Wiatraki. Za dużo tego dobrego?
|
|
- Kinga Sowa
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wiatraki. Za dużo tego dobrego? Siłownie wiatrowe stały się obecnie jednym z symboli nowoczesności i rozwoju, figurują w reklamach i na billboardach, tworząc tło dla młodych ludzi spoglądających z promiennym uśmiechem w świetlaną, zieloną przyszłość. Dla mnie ta symbolika jest jednak równie dwuznaczna jak odwoływanie się do niezniszczalnych i wolnych kowbojów w niegdysiejszej reklamie papierosów Marlboro. Każdy Polak będzie miał swoją farmę Rozwój tzw. alternatywnych źródeł zaopatrzenia w energię jest obecnie niekwestionowaną koniecznością. Nawet jeśli ktoś nie wierzy w globalne zmiany klimatu i rolę dwutlenku węgla w tych zmianach, to i tak musi się pogodzić z faktem, że regulacje Wspólnot Europejskich zobowiązują nas do tego, by znaczącą część zapotrzebowania na energię pokrywano z odnawialnych źródeł. Żurawie z reguły omijają wiatraki, ale ich przestrzeń życiowa zmniejsza się w wyniku wybudowania farm wiatrowych. Nieopodal Radoszewa. Fot. Arkadiusz Sikora Energia wiatru wygląda w tym kontekście wyjątkowo obiecująco praktycznie bezodpadowa, perfekcyjnie odnawialna, wymagająca stosunkowo niewielkiego zajęcia terenu, dająca przy obecnych uwarunkowaniach spore zyski. Nic więc dziwnego, że projekty farm wiatrowych wyrastają w Polsce jak grzyby po deszczu. W wielu rejonach kraju, praktycznie każdy większy fragment krajobrazu użytkowanego rolniczo, pozbawiony lasu i gęstej zabudowy mieszkalnej jest objęty jakimś projektem wiatrowym (albo i dwoma, konkurującymi ze sobą). Skalę tego boomu inwestycyjnego ilustruje fakt, że łączna moc elektrowni wiatrowych, oczekujących obecnie na decyzje środowiskowe dwukrotnie przekracza zainstalowaną moc ze wszystkich krajowych elektrowni konwencjonalnych! Do opisu zjawiska o takiej skali coraz bardziej pasują terminy nie tyle ekonomiczne, co medyczne. Jednocześnie jednak budowa farm wiatrowych zarówno w Polsce, jak i na świecie coraz częściej generuje spory i konflikty. Lokalne społeczności coraz bardziej niechętnie reagują na plany budowy farm wiatrowych na ich terenach. Można te protesty interpretować w kontekście znanej wszystkim planistom postawy NIMB-a ( byle nie na moim podwórku ), ale to chyba zbyt uproszczony obraz rzeczywistości. Sceptyczne podejście do wiatraków ma swoich zwolenników również wśród biologów, operujących nie tylko emocjami, ale i argumentami, które zmuszają nas do zrewidowania poglądów na ekologiczną czystość energii wiatrowej. Czy tego chcemy, czy nie wiatraki mają też ciemną stronę swojej mocy, związaną z oddziaływaniami na środowisko przyrodnicze, przede wszystkim na ptaki i nietoperze. Ponadto, gwałtowny rozwój energetyki wiatrowej w Polsce obnażył nie pierwszy raz, ale chyba ze szczególną jaskrawością jeszcze jeden problem. Myślę tu o konflikcie interesów przy ocenach oddziaływania na środowisko (OOŚ). Ocena taka jest z reguły wykonywana przez ekspertów, których praca jest jednak opłacana przez inwestora. Jest to korupcjogenny układ, w którym ekspert często musi wybierać pomiędzy oczekiwaniami inwestora (który przecież jest zainteresowany budową farmy w danym miejscu) a uczciwością badacza (od którego zależy, co się znajdzie w raporcie OOŚ). Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 1
2 Ciemna strona mocy Wiatraki wbrew wcześniejszym przekonaniom ekologów mogą jednak niekorzystnie oddziaływać na środowisko przyrodnicze. I to w stopniu budzącym uzasadniony niepokój. Kiedyś Altamont Pass w Kalifornii, a obecnie Smola w Norwegii są nazwami farm wiatrowych, które u każdego zwolennika rozwoju takiej energetyki wywołują nerwowe reakcje. Na ogromnym polu wiatrowym Altamont ginie corocznie około 70 orłów przednich, ponad 100 myszołowów rdzawosternych i ponad 300 pustułek amerykańskich. Na norweskiej wyspie Smola, farma wiatrowa (licząca 68 siłowni) zabiła w ciągu ostatnich czterech lat 27 bielików. To są oczywiście przypadki ekstremalne, ale faktem jest, że przeważająca większość istniejących farm wiatrowych negatywnie oddziałuje na ptaki i nietoperze. Bielik zabity w wyniku kolizji z turbiną siłowni wiatrowej na jednej z polskich farm wiatrowych. Dostępne dane o kolizyjności ptaków z na polskich farmach wskazują, że ten gatunek podobnie jak w innych krajach Europy również i u nas należy do najbardziej podatnych na kolizje ptaków. Gnieżdżewo, październik Fot. Piotr Zieliński Oddziaływania te przybierają kilka zasadniczych postaci. Po pierwsze, dochodzi do kolizji ptaków i nietoperzy z pracującym wirnikiem wiatraka. Kolizje te są zazwyczaj śmiertelne dla zwierząt. Co więcej, w przypadku nietoperzy przelatujących w rejonie wiatraka, śmierć części zwierząt zachodzi prawdopodobnie bez fizycznego kontaktu z wirnikiem nietoperze giną wskutek podciśnienia tworzącego się za piórem wirnika. Ten nieoczekiwany efekt, odkryty zaledwie kilka lat temu, określany jest jako barotrauma. Kolizje z udziałem ptaków są bardziej szablonowe ptaki giną lub zostają poważnie okaleczone wskutek uderzenia wirnika. Co ważne, nie wynika to z niedostrzegania siłowni w warunkach nocnych (choć kolizje nocne są częste), lecz z nierozpoznanych dotąd czynników sprawiających, że ptaki w pełnym świetle dnia po prostu ignorują obecność pracującego wirnika. Jedną z możliwych przyczyn tego stanu rzeczy może być fakt, że przy dużych wiatrakach, dominujących obecnie na rynku, końcówki śmigieł pozornie powoli obracającego się wirnika, w istocie rzeczy poruszają się z zawrotną prędkością liniową około 300 km na godzinę. Tak szybko przesuwające się przedmioty nie są po prostu postrzegane przez oko ptaka, gdy zbliży się on do nich odpowiednio blisko. Znamy ten efekt z szybko jadącego pociągu, kiedy obserwowane słupy trakcji elektrycznej początkowo zaczynają się