Wybrane czynniki warunkujące rozwój technologii stałotlenkowych ogniw paliwowych z bezpośrednim utlenianiem węgla
|
|
- Krzysztof Jabłoński
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Magdalena Dudek *, Piotr Tomczyk AGH w Krakowie Selected factors determining the development of direct carbon solid oxide fuel cells Wybrane czynniki warunkujące rozwój technologii stałotlenkowych ogniw paliwowych z bezpośrednim utlenianiem węgla DOI: dx.medra.org/ /przemchem Type of ceramic cell used for construction, chem. compn. of composite C solid fuel and surface compn. of the anode material were taken into consideration. The surface modification of Ni/YSZ cermet anode with Fe or addn. of Fe to the solid fuel improved considerably the operating parameters of the cell. Przedstawiono możliwości rozwojowe technologii stałotlenkowych ogniw paliwowych z bezpośrednim utlenianiem węgla (DC-SOFC). Zbadano wpływ doboru: (i) typu ogniwa ceramicznego zastosowanego do budowy ogniwa paliwowego, (ii) składu chemicznego kompozytowego paliwa węglowego oraz (iii) modyfikacji składu chemicznego powierzchni materiału anodowego na wielkości generowanych prądów i mocy z ogniwa stałotlenkowego bezpośrednio zasilanego węglem. Stwierdzono, że modyfikacja powierzchni materiału anodowego żelazem, a także dodatek żelaza do paliwa stałego prowadzą do znacznej poprawy parametrów pracy ogniw DC-SOFC. Na podstawie wyników badań doświadczalnych sformułowano kierunki rozwoju technologii DC-SOFC. W ostatnich latach na świecie prowadzone są intensywne badania nad ogniwami paliwowymi bezpośrednio zasilanymi stałym paliwem węglowym DCFC (direct carbon fuel cell). Sproszkowany węgiel jest wprowadzany bezpośrednio do przestrzeni anodowej i tam utleniany do CO 2. Elektrolitami w tych ogniwach mogą być roztwory wodorotlenków, stopione węglany lub tlenkowe elektrolity ceramiczne. Powstały również konstrukcje hybrydowe, w których zastosowano kombinacje ogniw paliwowych o różnych elektrolitach 1 3). Węgiel jest najbardziej rozpowszechnionym surowcem energetycznym na Ziemi. Jego zasoby stanowią ok. 60% wszystkich surowców energetycznych. Paliwo węglowe do zasilania ogniw typu DCFC może być również wytwarzane z biomasy i odpadowych materiałów węglonośnych (tworzywa sztuczne, płyty meblowe, wióra drzewne, inne rodzaje biomasy lub produkty odpadowe) 4 8). Rozwój tej technologii ogniw paliwowych może zatem otworzyć nowe kierunki wykorzystania, w sposób przyjazny dla środowiska naturalnego, wymienionych odpadów. Ponieważ paliwo węglowe i produkt reakcji (CO 2 ) występują w ogniwie jako czyste, niemieszające się ze sobą substancje, ich potencjały chemiczne są stałe i niezależne od stopnia zużycia (utylizacji) paliwa oraz od jego rozmieszczenia. Tlenek węgla(iv) w trakcie pracy ogniw typu DCFC powstaje na anodzie. Zatem samoistnie izoluje paliwo węglowe znajdujące się w ogniwie od tlenu zawartego w atmosferze zewnętrznej, zapobiegając jego utlenianiu w bezpośredniej reakcji chemicznej, która nie prowadzi do wytworzenia energii elektrycznej. W ten sposób nie traci się paliwa węglowego w wyniku bezproduktywnych reakcji. Wydzielanie się CO 2 na anodzie ma również tę zaletę, * Autor do korespondencji: Dr inż. Magdalena DUDEK w roku 1997 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Jest adiunktem w Katedrze Zrównoważonego Rozwoju Energetycznego na Wydziale Energetyki i Paliw tej uczelni. Specjalność stałotlenkowe ogniwa paliwowe z bezpośrednim utlenianiem węgla, ogniwa paliwowe z elektrolitami stałymi, elektrolity tlenkowe, protonowe, urządzenia elektrochemiczne. Katedra Zrównoważonego Rozwoju Energetycznego, Wydział Energetyki i Paliw, AGH-Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków al. Mickiewicza 30, tel.: (12) , fax: (12) , potoczek@agh.edu.pl Dr hab. Piotr TOMCZYK w roku 1970 ukończył studia na kierunku fizyka na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do 2000 r. był zatrudniony w Instytucie Chemii Fizycznej PAN w Warszawie, obecnie pracuje w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na Wydziale Energetyki i Paliw. Specjalność ogniwa paliwowe, zarówno nisko- jak i wysokotemperaturowe /5(2014)
2 że w przeciwieństwie do spalania węgla w powietrzu, nie miesza się on z niepalnymi składnikami powietrza, głównie z azotem, w wyniku czego stężenie CO 2 w strumieniu gazów wylotowych z ogniwa jest 9 10) bardzo duże. Ułatwia to proces sekwestracji CO 2. Konstrukcja generatorów prądotwórczych z DCFC jest prostsza niż konstrukcja generatorów z ogniwami paliwowymi wodorowo-tlenowymi, ponieważ DCFC nie wymagają stosowania reformerów paliwa. Mogą być wybudowane w pobliżu kopalń, dzięki czemu unika się transportu węgla na znaczne odległości. W przypadku stosowania węgla jako paliwa do zasilania ogniw paliwowych ryzyko wystąpienia wybuchu jest nieporównywalnie mniejsze niż dla wodorowo-tlenowych ogniw paliwowych. Znacznie łatwiejsze jest też magazynowanie węgla niż paliwa wodorowego. Największe nadzieje wiąże się z rozwojem węglowego ogniwa paliwowego z elektrolitem tlenkowym DC-SOFC (direct carbon solid oxide fuel cell). Wynika to głównie z jego nieskomplikowanej obsługi, możliwości wykorzystania rozwiązań stosowanych już w technologii wodorowo- -tlenowych stałotlenkowych ogniw paliwowych oraz szybkiego postępu w zakresie inżynierii materiałowej, który w bliskiej przyszłości umożliwi rozwiązanie problemów materiałowych specyficznych dla DC-SOFC. W ogniwie paliwowym typu DC-SOFC zachodzi sekwencja reakcji: C + O 2- CO + 2e - (1) CO + O 2- CO 2 + 2e - (2) W wyniku reakcji Boudouarda (3): C + CO 2 2CO (3) tworzą się dodatkowe ilości tlenku węgla(ii). Wraz z podniesieniem temperatury pracy ogniwa wzrasta stężenie CO w układzie, co powoduje wzrost prądu wytworzonego w reakcji (2). Generatory energii elektrycznej oparte na stałotlenkowych ogniwach paliwowych z bezpośrednim utlenianiem węgla mogą być zbudowane w geometrii płaskiej lub rurowej (podobnie jak wodorowo-tlenowe ogniwa paliwowe typu SOFC). W przypadku laboratoryjnych modeli ogniw DC-SOFC o budowie płaskiej najczęściej wykorzystuje się ceramiczne ogniwa guzikowe (solid oxide button fuel cell), dla których powierzchnia czynna nie przekracza 2 cm 2. Po wstępnych testach laboratoryjnych modeli DC-SOFC dalsze prace badawczo-rozwojowe prowadzone są dla ogniw o stopniowo zwiększanej powierzchni czynnej materiałów elektrodowych 11 14). Produkty komercyjne oferowane przez czołowych producentów kompletnych ogniw paliwowych lub ich komponentów pozwalają na tej bazie skonstruować ogniwa DC-SOFC w kształcie dysku o średnicy 2 5 cm lub kwadratu o boku 5 10 cm 15, 16). Przewodniki jonów tlenkowych zawierające roztwory stałe tlenku cyrkonu(iv) z tlenkiem itru(iii) o składzie Zr 1-x Y x O 2-x (zawartość Y 2 3 9% mol.) to nadal najczęściej stosowane materiały elektrolityczne do konstrukcji wodorowo-tlenowych stałotlenkowych ogniw paliwowych 17 19). W wielu państwach, w których technologia stałotlenkowych ogniw paliwowych zasilanych paliwem węglowym intensywnie się rozwija, elektrolity YSZ ciągle stanowią podstawowy komponent ich budowy. Obawy związane ze stosowaniem innych elektrolitów tlenkowych, w tym materiałów zawierających np. roztwory stałe CeO 2 lub Bi 2, mogą wynikać z ich ograniczonej trwałości w gazowych atmosferach redukujących: wodoru, wodoru i pary wodnej (H 2 /H 2 O), zawierających paliwa węglowodorowe i węgiel oraz tlenki węgla(ii) i (IV) (C/CO/CO 2 ), w których prężność tlenu jest bardzo niska. Wynikiem ograniczonej trwałości materiału jest zmiana stopnia utleniania metali, powodująca pojawienie się składowej przewodnictwa elektronowego w elektrolicie przy ciśnieniu cząstkowym tlenu p(o 2 ) poniżej atm w temp. 800 C 20, 21). Cermet Ni-YSZ to materiał kompozytowy, w którym ziarna metalicznego Ni tworzą ścieżkę perkolacyjną odpowiedzialną za transport elektronowy, zaś ziarna elektrolitu tlenkowego YSZ są przewodnikami jonów tlenkowych O 2-. Podstawowe zalety tego materiału to niska cena, trwałość chemiczna w podwyższonych temperaturach pracy ogniw DC-SOFC, a także duża aktywność katalityczna dla reakcji utleniania wodoru i CO oraz dla reakcji reformingu parowego węglowodorów i zgazowania węgla 22, 23). Pomimo to, w literaturze uje systematycznych badań dotyczących określenia wpływu budowy anody wykonanej z cermetu Ni-YSZ na osiągane parametry pracy ogniw DC-SOFC. Oprócz grubości materiału anodowego Ni-YSZ, czynnikiem decydującym o szybkości procesu elektrochemicznego utleniania paliwa w ogniwach typu SOFC jest architektura materiału anodowego, a więc udział porowatości oraz rozkład porów. Praktyczne wykorzystanie ogniw typu DC-SOFC do budowy generatorów energii elektrycznej wymaga podwyższenia ich parametrów pracy. Pierwszym etapem działań zmierzających w tym kierunku było opracowanie sposobów zwiększenia szybkości anodowej reakcji elektrodowej. Dla generatorów stacjonarnych uzyskiwane gęstości prądów i mocy powinny wynosić co najmniej 150 ma/cm 2 i mw/cm 2. Tak było przynajmniej w przypadku generatorów stacjonarnych z ogniwami paliwowymi ze stopionym elektrolitem węglanowym MCFC (molten carbonate fuel cell) i ogniw z kwasem fosforowym PAFC (phosphoric acid fuel cell) w momencie podjęcia decyzji o ich budowie 24). Jednym z często proponowanych rozwiązań prowadzących do zwiększenia gęstości prądu oraz mocy pobieranych z pojedynczego ogniwa DC- SOFC jest zastosowanie technologii hybrydowych ogniw paliwowych 25, 26). W tym rozwiązaniu proszek paliwa węglowego jest mieszany z dodatkiem sproszkowanego eutektyku węglanowego litowo-potasowego (38% mol. K % mol. Li 2 ) lub litowo-sodowego (53% mol. Li % mol. Na 2 ). Tak powstałe paliwo jest wprowadzane do komory anodowej ogniwa SOFC. Temperatura pracy ogniwa wynosi C. W tym zakresie temperatur cząstki paliwa węglowego pozostają w kontakcie z płynnym elektrolitem węglanowym, co zapewnia łatwy dostęp jonów 2-, pochodzących z eutektyku, do paliwa węglowego. W ten sposób zwiększa się strefa reakcji utleniania paliwa węglowego na całą objętość paliwa. Jednak zastosowanie węglanów jako dodatku w paliwie kompozytowym może wywołać dodatkowe procesy korozji i degradacji. Istotną poprawę parametrów pracy ogniw DC-SOFC można również uzyskać poprzez opracowanie i wprowadzenie do ogniwa efektywnych katalizatorów reakcji elektrochemicznego utleniania paliwa węglowego. W tym celu modyfikuje się powierzchnie cermetalicznych materiałów anodowych poprzez osadzenie na nich cząstek metalu lub stopu metalicznego, które są katalizatorami reakcji elektrochemicznego utleniania paliwa węglowego. Innym korzystnym efektem takiego działania może być zabezpieczenie powierzchni materiału anodowego Ni-YSZ przed degradacją w wyniku niepożądanej reakcji z udziałem węgla i/lub siarki (znajdującej się w węglach kopalnych). Reakcje zachodzące z udziałem niklu w warunkach pracy ogniwa typu DC-SOFC mogą prowadzić do niepożądanych zmian w mikrostrukturze cermetu (rozrost ziaren, pęknięcia na powierzchni materiału anodowego, zatykanie porów), wywołując stopniową degradację materiału anody powodującą spadek generowanej mocy. Należy podkreślić, że w atmosferach redukujących szybkość tworzenia się siarczków w reakcji chemicznej z metalem jest znacznie większa od szybkości tworzenia się tlenków tych metali. W następstwie tworzenia się siarczków może pojawić się niebezpieczne zjawisko korozji siarkowej, polegające na tworzeniu się niskotopliwych związków eutektycznych metali i ich siarczków 27). Poprzez wprowadzenie do paliwa węglowego materiałów metalicznych, węglikowych lub tlenkowych, będących dobrymi katalizatorami reakcji Boudouarda, można przyspieszyć tworzenie w złożu węglowym gazowego CO, który jest następnie utleniany na anodzie ogniwa DC-SOFC 28). Celem pracy było przedstawienie wybranych kierunków działań zmierzających do poprawy parametrów pracy ogniw paliwowych DC- SOFC w takim stopniu, aby możliwe było skonstruowanie wysokosprawnych generatorów energii elektrycznej zasilanych bezpośrednio paliwem węglowym. Część doświadczalna Materiały i odczynniki Stosowano małogabarytowe stałotlenkowe ogniwo paliwowe z bezpośrednim utlenianiem węgla, o budowie płaskiej. Do jego budowy użyto dyskowych stałotlenkowych ogniw paliwowych zbudowanych na nośniku elektrolitowym ES-SOFC (electrolyte-supported solid oxide fuel cell) (rys. 1a) lub anodowym AS-SOFC (anode-supported solid oxide fuel cell) 93/5(2014) 743
3 Widok od strony materiału katodowego Widok od strony materiału anodowego Fig. 1a. Photo of an electrolyte-supported solid oxide button fuel cell (ES-SOFC) (vendor: Fuel Cell Materials, USA) Rys. 1a. Fotografia guzikowego ogniwa paliwowego SOFC, zbudowanego na nośniku elektrolitowym (ES-SOFC) (dystrybutor: Fuel Cell Materials, USA) Widok od strony materiału katodowego Widok od strony materiału anodowego Fig. 1b. Photo of an electrolyte-supported solid oxide button fuel cell (AS-SOFC) (vendor: Fuel Cell Materials, USA) Rys. 1b. Fotografia guzikowego ogniwa paliwowego SOFC, zbudowanego na nośniku anodowym (AS-SOFC) (dystrybutor: Fuel Cell Materials, USA) Fig. 2b. Layered structure of an AS-SOFC recorded with a scanning electron microscope Rys. 2b. Obraz warstwowej budowy ogniwa AS-SOFC zarejestrowany za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego Table 1. Chemical composition of cathode, anode and electrolyte materials used in the construction solid oxide fuel cell (SOFC) Tabela 1. Skład chemiczny materiałów katodowych, anodowych i elektrolitycznych użytych do budowy ogniwa