Poznajmy się lepiej z EFS

Transkrypt

1 Poznajmy się lepiej z EFS

2 1. Wstęp 2. Słowniczek 3. Scenariusze lekcji 4. Scenariusze projektów edukacyjnych 5. Scenariusze warsztatów dla nauczycieli 6. Zestawienie metod i technik pracy

3 Poznajmy się lepiej z EFS Pokonkursowe scenariusze zajęć o Europejskim Funduszu Społecznym

4 Wydawca Centrum Projektów Europejskich Krajowy Ośrodek EFS ul. Domaniewska 39a Warszawa tel fax Realizacja Smartlink Sp. z o.o. ul. Zjazd 2/ Poznań tel fax biuro@smartlink.pl Koordynacja i redakcja: Iwona Gutowska Projekt graficzny i skład: Maciej Pachowicz Korekta: Tomasz Nowak Na potrzeby publikacji teksty zostały zredagowane i ujednolicone stylistycznie, a dane uaktualnione. Zdjęcia plakatów pochodzą z konkursu na plakat o Europejskim Funduszu Społecznym, zorganizowanym przez Krajowy Ośrodek EFS w 2010 r. ISBN Data wydania: sierpień 2013

5 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 5 2. SŁOWNICZEK 9 3. SCENARIUSZE LEKCJI Edukacja wczesnoszkolna Odwiedzamy kraje Unii Europejskiej. Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 1) Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 2) Wioleta Greloch Klasy IV-VI Kampania promocyjna EFS. Gabriela Źrałek EFS co to jest? Aneta Ogińska-Haze Kapitalne pomysły. Małgorzata Słomińska Gimnazjum Europejski Fundusz Społeczny na lekcji matematyki, czyli finanse EFS bez tajemnic. Grażyna Modrzewska Stracone pokolenie czy pokolenie wielkich szans? Dorota Bielawska Skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane? Magdalena Matuszak Szkoła ponadgimnazjalna EFS dla nas jest. Magdalena Ankiewicz-Kopicka Ponadczasowość utworów pozytywistycznych. Jakie problemy bohaterów literackich i w jaki sposób mógłby pomóc rozwiązać EFS? Cecylia Bielnik EFS jest dla ludzi. Stanisława Gurbowicz SCENARIUSZE PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH Szkoła podstawowa Europa Fantastycznych Szans. Marta Kobza, Ewa Miłuch-Szewczyk 160 Poznajmy się lepiej z EFS 3

6 4.2 Gimnazjum EFS zmienia życie mieszkańców mojej miejscowości. Barbara Koszyk Rola EFS w nauczaniu języków obcych oraz rozpowszechnianiu wiedzy na temat krajów UE. Milena Stańczyk Czy fundusze unijne pełnią znaczącą rolę w procesie rozwoju kapitału ludzkiego w naszym kraju oraz regionie? Małgorzata Słomińska Szkoła ponadgimnazjalna Mieszkaniec mojej gminy wobec interwencjonizmu europejskiego. Marlena Działabij-Drupka Na tropie funduszy unijnych projekt dla kół dziennikarskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Nina Cuske Czy EFS może być sposobem na walkę z dyskryminacją kobiet na rynku pracy? Jolanta Trzebniak SCENARIUSZE WARSZTATÓW DLA NAUCZYCIELI EFS dla każdego z nas. Grażyna Modrzewska EFS jako temat projektu edukacyjnego (e-learning). Dorota Maciejewska Wiedza o EFS podstawą kształcenia i doskonalenia umiejętności z podstawy programowej. Ewa Miłuch-Szewczyk, Marta Kobza Wykorzystać szansę, czyli skorzystać ze środków EFS. Marta Janas Jak nie wylać ucznia z kąpielą? Marlena Działabij-Drupka EFS inwestycją w nauczycieli i uczniów. Stanisława Gurbowicz EFS inwestycją w ludzi. Monika Mojsym EFS znam, rozumiem, korzystam. Natalia Krzyżan ZESTAWIENIE METOD I TECHNIK PRACY 345 Notatki dla nauczycieli Poznajmy się lepiej z EFS

7 Wstęp 1

8

9 Szanowni Państwo, Publikacja Poznajmy się lepiej z EFS składa się z materiałów przygotowanych przez praktyków nauczycieli i edukatorów z całej Polski, którzy uczestniczyli w konkursie na scenariusz zajęć o Europejskim Funduszu Społecznym (EFS). Był on zorganizowany w 2011 r. przez Krajowy Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego we współpracy z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji (więcej informacji na stronie Autorzy zmierzyli się z niełatwym tematem, bowiem wdrażanie funduszy unijnych ma ściśle określone zasady, które nie zawsze są zrozumiałe dla tzw. przeciętnego obywatela, będącego przecież głównym odbiorcą wsparcia. Podstawowym celem publikacji jest zatem przedstawienie różnorodnych pomysłów na wprowadzenie tej trudnej tematyki do praktyki edukacyjnej. Proponowane scenariusze lekcji, projektów edukacyjnych i warsztatów dla nauczycieli mają pomóc w uzyskaniu i/lub usystematyzowaniu wiedzy o EFS. Scenariusze, choć czasami podobne, różnią się akcentem położonym na dany aspekt zagadnienia, metodą i formą realizacji. Daje to możliwość dopasowania ich do preferencji uczącego, a przede wszystkim do potrzeb i oczekiwań odbiorców. Ważną ich cechą jest również interdyscyplinarność, ponadprogramowy charakter oraz uwzględnienie nowej podstawy programowej (odnoszące się do niej zapisy zawierają numerację zgodną z materiałem źródłowym, stąd nie zawsze jest to kolejność chronologiczna). Autorzy oraz wydawca mają nadzieję, że publikacja stanie się inspiracją do prowadzenia lekcji o EFS, dlatego modyfikacja scenariuszy jest jak najbardziej uzasadniona można realizować je jako całość, użyć fragmentów do własnych konstrukcji oraz modyfikować (uaktualniać) zawarte w nich informacje. Tematyka związana z Unią Europejską wymaga zrozumienia i stosowania specyficznego słownictwa. Nie zawsze jest to łatwe, szczególnie dla młodszych dzieci. Liczymy na to, że nauczyciele będą szczególnie uwrażliwieni na konieczność wyjaśniania niezrozumiałych nazw, zwrotów, skrótów, pojęć. Przystępując do prowadzenia zajęć, pamiętajmy również o wykorzystaniu doświadczeń własnych oraz osób i instytucji z najbliższej okolicy, które zrealizowały projekty współfinansowane z EFS. Sojusznikiem działań edukacyjnych będą zapewne władze samorządowe, gdzie pracują osoby odpowiedzialne za pozyskiwanie środków europejskich, a także pracownicy sieci informacyjnych o Funduszach Europejskich. Mamy nadzieję, że publikacja zainteresuje nauczycieli i będzie źródłem motywacji do stworzenia własnych projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Poznajmy się lepiej z EFS 7

