, uczniem, Polakiem, przyjacielem, bratem ); Zna swoje mocne i słabsze strony; Zna podstawowe obowiązki dziecka, ucznia; Zna zalety i wady innych; Odróżnia zalety i wady, opis od oceny; Umie wyznaczać cele; Zna tradycje, obowiązki panujące w rodzinie; Zna reguły w społeczności szkolnej; Charakteryzuje środowisko naturalne, mówi o zagrożeniach; Zna dobre obyczaje magię słów i zachowań; Zna tradycje świąteczne i noworoczne; Charakteryzuje pojęcia; przyjaźń, miłość, odpowiedzialność; Wykazuje różnice między miłością a przyjaźnią; I Umie opowiadać o swoich marzeniach i pragnieniach; Wyjaśnia, co to znaczy, że przyroda jest dobrem; Potrafi ocenić postawę bohatera filmu Błękitny motyl w świetle przesłania Życie ma taką wartość, jaką chce mu się nadać ; Umie rozważać nt To co dobre w kręgu wartości moralnych ; Wyjaśnia pojęcia: ideał, bohater, idol, przywódca; Wyjaśnia pojęcia: wierność, lojalność; Podejmuje dyskusję o tym, co w życiu najważniejsze na przykładzie historii Billy ego Elliota; Definiuje pojęcie samodyscyplina umiar i rozwijanie własnego potencjału; Wyjaśnia, na czym polega zaufanie; Rozróżnia właściwe i niewłaściwe zachowania; Poznaje różne sposoby rozwiązywania konfliktów; Umie rozpoznać i wyrazić uczucia; Rozumie pojęcie prawa; Odróżnia prawa od przywilejów;

2 Opisuje cechy i zachowania, które osłabiają przyjaźń; Rozumie pojęcie równości w aspekcie hasła Ziemia dla wszystkich ludzi ; Omawia lektury: Bromba i filozofia, Ach, jak cudowna jest Panama ; Prawa dziecka, fragmenty Alicji w krainie czarów i Przygód Guliwera ; Wyjaśnia pojęcia: tolerancja, odwaga, szacunek, pokój; Omawia lektury: Prawda wg Niny, Szczęście wg Niny, bajki Mickiewicza; KLASA PIĄTA Zabiera głos, jest gotowy do dyskusji; Określa własną tożsamość; Odróżnia opis od oceny, wady od zalet; Opisuje osobowe i moralne ideały; Odróżnia znaczenie pojęć: wzór, bohater, przywódca, idol, autorytet moralny; Zna ograniczenia wolności; Zna źródła praw i ocenia je; Odróżnia prawa od przywilejów; Zna różne normy, dostrzega różnice między ich typami; Zna rodzaje norm; Wyjaśnia rolę kar i nagród; Podejmuje dyskusję: poczucie własnej wartości, szacunek do samego siebie a innych; I Rozumie związki między ludźmi w społeczeństwie; Rozumie pojęcie wspólnoty jako grupę ludzi; Rozumie wartość patriotyzmu i tolerancji, sprawiedliwości; Wykazuje znajomość innych kultur, religii; Wie, że są ludzie wierzący i niewierzący; Wyjaśnia, czym są wartości chrześcijańskie; Wie, czym jest moralność świecka; Jest świadomy roli uczuć w budowaniu więzi między bliskimi; Rozumie różnicę między prawdą a prawdomównością, Podejmuje dyskusję i działania na rzecz środowiska, obrony słabszych, niepełnosprawnych;

3 Zna różne określenia obowiązku; Odróżnia obowiązki w ogóle od obowiązków moralnych; Podaje przykłady działań będących wyrazem troski o własne zdrowie i ciało; Wyjaśnia różnicę między przedmiotem a człowiekiem; Czyni refleksje dotyczące sumienia; Umie definiować pojęcia abstrakcyjne; Rozumie pojęcia osoby i wartości jej przysługujących; Odróżnia różne znaczenie godności; Określa wartości jak szczęście, doskonałość; Poznaje różne punkty widzenia; Wyjaśnia, dlaczego nie należy okrutnie traktować zwierząt, podaje przykłady właściwego traktowania; Rozumie pojęcia: współczucie, empatia; Wie, jak można chronić przyrodę; Odróżnia wiedzę od przekonań, wiary i opinii, Rozumie znaczenie pojęcia wartość; Określa wartości: szczęście, doskonałość; Umie uzasadniać słuszność własnych przekonań, argumentować; Umie obronić się przed krytyką; Umie dojrzale wyrażać złość; Umie wyjaśnić, dlaczego solidarność jest wartością; Podejmuje dyskusję, czy kłamstwo, kradzież mogą być w słusznej sprawie; Wyjaśnia, co to znaczy postępować etycznie; Zna różne określenia obowiązku; Wyjaśnia różnice godność a honor ; Omawia lekturę Żółte kółka. Mam na imię Inna, fragmenty Davida Copperfielda i O szczęściu ; Określa strategie kontrolowania złości; Omawia lektury: Podróż Teo, Jesień liścia Jasia ; KLASA SZÓSTA Poznaj samego siebie tożsamość i więzi; I Określa własną tożsamość;

