ANALIZA WPŁYWU ELEKTROWNI FOTOWOLTAICZNEJ NA SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNĄ

Transkrypt

1 POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 89 Electrical Engineering 2017 DOI /j Arkadiusz DOBRZYCKI* Piotr AMBROZIK* ANALIZA WPŁYWU ELEKTROWNI FOTOWOLTAICZNEJ NA SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNĄ W artykule przedstawiono analizę wpływu dołączonej do sieci elektrowni fotowoltaicznej na wybrane parametry energii elektrycznej. Do celów analizy wybrano rzeczywisty fragment sieci elektroenergetycznej, a charakterystyka pracy (generacji mocy) źródła odzwierciedla lokalne warunki słoneczne. Do analizy wykorzystano oprogramowanie NEPLAN, w którym zamodelowano i wykonano analizę zmienności poszczególnych parametrów. Analizowanymi parametrami były napięcia na szynach poszczególnych stacji oraz prądy w liniach. Przeanalizowano dwa potencjalne punkty przyłączenia takiego źródła do sieci. Zaobserwowano, że punkt przyłączenia do sieci może istotnie wpłynąć na przepływy mocy (w zależności od warunków słonecznych) natomiast nie wpływa znacząco na sumaryczne straty energii w całym rozpatrywanym fragmencie sieci. SŁOWA KLUCZOWE: farma fotowoltaiczna, analiza pracy sieci, parametry pracy sieci elektroenergetycznej, wpływ źródła odnawialnego na sieć elektroenergetyczną, program NEPLAN. 1. WSTĘP Według danych z 2012 roku zapotrzebowanie na moc w szczycie popytu wynosiło w Polsce ok. 25 GW. Prognozy Agencji Rynku Energii wskazują, że w roku 2030 potrzeby wzrosną do ok. 33,3 GW [8], natomiast suma mocy zainstalowanej w systemie wynosi ok. 40 GW [6]. Jest to wielkość niewystarczająca, gdyż moc zainstalowana musi znacznie przekraczać zapotrzebowanie, ze względu na konieczność utrzymanie rezerwy w sytuacji kryzysowej, np. awarii dużej jednostki wytwórczej [8]. Przy utrzymaniu obecnej tendencji zwiększania się zapotrzebowania na moc zwiększenie mocy istniejących i budowa nowych źródeł wytwórczych jest konieczne. Niechęć społeczeństwa do budowy elektrowni jądrowych oraz ograniczone zasoby węgla są czynnikiem wpływającym na zwiększanie wykorzystania * Politechnika Poznańska.

2 322 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik odnawialnych źródeł energii. Dodatkowym argumentem są obowiązki nakładane na Polskę dotyczące obniżania ilości emisji CO 2 [1]. Wzrost mocy zainstalowanej w OZE notuje się każdego roku od 11 lat, a w ostatnich latach największy przyrost mocy zainstalowanej zanotowano w źródłach wiatrowych. Źródła fotowoltaiczne również wykazują tendencję wzrostową, jednak w ostatnim okresie ich rozwój uległ spowolnieniu [7]. Każde nowe źródło przyłączone do sieci elektroenergetycznej wpływa na jej działanie, przy czym szczególnie niekorzystnie, ze względu na charakter pracy mogą wpływać źródła niestabilne, do których w szczególności można zaliczyć: źródła wiatrowe i solarne. Te drugie cechują się największą niestabilnością mocy generowanej [1]. W związku z tym istnieje potrzeba wykonania analizy (symulacji) pracy sieci po przyłączeniu takiego źródła. O istocie tego zagadnienia świadczą liczne publikacje naukowe, w szczególności prace dotyczące wpływu przyłączania źródeł fotowoltaicznych do sieci dystrybucyjnej [4, 5], a także sposobów i oprogramowania służącego do modelowania systemów sieci inteligentnych przy użyciu danych czasu rzeczywistego, np. w programie Neplan [3]. W niniejszej pracy do przeprowadzenia analiz wykorzystano program Neplan, a dzięki współpracy z firmami i instytucjami państwowymi otrzymano dane niezbędne do przeprowadzenia analizy pracy istniejącej sieci elektroenergetycznej w odniesieniu do lokalnych warunków meteorologicznych z przyłączonym źródłem fotowoltaicznym. 2. ENERGETYKA SŁONECZNA W POLSCE 2.1. Zasoby energii słonecznej w Polsce Zasoby energii słonecznej w poszczególnych miejscach na świecie związane są bezpośrednio z położeniem geograficznym, a także z panującymi lokalnie warunkami meteorologicznymi. Zasoby te są opisywane przez następujące wielkości [2]: nasłonecznienie (stosunek energii promieniowania słonecznego padającego na daną powierzchnię poziomą do wielkości tej powierzchni; wyrażane w [W/m 2 ]), usłonecznienie (sumaryczny czas, w którym na określone miejsce na powierzchni Ziemi pada promieniowanie dochodzące bezpośrednio od tarczy Słońca), struktura promieniowania (udział składowej bezpośredniej oraz pośredniej). Polska położona jest w strefie wilgotnego klimatu kontynentalnego, zwanego też przejściowym. Takie położenie powoduje, że nad terytorium Polski ścierają się masy powietrza z zachodu klimat umiarkowany oceaniczny oraz ze wschodu klimat umiarkowany kontynentalny.