10

11 Słowniczek 2

12 Budżet Unii Europejskiej Ustanawiany jest co roku, a jego realizacją zajmuje się Komisja Europejska. Dzięki budżetowi Unia funkcjonuje i przynosi korzyści swoim obywatelom duża część środków przekazywana jest do uboższych regionów i słabszych grup społecznych oraz przeznaczana na stymulowanie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w UE. Budżety roczne Unii Europejskiej funkcjonują w ramach budżetów wieloletnich. Budżet roczny bardzo przypomina budżet narodowy: ma określoną dokładnie wielkość wpływów i wydatków. Natomiast budżet wieloletni (tzw. perspektywa finansowa) ustalany na kolejne 7 lat, to plan finansowy, w którym ustanawiane są jedynie limity (inaczej pułapy) wydatków w poszczególnych pozycjach budżetowych. Dochody pochodzą przede wszystkim z: części podatku VAT, cła nakładanego na produkty spoza UE oraz składek krajów członkowskich obecnie każde państwo płaci 0,73% swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Wydatki dzielą się na obligatoryjne, czyli obowiązkowe (określa je Rada Unii Europejskiej), i nieobligatoryjne nieobowiązkowe (ustala Parlament Europejski). Obowiązkowe wynikają z traktatów i aktów prawnych (np. Wspólna Polityka Rolna), a do nieobowiązkowych zalicza się m.in. koszty funduszy strukturalnych, badań i nowych technologii. Cele polityki strukturalnej Liczba i cele polityki strukturalnej Unii ulegają zmianom w kolejnych okresach budżetowych. W latach skupiono się na trzech celach: Cel 1: konwergencja, czyli solidarność regionów wspieranie regionów najsłabiej rozwiniętych. Wsparciem objęte są obszary na poziomie NUTS II, w których PKB na mieszkańca w trzech ostatnich latach nie przekroczył 75% średniej dla Wspólnoty. Dodatkowo tym celem zostały otoczone tereny słabo zaludnione oraz obszary peryferyjne. Również w sposób przejściowy celem objęte są te regiony, które w ostatnich latach dzięki pomocy UE osiągnęły wyższy od wspomnianego poziom PKB. Niemal 75% wszystkich środków funduszy strukturalnych jest przeznaczane na działania w ramach tego celu. Cel 2: konkurencyjność i zatrudnienie w regionach wspieranie przemian ekonomicznych i społecznych na obszarach o zaburzonej strukturze gospodarki (np. zdominowane przez rolnictwo, zdegradowane przez przemysł, obszary przemysłów schyłkowych itp.). Celem tym objęte zostały regiony na poziomie NUTS II, w których poziom bezrobocia w ostatnich trzech latach był wyższy niż średnia stopa bezrobocia w krajach UE; obok poziomu bezrobocia pod uwagę brane są także takie cechy obszarów problemowych, jak: wysoki poziom ubóstwa, niski poziom wykształcenia ludności, wysoki stopień zdegradowania środowiska itp. Na realizację tego celu przeznaczonych jest 12% wszystkich środków funduszy strukturalnych. Cel 3: europejska współpraca terytorialna modernizacja rynku pracy poprzez szkolenia zawodowe, lokalne inicjatywy w zakresie zatrudnienia oraz poprawę dostępu do miejsc pracy; wskazany cel ma charakter horyzontalny i obejmuje te obszary, które nie zostały zaliczone do celu 1. Na cel 3 przeznaczonych zostało 13% całości środków. 10 Poznajmy się lepiej z EFS

13 Europejski Fundusz Społeczny (EFS) Został utworzony w 1957 r. i jest jednym z funduszy strukturalnych Unii. Do jego podstawowych zadań należy dotarcie z pomocą do najbardziej potrzebujących osób, które mają najtrudniejszą sytuację na rynku pracy. Współfinansowane są więc projekty, których celem jest: przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu oraz zjawisku wykluczenia społecznego, promowanie kształcenia ustawicznego (uczenia się przez całe życie), a także rozwój przedsiębiorczości. Budżet EFS jest negocjowany i ustalany przez państwa członkowskie, Parlament Europejski i Komisję Europejską. Na tej podstawie opracowywane są siedmioletnie Programy Operacyjne. W pierwszych latach członkostwa Polski w Unii ( ) EFS realizowany był w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) i jednego z priorytetów Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Część środków z EFS przeznaczona została na udział Polski w Inicjatywie Wspólnotowej EQUAL. W latach EFS finansuje w całości Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL). W nowej perspektywie finansowej EFS będzie realizowany w ramach programu Wiedza, Edukacja, Rozwój. Flexicurity Pojęcie to jest połączeniem dwóch wyrazów: flexibility (elastyczność) oraz security (bezpieczeństwo). Idea flexicurity rozumiana jest zatem jako próba godzenia wydawać by się mogło sprzecznych ze sobą elastyczności rynku pracy i bezpieczeństwa. Dlatego w ramach projektów współfinansowanych z EFS testowane są m.in. elastyczne godziny pracy, praca częściowo wykonywana w domu, a także analizowane są możliwości prawnych rozwiązań związanych z umowami innymi niż stosunek pracy, tak aby pracownik otrzymywał przywileje, np. urlopowe. Podejście to ma przynieść rozwiązania korzystne zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Krajowy Ośrodek EFS Koordynuje i rozwija sieć Regionalnych Ośrodków EFS oraz wspiera ich współpracę z instytucjami wdrażającymi PO KL. Pracownikom tych instytucji dostarcza wiedzy o EFS w Polsce oraz prowadzi działania promujące. Od 2009 r. Krajowy Ośrodek EFS działa w ramach Centrum Projektów Europejskich (CPE). Polityka regionalna / strukturalna W latach dziewięćdziesiątych XX w. pozycja regionów w Unii Europejskiej uległa wzmocnieniu. Władze wywodzące się ze społeczności lokalnej lepiej bowiem dostrzegają problemy występujące w ich regionach. W porozumieniu z władzami centralnymi oraz Komisją Europejską kreują działania, których celem jest zmniejszenie dysproporcji w rozwoju. Na tym właśnie polega regionalna polityka strukturalna. Pojęcie polityka strukturalna stosowane jest zamiennie z pojęciem polityka regionalna, gdyż prawie cała pomoc wspólnotowa kierowana jest bezpośrednio do regionów. Zadaniem Unii Europejskiej w ramach polityki strukturalnej jest: utworzenie na szczeblu regionalnym instytucji i struktur umożliwiających decentralizację finansowania UE przygotowanie ośrodków regionalnych do opracowania i realizacji programów pomocowych szkolenie administracji publicznej i samorządowej wszystkich szczebli na temat zasad Poznajmy się lepiej z EFS 11