4 Rozumie pojęcia wzór i autorytet moralny; Zabiera głos w dyskusji na temat wolności i praw; Rozumie znaczenie norm i obowiązków; Rozumie pojęcie odpowiedzialność i podaje przykłady; Określa: wartość osoby, wartości wspólnoty, wartości międzyludzkie; Uzasadnia swoje przekonania; Próbuje zdefiniować pojęcia: grupa, naród, wspólnota, państwo; Zna pojęcie patriotyzm i jego wartość; Zna pojęcie nacjonalizm i jego zagrożenie; Charakteryzuje postawy uczciwość i dobroć; Omawia wartość rzetelność jako obowiązek; Rozumie różnicę: wartość egzystencjalna, perfekcjonistyczna a moralna praca; Wyjaśnia pojęcie sprawiedliwość sprawiedliwa dystrybucja dóbr; Rozumie różnicę: stosunki wzajemne i niewzajemne, wzajemność i odwet; Jest świadomy kryteriów sprawiedliwego traktowania i oceniania; Analizuje życzliwość i troskę podstawy etyki międzyludzkiej; Wyjaśnia, na czym polega plagiat; Podaje przykłady właściwego i niewłaściwego wykorzystywania nowoczesnych technologii informacyjnych; Analizuje różne rodzaje miłości; Odróżnia opis od oceny, wady od zalet; Opisuje osobowe i moralne ideały, Odróżnia znaczenie pojęć: wzór, bohater, przywódca, idol, autorytet moralny; Zna ograniczenia wolności; Zna źródła praw i ocenia je; Odróżnia prawa od przywilejów; Zna różne normy, dostrzega różnice między ich typami; Odróżnia obowiązki w ogóle od obowiązków moralnych; Czyni refleksje dotyczące sumienia; Dostrzega i wyjaśnia związek między uczeniem się a pracą zarobkową; Objaśnia, czym jest społeczna odpowiedzialność biznesu; Umie definiować pojęcia abstrakcyjne; Rozumie pojęcia osoby i wartości jej przysługujących; Odróżnia różne znaczenie godności; Określa wartości jak szczęście, doskonałość, Rozumie związki między ludźmi w społeczeństwie; Rozumie pojęcie dyskryminacji; Rozumie wartość tolerancji i sprawiedliwości; Poznaje inne kultury, religie; Jest świadomy roli uczuć w budowaniu więzi między bliskimi;

5 Analizuje przyjaźń jako wartość; Rozumie wartość solidarności oraz inne więzi wspólnoty; Określa prawdę jako wartość logiczną; Rozumie różnicę między prawdą a prawdomównością; Omawia problemy - działania na rzecz środowiska, obrony słabszych, niepełnosprawnych; Opracowuje lekturę Wędrówki filozoficzne, fragmenty Uczty Platona, Etyki nikomachejskiej Arystotelesa; KLASA SIÓDMA Rozumie pojęcie prawdomówność jako wartość moralną; Zna pojęcia: obmowa, oszczerstwo, plotka, donos; Zna różnice między: wiara, wiedza, opinia; Weryfikuje pojęcia związane z prawdą; Omawia fakty i wartości; Wyjaśnia różnice: uzasadnianie, argumentacja, perswazja, manipulacja; Poznaje filozofów ( Sokrates, Platon, Arystoteles); Wie, dlaczego Sokrates jest uznawany za ojca etyki; Odróżnia wiedzę od przekonań, wiary i opinii, Rozumie znaczenie pojęcia wartość, uczciwość; Umie uzasadniać słuszność własnych przekonań, argumentować; I Zna i posługuje się głównymi kategoriami: działania nakazane, zakazane, dozwolone, nadobowiązkowe; Wykorzystuje pojęcia dyskursu etycznego do analizowania przeżyć, działań i postaw bohaterów powieści, opowiadań, filmów, spektakli teatralnych, gier komputerowych; Wyjaśnia różnicę między dobrem (złem) moralnym a dobrem (złem) pozamoralnym; Odróżnia wypowiedzi o faktach od wypowiedzi o wartościach i powinnościach; Analizuje klasyczne pytanie etyczne: Jak należy (dobrze) żyć? ; Wyjaśnia różnice między dobrem godziwym, użytecznym i subiektywnie zadowalającym (przyjemnością) i podaje przykłady dóbr tego rodzaju; Wyjaśnia różnice między wartością autoteliczną (najważniejszą) a instrumentalną (służącą realizacji innych wartości) oraz podaje przykłady wartości tego rodzaju;