SOFC Typ ogniwa Komponenty ogniwa SOFC LSM LSM-GDC 8YSZ Ni-8YSZ LSM katodowy materiał perowskitowy La 0,8 Sr 0,2 Mn, LSM-GDC kompozytowy materiał katodowy z dodatkiem elektrolitu roztworu stałego tlenku ES-SOFC ceru(iv) zawierającego 5% mol. Gd 2, 8YSZ roztwór stały ZrO 2 zawierający 8% mol. Y 2, materiał elektrolityczny, Ni-8YSZ cermetaliczny materiał anodowy zawierający cząstki niklu w osnowie elektrolitu 8YSZ; grubości warstw: elektrolit 8YSZ ok. 160 µm, anoda Ni-YSZ ok. 50 µm, katoda LSM LSM-GDC ok. 50 µm LSM LSM-GDC 8YSZ Ni-8YSZ skład chemiczny materiałów katodowych, anodowych AS-SOFC oraz elektrolitu taki sam jak w przypadku ogniwa ES-SOFC, różnice dotyczą tylko grubości warstw: grubość warstwowego materiału anodowego Ni-YSZ ok. 180 µm, materiału elektrolitycznego ok. 10 µm (rys. 1b), zakupionych w firmie Fuel Cell Materials (USA), będącej czołowym dystrybutorem pojedynczych płytek ogniw paliwowych typu SOFC oraz komponentów tych ogniw. Na rys. 2a i 2b przedstawiono obrazy przełomów ogniw SOFC, które zarejestrowano za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego. W tabeli 1 podano informacje o składzie chemicznym i grubości warstw materiału katodowego, anodowego i elektrolitu, z których zbudowano wykorzystywane ceramiczne ogniwa paliwowe. Paliwem stałym użytym do zasilania stałotlenkowych ogniw paliwowych był węgiel drzewny (Merck, Niemcy). Właściwości fizykochemiczne oraz przydatność tego węgla do zasilania ogniw paliwowych typu DC-SOFC opisano we wcześniejszej pracy 8). Proszki węglanów Li 2, K 2, Na 2 (cz.d.a.) do sporządzenia paliw kompozytowych zakupiono w firmie Merck, Niemcy. Do przygotowania roztworu impregnującego powierzchnię materiału anodowego zastosowano Fe(N ) 3 9H 2 O (99,99%) zakupiony w Merck, Niemcy. Metodyka badań Fig. 2a. Layered structure of an ES-SOFC recorded with a scanning electron microscope Rys. 2a. Obraz warstwowej budowy ogniwa ES-SOFC zarejestrowany za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego Badano ogniwa zasilane paliwami kompozytowymi utworzonymi w stanie początkowym z mieszaniny proszków węgla drzewnego i węglanów litu i sodu (53% mol. Li % mol. Na 2 ) lub litu i potasu (38% mol. K % mol. Na 2 ). W kompozytowych paliwach węglowych masa proszku próbki wynosiła 2 g, zaś udział dodatku eutektyku węglanowego litowo-sodowego lub litowo-potasowego tak dobrano, aby wynosił 1 70% mas. Spodziewano się, że w wysokiej temperaturze pracy ogniwa, po stopieniu eutektyku, zostanie znacznie powiększona powierzchnia elektrody biorąca czynny udział w reakcji (4): /5(2014)
4 C CO 2 + 4e - (4) przez co znacząco wzrosną wartości prądów i mocy generowanych w ogniwie. W pierwszym etapie prac przeprowadzono badania nad wpływem udziału dodatku eutektyku węglanowego na ten efekt. W kolejnych doświadczeniach powierzchnię materiału anodowego Ni-YSZ impregnowano roztworem 0,1 mol/dm 3 Fe(N ) 3. Udział żelaza w materiale anodowym NiO-8YSZ wynosił 15% mas. Po impregnacji materiały suszono w temp. 150 C przez 6 h. Następnie próbki wygrzewano w 1100 o C przez 1 h. Ogniwa z anodami wykonanymi w fazie ich budowy z NiO-YSZ oraz NiO-YSZ impregnowanego żelazem (Fe-NiO-YSZ) umieszczono w reaktorze w celu redukcji tlenków niklu i żelaza do formy metalicznej tych pierwiastków. Proces prowadzono przez 1 h w temp. 800 C w przepływie gazu o zawartości 3% obj. H 2 O w H 2. Dopiero tak przygotowywane dyskowe ogniwa SOFC użyto do konstrukcji laboratoryjnego ogniwa paliwowego DC-SOFC. Wprowadzenie metalicznego żelaza do węgla stałego jako ewentualnego katalizatora wspomagającego reakcję Boudouarda (3) mogło prowadzić do wzrostu stężenia zawartości CO, a tym samym wielkości generowanych prądów oraz mocy z badanego ogniwa DC-SOFC. W serii pomiarów z ogniwami paliwowymi zasilanymi paliwami kompozytowymi udział katalizatora w próbkach zmieniał się w zakresie 2 45% mas. Masa próbki węgla wynosiła również ok. 2 g. Skład fazowy i chemiczny paliw węglowych oraz materiałów anodowych wyznaczono metodą dyfrakcji rentgenowskiej. Posługiwano się przy tym aparatem X Pert Pro Philips wykorzystującym promieniowanie monochromatyczne Cu Kα. Identyfikacji faz dokonywano, korzystając z danych zawartych w kartotekach International Centre for Diffraction Data. Powierzchnię właściwą proszku węgla drzewnego S w zmierzono metodą wielopunktowej izotermy BET (aparat Nova 1200e firmy Quantachrome Ins.). Badania elektrochemiczne prowadzono na laboratoryjnym stanowisku pomiarowym przeznaczonym do testowania stałotlenkowych ogniw paliwowych o konstrukcji płaskiej (rys. 3). Szczegółowy opis stanowiska został przedstawiony w pracach 7, 8). Charakterystyki prądowo-napięciowe dla badanych ogniw wyznaczono na podstawie pomiarów prądu płynącego przez ogniwo w warunkach wolno zmieniającego się napięcia obciążenia (szybkość zmiany napięcia wynosiła 5 mv/s). Pomiar przeprowadzano w warunkach izotermicznych, po ustabilizowaniu się temperatury i napięcia nieobciążonego ogniwa (OCV). Badania wykonano w zakresie temp C. W trakcie pomiaru przez komorę anodową ogniwa przepływał argon (gaz osłonowy). Przeprowadzono również badania stabilności pracy ogniwa pod obciążeniem. Odpowiednie pomiary przeprowadzono w warunkach chronoamperometrycznych (pod stałym obciążeniem napięciowym). Po testach elektrochemicznych ponownie dokonano obserwacji powierzchni i mikrostruktury elementów użytych ogniw DC-SOFC. Fig. 3. The laboratory setup for testing direct carbon solid oxide button fuel cells Rys. 3. Laboratoryjne stanowisko do testowania małogabarytowych stałotlenkowych ogniw paliwowych Omówienie wyników Dobór typu ogniw ceramicznych W pierwszej kolejności zbadano wpływ grubości materiału anodowego Ni-YSZ na parametry pracy osiągane przez ogniwo DC-SOFC. W tabeli 2 porównano parametry pracy ogniw ES-SOFC oraz AS-SOFC zasilanych pylistym węglem drzewnym. Zamieszczono również parametry pracy tych samych ogniw zasilanych paliwem wodorowym. Table 2. Comparison of operational parameters of ES-SOFC and AS-SOFC fuelled with either carbon fuel or humidified hydrogen at 800 C Tabela 2. Porównanie parametrów pracy ogniw ES-SOFC lub AS-SOFC zasilanych albo paliwem węglowym albo nawilżonym wodorem w temp. 800 o C Ogniwo SOFC Rodzaj użytego paliwa Nośnik elektrolitowy 8YSZ Nośnik anodowy Ni-8YSZ 3% obj. H 2 O/H 2 proszek węgla drzewnego o powierzchni właściwej S w = 680 m 2 /g I 0,5V = 700 ma, = 350 mw I 0,5V = 1700 ma, = 800 mw I 0,7V = 140 ma, = 60 mw I 0,7 V = 200 ma, = 100 mw Zarówno dla paliwa wodorowego, jak i węglowego największe wartości gęstości prądu i mocy otrzymano dla ogniw AS-SOFC. Jedną z przyczyn niższych parametrów pracy ogniw ES-SOFC były straty związane z jego większą rezystancją omową, spowodowaną znaczną grubością materiału elektrolitycznego 