14 i procedur funkcjonowania funduszy strukturalnych tworzenie instytucji kontroli finansowej, nadzorujących właściwe wykorzystanie środków przygotowanie odpowiedniego systemu zbierania danych statystycznych, niezbędnych do wytypowania regionów uprawnionych do korzystania ze środków pomocowych, jak i do oceny efektywności ich wykorzystania określenie koncepcji rozwoju regionalnego kraju oraz zgodnych z nim priorytetów charakteryzujących regiony kwalifikujące się w pierwszej kolejności do otrzymania środków wypracowanie zasad i metodologii programowania, łączących istniejące koncepcje rozwoju regionalnego z praktyką UE wspieranie społeczności lokalnych uczestniczących we współpracy transgranicznej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) PO KL w latach realizowano w ramach EFS. Program odpowiadał na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi Unii postawiła odnowiona strategia lizbońska. Podstawowe jej założenie to uczynienie z Europy atrakcyjnego miejsca do inwestowania i pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc zatrudnienia. Podstawowym celem PO KL było wykorzystanie potencjału tkwiącego w ludziach (tzw. zasobów ludzkich) poprzez wzrost zatrudnienia i możliwości adaptacyjne przedsiębiorstw, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie budowy i usprawnianie struktur administracyjnych państwa. Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego Powstały w 2005 r. w celu ułatwienia zainteresowanym osobom lub instytucjom dostępu do informacji o możliwościach wykorzystania środków z EFS, a także wspierania projektodawców w trakcie przygotowywania wniosków i podczas realizacji projektów. Od 2008 r. w kraju funkcjonują 52 Regionalne Ośrodki EFS. Sieć tworzą instytucje (organizacje pozarządowe, agencje rozwoju regionalnego, izby gospodarcze, szkoły wyższe) mające zróżnicowane struktury, zasady działania i doświadczenie. Regionalne Ośrodki EFS aktywizują lokalne społeczności, wspierają organizacje w nawiązywaniu partnerstw służących rozwojowi regionu oraz diagnozują i pomagają w przeciwdziałaniu problemom na lokalnym lub regionalnym rynku pracy. Sieć będzie działać w obecnym kształcie do końca 2014 r. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) Stanowią ważny dokument unijny, określający obszary, dla których powinny zostać przeznaczone dotacje unijne. Na podstawie tych wytycznych opracowywane są Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, znane również jako Narodowa Strategia Spójności (NSS). NSS to najważniejszy polski dokument, w którym zapisano, na co powinny zostać wydane pieniądze otrzymane przez Polskę z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Narodowa Strategia Spójności na lata stawia sobie za cel tworzenie warunków dla poprawy polskiej gospodarki opartej na wiedzy, nowo- 12 Poznajmy się lepiej z EFS

15 czesnych technologiach i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Unia Europejska (UE) Unia jest organizacją zrzeszającą 28 państw europejskich. Utworzono ją na mocy tzw. Traktatu z Maastricht z 7 lutego 1992 r., który zaczął obowiązywać 1 listopada 1993 r. Wszystkie należące do niej kraje członkowskie mają takie same prawa i żaden z nich nie jest podporządkowany drugiemu. Głównym zadaniem Unii jest współpraca między krajami członkowskimi i ich mieszkańcami, a do najważniejszych celów należą: zapewnienie bezpieczeństwa, postępu gospodarczego i społecznego oraz ochrona wolności praw i interesów obywateli. UE respektuje tożsamość narodową państw członkowskich, ich historię, tradycję i kulturę. Od 1 grudnia 2009 r. (obowiązywanie Traktatu z Lizbony) Unia przejęła kompetencje, które wcześniej posiadała Wspólnota Europejska. Prawo, które do tej pory określaliśmy jako prawo wspólnotowe, stało się więc prawem UE. Zasady polityki strukturalnej Zasada koncentracji unijne środki przeznaczane są na osiągnięcie określonej liczby celów i kierowane do regionów, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej. Zasada ta oznacza także, że interwencja funduszy, aby przyniosła efekt, nie powinna być rozproszona, lecz skoncentrowana na niewielu precyzyjnie określonych celach, wobec tego pomoc finansowa UE ukierunkowana jest na niewielką liczbę szczegółowo określonych celów i projektów. Zasada partnerstwa polega na współpracy Komisji Europejskiej z odpowiednimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi, dzięki czemu środki unijne kierowane są do obszarów potrzebujących największego wsparcia. Oznacza to także obowiązek współpracy władz rządowych i samorządowych z partnerami społecznymi, zainteresowanymi planowanymi działaniami, co zwiększa efektywność i celowość udzielanej pomocy. Zasada programowania (planowania) oznacza konieczność przygotowania na poziomie centralnym bądź regionalnym wieloletnich planów rozwoju gospodarczego, aby fundusze strukturalne można było przeznaczyć na trwałe rozwiązywanie problemów danej gałęzi gospodarki lub regionu. Zasada kompatybilności zgodność z zapisami traktatów, celami i instrumentami innych wspólnych polityk oraz z wytycznymi ochrony środowiska. Zasada współfinansowania (dodatkowości) oznacza, że dofinansowanie z UE ma uzupełniać fundusze z budżetu krajowego i nie może ich zastępować. Zasada subsydiarności oznacza, że wszelkie działania powinny być podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, który jest zdolny do ich realizacji w obrębie regionu lub państwa członkowskiego. Instytucje Unii Europejskiej mogą realizować określone zadania tylko wtedy, gdy nie mogą być one skutecznie wykonane samodzielnie przez regiony lub kraje członkowskie. Zasada koordynacji reguluje działanie funduszy strukturalnych. Jej celem jest dążenie do skupiania działań i środków polityki regionalnej na priorytetach, które mają pod- Poznajmy się lepiej z EFS 13

16 stawowe znaczenie dla spójności społeczno- -gospodarczej Unii Europejskiej. Przejawem tej zasady są działania Komisji zmierzające do przeznaczenia środków z funduszy strukturalnych na ograniczoną liczbę, wyselekcjonowania regionów dotkniętych najpoważniejszymi problemami na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów. Na podstawie: Czachór Z., Graś A.: Vademecum Europa od A do Z, Wizja Press&It Sp. z o.o., Warszawa 2002 Pietrzyk I.: Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Poznajmy się lepiej z EFS

17 3 Scenariusze lekcji

18

19 3.1 fot. istockphoto.com/wojciech_gajda Edukacja wczesnoszkolna

20 Cykl 3 zajęć Scenariusz łączy zagadnienia z zakresu edukacji polonistycznej, społecznej i matematycznej, znajdujące się w podstawie programowej klas I-III szkoły podstawowej. Każda jednostka lekcyjna możliwa jest do przeprowadzenia niezależnie od pozostałych. Scenariusz może być przydatny także do pracy z dziećmi w ramach Klubu Europejskiego, tzw. godzin karcianych, obejmujących uczniów I poziomu edukacyjnego. Autorka sugeruje realizację zajęć w klasie III Scenariusz nr 1 Wioleta Greloch Odwiedzamy kraje Unii Europejskiej Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. 18 Poznajmy się lepiej z EFS