3 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 323 Wg IMGW usłonecznienie w Polsce w roku 2015 zawierało się w przedziale od 1700 h do 2000 h, natomiast w roku 2014 od 1500 h do 2000 h zależnie od rejonu kraju [2]. Z kolei średnia wartość nasłonecznienia w Polsce wynosi ok kwh/m Pozyskiwanie energii elektrycznej stosowane rozwiązania technologiczne fotoogniw Podstawowym kryterium podziału ogniw fotowoltaicznych jest materiał, z jakiego dane ogniwo jest wykonywane, tj.: krzem, związki półprzewodnikowe, oraz struktury organiczne [2]. Obecnie na rynku dominują ogniwa krzemowe monokrystaliczne oraz polikrystaliczne. Są to ogniwa I generacji i stanowią podstawę ponad 80% paneli na polskim rynku [6], co wynika przede wszystkim z łatwej dostępności krzemu, który, po tlenie, jest drugim najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem za Ziemi. Wagowo stanowi on 26,95% zewnętrznych warstw Ziemi i występuję głównie w formie tlenków. Dużym atutem krzemu jest fakt, że nie jest on toksyczny [2]. Do ogniw II generacji zalicza się ogniwa cienkowarstwowe, produkowane z tellurku kadmu (CdTe), arsenku galu (GaAs) oraz diselenku indowomiedziowego (CIS) i ich modyfikacji z dodatkiem galu (CIGS). W technologii cienkowarstwowej wykonuje się zarówno ogniwa krzemowe amorficzne jak i krystaliczne. Technologia ta pozwala znacznie zredukować koszty ogniwa, ponieważ mogą być wytwarzane na elastycznym podłożu oraz są lżejsze. Ogniwa wykonane z materiałów organicznych zalicza się do III generacji ogniw. To nowoczesna technologia, charakteryzująca się niską ceną wytwarzania oraz instalacji a ponadto ogniwa tego typu są elastyczne i lekkie. Absorpcja i transport ładunku odbywają się w nich w warstwach materiału organicznego [2]. Pierwsze ogniwa organiczne miały tylko jedną warstwę materiału organicznego między elektrodami. Sprawność takiego ogniwa wynosiła 0,01%. Po dodaniu drugiej warstwy sprawność wzrosła do 5%.[2] Zastosowanie najnowszych technologii pozwoliło na zwiększenie sprawności do 10%, co jednak nadal znacząco odbiega od sprawności powszechnie stosowanych ogniw krzemowych dochodzącej do 20% [6] Źródła fotowoltaiczne w krajowym systemie elektroenergetycznym Na podstawie danych z dnia r. w Polsce zainstalowane jest 91,82 MW źródeł wykorzystujących energię promieniowania słonecznego. Stanowi to jedynie 1% wszystkich źródeł odnawialnych zainstalowanych w Polsce. Analizując dane z lat poprzednich, można zauważyć ciągły rozwój energetyki słonecznej, a największy przyrost zainstalowanej mocy można zaobserwować