8YSZ. Wodorowo-tlenowe ogniwa paliwowe SOFC charakteryzowały się znacznie wyższymi parametrami pracy niż ogniwa typu DC-SOFC. W ogniwach paliwowych z bezpośrednim utlenianiem węgla podstawową przeszkodą w uzyskiwaniu dużych gęstości prądu oraz mocy były ograniczenia kinetyczne dla reakcji elektrochemicznego utleniania paliwa węglowego. Praktyczne wykorzystanie ogniw typu DC-SOFC do budowy generatorów energii elektrycznej wymagało pokonania tej przeszkody. Pierwszym etapem działań zmierzających w tym kierunku było opracowanie sposobów zwiększenia szybkości anodowej reakcji elektrodowej. Wpływ składu paliwa Na rys. 4 przedstawiono zależności napięcia (U) i gęstości mocy (P) od gęstości prądu (I) czerpanych z ogniw DC-SOFC zasilanych sproszkowanym węglem z dodatkiem eutektyku litowo-sodowego. Pomiary te wykonano dla paliwa kompozytowego zawierającego 45% mas. eutektyku węglanowego. Na rys. 5 przedstawiono krzywe zależności U i P od I zarejestrowane dla ogniwa DC-SOFC zasilanego paliwem zawierającym proszek węgla z dodatkiem 55% mas. eutektyku litowo-potasowego. Zaletą proponowanych rozwiązań, w których zastosowano hybrydowe paliwa stałe zawierające dodatek elektrolitów węglanowych, była możliwość uzyskania gęstości mocy w granicach mw/cm 2 dla ogniw zbudowanych na nośniku elektrolitowym i mw/cm 2 dla ogniw zbudowanych na nośniku anodowym. Duże gęstości mocy obserwowane dla badanych układów były wynikiem rozszerzenia strefy reakcji elektrochemicznego utleniania węgla na całą objętość paliwa węglowego zwilżoną przez stopione węglany. Proces ten przebiegał z udziałem jonów węglanowych zgodnie z reakcją (4). Niedobór stopionych węglanów powodował, że paliwo węglowe nie było przez nie zwilżane na całej powierzchni, zaś ich nadmiar zmniejszał względną ilość paliwa w jednostkowej objętości układu. Istniał więc optymalny stosunek paliwa węglowego i stopionych węglanów, dla których moc czerpana z ogniwa była maksymalna. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji przełomów ogniw SOFC przed i po testach z kompozytowym paliwem węglanowym nie stwierdzono zmian korozyjnych w przypadku tych ogniw. Pomimo to zdecydowano 93/5(2014) 745
5 U,V 1,2 1,0 0,8 0, , , , I, ma/cm Fig. 4. Effect of voltage (U) on current density (I) and power density (P) for a DC-SOFC supplied with composite fuel consisting of carbon powder with the addition of Li 2 (45% by mass) Rys. 4. Zależności napięcie (U)-gęstość prądu (I) oraz gęstość mocy (P)-gęstość prądu (I) dla ogniwa DC-SOFC zasilanego kompozytowym paliwem zawierającym proszek węgla z dodatkiem 45% mas. Li 2 U,V 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0, , I, ma/cm Fig. 5. Effect of current density (I) on voltage (U) and power density (P) for a DC-SOFC supplied with composite fuel consisting of carbon powder with the addition of Li 2 (55% by mass) Rys. 5. Zależności napięcie (U)-gęstość prądu (I) oraz gęstość mocy (P)-gęstość prądu (I) dla ogniwa DC-SOFC zasilanego kompozytowym paliwem zawierającym węgiel z dodatkiem 55% mas. Li 2 -K P, mw/cm 2 P, mw/cm 2 Table 3. Phase composition of tested electrolytes before and after corrosion resistance tests in molten carbonate environment Tabela 3. Skład fazowy badanych elektrolitów przed i po testach odporności korozyjnej w środowisku stopionych węglanów Elektrolit ny 2 (1-n) ZrO 2 (YSZ) nsc 2 (1-n)ZrO 2 (ScSZ) ngd 2 (1-n)CeO 2 (GDC) nsm 2 (1-n)CeO 2 (SDC) n, % mol Wyjściowy skład fazowy materiałów użytych do badań roztwór stały 3YSZ o strukturze tetragonalnej roztwór stały 6YSZ o strukturze tetragonalnej Dodatkowe produkty reakcji po eksperymencie obecność fazy Li 2 Zr 2 O 7 oraz ZrO 2 o strukturze jednoskośnej obecność fazy Li 2 Zr 2 O 7 i ZrO 2 o strukturze jednoskośnej roztwór stały 7YSZ roztwór stały 8YSZ roztwór stały 9YSZ 9ScSZ roztwór stały jednoskośny ZrO o strukturze tetragonalnej 2 i Li CO 2 Zr 3 10GDC roztwór stały 10SDC roztwór stały zabezpieczona przed niepożądanym działaniem związków siarki (temperatura topnienia FeS jest znacznie wyższa niż Ni 3 S 2 ) oraz (ii) zostanie zmniejszona wysoka reaktywność chemiczna węgla i niklu. Na rys. 6 przedstawiono otrzymane zależności napięcia U i gęstości mocy P od gęstości prądu I wyznaczone dla zmodyfikowanego materiału anodowego. Na podstawie bezpośredniego porównania zależności przedstawionych na rys. 4, 5 oraz 6 można było stwierdzić znaczny przyrost wartości I oraz P w wyniku zastosowanej modyfika- się na dodatkowe badania trwałości chemicznej materiałów elektrolitycznych zawierających roztwory stałe tlenku cyrkonu(iv) lub tlenku ceru(iv) w środowisku stopionego węglanowego eutektyku litowo-sodowego. W tabeli 3 przestawiono zbiorcze wyniki analiz składu fazowego próbek materiałów elektrolitycznych poddanych wygrzewaniu w tym środowisku przez 48 h w temp. 800 C. Roztwory stałe tlenku cyrkonu(iv) o strukturze tetragonalnej stabilizowanej itrem lub skandem miały ograniczoną trwałość chemiczną w tych warunkach. Nie stwierdzono natomiast obecności produktów reakcji pomiędzy środowiskiem węglanowym a składnikami roztworów stałych tlenku ceru(iv) lub cyrkonu(iv). Wstępne wyniki tych badań wykazały więc, że te materiały elektrolityczne lepiej nadają się do budowy ogniw DCFC w technologii hybrydowej wykorzystującej zalety środowiska stopionych węglanów. Wpływ składu powierzchni materiału anodowego Ni-YSZ U,V 1,0 0,8 0,6 0,4 0, I, ma/cm P, mw/cm 2 Starając się zachować zalety cermetu Ni-YSZ przy jednoczesnym wyeliminowaniu ich wad, podjęto próbę modyfikacji nośnika anodowego Ni-YSZ, osadzając na jego powierzchni cząstki żelaza. Spodziewano się, że w ten sposób (i) powierzchnia nośnika anodowego zostanie Fig. 6. Effect of current density (I) on voltage (U) and power density (P) for a DC-SOFC with iron-impregnated anode material Ni-8YSZ Rys. 6. Rodzina krzywych napięcie (U)-gęstość prądu (I) oraz gęstość mocy (P)-gęstość prądu (I) wyznaczona dla ogniwa DC-SOFC zawierającego impregnowany żelazem materiał anodowy Ni-8YSZ /5(2014)