21 Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe. Metody i techniki praca w grupie mapa mentalna burza mózgów Czas jedna godzina lekcyjna, pierwsza z cyklu trzech lekcji I nagroda w kategorii Dzieci, Cezary Wójcik, Szkoła Podstawowa nr 149 z klasami integracyjnymi im. Obrońców Westerplatte, Łódź Przydatna literatura i strony internetowe Barankiewicz Z.M., Mosiński B., Waluch K.: Gry i zabawy w edukacji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Barankiewicz Z.M.: O Europie, Unii Europejskiej w zabawie, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 mapa mentalna UE materiał pomocniczy nr 2 informacje na temat Unii materiał pomocniczy nr 3 karteczki do zabawy w Listonosza materiał pomocniczy nr 4 grupa I (konturowa mapa Europy) materiał pomocniczy nr 5 grupa II (flagi, godła, stolice i nazwy) materiał pomocniczy nr 6 grupa III (obrazki z nazwami kraju, stolicy, flagi, godła i charakterystycznego miejsca) materiał pomocniczy nr 7 papierowe buźki Przebieg zajęć 1. Szukanie odpowiedzi na pytanie, co to jest Unia Europejska (burza mózgów). Uczniowie podają propozycje kojarzące się im z Unią, a nauczyciel zapisuje najciekawsze sformułowania na arkuszu papieru (materiał pomocniczy nr 1) lub bezpośrednio na tablicy (powstaje mapa mentalna). Poznajmy się lepiej z EFS 19

22 2. Nauczyciel podaje krótką informację na temat UE (materiał pomocniczy nr 2) i prezentuje uczniom hymn UE (dostępny na stronie 3. Na tablicy nauczyciel umieszcza nazwy, flagi i godła państw, wchodzących w skład UE. Dzieci odszukują je na mapie. Przypominane są kraje omawiane na zajęciach w klasach Nauczyciel proponuje dzieciom zabawę Listonosz. Uczniowie losują kartki z nazwami krajów należących do UE (materiał pomocniczy nr 3) i przyklejają lub przypinają je do ubrań. Spośród nich wybierane jest jedno dziecko, które zostanie listonoszem (może nim zostać uczeń, który wylosuje określony kraj). Dzieci siadają na krzesełkach, ustawionych w kole i kiedy listonosz mówi, np. Wysyłam paczkę z Polski do Francji, wówczas uczniowie mający karteczki z tymi państwami zamieniają się miejscami. Zadaniem listonosza jest zajęcie miejsca jednego z nich. Dziecko, któremu zabrakło miejsca, zostaje nowym listonoszem. (Uwaga! Zabawa niepolecana w klasach, w których są liczne konflikty). 5. Następne zadanie polega na przyporządkowywaniu symboli narodowych do nazw krajów należących do UE. Nauczyciel przed zajęciami przygotowuje karteczki z określeniami charakterystycznymi dla danego kraju. Może wybrać dowolne państwa. Uczniowie losują karteczki z zestawami: I zestaw: Polska, Warszawa, Orzeł Biały, Syrenka, Wisła itp. II zestaw: Francja, Paryż, Wieża Eiffla, ślimaki, żabie udka itp. III zestaw: Belgia, Bruksela, Atomium, pralinki, koronki itp. Dzieci zajmują miejsca przy stolikach i tworzą grupy zgodnie z wylosowaną karteczką. Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega ich zadanie: Grupa I wypisanie na mapie Europy nazw państw należących do UE i pokolorowanie sąsiadów Polski. Uczniowie korzystają z dużej mapy ściennej i/lub małej leżącej na stoliku (materiał pomocniczy nr 4) Grupa II pokolorowanie flagi, przyporządkowanie nazw stolic i godła do poszczególnych krajów (materiał pomocniczy nr 5) Grupa III dobranie obrazków: nazwa kraju, stolica, flaga, godło, charakterystyczne miejsce (materiał pomocniczy nr 6). 6. Na zakończenie uczniowie oceniają swoje zaangażowanie i samopoczucie na zajęciach, dorysowują minkę na otrzymanej buźce (materiał pomocniczy nr 7). 20 Poznajmy się lepiej z EFS

23 Materiał pomocniczy nr 1 Mapa mentalna Unii Europejskiej 1 Unia Europejska Poznajmy się lepiej z EFS 21

24 Materiał pomocniczy nr Co to jest Unia Europejska? Jest to jedyny na świecie związek demokratycznych państw europejskich, które postanowiły ściśle ze sobą współpracować dla osiągnięcia wspólnych korzyści gospodarczych i społecznych. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. 2. Jak wyglądają symbole unijne? Flaga Unii to dwanaście złotych gwiazd, tworzących krąg na ciemnoniebieskim tle. Liczba gwiazd jest stała, nie zmienia się wraz z przyjęciem nowych państw i nawiązuje do symboliki maryjnej. Na unijny hymn wybrano kompozycję Ludwiga van Beethovena do tekstu Ody do radości Fryderyka Schillera. Symbolem unijnej waluty euro jest grecka litera epsilon przecięta dwiema równoległymi liniami. 3. Jakie cele stawia sobie Unia Europejska? Unia za cel stawia sobie: zachowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego poprawę warunków życia w Europie rozwój gospodarczy z poszanowaniem środowiska naturalnego zapewnienie wszystkim mieszkańcom dostępu do pracy poszanowanie praw człowieka. Służyć temu ma otwarcie granic, swobodny przepływ ludzi, kapitału, usług i towarów, a także wdrażanie wspólnej polityki oraz wspólna waluta. 4. W jaki sposób Unia pomaga dzieciom i młodzieży? Państwa Unii Europejskiej ustaliły zasady, dzięki którym wzajemnie uznają świadectwa szkolne i dyplomy ukończenia studiów, aby umożliwić podejmowanie nauki w dowolnym państwie Unii. Wspierane są również przedszkola, szkoły i uczelnie za unijne środki kupowany jest sprzęt komputerowy, organizowane są dodatkowe zajęcia, np. nauka języka, możliwa jest też wymiana uczniów, studentów i nauczycieli. 5. Co daje Europejczykom obywatelstwo Unii Europejskiej? Każdy obywatel kraju należącego do Unii Europejskiej może swobodnie wybierać miejsce pracy i zamieszkania. W podróżach po całym świecie obywatele UE posługują się paszportem swojego państwa lub dowodem osobistym. Materiał pomocniczy nr 3 Karteczki do zabawy w Listonosza AUSTRIA BELGIA BUŁGARIA 3 CHORWACJA CYPR CZECHY DANIA ESTONIA FINLANDIA FRANCJA GRECJA HISZPANIA HOLANDIA IRLANDIA LITWA LUKSEMBURG ŁOTWA MALTA NIEMCY POLSKA PORTUGALIA RUMUNIA SŁOWACJA SZWECJA WĘGRY WIELKA BRYTANIA WŁOCHY 22 Poznajmy się lepiej z EFS

