Kompozycja i Teoria Muzyki

Transkrypt

1 Kod przedmiotu/modułu Nazwa przedmiotu Kierunek Specjalność Typ studiów Wymagania wstępne K1-14/01 K1-07/013 Kontrapunkt Kompozycja i Teoria Muzyki Kompozycja I stopnia Dla I roku nauczania: Bardzo dobre opanowanie zasad muzyki, znajomość problematyki harmoniki dur- moll na poziomie wymaganym w ramach kursu szkoły muzycznej II stopnia, wiedza z zakresu form muzycznych- techniki i formy polifoniczne, elementarna wiedza z zakresu historycznego rozwoju technik i form polifonicznych. Dla II roku nauczania: Bardzo dobre opanowanie zasad muzyki, znajomość problematyki harmoniki dur- moll na poziomie wymaganym w ramach kursu szkoły muzycznej II stopnia, wiedza z zakresu form muzycznych- techniki i formy polifoniczne, elementarna wiedza z zakresu historycznego rozwoju technik i form polifonicznych oraz opanowanie wiedzy i umiejętności przewidzianych dla I roku nauczania. Wymagania końcowe Po semestrze I i III przeprowadzane jest iczenie bez stopnia, po semestrze II iczenie ze stopniem, natomiast po semestrze IV studenci przystępują do egzaminu końcowego. Po semestrze I, II i III iczenie następuje na podstawie oceny prac przedłożonych przez studenta. Po semestrze IV, a więc na zakończenie całego kursu kontrapunktu, przeprowadzany jest egzamin końcowy, sprawdzający opanowanie nabytej wiedzy oraz zdolność praktycznego zastosowania przyswojonych wiadomości. Studenci zobowiązani są przedstawić do oceny komplet prac pisemnych z całego kursu kontrapunktu (semestry I- IV), wykazać się znajomością w zakresie wiedzy teoretycznej o zasadach technik polifonicznych (formy, środki) oraz analityczną znajomością ważnych w literaturze muzycznej dzieł polifonicznych. Cele przedmiotu/modułu 1. Teoretyczne i praktyczne opanowanie zasad techniki polifonicznej.. Wykształcenie umiejętności tworzenia wielogłosowych konstrukcji polifonicznych, w tym z wykorzystaniem różnorodnych sposobów imitacji ścisłej i swobodnej. 3. Praktyczne wykorzystanie technik polifonicznych w próbach kompozytorskich. 1

2 Treści kształcenia 4. Wyposażenie studentów w aparat pojęciowy niezbędny w opisie, analizie i interpretacji środków, technik i form polifonicznych. 5. Nabycie i doskonalenie umiejętności analizy środków i form polifonicznych. 6. Poznanie ważnych w literaturze muzycznej dzieł polifonicznych. 7. Rozwój wrażliwości i wyobraźni muzycznej, wielopoziomowego myślenia i słyszenia muzycznego. 8. Przygotowanie studentów do samodzielnej realizacji zadań praktycznych np. opracowania utworów czy aranżacji z wykorzystaniem środków, technik i form polifonicznych. 9. Zapoznanie studentów z podstawową literaturą teoretyczną i praktyczną traktującą o zagadnieniach układów horyzontalnych, środków, technik i form polifonicznych wykorzystywanych na przestrzeni dziejów muzyki, z uwzględnieniem problematyki wieku XX i czasów nam współczesnych. ROK I SEMESTR I KONSTRUKCJA DWUGŁOSOWA a. WPROWADZENIE DO NAUKI KONTRAPUNKTU 1. Pojęcia podstawowe.. Styl ścisły i swobodny. 3. Podział nauki kontrapunktu. b. GATUNKI KONTRAPUNKTYCZNE 1. Gatunek nuta przeciw nucie w stylu ścisłym.. Gatunek nuta przeciw nucie w stylu swobodnym. 3. Gatunek dwie nuty przeciw nucie w stylu swobodnym. 4. Kontrapunkt podwójny w kwintdecymie i w oktawie. 5. Gatunek trzy nuty przeciw nucie w stylu swobodnym. 6. Gatunek cztery nuty przeciw nucie w stylu swobodnym. 7. Kontrapunkt synkopowany. 8. Gatunek floridus kontrapunkt ozdobny. (14 godzin dydaktycznych) c. KANONY 1. Imitacja ścisła i jej rodzaje.. Kanon wiadomości ogólne. Systematyka kanonów. 3. Kanon w ruchu prostym w oktawie i w prymie. 4. Kanon w ruchu prostym w kwincie (duodecymie). 5. Kanon w ruchu prostym w tercji (decymie). 6. Kanon w ruchu prostym w sekundzie (nonie). 7. Kanon w ruchu przeciwnym z zachowaniem I stopnia skali. 8. Kanon w ruchu przeciwnym z zachowaniem pozostałych stopni skali. 9. Kanon w augmentacji i diminucji. 10. Kanon rakowy i zwierciadlany. (14 godzin dydaktycznych) SEMESTR II