6 cji. Wartości I oraz P uzyskiwane z ogniwa DC-SOFC były tylko nieznacznie mniejsze niż w przypadku zastosowania paliwa z dodatkiem eutektyku węglanowego litowo-potasowego. Dodatkowe zalety stosowania anody z Ni-YSZ impregnowanej żelazem zostały wykazane w testach ogniwa paliwowego DC-SOFC pracującego pod obciążeniem prądowym przez 200 h. Wyniki tego testu przedstawiono na rys. 7. Pokazano na nim zależność prądu (I) od czasu (t) trwania testu, zarejestrowaną dla ogniwa DC-SOFC pracującego pod stałym napięciem U = 0,5 V. Ogniwo DC-SOFC ze zmodyfikowaną anodą z Fe-Ni-YSZ wykazywało stabilne parametry pracy w zadanych warunkach obciążenia. I, ma/cm Czas, h Fig. 7. Course of current density (I) for a DC-SOFC with an iron-impregnated anode made of Ni-8YSZ operating under constant voltage U = 0.5 V Rys. 7. Zależność gęstości prądu (I) od czasu (t) dla ogniwa DC-SOFC z anodą Ni-8YSZ impregnowaną żelazem, pracującego pod napięciem U = 0,5 V Katalizatory wspomagające proces powstania tlenku węgla w złożu węglowym Na rys. 8 przedstawiono zależność zmian maksymalnej gęstości mocy ogniwa ( ) od składu chemicznego paliwa węglowego z dodatkiem metalicznego żelaza. Ogniwa ES-SOFC oraz AS-SOFC, mw/cm AS-SOFC 80 ES-SOFC Udział żelaza w kompozytowym paliwie stałym, % mas Fig. 8. Effect of iron content in composite carbon fuel on the maximum power density (P max ) of a DC-SOFC Rys. 8. Zależność gęstości mocy maksymalnej ( ) ogniw typu DC- SOFC od zawartości żelaza w kompozytowym paliwie węglowym pracowały w temp. 850 C. Zasilanie ogniwa paliwowego kompozytowym proszkiem węgla z dodatkiem metalicznego żelaza prowadziło do poprawy parametrów pracy ( ) ogniwa DC-SOFC. Największy wzrost gęstości mocy uzyskano dla udziału metalicznego żelaza w paliwie węglowym wynoszącego ok. 15% mas. Przyczyn tej poprawy należało szukać we wzroście ilości generowanego CO pochodzącego z reakcji między węglem i ditlenkiem węgla (reakcja Boudouarda (3)). Zwiększanie udziału żelaza w paliwie węglowym powyżej 15% mas. prowadziło do stopniowego spadku gęstości mocy testowanych ogniw. Było to spowodowane zmniejszaniem się liczby kontaktów pomiędzy cząstkami węgla a elektrodą, na której zachodziła reakcja (1) oraz niewielkim wzrostem oporności omowej złoża paliwa kompozytowego. Podsumowanie W wielu krajach ogniwa paliwowe z bezpośrednim utlenianiem węgla stanowią obecnie jeden z intensywnie rozwijanych kierunków technologii ogniw paliwowych. Rozwój ten przebiega różnymi drogami, choćby ze względu na wielość typów tych ogniw, którą zwiększa jeszcze możliwość stosowania rozwiązań hybrydowych. W prezentowanej pracy przeanalizowano możliwości zwiększenia mocy węglowych ogniw paliwowych ze stałym elektrolitem tlenkowym. Przedstawiono dwie możliwe drogi osiągnięcia tego celu: zasilanie ogniw paliwem kompozytowym (z dodatkiem stopionych węglanów lub katalizatora stałego) lub impregnację dotychczas stosowanych anod ogniwa cząstkami katalizatora. Jako katalizatora użyto żelaza metalicznego. W obydwu wypadkach obserwowano wzrost mocy czerpanej z ogniw. Maksymalne gęstości mocy były znacząco wyższe od zakładanego dla generatorów stacjonarnych poziomu mw/cm 2. LITERATURA Otrzymano: S. Zecevic, E. Patton, E. Parhami, Carbon 2004, 42, nr 10, D. Cao, Y. Sun, G. Wang, J. Power Sources 2007, 167, nr 2, P. Tomczyk, Biul. Polskiego Stowarzyszenia Wodoru i Ogniw Paliwowych 2009, 4, S.L. Jain, B. Lakeman, K.D. Pointon, J.T. Irvine, Ionics 2007, 13, nr 6, C. Jiang, A.D. Bonaccorso, T. Irvine, Energy Environ. Sci. 2012, 5, S.Y. Ahn, S.Y. Eom, Y.H. Rie, Y.M. Sung, Ch.E. Moon, G.M. Choi, D.J. Kim, Appl. Energy 2013, 105, M. Dudek, P. Tomczyk, K.L. Juda, R. Tomov, B.A. Glowacki, S. Batty P. Risby, R. Socha, Int. J. Electrochem. Sci. 2012, 7, M. Dudek, P. Tomczyk, R. Socha, M. Skrzypkiewicz, J. Jewulski, Int. J. Electrochem. Sci. 2013, 8, A. Dicks, J. Power Sources 2006, 156, nr 1, S. Gidday, S.P. Badwal, A. Kulkarni, C. Munnings, Prog. Energy Combust. Sci. 2012, 38, P. Desclaux, M. Rzepka, U. Stimming, R. Hempelmann, J. Phys. Chem. 2013, 227, nr 5, J. Jewulski, M. Skrzypkiewicz, Przegl. Elektrotech. 2013,89, nr 7, Y. Zhao, Ch. Xia, L. Jia, Z. Wang, H. Li, J. Yu, Int. J. Hydrogen Energy 2013, 38, A.C. Chien, G. Corre, R. Antunes, J. Irvine, Int. J. Hydrogen Energy 2013, 38, materials.com 17. K Chen, Z. Lü, N. Ai, X. Huang, Y. Zhang, X. Xin, R. Zhu, W. Su, J. Power Sources 2006, 160, M.C. Tucker, J. Power Sources 2010, 195, Y. Chen, N. Orlovskaya, M. Klimov, X. Huang, D. Cullen, T. Graule, J. Kuebler, Fuel Cell 2012, 12, M. Malys, J.R. Dygas, M. Holdynski, A. Borowska-Centkowska, W. Wrobel, M. Marzantowicz, Solid State Ionics 2012, 225, O. Parkash, N. Singh, N.K. Singh, D. Kumar, Solid State Ionics 2012, 212, W. Yao, E. Croiset, J. Power Sources 2013, 226, V.A. Restrepo, J.M. Hil, J. Power Sources 2010, 195, P. Tomczyk, J. Power Sources 2006, 160, Y. Nabae, K.D. Pointon, J.T.S. Irvine, Energy Environ. Sci. 2008, 1, A. Jayakumar, R. Küngas, S. Roy, A. Javadekar, D.J. Buttrey, J.M. Vohs, R. J. Gorte, Energy Environ. Sci. 2011, 4, S. Mrowec, S. Werber, Korozja gazowa metali, Wyd. Śląsk, Katowice Y. Wu, Ch. Su, Ch. Zhang, R. Ran, Z. Shao, Electrochem. Commun. 2009, 11, nr 6, /5(2014) 747
JEDNOKOMOROWE OGNIWA PALIWOWE
JEDNOKOMOROWE OGNIWA PALIWOWE Jan Wyrwa Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, AGH Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków Światowe zapotrzebowanie na energię-przewidywania
Bardziej szczegółowoTechnologia ogniw paliwowych w IEn
Technologia ogniw paliwowych w IEn Mariusz Krauz 1 Wstęp Opracowanie technologii ES-SOFC 3 Opracowanie technologii AS-SOFC 4 Podsumowanie i wnioski 1 Wstęp Rodzaje ogniw paliwowych Temperatura pracy Temperatura
Bardziej szczegółowoLaboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru
Instrukcja System ogniw paliwowych typu PEM, opr. M. Michalski, J. Długosz; Wrocław 2014-12-03, str. 1 Laboratorium ogniw paliwowych i produkcji wodoru System ogniw paliwowych typu PEM Instrukcja System
Bardziej szczegółowoCHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku
Piotr Stawski IASE CHP z ogniwem paliwowym Przegląd rynku ENERGYREGION - Efektywny rozwój rozproszonej energetyki odnawialnej w połączeniu z konwencjonalną w regionach. Zalety gospodarki skojarzonej K.Sroka,
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo Paliwowe PEM
Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo Paliwowe PEM 1.0 WSTĘP Ogniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM FC) Ogniwa paliwowe są urządzeniami elektro chemicznymi, stanowiącymi przełom w dziedzinie źródeł energii,
Bardziej szczegółowoBadanie utleniania kwasu mrówkowego na stopach trójskładnikowych Pt-Rh-Pd
Badanie utleniania kwasu mrówkowego na stopach trójskładnikowych Pt-Rh-Pd Kamil Wróbel Pracownia Elektrochemicznych Źródeł Energii Kierownik pracy: prof. dr hab. A. Czerwiński Opiekun pracy: dr M. Chotkowski
Bardziej szczegółowoSTAN OBECNY I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA OGNIW PALIWOWYCH
XIV Konferencja Naukowo-Techniczna Rynek Energii Elektrycznej: Przesłanki Nowej Polityki Energetycznej - Paliwa, Technologie, Zarządzanie STAN OBECNY I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA OGNIW PALIWOWYCH Józef
Bardziej szczegółowoSOFC. Historia. Elektrochemia. Elektroceramika. Elektroceramika WYKONANIE. Christian Friedrich Schönbein, Philosophical Magazine,1839
Historia IDEA WYKONANIE Jeżeli przepływ prądu powoduje rozkład wody na tlen i wodór to synteza wody, w odpowiednich warunkach musi prowadzić do powstania różnicy potencjałów. Christian Friedrich Schönbein,