25 Materiał pomocniczy nr 4 Grupa I 4 ISLANDIA NORWEGIA ROSJA ROSJA BIAŁORUŚ UKRAINA MOŁDAWIA SZWAJCARIA BOŚNIA I HERCEGOWINA SERBIA CZARNO- GÓRA MACEDONIA ALBANIA TURCJA Poznajmy się lepiej z EFS 23

26 4 ISLANDIA FINLANDIA NORWEGIA SZWECJA ESTONIA ROSJA ŁOTWA DANIA LITWA IRLANDIA WIELKA BRYTANIA HOLANDIA NIEMCY ROSJA POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA BELGIA LUKSEMBURG CZECHY SŁOWACJA MOŁDAWIA FRANCJA SZWAJCARIA AUSTRIA WĘGRY SŁOWENIA CHORWACJA RUMUNIA WŁOCHY BOŚNIA I HERCEGOWINA CZARNO- GÓRA SERBIA BUŁGARIA PORTUGALIA HISZPANIA ALBANIA MACEDONIA GRECJA TURCJA CYPR MALTA 24 Poznajmy się lepiej z EFS

27 Materiał pomocniczy nr 5 Grupa II 5 LITWA WILNO BELGIA GRECJA ATENY FRANCJA DANIA BRUKSELA PARYŻ KOPENHAGA Poznajmy się lepiej z EFS 25

28 5 WŁOCHY RZYM NIEMCY WIELKA BRYTANIA BERLIN LONDYN SZWECJA SZTOKHOLM POLSKA WARSZAWA 26 Poznajmy się lepiej z EFS

29 Materiał pomocniczy nr 6 Grupa III 6 WILNO ATENY BELGIA LITWA GRECJA FRANCJA DANIA BRUKSELA PARYŻ fot. Ash Crow/CC/Wikimedia Commons, Jarek Zok/CC/Flickr, Benh Lieu Song/CC/Wikimedia Commons, Onkel Tuca/CC/Wikimedia Commons, Fczarnowski/CC/Wikimedia Commons KOPENHAGA Poznajmy się lepiej z EFS 27

30 6 WŁOCHY WIELKA BRYTANIA SZWECJA NIEMCY RZYM LONDYN SZTOKHOLM POLSKA BERLIN fot. Photoeverywhere/CC/Freeimageslive, Dennis Jarvis/CC/Flickr, Ashraful Kadir/CC/Flickr, Mick Lobb/CC/Wikimedia Commons, Fczarnowski/CC/Wikimedia Commons WARSZAWA 28 Poznajmy się lepiej z EFS

31 Materiał pomocniczy nr 7 Papierowe buźki przed zajęciami należy powielić zgodnie z liczbą uczniów w klasie. 7 Poznajmy się lepiej z EFS 29

32 3.1.2 Scenariusz nr 2 Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 1) Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe znać środki płatnicze obowiązujące w UE wiedzieć co to jest Europejski Fundusz Społeczny i jak wykorzystywane są jego środki sprawniej dodawać i odejmować w zakresie Poznajmy się lepiej z EFS

33 Metody i techniki praca w grupie mapa mentalna burza mózgów analiza tekstu Czas jedna godzina lekcyjna, druga z cyklu trzech lekcji Przydatne strony internetowe III nagroda w kategorii Dzieci, Sabina Smolak, Ośrodek Wspierania Dziecka i Rodziny, Będzin Wykaz materiałów pomocniczych materiał pomocniczy nr 1 kartka Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? materiał pomocniczy nr 2 informacje na temat EFS materiał pomocniczy nr 3 kartki: Europejski, Fundusz, Społeczny materiał pomocniczy nr 4 zadania do pracy w grupach materiały typu: nożyczki, kredki, flamastry, kolorowy papier, ozdobne dziurkacze, klej dla każdego zespołu Przebieg zajęć 1. Nauczyciel umieszcza na tablicy powiększoną kartkę z pytaniem: Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (materiał pomocniczy nr 1). Uczniowie podają własne skojarzenia, pomysły na temat korzyści wynikających z przynależności do Unii Europejskiej (burza mózgów). Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi dzieci i podsumowuje pracę. 2. Następnie wyjaśnia dzieciom, czym jest EFS (materiał pomocniczy nr 2). Informacje na temat działań współfinansowanych z EFS najlepiej przekazać w oparciu o konkretne przykłady, bliskie dzieciom, np. dzięki pieniądzom z Unii możliwe było utworzenie pracowni komputerowej w szkole, organizacja dodatkowych zajęć pozalekcyjnych itp. 3. Przy greckim utworze Zorba (do pozyskania) uczniowie ustawiają się w kole i podają sobie z ręki do ręki piłeczkę w rytm muzyki. Gdy utwór cichnie, dziecko, które zostało z piłeczką, odpowiada na pytanie zadane przez nauczyciela, np: Jakie miasto jest stolicą Niemiec? Poznajmy się lepiej z EFS 31

34 Jaki kolor ma flaga Danii? Co jest przysmakiem Francuzów? itp. 4. Uczniowie dzielą się na trzy grupy. Losują kartoniki z wyrazami: Europejski, Fundusz, Społeczny (materiał pomocniczy nr 3). Zajmują miejsca przy stolikach z takimi samymi napisami. Ich zadanie polega na przeczytaniu tekstów i wybraniu informacji dotyczących korzyści płynących z Europejskiego Funduszu Społecznego (materiał pomocniczy nr 4). Następnie wykonują plakat według własnego pomysłu. Na stolikach mają przygotowane: nożyczki, kredki, flamastry, kolorowy papier, ozdobne dziurkacze, klej itp. 5. Grupy kolejno wychodzą na środek klasy i prezentują swoje prace. Plakaty zostają zawieszone na tablicy. 6. Na zakończenie i podsumowanie zajęć nauczyciel wymienia działania zrealizowane przy wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego w danej miejscowości. Uwaga! Na zajęcia warto zaprosić rodziców, którzy uczestniczyli w przedsięwzięciach współfinansowanych z EFS i przydzielić ich do grup zadaniowych, aby pomogli dzieciom przy tworzeniu plakatów. Można także poprosić rodziców o podsumowanie zajęć. Materiał pomocniczy nr 1 1 Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? 32 Poznajmy się lepiej z EFS

35 Materiał pomocniczy nr 2 2 Czym jest EFS? Europejski Fundusz Społeczny (EFS) został utworzony w 1957 r. Wspiera działania i projekty, które mają na celu rozwiązanie najdotkliwszych problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, wykluczenie społeczne, dyskryminację i nierówność na rynku pracy. Dzięki temu osoby bezrobotne mogą zdobyć nowe kwalifikacje (zawód), osoby młode z niewielkim doświadczeniem mogą wziąć udział w szkoleniach zawodowych, stażach i praktykach zwiększa to ich szanse na znalezienie pracy. EFS pomaga także kobietom, które utraciły pracę lub chcą do niej wrócić po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem. Osoby pracujące mogą nabyć nowe umiejętności, aby dopasować swoje kwalifikacje do potrzeb rynku pracy (jak najdłużej być aktywnym pracownikiem). Obowiązkowe logotypy związane z Europejskim Funduszem Społecznym Materiał pomocniczy nr 3 Przed zajęciami należy przygotować odpowiednią liczbę kartoników, aby podzielić całą klasę na 3 grupy. 3 Europejski Fundusz Społeczny Poznajmy się lepiej z EFS 33