3 d. FUGA 1. Fuga wiadomości ogólne. Systematyka fug. Elementy fugi.. Tworzenie fug jednotematowych. (8 godzin dydaktycznych) ROK II SEMESTR III KONSTRUKCJA TRZYGŁOSOWA a. GATUNKI KONTRAPUNKTYCZNE 1. Gatunek nuta przeciw nucie w stylu swobodnym. 1. Gatunek dwie nuty przeciw nucie w stylu swobodnym.. Kontrapunkt potrójny w oktawie. (6 godzin dydaktycznych) b. KANON 1. Rodzaje kanonu trzygłosowego.. Trzygłosowy kanon chorałowy. c. FUGA 1. Tworzenie fug jedno tematowych. ( godziny dydaktyczne) Zamierzone efekty kształcenia w zakresie wiedzy: SEMESTR IV KONSTRUKCJA CZTEROGŁOSOWA a. GATUNKI KONTRAPUNKTYCZNE 1. Prawa konstrukcji czterogłosowej.. Grupy gatunków kontrapunktycznych w konstrukcji czterogłosowej. 3. Kontrapunkt poczwórny w oktawie. b. KANON 1. Rodzaje kanonu czterogłosowego.. Wprowadzenie do problematyki kanonu podwójnego. c. FUGA 1. Tworzenie fug jedno tematowych.. Tworzenie fugi podwójnej. (0 godzin dydaktycznych) - posiada umiejętność analizy formalnej, zna elementy dzieła muzycznego oraz rozumie ich wzajemne relacje w oparciu o tradycyjne formy, -posiada umiejętność szeroko rozumianej analizy utworów ze 3

