SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI. OPRACOWANIE mgr Barbara E. Kowalczyk

Transkrypt

1 SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI OPRACOWANIE mgr Barbara E. Kowalczyk

2

3

4 Sztuka powstała i rozwijała się po upadku kultury mykeńskiej Za czas jej trwania przyjmuje się okres: od ok p.n.e. (zniszczenie Myken przez Dorów) do I w. p.n.e. (podbój starożytnej Grecji przez Rzymian )

5 OKRES ARCHAICZNY XII p.n.e. najazd Dorów V p.n.e. zniszczenie Aten przez Persów rozwój rzeźby i dwóch stylów (doryckiego i jońskiego), oraz malarstwa wazowego czarnofigurowego i rzemiosła artystycznego

6 ARCHITEKTURA ARCHAICZNA

7 górna część belkowania - gzyms (7) często zakończony rynną środkowa część belk. - fryz (6) z tryglifami i metopami dolna, gładka część belk. - architraw (5) Głowica (kapitel) (4) składa się z poduszki (echinus) przykrytej kwadratową płytą - abakusem. Kolumny w porządku Doryckim jej trzon (3) (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku (entazis) nie ma bazy (2) stoi bezpośrednio na stylobacie (1)

8 FRONTON TYMPANON Świątynia Zgody w starożytnym, greckim Akragas na Sycylii

9

10 gzyms (7) rzeźbiony fryz (6) biegnący wokół całego budynku (bez podziału na tryglify i metopy) kilkustopniowy architraw (5) Kolumna w porządku Jońskim Głowica (4) posiada charakterystyczne woluty w kształcie zwiniętych liści. trzon (3) stoi na profilowanej bazie (2) stylobat (1)

11 Świątynia Artemidy w Efezie wg wyobrażeń z początków XX wieku JEDEN Z SIEDMIU CUDÓW STAROŻYTNEGO ŚWIATA

12 RZEŹBA ARCHAICZNA

13 K U R O S I Kuros z Anawysos 530 p.n.e. Kuros z Tenei p.n.e. Kuros z Luwru M Ł O D Z I E Ń C Y

14 K O R Y D Z I E W C Z Ę T A Kora z Samos, ok p.n.e. (Luwr, Paryż) Kory z Akropolu, ok. 525 p.n.e.

15 Gigantomachia (walki gigantów z bogami Olimpu) Skarbiec Syfnijczyków, Delfy

16 Dama z Auxerre

17 MALARSTWO i RZEMIOSŁO ARCHAICZNE

18 Wazy dipylońskie typ naczyń, jaki pojawił się po 775 r. p.n.e (do 2 m)

19 Waza w stylu orientalizującym Waza dipylońska -krater ok. 800r. p.n.e r. p.n.e.

20 Styl geometryczny przed VII wiekiem p.n.e.. Naczynia z Aten (Luwr) ok p.n.e. ok. 800 p.n.e.

21 Amfora z Aten, ok p.n.e. malarstwo czarnofigurowe (Luwr, Paryż)

22 Andokides, naczynie czerwonofigurowe (ok. 520 p.n.e.) Waza

23 Ceramika, ok p.n.e., malarstwo czarnofigurowe (Luwr, Paryż)

24 Sosias, frgm. Naczynia, Achilles opatrujący rannego Patroklesa ok. 500 p.n.e. ORNAMENT

25 OKRES KLASYCZNY ATEŃSKI V w. p.n.e. bitwa pod Salaminą w 480 p.n.e. -- IV w. p.n.e. śmierć Aleksandra Macedońskiego w 323 p.n.e. Rzeźba oddająca ruch (Myron Dyskobol). Rzeźba monumentalna, majestatyczna (posągi Zeusa i Ateny Fidiasza). Rzeźba figuralna w brązie (Woźnica delficki, Tyranobójcy),

26 Monumentalne malarstwo ścienne - niezachowane (Polignot, Mikon). Rozwój wazowego malarstwa czerwonofigurowego (styl swobodny). Ateny pod rządami Peryklesa stają się głównym ośrodkiem sztuki greckiej (Fidiasz, Iktinos, Mnesikles, Apollodoros z Aten). Dokonała się synteza porządków doryckiego i jońskiego, pojawiła się głowica koryncka (koryncki porządek), powstały nowe typy budowli (buleuterion, teatr, odeon, gimnazjon).