36 Materiał pomocniczy nr 4 Tekst 1 4 Projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego mogą być realizowane przez: instytucje typu: urząd gminy lub urząd miasta, starostwo, Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej organizacje pozarządowe, czyli założone przez obywateli, np. fundacje, stowarzyszenia przedszkola, szkoły, uczelnie instytucje, które prowadzą szkolenia i doradzają innym lub zajmują się badaniami naukowymi związki zawodowe i organizacje pracodawców pracodawców i przedsiębiorców. Tekst 2 Co to jest Europejski Fundusz Społeczny? Europejski Fundusz Społeczny powstał w 1957 r. Jego zadaniem jest pomoc wszystkim osobom, którym trudno znaleźć pracę. Organizowane są dla nich szkolenia, warsztaty oraz udzielane jest wsparcie przy zakładaniu własnej firmy. Środki z Europejskiego Funduszu Społecznego: umożliwiają bezrobotnym znalezienie pracy dzięki zdobyciu nowego zawodu (przekwalifikowaniu się) osobom pracującym pomagają doskonalić i rozwijać umiejętności zawodowe poprzez udział w kursach, np. językowych, obsługi komputera ułatwiają kobietom powrót do pracy po przerwie związanej z opieką nad małymi dziećmi (przeciwdziałanie dyskryminacji zawodowej) pomagają osobom narażonym na wykluczenie społeczne (niepełnosprawnym, tzw. trudnej młodzieży, byłym więźniom) w znalezieniu pracy. Tekst 3 Szkoły i przedszkola realizując projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego mogły: dostosować pomieszczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych kupić nowe pomoce naukowe (komputery, telewizory, tablice interaktywne, książki) wyposażyć w sprzęt place zabaw zrealizować dodatkowe zajęcia dla dzieci i rodziców, takie jak: lekcje języka obcego, koła zainteresowań, wycieczki, wyjścia do kina i teatru, spotkania z logopedą, doradcą zawodowym. Nauczyciele mieli możliwość ukończenia studiów podyplomowych lub kursów. 34 Poznajmy się lepiej z EFS

37 3.1.3 Scenariusz nr 3 Wioleta Greloch Co nam daje członkostwo w Unii Europejskiej? (cz. 2) Przedmiot edukacja polonistyczna, społeczna i matematyczna Poziom I etap edukacyjny: klasy I-III Podstawa programowa Treści nauczania wymagania szczegółowe. Uczeń: wie jakiej jest narodowości, gdzie mieszka (w Polsce, znajdującej się w Europie) zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji wyszukuje w tekście potrzebnych informacji i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na I etapie edukacyjnym uczestniczy w rozmowach (zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie), a także poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań pisemnych) oraz sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania. Cele Po zajęciach uczeń powinien: znać ogólną ideę UE wiedzieć, gdzie znajduje się siedziba Parlamentu Europejskiego rozpoznawać hymn i flagę UE znać kraje należące do Unii i ich symbole narodowe znać środki płatnicze obowiązujące w UE wiedzieć, co to jest Europejski Fundusz Społeczny i jak wykorzystywane są jego środki sprawniej dodawać i odejmować w zakresie 100. Poznajmy się lepiej z EFS 35

38 Metody i techniki praca w grupie burza mózgów Czas jedna godzina lekcyjna, trzecia z cyklu trzech lekcji Przydatna literatura Barankiewicz Z.M., Mosiński B., Waluch K.: Gry i zabawy w edukacji europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Barankiewicz Z.M.: O Europie, Unii Europejskiej w zabawie, Wydawnictwo Naukowe Novum Sp. z o.o., Płock 2003 Wykaz materiałów pomocniczych mapa polityczna Europy materiał pomocniczy nr 1 flaga UE materiał pomocniczy nr 2 kartoniki z numerkami materiał pomocniczy nr 3 karteczki z zadaniami dla grup materiał pomocniczy nr 4 pieniądze do zabawy (euro) materiał pomocniczy nr 5 kolorowanka Przebieg zajęć 1. Nauczyciel odtwarza uczniom hymn UE (dostępny na stronie Dzieci wspólnie słuchają i/lub śpiewają. 2. Przypomina dzieciom wiadomości o EFS z poprzedniej lekcji. Wypowiedzi uczniów ukierunkowane są pytaniami, np.: Co to jest EFS? Na co wykorzystywane są pieniądze EFS? Kto może korzystać ze środków EFS? Jaka waluta obowiązuje w UE? 3. Następnie wyjaśnia, że siedziba Parlamentu Europejskiego znajduje się w dwóch miastach (Bruksela i Strasburg), pokazuje je na mapie i przyczepia do nich flagi UE (materiał pomocniczy nr 1). Tłumaczy, że pracują tam posłowie (nazywa się ich eurodeputowanymi), którzy reprezentują każdy kraj członkowski Unii. Proponuje dzieciom zabawę W Brukseli. Prosi, aby wyobraziły sobie, że zostały zaproszone na specjalne posiedzenie Parlamentu. Ich zadanie będzie polegać na przygotowaniu wystąpienia i opowiedzenia o projekcie współfinansowanym z EFS. Nagrodą są dodatkowe pieniądze na jego re- 36 Poznajmy się lepiej z EFS

39 alizację. Uczniowie losują numerki i dzielą się na cztery grupy (materiał pomocniczy nr 2). Na stolikach czeka zadanie przygotowane dla każdej z grup (materiał pomocniczy nr 3). 4. Grupy po kolei występują i prezentują swoje projekty. Po wysłuchaniu i ocenie wszystkich, członkowie Europarlamentu rozdzielają między trzy grupy 100 euro (materiał pomocniczy nr 4). 5. Na zakończenie uczniowie wypowiadają się na temat zajęć: co im się podobało i czego się nauczyli. Nagrodą za pracę jest obrazek do pokolorowania (materiał pomocniczy nr 5). Materiał pomocniczy nr 1 1 Materiał pomocniczy nr Poznajmy się lepiej z EFS 37