Bardziej szczegółowoBezemisyjna energetyka węglowa
Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:
Bardziej szczegółowo1. BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA OGNIWA PALIWOWEGO
OGNIWA PALIWOWE Ogniwa paliwowe są urządzeniami generującymi prąd elektryczny dzięki odwróceniu zjawiska elektrolizy. Pierwszy raz zademonstrował to w 1839 r William R. Grove w swoim doświadczeniu które
Bardziej szczegółowoCelem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM,
Ćw.2 Elektroliza wody za pomocą ogniwa paliwowego typu PEM Celem ćwiczenia jest wyznaczenie charakterystyki prądowo- napięciowej elektrolizera typu PEM, A także określenie wydajności tego urządzenia, jeśli
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 2-OP BADANIE OGNIW PALIWOWYCH
LABORATORIUM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR -OP BADANIE OGNIW PALIWOWYCH Cel i zakres ćwiczenia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali
Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 02/
PL 68129 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 122681 (22) Data zgłoszenia: 20.12.2013 (19) PL (11) 68129 (13) Y1
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY W BUDOWIE OGNIW PALIWOWYCH
MATERIAŁY W BUDOWIE OGNIW PALIWOWYCH OGNIWO PALIWOWE Ogniwo paliwowe jest urządzeniem służącym do bezpośredniej konwersji energii chemicznej zawartej w paliwie w energię elektryczną za pośrednictwem procesu
Bardziej szczegółowoPODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ
PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
Bardziej szczegółowoTechnologia wytwarzania stałotlenkowych ogniw paliwowych w IEn OC Cerel
Technologia wytwarzania stałotlenkowych ogniw paliwowych w IEn OC Cerel Mariusz Krauz Ryszard Kluczowski 1 Wstęp 2 Opracowanie technologii AS-SOFC 3 Badania otrzymanych ogniw 4 Podsumowanie i wnioski 1
Bardziej szczegółowoLaboratorium odnawialnych źródeł energii. Ćwiczenie nr 5
Laboratorium odnawialnych źródeł energii Ćwiczenie nr 5 Temat: Badanie ogniw paliwowych. Politechnika Gdańska Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Fizyka i technika konwersji energii VI semestr
Bardziej szczegółowoMateriały katodowe dla ogniw Li-ion wybrane zagadnienia
Materiały katodowe dla ogniw Li-ion wybrane zagadnienia Szeroki zakres interkalacji y, a więc duża dopuszczalna zmiana zawartości litu w materiale, która powinna zachodzić przy minimalnych zaburzeniach
Bardziej szczegółowoLeon Murawski, Katedra Fizyki Ciała Stałego Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej
Nanomateriałów Leon Murawski, Katedra Fizyki Ciała Stałego Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej POLITECHNIKA GDAŃSKA Centrum Zawansowanych Technologii Pomorze ul. Al. Zwycięstwa 27 80-233
Bardziej szczegółowoRYS. 1 Schemat poglądowy działania węglowego ogniwa paliwowego.
CEL: Przetwarzać węgiel efektywnie Wysokosprawna, niskotemperaturowa konwersja węgla w węglowych ogniwach paliwowych Autorzy: prof. Zbigniew Bis, mgr inż. Andrzej Kacprzak - Katedra Inżynierii Energii,
Bardziej szczegółowoBADANIA MODELOWE OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM
POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 70 Electrical Engineering 2012 Bartosz CERAN* BADANIA MODELOWE OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM W artykule przedstawiono badania przeprowadzone na modelu
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoMateriały elektrodowe
Materiały elektrodowe Potencjał (względem drugiej elektrody): różnica potencjałów pomiędzy elektrodami określa napięcie możliwe do uzyskania w ogniwie. Wpływa na ilość energii zgromadzonej w ogniwie. Pojemność
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Chemia procesów pozyskiwania energii Chemistry of energy receiving processes Kod przedmiotu: ZIP.PK.O.4.4. Rodzaj przedmiotu: przedmiot z
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Materiałowej
Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów Polaryzacyjne badania korozyjne mgr inż. Magdalena Jażdżewska Gdańsk 2010 Korozyjne charakterystyki stałoprądowe (zależności potencjał
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoInnowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn
Tytuł projektu: Innowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn Umowa nr: TANGO1/268920/NCBR/15 Akronim: NITROCOR Planowany okres realizacji
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZEMIAN ENERGII
LABORATORIUM PRZEMIAN ENERGII BADANIE OGNIWA PALIWOWEGO TYPU PEM I. Wstęp Ćwiczenie polega na badaniu ogniwa paliwowego typu PEM. Urządzenia tego typy są obecnie rozwijane i przystosowywane do takich aplikacji
Bardziej szczegółowoElektrolity wykazują przewodnictwo jonowe Elektrolity ciekłe substancje rozpadające się w roztworze na jony
Elektrolity wykazują przewodnictwo jonowe Elektrolity ciekłe substancje rozpadające się w roztworze na jony Przewodniki jonowe elektrolity stałe duża przewodność jonowa w stanie stałym; mały wkład elektronów
Bardziej szczegółowoElektrochemiczne osadzanie antykorozyjnych powłok stopowych na bazie cynku i cyny z kąpieli cytrynianowych
Elektrochemiczne osadzanie antykorozyjnych powłok stopowych na bazie cynku i cyny z kąpieli cytrynianowych Honorata Kazimierczak Promotor: Dr hab. Piotr Ozga prof. PAN Warstwy ochronne z cynku najtańsze
Bardziej szczegółowoSchemat ogniwa:... Równanie reakcji:...
Zadanie 1. Wykorzystując dane z szeregu elektrochemicznego metali napisz schemat ogniwa, w którym elektroda cynkowa pełni rolę anody. Zapisz równanie reakcji zachodzącej w półogniwie cynkowym. Schemat
Bardziej szczegółowoOgniwo paliwowe typu PEM (ang. PEM-FC)
OPRACOWALI: MGR INŻ. JAKUB DŁUGOSZ MGR INŻ. MARCIN MICHALSKI OGNIWA PALIWOWE I PRODUKCJA WODORU LABORATORIUM I- ZASADA DZIAŁANIA SYSTEMU OGNIW PALIWOWYCH TYPU PEM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU NEXA 1,2 kw II-
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie energii: kondensatory
Przetwarzanie energii: kondensatory Ładując kondensator wykonujemy pracę nad ładunkiem. Przetwarzanie energii: ogniwa paliwowe W ogniwach paliwowych następuje elektrochemiczne spalanie paliwa. Energia
Bardziej szczegółowoZastosowanie materiałów perowskitowych wykonanych metodą reakcji w fazie stałej do wytwarzania membran separujących tlen z powietrza
Zastosowanie materiałów perowskitowych wykonanych metodą reakcji w fazie stałej do wytwarzania membran separujących tlen z powietrza Magdalena Gromada, Janusz Świder Instytut Energetyki, Oddział Ceramiki
Bardziej szczegółowoOGNIWA PALIWOWE. Zapewniają ekologiczne sposoby wytwarzania energii w dobie szybko wyczerpujących sięźródeł paliw kopalnych.