4 szczególnym uwzględnieniem dzieł wykorzystujących techniki, środki i formy polifoniczne, -zna style muzyczne oraz związane z nimi techniki kompozytorskie oraz tradycje wykonawcze, - na podstawie samodzielnie realizowanych konstrukcji polifonicznych różnego typu- gatunków kontrapunktycznych, kanonów, fug (etapami) oraz analizowanych utworów literatury muzycznej zna style muzyczne oraz związane z nimi techniki kompozytorskie oraz tradycje wykonawcze, - zna powiązania i eżności pomiędzy praktycznymi elementami studiowanego kierunku studiów, - na podstawie samodzielnie realizowanych konstrukcji polifonicznych różnego typu- gatunków kontrapunktycznych, kanonów, fug (etapami) rozumie i potrafi wykorzystać wiadomości i umiejętności praktyczne związane z nauką kontrapunktu, - posiada podstawowe wiadomości w zakresie kontrapunktu, - posiada wiadomości z zakresu kontrapunktu oraz problematyki form polifonicznych w aspekcie teoretycznym, praktycznym i historycznym, - zna i rozumie właściwy zakres wzorców, leżących u podstaw treningu wyobraźni muzycznej, - na podstawie ćwiczeń realizowanych samodzielnie i w grupie oraz analizowanych utworów literatury muzycznej zna, rozumie i potrafi wykorzystać praktycznie właściwy zakres wzorców, leżący u podstaw treningu wyobraźni muzycznej oraz twórczości indywidualnej. w zakresie umiejętności: - realizuje własne koncepcje i działania artystyczne oparte na zróżnicowanej stylistyce, wynikającej z nieeżnego wykorzystania wyobraźni, ekspresji i intuicji, - realizuje wynikające z nieeżnego wykorzystania wyobraźni, ekspresji i intuicji zindywidualizowane konstrukcje polifoniczne różnego typu- gatunki kontrapunktyczne, kanony oraz fugi (etapami) ujęte w rozmaite ćwiczenia i miniatury wykorzystujące środki techniki polifonicznej, - dysponuje umiejętnościami potrzebnymi do ich wyrażania, - na podstawie ćwiczeń i zadań realizowanych samodzielnie i w grupie dysponuje umiejętnościami potrzebnymi do ich wyrażania, - zna i komponuje ściśle określone formy, - zna i tworzy konstrukcje polifoniczne różnego typu- gatunki kontrapunktyczne, kanony oraz fugi (etapami), ujęte w ściśle określone formy, - posiada podstawowe umiejętności w zakresie analizy i interpretacji utworów reprezentujących różne style muzyczne, - na podstawie analizowanych dzieł literatury muzycznej oraz rozmaitych ćwiczeń i zadań realizowanych samodzielnie i w grupie potrafi dokonać prawidłowej analizy oraz interpretacji utworów reprezentujących różne style muzyczne, wykorzystujących techniki, środki i formy polifoniczne, - posiada umiejętność prawidłowej i logicznej notacji muzycznej, - na podstawie realizowanych samodzielnie i w grupie różnorodnych konstrukcji polifonicznych pogłębia umiejętność prawidłowej i logicznej notacji muzycznej, - posiada umiejętności umożliwiające skomponowanie dzieła 4

5 muzycznego w zakresie formy, struktury i zawartej w niej idei, - na podstawie realizowanych samodzielnie i w grupie konstrukcji polifonicznych różnego typu- gatunków kontrapunktycznych, kanonów oraz fug (etapami) potrafi tworzyć utwory w zakresie formy, struktury i zawartej w niej idei, - posiada podstawowe umiejętności w zakresie kontrapunktu, - posiada umiejętności w zakresie realizacji, analizy i interpretacji rozmaitych konstrukcji polifonicznych różnego typu- gatunków kontrapunktycznych, kanonów oraz fug (etapami). w zakresie kompetencji społecznych: - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, - jest zdolny do efektywnego wykorzystania: wyobraźni, intuicji, emocjonalności, zdolności twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów, zdolności elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych i zmieniających się okoliczności. Formy kształcenia (np. wykład/ćwiczenia/inne) Punkty ECTS (nakład pracy studenta niezbędny do osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia) Zasadniczą formą kształcenia stosowaną podczas zajęć kontrapunktu jest forma seminaryjna. W trakcie zajęć studenci, pod kontrolą pedagoga, tworzą konstrukcje polifoniczne różnego typu- gatunki kontrapunktyczne, kanony, fugi (etapami). W ramach prac domowych tworzą omawiane konstrukcje samodzielnie. Na każdych zajęciach następuje poprawa prac domowych wraz z objaśnieniem i analizą popełnionych błędów. Obok metody seminaryjnej stosowana jest także metoda wykładowa, w celu omówienia zasad teoretycznych, wprowadzenia prawideł poprawnościowych, których znajomość jest niezbędna dla tworzenia konstrukcji polifonicznych omawianego typu. Metodę seminaryjną stosuje się także w celu podsumowania wiadomości teoretycznych, praktycznych i analitycznych, po zakończeniu zamkniętego działu nauczania. Aktywnie uczestnicząc w realizacji programu nauczania studenci prezentują, w tym wykonują na fortepianie, własne prace tworzone w trakcie zajęć i samodzielnie jako praca domowa. Rok I II III Semestr Punkty ECTS Tok 01 Tok 013 Ilość godzin w tygodniu Tok 01 Tok 013 Rodzaj iczenia Tok 01 Tok 013 zst zst egz egz 5