4 324 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik w latach , gdzie powstało ponad 50 MW instalacji fotowoltaicznych. Prawdopodobnie wynikało to ze sprzyjających warunków prawnych. Tendencja wzrostowa wskazuje, że pomimo niekorzystnej zmiany ustawodawstwa dotyczącego rozwoju OZE, sektor ten nadal będzie się rozwijał [7]. Z kolei ilość energii wyprodukowanej przez źródła odnawialne w roku 2015 wyniosła 22 TWh, z czego ok. 41 GWh stanowiła energia wyprodukowana w źródłach wykorzystujących energię promieniowania słonecznego, co stanowiło 0,19% całkowitej energii wyprodukowanej przez OZE. Największy udział w produkcji energii elektrycznej mają źródła wiatrowe 48%, jednakże zauważalna jest tendencja wzrostowa w przypadku instalacji fotowoltaicznych [7]. Zarówno w przypadku źródeł wiatrowych jak i źródeł solarnych należy pamiętać, że ilość wyprodukowanej przez nie energii jest zależna od warunków meteorologicznych, tj. wietrzności i nasłonecznienia. Są to zjawiska stochastyczne, podatne na różne anomalie. Niemożliwym jest stwierdzenie, ile dokładnie energii w danym dniu wyprodukuje dane źródło. Możliwe jest jedynie prognozowanie na podstawie analizy warunków meteorologicznych z lat poprzednich. Taka okoliczność powoduje duże problemy z przyłączeniem źródeł o dużej mocy do sieci elektroenergetycznej, gdyż znaczne różnice w generowanej mocy, uzależnione od przypadkowych czynników, negatywnie wpływają na działanie systemu elektroenergetycznego. 3. ANALIZA PRACY SIECI Z ELEKTROWNIĄ FOTOWOLTAICZNĄ 3.1. Modelowany fragment sieci elektroenergetycznej W celu przeprowadzenia analizy wykorzystano teoretyczne źródło odnawialne przyłączone do rzeczywistego fragmentu sieci elektroenergetycznej, zlokalizowanego na terenie miasta Łodzi, w obrębie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Plany sieci elektroenergetycznej o napięciu 15 kv, zasilającej obiekty przemysłowe znajdujące się w strefie uzyskano od PKP Energetyka S.A. W pobliżu wybranej lokalizacji, na terenie Portu Lotniczego im. Władysława Reymonta w Łodzi, znajduje się stacja meteorologiczna, będąca źródłem danych o usłonecznieniu. Zainstalowana moc źródła wynosi 1,8 MW i jest generowana przez 6000 modułów o 300 W mocy szczytowej każdy; nachylonych w kierunku południowym, pod kątem 30. Wybrane zostały moduły REC300PE72, zalecane jako odpowiednie do wykorzystania przy budowie farm fotowoltaicznych. Sprawność wybranych modułów wynosi 15,4% w warunkach STC. W karcie katalogowej można znaleźć zapis, że w przy zmniejszeniu się poziomu irradiacji do 200 W/m2, moduły będą uzyskiwały sprawność co najmniej 95,5%

5 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 325 sprawności w warunkach STC (Standard Test Conditions). Z karty katalogowej wynika również, że w warunkach NOTC (Nominal Operating Cell Temperature) moduł generuje około 217 W mocy szczytowej. Zgodnie z powyższym cała farma będzie zdolna generować około 1,3 MW mocy szczytowej. W opracowaniu został wykorzystany został rzeczywisty fragment sieci przedstawiony na rys 1. Moce przyłączonych odbiorów, wartości mocy zwarciowych oraz długości linii kablowych pochodzą od dystrybutora energii elektrycznej tj. PKP Energetyka S.A. Oddział w Warszawie Dystrybucja Energii Elektrycznej [18]. Nazwy stacji oraz odbiorców zostały zmienione na prośbę dystrybutora. Rys. 1. Schemat modelowanej sieci elektroenergetycznej SN 15 kv 3.2. Fluktuacja generacji mocy przez farmę fotowoltaiczną W celu wykonania analizy niezbędne było zgromadzenie danych na temat natężenia promieniowania słonecznego w rejonie umiejscowienia źródła teoretycznego. Dane te uzyskano ze stacji meteorologicznej Łódź Lublinek. Na rys. 2 przedstawiono, uśredniony z 30-letnich pomiarów, rozkład nasłonecznienia w poszczególnych godzinach roku dla ułatwienia analizy na wykresie zaznaczono tylko zakresy godzin przypadających na poszczególne miesiące. Można zauważyć, że rozkład natężenie promieniowania cechuje się dużą