Ogniwa paliwowe 1 OGNIWA PALIWOWE Ogniwa te wytwarzają energię elektryczną w reakcji chemicznej w wyniku utleniania stale dostarczanego do niego z zewnątrz paliwa. Charakteryzują się jednym z najwyższych
Bardziej szczegółowoOGNIWA PALIWOWE SPOSOBY NA KRYSYS ENERGETYCZNY
Martyna Ćwik Politechnika Częstochowska OGNIWA PALIWOWE SPOSOBY NA KRYSYS ENERGETYCZNY W dobie wyczerpujących się źródeł paliw kopalnych, ogniwa paliwowe zajmują istotną rolę wśród nowatorskich sposobów
Bardziej szczegółowoKarta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne
Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne I. Elektroda, półogniwo, ogniowo Elektroda przewodnik elektryczny (blaszka metalowa lub pręcik grafitowy) który ma być zanurzony w roztworze elektrolitu
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrochemii
Podstawy elektrochemii Elektrochemia bada procesy zachodzące na granicy elektrolit - elektroda Elektrony można wyciągnąć z elektrody bądź budując celkę elektrochemiczną, bądź dodając akceptor (np. kwas).
Bardziej szczegółowoElektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1
Elektrochemia elektroliza Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 ELEKTROLIZA POLARYZACJA ELEKTROD Charakterystyka prądowo-napięciowa elektrolizy i sposób określenia napięcia rozkładu Wykład z Chemii Fizycznej
Bardziej szczegółowoFragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII
Fragmenty Działu 8 z Tomu 1 PODSTAWY ELEKTROCHEMII O G N I W A Zadanie 867 (2 pkt.) Wskaż procesy, jakie zachodzą podczas pracy ogniwa niklowo-srebrowego. Katoda Anoda Zadanie 868* (4 pkt.) W wodnym roztworze
Bardziej szczegółowoPL B1. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica,Kraków,PL BUP 14/02. Irena Harańczyk,Kraków,PL Stanisława Gacek,Kraków,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)195686 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 344720 (22) Data zgłoszenia: 19.12.2000 (51) Int.Cl. B22F 9/18 (2006.01)
Bardziej szczegółowoPytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji
Pytania przykładowe na kolokwium zaliczeniowe z Podstaw Elektrochemii i Korozji Kolokwium obejmuje zakres materiału z wykładów oraz konwersatorium. Pytania na kolokwium mogą się różnić od pytań przedstawionych
Bardziej szczegółowoWykład VII. Ogniwa paliwowe
Wykład VII Ogniwa paliwowe Ogniwo paliwowe Ogniwo paliwowe jest urządzeniem pozwalającym na ciągłą przemianą energii chemicznej paliwa w energię oraz ciepło, tak długo jak, dostarczane jest paliwo i utleniacz
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5. Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej
Ćwiczenie 5 Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej Wstęp Ogniwo paliwowe jest urządzeniem elektrochemicznym, które wytwarza energię użyteczną
Bardziej szczegółowoJon w otoczeniu dipoli cząsteczkowych rozpuszczalnika utrzymywanych siłami elektrycznymi solwatacja (hydratacja)
Jon w otoczeniu dipoli cząsteczkowych rozpuszczalnika utrzymywanych siłami elektrycznymi solwatacja (hydratacja) Jon w otoczeniu chmury dipoli i chmury jonowej. W otoczeniu jonu dodatniego (kationu) przewaga
Bardziej szczegółowoElektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania
Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5. Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej
Ćwiczenie 5 Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energią pochodzącą z konwersji fotowoltaicznej Wstęp Ogniwo paliwowe jest urządzeniem elektrochemicznym, które wytwarza energię użyteczną
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoOkres realizacji projektu: r r.
PROJEKT: Wykorzystanie modułowych systemów podawania i mieszania materiałów proszkowych na przykładzie linii technologicznej do wytwarzania katod w bateriach termicznych wraz z systemem eksperckim doboru
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowoTechnologia wytwarzania materiałów z przeznaczeniem na elementy stałotlenkowych ogniw paliwowych na suporcie anodowym AS-SOFC
Technologia wytwarzania materiałów z przeznaczeniem na elementy stałotlenkowych ogniw paliwowych na suporcie anodowym AS-SOFC Ryszard Kluczowski, Mariusz Krauz, Magdalena Gromada Praca realizowana w ramach
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera w Ustroniu ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA Magdalena Puda Promotor: Dr inŝ. Jacek Grzegorz Chęcmanowski Cel pracy
Bardziej szczegółowoPL 203790 B1. Uniwersytet Śląski w Katowicach,Katowice,PL 03.10.2005 BUP 20/05. Andrzej Posmyk,Katowice,PL 30.11.2009 WUP 11/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203790 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 366689 (51) Int.Cl. C25D 5/18 (2006.01) C25D 11/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii
P O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii Temat: Badanie ogniw paliwowych. Michał Stobiecki, Michał Ryms Grupa 5; sem. VI Wydz. Fizyki Technicznej
Bardziej szczegółowoElektrolity wykazują przewodnictwo jonowe Elektrolity ciekłe substancje rozpadające się w roztworze na jony
Elektrolity wykazują przewodnictwo jonowe Elektrolity ciekłe substancje rozpadające się w roztworze na jony Jony dodatnie - kationy: atomy pozbawione elektronów walencyjnych, np. Li +, Na +, Ag +, Ca 2+,
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Materiały ceramiczne dla energetyki Rok akademicki: 2013/2014 Kod: STC-1-411-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: - Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji
Ćwiczenie 2: Elektrochemiczny pomiar szybkości korozji metali. Wpływ inhibitorów korozji Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, podstawy kinetyki procesów elektrodowych, równanie Tafela,
Bardziej szczegółowoPL B1 AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, KRAKÓW, PL BUP 08/07
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205765 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 377546 (51) Int.Cl. C25B 1/00 (2006.01) C01G 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data
Bardziej szczegółowoWydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki
AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki KATEDRA FIZYKOCHEMII I MODELOWANIA PROCESÓW Propozycje tematów prac magisterskich na rok akademickim
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia 1
Tomasz Lubera Półogniwo Podstawowe pojęcia 1 układ złożony z min. dwóch faz pozostających ze sobą w kontakcie, w którym w wyniku zachodzących procesów utleniania lub redukcji ustala się stan równowagi,
Bardziej szczegółowoNISKOEMISYJNE PALIWO WĘGLOWE
NISKOEMISYJNE PALIWO WĘGLOWE możliwości technologiczne i oferta rynkowa OPRACOWAŁ: Zespół twórców wynalazku zgłoszonego do opatentowania za nr P.400894 Za zespól twórców Krystian Penkała Katowice 15 październik
Bardziej szczegółowoProblemy elektrochemii w inżynierii materiałowej
Problemy elektrochemii w inżynierii materiałowej Pamięci naszych Rodziców Autorzy NR 102 Antoni Budniok, Eugeniusz Łągiewka Problemy elektrochemii w inżynierii materiałowej Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Bardziej szczegółowoKongres Innowacji Polskich KRAKÓW 10.03.2015
KRAKÓW 10.03.2015 Zrównoważona energetyka i gospodarka odpadami ZAGOSPODAROWANIE ODPADOWYCH GAZÓW POSTPROCESOWYCH Z PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO DO CELÓW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Marek Brzeżański
Bardziej szczegółowoWysoka sprawność ogniwa paliwowego zasilanego metanolem
WOLFGANG FECHNER* ), KLAUS THEWS, WŁODZIMIERZ KOTOWSKI** ) i ZBIGNIEW BUDNER Wyższa Szkoła Techniczna w Wurzburgu i Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej w Kędzierzynie-Koźlu Wysoka sprawność ogniwa paliwowego
Bardziej szczegółowoMetody badań składu chemicznego
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Metody badań składu chemicznego Ćwiczenie : Elektrochemiczna analiza śladów (woltamperometria) (Sprawozdanie drukować dwustronnie
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoWykład 8. Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem. Przemiany zachodzące podczas nagrzewania
Wykład 8 Przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem Przemiany zachodzące podczas nagrzewania Nagrzewanie stopów żelaza powyżej temperatury 723 O C powoduje rozpoczęcie przemiany perlitu w austenit
Bardziej szczegółowoWrocław dn. 18 listopada 2005 roku
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 18 listopada 2005 roku Temat lekcji: Zjawisko korozji elektrochemicznej. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoVII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015
II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Ogniwa paliwowe
ĆWICZENIE 1 Ogniwa paliwowe Instrukcja zawiera: 1. Cel ćwiczenia 2. Wprowadzenie teoretyczne; definicje i wzory 3. Opis wykonania ćwiczenia 4. Sposób przygotowania sprawozdania 5. Lista pytań do kolokwium
Bardziej szczegółowoZad. 1. Proces przebiega zgodnie z równaniem: CaO + 3 C = CaC 2 + CO. M(CaC 2 ) = 64 g/mol
Zad. 1 Proces przebiega zgodnie z równaniem: CaO + 3 C = CaC 2 + CO M(CaC 2 ) = 64 g/mol czyli ΔH = ΔH tw o (CaC 2 ) + ΔH tw o (CO) - ΔH tw o (CaO) - ΔH tw o (C) ΔH tw o (C) przyjmujemy za równą 0 Nie
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoIV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Problematyka funkcjonowania i rozwoju branży metalowej w Polsce
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Problematyka funkcjonowania i rozwoju branży metalowej w Polsce Jedlnia Letnisko 28 30 czerwca 2017 Właściwości spieków otrzymanych techniką prasowania na
Bardziej szczegółowoZapisz równanie zachodzącej reakcji. Wskaż pierwiastki, związki chemiczne, substraty i produkty reakcji.