rozmywać, by przy dużych prędkościach zniknąć z naszego obrazu świata za oknami. Dla ptaków końcówki wirnika znikają, gdy zbliżą się do niego na odległość ok. 40 metrów. Jakie by nie były ich przyczyny i mechanizmy, kolizje ptaków z wiatrakami są regułą a nie wyjątkiem. Jedynie w 10% badanych farm wiatrowych (w próbie ponad 80) w USA i Europie nie wykryto ofiar ptasich kolizji. Średnia kolizyjność to 6 7 ofiar rocznie na jeden wiatrak, przy sporym udziale farm, gdzie corocznie pod wiatrakiem ginie ptaków. Mnożąc te liczby przez liczbę wiatraków w obrębie planowanej inwestycji, nietrudno w miejscach o dużym ruchu w powietrzu wejść na poziom setek ofiar rocznie. Po drugie, niektóre ptaki są odstraszane z okolic siłowni. Dotyczy to zarówno ptaków lęgowych, jak i przelotnych, wykorzystujących tereny farmy wiatrowej jako potencjalne żerowisko. Odstraszanie nie ma postaci absolutnej (brak ptaków), lecz oznacza istnienie gradientu malejących zagęszczeń ptaków w miarę zbliżania się do siłowni. Oznacza to, że na terenie farmy wiatrowej gnieździ się lub Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 2
3 żeruje mniej ptaków, niż mogłoby, gdyby wiatraków tam nie było. Czyli, krótko mówiąc utrata siedlisk. Strefa, w której daje się dostrzec obniżone zagęszczenia, może rozciągać się na odległość nawet m i jest zależna od wysokości siłowni. Jednak, podobnie jak ze wszystkimi rodzajami wiatrakowych oddziaływań, również ten efekt jest zróżnicowany gatunkowo. Obok ptaków reagujących silnie, istnieją też gatunki nie wykazujące unikania sąsiedztwa wiatraków. Z drugiej strony, zagęszczenia kulika wielkiego, siewki złotej czy bekasa na szkockich wrzosowiskach są ok. 40% niższe w 500-metrowym buforze wokół turbin niż z dala od nich. Podobnie, o 40 50% obniżone jest natężenie wykorzystania przestrzeni powietrznej przez myszołowy i błotniaki zbożowe. Liczba nietoperzy kolidujących z siłowniami jest z reguły większa niż ptaków, ale możliwości znalezienia kilkucentymetrowych ofiar są jeszcze mniejsze. Fot. Piotr Zieliński W tym kontekście warto nadmienić, że dla nietoperzy nie stwierdzono jak dotąd, by wiatraki działały odstraszająco. Wręcz przeciwnie, niektórzy autorzy pozostając pod wrażeniem liczby ofiar sugerowali wręcz, że siłownie mogą przyciągać przelatujące nietoperze. Postulowany mechanizm odwoływał się do faktu, że wiele zwierząt żyjących w otwartym krajobrazie wyraźnie lubi podążać w kierunku wysokich obiektów sterczących w przestrzeni, działających jak swego rodzaju punkt spotkań. Każdy, kto w późnoczerwcowy wieczór chodził po dużym, bezdrzewnym pastwisku i bezskutecznie usiłował się opędzić od siadających mu na głowie guniaków czerwczyków wie, o czym mowa. Brak jednak dowodów na to, by wiatraki istotnie w podobny sposób przywabiały nietoperze. Trzecie z występujących oddziaływań farm wiatrowych na ptaki, to tak zwany efekt bariery. Chodzi o sytuację, gdy przelatujące ptaki dostrzegają pracujące siłownie i nadkładają drogi, aby je ominąć raczej w poziomie niż w pionie. Koszty jednostkowego nadłożenia drogi są zazwyczaj znikome, ale gdy sytuacja się powtarza zaczynają rosnąć i stają się niebagatelne. I znowu, mechanizm tej akumulacji kosztów może przybliżyć analogia z codziennego życia. Rodzice codziennie odwożący samochodem dziecko do przedszkola lub szkoły wiedzą, że objazd na trasie jest frustrujący, ale nie zabójczy. Jednak jeśli objazd utrzymuje się przez miesiąc lub dwa jego koszty, liczone w dodatkowych kosztach paliwa i zmarnowanego czasu, stają się dotkliwe. Takie sytuacje powtarzanej ekspozycji zdarzają się ptakom, gdy siłownie znajdują się na trasie regularnych przelotów lokalnych, np. na gromadne noclegowisko czy preferowane żerowisko. Większość ptaków ginących w kolizjach z turbinami to drobne ptaki wróblowe, jak ten skowronek polny. Tylko część z nich jest odnajdywana w ramach monitoringu porealizacyjnego, z uwagi na trudności ze znalezieniem ciała oraz szybkim tempem usuwania ofiar przez padlinożerne ssaki. Fot. Andrzej Marchlewski Gdy farma stoi na drodze pomiędzy gniazdem a dobrymi żerowiskami, sytuacja jest szczególnie nieciekawa. Ptaki muszą omijać barierę przynajmniej kilka-kilkanaście razy dziennie (w zależności od gatunku) i są jednocześnie pod silną presją, by efektywnie karmić pisklęta. Każdy wybór jest zły. Omijanie bariery jest kosztowne (czas, energia), co obciąża albo pisklęta, albo rodzica. W pierwszym przypadku rodzic szanuje swoje siły i po prostu rzadziej karmi pisklęta, co przekłada się na obniżenie ich kondycji i szans na przeżycie. W drugim przypadku, rodzic stawia na pisklęta, Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 3
4 zapewniając im niezmieniony poziom dostaw pokarmu, ale pokutując za zwiększony wysiłek obniżeniem szans własnego przeżycia do następnego sezonu lęgowego. Oba efekty są dobrze znane z eksperymentów prowadzonych na ptakach w ciągu ostatnich lat. Oba też przyczyniają się do obniżenia tempa wzrostu liczebności lokalnej populacji. Natomiast ignorowanie bariery prowadzi do opłakanych skutków, czego dowodzą badania rybitw w Belgii, gdzie wiatraki ustawione przy kolonii lęgowej spowodowały (w zależności od gatunku i roku) śmierć 2 6% wszystkich gniazdujących tam dorosłych ptaków. Do tego wszystkiego trzeba jeszcze dołożyć trudno wymierny i nagminnie pomijany w ocenach oddziaływania na środowisko, efekt zwiększonej fragmentacji siedlisk. Jest on spowodowany przez konieczność budowy sieci utwardzonych dróg serwisowych, obsługujących wszystkie siłownie na farmie. Gdy spoglądamy na farmę wiatrową z samolotu, to właśnie ta sieć dróg jest rzeczą chyba równie rzucającą się w oczy, co same wiatraki. I znowu ekologiczne efekty budowy dróg są trudne do zaniedbania. Zwiększając penetrację ludzką i zaburzając spływy powierzchniowe, nawet żwirowe drogi