6 326 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik zmiennością. Najwięcej energii dociera do powierzchni ziemi w miesiącach wiosennych, na przełomie kwietnia oraz maja. Wtedy występuje największe zagęszczenie pomiarów przekraczających 600 W/m 2. Łatwo również zauważyć, że z końcem stycznia natężenie promieniowania znacząco rośnie. Na kilka dni wartości zbliżają się do wartości promieniowania z najbardziej energetycznego okresu. Ze względu na to, że dane są zbierane na przestrzeni 30 lat, przeanalizowano poszczególne lata i zaobserwowano dużą zbieżność wyników z pojedynczych lat z wartościami uśrednionymi w rozpatrywanej lokalizacji. Dodatkowo można zaobserwować, iż najmniejsze zagęszczenie pomiarów o mocy przekraczającej 200 W/m 2 występuje w listopadzie. Rys. 2. Całkowite natężenie promieniowania słonecznego w poszczególnych miesiącach roku Do obliczenia mocy generowanej przez źródło wykorzystano sprawność w warunkach STC oraz powierzchnię czynną panelu na podstawie danych katalogowych. Moc generowaną przez źródło wyliczono wg zależności [2] P It A n (1) gdzie: I t całkowite promieniowanie słoneczne [W/m 2 ], sprawność panelu w warunkach STC, A powierzchnia czynna panelu [m 2 ], n liczba paneli, P moc generowana przez źródło [W]. Na rys. 3 przedstawiono wartość średnią mocy generowanej przez źródło w poszczególnych miesiącach, a na rys. 4 charakterystykę mocy w zależności od godziny w roku, z zastrzeżeniem jak dla rys. 2. Na charakterystyce mie-

7 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 327 sięcznej można zaobserwować że najmniejsza moc jest generowana w listopadzie, natomiast największa w maju. Wynik ten może wydawać się zaskakujący, ponieważ można by zakładać, że najwięcej mocy będzie generowane w miesiącach uznawanych za najcieplejsze oraz z największą ilością godzin słonecznych, czyli w czerwcu lub lipcu. Powód takiego nietypowego rozkładu nie był badany, ale jest cechą charakterystyczną badanej lokalizacji, powtarzalną w poszczególnych latach pomiarowych. Rys. 3. Wartość średnia mocy generowanej przez źródło w poszczególnych miesiąca Rys. 4. Wartość średnia mocy generowanej źródło w poszczególnych godzinach roku 3.3. Wyniki analizy Analizę pracy sieci elektroenergetycznej rozpoczęto od przyłączenia źródła odnawialnego do sieci elektroenergetycznej. Jako lokalizację źródła wybrano dwie stacje: ST 14 oraz ST 10. Stacja ST 14 została wybrana, ponieważ jest ona

8 328 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik ostatnią ze stacji rozdzielczych w sieci i na niej można zauważyć największy spadek napięcia. Stacja ST 10 wyróżnia się największą mocą odbiorów przyłączonych do niej. Kwiecień oraz maj są miesiącami, w których można zaobserwować największe całkowite natężenie promieniowania, listopad natomiast jest miesiącem, w którym notuje się najmniejsze wartości całkowitego natężenia promieniowania. Dlatego dla tych miesięcy wykonano szczegółowe analizy. Dodatkowo wybrany został miesiąc styczeń z powodu znaczącego skoku całkowitego natężenia promieniowania przypadającego na drugą połowę tego miesiąca. W celu dokonania analizy czasowej pracy sieci elektroenergetycznej w zależności od mocy generowanej przez źródło odnawialne, do programu wprowadzono dane dotyczące zmienności mocy generowanej dla każdego analizowanego okresu (miesiąca). Następnie wykreślono wykresy zmienności mocy źródła w czasie, zmian napięcia w poszczególnych stacjach oraz prądów przepływających przez każdą z linii elektroenergetycznych. Wykresy zostały wygenerowane dla obu z wybranych miejsc przyłączenia źródła. Na rys. 5 przedstawiono zmiany mocy generowanej przez farmę w styczniu. Znak na wykresie informuje o tym, że moc nie była pobierana, a oddawana do sieci. Rys. 5. Moc chwilowa źródła PV w styczniu Można zauważyć, że źródło generuje najwięcej mocy w godzinach południowych, szczególnie między 20 a 26 stycznia. Widać także duże wahania maksymalnych dziennych mocy chwilowych od ok. 0,1 MW do ok. 1,3 MW. Na rys. 6 przedstawiono zmiany napięcia na szynach stacji ST 14 w styczniu, dla przypadku przyłączenia źródła do stacji ST 14.