40 Materiał pomocniczy nr 3 Grupa I 3 Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Waszym zadaniem jest zaprezentowanie projektu, który polegał na kupnie komputerów dla szkoły. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jaki sprzęt był Wam potrzebny i ile kupiliście komputerów? 2. Do czego służą kupione komputery? 3. W jaki sposób korzystają z nich uczniowie? 4. Ile potrzebowaliście pieniędzy? Grupa II Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Jesteście biznesmenami i Waszym zadaniem jest prezentacja projektu, który polegał na uruchomieniu własnej firmy. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jaką firmę otworzyliście? 2. Czemu miała ona służyć? 3. Na co przeznaczyliście pieniądze? 4. Ile pieniędzy potrzebowaliście? Grupa III Wyobraźcie sobie, że jesteście zaproszeni do Parlamentu Europejskiego w Brukseli. Reprezentujecie swoją gminę i Waszym zadaniem jest prezentacja projektu, który polega na organizacji szkoleń dla osób bezrobotnych. Otrzymaliście na to pieniądze z Europejskiego Funduszu Społecznego. Musicie przygotować wystąpienie. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na następujące pytania: 1. Na co potrzebne były pieniądze? 2. Kogo chcieliście szkolić? 3. Co chcieliście przez to osiągnąć? 4. Ile pieniędzy potrzebowaliście? Grupa IV Europarlament Wyobraźcie sobie, że jesteście eurodeputowanymi. Waszym zadaniem będzie ocena wystąpień zaproszonych grup. Każdy z Was otrzyma Kartę oceny. Możecie danej grupie przyznać punkty od 1 do 6. Pomogą Wam w tym odpowiedzi na pytania na karcie. Następnie podliczcie Wasze wyniki i rozdzielcie sprawiedliwie między trzy grupy 100 euro. 38 Poznajmy się lepiej z EFS

41 Karta oceny (dla każdej osoby po 3 karty) KARTA OCENY 3 Numer grupy: Pytania pomocnicze Liczba przyznanych punktów (1-6) Czy zaprezentowany projekt jest ciekawy? Co dzięki projektowi się zmieniło? Razem: Materiał pomocniczy nr 4 Należy przygotować 100 euro w różnych nominałach. Każde dziecko należące do grupy IV musi otrzymać całą kwotę. Nauczyciel odgrywa rolę banku. 4 Poznajmy się lepiej z EFS 39

42 Materiał pomocniczy nr Poznajmy się lepiej z EFS

43 3.2 fot. istockphoto.com/globalstock Klasy IV-VI

44 Cykl 2 zajęć Scenariusz pomaga doskonalić umiejętności posługiwania się komputerem i wyszukiwania informacji w internecie na zadany temat. Etapy pracy wykonywane w domu stwarzają dodatkową okazję do dzielenia się wiedzą z rodzicami i innymi członkami rodziny. KATEGORIA III nagroda Scenariusz lekcji o EFS Scenariusz nr 1 Gabriela Źrałek Kampania promocyjna EFS Przedmiot zajęcia komputerowe Poziom II etap kształcenia: klasa VI klasa szkoły podstawowej (scenariusz można wykorzystać także w gimnazjum) Podstawa programowa Treści nauczania wymagania szczegółowe. Uczeń: prawidłowo zapisuje i przechowuje wyniki swojej pracy w komputerze i na nośnikach elektronicznych oraz umie z nich korzystać potrafi wyszukiwać informacje znajdujące się w różnych źródłach elektronicznych selekcjonuje, porządkuje i gromadzi znalezione wiadomości wykorzystuje (stosownie do potrzeb) informacje w różnych formatach tworzy rysunki i motywy przy użyciu edytora grafiki (posługuje się kształtami, barwami, przekształcaniem obrazu, fragmentami innych obrazów) opracowuje i redaguje teksty (listy, ogłoszenia, zaproszenia, ulotki, wypracowania), stosując podstawowe możliwości edytora tekstu w zakresie formatowania akapitu i strony, łączy grafikę z tekstem 42 Poznajmy się lepiej z EFS

45 potrafi pracować w zespole, współpracuje z innymi osobami podczas realizacji wspólnego projektu, podejmuje decyzje w zakresie swoich zadań. Cele Po zajęciach uczeń potrafi: uruchamiać przeglądarkę internetową i wczytywać stronę o podanym adresie wyszukiwać potrzebne informacje w internecie i uporządkować je korzystać z wyszukiwarki internetowej zapisywać w zadanym formacie pliki, a następnie odczytać je z nośnika posługiwać się podstawowymi narzędziami edytora grafiki i tekstów połączyć tekst z grafiką sprawnie wydrukować dokumenty estetycznie tworzyć swoje prace pracować w twórczy sposób. 2x Metody i techniki pogadanka burza mózgów praca z materiałem źródłowym metoda problemowa metoda praktycznego działania Czas cykl minimum 2 godzin lekcyjnych Przydatne strony internetowe I nagroda w kategorii Młodzież, Karolina Saganiak, V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego, Kraków Przebieg zajęć Pierwsza godzina lekcyjna (wyszukiwanie, selekcjonowanie, porządkowanie informacji) 1. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że na dzisiejszej lekcji ich zadanie będzie polegać na przygotowaniu ciekawej kampanii promocyjnej, skierowanej do społeczności szkolnej. Promocja dotyczy Europejskiego Funduszu Społecznego. Poznajmy się lepiej z EFS 43

46 2. Pyta uczniów, czy słyszeli już nazwę Europejski Fundusz Społeczny (lub skrót EFS) i czy wiedzą, co to takiego. Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami lub skojarzeniami. Nauczyciel, aby przybliżyć ideę EFS, proponuje odwiedzenie stron internetowych: ewentualnie strony urzędów marszałkowskich. Uczniowie dostają 10 minut na wyszukanie w internecie informacji, które pozwolą im odpowiedzieć na pytanie: Co to jest EFS? Jednocześnie nauczyciel pełni rolę przewodnika po tych portalach, wyjaśnia niezrozumiałe pojęcia oraz zwraca uwagę, że fundusz wspiera nie tylko osoby dorosłe, ale także dzieci i młodzież. Po przewidzianym czasie uczniowie przedstawiają, co udało im się znaleźć. Nauczyciel pomaga im w uporządkowaniu i uzupełnieniu podstawowych informacji, by powstała wspólna definicja o EFS w języku zrozumiałym dla uczniów, np.: Europejski Fundusz Społeczny pomaga milionom Europejczyków (pracownikom, młodzieży i osobom bezrobotnym) zdobyć nowe umiejętności (kwalifikacje), by zwiększyć ich szanse na znalezienie pracy. Unia Europejska współfinansuje projekty, które przyczyniają się do zwiększenia możliwości zatrudnienia, poprawy warunków pracy i wyrównania szans wszystkich obywateli państw członkowskich. 3. Nauczyciel prezentuje uczniom strony z wyszukiwarkami projektów realizowanych w całej Polsce. Przydatne będą internetowe wyszukiwarki projektów na stronach np.: oraz Zadaniem dzieci jest wyszukanie i podanie nazw kilku projektów w ich miejscowości, gminie lub powiecie. Jeśli to możliwe, warto wskazać przykłady projektów współfinansowanych z EFS, związanych ze szkołą, podkreślając wynikające z nich korzyści. 4. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że obowiązkiem każdego beneficjenta jest umieszczenie logotypów unijnych na materiałach promocyjnych, które są dostępne na stronie 5. Następnie krótko podsumowuje wiadomości. W uporządkowaniu wiedzy pomocne mogą być pytania: czego dowiedzieli się na lekcji i czy warto promować wśród uczniów wiedzę o EFS. Uczniowie wypunktowują najważniejsze informacje, jakie udało im się zapamiętać. Argumenty/zalety zapisywane są na dużej planszy zawieszonej na tablicy lub wyświetlane na dużym ekranie za pomocą rzutnika multimedialnego. 6. Na zakończenie lekcji nauczyciel zadaje pracę domową (do wyboru jeden z dwóch tematów): wymyśl hasło promujące EFS i zapisz je w dowolnym edytorze tekstu w formacie DOC 44 Poznajmy się lepiej z EFS