negatywnie oddziałują na siedliska ptaków. Ekspert prawdę ci powie Sytuacja wydaje więc stosunkowo prosta wiemy, co dobrego dają wiatraki, wiemy też, jakie mogą być negatywne efekty ich istnienia. Problem decyzyjny sprowadza się do takiego wyboru lokalizacji farm wiatrowych, który jest jak najmniej szkodliwy dla ptaków i nietoperzy. Skąd mamy to wiedzieć? Oczywiście na podstawie badań terenowych, wykonanych na obszarach planowanej farmy. Generalna zasada jest prosta i zdroworozsądkowa im więcej cennych ptaków, szczególnie w powietrzu (przeloty długodystansowe, przeloty lokalne, loty w poszukiwaniu pokarmu), tym większa skala możliwych negatywnych efektów farmy. No i tu zaczynają się schody, bo inwestorzy planując, gdzie ma stanąć ich farma, zupełnie nie biorą pod uwagę tego aspektu problemu. Główne kryteria to potencjał wiatru i możliwość przyłączenia farmy do istniejącego systemu przesyłu energii. Do tego dochodzą możliwości dzierżawy wystarczająco dużej liczby działek gruntu pod siłownie. Reszta czyli również ptaki, nietoperze i krajobraz traktowane są jako jedna z wielu formalności do załatwienia. Bo raport OOŚ musi być pozytywny, w końcu to taki sam papier, jak każdy inny. Kwestią jest cena i nazwisko eksperta, który to napisze. Inwestorzy i deweloperzy farm wiatrowych są jako grupa wyjątkowo odporni na argumenty, na dane terenowe i na wiedzę o oddziaływaniach farm na ptaki. Kolizje z ptakami? To przecież tylko w Kalifornii, gdzie mieli siłownie starej generacji. Czy ktoś w Polsce widział martwego ptaka pod wiatrakiem? No i co z tego, że dwa ptaki przecież sto razy więcej jest zabijanych w innych okolicznościach. Trzeba przyznać, że wielu ekspertów, z reguły profesjonalnych ornitologów, dzielnie wspomaga inwestorów w realizacji ambitnego projektu pod tytułem farma wiatrowa w zasięgu wzroku każdego Polaka mieszkającego poza miastem. Wachlarz innowacyjnych rozwiązań stosowanych w dziedzinie pisania raportów oddziaływania na środowisko jest szeroki. Najprostsza metoda to zwyczajne niewykonanie żadnych badań terenowych, żadnych inwentaryzacji ptaków i nietoperzy. Wciąż zdarzają się raporty, w których możemy przeczytać wywody w rodzaju: Obszar samej lokalizacji nie był dotychczas monitorowany teren jest bardzo mało atrakcyjny i brak jest o nim aktualnych danych. Przeprowadzone wywiady nie wykazały, by omawiany teren był w widoczny sposób odwiedzany przez ptaki. Po czym następuje wytłuszczona konkluzja, iż lokalizacja Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 4
5 nie będzie stwarzać jakichkolwiek zagrożeń dla ptaków w okresie lęgowym, w okresach wędrówek i zimowiskowym. Bardziej popularny typ raportu obejmuje prozatorski opis wyników wykonanych badań terenowych nad występowaniem ptaków i nietoperzy. Opisom liczby spotkanych trznadli i sikorek oraz niespotkanych nietoperzy nie towarzyszą jakiekolwiek ilościowe analizy, waloryzacje i prognozy. Zazwyczaj też na obszarze planowanej inwestycji nie udało się zaobserwować bielika, orlika krzykliwego czy kani rudej (co w wielu miejscach kraju jest sporą sztuką). Z reguły jednak do raportu wklejony jest tzw. cudowny moduł relatywizujący (CMR), czyli tekst przekonujący, że farmy wiatrowe są nieszkodliwe dla ptaków, gdyż w skali USA więcej ptaków ginie w kolizjach z budynkami, samochodami i z rąk myśliwych. A cudowny dlatego, że w niewytłumaczalny sposób ta refleksja, że skoro więcej ptaków ginie w innych okolicznościach, to kilkaset więcej rocznie nie zaszkodzi, dopada autorów pewnie połowy raportów i to w takim samym brzmieniu. Na koniec autor tego typu raportu zapewnia solennie, że naprawdę ptakom nic się stanie, w szczególności, że zmniejszy się emisja dwutlenku węgla. Hitem na rynku był jednak do niedawna raport bazujący na dość porządnie zaplanowanych i rzetelnie wykonanych obserwacjach terenowych, któremu towarzyszy rozbudowane zestawienie prognozowanej kolizyjności ptaków, wyliczone w oparciu o nieznane algorytmy, zawarte w samodzielnie napisanym programie komputerowym. Raport obejmuje (jako załącznik) liczne tabele gęsto nabite cyferkami, zestawiające parametry, których zrozumienie przekracza możliwości przeciętnego czytelnika, co stanowi najlepszy dowód stosowania zaawansowanej metodyki naukowej. Nieodmienna konkluzja kończąca ten fragment opracowania zawiera sformułowania w rodzaju omawiana tu farma charakteryzuje się ogólnie przeciętnymi walorami awifauny oraz farma w tym miejscu nie będzie stanowiła istotnego zagrożenia kolizyjnego dla ptaków. Główny problem z tym typem raportu polegał na niewielkim związku wyników liczeń oraz obliczeń kolizyjności z wyciąganymi wnioskami. W najgorszym przypadku można było wykazać w oparciu o liczby podane przez autora raportu, że nawet jeśli corocznie na farmie miałoby ginąć od kilkuset do ponad tysiąca ptaków, w tym od 40 do 350 ptaków drapieżnych (!), to wnioski i tak pozostawały w standardowym brzmieniu. Raporty łączące dobre rozpoznanie walorów awifauny terenu planowanej farmy z wyważonymi wnioskami, dostosowanymi do współczesnej wiedzy o oddziaływaniu farm, pozostają niestety w zdecydowanej mniejszości. Inwestorzy wciąż preferują ekspertów, którzy napiszą w raporcie o wnioskach dostosowanych bardziej do ich oczekiwań niż do realiów lokalizacji planowanej farmy. Takie podejście jest nie tylko szkodliwe dla środowiska przyrodniczego, ale i dla samych inwestorów i ich planów. Naciągany raport może bowiem być łatwo zakwestionowany w procesie administracyjnym z udziałem społeczeństwa. A to w najlepszym przypadku tylko oddala wizję szybkiej realizacji farmy. Co z tym zrobić? Wydaje się, że w interesie nas wszystkich leży ucywilizowanie tej sytuacji. Obecnie podejście branży wiatrowej do zagrożeń zasobów środowiskowych wciąż przypomina epokę kolonialnego podboju. Wydanie dwa lata temu, pod patronatem Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), wytycznych opracowanych przez zespół ornitologów i przedstawicieli inwestorów dotyczących ocen oddziaływania na ptaki, było sporym krokiem naprzód. Podobnie jak opracowanie przez zespół specjalistów od nietoperzy podobnego dokumentu o charakterze wytycznych metodycznych dla tej Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 5