27 Poliklet opracował kanon postaci ludzkiej (Doryforos) i zastosował kontrapost. Urbanistyka stworzyła nową wizję miasta (Hippodamos z Miletu). Pod koniec V w. p.n.e. wyróżnić można tzw. styl mokrych szat (Nike zawiązująca sandał, Nike Pajonios). Pojawia się akt kobiecy, miękki modelunek postaci, inne proporcje ciała. (Praksyteles, Skopas, Leochares, Lizyp)

28 ARCHITEKTURA KLASYCZNA

29 Delficka świątynia Ateny w kształcie tolosu (budowli na planie koła), nazywana też Marmara

30 Olimpia świątynia Filipa II Macedońskiego

31 Świątynia Posejdona na Rodos Świątynia Hery w Olimpii Megaron królowej w połacu w Knossos, rekonstrukcja Piet de Jong

32 Dorycka świątynia Hefajstosa w Atenach u stóp Akropolu

33 Świątynia Hefajstosa

34 Świątynia Hefajstosa

35 kilkuwarstwowe belkowanie (5,6,7) pozbawione jest niekiedy rzeźbienia Kolumna w porządku Korynckim głowica (4) ma kształt kosza okolonego rzędami liści akantu (barszcz zwyczajny), z małymi wolutami przypominającymi jońskie

36 Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach - widok współczesny

37 Świątynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach

38 Świątynia Zeusa Olimpijskiego

39 Akropol Rekonstrukcja Akropolu na ilustracji z początków XX w

40 Rekonstrukcja Akropolu

41 Grecja, Ateny Wzgórze Akropol

42 Propyleje - budowla wejściowa

43 PARTENON świątynia Ateny na Akropolu w Atenach

44 PARTENON

45 Partenon

46 Rekonstrukcja fasady świątyni Ateny

47 Rekonstrukcja British Museum

48 Rekonstrukcja Partenonu w Nashville

49

50 PARTENON - REKONSTRUKCJA

51 PARTENON PLAN BUDOWLI

52 Erechtejon na Akropolu - miejsce kultu bóstw związanych z tradycją Aten, świątynia Ateny Polias (Opiekunki Miasta) i jednocześnie Posejdona. Wzniesiono ją na cześć Erechteusza, jednego z pierwszych królów ateńskich.

53 Erechtejon

54 Erechtejon - portyk kolumnami są posągi kobiet - kariatydy

55 Erechtejon - kariatydy

56 Świątynia Nike na Akropolu

57 Rekonstrukcja ateńskiej świątyni Nike

58 Mauzoleum w Halikarnasie ok. 350 p.n.e.

59 Pomnik Lizykratesa 335 r. p.n.e.. - tolos

60 Teatr Dionizosa na Akropolu

61 teatr i świątynia Apollina w Delfach

62 Epidauros, teatr, miejsce kultu Asklepiosa, około 330 p.n.e., projekt Poliklet Młodszy

63 teatr w Delfach

64 ruiny teatru w Efezie

65

66 RZEŹBA KLASYCZNA Przetrwały jedynie zniszczone fragmenty i rzymskie kopie

67 Brązowy posąg woźnicy, ok. 475 p.n.e. (Muzeum, Delfy) Kritias i Nesiotes Tyranobójcy brąz V w. p.n.e.

68 Apollo, ok. IV w. p.n.e. rzymska kopia Apollo, ok. 450 p.n.e. rzymska kopia

69 P O L I K L E T V w. p. n. e. R A N N E A m a z o n k i

70 Diadumenos P O L I K L E T Opracował teorię matematycznego KANONU proporcji ciała ludzkiego Doryforos Wprowadził KONTRAPOST - poza w rzeźbie figuralnej: ciężar ciała spoczywa na jednej nodze