47 zaprojektuj w dowolnym programie graficznym logo projektu szkolnego współfinansowanego z EFS (zapisz je w formacie JPG lub BMP). Prace należy zapisać na dowolnym nośniku i przynieść na następną lekcję. Zadana praca domowa będzie przydatna do przygotowania kampanii promocyjnej. Druga godzina lekcyjna (przygotowanie i zrealizowanie kampanii promocyjnej) 1. Nauczyciel przypomina uczniom, że na dzisiejszej lekcji będą przygotowywać kampanię promocyjną EFS. Uczniowie odczytują na głos zalety EFS, spisane przez nich na planszy na poprzedniej lekcji. 2. Następnie klasa dzieli się na czteroosobowe grupy, a nauczyciel prosi o zaprezentowanie przygotowanych w domu pomysłów na hasło promocyjne i logo projektu szkolnego. 3. Każdy z zespołów wybiera jedno hasło i logo, które zdaniem grupy najlepiej promuje ideę EFS. Nauczyciel wspólnie z uczniami ocenia prace. Następnie wyjaśnia na czym polega zadanie na dzisiejszej lekcji. Będzie to: stworzenie plakatu promocyjnego, zawierającego w treści wybrane hasło i logo oraz obowiązkowe logotypy EFS zaprojektowanie dodatkowej formy promującej EFS, takie jak: ulotka, gadżet, scenariusz krótkiego wystąpienia, materiały informacyjne do rozesłania pocztą elektroniczną itd. (zadanie zależy od kreatywności uczniów). Zespoły mają 10 minut na wstępne zaplanowanie działań według własnego pomysłu. Dzielą się obowiązkami w ramach swoich grup i przygotowują promocję (mają na to minut). Swoje pomysły realizują za pomocą dostępnych narzędzi komputerowych. W tym czasie nauczyciel pełni rolę doradczą, a w razie potrzeby pomaga uczniom w obsłudze programów. 4. Uczniowie drukują przygotowane przez siebie materiały promocyjne. Rozwieszają gotowe plakaty na szkolnym korytarzu. Z pomocą nauczyciela planują szczegóły organizacyjne akcji promocyjnej, którą przeprowadzą na długiej przerwie. Ich zadaniem jest rozpropagowanie zdobytej wiedzy na temat EFS wśród kolegów spoza klasy. Akcję promocyjną można przeprowadzić także podczas imprezy szkolnej (jeżeli nie będzie to sprzeczne z jej tematyką) lub umieścić na stronie internetowej szkoły, np. w zakładce Szkolnego Klubu Europejskiego. 5. Nauczyciel dziękuje uczniom za zaangażowanie i podkreśla efekty pracy każdej grupy. Poznajmy się lepiej z EFS 45

48 Scenariusz jest propozycją przybliżenia uczniom klasy VI szkoły podstawowej najważniejszych informacji dotyczących EFS. Atrakcyjne formy pracy umożliwiają uczniom zdobycie wiedzy w przystępny sposób. Ze względu na rozbudowaną strukturę organizacyjną i interdyscyplinarny charakter (połączenie zagadnień z języka polskiego, historii, matematyki, plastyki, przyrody i języka obcego) zajęcia mogą być prowadzone przez dwóch lub trzech nauczycieli. Uwaga! Nauczyciele powinni rozważyć możliwość wykorzystania przykładów dobrej praktyki z własnego regionu i okresu zbliżonego do czasu realizacji zajęć KATEGORIA Wyróżnienie Scenariusz lekcji o EFS Scenariusz nr 2 Aneta Ogińska-Haze EFS co to jest? Przedmiot godzina wychowawcza, zajęcia pozalekcyjne w ramach tzw. godzin karcianych lub prowadzone jako element projektu szkolnego typu Dzień Europejski, Tydzień z UE Poziom II etap kształcenia: klasa VI szkoły podstawowej Podstawa programowa Treści nauczania wymagania szczegółowe. Uczeń: sprawnie czyta teksty (głośno i cicho) odróżnia wiadomości ważne od drugorzędnych korzysta z informacji i wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz zamierzonego celu świadomie posługuje się różnymi formami językowymi słucha z uwagą wypowiedzi innych, prezentuje własne zdanie i uzasadnia je operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością 46 Poznajmy się lepiej z EFS

49 odpowiada na proste pytania dotyczące tekstu źródłowego selekcjonuje i porządkuje informacje odczytuje i zapisuje liczby naturalne wielocyfrowe dodaje i odejmuje oraz zaokrągla liczby naturalne odczytuje i interpretuje dane przedstawione w tekstach lub tabelach czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe dostrzega zależności między podanymi informacjami stosuje poznaną wiedzę z zakresu arytmetyki oraz nabyte umiejętności rachunkowe, a także własne poprawne metody korzysta z przekazów medialnych i stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej posługuje się podstawowymi środkami wyrazu plastycznego realizuje projekty w zakresie form użytkowych charakteryzuje wybrane regiony turystyczne i lokalizuje województwa na mapie Polski posiada świadomość językową (dostrzega podobieństwa i różnice między językami) oraz domyśla się znaczenia wyrazów rozumie ogólny sens tekstu współdziała w grupie. Cele Po zajęciach uczeń powinien: umieć odnajdywać i wskazywać ważne informacje w tekstach wiedzieć, co to jest UE i jakie są jej fundusze znać korzyści płynące z wykorzystania funduszy unijnych w Polsce. 3x Metody i techniki stacje uczenia się Czas minimum 3 godziny lekcyjne (z przerwą po wykonaniu zadań) Przydatna literatura i strony internetowe Czachór Z.: 101 trudnych pytań o Unii Europejskiej, Wydawnictwo Perspektywy Press, Warszawa 2001 Czachór Z.: Słowniczek europejski, Unia Europejska. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Warszawa 1996 Brzeziński W., Górczyński A.: Encyklopedia Unii Europejskiej, XXL Grupa Medialna Sp. z o.o., Warszawa Poznajmy się lepiej z EFS 47