9 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 329 Rys. 6. Zmiany napięcia na szynach stacji ST 14 dla stycznia W wyniku wzrostu mocy generowanej przez źródło, wzrasta napięcie na szynach stacji rozdzielczej do której jest ona podłączona, jednocześnie wraz ze wzrostem odległości od źródła jej wpływ na napięcie na szynach dalszych stacji maleje. Na rys. 7 przedstawiono przykładowy przebieg zmian napięcia na szynach jednej ze stacji o dużym poborze mocy stacji ST 6. Rys. 7. Zmiany napięcia na szynach stacji ST 6 dla stycznia W przypadku przyłączenia źródła do stacji ST 10 można zaobserwować takie same zależności. Wraz ze wzrastającą odległością stacji od miejsca przyłączenia źródła, zmniejsza się wpływ mocy generowanej przez źródło na napięcia na szynach poszczególnych stacji. Natomiast na rys. 8 przedstawiono zależność wartości prądu przepływającego przez linię nr 13 dla stycznia. Linia nr 13 jest linią, która łączy stację ST 14,

10 330 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik do której dołączone jest źródło PV, ze stacją ST 15. Jest to jedyna linia, dla której w takiej konfiguracji sieci prąd zwiększa swoją wartość wraz ze wzrostem mocy generowanej przez źródło. Rys. 8. Zmiany przepływu prądu przez linię nr 13 dla stycznia W przypadku linii, znajdujących się nieco dalej od miejsca przyłączenia źródła odnawialnego wartości prądu spadają wraz ze wzrostem mocy generowanej przez źródło. Na rys. 9 przedstawiono wykres zmian przepływu prądu przez linię numer 10 dla stycznia. Rys. 9. Zmiany przepływu prądu przez linię nr 10 dla stycznia W przypadku przyłączenia źródła do stacji ST 10 zauważono zależności podobne jak w przypadku przyłączenia do stacji ST 14: w liniach znajdujących się za miejscem przyłączenia prąd w linii rośnie, natomiast przed miejscem przyłą-

11 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 331 czenia maleje. Przyczyną jest pokrycie części zapotrzebowania na moc czynną fragmentu sieci przez źródło odnawialne. Kolejnym elementem analizy było zbadanie wpływu pracy źródła na straty mocy czynnej w sieci. Na rys. 10 przedstawiono wykres strat mocy czynnej dla stycznia. Zmienność w czasie strat mocy czynnej jest podobna do zmian mocy chwilowej źródła (rys. 5), co pozwala wnioskować, iż zmiany te mogą być powiązane z charakterystyką pracy źródła PV. Rys. 10. Straty mocy czynnej styczeń Mając powyższe na uwadze przeprowadzono analizę strat energii dla obu wariantów podłączenia źródła. W tabeli 1 przedstawiono uzyskane wartości strat energii w sieci dla źródła przyłączonego do stacji ST 14, ST 10 oraz w przypadku braku dodatkowego źródła dla poszczególnych rozpatrywanych miesięcy. Tabela 1. Straty energii w sieci Straty energii [MWh] Miesiąc ST 14 ST 10 Bez źródła Styczeń 523,02 523,07 533,39 Kwiecień 490,10 490,23 516,18 Maj 494,30 494,47 533,39 Listopad 509,22 509,25 516,18 Jak wynika z zamieszczonych powyżej wyników analiz, największe zmniejszenie strat energii występuję w maju. W tym miesiącu obecność źródła powoduje zmniejszenie strat energii o ok. 39 MWh. Następnie w kwietniu 26 MWh, styczniu ok. 10 MWh, listopadzie ok. 7 MWh. Można również zauważyć, że nieznacznie większe straty energii występują w przypadku, gdy źródło jest przyłączone do stacji ST 10.