6 grupy zwierząt. Teraz jednak rosnącym problemem pozostaje stosowanie tych zasad w praktyce. Inwestorzy i deweloperzy projektów wiatrowych muszą zrozumieć, a przyrodnicy muszą im w tym pomóc że ocena oddziaływania na środowisko nie jest tylko kolejnym kwitem do załatwienia (kupienia), lecz stanowi kluczowy element procesu decyzyjnego. Dobre badania ptaków i nietoperzy, ilościowe analizy danych oraz rzetelne wnioski, adekwatne do wyników tych badań pozwalają inwestorom podejmować właściwe decyzje i minimalizować ryzyko porażki całego projektu na dalszych etapach postępowania. Ryzyko to obejmuje również możliwość wycofania z eksploatacji istniejącej już farmy, w oparciu o zapisy ustawy o przeciwdziałaniu szkodom w środowisku. Rzetelna ocena oddziaływania, w szczególności wykorzystująca narzędzie tzw. kwalifikacji wstępnej ( screening), ma służyć inwestorowi i kompetentnym organom administracji do znajdowania rozwiązań dobrych zarówno dla klimatu, jak i bioróżnorodności. Musimy też znaleźć mechanizmy likwidujące konflikt interesów, na który wystawieni są eksperci wykonujący raporty środowiskowe. Jestem też przekonany, że użyteczne byłoby wyznaczenie na mapach kraju stref, gdzie rozpoznane warunki środowiskowe są na tyle niespójne z istnieniem farm wiatrowych, że nawet 10-letnie badania ptaków i nietoperzy dają inwestorowi nikłą szansę na raport potwierdzający brak negatywnych oddziaływań. Nie da się też osiągnąć niczego sensownego, jeśli organy administracji odpowiedzialne za wydawanie lub uzgadnianie decyzji środowiskowych nie staną się zdolne do podejmowania odważnych decyzji i ich skutecznej, merytorycznej obrony. Stosowana strategia gry na czas i prób zamęczania inwestora kolejnymi pytaniami i żądaniami uzupełnień do raportów, ma krótkie nogi. Jeśli lokalizacja jest zła z powodów przyrodniczych, to nic jej nie pomoże czyszczenie i polerowanie raportu. Złe lokalizacje pozostaną złymi lokalizacjami i należy ten fakt komunikować. Niestety, czas na wdrażanie takiej lub podobnej wizji jest ograniczony. Patrząc na liczbę projektów już zatwierdzonych do realizacji lub oczekujących na decyzję, obawiam się, że najbliższych kilkanaście miesięcy może mieć znaczenie przełomowe. Mam też wrażenie, że jako przyrodnicy mamy zbyt wiele do stracenia, by spokojnie i biernie obserwować rozwój tej nieciekawej sytuacji. Przemysław Chylarecki Wiatraki. Za dużo tego dobrego? 6
Zawartość raportu OOŚ. Przemysław Chylarecki
Zawartość raportu OOŚ Przemysław Chylarecki Raport OOŚ część ornitologiczna Kompromis pomiędzy Czytelną syntezą danych Dokumentacją dla potrzeb weryfikacji Dokument powstający w warunkach konfliktu interesów
Bardziej szczegółowoPrzemysław Wylegała. Farmy wiatrowe a ochrona ptaków
Przemysław Wylegała Farmy wiatrowe a ochrona ptaków Oddziaływanie na ptaki Śmiertelność na skutek kolizji z siłowniami oraz elementami infrastruktury towarzyszącej Utrata i fragmentacja siedlisk Zaburzenia
Bardziej szczegółowoOpinia ornitologiczna dotycząca planowanej budowy elektrowni wiatrowych w gminie Osiek Jasielski.
PARUS PRACOWNIA EKSPERTYZ ŚRODOWISKOWYCH ul. Heweliusza3/35 60-281 Poznań NIP: 781-175-36-42 REGON: 301577956 Tel. +48 607-781-904 Opinia ornitologiczna dotycząca planowanej budowy elektrowni wiatrowych
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska
Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),
Bardziej szczegółowoEnergia wiatru w kontekście zmian krajobrazu i zagrożeń przyrodniczych
Energia wiatru w kontekście zmian krajobrazu i zagrożeń przyrodniczych Leszek Kolendowicz Uniwersytet im.adama Mickiewicza Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania
Bardziej szczegółowoNATURA 2000. www.ek-kom.pl. Janusz Bohatkiewicz. EKKOM Sp. z o.o. Regietów, 21 stycznia 2010
DROGI SAMORZĄDOWE X LAT AKTUALNE PROBLEMY ZWIĄZANE Z OBSZARAMI NATURA 2000 Janusz Bohatkiewicz EKKOM Sp. z o.o. www.ek-kom.pl Regietów, 21 stycznia 2010 Krótka informacja nt. obszarów NATURA 2000 SYSTEM
Bardziej szczegółowoRola dobrych praktyk w rozwoju energetyki wiatrowej
Rola dobrych praktyk w rozwoju energetyki wiatrowej Kraków, 23 listopada 2012 r. Aspekty dobrych praktyk w ramach rozwoju energetyki wiatrowej: wybór lokalizacji farmy wiatrowej, współpraca ze społecznością
Bardziej szczegółowoINWESTOR WIND FIELD KORYTNICA Sp. z o.o. 02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15
INWESTOR WIND FIELD KORYTNICA Sp. z o.o. 02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15 UZUPEŁNIENIE DO RAPORTU o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia Farma Wiatrowa Korytnica S polegającego na budowie zespołu
Bardziej szczegółowoOpracował: Rafał Górniak Gra symulacyjna Budujemy wiatraki
Gra symulacyjna Budujemy wiatraki Cele gry - poznanie interesów różnych grup społecznych, których dotyczy budowa farmy wiatrowej - poznanie/ lepsze zrozumienie zalet i wad elektrowni wiatrowych - rozwój
Bardziej szczegółowoFarmy wiatrowe zlokalizowane w pobliżu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Teresa Świerubska Suwalski Park Krajobrazowy
Farmy wiatrowe zlokalizowane w pobliżu parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu Teresa Świerubska Suwalski Park Krajobrazowy Dlaczego wiatraki wybrały Suwalszczyznę? Biegun zimna i wichrowe
Bardziej szczegółowoWÓJT GMINY OSTASZEWO ul. Kościuszki 51 82 112 Ostaszewo 74 tel. (55) 247 13 18, 247 13 28, faks 55 247 13 69 www.ostaszewo.pl, ug@ostaszewo.