6 Legenda iczenie; zst iczenie ze stopniem; egz egzamin; ekm egzamin komisyjny Kryteria oceny i sposoby weryfikacji Literatura Po semestrze I i III przeprowadzane jest iczenie bez stopnia, po semestrze II iczenie ze stopniem, natomiast po semestrze IV studenci przystępują do egzaminu końcowego. Po semestrze I, II i III iczenie następuje na podstawie oceny prac przedłożonych przez studenta. Po semestrze IV, a więc na zakończenie całego kursu kontrapunktu, przeprowadzany jest egzamin końcowy, sprawdzający opanowanie nabytej wiedzy, zdolność praktycznego zastosowania przyswojonych wiadomości. Studenci zobowiązani są przedstawić do oceny komplet prac pisemnych z całego kursu kontrapunktu (semestry I- IV), wykazać się znajomością w zakresie wiedzy teoretycznej o zasadach technik polifonicznych (formy, środki) oraz analityczną znajomością ważnych w literaturze muzycznej dzieł polifonicznych. Ocenie podlega zakres nabytej wiedzy teoretycznej, dotyczącej problematyki poruszanej na zajęciach oraz umiejętności praktycznych, miernych poprawnością wykonanych zadań, poziomem ich zaawansowania oraz stopniem biegłości w posługiwaniu się określonymi środkami polifonicznymi przez studenta. Poza tym ocenie podlega systematyka pracy oraz zaangażowanie studenta w pracę i problematykę przedmiotu. - Apfel E., Diskant und Kontrapunkt in der Musiktheorie des 1. bis 15. Jahrhunderts, Wilhelmshaven 198, - Braun W. Deutsche Musiktheorie des 15. bis 17. Jahrhunderts, ii: von Calvisius bis Mattheson, Vom Magister und Schulkantor zum vollkommenen Kapellmeister, Geschichte der Musiktheorie, red. F. Zaminer, Darmstadt 1994, - Bukofzer M.F., Geschichte des englischen Diskants und des Fauxbourdons nach den theoretischen Quellen, Strasbourg 1936, - Chomiński J. M., Formy muzyczne, t. I Forma polifoniczna, Kraków 1956, - Chomiński J. M., Historia harmonii i kontrapunktu, t. I III, Kraków , - Feicht H., Polifonia renesansu, Kraków 1965, - Feicht H., Studia nad muzyką polskiego średniowiecza, Kraków 1979, - Gawlas J., Kontrapunkt. Podstawowe zasady, Kraków 1979, - Heering K., Próba analizy strukturalnej dzieła muzycznego, w: Ze studiów nad metodami etnomuzykologii, Wrocław 1975, - Kaczyński T., Rozmowy z Witoldem Lutosławskim, Kraków 197, - Krenek E., Tonal Counterpoint, New York 1958, - Krenek E., A Discussion of the Treatment of Dissonances in Ockeghem's Masses as Compared with the Contrapuntal Theory of Johannes Tinctoris, St Paul, MN 1947, - Krukowski S., Problemy wykonawcze muzyki dawnej, Warszawa 197, - Lester J., History of Compositional Theory in the 18th Century, Cambridge, MA 199, 6

7 - Pociej B., Idea, dźwięk, forma, Kraków 197, - Sikorski K., Kontrapunkt, t. I- III, Kraków , - Sachs K.J., Die Contrapunctus-Lehre im 14. und 15. Jahrhundert, Die mittelalterliche Lehre von der Mehrstimmigkeit, Geschichte der Musiktheorie, red. F. Zaminer, Darmstadt 1984, s , - Scare H., Twentieth Century Counterpoint, London 1954, - Schäffer B., Nowa muzyka, Kraków 1969, - Seidel E., Zur Kontrapunktlehre von Heinrich Bellermann, Palestrina und die Idee der klassischen Vokalpolyphonie im 19. Jahrhundert, Frankfurt 1987, s , - Wright F., The Essentials of Strict Counterpoint, Brooklyn, NY Język wykładowy Prowadzący polski, niemiecki prof. AM dr hab. K. Kiełb as. K. Dziewiątkowska-Mleczko Uwagi 7