test nr 2 Termin zaliczenia zadań: IIIa - 29 października 2015 III b - 28 października 2015 zad.1 Reakcja rozkładu tlenku rtęci(ii) 1. Narysuj schemat doświadczenia, sporządź spis użytych odczynników,
Bardziej szczegółowoLaboratorium Ochrony przed Korozją. GALWANOTECHNIKA II Ćw. 6: ANODOWE OKSYDOWANIE ALUMINIUM
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją GALWANOTECHNIKA II Ćw. 6: ANODOWE
Bardziej szczegółowoKOROZJA MATERIAŁÓW KOROZJA KONTAKTOWA. Część II DEPOLARYZACJA TLENOWA. Ćw. 6
KOROZJA MATERIAŁÓW KOROZJA KONTAKTOWA Część II DEPOLARYZACJA TLENOWA Ćw. 6 Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii Ciała tałego Korozja kontaktowa depolaryzacja
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoWykład IX. Ogniwa paliwowe
Wykład IX Ogniwa paliwowe 2015-04-25 Ogniwo paliwowe Ogniwo paliwowe jest urządzeniem pozwalającym na ciągłą przemianą energii chemicznej paliwa w energię oraz ciepło, tak długo jak, dostarczane jest paliwo
Bardziej szczegółowoLaboratorium Ochrony przed Korozją. Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją Ćw. 9: ANODOWE OKSYDOWANIEALUMINIUM
Bardziej szczegółowoGranulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06
Granulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06 Granulowany Węgiel Aktywny GAC (GAC - ang. Granular Activated Carbon) jest wysoce wydajnym medium filtracyjnym.
Bardziej szczegółowoNauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu. korozji
Nauka przez obserwacje - Badanie wpływu różnych czynników na szybkość procesu korozji KOROZJA to procesy stopniowego niszczenia materiałów, zachodzące między ich powierzchnią i otaczającym środowiskiem.
Bardziej szczegółowoZastosowanie ceramicznych przewodników jonowych do budowy urządzeń elektrochemicznych
KATARZYNA ADAMOWICZ *, DARIUSZ NOSEK, MAGDALENA DUDEK, ANDRZEJ RAŹNIAK Zastosowanie ceramicznych przewodników jonowych do budowy urządzeń elektrochemicznych Słowa kluczowe przewodniki jonowe elektrolity
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6)
LABORATORIUM SPEKTRALNEJ ANALIZY CHEMICZNEJ (L-6) Posiadane uprawnienia: ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO NR AB 120 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji Wydanie nr 5 z 18 lipca 2007 r. Kierownik
Bardziej szczegółowoModuł: Chemia. Fundamenty. Liczba godzin. Nr rozdziału Tytuł. Temat lekcji. Rozdział 1. Przewodnik po chemii (12 godzin)
Rozkład materiału z chemii w klasie II LO zakres rozszerzony Chemia. Fundamenty. Krzysztof Pazdro, wyd. Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro Sp. z o.o.. nr dopuszczenia 565//0 Chemia. i związki nieorganiczne.
Bardziej szczegółowoZagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych
Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany
Bardziej szczegółowoXXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoAleksandra Świątek KOROZYJNA STALI 316L ORAZ NI-MO, TYTANU W POŁĄ ŁĄCZENIU Z CERAMIKĄ DENTYSTYCZNĄ W ROZTWORZE RINGERA
WYśSZA SZKOŁA INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ IM. PROF. MEISSNERA W USTRONIU WYDZIAŁ INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ Aleksandra Świątek,,ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L ORAZ STOPÓW W TYPU CO-CR CR-MO, CR-NI NI-MO, TYTANU
Bardziej szczegółowoMateriały w bateriach litowych.
Materiały w bateriach litowych. Dlaczego lit? 1. Pierwiastek najbardziej elektrododatni ( pot. 3.04V wobec standardowej elektrody wodorowej ). 2. Najlżejszy metal ( d = 0.53 g/cm 3 ). 3. Gwarantuje wysoką
Bardziej szczegółowoSamopropagująca synteza spaleniowa
Samopropagująca synteza spaleniowa Inne zastosowania nauki o spalaniu Dyfuzja gazów w płomieniu Zachowanie płynnych paliw i aerozoli; Rozprzestrzenianie się płomieni wzdłuż powierzchni Synteza spaleniowa
Bardziej szczegółowoPrzykładowe zadania z rozdziałów 1 5 (Mol, Stechiometria wzorów i równań chemicznych, Wydajność reakcji i inne)
Przykładowe zadania z rozdziałów 1 5 (Mol, Stechiometria wzorów i równań chemicznych, Wydajność reakcji i inne) Zadanie 7 (1 pkt) Uporządkuj podane ilości moli związków chemicznych według rosnącej liczby
Bardziej szczegółowoWrocław dn. 22 listopada 2005 roku. Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych.
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 22 listopada 2005 roku Temat lekcji: Elektroliza roztworów wodnych. Cel ogólny lekcji: Wprowadzenie pojęcia
Bardziej szczegółowowęgiel węgiel obecnego w cząsteczce C 2 H 5 OH, jednak mechanizm tego procesu pozostaje nadal niejasny. Analiza poszczególnych materiałów
Streszczenie W niniejszej rozprawie zaprezentowano badania z udziałem układów katalitycznych w procesach elektrodowych w środowisku kwaśnego elektrolitu. Głównym celem, jaki przyświecał przeprowadzonym
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?)
Korozja chemiczna PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH.. - należy podać schemat obliczeń (skąd się biorą konkretne podstawienia do wzorów?) 1. Co to jest stężenie molowe? (co reprezentuje jednostka/ metoda obliczania/
Bardziej szczegółowo