WÓJT GMINY OSTASZEWO ul. Kościuszki 51 82 112 Ostaszewo 74 tel. (55) 247 13 18, 247 13 28, faks 55 247 13 69 www.ostaszewo.pl, ug@ostaszewo.pl SM.7624.1.2011 Ostaszewo, dnia 10.02.2012 rok POSTANOWIENIE
Bardziej szczegółowoŁasin dnia, 28 września 2010 rok. IBG /3/ś/2010 rok. POSTANOWIENIE
Łasin dnia, 28 września 2010 rok. IBG 7331-7/3/ś/2010 rok. POSTANOWIENIE Na podstawie art. 63 ust. 1 i 4, art. 68 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
Bardziej szczegółowoPrzebieg postępowania administracyjnego
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla morskiej farmy wiatrowej Przebieg postępowania administracyjnego Krzysztof Mielniczuk Grupa Doradcza SMDI Warszawa, 16/09/2011 Jakie przepisy regulują zagadnienia
Bardziej szczegółowoRozwój energetyki wiatrowej a Natura 2000
Spis treści: 1. Rozwój energetyki wiatrowej a Natura 2000 2. Uproszczenia proceduralne w wyniku wykładni GDOŚ 3. Kodeks Etyki w sektorze energetyki wiatrowej 4. Wytyczne OOS dla wiatraków i spotkanie robocze
Bardziej szczegółowoFarma wiatrowa Założenia przyjęte przez Unię Europejską w dziedzinie produkowanej energii są takie, że do 2020
E X P R ES S Nr 5/2012 Do rywal( )i Farma wiatrowa Założenia przyjęte przez Unię Europejską w dziedzinie produkowanej energii są takie, że do 2020 roku 20 procent energii ma pochodzić z odnawialnych źródeł.
Bardziej szczegółowoENERGETYKA WIATROWA A DECYZJA ŚRODOWISKOWA
Ryszard Kowalczyk ENERGIA WIATROWA W TWOJEJ GMINIE II SEMINARIUM DLA SAMORZĄDOWCÓW I INWESTORÓW ENERGETYKA WIATROWA A DECYZJA ŚRODOWISKOWA PRAKTYCZNE DOŚWIADCZENIA Wrocław, 24 czerwiec 2010 2, ust.1, pkt
Bardziej szczegółowoElektrownie wiatrowe
Elektrownie wiatrowe Elektrownia wiatrowa zespół urządzeń produkujących energię elektryczną, wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru jest uznawana za ekologicznie
Bardziej szczegółowoDYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
NATURA 2000 ochrony 5 ostoi Natura 2000 wyznaczonych na obszarach morskich w województwie zachodniopomorskim, a współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. Maciej Dzikuć
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maciej Dzikuć Celem artykułu jest przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców województwa lubuskiego. Wskazano
Bardziej szczegółowoZagadnienia ochrony ptaków
Zagadnienia ochrony ptaków w kontekście funkcjonowania farm wiatrowych Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków O czym będę mówił Oddziaływanie farm
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Operacyjny woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych
Regionalny Program Operacyjny 2014-2020 woj. Wielkopolskiego Stanowisko Pozarządowych Organizacji Ekologicznych Patrycja Romaniuk, Poznań, 25.06.2014 Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach
Bardziej szczegółowoMonitoring skuteczności zastosowanych rozwiązań łagodzących negatywny wpływ infrastruktury liniowej przykład badań prowadzonych na autostradzie A4
III Międzynarodowa Konferencja Naukowo Techniczna TRANSEIA 2017 Oceny oddziaływania na środowisko w budownictwie komunikacyjnym Krynica-Zdrój, 6 8 grudnia 2017 r. Monitoring skuteczności zastosowanych
Bardziej szczegółowoAlternatywne źródła energii. Elektrownie wiatrowe
Alternatywne źródła energii Elektrownie wiatrowe Elektrownia wiatrowa zespół urządzeń produkujących energię elektryczną wykorzystujących do tego turbiny wiatrowe. Energia elektryczna uzyskana z wiatru
Bardziej szczegółowoDyrektywa Siedliskowa NATURA 2000. Dyrektywa Ptasia N2K - UE. N2K w Polsce. N2K w Polsce
NATURA 2000 Dyrektywa Siedliskowa Sieć obszarów chronionych na terenie Unii Europejskiej Celem wyznaczania jest ochrona cennych, pod względem przyrodniczym i zagrożonych, składników różnorodności biologicznej.
Bardziej szczegółowoOmawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.
Wstęp Planowana inwestycja polega na rozbudowie budynku chlewni na dz. nr 274 w miejscowości Różyce Żurawieniec 24, gmina Kocierzew Południowy, powiat łowicki. W gminie Kocierzew Południowy udział powierzchni
Bardziej szczegółowoProjekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody
Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody Zarys projektu Celem projektu, którego pierwszy, opisywany tu etap planujemy zrealizować w okresie od stycznia do sierpnia 2006, jest przygotowanie
Bardziej szczegółowoMonitoring poinwestycyjny wnioski w zakresie metodyki prowadzenia prac. Dariusz Wysocki Katedra Anatomii i Zoologii Kręgowców Uniwersytet Szczeciński
Monitoring poinwestycyjny wnioski w zakresie metodyki prowadzenia prac Dariusz Wysocki Katedra Anatomii i Zoologii Kręgowców Uniwersytet Szczeciński Plan wystąpienia: 1. Monitoring ptaków lęgowych 2. Monitoring
Bardziej szczegółowoNatura 2000 a turystyka Procedura OOŚ w kontekście przedsięwzięć z sektora turystycznego
NATURA 2000 MOTOREM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU http://natura2000.org.pl Natura 2000 a turystyka Procedura OOŚ w kontekście przedsięwzięć z sektora turystycznego Witold Wołoszyn Szkolenie regionalne Uwarunkowania
Bardziej szczegółowoPraktyczne aspekty funkcjonowania farm wiatrowych- wdrażanie, lokalizacja, dylematy. Tomasz Koprowiak Burmistrz Kisielic
Praktyczne aspekty funkcjonowania farm wiatrowych- wdrażanie, lokalizacja, dylematy. Tomasz Koprowiak Burmistrz Kisielic Kisielice 2010 Ogólna charakterystyka Gminy Kisielice. - powierzchnia 172,8 km 2,
Bardziej szczegółowoMarta Roszko, Aneta Skrzypko Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku. Poznań, luty 2013 r.