6 Umie obronić się przed krytyką; Czyni rozważania nad godnością a honorem; Zna i rozumie pojęcie prawa naturalnego; Wyjaśnia pojęcie sumienia; Wyjaśnia ideę rozwoju moralnego; Charakteryzuje cnoty: roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie, męstwo; Dostrzega różnorodność postaw i zachowań ludzkich; Rozumie pojęcie empatii; Rozumie postawę bierna agresja ; Wyjaśnia zjawiska: ubóstwo i wykluczenie; Analizuje problem bezdomności; Analizuje problem uzależnień i formułuje ocenę moralną; Charakteryzuje komponenty moralne wielkich religii: judaizmu, hinduizmu, buddyzmu, chrześcijaństwa, islamu; Wyjaśnia różnice między etyką a moralnością oraz moralnością a obyczajowością, prawem i religią; Wymienia główne czynniki ograniczające świadomość i dobrowolność ludzkich działań; Wie, że racjonalna ocena moralna wymaga uświadomienia sobie kryterium, w świetle którego dokonuje się oceny moralnej; stosuje wybrane kryteria moralne do formułowania ocen moralnych; Przedstawia Arystotelesowskie rozumienie szczęścia (eudajmonii) i cnoty etycznej; Rekonstruuje Arystotelesowskie rozumienie przyjaźni; Wyjaśnia pogląd etyczny nazywany hedonizmem; zna argumentację zwolenników i przeciwników hedonizmu; Charakteryzuje stoicki ideał mędrca; Wyjaśnia, na czym polega idea życia zgodnego z naturą; Poznaje lektury Wędrówki filozoficzne, Bajki filozoficzne, fragmenty Uczty Platona ; KLASA ÓSMA Wyjaśnia, czym jest zasada (norma, reguła) moralna i podaje przykłady zasad (norm, reguł) moralnych; Wyjaśnia genezę norm moralnych; I Zna treść zasady użyteczności sformułowanej przez J. S. Milla i stosuje tę zasadę do rozstrzygania wybranych problemów moralnych;

7 Wyjaśnia, na czym polega uniwersalny charakter norm moralnych (roszczenie do uniwersalności); Wyjaśnia związek między dobrem (wartością), jakim jest życie a normą moralną: Nie należy zabijać ; Wyjaśnia, co to znaczy, że życie jest dobrem fundamentalnym; Objaśnia, czym jest sens życia; Podaje przykłady ludzkich wytworów materialnych i niematerialnych; Wyjaśnia, czym jest bioetyka; Podaje przykłady problemów bioetycznych oraz przedstawia własne stanowisko w wybranych kwestiach bioetycznych (aborcja, eutanazja, inne); Wyjaśnia pojęcie obowiązku; Zna poglądy Epikura i pojęcie ataraksja (spokój wewnętrzny); Zna poglądy św. Tomasza jako połączenie filozofii Arystotelesa i chrześcijaństwa; Zna filozofię Kartezjusza filozofowanie zaczyna się od samego siebie, a nie przyjmowania tradycji; Interpretuje pojęcia: marnotrawstwo, solidarność, odwaga, opór, pasje, mądrość, siła, słabość w oparciu o bajki filozoficzne; Zna lekturę W poszukiwaniu najważniejszego. Bajka trochę naukowa ; Zna zalety i wady konsekwencjalizmu oraz posługuje się tą metodą do rozstrzygania wybranych problemów moralnych; Zna przynajmniej jedną formułę imperatywu kategorycznego oraz stosuje tę formułę do rozstrzygania wybranych problemów moralnych w oparciu o poglądy Immanuela Kanta; Przedstawia hierarchię wartości w ujęciu M. Schelera i wyjaśnia jego rozumienie działania moralnie dobrego; Wyjaśnia ideę etyki niezależnej, odwołując się do poglądów etycznych Tadeusza Kotarbińskiego; Objaśnia pojęcia: spolegliwy opiekun, oczywistość serca; Rekonstruuje personalistyczne rozumienie miłości w świetle poglądów etycznych Karola Wojtyły; Zna treść normy personalistycznej i stosuje tę normę do rozstrzygania wybranych problem; Zna sens pracy i wartości dla człowieka; Umie definiować pojęcia abstrakcyjne; Wyjaśnia swoje i innych zachowania, przyczyny, konsekwencje; Umie właściwie zagospodarować czas wolny; Zna swój styl uczenia się; Interpretuje pojęcia: demokracja, obywatelstwo, pycha, skromność, praca, cierpienie w oparciu o bajki filozoficzne; Poznaje różne koncepcje powstania świata; Zna lektury Bajki filozoficze. Jak żyć razem, Tajemnicza jaskinia ;