12 332 Arkadiusz Dobrzycki, Piotr Ambrozik 4. PODSUMOWANIE W oparciu o wyniki przeprowadzonych na potrzeby opracowania badań stwierdzono, że źródło odnawialne w postaci farmy fotowoltaicznej w sposób stochastyczny wpływa na parametry energii elektrycznej w analizowanej sieci, co może wpłynąć negatywnie na bilansowanie mocy w jego otoczeniu przez operatora. Do pozytywnych aspektów obecności farmy PV zaliczyć można obniżenie strat mocy i energii w sieci, a także spadek prądów w większości linii kablowych oraz zmniejszenie spadków napięcia na szynach poszczególnych stacji. Należy zauważyć, że wszystkie te parametry zmieniają się dynamicznie. Jednym z możliwych rozwiązań problemu dynamiki zmian parametrów sieci może być zastosowanie magazynu energii, np. w formie baterii akumulatorów. W takim przypadku możliwe jest regulowanie przepływem energii do sieci poprzez magazynowanie jej nadmiaru podczas korzystnych warunków słonecznych i oddawanie podczas niekorzystnych warunków meteorologicznych W ten sposób można osiągnąć uspokojenie źródła. Jest prawdopodobne, że wraz z rozwojem fotowoltaiki w Polsce, rozwiązania takie będą coraz częściej stosowane. Zastosowane oprogramowanie oraz metoda analityczna może mieć zastosowanie dla dowolnego źródła niestabilnego i dowolnej konfiguracji sieci. Funkcjonalność oprogramowania Neplan pozwala na analizę nie tylko niestabilnego źródła ale i odbioru, a wyniki kompleksowej analizy mogą być wskazówką do optymalnego zaprojektowania np. układu hybrydowego wraz z magazynem energii. LITERATURA [1] Dmowski A., Rosłaniec Ł., Odnawialne źródła energii możliwości i ograniczenia w warunkach polskich, Instytut Elektroenergetyki, Politechnika Warszawska, Warszawa. [2] Jastrzębska G., Ogniwa słoneczne. Budowa, technologia i zastosowanie, Wydawnictwa komunikacji i łączności, Warszawa, 2013, [3] Lazarou S. et al. Modeling of a Smart Grid System Using Real Time Data on Neplan, 4th International Conference on Power Engineering, Energy and Electrical Drives, Istanbul, Turkey, May [4] Mulenga E., Impacts of integrating solar PV power to an existing grid, Chalmers University of Technology Gothenburg, Sweden, [5] Tytko R., Urządzenia i systemu energetyki odnawialnej, Wydawnictwo i drukarnia towarzystwa słowaków w Polsce, Kraków, [6] Dane o usłonecznieniu, Dane uzyskane dzięki współpracy z Instytutem meteorologii i gospodarki wodnej, [7] Potencjał krajowy OZE w liczbach, dostęp r., dostępne na: energii/energia elektryczna/odnawialne zrodla ener/potencjal krajowy oze,

13 Analiza wpływu elektrowni fotowoltaicznej na sieć elektroenergetyczną 333 [8] Prognoza zapotrzebowania Polski na energię elektryczną, dostęp r., dostępne na: zapotrzebowania_polsk,381/, ANALYSIS OF THE PHOTOVOLTAIC POWER PLANT INFLUENCE ON THE ELECTRIC SYSTEM The papere presents an analysis of the impact of network attachment photovoltaic power plant on the selected parameters of electricity. For the purpose of analysis selected real piece of the power grid, and the performance characteristics (power generation) source reflects local solar conditions were used. For analysis, the software NEPLAN, which were modeled and made an analysis of the variability of individual parameters. Analyzed parameters were voltage on the rails of the stations, currents in lines. Two potential points of attachment to a power network were analyzed. It has been observed that the point of attachment to the network, can significantly affect the flow of power (depending on the sun) but does not significantly affect the aggregate loss of energy throughout the relevant portion of the network. (Received: , revised: )