Marta Roszko, Aneta Skrzypko Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku Poznań, luty 2013 r. Istota ocen oddziaływania na Ocena oddziaływania na jest jednym z podstawowych narzędzi zarządzania
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowa ocena projektów inwestycyjnych w energetyce wiatrowej
Środowiskowa ocena projektów inwestycyjnych w energetyce wiatrowej Maciej Stryjecki Grupa Doradcza SMDI Warszawa, 21 maja 2012 r. Zakres prezentacji 1. Audyt środowiskowy na co należy zwrócić uwagę przy
Bardziej szczegółowoOddziaływania na Środowisko dla Programu Budowy Dróg g Krajowych na lata
Przygotowanie projektów drogowych a ochrona środowiska" Jak sprawnie przygotowywać inwestycje infrastrukturalne w świetle nowych wymogów ekologicznych? Wnioski z wyników w konsultacji społecznych Prognozy
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka środowiskowego podczas realizacji projektów parków w wiatrowych
Ocena ryzyka środowiskowego podczas realizacji projektów parków w wiatrowych Maciej Stryjecki Dyrektor Generalny Polskiej Izby Gospodarczej Energii Odnawialnej Po co oceniać ryzyko środowiskowe przy budowie
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA DLA SEKTORA OZE
OBSŁUGA INWESTYCJI FARM WIATROWYCH KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA DLA SEKTORA OZE Inwestycje w odnawialne źródła energii, a w szczególności w farmy wiatrowe są w naszym kraju oceniane jako bezpieczne i odznaczają
Bardziej szczegółowoWniosek: Odpowiedź: Wniosek: Odpowiedź: Wniosek: Odpowiedź:
Wyniki przebiegu konsultacji społecznych w sprawie Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy Bartoszyce na lata 2015-2030 zwany dalej Projektem założeń.
Bardziej szczegółowoCzy przyroda w Polsce jest lepiej chroniona po 2 latach: jakość regulacji i praktyki stosowania. dr Marcin Pchałek adw.
Czy przyroda w Polsce jest lepiej chroniona po 2 latach: jakość regulacji i praktyki stosowania dr Marcin Pchałek adw. Paulina Kupczyk Kluczowe etapy oceny habitatowej: Etap pierwszy: Screening Etap drugi:
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE W HARMONII ZE ŚRODOWISKIEM
Dr hab. Maciej Przewoźniak INWESTYCJE W HARMONII ZE ŚRODOWISKIEM OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (OOŚ) LINII ELEKTROENERGETYCZNEJ 2 x 400 KV PIŁA KRZEWINA PLEWISKA Poznań 14 czerwca 2016 r. GŁÓWNE ZAGADNIENIA:
Bardziej szczegółowoZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS
ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS Źródło informacji Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
Bardziej szczegółowoRG Lipnica Wielka, dn POSTANOWIENIE
RG.6220.2.2011-2013 Lipnica Wielka, dn. 18.02.2013 POSTANOWIENIE Na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008r o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA
WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA ŚRODOWISKOWEGO PRZY REALIZACJI INWESTYCJI W ENERGETYCE WIATROWEJ
Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej OCENA RYZYKA ŚRODOWISKOWEGO PRZY REALIZACJI INWESTYCJI W ENERGETYCE WIATROWEJ PRZEWODNIK DLA INWESTORÓW Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej ul. Gotarda
Bardziej szczegółowoPRZESTRZENNE ASPEKTY LOKALIZACJI ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM
PRZESTRZENNE ASPEKTY LOKALIZACJI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM WSTĘP WALKA ZE ZMIANAMI KLIMATYCZNYMI KLUCZOWA DOKTRYNA UNII EUROPEJSKIEJ POTRZEBA ROZWOJU BEZEMISYJNYCH TECHNOLOGII WYTWARZANIA ENERGII ENERGIA
Bardziej szczegółowoBŁĘDY POPEŁNIANE PRZEZ INWESTORÓW W PRZYGOTOWANIU DOKUMENTACJI INWESTYCYJNEJ W ZAKRESIE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA.
BŁĘDY POPEŁNIANE PRZEZ INWESTORÓW W PRZYGOTOWANIU DOKUMENTACJI INWESTYCYJNEJ W ZAKRESIE PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA. Jolanta Tyka Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach Katowice 8 grudnia 2014r
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000
Dziennik Ustaw Nr 34 2893 Poz. 186 186 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Na podstawie art. 28
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia w zakresie polityki ochrony środowiska w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego
Wybrane zagadnienia w zakresie polityki ochrony środowiska w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 Wałbrzych, 14.09.2016r. Wytyczne w zakresie dokumentowania postępowania
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE UWAG WNIESIONYCH
ZESTAWIENIE UWAG WNIESIONYCH w ramach konsultacji społecznych projektu planu zadań ochronnych obszaru Natura 2000 Wybrzeże Trzebiatowskie PLB320010 z informacją o sposobie rozpatrzenia Lp. 1. 2. 3. Uwagi
Bardziej szczegółowoJak uzyskać decyzję środowiskowa dla. oddziaływania na środowisko dla małych i dużych obiektów energetyki wodnej. Michał Kubecki Instytut OZE Sp zoo
Jak uzyskać decyzję środowiskowa dla Wytyczne budowy dla przeprowadzania elektrowni wodnej oceny oddziaływania na środowisko dla małych i dużych obiektów energetyki wodnej Michał Kubecki Prezes Zarządu
Bardziej szczegółowoZasięg przestrzenny i czasowy oddziaływań planowanej farmy wiatrowej Malesowizna na ptaki.
7.9 Ocena przewidywanego oddziaływania na faunę 7.9.1 Oddziaływanie na ptaki Dotychczasowe badania wskazują, iż elektrownie wiatrowe mogą oddziaływać w sposób negatywny na ptaki na cztery zasadnicze sposoby,
Bardziej szczegółowoGENERALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA
GENERALNY DYREKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA Warszawa, dnia 7/01/2011 r. DOOŚ-idk. 070.20.2011.JSz.sw Wg rozdzielnika W związku z licznymi wątpliwościami dotyczącymi wydawania zaświadczeń organu odpowiedzialnego
Bardziej szczegółowoProblemy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu w zakresie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
Problemy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu w zakresie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Jadwiga Szałaj Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu Wydział Ocen
Bardziej szczegółowoBiopaliwa a ptaki Przemysław Chylarecki
Biopaliwa a ptaki Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Dlaczego ptaki? Dobre wskaźniki różnorodności biologicznej Szczytowe ogniwa łańcucha troficznego integrują informację z niższych szczebli
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoZasięg przestrzenny i czasowy oddziaływań planowanej farmy wiatrowej Zarzecze na ptaki.