71 Olimpia, pracownia Fidiasza

72 FIDIASZ, Posąg Zeusa w Olimpii (rycina z pocz. XX w.)

73 FIDIASZ, Zeus tronujący w Olimpii (rekonstrukcja)

74 Atena Partenos Warwakeion 438 p.n.e F I D I A S Z V w. p.n.e. Atena Lemnia ok p.n.e. (rekonstrukcja w Muzeum Narodowym w Warszawie)

75 Atena Giustiniani Atena Promachos p.n.e. F I D I A S Z

76 Atena Promachos Atena Lemnia -rekonstrukcja współczesna Warszawa, -Muzeum Narodowe FIDIASZ Atena Lemnia Drezno

77 Atena Partenos (dziewica) Zamyślona lub Odpoczywająca F I D I A S Z

78 FIDIASZ "Nike zawiązująca sandał Płaskorzeźba ze świątyni Nike - Ateny Zwycięskiej - z ateńskiego Akropolu; V wiek p.n.e.

79 FIDIASZ Apollo Parnopios

80 F I D I A S Z R A N N E A m a z o n k i

81 KONTRAPOST Hermes Herakles Farnezyjski (Herkules) Apoksjomenos L I Z Y P IV w. p.n.e.

82 Herakles L I Z Y P Arystoteles

83 LIZYP Aleksander Wielki (kopia) Apoksyomenos (kopia) Lizyp wprowadził wysmuklony kanon ludzkiego ciała

84 Dyskobol M Y R O N IV w. p.n.e.

85 M Y R O N Atena i Marsjasz

86 Hermes z Dionizosem P R A K S Y T E L E S IV w. p.n.e. Hermes

87 Afrodyta (Wenus) z Knidos P R A K S Y T E L E S Szkoła Praksytelesa Efeb z Maratonu

88 Apollo Sauroktonos (z jaszczurką) Odpoczywający Satyr P R A K S Y T E L E S

89 Leochares IV w.p.n.e. Apollo Belwederski Dafne - Artemida L E O C H A R E S IV w. p. n. e.

90 Posąg Zeusa lub Posejdona miotającego piorun, znaleziona w morzu koło przylądka Artemizjon, (Eueba), p.n.e

91 Pajonios z Mende Nike z Olimpii Zfruwająca ok. 420 p.n.e. Satyr I-II w. p.n.e.

92 Akroterion ze świątyni Asklepiosa w Epidauros, ok. 370 p.n.e. AKROTERION- nazywany także naszczytnikiem. Jest to ozdoba umieszczana najczęściej na wierzchołku dachu lub w jego narożnikach. W najprostszej formie była to z reguły palmeta (z liśćmi rozłożonymi na podobieństwo wachlarza), woluta (ślimacznica, spirala, zwój) lub liście akantu. Czasami spotykamy także akroteriony w kształcie figur lub nawet grup figur. Akroterionami wieńczono również stele

93 stela grobowa z Keramejkos, V w. p.n.e.

94 MALARSTWO i RZEMIOSŁO KLASYCZNE

95 Onesimos, fragment naczynia z młodzieńcem trzymającym skórę ok. 490 p.n.e., (Muzeum w Monachium) ORNAMENT

96 Malarz Berliński, fragment naczynia z Ganimedesem ok p.n.e., (Luwr)

97 Lekyt, ok 500 p.n.e. Lekyt, ok 490 p.n.e. Lekyt, ok 440 p.n.e. ORNAMENT

98 groteska ornament w formie wici roślinnej z elementami fantastycznymi

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108 OKRES HELLENIZMU 330 p.n.e. śmierć Aleksandra Macedońskiego w 323 p.n.e p.n.e. podbój Egiptu Ptolemeuszy, ostatniego, niezależnego państwa hellenistycznego Budowa nowych miast. Rzeźba o wysokim poziomie, łącząca umiejętności techniczne z kontrapostem, ruchem i naturalizmem.