7.9 Ocena przewidywanego oddziaływania na faunę 7.9.1 Oddziaływanie na ptaki Dotychczasowe badania wskazują, iż elektrownie wiatrowe mogą oddziaływać w sposób negatywny na ptaki na cztery zasadnicze sposoby,
Bardziej szczegółowoGmina: Gołańcz (m. Morakowo), Wągrowiec (m. Wągrowiec) Celem inwestycji jest przebudowa drogi wojewódzkiej nr 241 na odcinku Morakowo - Wągrowiec
I.19. Droga nr 241 Morakowo- Wągrowiec. 19 Droga nr 241 Morakowo- Wągrowiec Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat: wągrowiecki Gmina: Gołańcz (m. Morakowo), Wągrowiec
Bardziej szczegółowoPotencjał morskiej energetyki wiatrowej w Polsce
Potencjał morskiej energetyki wiatrowej w Polsce na podstawie Programu rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i przemysłu morskiego w Polsce aktualizacja 2018 r. Warszawa, 1 marca 2018 r. 1 Morska energetyka
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ RAPORTÓW I DECYZJI jak jąosiągnąć i sprawdzić
JAKOŚĆ RAPORTÓW I DECYZJI jak jąosiągnąć i sprawdzić Warsztaty Fakty i mity procesu oceny oddziaływania na środowisko w projektach drogowych. Analiza wybranych zagadnień prowadząca do wypracowania dobrych
Bardziej szczegółowoANALIZA ZGODNOŚCI PROJEKTU Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA
ANALIZA ZGODNOŚCI PROJEKTU Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA 1. Czy w ramach projektu realizowane jest przedsięwzięcie w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 13) ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
Bardziej szczegółowoCzyste energie. PSEW (2008). Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki. wykład 12. dr inż.
Czyste energie wykład 12 PSEW (2008). Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki. dr inż. Janusz Teneta Wydział EAIiE Katedra Automatyki AGH Kraków 2011 Polskie Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoPotrzeba prowadzenia monitoringu przejść dla zwierząt
Seminarium "Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 3 grudnia 2010 roku Stowarzyszenie dla Natury Wilk Seminarium realizowane w ramach projektu Potencjał
Bardziej szczegółowoSzczególne problemy zarządców dróg samorządowych z uzyskiwaniem decyzji środowiskowych na budowy i modernizacje dróg
Szczególne problemy zarządców dróg samorządowych z uzyskiwaniem decyzji środowiskowych na budowy i modernizacje dróg Wprowadzenie Wdrażanie wymagań Unii Europejskiej do polskiego ustawodawstwa w zakresie
Bardziej szczegółowoCzy Energetyka E. Wiatrowa w Polsce ma już otwartą drogę rozwoju stan obecny i planowane inwestycje
Czy Energetyka E Wiatrowa w Polsce ma już otwartą drogę rozwoju stan obecny i planowane inwestycje Targi Poleko 27-30 październik 2008 1. Kim jesteśmy i co robimy 2. Nasi członkowie 3. Stan obecny a) Zainstalowana
Bardziej szczegółowoPrzemysław Busse Stacja Badania Wędrówek Ptaków, Uniwersytet Gdański. Monitoring ptaków na lądowych farmach wiatrowych Problem Praktyka - Przyszłość
Przemysław Busse Stacja Badania Wędrówek Ptaków, Uniwersytet Gdański Monitoring ptaków na lądowych farmach wiatrowych Problem Praktyka - Przyszłość Cechy energetyki wiatrowej Źródło energii odnawialnej
Bardziej szczegółowoWnioski dla praktyki i gospodarki leśnej
Wnioski dla praktyki i gospodarki leśnej Grzegorz Neubauer, Tomasz Chodkiewicz, Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Tomasz Wilk, Zbigniew Borowski Zadanie realizowane w ramach umowy nr OR.271.3.12.2015
Bardziej szczegółowoCisza na morzu, wicher dmie
Cisza na morzu, wicher dmie Autor: Artur Kawicki, Departament Instrumentów Ochrony Środowiska ( Rzeczpospolita z 26 października 2004) Problematyka lokalizacji farm elektrowni wiatrowych w granicach polskich
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000
Dziennik Ustaw Nr 64 5546 Poz. 401 401 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Na podstawie art. 29 ust. 10 ustawy
Bardziej szczegółowoul. Leszczy skiej 7, O cim tel./fax: 033/ , URL:
Towarzystwo na rzecz Ziemi ul. Leszczyńskiej 7, 32-600 Oświęcim tel./fax: 033/8422120, 8441934 e-mail: biuro@tnz.most.org.pl, URL: http://tnz.most.org.pl Wybrane uwagi do Raportu i Uzupełnienia do Raportu
Bardziej szczegółowoOchrona korytarzy ekologicznych fauny przy inwestycjach transportowych. Doświadczenia i efekty realizacji projektów aplikacyjnych w latach 2005 2008
Ochrona korytarzy ekologicznych fauny przy inwestycjach transportowych Doświadczenia i efekty realizacji projektów aplikacyjnych w latach 2005 2008 Zagrożenia przyrodnicze 98 kolizji z obszarami Natura
Bardziej szczegółowoFARMA WIATROWA KORYTNICA, POLSKA. Plan działań środowiskowych i społecznych. Październik 2014
GEO Renewables S.A. FARMA WIATROWA KORYTNICA, POLSKA Październik 2014 Nota został opracowany przez Geo Renewables S.A. z pomocą Multiconsult Polska Sp. z o.o. w ramach konsultacji społecznych i udostępniania
Bardziej szczegółowoGmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442
I.47. Droga nr 442 m. Chocz. 47 Droga nr 442 m. Chocz Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat pleszewski Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANO W RAMACH KAMPANII
PRZYGOTOWANO W RAMACH KAMPANII PROMUJĄCEJ SIEĆ NATURA 2000 POD HASŁEM NATURA SIĘ O(D)PŁACA. PROJEKT REALIZOWANY W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO, FINANSOWANY ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO
Bardziej szczegółowoRyzyko środowiskowe, zobowiązania /korzyści. Wymagania prawne/najlepsza praktyka. Raportowanie do pożyczkodawcy. Wymagania EBRD
Środowiskowo-społeczny plan Roczny raport do Pożyczkodawców Potrzeba ujawnienia informacji Pożyczkodawcy w celu pokazania zgodności z Planem Działań oraz aktualnego stanu w odniesieniu do kwestii środowiskowych,
Bardziej szczegółowoA. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.
Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.
Bardziej szczegółowoMinimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta
Minimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta Metody, doświadczenia i problemy Rafał T. Kurek fot. Krzysztof Czechowski 1 Oddziaływanie infrastruktury liniowej Formy negatywnego
Bardziej szczegółowoLądowe elektrownie wiatrowe
Lądowe elektrownie wiatrowe F army wiatrowe stanowią przedsięwzięcia, które ze względu na swoją złożoność mogą oddziaływać na wiele elementów środowiska naturalnego. W związku z dynamicznym rozwojem energetyki
Bardziej szczegółowoŚRODOWISKOWO-SPOŁECZNY PLAN DZIAŁAŃ dla farmy wiatrowej Margonin Polska
ŚRODOWISKOWO-SPOŁECZNY PLAN DZIAŁAŃ dla farmy wiatrowej Margonin Polska Przygotowany dla: Przygotowany przez: ENVIRON Poland Sp. z o. o. Data: Grudzień 2009 Numer projektu: PL00616 Status raportu: Raport
Bardziej szczegółowoFarma elektrowni wiatrowych składa się z zespołu wież, na których umieszczone są turbiny generujące energię elektryczną.