109 ARCHITEKTURA HELLENISTYCZNA

110 Latarnia na Faros ok p.n.e. wg wyobrażeń z początków XX w.

111 Ołtarz Pergamoński Muzeum w Berlinie wolno stojący ołtarz (nie związany ze świątynią) poświęcony Zeusowi i Atenie Zwycięskiej (gr. Nikeforos) Zbudowany został, według projektów Menekratesa z Rodos, w latach ( p.n.e.) w Pergamonie przez Eumenesa II dla upamiętnienia zwycięstwa nad Galatami

112 Zrekonstruowany portyk Stoa (wolno stojąca, wydłużona hala kolumnowa, którą zamykała z tyłu ściana, często zdobiona malowidłami) Attalosa w Atenach -(ok. 140 p.n.e.)

113 Wieża wiatrów w Atenach około 50 p.n.e

114 Świątynia Apollina w Didim, II w. p.n.e.

115 Świątynia Apollina w Didim, sławny fryz z głowami Meduz

116 Meduza z Didymy

117 RZEŹBA HELLENISTYCZNA

118 RODOS

119 Agesandros, Polydoros i Atenodoros, Grupa Laookona, rzymska kopia rzeźby (Muzea Watykańskie, Rzym)

120 Apollonios i Tauriskos z Tralles, Byk Farnezyjski, grupa rzeźbiarska III wiek n.e.

121 Doidalsas, p.n.e Przykucnięta Afrodyta Boetos z Chalkedonu, Chłopiec duszący gęś

122 Nike z Samotraki ok. 180 p.n.e. (Luwr, Paryż)

123 PERGAMON

124 Umierający Gal

125 Gal zabijający żonę

126 ALEKSANDRIA

127 Śpiący hermafrodyta, II w. p.n.e., fragment rzymskiej kopii (Luwr, Paryż)

128 Persefona

129 Faun Barberini Satyr I-II w. p.n.e.

130 ATENY

131 Demeter, IV w. p.n.e.

132 Chares z Lindos, Kolos Rodyjski p.n.e.

133 Wenus z Milo (Luwr, Paryż) (Afrodyta z Melos) Afrodyta, (Luwr, Paryż) fragment rzymskiej kopii

134 GRECKIE ORNAMENTY GEOMETRYCZNE

135

136 Astragal MEANDER Kimation Palmeta Bukranion pośrodku: ROZETA

137 DETALE ARCHITEKTONICZNE

138 BELKOWANIE W architekturze antycznej: górna część porządku architektonicznego obejmująca architraw, fryz i gzyms. Współcześnie: zespół belek ułożonych w jednej płaszczyźnie, zwykle równolegle do siebie (stropy, mosty).

139 STROP poziomy element konstrukcyjny oddzielający poszczególne kondygnacje piętra budynku. Strop przenosi obciążenia na pionowe elementy (ściany i słupy). Na górnej powierzchni stropu układana jest podłoga. Dolna powierzchnia pokryta tynkiem tworzy sufit.

140 STROP BELKOWANY BEZ TYNKOWANEGO SUFITU

141 SKLEPIENIE konstrukcja budowlana o zakrzywionej powierzchni stosowana do przykrycia od góry określonej przestrzeni.

142 SKLEPIENIA BUDOWA 1) podniebienie, 2) grzbiet, 3) czoło, 4) pacha, 5) rozpiętość, 6) strzałka, 7) luneta, RODZAJE A) kolebkowe, B) klasztorne, C) kolebkowe z lunetami, D) beczułkowe, E) krzyżowe, F) krzyżowo - żebrowe