Wind Field Wielkopolska Sp. z o.o. Farma Wiatrowa Wielkopolska Farma elektrowni wiatrowych składa się z zespołu wież, na których umieszczone są turbiny generujące energię elektryczną. 1 Siłownie wiatrowe
Bardziej szczegółowoRafał T. Kurek Radosław Ślusarczyk. fot. GDDKiA
Analiza podstawowych korzyści oraz praktycznych problemów w ochronie przyrody przy realizacji inwestycji drogowych w ramach obecnego systemu ocen oddziaływania na środowisko w Polsce Rafał T. Kurek Radosław
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie a energetyka rozproszona.
Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona. - omówienie wpływu nowych technologii energetycznych na środowisko i na bezpieczeństwo energetyczne gminy. Mgr inż. Artur Pawelec Seminarium w Suchej Beskidzkiej
Bardziej szczegółowoBUDŻET PROJEKTU: Kwota całkowita: 2 920 160 zł (703 653 Euro) % współfinansowania KE: 1 460 080 zł (351 826 Euro)
Tytuł projektu i/lub akronim: Ochrona rzadkich ptaków strefowych w wybranych obszarach Natura 2000 na Lubelszczyźnie LIFE13 NAT/PL/000060, LIFEZONE LOKALIZACJA PROJEKTU: SE Polska, woj. lubelskie BUDŻET
Bardziej szczegółowoOceny roku 2017 i przewidywania na rok 2018
KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 3/2018 Oceny roku 2017 i przewidywania na rok 2018 Styczeń 2018 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie
Bardziej szczegółowoPolityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie Maria Mellin Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie
Bardziej szczegółowoStanowisko polskich ekologicznych organizacji pozarządowych w debacie nt. przyszłości polityki TEN-T w Europie. Wojciech Szymalski
Stanowisko polskich ekologicznych organizacji pozarządowych w debacie nt. przyszłości polityki TEN-T w Europie Wojciech Szymalski Instytut na rzecz Ekorozwoju, Zielone Mazowsze dla PKE Okręg Mazowiecki
Bardziej szczegółowoObszary specjalnej ochrony ptaków 16 (ok. 572,5 tys. ha) Obszary o znaczeniu dla Wspólnoty 42 (ok. 256,5 tys. ha) Łącznie: 58 (ok. 654 tys.
Obszary specjalnej ochrony ptaków 16 (ok. 572,5 tys. ha) Obszary o znaczeniu dla Wspólnoty 42 (ok. 256,5 tys. ha) Łącznie: 58 (ok. 654 tys. ha, 27% pow. województwa) Obszary specjalnej ochrony ptaków 16
Bardziej szczegółowoPodsumowanie do przyjętego dokumentu do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku elektrowni wiatrowych Gaworzyce
Podsumowanie do przyjętego dokumentu do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego parku elektrowni wiatrowych Gaworzyce *** Na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008
Bardziej szczegółowoZadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko
Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko Warszawa, 15 czerwca 2018 r. Joanna Przybyś, Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 3 października
Bardziej szczegółowoANEKS do PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
ANEKS do PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obrębów geodezyjnych Grzegórzki, Bartoszki, Waszulki gmina Nidzica Wykonawca: Zbigniew Zaprzelski.
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoKompetencje Dyrektora Parku Narodowego sprawującego nadzór nad obszarami Natura 2000 w świetle zapisów Ustawy o ochronie przyrody
Kompetencje Dyrektora Parku Narodowego sprawującego nadzór nad obszarami Natura 2000 w świetle zapisów Ustawy o ochronie przyrody HIERARCHIA Art. 6. ust 1.Formami ochrony przyrody są: 1) parki narodowe;
Bardziej szczegółowoWłaściwy dobór metod obserwacji i wskaźników w ocenie wpływu farm wiatrowych na bioróżnorodność ptaków i nietoperzy
Właściwy dobór metod obserwacji i wskaźników w ocenie wpływu farm wiatrowych na bioróżnorodność ptaków i nietoperzy Marek Ksepko Badania monitoringowe zagadnienia podstawowe (Wytyczne: PSEW 2008, GDOŚ
Bardziej szczegółowoPotencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro
Kwiecień 2013 Katarzyna Bednarz Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Jedną z najważniejszych cech polskiego sektora energetycznego jest struktura produkcji
Bardziej szczegółowoOddziaływanie farm wiatrowych na ptaki
Oddziaływanie farm wiatrowych na ptaki mechanizmy, metody prognozowania i krajowa praktyka Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków O czym będę mówił
Bardziej szczegółowoDoświadczenia z PZO obszarów ptasich
Doświadczenia z PZO obszarów ptasich Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Co ja tutaj robię? Moje związki z PZO PZO dla OSO Puszcza Białowieska
Bardziej szczegółowoElektrownie wiatrowe Turzno. W świetle Raportu Ocen Oddziaływania na Środowisko
Elektrownie wiatrowe Turzno W świetle Raportu Ocen Oddziaływania na Środowisko Inwestycja elektrownia wiatrowa Inwestycja elektrownia wiatrowa Inwestycja 6 x 0,8 MW (4,8 MW) Turzno odległości od zabudowań
Bardziej szczegółowostyczeń 2018 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna
styczeń 2018 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW dr hab. Piotr Białowolski,
Bardziej szczegółowor.pr. Michał Behnke 12.10.2011
Analiza wariantowajako przesłanka wskazania wariantu innego niż proponowany przez inwestora lub odmowy wydania decyzji środowiskowej r.pr. Michał Behnke 12.10.2011 1 PLAN PREZENTACJI Podstawy prawne analizy
Bardziej szczegółowoLp. Osoba\instytucja formułująca Treść uwagi, wniosku, opinii Uzasadnienie uwagi Kwalifikacja uwagi Uzasadnienie
Załącznik nr 1 do Uzasadnienia: Zestawienie wniosków zgłoszonych do Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 roku)
Bardziej szczegółowoEuropejskie i polskie prawo ochrony
Europejskie i polskie prawo ochrony przyrody wobec lasów Warsztaty Udział społeczny w zarządzaniu cennymi przyrodniczo lasami Izabelin 20-21 lutego 2015 Wymagania dyrektywy siedliskowej Natura 2000 zakaz
Bardziej szczegółowoBADANIA PSZENICY Z PIKTOGRAMU W WYLATOWIE.
BADANIA PSZENICY Z PIKTOGRAMU W WYLATOWIE. Jan A. Szymański W artykule Oni już tu są, opublikowanym w miesięczniku Nieznany Świat 2007 nr 2, przedstawiłem m.in. wyniki badań wzrostu pszenicy zebranej w
Bardziej szczegółowoKARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA wg art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
Bardziej szczegółowo